1

Problem 1 :

50 000 Kcal/h soutma kapasiteli ve iki kademeli bir evaparatrl, amonyakl soutma
tesisindeki, evaparatrndeki buharlamann 36C da. Kondenserdeki youmann ise
+24C olmas istenmektedir. Kondenserde 4C da alt soutmaya tabi tutulan soutucu madde
bir expansiyon valfinden geirildikten sonra, ara soutucu deposuna verilmektedir. Bu
depodan alnan sv soutucu madde, yine bir expansiyon valfinden geirildikten sonra
evaparatre veriliyor. Evaparatrden 6 C kzgn olarak kan soutucu madde gaz alak
basn kompresr tarafndan emilerek ara soutucu deposuna baslmaktadr.

a ) evrimi P-i ve T-S diyagramlarnda gsterip gerekli noktalar iaretleyiniz.

b ) Tesisatn emasn iziniz.
c ) Alak ve yksek basn kompresrlerinin teorik glerini ve salamalar gereken teorik
hacimleri hesaplaynz.

a)

Pa = Pkondenser xPevaparatr +,35 = 10 x0,9 +,35 = 3,35

b)
Y.B.K
4 3

6 Ara Soutucu
5
A.B.K

7
1
8
Eva. 50 000
Expansiyon
 2

c ) 2 Nolu yerden ne girerse 7 nolu yerden ayn miktar kar. Yine 6 nolu yerden ne girerse
3nolu yerden o miktar kar.

No t C i
1 -30 393
2 58 437
3 -7 400
4 70 436
5 20 122
6 -7 122
7 -7 93
8 -36 93
A.B.K nden geen miktar :
1 Q 50000
G= = = 0,0463 kg / sn
i2 i1 3600 (393 93)3600

A.B.K Gc=(NAB)
N AB = 0 , 0463 (437 393 ) 427= 11 , 6 Hp
75
Y.B.K gcn bulabilmemiz iin ara soutucudan kan miktar bilmemiz gerekir,
bilemediimiz iin ara soutucuda balanslama yapacaz.
yle : 2 no ludan ne kadar girerse, 7 no ludan o kadar kar,
6 no ludan ne kadar girerse, 3 no ludan o kadar kar.

GYB= ?
3=437

GYB= ? GAB=0,046

i6=122 2=437

GAB=0,0463
7=92

GAB x i2 +GYB x i6 = GYB x i3 + GAB x i7

0,0463 x437 + GYB x 126 = GYB x 400 + 0,0462 x 93
buradan; GYB = 0,074 kg/sn bulunur.

Gc ise (Y.B.K iin)

427
N YB = 0,074(436 400 ) = 15,1 Hp
75
V1=1,32 m3/kg , V2=0,38 m3/kg (Diyagramdan okunur)
VYB = 0,074 x0,38 = 0,0281 m 3 / sn

V AB = 0,0463 x1,32 = 0,0611 m 3 / sn

 3

Problem 2 :

Amonyakl bir tesiste 35 C evaparatr scakl ve kapasitesi Q=100 000 kcal/h, kondenser
scakl +30 C olup, kondenserde 5 C alt soutmaya tabi tutulmaktadr. Sktrma iki
kademede yaplacaktr. Gerekli teorik kompresr glerini ve her bir kompresrn salamas
gereken teorik hacimleri hesaplaynz.
a ) I . kademe kompresrn terk eden soutucu madde gaz, su soutmal bir ara soutucuda
+25 C a kadar soutulmaktadr. Ara soutucuya suyun giri scakl 20 C , k ise
30 C dur. Buna gre gerekli su miktarn hesaplaynz ?
b ) Su soutmal ara soutucuda, soutucu madde gaz +25 C a kadar, dier ara soutucuda
ise doyma scaklna soutulmaktadr. Ara soutucudaki gerekli su miktarn hesaplaynz ?

