Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 20

Goed,

beter, best
Transparantie in de zorg:
hoe scoort Nederland ten opzichte
van andere zorgsystemen?
Inhoud
Vooraf 3

1. Waar gaat deze studie over? 4

2. Denemarken is de wereldwijde nummer 1 qua transparantie 6

3. Hoe doet Nederland het internationaal gezien? 9

4. Zeven good practices voor waardevolle transparantie 16

5. Tot slot... hoe bereikt Nederland in zeven stappen de wereldtop qua transparantie? 19

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 2
Vooraf
KPMG heeft wereldwijd onderzocht Voor Nederland geldt dit keer: something to
wat de stand van transparantie is binnen teach, something to learn. Wij scoren hoog op Zorgtransparantie in de
transparantie van financile banden tussen
32zorgstelsels. De resultaten voor 31andere landen
zorgaanbieders en de industrie, en op transparantie
Nederland vindt u in dit deelrapport. Meer weten over de resultaten per land en de
over patintentevredenheid. Maar er valt nog te
winnen aan transparantie van uitkomsten van zorg, praktische lessen? Leest u dan het complete
Voordat we transparantie konden meten, en KPMG-rapport: Through the looking glass:
en aan patintentoegang tot het persoonlijk
vergelijken tussen zorgstelsels, moest in kaart Apractical path to improving healthcare
gezondheidsdossier.
worden gebracht wat transparantie in de zorg nou through transparency; en/of bekijk deze
precies is. De uitkomst hiervan is het benoemen interactieve infographic
We kijken niet alleen naar de prestaties nu maar
van zes dimensies die het meest belangrijk zijn.
ook naar de toekomst, en besluiten met zeven
Dit zijn transparantie van: uitkomsten van zorg,
good practices en hoe de zorg in Nederland op
patintenervaringen, financin, governance,
een zinvolle manier transparanter kan worden.
toegang tot het persoonlijk gezondheidsdossier
en communicatie van zorgdata. Voor elke
Is mr transparantie altijd beter? Ook hier ligt nog
dimensie zijn indicatoren ontwikkeld, waarmee per
wel een stevige uitdaging, want transparantie is
land scores zijn opgesteld die tezamen resulteren
een tweesnijdend zwaard. Er valt met transparantie
in een overall transparantie-ranking van nationale
veel te winnen, in kwaliteit en kosten van zorg.
stelsels.
Maar er valt ook, bij een verkeerde aanpak, juist
wat te verliezen. Wij hopen dat dit rapport helpt bij
Voor Nederland blijkt de uitkomst: redelijk maar
het maken van de juiste keuzes.
niet uitmuntend. We zijn gewend dat ons
zorgstelsel in internationale vergelijkingen in de dr. Anna van Poucke dr. David Ikkersheim
absolute top uitkomt, vaak zelfs op plaats 1. partner KPMG Plexus partner KPMG Plexus
Maar dit keer komen we niet verder dan de subtop, en sectorleider Health
op een gedeelde zevende plaats.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 3
1. Waar gaat deze studie over?
Bedreiging of belofte? high-trust cultuur; en accurate data ter beschikking begeleiding van de global health system
In zorgstelsels overal ter wereld, in zowel rijke als stellen aan derde partijen die via een onafhankelijk transparency steering group.
middelrijke landen, klinkt steeds luider de roep om verhaal, zorgdata kunnen omzetten in bruikbare
transparantie. Maar als reactie hierop groeit tegelijk informatie. Wat is transparantie?
de vrees voor aantasting van professionele Een zorgstelsel is transparant als dit alle gente-
autonomie en voor toenemende administratieve Onderzoeksaanpak resseerde stakeholders voorziet van toegankelijke,
lasten. Transparantie zou in het beste geval afleiden Transparantie van zorgsystemen is belangrijk. betrouwbare, nuttige en up-to-date informatie, op
van het bieden van zorg aan patinten, en in het Het KPMG-rapport Through the looking glass laat punten als kosten en kwaliteit, governance,
slechtste geval een naming and shaming cultuur zien dat landen sterk verschillen in hoe ver ze hier patintenervaringen en individuele gezondheids
creren. al mee zijn. Maar ook, en dit is onze kernconclusie, gegevens, als goede basis voor een oordeel over
dat lle systemen nog beter moeten leren omgaan de prestaties van de zorg in het stelsel.
Die angst voor zon toekomst, waarin een verkeerd met dit krachtige maar potentieel ook schadelijke
soort transparantie de vrije loop krijgt, is niet instrument.
helemaal uit de lucht gegrepen. Hoewel er, ook in
Nederland, steeds meer mooie voorbeelden zijn Over wat nou precies moet worden verstaan
van wat transparantie kan betekenen, dreigt er onder transparantie in de zorg, bestaat niet echt Onderzoek in vijf fasen
ook een reel gevaar. Namelijk dat zorgstelsels consensus. Maar op basis van literatuuronderzoek
Het rapport Through the looking glass
verdrinken in betekenisloze data. Een situatie dus en wereldwijd gevoerde gesprekken met experts,
kwam als volgt tot stand:
waarin systemen worden overspoeld door data- destilleerden wij zes dimensies van transparantie
overzichtsstudie van bestaande literatuur
vereisten die afleiden van het echt verbeteren van die het meest belangrijk zijn. (Zie volgende pagina)
over transparantie van zorgstelsels;
zorg, met uiteindelijk juist mnder transparantie van
25 interviews met experts;
prestaties en beslisprocessen. Op basis van deze zes dimensies maakten wij een
opstellen van een begripsmatig kader voor
scorekaart waarmee we de transparantie van de
transparantie, samen met lokale KPMG-
Dit rapport wil de weg wijzen naar een andere, internationaal belangrijkste zorgstelsels hebben
kantoren en genterviewden;
positieve weg vooruit. Transparantie die doordacht gemeten. Voor ieder land werd met 27 indicatoren
voltooien van de transparantie-scorekaart,
en gedisciplineerd wordt toegepast, zowel bepaald in hoeverre transparantie systematisch in
door bestuurders van KPMG-landen
nationaal als regionaal en lokaal, kan juist serieus de praktijk wordt gebracht.
praktijken;
bijdragen aan de kwaliteit en waarde van zorg.
per land de data voor de scorekaart
Sleutelementen in zon aanpak zijn: selectief en Die indicatoren zijn geselecteerd op basis van
verzamelen en analyseren.
gefaseerd openbaar maken van gegevens; leren gepubliceerd feitenmateriaal en de vraag
van innovatieve aanbieders; bevorderen van een gesprekken met experts; dit gebeurde onder

