ANDRE m a u ro is

Trkeletiren LK TAAER
Resimleyen FRITZ WEGNER
DE W INEVt
Birinci Bask : Aralk 1969
 Blm 1

M U TL U BR ALE

Parmaklaryla bir sredir masa rtsne vurmak

ta olan Ferit Bey, Ne kadar yava yemek yiyorsunuz,
dedi.
Ben bitirdim bile, dedi lkay.
Sen bitirdin bile ama annenle kardeine bak.
Yeryznde bundan mutlu bir aile bulmak gt
dorusu. Ferit Beyle kars Tanyeri Hanm birbirlerini
ok severler, ocuklarnn stlerine titrerlerdi. lkay'la
nal durmadan kavga ederlerdi (zaten dokuz on ya
larndaki ocuklar son derece yaramazdrlar), ama bir
birlerine ok balydlar. nal, lkay beni kzdryor,
derdi hep, ama iki gn lkay'dan ayrlsa arpac kumru-
su gibi dncelere dalard. lkay da yle... nal beni
dvyor, diye yaknrd, ama nal hastalansa zn
tden o da hastalanrd. Hani ocuklar vardr, Ben
unu yaptm, ben bunu yaptm, deyip dururlar. lkay'
la nal yle deillerdi, hep biz diye konuurlard:
Biz sirke gittik, Biz bugn pasta yiyemedik, Biz
kzamk olduk gibi... ki kiiydiler ama tek kii gibi
yaarlard aslnda.
Yalnz yemeklerde pek anlaamazlard. Tanyeri
Hanmla nal yemek yemeyi pek severlerdi. nal okul
dan dner dnmez doru mutfaa gider, akama ne
yemek olduuna bakard. Sylendiine gre, daha se
kiz aylkken masada yannda oturan annesinin taba
ndaki baklavay kapt gibi mideye indirmi. Ferit
Beyle lkay ise yemeklerle hi mi hi ilgilenmezlerdi.
nlerine ne konursa abucak yerler, Ferit Bey iine,
lkay da oyuncaklarnn bana dnerdi. kisi de zayft.
nal, dedi Ferit Bey, bu gidile tam bir iko
olacaksn!
Tanyeri Hanm korkuyla oluna bakt. imanlaya
cam diye d kopard. Ama ne yapsn kadncaz...
tatllara, zellikle hamur tatllarna dayanamazd; gzel
liini korumak iin her gn uzun yrylere kar, sa
bahlar evin evresinde yarm saat koard.
Ne? dedi. nal'n neresi iko?
Kardeine taklmay pek seven lkay, iko i
te! diye bard. iiikooo, iiikooo!
Kardeiyle o kadar alay etti ki, yemekten sonra
nal dayanamad, bir yumruk patlatt onun suratna;
lkay kendini yerde buldu, alamaya balad. Grld
gibi, iki karde sk sk kavga ediyorlard.
Yaz ortasnda bir Pazar gnyd. Ferit Bey, o

6
cuklar koruda gezmeye gtrecekti. Sz vermiti. l
kay'la nal bu gezintilere baylrlard. Hava gzelse,
birka kilometre yrdkten sonra Ferit Bey kayalarn,
aalarn arasnda glgeli bir yer aramaya balard.
Oturur, srtn yosunlu bir kayaya dayar, cebinden ya
bir kitap ya bir gazete karr, okumaya balard.
O gn, Size bir saat izin, dedi ocuklarna. s
ter kiz Kayalar'a trmann, ister Sivritepe'ye... Yalnz
dikkatli olun; pek uzaklamayn. 'Hoy! Hoy! HOY!' diye
barrsam hemen cevap verin.
Kalabalk ya da ssz yerlerde birbirlerini kaybet
tikleri zaman hep Hoy! Hoy! HOY! diye barrlard.
Bylece, ortalk karanlk bile olsa bir anda birbirlerini
bulurlard.
lkay'la nal koarak uzaklatlar. kiz Kayalar,
yedi-sekiz metre yksekliinde yanyana iki kayayd.
lkay, Hadi, dedi glerek, sen o kayaya trman,
ben de bu kayaya trmanaym. Bakalm tepeye hangi
miz daha nce varacaz, iko?
Bak lkay, dedi nal, bana bir daha iko der
sen dverim seni. Alamaya balarsn. Onun iin i
koyu mikoyu brak da bala bakalm trmanmaya.
lkay bir kayann, nal da teki kayann yanna
gidip baladlar trmanmaya. kiz Kayalar'a trmanmak
da pek zordu dorusu. Kayalar dzgnd, ayak koya
cak bir tek oyuk bile yoktu stlerinde. Onun iin, ar
ar trmanyorlard. nal metre kadar trmanm
t ki, babasnn sesini duydu: Hoy! Hoy! HOY!
lkay da, Hoy! Hoy! HOY! diye bararak cevap
verdi. nal onun sesinden, kardeinin en aa be
metre trmanm olduunu anlad. Olanca hzyla tr
manmaya balad. Tam tepeye varmak zereydi ki,

7
lkay'n sesini duydu yine: Hoy! Hoy! HOY! Tuhaf
ey... kayalarn arasndan geliyordu ses. Elini uzatp
kayann tepesine ekti kendini. Ban, kiz Kayalar'n
arasndaki bolua uzatt. lkay'n sesini nc kere
duydu: Hoy! Hoy! HOY! Aa bakt, kayalarn ara
sndaki baca gibi bolukta kardeini grd.
lkay! diye bard. Ne yapyorsun orada? D
tn m?
lkay dtn kabul eder miydi hi? Hayr,
dedi. Kendim indim. Gel de bak, nal. Buras o ka
dar gzel k i...
Ama ok derin! Neler gryorsun?
Kocaman bir maara var. Elektrikle aydnlatlm.
Tpk tren istasyonu gibi.
Tren de var m?
nal'n dnyada en ok sevdii ey, trendi. Bay
lrd trenlere.
Yok. Ama ok gzel buras. nsene.
Nasl iniliyor?
Brak kendini... Yer yosunlarla kaplanm; insa
nn can acmyor.
nal pek inanmad buna, ama korkak denilecein
den korktu. Kayadan sarkt, gzlerini kapayp kendini
brakt. ki kayann arasndan yldrm hzyla kayd. Bir
an korktu; yumuack yosunlarn stne dp de ken
dini kardeinin yannda bulunca btn korkusu geti.
Bak! dedi lkay.
ok artc bir eyle kar karyaydlar. Koca
man bir maara vard nlerinde; maarann tavanna
aslm yuvarlak ampullerden yaylan mavimsi k her
yan aydnlatyordu. Yer, dzgn talarla kaplanmt.
Talarn bazlar krmz-beyaz, bazlar da krmz-ma-

8
viydi. Maarann sonunda, aa inen bir tnel vard.
Tnelin ucundan makine sesleri geliyordu.
V ay canna, diye bard nal, demek yeral
tnda da insanlar var!
Tabi, dedi lkay. Tnelde ne var, biliyor mu
sun?
Ne var? diye sordu nal.
Yryen merdivenler var, dedi lkay.
nal dayanamad. Tnele kotu. Doru! Upuzun
bir yryen merdiven vard tnelde, yeraltna doru
iniyordu. Bir de yukar kan merdiven vard ama or
talkta kimseler grnmyordu.
Hadi, inelim! dedi lkay.
Babama syleyelim nce, dedi nal.
Sonra syleriz. ok kalmayz, hemen karz.
lkay balarna neler gelebileceini dnmyor
du bile.
0 srada uzaklardan bir ses duydular: Hoy! Hoy!
HOY!
kisi birden, seslerinin olanca gcyle bararak,
Hoy! Hoy! HOY! diye cevap verdiler. Sonra balad
lar merdivenden inmeye...
 Blm 2

K GEM

lkay'la nal, bir merdivenin bu kadar uzun olabi

leceine bir trl inanamyorlard. ndike indiler. Bir
saat geti. ndiler, indiler. Bazen krmz, bazen de ye
il klarla karlayorlard yar karanlkta.
Bizim yollardaki klara benziyor, dedi nal.
Amma da indik haa!
lkay takld: Korktun mu yoksa, iko?

Unal bir ey demedi. Yryen merdivenin sesin

den baka bir ey duyulmuyordu: drum-bum, drurrv
bum, drum -bum ...
Bir tnelden karken gn n nassl grr in
san... yarm ember gibi. lkay'la nal da tnelin so
nunda yle bir k grdler. Ik byd, byd, du
varlar! aydnlatt, ierdeki klar soluklatrd. Be d a
kika sonra kocaman bir salona ayak bastlar. M erdi
venin banda iki asker duruyordu. Birer tfek vard
ellerinde. Biri ksa boylu, iman, teki de uzun boylu,
zayft.
Zayf olan, ki dnyal, dedi. ki kii.
iman olan cevap verdi:
Bir iko, bir de Sska. ki kii.
Arkalarnda duran ok zayf bir adam, elindeki ye
il kda iki iaret koydu. Otel kapcsna benzeyen
niformal iman asker, nal'n yanna yaklat.

10
 aknlkla, Ne o? diye sordu. Eyanz yok
mu?
Yok, dedi nal. Hemen dneceiz.
iman asker uzaklat. Bir sr yolcu vard sa
londa; herkes ayn yne gidiyordu. lkay'la nal arka
larna dtler onlarn. Duvarlarda iri iri ok iaretleri
vard. Altlarnda, Gemilere Gider yazlyd.
lkay'la nal kalabala kartlar bir anda. Bir ka
pdan getiler; o anda taze, serin bir rzgr arpt yz
lerine. Bir deniz kysnda buldular kendilerini. Ortalk
gndz gibi aydnlkt, ama gne yoktu gkyznde.
Her yeri, havadaki kocaman, kl balonlar aydnlat
yordu. Yumuack, tatl bir k sayorlard ortala.
Denize inen yokuta kulbelerden kurulmu bir ehir
vard, kk bir ehir. lkay'la nal, rhtmn biraz te
sinde bir deniz feneriyle bir dalgakran grdler. ki ta
ne de gemi vard. Prl prl parlayan iki iskele, gemileri
rhtma balyordu. skelelerden birinin stndeki ok
iaretinin altnda, Gbekistan'a Gider yazlyd. G-
bekistan'a giden gemi tahtadan yaplmt, geniti, yu
varlakt. teki gemi ise eliktendi, incecikti. elik ge
miyi rhtma balayan iskeledeki ok iaretinin altnda
da, Kemikistan'a Gider yazlyd.
Binelim mi? dedi lkay.
Babam ne der sonra?
Uzaa gitmeyiz canm, dedi lkay. Baksana,
kck bir deniz bu.
Dorusu deniz de ne denizdi ya ... Denizden ok
gle benziyordu. Gkyzndeki balonlardan salan
n altnda kar ky grnyordu. Yksek yaplar var
d kar kyda.
Ama paramz yok ki, dedi nal.

11
 Var, dedi lkay. Benim haftalm yanmda.
nal iini ekti. Kardeinin dedii olurdu hep.
Gbekistan'a giden gemiye yaklatlar. 0 srada, kr
mz, gle yzl, iman bir gemici usulca srtn ok
ad nal'n.
Merhaba, kk dnyal! dedi. Uzun zamandr
bir dnyal gelmemiti lkemize.
Ama lkay' durdurdu:
Olmaz! Sen teki gemiye bineceksin.
Ama biz hi ayrlmayz, dedi lkay.
Evet, dnyada ayrlmazsnz belki, dedi gemici.
Burada ise ayrlmak zorundasnz. O iko, sen Ss-
ka'sn. Apak ortada. Bana inanmyorsanz tartln. u
rada bir tart var. Ama abuk ol, yoksa gemiyi karr
sn. Kalkmak zere.
O srada, teki geminin dd birka kere tt.