Sktrma izontropiktir.
+ 30 C
Kondenser
G2
2

Expansiyon
(su) 20 C

A.S
30 C (su)
Va 19
G1
Evaparatr
1

P
25 C 30 C
6
1 +30 C
Pk=12 ata

V2=0,40
-5C
4
Pa=3,71 ata 5

2 -35 C 3

V1=1,2
Pe=0,95 ata
3 4 5 6
1=2=128 390 418 434 463
 4

Pa = Pk Pe + 0,35 = 12 x0,95 + 0,35 = 3,71 ata

1 Q 100000
G1 = = = 0,106 kg / sn
3 2 3600 (380 128)x3600

N e = 5,7 xG1 ( 5 3 ) = 5,7 x0,106(434 390 ) = 26,5 Hp

Gt1 = G1 V1 = 0,106 1,2 = 0,128 m 3 / s

Gt2 = 0,106 0,40 = 0,0425 m 3 / sn

N l2 = 5,7G1 (i6 i4 ) = 5,7 0,106(463 418) = N e = 27,3 Hp

Ara soutucuda gerekli su miktar =0,106 (434-418) =1,7 kcal/s

QA 1,7
G su = = = 0,17 kg / sn
Tg T 10
b)
 5

1 Q 100000
G1 = = = 0,094 kg / s
i3 i2 3600 (390 95)3600

N e1 = 5,7 G (i6 i3 ) = 5,7 0,094(434 390 ) = 23,5 Hp

Gt1 = G1 V1 = 0,094 1,2 = 0,0113 m 3 / kg

G1 418 + G2 128 = G1 95 + G2 400

0,094 418 + G2 128 = G2 400 + 0,094 95

30,4
G2 = = 0,112 kg / s
272

Gt2 = G2 V2 = 0,112 0,35 = 0,0391 m 3 / s

N e2 = 5,7 G2 (i7 i4 ) = 5,7 0,112(440 400 ) = 25,5 Hp

Ara soutucuda gerekli su miktar G SU

Q A = G1 (i6 i4 )

Q A = 0,094(434 418) = 1,5 kcal / s

QA 1,5
G su = = = 0,15 kg / s
t g t 30 20
 6

Problem 3 :

Amonyakl bir tesiste Evaparatr kapasitesi Q=100000 Kcal/h tr. Tesisin iki kademeli, tek
evaparatrl ve ara soutucularn olduu bilinmektedir. Evaparatr scakl -35C kondenser
scakl +35C ve ara basn 3,7 ata , 5C alt souma ve 5C kzdrma vardr. Sktrmann
izontropik olduu kabul edilecektir. P-i ve T-S diyagramn iziniz.

a) Her iki kompresrn teorik gcn hesaplayn.

b) Her iki kompresr, iki silindirli toplam hacimsel verimi hesaplayn.
tv=0.70, Piston stroku S=D ve n=850 dev/dk olduuna gre silindir apn ve strokunu
hesaplayn.

a)

1 Q 100000
G1 = = = 0,107 kg / sn
i3 i4 3600 (393 133)3600

Teorik hacim = G1 t eorik = G1 V1 = 0,107 1,25

G1 t = 0,134 m 3 / sn

Qs1 = G1 (i5 i4 ) = 0,107(438 400 ) = 4,05 kcal / sn

 7

Qs1 4,05
Gs = = = 0,0152 kg / sn
i 4 i1 400 133

N e1 = 5,7 G1 (i5 i3 ) = 5,7 0,107(438 393) = 27,5 Hp

G2=G1 +G5
G2=0,107+0,152=0,259 kg/sn
Gt2 = G2 V2 = 0,259 0,35 = 0,09065 m 3 / sn

N e2 = 5,7G2 (i6 i4 ) = 5,7 0,259(445 400 ) = 66,43 Hp

b) 1. Silindir

Gt10,134
Gh1 = = = 0,192 m 3 / sn
tv 0,70
1 dakikada her bir silindirin salamas gereken hakiki hacim
Gh 60 0,192 60
Vs1 = 1 = = 5,75 m 3 / dk
2 2
D 2
Vs1 = sn
4
3,14 2
5,75 = D D 850 D 3 2660 = 23
4
S=D olduundan
23
D3 = = 0,00865 D = 3 0,00865 D = 0,206 m
2660
2. Silindir
Gt 0,09065
Gh2 2 = = 0,13 m 3 / sn S=D=0,206m=206mm
tv 0,70
Gh 60 0,13 60
Vs2 = 2 = = 3,9 m 3 / dk
2 2
D 2
Vs2 = sn
2
3,14 2
3,9 = D D 850 D 3 = 0,0058
4

D = 3 0,0058 = 0,180 M S = D = 180 mm

 8

Problem 4 :

Amonyakl bir soutma tesisinde, buharlama 1 ata younlama ise 16 atm basnta
yaplmaktadr. Sktrma iki kademelidir. Kondenserde 10C kadar alt soutmaya (Ar)
tabii tutulan sv amonyan expansiyon valfinde kstlanmas sonucunda elde edilen,slak
buhar ile, alak basn silindirlerinden kan buhar, bir ara soutucu kabnda toplanyor. Bu
kaptan kan buhar, yksek basn kompresrne,sv ise bir expansiyon valfinden geirilecek
evaparatre gnderiliyor. Alak basn kompresrnden saatte 50 kg souk madde
gemektedir. Her bir kompresrn endike verimi i=0,80, Mekanik verimi m=0,85 ve toplam
hacimsel verimi tv=0,90 olarak bilinmektedir.

a ) Tesisatn alma emasn iziniz. P-i, T-S diyagramnda karakteristik noktalar, basn,
scaklk ve entalpi deerlerini yaznz.
b ) Alak ve yksek basn kompresr motor glerini yani millerine verilen gleri (P-i) den
faydalanarak bulunuz. Elimizde diyagram bulunmasayd, adyabatik ss 1,31 olduuna gre
bu gleri nasl hesaplardnz ?
c ) Tesisatn soutma tesiri faktr ne kadardr ?
d ) Tesisin soutma ykn bulunuz.
e ) Kondenserde amonyaktan alnmas gereken sy hesaplaynz
f ) Her bir kompresrn devir says 500 dev/dk olduuna gre silindir hacimlerini
hesaplaynz.

a)
 9

50
G1 = 50 kg / h = = 0,0139 kg / s
3600
1 Q Q
G1 = 0,0139 =
i3 i2 3600 (390 100 )3600
Q = 0,0139 3600 290 = 14500 kcal / h

tesisin soutma yk kapasitesi.

b ) N e1 = 5,7 G1 (i5 i3 ) = 5,7 0,0139(440 390 ) = 3,96 Hp

N e1 N e1 3,96
N m1 = = = = 5,85 Hp
e i m 0,80 0,85

G1 = 0,0139 kg / s idi.