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 4
Waar gaat deze studie over? vervolg
De zes domeinen van transparantie Disclaimer
1. Uitkomsten van zorg: hoe transparant verloopt Onze studie is gebaseerd op beschikbare gegevens Less is more
het meten van aanbieders-performance, en over de zorgsystemen in 32 landen. Het laatste
Transparantie is een groot goed, maar in een
vooral van uitkomsten en processen? woord over zorgtransparantie is dit daarom niet:
teveel aan gegevens kan je makkelijk de weg
2. Patintenervaringen: hoe transparant is we waren afhankelijk van wat aan informatie
kwijtraken. Daarom is, om te beginnen, focus
datgene wat patinten ervaren over de zorg die beschikbaar was. Verder toont deze studie wat er
een must: concentreren op uitkomsten die
ze krijgen? op dit moment gebeurt, niet welke plannen er op
raken aan de kern van het functioneren van
3. Financin: hoe transparant zijn prijzen en stapel staan.
een zorgstelsel/zorgaanbieder, en die zich
bekostiging, zijn jaarrekeningen openbaar?
liefst 1-op-1 laten koppelen aan concrete
4. Governance: is er openheid van beslis
verbeterinitiatieven.
processen, van rechten en verantwoordelijk
Het is ook niet altijd nodig om nieuwe data te
heden?
verzamelen. Gebruik van al beschikbare data
5. Persoonlijk GezondheidsDossier: hoe is
voorkomt nieuwe administratieve lasten.
voor patinten de toegang tot, en de eigendom
Is het verstandig om ook alvast data te
en beveiliging van, eigen gezondheidsdata
publiceren die misschien nog niet over de hele
geregeld?
linie juist zijn? Dit kan op termijn leiden tot
6. Communicatie van zorgdata: worden
verbeterde registratie; maar er kunnen ook
bovengenoemde zaken op een toegankelijke,
verkeerde conclusies uit worden getrokken.
betrouwbare en nuttige manier aan alle
Of geforceerd publiceren altijd een goed idee
relevante stakeholders gepresenteerd?
is, is de vraag. Het echter eindeloos niet
publiceren omdat de data nog niet 100% juist
zijn, is zeker geen oplossing. Zorgvuldig,
gefaseerd en met duiding publiceren lijkt
daarmee een goede middenweg.