12
Karar vermek iin yle uzun uzun dnmezdi lkay.
Hemen frlad, iki admda elik gemiye atlad. Geminin
makineleri almaya balamt bile; pervaneler dn
yor, gemiciler rhtmdaki halatlar zyorlard. 0 g
rlt arasnda kulana bir ses arpt: Hoy! Hoy!
HOY! evresine bakt. Yuvarlak gemi de yola koyul
mutu; iki yanndaki kocaman arklar hzla dnyordu.
nal gvertedeydi ite, bir divann stne km,
gzleri yal, elindeki mendili sallyordu.
lkay cebini kartrd; buruuk bir kt parasn
dan baka bir ey yoktu yannda. O da mendil yerine
buruuk kd sallad kardeine. teki yolcular a
knlkla lkay'a baktlar; ama lkay aldrmad. Kardein
den ayrld iin ok zgnd. Tek banayd, yaban
clar arasndayd; bakalm neler gelecekti bama?
 Blm 3

K E M K S TA N GEMS

nal uzaklarda nokta gibi klnce lkay iini e

kip evresine bakt. Gemiye ilk binii deildi bu, ama
daha nce hi byle ensiz gemiye binmemiti. 0 ka
dar ensizdi ki gemi, hi sallanmyordu. Daha iyiydi bu,
hi olmazsa deniz tutmazd. lkay'n rahat yerindeydi,
ama ackmt.
Gvertede bir koumadr gidiyordu. Kimsenin
oturduu yoktu; herkes ya yrmekte, ya komakta,
ya da saa sola buyruk vermekteydi. Saysz satc do
layordu; gazete, kitap, byte, saat gibi eyler sat
yorlard. lkay, Belki muz ya da ikolata satan da
vardr, diye dnd. Yazk ki, yiyecek satlmyordu.
Pencereden baknca, ierde bir sr adamn jim
nastik yapmakta olduunu grd lkay. Bazlar arlk
kaldryor, bazlar top oynuyor, bazlar yksek atlyor
du. lkay'n aklna, maazalarn vitrinlerinde grd
durmak bilmeyen oyuncak bebekler geldi.
aknlktan az bir kar alverdi anszn. Gemi
kalabalkt geri, ama yolculardan hibiri, iman ol
mak yle dursun, toplu bile deildi. Erkekler de, ka
dnlar da, ocuklar da korkun denecek kadar zayft
lar. Yzlerine baklnca elmack kemikleri grnyordu.
Bir deri bir kemiktiler. Elbiseleri stlerinden sarkyor
du.

14
 Ama hepsi sapasalamd. Son derece canl, son
derece hareketliydiler. Zayflkta da, canllkta da hep
si birbirine ekmiti.
Acaba neredeyim? diye dnd lkay. Grd
ehirleri hatrlamaya alt. Ama herkesin zayf ol
duu bir ehir grmemiti imdiye kadar. Hem zaten,
yeraltnda bir ehir olabileceini o gne kadar aklndan
bile geirmemiti.
Bunlar dnerek, gvertede dolamaya balad.
stnde Yaz Odas yazl bir kapnn nnde buldu
kendini. ereveli, kocaman bir de harita vard kapnn
stnde. Haritay inceledike aknl artt, daha n
ce grd haritalara hi benzemiyordu bu, btn yer
adlar yabancyd.
Haritay uzun sre inceledi. Corafyada snfn
ncsyd geri... otuz yedi kiilik snfn nc-
s; ama bu acayip lke hakknda hibir ey bilmiyordu.
O srada, yal, beyaz sal ok zayf bir adam yaklat
yanna, lkay'a dik dik bakmaya balad.
Haa, dedi. Yeryznden geliyorsun galiba, ya
ni dnyadan.
Ben mi? dedi lkay.
Evet, sen! Merdivenden indin, yle deil mi?
Evet, dedi lkay. Merdivenden indik.
Tamam! dedi yal adam. Dediim gibi, Yer-
yz'nden geliyorsun. Ne acayip lkeniz var sizin...
zayflarla imanlar bir arada yayorlar! Burada, Y e r
altn d a ise insanlar kilolarna gre ayrlmtr. iko
lar var, bir de Sskalar var.
ikolarla Sskalar... yani imanlarla zayflar.
Yal adam, alayla, Aferin! diye bard. Ne
akll ocuksun sen! Hemen anlayverdin! retmenin

15
olsaydm Pekiyi verirdim sana.
Pek alayc, pek tatsz bir adamd bu; ama lkay,
nerede olduunu anlamak istiyordu. Yal adamla ko
numaya devam etti. Karsndakinin Sskalar Okulu'n-
da tarih retmenlii yaptn, adnn da okkemik ol
duunu rendi. Yal adamn retmen olduu ap
ak ortadayd, durmadan soru soruyordu nk.
Anszn, Syle bakalm, Kemikistan'n bakenti
neresidir? diye sordu.
Ben mi syleyeyim? dedi lkay.
Tabi sen. Baka kimse var m burada?
Biz, dedi lkay, baz lkelerin bakentlerini
renmitik okulda. talya'nn bakenti Roma'dr, Polon
ya'nn bakenti Varova'dr, Macaristan'n bakenti
Budapete'dir. Bunlar rendik, ama Kemikistan'n
bakentinin neresi olduunu kimse sylemedi bize.
Yaa, dedi Bay okkemik. Tekrarla bakalm y
leyse: kemikistan'n bakenti Kemikkent'dir.
lkay tekrarlad.
Peki, dedi Bay okkemik, Gbekistan'n ba
kenti neresidir?
Bilmiyorum, dedi lkay, Gbekkent mi yoksa?
retmenin olsaydm Orta verirdim sana, dedi
Bay okkemik. Tekrarla bakalm: Gbekistan'n ba
kenti Gbekyurt'dur.
Ne gzel, dedi lkay. Hi unutmaz insan. Ke
ke sve'in bakenti svekent, Norve'in bakenti de
Norveyurt olsayd... Ne kolay ezberlenirdi.
Sus! dedi Bay okkemik. lkay' haritann n*
ne ekerek szlerine devam etti: Sen Yeryz M erdi
veni diye adlandrlan merdivenden indin aramza. B
merdivenin banda iki kaya vardr.

13
 lkay, belini tutarak, Biliyorum, dedi.
Merdivenden inince bir rhtmla karlar insan.
Bu rhtm ok nemlidir, nk iki gemi de oraya yana
r. Gbekistan gemisiyle...
... Kemikistan gemisi, dedi lkay.
retmenin olsaydm Pekiyi verirdim sana, de
di Bay okkemik. Haritaya baknca greceksin. G
bekistan Krall'm Kemikistan Cumhuriyeti'nden bir
l ayrmaktadr: Kumgbek l. ki lke arasnda
bir de deniz vardr. Bu denizin ad Sar Deniz'dir, dibine
ne zaman baksan altn rengi kayalar grrsn nk.
Sar Deniz'de iki tane de nemli burun vardr: Gbe-
kistan'daki Pasta Burnu, Kemikistan'daki ivi Burnu.
Evet, dedi lkay. Sar Deniz'in ortasnda da bir
ada var: Ssko adas.
Aferin, dedi Bay okkemik. Ssko adas deni
zin dibinde olsayd keke. Her ey onun bann altn
dan kyor.
Niye Sska adas deil de, Ssko adas? diye
sordu lkay.
Bu ada hem ikolarn, hem de Sskalarndr,
dedi Bay okkemik. Onun iin, Sska kelimesinin ilk
hecesi olan Sis ile iko kelimesinin son hecesi olan
ko'yu birletirdik. Ssko yaptk.
Bay okkemik'in tarih-corafya dersini bir yana
brakalm da, nal'a dnelim biz. Bakalm onun ba
na neler geldi...
 Blm 4

GBEKSTAN GEMS

Az kalsn hngr hngr alayacakt nal. Yaban

c bir gemide buluvermiti kendini; lkay ufukta kaybo
lup gitmiti; babalar uzaklardayd, kimbilir, u anda o
cuklarn aramaktayd belki.
Ah, imdi evde olsaydm, diye dnd. Ne
gzel... treniyle oynard. Ama on yana gelmi bir
ocuk, sulugzl olmamalyd yle; kendini toplad,
evresinde neler olup bittiini anlamaya alt.
Deniz tutmasndan korkuyordu. Babasyla ne za
man araba vapuruna binmise ii bulanmt. Ama
yusyuvarlak bir gemiydi bu, pek sallanmyordu. Korku
su abucak geti; midesinde bulant deil, sadece a
lk duyuyordu imdi.
Gvertedeki koltuklarda uyuyanlar vard. Bazlar
marokendi bu koltuklarn, bazlar ku tyndendi. Hep
si de yumuackt. Gemicilerden baka herkes otur
maktayd. Aslna baklrsa, onlarn da pek yle bir i
yaptklar yoktu hani, elleri ceplerinde dolayorlard.
Herkesin elinde ya bir dilim ekmek, ya bir para iko
lata, ya da bir tavuk budu vard. Kaptan, kaptan kp
rsndeki kaptan koltuuna gmlmt. Yanban-
daki sehpada eitli yemiler duruyordu.
Herkes endi, neeliydi... imand! Annesiyle ba
basnn tombul arkadalarn hatrlad nal; ama onlar,

19
Gbekistan Gemisi'nin yolcular yannda p gibi ka
lrlard dorusu. nal o gne kadar bylesine kocaman
gbekler, bylesine pembe yanaklar grmemiti.
evresine aknlkla baknrken, enesinde en
aa drt gds olan bir kadn yaklat yanna.
Sen Yeryz'nden geliyorsun, yle deil mi?
dedi.
Evet, diye cevap verdi nal. Galiba yle.
Hemen anladm Yeryz'nden geldiini, dedi
iman kadn. Ama bakyorum, sen de ikosun, hem
de birinci snf bir iko.
nal, fkeyle, iko deilim ben! diye bard.
B abam ...
Yolculardan bazlar, nal'n sesini duyunca uyan
mlard. Biraz tedeki yaldzl, krmz bir koltukta uyu
makta olan beyaz sakall, iman m iman bir adam
gzlerini aarak onlara bakt.
N e var, bir ey mi oldu? diye sordu.
iman kadn, saygyla, zr dilerim, Ekselans,
dedi. Yeryz'nden gelen bu ocuk kendisine iko
dediim iin ard.
Yal adam glmsedi. Gen dostum, dedi
nal'a, iko olduun iin bbrlenmelisin... hele
byle bir zamanda. iko kardelerin byk bir zafer
kazandlar.
nal'n fkesi yatmamt daha. iko karde
lerim mi? iko kardelerim de kimlermi? dedi.
Yal kadn, Aman, dedi, kiminle konutuunu
bilmiyor musun? Karndaki Prens igbek'dir. Onun
la konuurken 'Ekselans' de.
Prens igbek, anlayl anlayl glmsedi.
Haritay getirin bana, dedi.

20
 Getirdiler. Tpk lkay'n grd haritaya benzi
yordu, bir tek deiiklik vard sadece: Ssko Adas'nn
ad bu haritada ika Adas olarak geiyordu.
nal bir sre haritay inceledikten sonra, Prens
tatl bir sesle, Gen dostum, dedi, yorgunum, biraz
daha kestireyim. Ama uzaklama. Syleyeyim de, sana
bir koltuk, biraz yiyecek, bir de tarih kitab getirsinler.
Oku da, gidecein yer hakknda bilgi edin.
Yanndaki delikanlya bir eyler syledi. Delikanl
gidip bir tarih kitab getirdi. nal kukuyla kitaba bakt.
O srada iman bir gemici yaklat yanlarna; elin
deki pastalar, yemileri, kakaoyu bir sehpann stne
koydu; bir de koltuk ekti. Yiyecekler yle houna gitti
ki nal'n... koltua kp bir yudum kakao iti, pas
talardan birini azna att. u ikolar da nasl yaa
nacan biliyorlar dorusu, diye dnyordu bir yan

21
dan. Delikanlnn getirdii kitab at.
Kitabn ilk sayfas yleydi :

KOLAR
TARH

Blm I
Tombullar. Gbeklilerin Gelii. Tos-
tombul I. 1023 1407.

