30-Dec-12

MANUELNA MEDICINA

Prim. Dr Biljana M. Jovanovi

Manual Medicine Diagnostics

Literatura:

Ji Dvok i Vclav Dvok

Thieme Medical Publishers, Inc. New York 1990.

Manuelna medicina

Poslednjih godina manuelna

terapija privlai sve veu panju
ljekara praktiara i naunih
radnika.

1
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Rastua popularnost manuelne terapije

objanjava se:
medikamentoznim zasienjem
populacije
traenjem efikasnih metoda narodne
medicine

Manuelna medicina

Posebno treba naglasiti efikasnost

manuelne terapije u lijeenju bola

Kada ovlada odgovarajuim fondom znanja i

praktinim vjetinama, ljekar moe brzo i
efikasno da otkloni bol ili da umanji stepen
bolnosti, to omoguava da se bolesnik bez
smjetaja u stacionar oporavi i povrati svoju
radnu sposobnost.

2
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Umjee lijeenja zasniva se na:

sposobnosti da se podstakne
organizam pojedinca u borbi protiv
bolesti
izboru medicinskih sredstva i metoda
koje odgovaraju odreenom
pacijentu.
Uspjeh se obezbjeuje odgovarajuim
individualnim prilazom bolesniku.

Manuelna medicina

Za poslednjih tridesetak godina

razvoja manuelne terapije na zapadu
i nekoliko godina od zvaninog
izuavanja i primjene u Rusiji,
postignuti su pozitivni rezultati u:
razumijevanju mehanizma dejstva
ovladavanju iskustvom i znanjem
stvaranju novih efikasnih metoda
lijeenja raznih bolesti

3
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Mobilizacija zglobova se odnosi na

tehnike koje se koriste za tretman
disfunkcije zgloba :
Ukruenost
Hipomobilnost
Bol

Manuelna medicina

Da bi se mobilizacija zgloba efikasno

koristila, osoba koja je obavlja mora
znati i biti u stanju da evaluira
anatomiju, biomehaniku i patologiju
neurolokih/muskuloskeletnih sistema
te da prepozna kada i koje su tehnike
indikovane.

4
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Mobilizacije su pasivni pokreti koje

izvodi terapeut i to na takav nain da
moe uvijek da ga prekine na zahtjev
pacijenta.
Ovi pokreti ukljuuju pasivne
oscilacije ili kontinuirana istezanja

Manuelna medicina

Manipulacije su nagli pokreti ili

potresi koji se izvode velikom
brzinom i pacijent ih ne moe
kontrolisati ili zaustaviti.
Ovi se pokreti ponekad izvode pod
anestezijom.

5
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Tehnike pasivne mobilizacije zglobova

se koriste u razliitim sluajevima koji
ukljuuju:
Istezanje ukruenih zglobova (da bi se
poveao obim pokreta)

Ponovno uspostavila struktura unutar

zgloba (npr. pokidani meniskus)
Oslobaanje bola (ako je uzrok bola mehanike
prirode)

Manuelna medicina

Prije koritenja mobilizacije kao

terapijskog modaliteta, izvoa mora
razumjeti razliku izmeu dva tipa
pokreta:
fiziolokog i
dodatnog

6
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Fizioloki pokreti su pokreti koje

pacijent izvodi voljno (npr. fleksija i abdukcija
glenohumeralnog zgloba)

Manuelna medicina

Dodatni pokreti su pokreti unutar

zgloba koji su neophodni za normalan
obim pokreta ali ih pacijent ne moe
voljno izolovati (npr. inferiorno klizanje glave
humerusa po skapuli - dodatni pokret - koji je
neophodan za izvoenje fleksije i abdukcije).

Dodatni pokret na pacijentu izvodi

terapeut te je to pasivan pokret.