Voor meer weten over less is more, zie onder andere:


KPMG Plexus, 2016; Inzicht in uitgevraagde variabelen
voor kwaliteitsmetingen en handvatten voor verbetering
Bridgewater et al. BMJ, 2013; NHS transparency.
Not yet perfect, but a huge step forward

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 5
2. Denemarken is de
wereldwijde nummer 1
The population is increasingly expecting this kind of
transparency. Either we react to it slowly and it happens
to us... or we are active and drive it, and shape it
ourselves, which helps us to learn and build trust and a
better conversation around healthcare.
Just Ebbesen, CEO, Sykehuset stfold, Noorwegen
Global health systems transparency index - samengestelde resultaten
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Totaal- Uitkomsten Patinten- Financin Governance Persoonlijk Communicatie
score van zorg ervaringen Gezondheids van zorgdata
Dossier

Denemarken 74 67 62 83 94 93 50
Finland 72 48 46 83 88 86 93
Zweden 71 81 69 75 69 79 50
Noorwegen 69 67 62 83 81 71 50
UK 69 57 85 83 81 57 57
Australi 68 52 62 83 88 64 64
Nieuw-Zeeland 67 38 54 83 94 64 79
Nederland 67 57 85 75 69 50 71
Portugal 64 48 46 83 63 86 71
Singapore 63 57 77 83 81 43 43
Isral 62 48 92 50 56 79 57
Brazili 61 48 69 67 81 64 43
Canada 61 57 46 50 81 50 79
Spanje 61 76 46 42 75 71 43
Frankrijk 60 48 62 67 75 50 64
Duitsland 56 29 54 75 63 64 64
Itali 54 57 31 67 56 64 50

70% of meer 60% of meer 50% of meer 40% of meer Minder dan 40%

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 7
Global health systems transparency index - samengestelde resultaten
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Totaal- Uitkomsten Patinten- Financin Governance Persoonlijk Communicatie
score van zorg ervaringen Gezondheids van zorgdata
Dossier

IJsland 53 43 54 75 63 50 43
Zwitserland 53 33 69 67 69 57 36
Zuid-Korea 52 29 31 83 56 50 79
Polen 50 29 46 67 56 57 57
Ierland 49 29 31 67 75 79 43
Luxemburg 47 29 46 50 63 50 50
Rusland 47 33 38 67 63 50 36
Oostenrijk 46 29 31 58 56 64 43
Japan 46 48 31 67 56 43 29
Griekenland 43 29 38 50 69 50 29
Mexico 42 33 46 42 50 36 50
Saoedi-Arabi 38 29 31 50 50 43 29
Zuid-Afrika 37 33 31 33 44 50 29
India 36 29 31 42 44 43 29
China 32 29 31 50 31 29 29
Gemiddeld 55 44 51 66 67 59 52

70% of meer 60% of meer 50% of meer 40% of meer Minder dan 40%

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 8
3. Hoe doet
Nederland het
internationaal
gezien?
Overall transparency 67%
score =

Nederland op gedeelde plaats 7 De scores per indicator zijn steeds verwerkt tot zodanig van uitkomsten van zorg, patinten
Nederland was een van de 32 landen waar de percentages van de maximaal mogelijk scores, ervaringen, governance, et cetera.
transparantie-scorekaart compleet is ingevuld. vandaar dat de samengestelde totaaluitkomsten Ze zeggen alleen iets over de mate waarin
De totaalscore op alle 27 indicatoren tezamen was van de scores zijn weergegeven in percentages. informatie hierover openbaar beschikbaar is.
67%, wat goed is voor een gedeelde plaats 7.
Dit hoofdstuk laat zien hoe die score tot stand Verder moet in gedachten worden gehouden dat
kwam, op elk van de zes dimensies van trans wat hier per dimensie steeds is gemeten, alln
parantie en met een korte conclusie bij iedere betrekking heeft op het aspect van transparantie.
dimensie. Dit zijn dus geen resultaten over de kwaliteit als