1. Eskiden, lkemizin ad Tombulistan'd. Tombu-

listan'da yaayanlara Tombullar denirdi. Tombullar hem
yiit, hem de son derece grgl kimselerdi. Kendi ara
larnda saysz derebeyliklere blnmlerdi. Balarn
da krallar yoktu.
2. Sekizinci yzylda Kumgbek l'nden baz
atllar geldi. Bu atllara Gbekliler deniyordu. Savama
y ok seviyorlard. Sayca Tombullardan azdlar, ama
ksa zamanda Tombulistan'n kuzey blgesini ele ge
irdiler, Gbekyurt ehrini kurdular.
3. Tombullar, Gbeklilere kar koymadlar. Z a
manla bu iki ulus kaynat, ortaya yeni bir kuak, i
kolar kua kt. ikolar, Tombullar kadar grgl,
Gbekliler kadar da savaydlar.
4. 1023 ylnda Tombullarla Gbekliler bir araya
gelerek, bir Tombul derebeyiyle bir Gbekli prensesi
nin oullar olan Tostombul l'i kendilerine kral setiler.
Devletin adnn Gbekistan Krall olmas kararlat
rld, Gbekyurt da lkenin bakenti yapld.

nal buraya kadar okumutu ki, iman gemici

geldi yine, boalm kakao fincann ald, yerine bir ta

22
bak orbayla biraz peynir brakt.
nal, ekinerek, Yiyecek mi getirdiniz yine? diye
sordu.
le yemeine daha bir saat var, dedi gemici.
0 zamana kadar karnnz ackr.
orbaya baylrd nal, taba eline alp koltua
gmld, kitabn son sayfalarn at.
M adem Gbekistan'a gidiyorum, son zamanlarda
neler olup bittiini bilmem gerek, diye dnyordu.
Son blm yle balyordu :

Blm LIV
Tostombul X X X II (1923 19..) Sskalarn
Yeni stekleri. Tutsak Ordular Sava (1 9 2 8 ).
Gbecik Anlamas (1 9 2 9 ).

1. Babasnn sofrada atlayarak lmesinden sonra

baa geen Kral Tostombul X X X II, esiz bir hkmdar
dr. lkeyi ondan daha iman bir kral ynetmemitir.
Tostombul X X X II, saray mutfann kaplarn halka a
t, lokumdan alnan vergiyi kaldrd. ikolar tam m u t
lulua kavuacaklard ki, ortaya Kemikistan'da yaa
yan Sskalar kt...
Kemikistan m? diye dnd nal. lkay'n
bindii gemi Kemikistan'a gidiyordu galiba. Sonra y a
nnda durmakta olan iman gemiciye dnerek, Ss
kalar da kim? diye sordu.
Gemici, zgn zgn havaya kaldrd ellerini
Ahh, dedi. Sskalarn kim olduunu soruyorsunuz.
Syleyeyim. Ama daha nce gidip bir koltuk getire
yim kendime.
Gitti, birka dakika sonra elinde kocaman bir

23
sandvile dnd. Tavuklu-peynirli-yumurtal-dilli-salaml
bir sandviti bu. Bir de koltuk getirmiti. nal'n yan
na oturdu.
Her cmleden sonra dinlenmek iin biraz durarak,
Sskalar, dedi, krfezin kar yakasnda yaarlar.
Korkun bir grnleri vardr. p gibidirler. skelet
gibi kemikli, limon gibi sardrlar. Acayip insanlardr.
Krk ylda bir yemek yerler, sudan baka bir ey i
mezler, stelik gnll olarak da alrlar. Bize ne d e
yip geiyorduk nceleri, ama ilerimize karmaya kalk
tlar. Biz ikolar kimsenin iine karmayz. Sskalar
ise herkesin kendileri gibi olmasn isterler. Bir rnek
vereyim: krfezin ortasnda kck, gzel bir ada var.
ika Adas. nanmazsnz ama, bu adada yaayanlarn
canlarn kard Sskalar. ki yl nceydi, adann i
man halkn kendilerine uydurmaya kalktlar. le ye
mei yedirmediler kimseye, herkesi haftada alt gn
altrdlar. Adadakiler buna dayanamadlar tabi, biz
den yardm istediler. Biz de onlar korumak zorunda
kaldk.
Sava m kt? diye sordu nal.
iman gemici, aknlkla, Ne? diye bard.
Yani bilmiyor muydunuz? Yeralt'ndaki savalarn en
korkuncuydu bu. Tutsak Ordular Sava.
Tutsak Ordular Sava m? O da ne demek?
Kucanzdaki tarih kitabn okursanz greceksi
niz, bu savata iki ordu da tutsak oldu.
nanlmaz bir ey.
Okuyun, inanrsnz, dedi gemici. nal da yk
sek sesle okumaya balad :

3. Kumgbek l'n gemenin imknsz olduu

daha nceki savalarda anlalmt. ikolar Genel
Kurmay, Kemikistan kylarna denizden saldrmay ka
rarlatrd. Ordu, balarnda Mareal Pofuduk olmak
zere, gemilere binip 15 Mays'da denize ald. ok
baarl bir karma yapld, Kemikistan kolayca ele ge
irildi. Gbekistan ordusu, 3 Haziran'da Kemikkent'e
girdi.
4. Kt bir raslant yznden, General Cpclz'n
komutasndaki Kemikistan ordusu, ayn gn Gbek-
yurt'a girmiti. Sskalar Genel Kurmay aylarca sren
gizli hazrlklardan sonra Kumgbek l'nn geilme
sine karar vermiti. Kemikistan ordusu, Kumgbek -
l'nde hibir engelle karlamadklar iin bu karar ba
aryla gerekletirdiler. ok yazk!
5. Gbekyurt'u ele geiren Sskalar, kendi lkele
rine nasl dneceklerini kara kara dnmeye balad
lar; l geerken btn tanklar, btn tatlar bozul
mutu. Kemikistan'a denizden gidebilmek iin donan
malar da yoktu. Sava kazanmlard, ama geri dne-
medikleri iin tutsak olup kmlard.
6. Bu arada, Gbekistan donanmas da Demir ne
Kayalarma oturmutu. Bu yzden, ikolar da lkele
rine dnemiyorlard; Kemikkent'de kalmlard. ki ordu
da sava kazanmt geri, ama ikolar da, Sskalar
da tutsak olmulard. Onun iin, bu savaa Tutsak O r
dular Sava denir.
7. Tek kar yol vard: bir bar anlamas imzala
mak. Kral Tostombul ile Babakan Kepkemik, deniz k
ysndaki Gbecik ehrinde buluup aadaki artlarla
bir anlama imzaladlar :
a) ika Adas tarafsz bir ada olacaktr;
b) Elbirliiyle allacak, iki ordunun lkelerine
dnmesi salanacaktr;
c) Ertesi bahar Gbecik'de bir toplant yaplacak,
Gbekistan'la Kemikistan arasndaki anlamazlklarn
ortadan kaldrlmas salanacaktr.
8. Mareal Pofuduk'un komutasndaki ordu, Ekim
sonunda Gbekistan'a dnd, byk trenlerle kar
land. Gbekyurt Ynetim Kurulu, Kral TostombuF
XXXM'ye Korkusuz Tostombul, Mareal Pofuduk'a da
Kemikkent Dk denilmesini kararlatrd.

nal kitab bitirmiti, orbasn imeye balad.

orba da yle gzel bir orbayd ki...
 Blm 5

K E M K S T A N 'A V A R I

Btn anlamazlklar bu adadan kyor, dedi

Bay okkemik.
Neden? diye sordu lkay.
Bay okkemik cebinden kck bir kitap ka
rp lkay'a verdi.
lkay kitabn kapana bakt. Sskalar Tarihi, de
di. Bu kitab okumadm. Pinokyo'yu, eytann A ltn
larn, Ar Maya'y okudum ama bunu okumadm.
Bay okkemik, son sayfalardan birini aarak, sert
sert, Oku! dedi.
lkay sayfada u bal grd :

Blm LIV
Babakan Kepkemik (1925 19..). i
kolarn Sama stekleri. Tutsak Ordular
Sava. Gbecik Anlamas.

ikolar m? dedi. ikolar da kim?

ikolar, dedi Bay okkemik, krfezin kar
kysnda yaarlar. Korkun bir grnleri vardr. Top
gibidirler. Balon gibi yuvarlak, domates gibi krmzsdr-
lar. Kedi gibi de tembeldirler stelik. Yer, ier, sabah
tan akama kadar uyurlar. Braksanz, bu kt alkan
lklarn Yeralt'ndaki btn lkelere yayacaklar. Bir r-

27
nek vereyim: krfezin ortasnda kck, gzel bir ada
var. Ssko Adas. nanmazsn ama, bu adada yaayan
larn canlarn kard ikolar. ki yl nceydi, adann
zayf halkn kendilerine uydurmaya kalktlar. Tatilleri
ni geirmek iin bu adaya gelirlerdi. Adadakiler dayana
madlar tabi, bizden yardm istediler. Biz de onlar ko
rumak zorunda kaldk.
Sava m kt? diye sordu lkay.
Bay okkemik, fkeyle, Ne? diye bard. Y a
ni bilmiyor muydun? Tarihin en byk savayd bu.
Tutsak Ordular Sava.
Tutsak Ordular Sava m? O da ne demek?
Verdiim kitab dikkatle okursan greceksin, bu
savan sonunda iki lkenin ordusu da tutsak oldu.
nanlmaz bir ey, dedi lkay.
Bay okkemik, serte, Oku! dedi.
lkay okumaya balad :

3. ikolarn barla yola gelmeyeceklerini anlayan

Kemikistan, onlar savala yola getirmeye karar verdi.
Kemikistan ordusunun bakomutan General Cpclz,
o gne kadar gerekletirilememi bir eyi gerekle
tirmeyi baararak Kumgbek l'n geti. haftada
Gbekyurt kaplarna dayand.
4. Yazk ki, Gbekistan donanmas da ayn anda
Kemikistan'a girerek Kemikkent'i ele geirmiti. Ama
kahraman Kemikistan denizcileri, Gbekistan donan
masn Demir ne Kayalar'nda paraladlar. ikolar,
ele geirdikleri lkede tutsak kaldlar.
5. General Cpclz, ikolarn dt bu kt
durumdan yazk ki faydalanamad. Kemikistan ordusu,
Kumgbek l'n geerken btn tatlarn yitirmi

28
ti; Kemikistan'a dnemiyordu. Onlar da Gbekyurt'da
kaldlar. Onun iin, bu savaa Tutsak Ordular Sava
denir.
6. 12 Temmuz 1928'de Gbecik ehrinde bir an
lama imzaland, iki ordunun lkelerine dnmesi sa
land. Ekim balarnda Kemikkent'e dnen General
Cpclz, byk trenlerle karland. General Cpclz,
bir sre sonra Ktyemek Ky'ne ekildi. imdi orada
yaamakta, gnlerini jimnastik yaparak geirmektedir.

Tam bu srada, geminin dd iki kere tt. l

kay ban kaldrd, bir aknlk l atarak kpe
teye yasland.
Koca bir rhtm grlyordu biraz tede; rhtmda
evler vard. Darack, uzun evlerdi bunlar, kitaplardaki
kule resimlerine benziyorlard. Duvarlar pembeye bo
yanmt. Her yanda, Kemikistan'n krmz-mavi bay
raklar dalgalanyordu. Evlerin ou ykk olmasa, gze
daha da gzel grnecekti ehir.
Bu evleri Gbekistan donanmas ykt, dedi Bay
okkemik.
Sskalar pasaportu olmayan yolcular Kemikis
tan'a almyorlard; ama araya Bay okkemik girdi de,
lkay gmrkten kolayca geti. Gsnn, karnnn
lsn aldlar; sonra ufack bir tartda tarttlar.
Yan sordular; ellerindeki listeye bakp yayla kilo
sunu karlatrdlar. Neyse ki, Sskalar kadar zayft
lkay.
Bay okkemik, Kemikkent trenine bindirdi onu.
Tren olduka rahatt, ama darackt. ki dnyalnn ya
da bir ikonun oturduu yere drt Sska rahata s
abiliyordu, Yoldaki evler de, rhtmdaki evler gibi da

23
rackt, uzundu. lkay'n o gne kadar grd evlere
benzemiyordu hibiri. Btn odalar st steydi, her kat
ta bir tek oda vard sadece. Ortada kavaktan baka
aa, tazdan baka hayvan grlmyordu.
Bu acayip, kck treni incelerken, imdi nal
burada olsayd, diye dnd lkay. Oyuncak tren
lerle oynamaya baylr.
Ama nal uzaklardayd herhalde; lkay'n znts
artt.
O srada, Kemikkent'e geliyoruz, dedi Bay ok
kemik.
Biraz sonra, byk bir ehrin evlerini grd lkay.
 Blm 6