Gt1 = G1 V1 = 0,0139 1,19 = 0,0165 m3 / s

N e 2 = 5,7 G2 (i6 i4 ) = 5,7 0,0176(445 402 ) = 4,3 Hp

G2 133 + G1 440 = G1 100 + G2 402

0,0139(440 100) = G2 (402 133)

0,0139 340
G2 = = 0,0176 kg / s
269

Gt2 = G2 V2 = 0,0176 0,29 = 0,0051 m 3 / s

Gt 2 0,0051
Gh2 = = = 0,0057 m 3 / s
tv 0,90
Alternatif zm :
n 1

P
Pe V1 1

1 n n 1 Q
N e1 = a

i3 i 2 n 1 P 75 3600
e
1, 311

1 1,31 4 ,35 1 14500
1
1, 31
N e1 = 1 10 1,19
4
3,79 Hp
390 100 1,31 1 1 75 3600

n 1

Pk n
Pa V2 1

1 n 1 Q
N e2 =
i3 i 2 n 1 Pa 75 3600

1, 311

1 1,31 16 1 14500
1
1, 31
N e2 = 435 10 0,29
4
4,30 Ps
390 100 1,31 1 4,35 75 3600

 10

Soutma tesiri faktr :

i3 i 2 390 100
(ST ) ST = QEVAP = = = 3,12
QKOMP (i5 i3 ) + (i6 i 4 ) (440 390) + (445 402 )
Kondenserden amonyaktan alnmas gerek s : (Qk)
Qk = G2 (i6 i1 ) = 0,0176(445 133) = 5,5 kcal / s

Her bir kompresrn devir says n=500 dev/dk olduuna gre silindir hacimlerini
hesaplaynz.(Vs1, Vs2)
D 2 Vs 1,11
Vs1 = s n V H1 = 1 = = 0,00221 m 3 Birinci silindirin hacmi
4 n 500
Gh2 60 0,0057 60
Vs2 = = = 0,341 m 3 / dk 2. silindirin saalama gereken hacim
z 1
D 2 V s 0,341
Vs2 = s n VH 2 = 2 = = 0,00068 m 3 2. silindirin hacmi
4 500 500
 11

Problem 5 :

4 silindirli ve tek tesirli bir kompresrn silindir ap 75 mm. stroku 100 mm. soutucu
madde F12 olup kondenser basnc 7,2 ata, evaparatr basnc ise 1,85 ata dr. Aralk
c=0,02dir. Kompresrn izontropik olduu ve 5 C alt soutma ve 5C kzdrma yapldna
gre devir says n=600 dev/dk olduuna gre,

a ) Aralk hacimsel verimini av yi, kompresrn soutma kapasitesini (Q) yu hesaplaynz.

b ) Endike verim i=0,82, mekanik verim m=0,90, kay verimi k=0,95 olduuna gre
gerekli motor gcn hesaplaynz ?

a ) n=1,31 (tablodan veya verilir)

1 1
P n 7,2 1,31
av = 1 + c c k = 1 + 0,02 0,02 = 0,96
Pe 1,85
D 2 s n (0,075)2 0,1 600
Vs = = = 0,265 m 3 / dk
4 4
V z 0,265 4
Gh = s = = 0,0177 m 3 / s
60 60
G
Gh = t Gt = Gh av = 0,0177 0,85 = 0,0168 m 3 / s
av
1 Q
G= Q = G (i3 i2 )3600 = 0,178(136,2 105,5)3600 = 19600 kcal / kg
i3 i2 3600
Motor gc
Ne 5,7
Nm = = = 8,15 Hp
i k m 0,82 0,95 0,90
 12

Problem 6 :

Amonyakl bir souk depo tesisatnda abuk dondurma odasnn yk 45 C evaparatr

scaklnda 150 000 kcal dir. (Ek muhafaza odasnn yk ise 10 C da 60 000 kcal dir.)
Sistem iki kompresrl ve ara soutucudur. Birinci kademedeki buster kompresr, soutucu
maddeyi yksek basn evaparatr seviyesine ykseltmektedir. Amonyak buhar her iki
evaparatr de 5 C kzgn olarak terk etmektedir. Buster kompresr terk eden kzgn buhar,
ara soutucudan doymu hale gelmektedir. Her bir evaparatr ve ara soutucu iin ayr bir
expansiyon valfi kullanlacaktr. Youma scakl +30 C dur. Her iki kompresrde de
sktrmann izontropik olduu kabul edilecektir.