Indicator 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6

Sterfte-/ Algemene Ziekenhuis- Wachttijden Rapportering Ziekenhuis- Met een totaalscore van 57% staat
overlevings sterfte-/ heropnames voor van incidenten infecties Nederland op de dimensie uitkomsten
cijfers bij overlevings- spoedeisende van zorg internationaal op een gedeelde
Dimensie 1 afzonderlijke cijfers zorg plaats 5. Transparantie kan op dit punt nog
Uitkomsten aandoeningen worden verbeterd door uitkomsten
& be openbaar te maken vanuit klinische
van zorg handelingen registraties. Meer transparantie van
heropnames is mogelijk door gebruik van
data van het landelijke DBC-informatie
Totaalscore: systeem DIS en/of data van Vektis.
(maximale (maximale (maximale (maximale (maximale (maximale

57%
Verdere verbetering is ook mogelijk bij het
score = 4) score = 3) score = 3) score = 3) score = 4) score = 4) meten en publiceren van PROMs: dit
gebeurt nu nog v ersnipperd, en voor nog
Score 3 3 1 1 2 2
te weinig aandoeningen.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 10
Proactieve transparantie
schept vertrouwen
Een voorbeeld van een proactieve aanpak die
snel om zich heen grijpt, is Sykehuset stfold,
een ziekenhuisorganisatie in Noorwegen.
Bij ieder incident komt de patintschade-
commissie van het ziekenhuis bijeen om al
het verzamelde feitenmateriaal te bekijken.
Daarna wordt beslist wat er moet worden
veranderd om herhaling te voorkomen; en
wordt ervoor gezorgd dat wijzigingen ook echt
worden doorgevoerd. Een volledig verslag van
het incident wordt op de website van het
ziekenhuis geplaatst, samen met informatie
over de gekozen beleidsverbetering en over
de voortgang hiervan.
De opvatting van het ziekenhuis is dat
incidenten systeemgerelateerd zijn, en niet
persoonsgerelateerd; en dat ze moeten
worden gebruikt om te leren en te verbeteren,
en niet om te bestraffen. Nieuwe mede
werkers wordt op hun introductiedag verteld
dat als ze een incident rapporteren, ze altijd
zullen worden ondersteund.
Binnen een jaar na de introductie zijn ook
andere Noorse ziekenhuizen overgestapt op
dit model, dat kort geleden is geadopteerd als
overheidsbeleid voor alle ziekenhuizen.
Hoe doet Nederland het internationaal gezien? vervolg
Indicator 2.1 2.2 2.3 2.4

Patient Patinten Patinten Patintklachten


reported tevredenheid aanbevelingen
outcome
Dimensie 2 measures
Patinten- (PROMs)

ervaringen Met een totaalscore van 85% staat Nederland op


de dimensie patintenervaringen internationaal
op een gedeelde plaats 2. Nederland scoort goed
Totaalscore:
op punten als Net Promotor Score (NPS),
(maximale (maximale (maximale (maximale

85% score = 3) score = 3) score = 3) score = 4) Patient reported experience measures (PREMs)
en de CQ-index; en met een initiatief als Zorgkaart
Score 2 3 3 3
Nederland.

Indicator 3.1 3.2 3.3 3.4

Financile Prijzen in Prijzen in Betalingen en Met een totaalscore van 75% staat Nederland op
performance rekening rekening geschenken de dimensie financin internationaal op een
gebracht aan gebracht aan ziekenhuis- gedeelde plaats 10. Jaarrekeningen zijn in Neder-
Dimensie 3 patinten aan zorg personeel
land openbaar. Prijzen van zorg worden geleidelijk
Financin verzekeraars
openbaar gemaakt, maar hier is in Nederland nog
een stevige weg te gaan: het deel dat boven het
eigen risico valt, is nog niet transparant. Ook zijn
de ketenkosten (integrale kosten per zorgpad) in
Totaalscore:
Nederland niet bekend. Voorop loopt Nederland
(maximale (maximale (maximale (maximale