7
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Osteokinematika
je pokretanje kostiju kroz raspon
(npr.podizanje ruke naprijed je pokret fleksije) .
Postoje tri potencijalne dimenzije kroz koje
se kost moe kretati oko zgloba.
Broj ravni kroz koje se kost moe kretati
aktivno naziva se stepen slobode.
(Skoni zglob ima dva stepena slobode-dorzalnu fleksiju
i plantarnu fleksiju)

Manuelna medicina

Kost se okree oko

ose pokreta.
Postoje tri mogue
ose pokreta:
transverzalna
sagitalna
frontalna

8
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Klasifikacija zglobova

Anatomska klasifikacija:
Fibrozni (avovi lobanje)
Hrskaviavi (i.v disk)
Sinovijalni (koljeno)

Manuelna medicina

Klasifikacija sinovijalnih zglobova:

Ravni klizajue artikulacije sa
ravnim povrinama (akromioklavikularni zglob)

9
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Jednoosni koji se rotiraju oko ose-

dva smjera kretanja (interfalangealni
zglobovi)

Manuelna medicina

Dvoosni omoguavaju
cirkumdukciju-etiri pravca kretanja
(runi zglob)

10
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Vieosni zglobovi sa kuglom i

aicom (rame, kuk)

Manuelna medicina

Tehnike mobilizacije zglobova se

izvode na sinovijalnim zglobovima.

11
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Artrokinematika
je studija pokreta jedne artikularne
povrine po drugoj a u sinovijalnom
zglobu.
Tipovi pokreta koji se deavaju
izmeu dva segmenta zgloba
odreeni su oblicima povrine zgloba.

Manuelna medicina

Ovoidni zglob-jedna povrina

zgloba je konveksna a druga
konkavna (npr. zglob kuka)

12
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Sedlasti zglob-artikularna povrina

konveksna u jednom smijeru (anteriorno-
posteriorno) i konkavna u drugom smjeru
(medijalno-lateralno). (skoni zglob i karpometakarpalni
zglob palca)

Manuelna medicina

Prema nainu pomijeranja jedne

povrine zgloba preko druge, mogua
su tri pokreta:
Okretanje
Klizanje
Valjanje

13
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Okretanje - kada je jedna

povrina zgloba na
drugoj, pokretanje se vri
oko stacionarne ose
(npr.fleksija i ekstenzija glave
humerusa u glenoidu)

Manuelna medicina

Klizanje - paralelni pokret

povrina zgloba jedne
preko druge
(npr. tarzometatarzalne kosti)

14
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Valjanje - jedna
povrina zgloba se valja
po drugoj u pravcu
izvoenja pokreta
(npr. glava humerusa se valja ka
gore po glenoidu prilikom
abdukcije).

Manuelna medicina

Pravilo konkavnosti-konveksnosti
Ovo se pravilo koristi kako bi se
odredio pravac u kojem terapeut
mora da izvodi mobilizaciju klizanjem
da bi se poveao odreen fizioloki
pokret.

15
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Konkavno-konveksno
pravilo
Pokreti zglobnih povrina
prate pravilo konkavnosti-
konveksnosti.
Svaki zglob ukljuuje dvije
povrine: konkavnu i
konveksnu.

Manuelna medicina

Konkavno-konveksno pravilo
Kada je konkavna povrina
fiksirana, a konveksna se pomijera
na njoj, pokreti okretanja i klizanja
konveksne povrine su u suprotnim
pravcima.

16
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Konkavno-konveksno pravilo

Manuelna medicina

Konkavno-konveksno pravilo
Kada je konveksna povrina
fiksirana, a konkavna se pomijera
na njoj, pokreti okretanja i klizanja
konkavne povrine su u istim
pravcima.

17
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Konkavno-konveksno pravilo

Manuelna medicina

Efekti mobilizacije:
Neurofizioloki
Mehaniki
Reverzibilna hipomobilnost zgloba
Progresivno ogranienje
Funkcionalno ogranienje

18
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Neurofizioloki efekti: mala amplituda

oscilacije i distrakcije pokreta se
koristi da se stimuliu receptori
zgloba koji mogu inhibirati
prenoenje bolnog stimulusa na nivou
kimene modine.

Manuelna medicina

Mehaniki efekti: mala amplituda

distrakcije ili klizanja zgloba izaziva
pokretanje sinovijalne tenosti i
poboljava ishranu hrskavice.

19
 30-Dec-12

Manuelna medicina

Progresivno ogranienje: bolesti koje

progresivno ograniavaju pokret
(npr.osteoartritis) mogu se tretirati
mobilizacijom.

Manuelna medicina

Funkcionalno ogranienje - zglob se

moe tretirati tehnikama distrakcije ili
klizanjem da bi se odrao obim
pokreta i sprijeila ankiloza.

20
 30-Dec-12

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

Veina specijalista smatra

osnovnom indikacijom za
manipulacije na kimenom stubu
postojanje funkcionalnih blokova
zglobova.