PRENS GBEK

lkay Kemikistan' grnce nasl ardysa, nal

da Gbekistan' grnce yle ard. Kemikistan'daki
evler darackt, uzundu; Gbekistan'daki evler ise ge
niti, yuvarlakt. Topa benziyordu hepsi. Prens ig-
bek'in anlattklarna baklrsa, o evlerde oturanlar san
ki evde deil de, kocaman bir karpuzun iinde oturuyor-
mu gibi olurlarm. Gbekistan mimarlarnn esiz bir
buluuymu bu.
Prens igbek'in yardmyla gmrkten kolayca
geti nal. Sadece tartld, iman olduu anlalnca
Gbekistan'a girmesine izin verildi.
nal, evresine baktka sevinten ellerini rp
yordu. Koca gbekli ikolarla doluydu sokaklar. Du
varlarda afiler vard: H O -H O LEK SULARI,
T O M B A LA K GAZOZLARI, BALLIREEL PASTALA-
R l ... Kelerdeki makinelerin dmelerine basnca e
it eit ikiler akmaya balyordu musluklardan; st
ste ylm kt bardaklardan birini alp istedii i
kiyle dolduruyordu insan, can istedii kadar iiyordu.
Kimsenin ban evirip bakt bile yoktu. Kck
kzlar, kocaman pastalar satyordu. ikolatal pastalar,
otomobil lstiklerine benziyorlard. Bir pasta yiyen, iki
gn ackmazd herhalde. Kremal pastalar da kuty
yastklar gibiydi. Yazk ki, nal'n paras yoktu. Hem

31
zaten Prens igbek'i gzden karmak istemiyordu.
Treni grr grmez bir lk att nal. Byk m
byk bir trendi bu. Raylarn arasndaki uzaklk en aa
be metreydi. Prens igbek, nal' kendi zel va
gonuna bindirdi. Kompartmanlardan birini gstererek,
Sen burada otur, dedi. Ben yandaki kompartman
daym. alacam. ok nemli baz ilerim var.
leri de ne nemliymi y a ... Biraz sonra, Prens
igbek'in horultusunu duydu nal.
Tombul mu tombul bir garson geldi nal'n kom
partmanna; elindeki resimli, yaldzl yemek listesini
uzatarak, lo yemei yiyecek misiniz, efendim? di
ye sordu.
Bu efendim sz ok houna gitti nal'n; gar*
sonun uzatt listeye bir gz att :

32
 TO PTO P ORBASI
a

EN KUZU PRZOLASI

PUFBRE

BO LDO LM A

Liste uzayp gidiyordu. Ka eit yemek seebili

rim? diye sordu nal.
Garson armt. Ka eit isterseniz seebilir
siniz, efendim, diye cevap verdi.
Gbekyurt'a gelinceye kadar yemek yedi nal.
Pencereden dar bakt. Krlar grd, semiz inekler
grd, iko iftilerin oturduu yuvarlak evler grd.
ocuklarn en sevdii oyuncak balondu anlalan. n
san nereye baksa balon gryordu. Hele Gbekyurt'a
gelirken o kadar oald ki balonlar, gkyz grn
mez oldu. Bazlar klyd bu balonlarn.
Gbekyurt'un yuvarlak evleri sokak fenerleriyle
aydnlatlmt, yle gzel grnyorlard ki...
Buras tam bana gre bir yer, diye dnd
nal.
Ama yalnzlk duymaya balamt. Babas geldi
aklna... herhalde kiz Kayalar'n yannda oullarn
aramaktayd imdi. O da burada, Gbekistan'da olabil
seydi! Yryen merdiveni bulabilir miydi acaba? A ns
zn karsna kverseydi ne gzel olurdu.
zntyle, in kts, babam zayftr, diye d
nd nal. Yani Sskadr. Kemikistan gemisine bin
dirirler onu. lkay' belki bulur ama beni bulamaz. Anla
lan annemi de, babam da, lkay' da bir daha gre

33
meyeceim artk.
Ama durmadan ahlayp oflayacak ocuklardan
deildi nal; zntsn abucak unutuverdi. Ksa za
manda ikolara snd, onlar sevmeye balad. ok
sevimli insanlard ikolar. Hi fkelenmiyorlard; az
larndan bir tek kt sz bile kmyordu. znt ne
dir bilmiyorlard. Btn gn glyor, oynuyor, eleni
yorlard; yemeklerden baka bir ey hakknda konu
tuklar yoktu. Her saat banda karnlarn doyuruyor,
sonra da on be dakika kestiriyorlard. Keyiflerini ka
ran tek ey, Sskalardan sz almasyd. Bu da a
lacak bir ey deildi dorusu, Tutsak Ordular Savaan
da Kemikistan ordusu, Gbekistan'daki evlerin ou
nu yerle bir etmiti.
ikolar, buna ramen, komularyla iyi geinmek
istiyorlard.
Doru, diyorlard, Sskalar hibir eyden anla
mazlar; ne yemek yerler, ne meyve suyu ierler, ne de
glerler. Ama iki ayr lkenin insanlar deiik eyler
den holanyorlar diye sava m etmeli? Gelip evlerimi
zi yktlar, yurttalarmz yaraladlar, balonlarmz pat
lattlar.
Gbecik Toplantsnn tarihi yaklamt; o top
lantda alnacak kararlarla iki lke arasndaki anlamaz
lklarn giderileceini umuyorlard.
nal, bir gn, Gbekistan'la Kemikistan arasn
daki bu sonsuz dmanlk neden kt? diye sordu
Prens igbek'in oluna.
Prens igbek'in olu, Sylesem glersin, de
di. Aslna bakarsan, Sskalar da, biz de, ika Adas'-
nn bamsz kalmas gerektiine inanyoruz. Ada, Ss
kalarn eline geerse bizim rahatmz kaar; bizim eli

34
mize geerse Sskalarn rahat kaar. Sskalarla adann
ad zerinde anlaamyoruz. Onlar Ssko Adas demek
istiyorlar, biz ika Adas demek istiyoruz.
Ne kar bundan? Ha Ssko olmu, ha ika...
dedi nal.
Prens igbek'in olu, Bana gre hava ho,
diye cevap verdi, ama babama baklrsa ikolar ada
nn Ssko Adas diye adlandrlmasna izin veremez
lermi.
Ne yapacaksnz yleyse?
Syledim y a ... Bir ay sonra Gbecik ehrinde bir
toplant var. ikoyla Sska bir araya gelip konu
acaklar, tartacaklar, bir zm yolu bulmaya ala
caklar.
Byle toplantlar ok yaplr bizde, dedi nal.
O kadar ok yaplr ki, herkes alt artk. Kimse ilgi
lenmiyor.
Prens igbek'in olu, Yeralt'ndaki ilk toplant
olacak bu, dedi. Bize kalrsa, biz ilgilenmeyiz bile;
ama Sskalar bu toplantya ok nem veriyorlar.

Prens igbek, bir sre sonra nal' kendine

sekreter yapt. Yazs ok gzeldi nal'n, snfnn birin-
cisiydi; ama dorusu istenirse, bunun kendine neler
salayabileceini o gne kadar hi mi hi dnme
miti. Yazs gzel olduu iin Prens igbek'in sek
reterliini yapmaya balad. Sekreter olduu iin de,
lkenin en nemli kiileriyle, Ahba'yla, Pastacba-
'yla, erbetiba'yla tant. Kral Tostombul XXXM 'y-
le bile tantrld.
Saraya girerlerken, Sakn unutma, dedi Prens
igbek, Kral'la konuurken ya Sayn Kral ya da

35
Majeste diyeceksin.
Ama tahtn yanna yaklanca btn rendikle
rini unutuverdi nal. Kral Tostombul'un gbei ylesi
ne byk, ylesine yuvarlakt ki, aknlktan dili do
lat.
Ey Tostombul, dedi. Sonra kendini toplad. Y a
ni Majeste demek istiyorum ...
Neyse ki. Kral Tostombul da, teki ikolar gibi
aka kaldran biriydi. Gbeine yarar bir kahkaha a t
t. Yeryz yemekleri hakknda be dakika konutu
nal'la. O yemeklerden bazlarn bildiini syledi. Sz
verdi, nal' bir gn yemee aracak, ona zledii
Yeryz yemeklerini yedirecekti.
Byk bir incelikle, Bylece kendi lkeni hatr
larsn, dedi.
O srada srmal, krmz niformal bir subay girdi

36
salona. Gs madalyalarla doluydu. nal saymak is
tedi madalyalar, sayamad; subayn gs kap kadar
geniti nk.
Prens igbek eilerek, te Mareal Pofuduk,
Kemikkent Dk, diye fsldad nal'n kulana. En
byk kahramanmz.
Gnaydn, Mareal, dedi Kral. Gbecik'e gi
deceksin, deil mi?
Bilmiyorum, Majeste, dedi Mareal Pofuduk;
gnderirseniz seve seve giderim.
Ne? dedi Kral. Bar sana borluyuz; seni gn
dermeyeceim de kimi gndereceim?
Mareal Pofuduk, derin derin iini ekti. M ajes
te, dedi, bir asker ne zaman mutlu olur, biliyor mu
sunuz? Bar anlamas imzaland zaman. Gnn bi
rinde Gbekistan'la Kemikistan arasndaki anlamazlk
lar ortadan kaldrabilirsem ne mutlu bana!
Baaracaksn bunu, dedi Kral. Hadi, bar im
diden kutlayalm.
Saraydaki uaklardan biri, insan boyunda bir am
panya iesi getirdi. ie o kadar bykt ki, bir el
arabasnda tanyordu. ampanyann birazn altn bir
kupaya boaltt uak. nce Kral, sonra da Mareal
Pofuduk itiler. erken birbirlerinin gzlerine bakyor
lard. nal'n houna gitti bu. Ah, byk olsayd da
ampanyadan biraz da o iseydi...
Kral, teki ikolar gibi, saatte bir uyumazd; ya
rm saatte bir uyurdu. Biraz kestirmek iin yatak oda
sna ekilince, Prens igbek, Mareal Pofuduk'a dn
d. Mareal, dedi, isterseniz gen dostumla biraz
konuun. Yeryz'nde savalarn nasl yapldna da
ir bilgi versin size. Bana ok acayip eyler anlatt. Y er

37
yz'ndeki savalarda top ateinden korunmak iin as
kerler ukur kazarlarm.
Ben de duymutum bunu, dedi Mareal Pofu-
duk. Yeryz'ne gizlice birka asker gndermitim o
ukurlar incelesinler diye. Bir kere, o ukurlara ukur
deil, siper denirmi. Bizim iimize pek yaramazm.
Bizim kazacamz siperler o kadar geni olur ki, siper
likten kar. Siperlerin dar olmas gerekir, dar olunca
da bizim askerler iine smazlar. Sonra, sizin de
bildiiniz gibi, ikolar almaktan hi holanmazlar.
Sava yorucu olmasn da, nasl olursa olsun... isterse
tehlikeli olsun. Yeter ki, abucak bitsin; yiyelim, ielim,
uyuyalm. nal'a dnerek, Savata hangi yemekleri
yeriz, biliyor musun? dedi. Hi aakakan dolmas
yedin mi?
Ondan sonra da durmadan yemeklerden konutu.

* Prens'in sekreteri olduu iin, btn toplant hazr

lklarn yakndan izliyordu nal. ikolarn barsever
insanlar olduu apak ortadayd. Barn salanmas
iin ellerinden geleni yapmaya hazrdlar; sadece, ada
nn Ssko Adas olarak adlandrlmasna karydlar, o
kadar. nal da, adaya ika Adas denilmesi gerekti-
i

m duunuyordu.
Gbekyurt'daki herkes toplantnn baaryla sonu
lanacana, bir bar anlamas imzalanacana inan
yordu. Devletin yksek memurlar, Gbecik toplants
na katlmay umuyorlard. Ama yazk ki, ikolardan
sadece kii katlacakt toplantya; bu kiinin adla
r gazetelerde yaymland zaman, herkes hayal krkl
na urad. Neyse ki, neeli insanlard ikolar; biraz
yemek yer yemez yeniden glp elenmeye baladlar.

38
 Toplantya aadaki kiiler katlacakt :

Prens igbek.
Kemikkent Dk Mareal Pofuduk.
Tarih Kurumu Bakan Profesr Pufpuf.