75% score = 3) score = 3) score = 3) score = 3) met het Transparantieregister Zorg, dat inzicht
geeft in (bepaalde) financile relaties tussen
Score 3 1 2 3
zorgverleners, zorginstellingen en bedrijven.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 12
Wat is het effect van
prijstransparantie?
Binnen sommige zorgstelsels valt financile winst
te behalen met tools waarmee c onsumenten
vergelijkende prijsinformatie kunnen vinden
over specifieke zorgproducten. Amerikaanse
schattingen van wat dit kan opleveren, lopen in
de miljarden dollars minder zorguitgaven per jaar.
Maar tot nu is dit laatste nog niet gerealiseerd.
De meeste patinten maken geen gebruik van
dit soort tools, en blijven zich verlaten op de
aanbevelingen die hun artsen doen. Dit heeft
ook te maken met tekortkomingen van die tools,
die vaak alleen prijzen geven maar geen
informatie over kwaliteit, niet kunnen worden
gepersonaliseerd, en niets zeggen over eigen
bijdragen.
Hoe de ontluikende prijstransparantie in Nederland
gaat uitpakken, is nu dan ook nog moeilijk te
zeggen. Het is goed dat de b edragen die direct
relevant zijn voor de patint (omdat ze onder het
eigen risico vallen) transparant worden gemaakt.
Tegenstanders zijn bang voor het effect van
openbaar maken van tarieven op de mededinging:
ziekenhuizen zouden hun prijzen op elkaar gaan
afstemmen. Maar in veel andere markten zijn
tarieven openbaar znder n adelige effecten, denk
aan supermarkten en telecom. De belangrijkste
argumenten voor het openbaar maken van tarieven
zijn waarschijnlijk dat patinten recht hebben om
van te voren te weten wat ze moeten betalen, en
dataanbieders worden gedwongen om rele
prijzen te berekenen.
Hoe doet Nederland het internationaal gezien? vervolg
Indicator 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Met een totaalscore van 69% staat Nederland op
de dimensie governance internationaal op een
Wetgeving Patinten Processen van Openbaarheid Patinten- /
gedeelde plaats 13. Natuurlijk heeft Nederland een
openbaarheid rechten inkoop en van besluit publieks
van informatie besluitvorming vorming betrokkenheid Wet openbaarheid van bestuur. Maar anders dan bij
Dimensie 4 publieke zorgstelsels, is die niet van toepassing op
Governance de betalers (verzekeraars) en de aanbieders van
zorg. Actieve patintbetrokkenheid is in Nederland
in opmars, maar anders dan in sommige andere
landen is er geen sprake van verplichte consultatie
Totaalscore: van het publiek. In het Verenigd Koninkrijk bijvoor-
(maximale (maximale (maximale (maximale (maximale

69%
beeld worden voorstellen voor verandering in de
score = 3) score = 3) score = 4) score = 3) score = 3)
zorginfrastructuur besproken en toegelicht in
Score 2 3 3 1 2 buurthuizen, en op basis van feedback van burgers
worden voorstellen aangepast. Een mogelijk
nadelig effect van deze aanpak is stroperigheid,
omdat veel consultaties eindigen met een voorkeur
voor niet te grote wijzigingen in de bestaande
situatie, tenzij ook lokale medici zich scharen achter
veranderingen. Patintenrechten zijn in Nederland
- zeker in relatieve zin - goed gewaarborgd.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 14
Hoe doet Nederland het internationaal gezien? vervolg
Indicator 5.1 5.2 5.3 5.4 Met een totaalscore van 50% staat Nederland op
Elektronisch Uitwisseling
de dimensie persoonlijk gezondheidsdossier
Privacy en Informatie
patinten van klinische beveiliging over gebruik internationaal op een gedeelde plaats 19.
dossier documentatie van patint van patint De meeste Nederlandse ziekenhuizen hebben
Dimensie 5 gegevens gegevens intussen een EPD, waardoor Nederland internatio-
Persoonlijk naal bij de voorhoede hoort. Maar het PGD is echt
Gezondheids nog een uitzondering, en gaat nog niet verder dan
enkele ziekenhuizen die (niet meer dan) een deel
Dossier
van de beschikbare informatie delen. Het delen van
Totaalscore: informatie tussen ziekenhuizen of tussen 2e lijn en
(maximale (maximale (maximale (maximale