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

Primjer takvog naunog prilaza - ema koju je

A.Stodlart (1959):
predloio

0 stepen - ankiloza zglobova

I stepen - teak blok
II stepen - laki blok
III stepen - normalna pokr.
IV stepen - hiperpokretljivost

21
 30-Dec-12

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

0 stepen - ankiloza -
sve manipulacije su
kontraindikovane
(zato to je ankiloza zatitna reakcija
organizma, zavrna faza potpunog
gubitka funkcije zgloba)

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

I stepen - teak blok - ne preporuuje se

provoenje specijanih manipulacija, kao ni
u nekim sluajevima dobroudnih
promjena, kada se moe pokuati
prevoenje iz I u II stepen.
U takvim sluajevima najee se
preporuuju metode fizio i kineziterapije a
tek poslije prelaza stanja u tzv. meki blok
mogue je uspjeno i lako provoenje
manipulacija.

22
 30-Dec-12

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

Apsolutna indikacija za manipulaciju

je II stepen laki blok (pri tom stepenu
patologije manipulacije daju najvei efekat).
Vaan momenat u lijeenju i rehabilitaciji takvih
bolesnika predstavlja smiljeno, plansko zbrinjavanje
bolesnika.

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

III stepen - normalna

pokretljivost

IV stepen - hipermobilnost
predstavlja kontraindikaciju za
primjenu manuelne terapije

23
 30-Dec-12

Indikacije i kontraindikacije za primjenu manuelne

terapije

Osnovna pravila:
1. Manipulacija se provodi u onom pravcu gdje
nema bola ili gdje je bol manje izraen.
2. Manipulacija poinje sa onih dijelova
kimenog stuba gdje je blokada manje
izraena i zavrava se u oblasti vie izraene
blokade.

Teorijske osnove i praktina primjena manuelne terapije

Savremene naune osnove manuelne

terapije zasnivaju se na:
uoavanju patobiomehanikih pojava
u klinikoj slici osteohondroze
kimenog stuba i artroze zglobova
ekstremiteta (lokalni funkcionalni blok,
lokalna hipermobilnost, miodistonino-
miodistrofine promjene, regionalni posturalni
disbalans miia, neadekvatan stereotip
pokretljivosti...)

24
 30-Dec-12

Teorijske osnove i praktina primjena manuelne terapije

usvajanju shvatanja o kimenom

stubu i prateih struktura inervacije i
cirkulacije kao i o funkcionalno-
biolokom sistemu
izdvajanju i uoavanju na kimenom
stubu pokretnog segmenta koji se
sastoji od dva susjedna prljena
sjedinjena diskusom, zglobovima,
miiima i inervacijom

Teorijske osnove i praktina primjena manuelne terapije

shvatanju o refleksnom mehanizmu

funkcionalnog bloka u vidu
miofiksacije na dinamikom
vertebralnom segmentu ili na
zglobovima pri uganuu, iaenju,
protruziji ili prolapsu nukleusa
pulpozusa meuprljenskog diska

25
 30-Dec-12

Teorijske osnove i praktina primjena manuelne terapije

razradi specijalnih metoda o

osnovama rune dijagnostike na
osnovu stepena pokretljivosti
zglobova kimenog stuba i
ekstremiteta ispitivanjem pasivne
pokretljivosti, funkcionalne
povezanosti miia posmatrane
oblasti kao i praenjem stereotipa
kretanja

Teorijske osnove i praktina primjena manuelne terapije

razradi metodologije koja se zasniva

na specijalnim oblicima djelovanja
putem ruku (mobilizacija, manipulacija, korekcija
funkcionalnog uzajmnog dejstva miia itd.)

26
 30-Dec-12

Teorijske osnove i praktina primjena manuelne terapije

Funkcionalni blok - najea klinika

slika
(ogranienje pokretljivosti pri promjenama koje nastaju
u zglobu i prateim tkivima, najee refleksno izazvano-
mioosifikacija oko zgloba).