Profesr Pufpuf, ika Adas'nn tarihini herkes

ten iyi bildii iin seilmiti. Tam yz yirmi ciltlik bir
kitap yazmt bu konuda. Prens igbek, onun son
suz bilgisinden yararlanlacan umuyordu. Ama G-
bekyurt'daki ikolar, kiilik kurula onun da seil
mesinden pek holanmadlar; Profesr Pufpuf pek f
keli bir insand nk, kzd m gz hibir eyi grmez
di. Neyse ki, kurulda Prens igbek ile Mareal Po
fuduk gibi uysal iki kii daha vard.
 Gbecik'e doru yola kmadan bir gn nce,
Prens igbek, nal'n da toplantya katlacan bil
dirdi. Sekreterleri arasndan onu semiti. Kimbilir,
Yeryz'nden gelen bir sekreteri olduunu gstererek
Sskalara caka satacakt belki.
 Blm 7

Z A Y IF L A M A BAKANI BOTABAK

nal ikolara gittike alrken, lkay da Sska

lar yakndan inceliyordu.
Birok bakmdan saygdeer insanlard Sskalar.
Yeryz'ndekilerden daha ok alyorlard. lkay, ba
basnn yemeklerden sonra oturup kahve imesine,
sonra da kendileriyle oynamasna almt. Ama otu
zunu am bir Sskann oyun oynad grlm ey
deildi. Kemikistan'da oynanan tek oyun futboldu; onu
da genler oynard sadece. Toplar da bir acayipti; ince,
uzun bir eydi.
Sskalar iin dnyada en nemli ey, zamand.
Birbirleriyle buluacaklar zaman yalnz saatle dakikay
deil, saniyeyi de kararlatrrlard. Szn gelii, 6 saat
17 dakika 3 saniye ya da 3 saat 14 dakika 22 saniye
sonra bulumak iin szleirlerdi. okkemik'lerin evin
de gnde iki kere yemek yenirdi: sabahleyin tam se
kizde, bir de akamleyin tam sekizde. le yemei diye
bir ey yoktu. ocuklar yemek saatinde sofrada bulu
namazlarsa a kalrlard. Sofra da ne sofrayd ya! A y a k
ta yemek yerdi herkes. ok az, ok abuk yerlerdi. e
hirde hi lokanta yoktu. Makarna gibi, hesap makinesi
gibi eyler satan dkknlar vard sadece. Bay ok
kemik, yemeklerden nce ufack tabann banda di
kilir, Yeryz yazarlarndan birinin syledii u cmleyi

41
tekrarlard: nsan yaamak iin yemeli, yemek iin
yaamamal.
Aritmetikte Sskalarn stne yoktu. Herkesin ce
binde bir gelir-gider defteri bulunurdu. Paralan altn
dan, gmten, bir de eitli uzunluklardaki bakr tel
lerdendi. Kadnn biri otobse binip bilet paras olarak
iki tane bakr tel mi verdi, cebinden defterini karp
hemen yazard bunu. Hem de ayakta yazmak zorun
dayd, nk oturacak yer yoktu otobslerde. lkenin
en zengini olan Kemikistan Makarna Fabrikas Genel

42
Mdr Bay pkemik'in zel otomobilinde bile otu
racak yer yoktu. Sskalara gre, rahatlk bir tembellik
belirtisiydi. Evler son derece yksekti, ama asansr
kullanlmyordu. lkay o dik merdivenleri trmanrken
soluk solua kalrd.
Kemikistan'n en byk fabrikas Makarna Fabri
kasyd. lkede sosisilikle mumculuk da gelimiti.
Yuvarlak eylerden hi holanmazlard Sskalar; bu
yzden, tekerlek gibi, otomobil lstii gibi eyler yap
mazlar, onlar ikolardan alrlard. Karlnda da in
ce, uzun eyler satarlard onlara: otomobil tamponu,
elik tel, makarna gibi...
Zamana bu kadar nem verilen bir yerde ilerin
Yeryz'nde olduundan daha iyi yrmesi alacak
bir ey deildi tabi. lkay babasnn telefon ban
da fkelendiini az m grmt?.. stedii numaray
bir trl dremezdi Ferit Bey. Kemikistan'da ise te
lefon ettiiniz kimse p diye karnza kyordu.
rencilere btn okullarda btn dersler ayn anda
retiliyordu. Zamana verilen bu nem, lkay'n houna
gitti. nsann her ii tkrnda gidiyordu dorusu.
Evet, birok bakmdan saygdeer insanlard Ss
kalar; kt yrekli deillerdi, ama yazk ki, kskant
lar. Sskalardan birinin eline bir ey mi geti, Kemikis-
tan'daki herkes ayn eye sahip olmak isterdi. Sokak
ta yrrken, kavga edenlere raslamrd adm banda.
Bay okkemik, retmen arkadalarn ekitirirdi dur
madan. ocuu vard, de birbirini kskanrd.
Birisiyle arkadalk etmeye kalksanz tekiler hemen
suratlarn asarlard. Anneler de, babalar da ocuklar
na ok sert davranrlard. Gn ar dayak atarlar, bunu
da onlarn iyilikleri iin yaptklarn sylerlerdi.

43
 Bay okkemik, lkay' okula gndermedi kendi o
cuklaryla. Durup dururken bir de onun iin okul para
s vermek istemiyordu.
Kemikistan'da kalmak istiyorsan bir ie gir, pa
ra kazan, dedi. Senin iyiliin iin sylyorum.
Ne i yapabilirim? diye sordu lkay.
Bir sr ey yapabilirsin. Yazn ok gzel. ster
sen sekreterlik yap.
Sekreterlik mi? O da ne demek?
Birinin yannda alp onun mektuplarn yazan,
tutulacak notlar tutan kimselere sekreter denir.
Ama ben mektup yazmay hi sevmem, dedi
lkay.
Sevip sevmediini sormadm sana, dedi Bay
okkemik. Kemikistan'da kalmak istiyorsan kendi ek
meini kendin kazanmalsn. Senin iyiliin iin syl
yorum. Yarn sabah sana bir i bulmaya alrm.
Ertesi gn eve gelince, Bir i buldum, dedi.
Botabak'n yannda alacaksn. Botabak uzun
zamandr bir sekreter aryormu... Yeryz'nden ge
len bir sekreter.
Botabak adn duyan Bayan okkemik ile
ocuu kskanlktan barmaya baladlar.
Ne kadar da talihlisin! dediler lkay'a.
Kim bu Botabak? diye sordu lkay.
Kemikistan Ynetim Kurulu Bakan, dedi Bay
okkemik. Ayn zamanda Zayflama Bakam'dr.
Zayflama Bakan m?
Bay okkemik, sert bir sesle szlerine devam
etti :
Zayflama Bakan Botabak lkemizin en deer
li kiilerinden biridir. Herkesi beer kilo zayflatmay ba

44
ard, yiyeceklerin de yzde yirmi orannda kslmasn
salad. Yarn sabah 6:33'de seni bekliyor.
6:33'de mi? dedi lkay. Ama ben yediden nce
kalkmam ki!
Gen dostum, dedi Bay okkemik, korkarm
bundan byle kalkmak zorunda kalacaksn. Gnde bir
saat kazandn dn. Ylda 656, altm ylda 21,900
saat eder. Yani 1,825 gn! Yazk deil mi bu 1,825 g-
^ V I

ne? Goruyorsun ya, senin iyiliin iin soyluyorum.

Ertesi sabah erkenden kalkmasna ramen, Z a
yflama Bakanl'na birka dakika ge gitti lkay. Ka
pda zayflk reklm gibi duran nbeti, defterini ka
rtrd. lkay m? diye sordu. lkay... lkay! Evet!
Sersem ocuk, saat tam 6:33'de burada olacaktn! im
di saat 6:37! Bakan seni azarlasn da gr gnn!
Telefonu ap bir eyler syledi; sonra lkay' bir
metre geniliindeki koridordan geirip maroken kapl
bir kapnn nne gtrd. Kap ald, ierdeki masa
nn banda bak srtna benzeyen bir adam grd
lkay. Adam o kadar zayft ki, biraz daha kilo verse
grnmeyen adam olup kacakt; ama kkrer gibi ko
nuuyordu :
lkay sen misin? diye bard. Salan, tem be
lin birisin!
A m a ... dedi lkay.
Sus! Aptaln, dalgacnn birisin!
En iyisi, azm bile amayaym ben, diye d
nd lkay; belki yatr.
Zayflama Bakan barmaya balaynca yaplacak
en iyi eyin susmak olduunu ksa zamanda anlad.
Kendisine cevap verilmediini gren Bay Botabak,
hemen yatt. Hep yle olurdu zaten, fkelenince bir

45
cmleden fazla sylemezdi; o bir cmle de Sskalar
korkutmak iin yeterdi.
Zayflama Bakan Botabak kt insan deildi as
lnda, yurttalarnn oundan iyiydi. lkay zamanla al
t ona... altka da sevdi.
lkay'n ii ok kolayd. Btn grevi, alan tele
fonu ap, zr dilerim, Bay Bakan u anda alyor,
demekti. Geri skc bir iti bu, ama lkay telefon etm ek
ten pek holanrd. Hafta sonunda Bakan Botabak'n
davranlarna yle almt ki, Aptaln, dalgacnn bi
risin! diye azarlannca sklmad bile. Bakan, Gnay
dn, demiti sanki.
Botabak, lkesini de, karsn da ok seviyordu.
Bakanla sk sk gelen Bayan Botabak tatl bir kadn
d. Gzeldi, teki Sskalardan biraz daha imand.
lkay, az kalsn, Siz Sska deil, ikosunuz, diye
cekti bir gn. Kendini zor tuttu. Botabak kplere bi
nerdi sonra. ikolar hi mi hi sevmezdi Zayflama
Bakan.
ikolar hayduttur, soyguncudur! derdi.
Ama karsn ok seviyordu.
 Blm 8

GBECK TOPLANTISI

Prens igbek'le yolculuk etmek son derece g

zel bir eydi. Kocaman arabalar, toplantya katlacak
lar imandalga Limanfna gtrd. Limanda Kral Tos-
tombul'un gemisi onlar bekliyordu. Denizdeki btn
gemilere, kayklara, motorlara, Yaasn Barl, Ss
kalara Sevgiler! diye yazlar aslmt.
Kral'n gemisi, Sar Deniz'in altn gibi dalgalarn/
yararak ilerlemeye balaynca herkes koltuklara k
t. Garson yemek listesini getirdi :

TOPTOP ORBASI

EN K U ZU PRZOLASI
m

PUFBREG

B O LDO LM A

Her dakikalarn deerlendirerek Gbecik'e kadar

yem ek yediler. Sadece Profesr Pufpuf, ikolarn i
ka Adas'n nasl ele geirdiklerine dair bir sylev ver
dii iin, sekiz tabak yemekle yetindi. Kaptan, geminin
karaya oturmas tehlikesini gze alarak, ika A d a s f-
nn kylarna iyice yanat. Adadakiler kyya toplan-

47
mlar, mendil sallyorlard.
Bir sre sonra Gbecik'e geldiler. Kck ehir,
iki lkenin bayraklaryla donatlmt. Toplantya kat
lacak yeleri drt Gbekistan, drt de Kemikistan as
keri karlad. Prl prl niformalar iindeydiler. Tam
be dakika sonra da Sskalar geldi. Herkes saatine
bakt; bir saniye bile gecikmemilerdi.
Gbecik Toplantsfna aadaki Sskalar katlyor
du :
Zayflama Bakan Botabak.
General Cpclz.
retmen okkemik.
nal Sskalarn trenden inilerine bakt merakla.
Darack, uzun vagonlar, birbirine yapk raylar ilgisi
ni ekmiti. Trenlere baylrd; ok tren grmt o
gne kadar, ama bylesini grmemiti. Demiryolu ia
retlerini de inceledi. Snrn Gbekistan yanndaki ia
retler yuvarlakt, krmz-yeil klar vard; Kemikis
tan yanndaki iaretler ise incecikti, klar mavi-sary-
d.
Birdenbire bir sevin l kopard nal. Ss
kann arkasndan kardei iniyordu trenden!
lkay!
nal!
Birbirlerine doru koup kucaklatlar. evredeki
lerin dikkatlerini ekmemek iin barmamaya al
yorlard. Ama Prens igbek'in gznden kaama-
mlard. nal'a bunun ne demek olduunu sordu
Prens. Kendi sekreteriyle Bakan Botabak'n sekrete
rinin karde olduklarn renince gz yalarn tu ta
mad, alamaya balad.
Botabak'n yanna gidip, Ne gzel, dedi. Bu