50% score = 4) score = 3) score = 4) score = 3)


1e lijn gaat nog steeds moeizaam. Wel is het zo,
dat het LSP voortgang boekt. In Nederland is de
Score 1 1 4 1 privacy van patintgegevens - zeker in relatieve zin
- goed gewaarborgd.

Indicator 6.1 6.2 6.3 6.4

Toegankelijk- Data up-to-date Directe Open data Met een totaalscore van 71% staat Nederland
heid van data vergelijking van formats op de dimensie communicatie van zorgdata
aanbieders internationaal op een gedeelde plaats 5.
Dimensie 6
Zorgkaart Nederland biedt een aantal mooie
Communicatie voorbeelden van het toegankelijk presenteren van
van zorgdata informatie, zoals via de vergelijkingshulpen.
Data zoals verzameld op de Transparantie
kalender zijn redelijk up-to-date, maar zeker nog
Totaalscore:
niet real time. Ook zijn er vraagtekens rondom de
(maximale (maximale (maximale (maximale

71% score = 3) score = 4) score = 3) score = 4) betrouwbaarheid van deze data. Wel zijn ze te
downloaden, en daarmee herbruikbaar voor derde
Score 1 3 3 3
partijen.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 15
4. Zeven good practices voor waardevolle transparantie
1
Meer transparantie in de zorg kan veel Consistente strategie Through the looking glass: A practical path to
goeds opleveren. Maar om die potentile In Denemarken, het hoogst scorende land in improving healthcare through transparency).
ons onderzoek, is transparantie in de zorg

3
voordelen ook echt te realiseren, en om
een zaak van nationale aandacht en strategie. Meet dingen die patinten belangrijk
negatieve effecten te voorkomen, is
Kwaliteit van zorg, patintenervaringen, rechten en vinden en begrijpen
serieuze inspanning nodig. Voor alle zorg klachten, incidenten: voor al deze dingen geldt dat Als we willen dat patinten meer gebruik
stelsel in ons onderzoek geldt dat op zowel wetgeving als modellen van governance zijn maken van prestatiegegevens, moeten patinten
zeven fronten nog veel winst te halen valt. ingericht op het registreren van data, die via ervaringen centraal staan bij wat wordt gemeten en
nationale platforms publiek worden gemaakt. publiek gemaakt. Een goed voorbeeld is de Friends
Ook worden kwaliteitsdata steeds meer steek- and Family Test van de NHS in Engeland.
proefsgewijs geaudit, net zoals wij nu doen met Die behelst n vraag: zou u de zorg die u heeft
financile gegevens, waardoor ze ook betrouwbaar gekregen ook bij vrienden en familie aanbevelen
zijn. Geen vrijheid, blijheid dus. (ook wel de Net Promotor Score genoemd)?
Met intussen 25 miljoen ratings is dit nu de

2
Innovatieve aanbieders als voorbeeld grootste bron van patintenoordelen ter wereld.
Hoewel vrijheid, blijheid niet werkt, werkt Ook klinische uitkomsten kunnen vaak eenvoudiger
top-down opleggen van transparantie vaak worden gemeten. Denk aan een optelsom van alle
evenmin. Wil transparantie echt wortel schieten, relevante complicaties, als indicator; in plaats van
dan moet dit ook van onderop komen: in initiatie- afzonderlijke indicatoren met beperkte zeggings-
ven van vooroplopende zorgaanbieders zelf. kracht door de grote betrouwbaarheidsintervallen.
Een goed voorbeeld is Sykehuset stfold in