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

1. neadekvatno statiko optereenje

2. dugotrajno statiko optereenje
3. neadekvatno dinamiko optereenje praeno velikim
naprezanjem
4. pasivna nategnutost
5. nociceptivni reflektorni uticaji (visceromotorni,
vertebromotorni, senzomotorni) kod bolesti kimenog
stuba, unutranjih organa, kimene modine ili njenih
ovojnica
6. motorno-trofiki poremeaji u sluajevima
nepokretnosti ekstremiteta (npr. kod primjene
gipsane longete )

27
 30-Dec-12

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Pri procjenjivanju lokalnog

funkcionalnog bloka potrebno je
imati u vidu sledee karakteristike:
a) pravac funkcionalnog bloka
F-fleksija
E-ekstenzija
LF- laterofleksija
R-rotacija itd

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

b)stepen ogranienja pokretljivosti

1. stepen je praen minimalnim ogranienjem
pokreta
2. stepen se karakterie i umjerenim bolom
(pri neto manjem obimu pokretljivosti)
3. stepen je praen znaajnim bolom (uz
mogunost za ostvarivanje manje od
normalnog obima pokretljivosti)

28
 30-Dec-12

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

c) stepen bolnosti pokreta

1. stepen - beznaajan bol
2. stepen - umjeren bol praen pojaanjem
bola pri mirovanju miia
3. stepen - intenzivan bol praen pojaanjem
lokalnog i regionalnog naprezanja miia

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Dugotrajno postojanje i
ponavljanje funkcionalnog
bloka u jednom istom
dinamikom vertebralnom
segmentu moe se pretvoriti
u prateu lokalnu
hipermobilnost i nestabilnost
koja slabi sposobnost
oporavljanja.

29
 30-Dec-12

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Regionalni posturalni disbalans

miia - regionalno naruavanje
stanja miia sa:
skraenjem (naroito posturalnih miia)
oputanjem (najee faznih ili miia antagonista)
to sve zajedno uslovljava formiranje
svojevrsnog stereotipa kretanja i hodanja

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Razlikuju se tri stepena regionalnog

posturalnog disbalansa miia:
1. prvi stepen - skraenje ili istezanje
pojedinih miia regiona
(miodistonine i miodistrofine
promjene)
2. drugi stepen - umjereno skraenje i
oputanja miia antagonista
3. trei stepen - izraeno skraenje i
oputanje odgovarajuih miia sa
svojevrsnim, esto neoptimalnim
stereotipom kretanja

30
 30-Dec-12

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Sastavni elemenat manuelne

dijagnostike jeste testiranje
ukruenih i oputenih miia.
U kompleksu sredstava za
normalizaciju stereotipa kretanja
koriste se specijalne vjebe za
odstranjenje regionalnog posturalnog
disbalansa miia.

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Bolesti kotano-miinog i nervnog sistema sa

razvijenim patobiomehanikim promjenama mogu biti
praene razliitim odstupanjima od optimalnog
stereotipa.
U prvom stepenu poremeaja dolazi do estetskih
promjena
U drugom stepenu do karakteristinih tjelesnih
poza uslovljenih preraspodjelom optereenja, to
funkcionalno ugroava i unutranje organe
U treem stepenu svojevrsne poze i poloaj tijela
postaju znaajno izraeni, pa dolazi i do deformacija u
udaljenim regionima lokomotornog aparata

31
 30-Dec-12

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

U etapi funkcionalnog naprezanja

paralelno sa subjektivnim osjeanjem
zamora pri dugotrajnom statikom ili
dinamikom optereenju, mogu se
pojaviti:
pojedinani lokalni funkcionalni
blokovi 1-2 stepena
bezbolni miodistonini elementi
regionalni posturalni disbalans miia
1-2 stepena

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Trea etapa je etapa distrofinih

procesa u lokomotornom aparatu, to
se manifestuje osteohondrozom
kimenog stuba i prateom artrozom
zglobova (genetska predispozicija)

32
 30-Dec-12

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Pri osteohondrozi kimenog stuba kliniki se moe

ustanoviti:
funkcionalni blok pojedinih dinamikih
vertebralnih segmenata
lokalna hipermobilnost na nivou nekoliko
segmenata
rasprostranjene bolne miodistoniko-
miodistrofike promjene u miiima regiona
regionalni posturalni disbalans najee 2-3
stepena

Uzroci nastanka funkcionalnog bloka

Osteohondroza kimenog stuba i

artroza zglobova zajedno sa
prethodnom etapom funkcionalnog
naprezanja i funkcionalne
nesposobnosti postaju indikacije za
primjenu razliitih metoda manuelne
terapije.