48
inanlmaz raslant, toplantnn baaryla sonulanaca
n gsteriyor.
Botabak souk souk cevap verdi: Sanmyo
rum.
lk bulumalar pek umut verici deildi. ki lkenin
iileri bir araya gelmi, aylarca alarak bir Toplant
Oteli yapmlard snrda. Otelin planlarn hazrlayan
mimar bu i iin Yeryznden getirilmiti. ikolar
Sska bir mimara, Sskalar da iko bir mimara gve-
nemiyorlard. Ortaya gzel bir yap kmt geri, ama
ikolar da, Sskalar da beenmediler bu yapy.
Profesr Pufpuf, iini ekerek, ok dar olmu,
dedi.
General Cpclz, fkeyle, ok geni olmu, de
di.
Otele girince iler daha da kart. Mimar, kendi
sine sylenen eylere hi kulak asmam, yapt oteli
Yeryz'ndeki otellere benzetmiti. lk glk, dner
kapda kt. Sskalar kapy bir trl itemiyorlard. t
seler bile, durduracak kadar gl olmadklar iin dur
madan dnyorlard. ikolar derseniz kapya sam-
yorlard; kmak ise ayr bir dertti.
lkay'la nal merdivenle asansr grnce sevin
diler; ama tek sevinen de onlar oldu. ikolar yryen
merdivenlere alktlar, stelik bu merdiveni ok dar
bulmulard. Sskalar asansr bir yana brakp merdi
vene saldrdlar; ama bu kadar geni merdivenden hi
kmadklar iin ou yere yuvarland. okkemik dizini
uuturarak barp ard. Asansrde madalyalarnn
bazlar krlan Mareal Pufpuf, dakikalarca homurdand.
lerin ktye gittiini lkay da, nal da anlamt.
Herkes toplantnn son derece kt dzenlenmi oldu-

49
unu sylyordu boyuna. ikolar, toplantdan nce
yemek yemek istediler. Sskalar ise gn ortasnda ye
mek yemeye alk deillerdi; Toplant hemen bala
sn, dediler. Bakan Botabak'n barmasndan korkan
Prens igbek, Sskalarn bu isteini hemen kabul e t
ti; ama, Alktan karnm gurulduyor, bana bir tabak
sandvile bir tabak pasta getirsinler, dedi.
Sonunda kocaman bir masaya oturuldu. nal i
kolarn, lkay da Sskalarn arkasnda ayakta duruyordu.
Prens igbek, toplantya bir bakan seilmesi gerek
tiini ne srmek zereydi ki, Bakan Botabak ayaa
kalkp barmaya balad :
Toplant balamadan nce iki eyi belirtmek is
terim. Basna datlan listelerde Mareal Pofuduk, Ke-
mikkent Dk olarak gsterilmi. unu bilin ki, Mare-
al Pofuduk Kemikkent'i ele geirmedi, Kemikkent M a
real Pofuduk'u ele geirdi.
nal, Mareal Pofuduk'a bir gz att. fkeden
mosmor kesilmiti zavallck. Kalkp Botabak'a cevap
verecekti ki, Zayflama Bakan szlerine devam etti :
Bir de unu belirtmek istiyorum: Bu toplantnn
konusu, sizin ne srdnz gibi ika Adas deil,
Ssko Adas'dr. Bu adann ad eskiden beri Ssko A da-
s'dr! ikolar, adann daha ok kendilerinin olduu sa
nsn uyandrmak iin, iko kelimesinin i hecesini
baa, Sska kelimesinin ka hecesini de sona almlardr.
Biz byle eyleri yutmayz! Bu konu bir sonuca balan
madan toplantya devam etmeyeceiz!
Azlar yiyecekle dolu ikolar, birbirlerine bak
tlar. Profesr Pufpuf fkelenmie benziyordu. Eilip
bir eyler syledi Prens igbek'in kulana.
Prens igbek, ikolar adna Profesr Pufpuf
konuacak imdi, dedi.
Baylar, dedi Profesr Pufpuf, ika Adas'nn
ad yeni konmu olsayd, Bakan Botabak'n fkesine
biz de hak verirdik. Ama bu ad, iki lkenin tarihleri ka
dar eskidir. On ikinci yzylda yaam olan air Ya-
larca'nn iirlerini kartrrsanz u lmsz msraya
raslarsnz: O ika Adas ki, ieklerle bezenmi... On
nc yzylda d a ...
Botabak'n patlamak zere olduunu gren Prens
igbek, Profesr Pufpuf'un szn kesti. Glmse
yerek, Baylar, dedi, bana kalrsa, bu anlamazlk
hi de nemli deil. Biz ika Adas diyelim, siz Ssko
Adas deyin, olsun bitsin. Bylece herkesin istedii
olur.
Mosmor kesilmek sras Botabak'a gelmiti.

51
 Byle sama ey duymadm imdiye kadar! Pro
fesr Pufpuf salan, grgszn biridir!
Profesr Pufpuf da mosmor kesilmiti. Sonra sa
rard; derken kpkrmz oldu yz. ksrd, tksrd,
kp gitti. Prens igbek'le Mareal Pofuduk birbir
lerine baktlar; yaplacak bir ey yoktu, onlar da kp
gittiler. Sskalar ise onlarn kt kapnn karsndaki
kapdan baka bir odaya getiler. Salonda nal'la l
kay kalmt yalnz.
Senin u Sskalar deli galiba, dedi nal.
Yok canm, dedi lkay. Botabak' tanmyor
sunuz siz. yi bir insandr aslnda. Profesr Pufpuf'un
salak olduunu, grgsz olduunu sylemekle byk
incelik gsterdi... kendine gre tabi. Yoksa neler ne
ler demezdi... Profesr Pufpuf kalkp gitmeseydi bir
anda yatrd.
Yazk! dedi nal. Siz de ikolar tanmyor-

sunuz. Oyle iyi, yle arkada canls insanlar ki... Ba

r salamak iin geldiler buraya.
En iyisi, benim sana anlattklarm sen de git i
kolara anlat, dedi lkay. Hadi, abuk ol; yoksa iler
kmaza girecek. Sskalar bilirim ben. Geimsiz deil
lerdir, ama fkelenince gzleri hibir eyi grmez. Bu
raya gelirken kendi aralarnda konuuyorlard. ika
adn kabul etmektense savamay gze alacaklarn
sylyorlard.
Ama sama bir ey bu, dedi nal.
Hem de nasl! Belki biz bir eyler yapabiliriz.
Belki, dedi nal. Toplant sonulanncaya kadar
adaya Ya ika Ya Ssko Adas deseler nasl olur sen
ce?
lkay bir an dnd.

52
 Evet, dedi. Ya ika Ya Ssko A das... Gidip
Botabak'la konuaym, belki kabul eder.
nal yan odaya geti. ikolar masa bana k
m, yemek yiyorlard. Kardeiyle aralarnda geen ko
numay anlatt nal.
Zavall Mareal Pofuduk, Botabak'n szlerini h
l unutamamt.
Kemikkent Dk olmay ben mi istedim sanki?
diyordu. Ben Dklk filn istemiyorum.
Prens igbek yattrmaya alyordu onu.
nal'n szlerini dinledikten sonra, Peki, dedi, ada
ya Ya ika Ya Ssko Adas demeyi kabul ediyoruz.
Bu arada, lkay da Botabak'la konumutu. Bo
tabak, Olmaz yle ey! diye bard. Sersemin, kaz
kafalnn birisin sen!
Bir an dndkten sonra, Peki, dedi. Ya ika
Ya Ssko Adas deil de, Ya Ssko Ya ika Adas der
sek olur.
lkay, Belki ikolar kabul eder bunu, diye d
nd; kardeinin bulunduu odaya kotu. Ama bu ke
re de ikolarn inad tutmutu.
Olmaz, dedi Profesr Pufpuf. Kabul edersek
Gbekyurt'a dnemeyiz sonra. Herkes bizi taa tutar.
O srada bir asker girdi odaya; Zayflama Bakan
Botabak'dan bir haber getirmiti. Botabak, Ya Ssko
Ya ika Adas ad on dakika iinde kabul edilmezse
Kemikistan'a dneceini sylyordu.
Mareal Pofuduk, umutsuzlukla, Sava dem ek
tir bu! dedi.
Profesr Pufpuf nedense keyiflenmiti. Evet sa
va demektir! diye bard.
On be dakika sonra limandaydlar. O hrgr iinde

53
uyku bile uyuyamamlard, gzleri yorgunluktan ka
panyordu. nal, Sskalar Kemikistan'a gtren trenin
arkasndan hayranlkla bakt.
 Blm 9

KOLARLA SISKALARIN SAVAI

Zayflama Bakan Botabak, Kemikkent'de byk

cokunlukla karland. Babakan Kepkemik, Bota-
bak' kskanmt, ama yine de onu karlamaya geldi.
ehrin btn genleri sokaklar doldurmutu; Bota-
b a kla arkadalar kalabal yara yara Zayflama Ba
kanlna gittiler. Sskalarn en yoksul olanlar bile bi
rer bayrak almlard; evlerden uzun bayraklar sarkyor
du. Bandolar, nl besteci Uzunkaval'n eseri Zayfl
a vgy alyordu alanlarda. Duvarlara ilnlar asl
mt: ordu ertesi sabah saat tam 5:34'te yola kacakt.
Profesr Pufpuf'la arkadalar da byk cokun
lukla karlandlar. Kral Tostombul bile yemeini yarm
brakt, Gbekistan'n onurunu esiz bir cesaretle ko
ruyan ikoyu karlamak iin sarayn kapsna ka
dar indi. Kadnlar buketler verdiler kahramanlara. i
kolar kavgadan grltden pek holanmazlard geri,
ama Gbecik'de ortal birbirine katan Profesr Puf-
puf'u gklere karyorlard. Gbekyurt korosu, nl
besteci Tombuldavul'un imanla vgsn sy
ledi ehrin alannda. Afiiler, ekerli zamklarla ilnlar
yaptrdlar duvarlara. Balon biimindeki bu ilnlarda
iki lke arasnda sava kt, ordunun bir haftaya ka
dar hareket edecei yazlyd. ocuklar ilnlar yrtp
zamk yalamaya baladlar; balarna gelecekleri bilse

55
lerdi bundan vazgeer, evlerine gidip gzel gzel pasta
larn yerlerdi belki.
Prens igbek'in evinde yaplan toplantya nal
da katld. Mareal Pofuduk, kendine gveniyordu.
nann bana, dedi, dmanlar Kumgbek -
l'nde byk bir bozguna urayacaklar bu kere. Btn
orduyu le gtreceim. Bizim askerler almay pek
sevmezler ama siper kazacaklarna sz verdiler. u an
da aramzda bulunan akll dostumuz, Yeryz'nde y a
ayanlarn nasl siper kazdklarn bize anlatt.
Herkes nal'a bakt. nal keyiflenmiti; kzard.
Mareal Pofuduk szlerine devam etti :
Yeryz'nde yaayanlarn kazdklar siperler bize
dar gelir, ilerine samayz. Geni kazsak ie yaramaz
lar. Neyse ki, General engbek buna bir are buldu.
Yuvarlak siperler kazacaz. Siperlerin stleri dar, alt
lar geni olacak; ama bu eit siperlere de sadece iki
yandan girilebiliyor. Btn askerler ayn anda kp d
mana saldramayacaklar. Zarar yok, biz zaten saldr
mak iin deil, kendimizi korumak iin savayoruz.
Prens igbek, Mareal Pofuduk'u byk bir i
tenlikle kutlad; bir de mjde verdi: Kral Tostombul,
Mareal Pofuduk'u Kumgbek Prensi yapmt. nal'a
dnd sonra; Yeryz'nden gelen gen dostum, de
di, Gbekistan iin ok altn. Kralmz seni de Yr
yen Merdiven Kontu yapt.
lkay da o srada Botabak'n bakanlnda yap
lan toplantdayd.
Toplanty ayorum, dedi Bakan Botabak.
imdi General Cpclz sava planlarn anlatacak
size.
Baylar, dedi General Cpclz, sava, bilinme
dik, umulmadk eyler yaparak kazanlr. Onun iin, ge
en ylki planmz bu yl da uygulamann bir anlam
yok. u noktay aklmzdan karmamalyz :
1. ikolarn donanmalar yoktur. Demir ne
Kayalar'nda batrdmz gemilerin yerlerine yenilerini
yapamadlar. Demek ki, bize denizden saldramazlar.
2. Saldramayacaklar iin de, Kemikkent'i ele
geiremeyeceklerdir.
3. ikolar pek akll deildir. Bu savata da, ge
en ylki savaa gre davranacaklardr. yle sanyorum
ki, bizi Kumgbek l'nde karlamak isteyeceklerdir.
Bana kalrsa :
a) Ya gidip Ssko Adas'n ele geirmeliyiz;
b) Ya da btn gcmzle Gbekistan kylarna
saldrmahyz. Bylece Gbekyurt'u ele geirebiliriz.
General, dedi Bakan Botabak, son derece kur-

naz bir savasnn siz. Ne istiyorsanz syleyin. Ulke-

57
miz her istediinizi verecektir size.
General Cpclz, 198 tane gemi istiyorum, dedi.
Bu gemilerin herbiri 1,003 kii almal.
Bakan Botabak, lkay'a dnerek, Yaz bunu,
dedi. lkay bir kt karp General'in ka kamyon, ka
top, ka uak istediini yazd. Korku iindeydi, nk
General Cpclz arada bir duruyor, Syle bakalm,
diyordu. Bir kamyon 32 kii alrsa, 6,207 kamyon ka
kii alr?
lkay bir anda cevap veremiyordu tabi. V erem e
yince de Bakan Botabak kplere biniyor, Aptaln,
dalgacnn birisin! diye baryordu.
Okula dnersem aritmetikte snfn birincisi olu
rum artk, diye dnd lkay.