4
Noorwegen (zie het kader op pagina 11), dat zelf Minder meten = mr weten
een gedreven transparantieslag maakte - n snel Vaak wordt er niet te weinig maar te veel
navolging kreeg van andere Noorse ziekenhuizen. gemeten, wat productieve transparantie juist
Aansprekende Nederlandse voorbeelden zijn er in de weg staat. Het antwoord is hier: rigoureus
ook. Denk aan Santeon, dat proactief werkt de focus verleggen naar het meten van alleen
aan transparantie, met aansprekende resultaten. uitkomsten en hooguit enkele procesmaten.
Zo daalde na het uitwisselen van good De administratieve last wordt hiermee verminderd,
practices tussen Santeon-ziekenhuizen het en klinische teams hebben concrete handvatten
aantal ernstige complicaties bij prostaatoperaties om van elkaar te leren en kwaliteit van zorg te
van 8% naar bijna 0%. (Zie p. 27 van rapport: verbeteren.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 16
Zeven good practices voor waardevolle transparantie vervolg
5 7
Prijstransparantie gepersonaliseerd Stimuleer het onafhankelijke verhaal
Vooral in zorgstelsels met hoge eigen risicos Publiceren van zorgdata moet geen mono
en eigen bijdragen, zoals in de Verenigde polie zijn van overheid en zorgorganisaties The biggest push is from
Staten, zijn patinten gebaat bij vergelijkende zelf. Ook onafhankelijke derde partijen moeten
an elite group Id call them,
prijsinformatie. Als het goed is, informeren die over die data kunnen beschikken, en hun eigen
behalve over prijzen van zorgproducten ook over assessment en interpretatie kunnen geven. who are very active, quality
de kwaliteit ervan. En zeker zo belangrijk is dat Voorbeelden zijn Dr Foster in het Verenigd
prijsinformatie wordt gepersonaliseerd: wat gaat Koninkrijk en het Health Care Improvement
oriented providers, who
deze ingreep, behandeling, et cetera, persoonlijk Incentives Institute in de Verenigde Staten. really want to get better and
kosten - dus rekening houdend met bijvoorbeeld de Op basis van verkregen data, en met goede
details van uw eigen zorgpolis. Een veelbelovend afspraken over het gebruik hiervan, weten die better. Theyre amazing and
voorbeeld van een bedrijf dat dit soort via eigen rapportages verbeteringen in het zorgveld they push and push on this.
gepersonaliseerde informatie biedt, is Castlight te initiren.
Health in de Verenigde Staten. Leah Binder, Chief Executive,
The Leapfrog Group, Washington, D.C.

6
Patintgegevens: nemen n geven
Gebruik van individuele patintgegevens kan
veel nuttigs opleveren, maar stuit op veel
wantrouwen bij burgers. In Engeland moest het
ambitieuze care.data project van de NHS hierom
worden afgeblazen, maar geleerde lessen worden
nu veelbelovend toegepast in het My Health
Record programma in Australi. Cruciaal zijn:
uitgebreide publieke dialoog; transparantie over
beveiliging en privacy; en focus op niet alleen
systeemresultaten maar vooral ook op tastbare
verbeteringen voor patinten zelf.

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 17
Openheid en leren door inzet
van video
Transparantie wordt ook geholpen door
technologie, zoals live-streaming van video.
In Michigan stemden kort geleden twintig
bariatrische chirurgen ermee in dat hun
technische vaardigheden anoniem beoordeeld
worden door collegas die op
video kunnen zien hoe zij een chirurgische
procedure uitvoeren. Die ratings werden
daarna getoetst aan klinische uitkomsten.
De resultaten lieten zien dat hogere peer
ratings van vaardigheden samengingen
met een lager percentage postoperatieve
complicaties. Het opnemen en vergelijken
van operatietechnieken kan dus bijdragen aan
betere uitkomsten.
Video kan ook worden ingezet om besluit
vorming transparanter te maken.
De bestuursvergaderingen van Engelands
hoogste uitvoerend orgaan van de NHS
worden nu standaard live voor het publiek
gestreamed.
Hoe lang duurt het nog voordat operatie
kamers een eigen zwarte doos hebben,
analoog aan de luchtvaart? Het AMC
experimenteert hier al mee.
5. Tot slot..
Als we voorgaande good practices vertalen