33
 30-Dec-12

Opte indikacije za primjenu manuelne terapije

1. Uspostavljanje nozoloke dijagnoze

bolesti uz obavezno RTG snimanje s
ciljem iskljuivanja zapaljenskih,
traumatskih i tumorskih bolesti
lokomotornog aparata kod kojih je
manuelna terapija kontraindikovana

Opte indikacije za primjenu manuelne terapije

2. Utvrivanje tipa patobiomehanikih

pojava (funkcionalni blok, lokalna hipermobilnost,
regionalni posturalni disbalans miia, neadekvatan
dinamiki stereotip),
njihova lokalizacija,
stepen bolnosti i funkcionalni odnos
cijelog regiona

34
 30-Dec-12

Manuelna medicina

U cilju uspjenog provoenja

manuelne terapije potrebno je:
izabrati prioritetne funkcionalne
blokove
odrediti taktiku i redoslijed primjene
metoda manuelne terapije
postii psiholoki kontakt sa
pacijentom

Klasifikacija metoda manuelne terapije

Prema nainu djelovanja:

mobilizacija
pasivno kretanje
trakcija
pritisak
postizometrijska relaksacija
automobilizacija
manipulacija
potezanje
trakciono istezanje
kombinovano djelovanje

35
 30-Dec-12

Klasifikacija metoda manuelne terapije

Prema objektu djelovanja:

zglobna
miina

Klasifikacija metoda manuelne terapije

Prema karakteru djelovanja:

polisegmentarna
ciljana (monosegmentarna )
kontaktna
okluziona
kombinovana

36
 30-Dec-12

Klasifikacija metoda manuelne terapije

Prema pravcu kretanja:

jednosmjerna
fleksija
ekstenzija
laterofleksija
rotacija
addukcija
abdukcija, itd.
kombinovana (fleksija + laterofleksija + rotacija i
druge kombinacije).

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Mobilizacija je metod runog

djelovanja kojim se postie postepeno
bezbolno uspostavljenje obima
pokretljivosti uz pomo ponovljenih
razliitih ritminih oblika pasivnih
pokreta.

37
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Treba potovati opte zahtjeve:

dobra fiksacija niih i/ili viih dijelova
tijela
uspostavljanje odgovarajueg
poloaja - leei, sjedei, stojei
oputanje pacijenta
regionalno oputanje miia - masae
(pritisak,istezanje,glaenje)

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Mobilizacija pasivnim pokretima

provodi se u sledeim sluajevima:
kao dopuna pasivnom pokretu u
pravcu funkcionalnog bloka
u sklopu fiksacije odgovarajuih
dijelova tijela
za postizanje opteg i regionalnog
oputanja miia

38
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Za postizanje stabilnog poloaja

neophodni su:
kontakt sa pokretnim dijelom
dopunska fiksaciju nepokretnog
dijela tijela

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Efekat mobilizacije putem pasivnih

pokreta pokazuje se kao:
poveanje obima pokreta sa
smanjenjem bolnosti
smanjenje naprezanja i bolnosti
(poveanjem duine dotad spazmatinih miia)

39
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Indikacije za mobilizaciju pasivnim

pokretima:
polisegmentni i monosegmentni
funkcionalni blokovi dinamikog
vertebralnog segmenta ili zglobova
ekstremiteta
bolno naprezanje i skraenje miia
kod bolnih miinih sindroma.

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Mobilizacija trakcijom provodi se u

sledeim sluajevima:
za postizanje opte i regionalne
relaksacije miia
stabilnog poloaja koji obezbjeuje
slobodno istezanje pokretnog dijela
tijela

40
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

za provoenje trakcije u fazi

izdisanja vazduha, a u obimu koji
nije bolan za pacijenta
za ponovljeno provoenje trakcije u
datom regionu sa postepenim
poveanjem obima trakcionog polja

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Indikacije za mobilizaciju trakcijom:

funkcionalni blokovi dinamikog
vertebralnog segmenta ili zglobova
ekstremiteta

41
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Mobilizacija pritiskom provodi se u sledeim

okolnostima:
za postizanje odgovarajueg poloaja
pacijenta u kojem se obezbjeuje
dostupnost i adekvatna fiksacija grudnog i
pojasnog dijela kimenog stuba,
sakrokokcigealnog dijela, zglobova ake i
stopala
za postizanje opte i regionalne relaksacije
miia