Ksa bir sre sonra, Sskalar Gbekistan kylarna

baarl bir karma yaptlar.
lkay hi sava grmemiti o gne kadar; iko
larla Sskalar arasndaki sava grdkten sonra bir da
ha da grmek istemedi. Mermiler bann stnden
V -l-Z -Z diye geiyor, yere derek G - -M -B - -R -R
diye patlyorlard. Sska arkadalar parampara olu
yorlard; ama zayflklar yznden, mermilerin ou
yanlarndan geiyordu. Akam olunca uaklar bomba
atmaya balad. O uaklar bomba atmayp da yolcu ta
rken ne gzel grnrlerdi gkyznde...
Kemikistan askerleri Gbekistan'da ilerledike y
klm kyler, yaralanm kadnlar, stleri balar kan
iinde kalm ocuklar grd lkay. Baz ocuklarn an
neleri de, babalan da lmt. Zavall ikolar, Sska
lara kar koyamyorlard. Gbekistan ordusu kuzeyde,
Kumgbek l'ndeydi. Askerler, yuvarlak siperlerinin

58
iinde dman beklemekteydiler. Bilmiyorlard ki, o
dman hi gelmeyecekti.
Mareal Pofuduk, ordusunu gneye ekmek iste
di hemen; ama askerler siperlerden kolay kolay ka
madlar. knca da, sava blgesine hep birlikte, hz
l hzl gideceklerine, teker teker, ar ar gittiler. Ss
kalar ise yldrm hzyla arpyorlard, ksa zamanda
Gbekyurt kaplarna dayandlar.
Mareal Pofuduk, Gbekyurt surlar nndeki
arpmada askerleriyle birlikte tutsak oldu. Bu yal
komutann ban nne eerek klcn General Cpc-
lz'a vermesini grenler gz yalarn tutamadlar. Gene
ral Cpclz da zlmt buna; Mareal Pofuduk'a tam
bir ikoya yakr yemekler verilmesini buyurdu. iko
komutann karn ackmt, bir saattir azna lokma
koymamt nk.
Bu arada, lkay kardeini aryordu tutsaklar arasn
da. Bir trl bulamad.
Ya nal da ldyse, diye dnd.
General Cpclz'n ordusu ertesi gn Gbekyurt'a
girdi. Bir zamanlarn mutlu ehri yaslara brnmt.
Pastaclar bile kapalyd. Kadnlar karalar giymiti.
Bembeyaz kesilmi Prens igbek, General Cpclz'-
la teki komutanlar sarayn kapsnda karlad. Kemi
kistan atllaryla birlikte Gbekyurt'a giren lkay, Prens
igbek'in arkasnda kardeini grd. nal alyordu.
Yanma gidip kucaklamak istedi onu; ama, Attan iner
sem bir daha binemem, diye dnd. Tren biter
bitmez nal'n yanna kotu.
Niye bu kadar zgnsn? dedi. Sen iko
lardan deilsin ki.
Biliyorum, diye cevap verdi Yryen Merdiven

59
Kontu, ama ikolara ok almtm.
Sava sona ermiti artk. Kral Tostombul X X X If
de, Gbekistan Krall da, Ssko Adas da Sskalarn
eline gemiti.
 Blm 10

SISKALAR G B EK STA N 'D A

lkay hayatta hibir eye aldrmaz, hibir eye

nem vermez grnrd ama ok iyi bir insand asln
da; kardei iin elinden geleni yapt. Sonunda General
Cpclz'n yannda bir i buldu ona. nal bu ii kabul
etmek istemedi nce, ama ikolar kabul etmesi iin
Yryen Merdiven Kontu'nu zorladlar. Savata yenil
milerdi, deiik bir durum vard ortada; bu yeni duru
ma uymalar gerekiyordu. Bu arada, kendi geleneklerini
korusunlar, yeterdi.
Sskalarla pek anlaamyorlard. Szn gelii, Ke
mikistan ordusu albaylarndan biri sabahleyin sekizi
be gee yanna gitmenizi mi istedi... sekizi tam be
gee orada olmak zorundaydnz. Oysa ikolar iin
sekizi be gee demek, sabahla le aras demekti.
ikolar Sskalar, Sskalar da ikolar bir trl anla
yamyorlard.
Bir anlamazlk konusu daha vard: yemek. Gbe
kistan ordusunu doyurmak gerekiyordu. Sskalar, i
kolar her saat ba yemek yemekten vazgeirmek is
tediler, ama bouna. Zayflama Bakan Botabak bile,
A m a n / stlerine varmayalm; bunlar uysal insanlar,
ama yemek yiyemezlerse gzleri dner, ne yapacaklar
belli olmaz, dedi. ikolarn bakaldrmalarndan kor
kuyordu anlalan.

61
 Baz ikolar, Sskalarn gzlerine ho grnmek
iin perhiz yapmaya baladlar. Gazetelerde yle iln
lar kyordu :

Ama zayflamaya kalkan ikolarn ou hastalanp

yataa dyordu hemen, bazlar da lyordu. Zaten
zayflasalar ne olacakt sanki? Sskalara benzemiyor
lard ki... Derileri sarkyor, yzleri gzleri buruuyordu.
0

teki ikolar hi sevmiyordu bylelerini.

Olaylar birdenbire geliti. ikolarn arasna kar
m olan Kemikistan askerleri, Gbekistan yemeklerini
sevmeye balamlard. General Cpclz'n masasnda
yemek yiyen lkay, onun bile zamanla deitiini grd.
Ne yapaym, diyordu General, ele geirip y
netmeye baladm lkenin her eyini bilmem gerek.
Aslna baklrsa, Gbekistan yemeklerine adam
akll almt. 0 gne kadar yedikleri nasl da tatsz ka
lyordu bu yemeklerin yannda!
lkay, Sskalarn ok az yemek yediklerini syle-

62
miti kardeine. Bir gn yemee ard onu. nal, Ge
neral Cpclz'n evinde Prens igbek'in ahsm g
rnce kendini tutamad, glmeye balad, Prens ig
bek'in ahs her zamanki yemekleri nazrlamt :

TOPTOP ORBASI

EN KUZU PRZOLASI

PUFBRE

BOLDO LM A

Tahttan indirilmesine ramen, Kral Tostombul za

man zaman tler veriyordu General Cpclz'a. Ke
mikistan ordusu komutannn stndeki etkisi bykt.
O da herkes gibi bir insan, diyordu General Cp-
clz. Kral olduuna bakmayn, akla yakn eyler sy
lyor; ok yerinde grleri var.
Kral Tostombul, eski bir kral olduunu unutma
dan konuuyordu; bu da General Cpclz' duyguland
ryordu.
Sizi Mareal Pofuduk'la karlatrmak aklmdan
bile gemez, diyordu Kral. Mareal Pofuduk byk
bir kahramandr; onu severim. kiniz de deerlisiniz,
birbirinizden stn olan yanlarnz var. Ama benim or
dumun banda sizin gibi bir komutan olsayd, kimbilir,
u anda hl Gbekistan Kralfydm belki. General Cp-
clz' ancak baka bir General Cpclz yenilgiye ura
tabilirdi!
lkay'a, Biliyor musun, diyordu General Cpclz*
ok akll bir insan u Kral.

63
 Gittike sevmeye balamt ikolar. Askerleri
nin davranlarnda da bir incelik gze arpyordu. Baz
askerler iko kzlarla evlendiler.
Bir sre sonra Kemikistan ordusu Kemikkent'e
dnd. Sskalar, arkadaa ayrlmt ikolardan; y
rekleri prl prl sevgiyle doluydu.
lkay, Kemikistan Cumhuriyeti'nin kza zamanda
deimi olduunu grd. Sskalarn davranlar, d
nceleri eski davranlarna, dncelerine hi benze
miyordu. Kullandklar kelimeler bile deimiti. Karde
ini okkemik'e gtrd. okkemik onlar evine ald.
lkay, Saat tam sekizde masa banda olacaksn,

dedi nal'a, yoksa kahvalty karrsn. Ertesi sabah

sekizde aa indiklerinde okkemik'in ocuklarnn or
talarda olmadn grdler. nanlmaz bir eydi bu!
okkemik parmaklaryla masaya vurmaya balad.
(nal da, lkay da babalarn hatrladlar; acaba nere
lerdeydi imdi?). Biraz bekledikten sonra iini eke
rek, nsan yaamak iin yemeli, yemek iin yaama
mal, diye mrldand, kahvaltsn etmeye koyuldu.
ocuklar on dakika sonra geldiler.
Korkun bir sesle, Nerelerdeydiniz? diye grle
di Bay okkemik.
ocuklar, zr dile iek gereini bile duymadan,
Odamzdaydk, diye cevap verdiler.
Bay okkemik, Ne? diye bard fkeyle. S aa
tin sekizi vurduunu duydunuz da aa inmediniz de
mek?
Ne kar sanki? Gbekistan'da byle eylere
nem bile vermiyorlar.
Her evde buna benzer eyler oluyordu. Gbekis-
tan'la Kemikistan arasndaki sava, daha rahat yaana*

64
bileceini retmiti Sskalara. Kocalarnn anlattkla
rndan etkilenen baz kadnlar, pastaclarn almasn
serbest brakan bir yasa karlmasn istediler.
renciler, Gbekyurt'lu renciler gibi, kendilerinin de
pasta gibi, eker gibi eyler yemeye haklar olduunu
ileri srdler. Kladaki askerler ise saat sekize kadar
uyumak istiyorlard... tpk Gbekistan askerleri gioi.
Hi houma gitmiyor bunlar, dedi Bay okke
mik. lkemizin geleceiyle ilgili kararlar alacamz bir
srada bu dnceleri, bu davranlar tehlikeli bulu
yorum. Biliyorsunuz, ortada ne Gbekistan Krall var
artk, ne de Ssko Adas.
Evet, dedi lkay.
Buraya kadar iyi, dedi Bay okkemik. Beni
bundan sonras dndryor asl. ikolar buyruu
muz altnda m yaayacaklar, yoksa yurttamz m ola
caklar? Sskalar gibi oy kullanacaklar m? Sskalar gibi
yasalar yapacaklar m? Oy kullanrlarsa yandk demek
tir. Sayca bizden oklar. lkemize agzllk, tembel
lik, imanlk getirirler. Szn burasnda yz gram da
ha zayflad Bay okkemik. imanlk! diye tekrar
lad. Ne berbat ey!
Sekizi on gee masadan kalkt.
nal, ikolar da oy tanrlarsa ne iyi olur,
dedi lkay'a. Bu ask yzl insanlarn yaaylar dei
ir belki.
Ne de olsa Sska saylrd lkay. Bizi beenmiyor
musun yoksa? diye sordu.
Baksana, broya geldim geleli doru drst bir
yemek bile yemediml Alktan leceim nerdeysel
Gnde sadece iki kere mi yemek yenirmi?
Sahiden de biraz zayflamt. Kardeinin bu du*

65
rumuna zlen lkay, ertesi gn Zayflama Bakanl'na
gidince ikolarla Sskalarn gelecei hakknda sorular
sordu Botabak'a.
Ne? diye bard Botabak. Casusun, geveze
nin birisin sen!
lkay, Botabak'dan korkmuyordu artk. Karde
im iin zlyorum, efendim, dedi. 0 da benim gibi
Yeryznden geldi buraya, a m a ...
Eee? dedi Botabak.
... ama biraz ikodur. Kemikistan'a geldi geleli
karn doymad.
Bay okkemik'in neler sylediini anlatt.
okkemik aptaln, korkan biridir! dedi Bakan
Botabak. lkesine gveni olanlar herkese zgrlk
vermekten korkmazlar. Ben gveniyorum lkeme! im
dilik unu syleyeceim sadece: Botabak'n savata
neler baardn grdn, imdi de barta neler baa
racan greceksin.
Baka bir ey sylemedi; ama Bayan Botabak'n
etkisinde kald apak ortadayd. Zayflama Bakan,
ikolara yaknlk duyuyordu anlalan.
 Blm 11

KOLARLA SISKALAR

Seimden bir gn nce, Zayflama Bakan Botabak

radyoda bir konuma yaparak sesini lkenin en zayf
kylerine bile duyurdu.
ikolarla Sskalar birlemelidir, dedi. nsanla
rn kilolarna gre ayrldklar nerede grlm? Gere
in gerek saylabilmesi iin elli kilodan az m gelmesi
gerekir? imanlar insan deil midir? Siz byle d
nebilirsiniz belki. Ama ben byle dnmyorum. Y e r
yz'nde yaayanlara bakn. Sskalarn ounlukta ol
duu lkeleri hep ikolar ynetiyor. iko kocalar,
Sska karlaryla mutluluk iinde yayor. Biz de onlar
gibi olalm. Gl, yenilmez bir devlet kuralm... Yeralt
Birleik Devletleri!


i0*mvz

Bu konuma btn lkede cokunlukla karland.