a ) Byle bir sistemin emasn iziniz. (T-S ve P-i diyagramlarn iziniz.)

b ) Her iki kompresrn teorik gcn hesaplaynz.
c ) Soutma suyu giri scakl 20 C, k scakl 25 C olduunda zarf ve boru tipi bir
kondenserin sathn ve bykln hesaplaynz.
(60 m/dk su hz iin k=870 kcal/m3h, dr.) 42,25/34,25 mm.lik borular kullanlacaktr. Boru
boyu L=4 m.dir.
 13

1 Q 1 150000
G1 = 1 = = 0,162 kg / s
i3 i2 3600 389 133 3600

N e1 = 5,7 G1 (i6 i3 ) = 5,7 0,162(444 389 ) = 50,1 Hp

1 Q 1 60000
G2 = 2 = = 0,062 kg / s
i5 i2 3600 403 133 3600

Qs1 = G1 (i6 i 4 ) = 0,162(444 399 ) = 7,3 kg / s

Qs1 7,3
G s1 = = = 0,0276 kg / s
i 4 i2 399 133

G1 + Gs1 = 0,162 + 0,0276 = 0,1896 kg / s

G2 = G1 + G s1 + G2 = 0,1896 + 0,062 = 0,2516 kg / s

( )
i 4 G1 + G s1 + G2 i5 399(0,162 + 0,0276 ) + 0,062 403
x = = = 401 kcal / kg
0,2516
G1 + Gs1 + G2

N e2 = 5,7 G2 (i7 i x ) = 5,7 0,2516(447 401) = 66 Hp

(i3 i2 ) + (i5 i2 )
Soutma tesiri katsays sorulsayd ST = Entalpi deerleri yerine konur
(i6 i3 ) + (i7 i x )
netice bulunurdu.
Qk = G2 (i7 i1 ) = 0,2516(447 133) = 79 kcal / s

Qk = 79 3600 = 285000 kcal / h

Qk
Soutma suyu miktar = G su = = 57000 kg / h = 57 m 3 / h
t 2 t1
V=60 m/dk su hz veya (3600 m/h su hz) iin gerekli boru i alan
G 57
A = su = = 0,0158 m 2
V 3600
D 2 (0,03425)2
1 / 4 boru i alan A1 = = = 0,00092 m 2
4 4
A 0,0158
1 / 4 lik boru sayay n = = 17 a det boru
A1 0,00092
t1=20 C, t2=25 C, tk=t=30 C
 14

Gerekli boru alan

Tmax Tmin (T1 t1 ) (T2 t 2 ) t 2 t1 25 22
Tm = = = = = 7, 2 o C
T T t1
ln max (2 3) ln (2 3) ln T t1 (2 3) ln 30 20 (2 3)
Tmin T t2 T t2 30 25

1 1 / 4 lik borunun d alan (S1) (l=4 m.)

S1 = D l = 0,04225 4 = 0,53 m 2

Qk 285000
Gerekli alan (S) S = = = 45,5 m 2
k Tm 870 7,2
Kondenser P=6 su geili yaplrsa gerekli kondenser uzunluu : (l) m
S 45,5
l= = = 0,84 m
n Ps 17 6 0,53

Zarf seilmesi : (z)=P.n=6.17=102 adet 1 1 / 4 lik boruyu iine alacak apta uygun zarf

seilmelidir.
 15

Problem 7:

Bir buster kompresr -35C ta alan bir evaparatrden, emdii doymu amonyak
buharn, izontropik sktrma ile ana kompresr emiine basmaktadr.
Buster kompresr soutma yk 45000 kcal/h ana kompresrnki ise -15C ta 90000
kcal/htr

a ) Ana evaparatr terk eden amonyak buhar doymu halde olduuna gre, ana
kompresrn giriindeki buharn durumunu tayin ediniz. Kondenser basnc 11,9 ata ve
amonyan kondenseri doymu sv halinde terk ettii kabul edilerek, her iki kompresrn
teorik gcn hesaplaynz.

b ) Buster kompresrn terk eden soutucu madde bir ara soutucuda doymu hale
getirilirse, kompresrlerin gcnde ne kadarlk bir deime meydana gelir.