4
Zorgverzekeraars kunnen aanbieders die te verbinden, vanwege de privacywetgeving.
naar de Nederlandse situatie, resulteert dit transparant zijn belonen, bijvoorbeeld via de Terwijl juist het verbinden van databronnen vaak
contractering; en zo de trend richting aanvullend inzicht oplevert. Daarom stellen we
voor de komende kabinetsperiode in deze
(zinvolle) transparantie verder versnellen. Voor het voor een datadonorschap bij leven op te zetten.
agenda:
bepalen van wat relevante (uitkomst)informatie is, Hierbij kunnen betrokken burgers hun data

1
kunnen we gebruik maken van internationaal geanonimiseerd vrijgeven voor (wetenschappelijk)
De overheid, primair VWS, kan via bestaande werk wat reeds gedaan is, denk aan ICHOM, het onderzoek, om zo de prijs/kwaliteit-verhouding van
wetgeving (artikel 38 Wet marktordening NHS outcome framework, het National Quality zorg verder te helpen verbeteren.
gezondheidszorg) stapsgewijs en zorgvuldig Measures Clearinghouse in de VS en bestaande
relevante data openbaar maken. Denk hierbij aan Nederlandse klinische registraties, zoals de IVF
bronnen als klinische registraties, PROMs, DIS, registratie laat zien.

5
declaratiegegevens vanuit Vektis. Nu gebeurt dit
niet, waardoor Nederland achterloopt op bijvoor- Datakwaliteit verschilt aanzienlijk per bron,
beeld Denemarken en andere Scandinavische sommige bronnen bevatten (deels) aan
landen. toonbaar onjuiste informatie. De overheid,

2
bijvoorbeeld via Zorginstituut Nederland, zou een Meer informatie?
Less is more: veel van de huidige sets data assurance kader moeten ontwikkelen voor KPMG werkt wereldwijd samen met klanten
indicatoren zijn overcompleet. Spreek als kwaliteitsinformatie, met daarna steekproefsgewijs aan het verbeteren van zinvolle transparantie
beroepsgroep een norm af van bijvoorbeeld controle op de datakwaliteit. in zorgstelsels. We hebben ervaring in het

6
maximaal zeven (voornamelijk) uitkomstindicatoren opzetten van data governance, data &
per doelgroep/aandoening, en houd je hieraan. En Digitaal toegang krijgen tot je eigen gezond- analytics, data audits en assurance; in het
vervang indicatoren na verloop van tijd, zodat ze heidsinformatie zou een recht voor iedere helpen definiren, meten en verbeteren van
relevant en onderscheidend blijven. Deze beweging Nederlander moeten zijn. Patintenfederatie zorgkosten en zorgkwaliteit; en in het inzetten
is reeds om omarmd door o.a. VWS, maar moet Nederland en politieke partijen kunnen zich hier van technologie om data om te zetten in
versneld worden. sterk voor maken. Dit zou mede kunnen door begrijpelijke informatie. Aarzel dus niet om

3
uitbreiding van huidige initiatieven, zoals Medmij, contact op te nemen.
Zorgverzekeraars en huisartsen: maak verder te ondersteunen en verbreden.

7
prijsinformatie beschikbaar op het moment David Ikkersheim ikkersheim.david@kpmg.nl
dat dit ertoe doet. Zoals bij verwijzing door Zelfs als alle bovenstaande voorstellen in Anna van Poucke - vanPoucke.Anna@kpmg.nl
de huisarts, bijvoorbeeld via verwijsapplicatie 2017 worden ingevoerd, zal het nog steeds
Zorgdomein of andere websites of apps. lastig blijken om alle databronnen aan elkaar

2017 KPMG Advisory N.V. Alle rechten voorbehouden. Goed, beter, best | Transparantie in de zorg: hoe Nederland scoort 19
www.kpmg.com/nl/health

De in dit document vervatte informatie is van algemene aard en is niet toegespitst op de specifieke omstandigheden van een bepaalde persoon of entiteit.
Wij streven ernaar juiste en tijdige informatie te verstrekken. Wij kunnen echter geen garantie geven dat dergelijke informatie op de datum waarop zij wordt
ontvangen nog juist is of in de toekomst blijft.
2017 KPMG Advisory N.V., ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, en lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige
ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative (KPMG International), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. De naam
KPMG en het logo zijn geregistreerde merken van KPMG International.

You might also like