Sskalarn ou da Bakan Botabak gibi dnyorlar
d. Bay okkemik radyoda Zayflama Bakam'na ce
vap verdi. Onun sesi de her yere duyuruldu.
ikolar ben de severim, dedi. (Bunu duyan
nal, Yalan sylyor, diye fsldad lkay'a.) Ama
eitli kilolardaki insanlarn birleerek bir devlet kur
malar doru deil. Biz Sskalar her eyimizi sskal
mza borluyuz. ikolarla bir arada yaamaya balar
sak yklr gideriz.
lkay, okkemik haklf dodi kardeine; Yery-

68
z'nde yaptklar gibi, kavga etmeye baladlar.
Ertesi gn, seimleri Botabak'n kazandn
rendiler. okkemik epeyce oy toplamt taradan, ama
Kemikkent'de Botabak adamakll ilerdeydi.
lkay'la nal seimden sonraki haftalar nee iin
de geirdiler. Pasaportlar kaldrlmt, kimse tartlm
yordu artk. ikolar, Sar Deniz'de istedikleri gibi yol
culuk edebiliyorlard. Yzlerce iko geldi Kemikkent'e;
ehre canllk getirdiler. Her saat ba karnlarn doyu
rabilmeleri iin lokantalar, pastaclar ald. Yal Ss
kalar bu yenilikleri benimsemediler; sonunda, onlarn
zoruyla ehirde bir ikolar Mahallesi kuruldu. Sska
olmayan herkes o mahallede oturmak zorundayd. Ama
ikolar Mahallesi o kadar gzel bir mahalleydi ki, i
ler daha da sarpa sard.
nal'la lkay, okkemik'in evinden ayrlp iko
lar Mahallesi'nde kk bir ev kiraladlar. ikolardan
baka bir sr de Sska oturuyordu mahallede; her ak
am toplanyor, birlikte glp eleniyorlard. zel i
manlama kurslar ald Kemikkent'de; doktorlar gazete
lere iln verip kendilerine bavuranlar haftada iki kilo
imanlatacaklarn bildirdiler. Sska kadnlar arasnda
ikoluk moda oldu. Bir trl imanlayamayanlar ise
kat kat elbiseler giyiyorlard stlerine. Tiyatrolarda i
ko yazarlarn oyunlar oynanmaya baland. Bu oyun
lar arasnda Haldunpuf'un Vatan Kurtaran iman
adl eseri ok beenildi.
Gbekistan'n eski kral Tostombul, seimden
ay sonra Kemikkent'e gelince bu cokunluk daha da art
t. Tostombul kral deildi artk, herkes gibi bir yurtta
t; ama Sskalar aralarnda grnce tam bir kral gibi
davrandlar ona. Tostombul Opera'ya gitti; seyirciler

69
nl besteci Tombuldavul'un imanla vg adl
eserinin alnmasn istediler. Tostombul, Botabak'n
zel locasnda grnnce byk bir alk koptu.
Yal Sskalar gittike tedirgin oluyorlard. Bir ay
sonra iki lkede yaplan genel seimi ikolar kazan
mlard nk. Yeni babakan ikoydu; en iyi grev
lere ikolar atand. nceleri, onlarn yavalyla alay
ediyordu Sskalar; zamanla altlar buna da. ikolar
hi sinirlenmiyor, herkese gler yz gsteriyorlard.
nal'a Zayflama Bakanl'nda i bulan lkay olmutu;
ama seimi ikolar kazandktan sonra kardeinden
daha nemli bir grev verildi nal'a,
Bir sabah Bakan Botabak'n yanma gitti lkay.
Ne yapacaksnz imdi? diye sordu.
Botabak bu sorudan hibir ey anlamamt.
lkedeki herkes imanlyor, diye aklad l
kay. imanlkta Kral Tostombul'u bile geride brak
tlar.
Botabak glerek lkay'n kulan ekti :
Bebein, sevimlinin birisin sen!
Ertesi sabah, ikolarla Sskalarn bayraklar alt
na ilnlar asld yine :
1. Kral Tostombul, Yeralt Birleik Devletleri'nin
kral olarak ta giyecektir.
2. Zayflama Bakanl kaldrlm, Sayn Bota
bak Babakanla getirilmitir.
3. Kemikistan Anayasas yrrlktedir.
Bu kararlar olumlu karland; ta giyme treninin
iki lke arasndaki anlamazl douran adada yapl
mas kararlatrld. Ama ok nemli bir sorun vard or
tada: adann ad ne olacakt? Sava Sskalar kazan
mlard, onun iin adann ika Adas olarak adlan-

70
drlmas sz konusu edilemezdi. te yandan, Kral da
Ssko Adas adn kabul edemezdi tabi; atalarnn ke
mikleri szlard yoksa. Bu konudaki sorular Baba
kan Botabak cevaplandrd :
Kralmzn saduyusuna gveniyoruz.
Ta giyme treni iin denize alndnda bu so
runa bir zm yolu bulunamamt hl. Kimse ada
nn adn azna almaya cesaret edemiyordu.
Kral adaya ayak bastnda her yan eftali aa
larnn pembe tomurcuklaryla donanmt; tomurcuk
lar, pembe dalgalar gibi kprdanyordu rzgrda. Kral,
kocaman, uykulu gzlerini krptrarak bir sre dn
d. Yannda durmakta olan Babakan'la Bakanlar, ko
numasn bekliyorlard onun.
Kral Tostombul, eftali Tomurcuklar Adas de
sek? diye mrldand sonunda.
Efendimiz, dedi Babakan Botabak, daha n
ce hi aklma gelmemiti bu. Aptaln, dalgacnn biri
yim ben!
 Blm 12

DN

Ta giyme treninden ksa bir sre sonra lkay'

la nal Yeryz'ne dnmek iin Babakan Botabak'-
dan izin istediler. Gbekistan'da olsun, Kemikistan'da
olsun, kendilerine ok iyi davranlmt; ama anneleriy
le babalarn zlemilerdi artk. Zavallcklar ne kadar
da meraklanmlard kimbilir... ocuklarnn ldn
ya da ormanda yollarn ardn sanyorlard belki.
Eve dnp onlar sevindirmenin zaman gelmiti.
ikolarla Sskalarn birlemeleri konusunda yarar
l olabileceklerini dnerek bu dn geciktirmiler
di imdiye kadar. Gerekten de yararl olmulard. Am a
grevleri sona ermiti artk. Kral Tostombul'la Baba
kan Botabak gl gibi geinip gidiyorlard. lkay'la
nal'n gzleri arkada kalmazd.
Botabak anlayl insand. Kulaklarn ekti onla
rn.
lkay, dedi, yaramazn, kaan birisin sen!
Sonra nal'a dnd :
Sen de yaramazn, kaan birisin!
Byle sylemesine ramen, hemen pasaportlarn
hazrlatt, Gbekyurt'u son bir kere grmelerine izin
verdi.
Gbekyurt'a yaptklar yolculuk ok ilgi ekiciydi.
Kral Tostombul'un saray hl yerindeydi. Yln alt ay-

72
n Gbekyurt'da, alt ayn da Kemikkent'de geiriyordu
Kral. Baz ikolar, Tostombul'un bu davrann hi
beenmiyorlard. Profesr Pufpuf, bir Safkan ikolar
Partisi kurmu, Gbekistan dleri gryordu. Tos-
tombul'un olunu kandrmaya alyordu. Kral' devi
recek, yerine olunu tahta karacakt. Bir de ad bul
mutu ona: Spertombul.
ok gemedi, lkay'la nal, ikolarn byk o
unluunun bu yeni dzenden holandklarn anlad
lar. Her saat banda yemeklerini yiyorlard yine, son
ra da uyuyorlard... tpk eskisi gibi. Balonlar havada
salnp duruyordu. Durumundan yaknan pek azd. Eski
dostu igbek'i grmek isteyen nal, onun gzel bir
ky evinde yaamakta olduunu rendi.
Prens igbek, lkay'la nal' zel balonuna bin
dirip gmre kadar gtrd. Savatan yklan evlerin
hepsi onarlmt. Balonlarn klar denize vuruyordu.
Sar Deniz'in havadan grn ne kadar da gzeldi...
Yere inince bir gmrk karlad onlar.
lkay, Yryen merdivene gitmek istiyorum, de
di.
Pasaportunuz var m?
Buyrun.
Gmrk dikkatle inceledi pasaportlar.
Tamam, dedi. Gelin benimle.
Biraz yrdkten sonra elik perdeyle kapatlm
bir tnel azna geldiler. Gmrk bir dmeye bast,
perde kalkt. Makine sesleri duyuldu. Yryen bir mer
diven grdler nlerinde, yukar kan bir merdiven.
Gmrk, yanndaki mikrofona eilerek bard :
ki dnyal. ki kii.
Eskiden olsa, Bir iko, bir de Sska, diye ek-

73
lerdi; ama artk gerei yoktu bunun. Yeralt insanlar
kilolarna gre ayrlmyorlard ki...
ktka ktlar. kisinin yrekleri de gm gm
atyordu. Evlerine nasl gideceklerdi? Ormanda yolla
rn bulabilecekler miydi? Sonunda ufack bir k gr
dler uzakta; k byd, byd, tneli aydnlatt.
Evet, gnyd bu!
Ampullerle aydnlatlm kocaman maaray ko
a koa geince kiz Kayalar'n dibinde buldular ken
dilerini. O srada bir ses duydular :
Hoy! Hoy! HOY!
Babalarnn sesiydi bu.
Olanca gleriyle bararak cevap verdiler :
Hoy! Hoy! HOY!
kiz Kayalar'n arasndaki baca gibi boluktan na-

74
sil olup da kabildiklerini kendileri de anlayamadlar.
Ellerini, kollarn, ayaklarn, bacaklarn, omuzlarn kul
lanarak trmanyorlard. Soluk solua kalmlard, ama
mutluydular. On saniye sonra kayalarn stnden g
rnd balar. Aa baktlar; babalar kendilerini bek
liyordu. Pek fkeli deildi.
Neyse, gelebildiniz! dedi. Ben de merak etmeye
balyordum artk.
Am a, babacm, dedi lkay. On aydr burada
m bekliyordunuz bizi?
Ferit Bey, glerek, On ay m? dedi. Ne on ay?
Siz gideli bir saat oldu ancak.
lkay'la nal ardlar. Gbekistan'la Kemikistan'
da zamann ok abuk getiini bilmiyorlard ki... Ne
ay, ne de gne vard Yeraltfnda; onun iin, Yeryz'ne
g r ; yedi bin kere daha hzl geiyordu zaman.