1 Q 1 45000
G1 = 1 = = 0,0487 kg / s
i 3 i 2 3600 390 133 3600

N e1 = 5,7 G1 (i 5 i 3 ) = 5,7 0,0487(418 390 ) = 7,8 Hp

G1 i s + G1 i 4 0,0487 418 + 0,095 397
X = = = 405 kcal / kg
0,0487 + 0,095
G1 + G1
1 Q 1 90000
G1 = 2 = = 0,095 kg / s
i 4 i2 3600 397 133 3600

G2 =G 1 +G1 = 0,0487 + 0,095 = 0,1437 kg / s
 16

N e = 5,7 G2 (i6 i x ) = 5,7 0,1437(465 405) = 49 Hp

N e = 7,8 + 49 = 56,8 Hp
 17

I. Kompresr :
G1=0,0487 kg/s Ne1=7,8 Hp

II. Kompresr :

G1 = 0,095 kg/s (hesaplanmt)
0,0487(418 397 )
G1 (i5 i 4 ) = G s (i 4 i 2 ) G s = = 0,00388 kg / s
397 133

N e = 7,8 + 57 = 64,8 Fark 64,8 56,8 = 8 Hp

G2 = G1 + G1 + G s = 0,0487 + 0,095 + 0,00389 = 0,1476 kg / s

N e2 = 5,7 G s (i6 i 4 ) = 5,7 0,1476(465 397 ) = 57 Hp

 18

Problem 8 :

Bir souk depo tesisatnn soukluk ihtiyac 100 000 kcal/h ve te=18 C, Tk=30C ve
soutucu madde F12dir. Alt soutma 5C olup sktrma izontropiktir. Kompresrde aralk
c=0,04, emme valfindeki kayp Pe=0,4 kg/cm2, k valfindeki kayp Pe=0,4
kg/cm2dir.Soutucu madde silindire girerken 8 C snmakta, karken ise yine 8 C
soumaktadr. Mekanik verimi m=0,75. Alt silindirli tek tesirli, stroku silindir apnn 1,5
kat ve n=1500 dev/dk olan bir kompresr kullanlacaktr buna gre:

a ) Soutma tesiri nedir ?

b ) Sistemde saniyede dolamas gereken soutucu madde miktar nedir ?
c) Sistemin saniyede salamas gereken teorik hacmi bulun.
d) Her bir silindirin, dakikada salamas gereken teorik hacmi bulun.
e) Teorik beygir gcn bulun.
f) Aralk hacim verimini bulun.
g) Toplam hacimsal verimi bulun.
h) Sistemin saniyede salamas gereken hakiki hacmini bulun.
i) Her bir silindirin dakikada salamas gereken hakiki hacmini bulun
j) Silindir ap ve strok uzunluunu bulun.
k) Kompresrn hakiki gcn
l) Soutma tesiri faktrn
m) Kondenserden dar atlan s miktarn
n) Kondenserde soutma suyu scakl 10 C ykseldiine gre gerekli soutma suyu
miktarn bulun.

Soutma tesiri : Soutucu maddenin evaparatrde absorbe ettii s miktar

Qe= i2-i1=135,8-105,6=30,2 kcal/kg
b ) Sistemde saniyede dolamas gereke soutucu madde miktar
1 kg s.m. 30,2 kcal
X 10000 kcal
10000 331
X = = 331 kg / h = = 0,0919 kg / s
30,2 3600
 19

c ) 0,918 x 0,11=0,101 m3/s

0,101
d) 60 = 1,01 m 3 / dk
6
427
e ) N teo = 0,918(145,6 137 ) = 45 Hp
75
1
7,60 1,13
f ) av = 1 + 0,04 0,04 = 0,8857
1,65

Ps Te 1,25 273 13
g ) tv = av = 0,8857 = 0,673
Pe Ts 1,65 273 14
h ) Vteo=0,918 x 0,11=0,101 m3/s Vhakiki=0,101/0,673=0,15 m3/s
kinci yolla zm :
1
8 1,13
av = 1 + 0,04 0,04 = 0,835
1,25
Vteo=0,918 x 0,14=0,128 m3/s
Vhakiki=0,128/0,835=0,153 m3/s
0,15
i ) Vhakiki = 60 = 1,5 m 3 / dk
6
d 2
j ) Silindir ap : 1,5 d 1500 = 1,5 10 6 d 3 = 850 d = 9,5 cm
4
Strok uzunluu : H=1,5 x 9,5 =14,25 cm

k ) zontropik sktrma iin :

145 ,6 137 100000 427
N = = 45 Hp
135 ,8 105 ,6 3600 75
45
N hakiki = = 60 Hp
0,75
Politropik sktrma iin :
1,131

100000 1 1,13 8
1 = 36 Hp
1,13
4
N= 1,25 10 0,15
3600 135,8 105,6 1,13 1 1,25

36
N hakiki = = 48 Hp
0,75
135,8 105,6
l ) Soutma tesiri faktr (ST) ST = = 3,5
145,6 137
m ) Kondenserden dar atlan s miktar :
Q = (144,4-105,6)0,918=35,6 kcal/s
n ) Q = G x t G = 35,6 / 10 = 3,56 kg/s
 20

Problem 9 :

Bir buzdolabnda soutucu madde olarak F12 kullanlmaktadr ve saatte 1000 kcal/h
deerinde soutma yk kullanlmaktadr. Buharlama scakl 16 C, younlama scakl
27 C olarak verilmitir. Kompresr endike verimi i = 0,80 ,mekanik verimi 0,70 olduuna
gre,

a ) evrimi P-i ve T-S diyagramlarnda gsteriniz.

b ) Soutma tesiri faktrn bulunuz.
c ) Sistemde devreden soutucu madde debisini hesaplaynz.
d ) Strok hacmini bulunuz.
e ) Tesisatn alma emasn iziniz.
f ) Kondenserde 5C alt soutma yaplsayd tesisin soutma yk hangi oranda deiirdi.
g ) Kondenserin miline verilen g (motor gc) ne kadardr.

a)

P t
1 7 27 106,5
2 1,8 -16 106,5
3 1,8 -16 135,2
4 7 34 141

Evaparatrde absorbe edilen s

i3 i 2
b) S .T .F = =
i 4 i3
Kompresrde verilen net i

1 1000 1 1000
c ) m s .m = = = 0,097 kg / s = 0,097 3600 = 31,92 kg / h
i3 i2 3600 135,2 106,5 3600
 21

d)
Kompresrden emilen hava hacmi
0,0097 Vs3
HV = = 0,70 =
Silindir hacmi Strok hacmi

Strok hacmi

Vs3 = 0,095 m 3 / kg

Diyagramda 3 noktasndan geen V hacmi

0,097 0,095
Strok hacmi = = 0,0013 m 3 / s
0,70
e)

f ) Kompresrde T C alt soutma yaplmas halinde soutma yk Q = 1000 kcal/h verilir.

T C alt soutma iin i2=105,2
Q = (i3 i 2 ) G Q = (132,5 105,2 ) 34,92 = 1047,6

1047,6 Q 1047,6 1000

= = %4,55 deei oran
Q 1047,6
g)
1 1000 427
N teo = = 0,056 Hp
i3 i2 3600 75
N teo 0,056
N hakiki = = = 0,088 Hp
i m 0,04
 22

Problem 10 :

F 22 kullanlan kompresrl bir soutma sisteminde youma basnc 16 atm. ve buharlama

basnc 1 atm. olarak bilinmektedir. 50 000 kcal/h deerinde bir soutma salamak
istenmektedir. Sktrma iki kademeli olarak yaplyor. Kondenserden kan souk madde bir
expansiyon valfinden geirilerek evaparatre gnderilmektedir.

a ) Kompresrn teorik gleri ne kadardr ?

b ) Sistemin soutma tesiri faktr ne kadardr.
c ) Sktrma tek kademeli yaplsayd ne gibi mahsurlar olurdu. (Sktrma son scakl ile
kompresr gc hangi miktarda deiirdi .)

a)

No P t i V
1 1 -42 145 0,22
2 4,35 30 154
3 4,35 -5 148 0,05
4 16 70 158
5 16 40 113
6 4,35 -5 113
7 4,35 -5 98
8 1 -42 98
 23

Pa = 0,35 + Pe Pk = 0,35 + 16 1 = 4,35 ata

V1=0,22 m3/kg , V3=0,05 m3/kg

1 50000 1 50000
G AB = = = 0,34 kg / s = 0,34 3600 = 1044 kg / h
i1 i8 3600 145 98 3600
Kompresrn teorik gc :
427
N AB = G AB (i2 i1 ) = 0,34(154 147 ) 5,7 = 16,5 Hp
75
427
N YB = GYB (i4 i3 ) = 0,5 (158 148) 5,7 = 28,5 Hp
75
b)
G AB (i1 i8 ) 1044(145 98)
S .T = = = 2,2
G AB (i2 i1 ) + GYB (i4 i3 ) 1044(155 145) + 1800(158 148)

c ) Sktrma tek kademe yaplsayd mahsurlar

Kompresr gc artar, sktrma esnasnda soutucu madde gaz scakl artar.
GYB i3 + G AB i7 = GYB i6 + G AB i2
GYB (i3 i6 ) = G AB (i2 i7 )
G AB (i 2 i7 ) 0,29(154 98)
GYB = = = 0,5 kg / s = 0,5 3600 = 1800 kg / h
i3 i 6 148 113
Sktrmann tek kademede yaplmas iin ara soutucuya ihtiya kalmaz
Sktrma sonu scakl
i i 50000 154 145 50000
N= 2 1 5,7 = 5,7 = 54,8 Hp
i1 i4 3600 145 158 3600
 24

Problem 11 :

Amonyakla alan iki kademeli soutma sisteminde evaparatr scakl 40 C youma

+32 C amonyan alak ve yksek basn kompresr giri scaklklar sra ile 19 C ve +10
C dur. Amonyan kondenserden ar soumu halde k scakl 24 C dur. Ara
soutucu depo iine yerletirilmi olan serpantinde ar souma 5 C dur. Sistemin soutma
yk 250 000 kcal/h.

VERLENLER :
1. Sistem aada verilen emaya uygun olarak almaktadr.
2. Toplam hacimsal verimle mekanik verim aadaki deerlerdedir.

STENENLER :
1. evrimin log P-i koordinatlarnda gsterin, karakteristik noktalarn scaklk ve
entalpilerini bir tablo halinde veriniz.
2. Alak ve yksek basn kompresrlerinin strok hacimlerini bulunuz.
3. Her iki kompresrn gcn bulunuz.

No t
1 -19 403
2 150 487
3 10 404
4 60 426
6 24 128
7 10 128
8 19 121
9 -40 121
10 -40 387
 25

1 Q 1 250000
G AB = = = 0,261 kg / s
i10 i9 3600 387 121 3600
V1 1,78
V AB = G AB = 0,261 = 0,75 m 3 / s
V 0,62
0,261 487 + G 128 + 0,261 128
(0,261 + G )404 + 0,261 121
G = 0,0863 kg / s

GYB = 0,261 + 0,0863 = 0,347 kg / s

0,347 0,22
VYB = = 0,105 m 3 / s
0,73
Kompresr gleri ise
427 1
N AB = 0,261l (487 403) = 167 Hp
75 0,75
427 1
N YB = 0,347 l (426 404 ) = 54,3 Hp
75 0,80
l = Kompresrden geen miktarlar
= 0,75 ve 0,80 soruda veriliyor (mek)
 26

Problem 12 :

40 000 kcal/h kapasiteli iki kademeli ve ara soutuculu bir souk depo tesisatnda evaparatr
scakl 35 C, kondenser basnc 12 ata dr. Evaparatr k termo statik bir genileme
valfi ile kontrol edilerek soutucu maddenin kta 6 C kzgn olmas temin edilmektedir.
Evaparatrden A.B.K. giden boruda soutucu madde buhar 7 C ara soutucudan kan
buhar Y.B.K. giden boruda 5 C snmakta ve sv soutucu madde kondenseri 5 C ar
soutulmu halde terk etmektedir. Soutucu madde amonyaktr.

a ) Sistemi ln P-i diyagram zerinde iaretleyin ve belirtilen noktalarn scaklk, entalpi

deerlerini bulunuz.
b ) A.B. ve Y.B. kompresrlerinin teorik glerini hesapla.
c ) Alak ve yksek basn kompresrlerinin salamas gereken hacmi bulun.
d ) Sistemin hakiki ve carnot soutma tesiri katsaylarn bulun.
e ) Evaparatr ile A.B.K. ve ara soutucu ile Y.B.K. arasndaki boruda soutucu maddenin
ald s ne kadardr.
f ) Kondenserde soutma suyu 5 C sndna gre gerekli su debisini bulun.

a ) Pa = Pk Pe + 0,35 = 12 0,95 + 0,35 = 3,71 ata

No t i V
1 -22 395 1,32
2 65 441
3 -5 400
4 0 403 0,35
5 85 443
6 25 127,5
7 -5 127,5
8 -5 95
9 -35 95
10 -29 393
 27

b)
1 Q 40000
G AB = = = 0,0374 kg / s
i10 i9 3600 3600(393 95)

N AB = 5,7 G AB (i2 i1 ) = 5,7 0,0374(441 395) = 9,8 Ps

(441 0,0374) + 127,5 G = 400 G + (95 0,0374)

(441 0,0374) (95 0,0374) = (400 127,5)GYB
G =
(441 0,0374) (95 0,0374) = 0,0474 kg / s
YB
272,5

N YB = G B 5,7(i5 i4 ) = 0,0474 5,7(443 403) = 10,8 Ps

c ) V1 ve V4 diyagramdan okunur.
VAB=GAB.V1=0,0374.1,32=0,0494 m3/s
VTB=GYB.V4=0,0474.0,35=0,0166 m3/s
d)
G AB (i10 i9 )
SThakiki = = 3,05
GYB (i2 i1 ) + G1 (i5 i 4 )
T2 Evaparatr iindeki + 273
273 + ( 35)
STcarnot =
= = 3,66
(TKondenser + 273) (T2 ) 273 + 30 (273 + ( 35))
e ) Q = (i1-i10)G1=0,0374(395-393)=0,0748 kcal/s
Ara soutucu ile Y.B.K. arasndaki boruda soutucu maddenin ald s ;
Q = (i4-i3)G2=0,0474(403-400) =0,1422 kcal/s

G2 (i5 i6 ) 0,0474(443 127,5)

f ) G2 (i5 i6 ) = G5 t G s = = = 3 kg / sn
t 5
 28

Problem 13 :

Bir souk depo tesisatnda farkl scaklk ve ykte 4 adet evaparatr mevcuttur. Evaparatrle-
rin scaklk ve kapasiteleri verildiine ve kondenser scakl + 40 C olduuna gre sistemde
F 12 soutucu maddesi sistemin 1 adet kompresr 1 adet kondenser kullanlacak soutucu
maddenin evaparatr doymu halde terk ettii ve sktrmann izontropik olduu kabul
edilecektir.

a ) m=0,80 olduunda gerekli kompresr gc nedir ?

b ) Aada verilenlere gre silindir apn ve strokunu bulun ?

q1 = 134,8-109,5 = 25,3 kcal/s q2 = 135,5-109,5 = 26 kcal/s

q4 = 137-109,5 = 28,5 kcal/s q3 = 135,9-109,5 = 26,4 kcal/s
Q 80000 Q 70000
G1 = 1 = = 3158 kg / h G2 = 2 = = 2692 kg / h
q1 25,3 q2 26
Q3 60000 Q4 50000
G3 = = = 2269 kg / h G4 = = = 1754 kg / h
q3 26,4 q4 28,5

G = G1 + G2 + G3 + G4 = 9873 kg / h
G1 i 2 + G2 i3 + G3 i 4 + G4 i5
ix = = 134 kcal / kg
G
Kompresr ss : l = 144-134 =10 kcal/kg
l G 10 9873
Ne = = = 264 Ps
m 632 0,80 632
G.V = (D2/4)5.n.z.m.60
9873.0,16 = 3,14.1,5.D3.750.4.0,80.15
D3 = 0,0099 mm3
D = 99 mm.dir

H2 = 1,5.0,99 = 149 mm.dir

 29

Problem 14 :

Amonyakla alan kompresrl bir soutma tesisinde 10 ve 40 C buhar scaklklarnda

2 adet evaparatr mevcuttur kondenserdeki youma scakl 26 C dur. Tesisat emas
aada verilmi olup 40 C daki evaparatr yk 10 000 kcal/h 10 C daki evaparatrden
gelen buharla karmadan nce dardan ald s neticesinde scaklk 3 C artmaktadr.
Y.B.K. giren soutucu madde buhar yolda 7 C kzmaktadr.

a ) Tesisatn alma evrimini log p-i diyagramnda gsterin karakteristik noktalarn scaklk
ve entalpilerini bir tablo halinde veriniz.
b ) A.B.K. gcn hesaplaynz.
c ) Y.B.K. gcn hesaplaynz.
d ) Her 2 kompresr iin hacmsal verim % 80 olduuna gre her bir kompresrn strok
hacmini bulunuz.
e ) Sistemin soutma tesiri katsaysn hesaplaynz.

No t i V
1 -40 388 1,55
2 50 433
3 -7 401
3 -8 400
4 -1 404 0,45
5 93 450
6 26 129
7 -10 129
8 -40 129
9 -10 398
10 -10 398
 30

A.B. evaparatrnde yani 40 C daki evaparatrde buharlaan miktar :

1 10000
G AB = = 0,0107 kg / s
388 129 3600
A.B.K. gc (NAB)
427
N AB = 0,0107(433 388) = 2,65 Hp
75
1 15000
GYB = = 0,0155 kg / s
398 129 3600

G = 0,0016 kg/s
0,0107 +0,0016 =0,0123 kg/s

3 noktasnn tayini ( Bu nokta 3 C ile 10 C un karm noktasdr.)

0,0123 + 0,0155 = 0,0278 kg/s

0,155.398 +0,0123.401 = 0,0278.i3
i3 = ix = 400 kcal

Y.B.K. gc
427
N YB = (0,0107 + 0,0016 + 0,0155)(450 404 ) = 7,28 Hp
75

strok hacmi : V1 = 1,55 (1 noktasndaki hacim) V4 = 0,45 (4 noktasndaki hacim)

0,0107 1,55 0,0278 0,45

V AB = = 0,0207 m 3 / kg VYB = = 0,0156 m 3 / kg
0,80 0,80

10000 + 15000
e) ST = = 3,95
0,0107(433 388) + 0,0278(450 404 )
 31

Problem 15 :

100 000 kcal/h soutma kapasiteli amonyakl bir soutma tesisinde buharlama basnc 1,4
ata, youma basnc ise 12 ata. dr. Kondenserden kan sv akkan evaparatrden kan
buhar ile bir eanjr de ar soutulmaktadr. Evaparatr terk eden buhar eanjrde 10 C,
kompresr emme borularnda ise 5C kzmaktadr. Sistemde 2 kademeli sktrma yaplmakta
olup, serbest genilemeli ara soutucu kullanlmaktadr.

a ) Tesisat emasn iziniz. evrimi log P-i diyagramnda gsterin.

b ) Karakteristik noktalarn scaklk ve entalpilerini bir tablo halinde veriniz.
c ) Kompresrn teorik glerini bulunuz.

a)

No t i
1 -12 402
2 70 442
3 0 402
4 70 435
5 30 134
6 27 130
7 0 130
8 0 100
9 -27 100
10 -27 393
11 -17 398
 32

Pa = 12 1,4 +,35 = 4,45 ata

1 100000 427
G AB = = 0,095 kg / s N AB = 0,095(442 402 ) = 21,6 Ps
393 100 3600 75

Eanjr denklemi :
GYB. 134+0,095.393 = GYB.i7+0,095.398

Ara soutucu denklemi :

7.GYB+0,095.442 = 402.GYB+100.0,095

Bu 2 denklemden :
GYB = 0,12 kg/s
7 = 130 kcal/kg bulunur.

427
N YB = 0,12(435 402 ) = 22,4 Hp
75

Soutma tesiri sorulsayd

100000
ST = 3600 = 3,6 bulunurdu.
0,095(442 402 ) + 0,12(435 402 )