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

za postizanje odgovarajueg poloaja koji

obezbjeuje kontakt neophodan za
provoenje specijalnih oblika pritiska:
(na prljen rastavljenim
kaiprstom i srednjim
prstom, jagodicama palca
i kaiprsta sa raznih
strana na procesuse
susjednih prljenova,
dlanom na oblast
kimeno-rebarnih spojeva
sa raznih strana dva
susjedna prljena)

42
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

za provoenje blago pojaavajueg

pritiska u fazi izdisanja
za ponovljeno provoenje mobilizacije
pritiskom u odgovarajuem regionu sa
postepenim poveavanjem obima
delovanja

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Efekat mobilizacije pritiskom

pokazuje se u vidu smanjenja bola i
uveanju obima aktivnih pokreta u
odgovarajuem regionu, najee u
pravcu rotacije.

43
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Indikacije za mobilizaciju pritiskom:

umjereno bolni funkcionalni blokovi,
koji se nalaze na jednom ili na
nekoliko nivoa kimenog stuba
funkcionalni blok u zglobovima
ekstremiteta - ake, stopala, koljena,
sakrokokcigealnog zgloba

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Mobilizacija postizometrijskom relaksacijom

(PIR) koju je u savremenom obliku razradio
K.Lewis (1983.) ukljuuje dvije faze:
izometrijsko skraenje miia pri pokuaju
savladavanja umjerenog opiranja pacijenta u
pravcu kretanja ili u pravcu suprotnom
funkcionalnom bloku
izometrijsko skraenje provodi se u trajanju 7-
10 sekundi - zadravanje disanja na 3-7
sekundi.
kretanje oiju u pravcu suprotnom od
funkcionalnog bloka

44
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Pri provoenju PIR neophodno je potovati

sledea pravila:
preliminarno instruirati pacijenta o
metodama PIR
postavljanje pacijenta u startni poloaj koji
povoljno djeluje na PIR u zadatom pravcu i
koji obezbjeuje neophodnu fiksaciju
nepokretnog dijela tijela

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

zauzimanje poloaja od strane pacijenta

tako da se moe uspostaviti kontakt
neophodan za protivdejstvo u fazi
izometrijskog skraenja i pasivnog
rastezanja u fazi PIR, shodno pravcu
funkcionalnog bloka ili du miine ose
kontrola opte i regionalne relaksacije
pacijenta
izometrijsko skraenje treba da bude
umjereno

45
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

pasivno istezanje u fazi relaksacije treba

da se ostvaruje nenasilno, bezbolno ili bez
insistiranja koja pojaavaju osjeaj bola
pasivno istezanje se zavrava u momentu
pojave nekog suprotstavljanja naprezanju
relaksiranih miia

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

ponovljeno izometrijsko skraenje treba da

se provede iz novog startnog poloaja,
raunajui na povean obim pokreta
u toku jedne seanse treba provoditi 5-7
mobilizacionih zahvata u reimu PIR

46
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Efekat PIR pokazuje se u:

neposrednom poveanju obima i
smanjenju bolnosti pasivnih i aktivnih
pokreta u zglobu u jednom ili nekoliko
dinamikih vertebralnih segmenata
smanjenju naprezanja, bolnosti i
poveanju duine ranije spazmatino
skraenog miia

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Indikacije za PIR:

poli i monosegmentirani umjereno ili otro-

bolni funkcionalni blokovi bilo koje
lokalizacije
miodistoniko-miodistrofine promjene pri
bolnim miinim sindromima bilo koje
lokalizacije
skraenje miia pri regionalnom
posturalnom disbalansu miia

47
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Automobilizacija je kompleks
mobilizacijskih postupaka koji ukljuuju
uglavnom PIR i gravitacijske efekte koje
pacijent sam izvodi

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Automobilizacija sa primenom PIR u principu se

provodi po istim pravilima kao i originalne
metode PIR. Pacijent zauzima poetni poloaj
koji omoguava terapeutu kontakt sa jednom
ili obe ruke i provoenje terapije na pokretnom
dijelu tijela i onom dijelu tijela koji podlijee
pasivnom istezanju uz neophodnu fiksaciju
nepokretnog dijela tijela. Ovo se ponavlja u
odgovarajuem reimu faza izometrijskog
skraenja - na udisaju i faze PIR sa pasivnim
autoistezanjem - na izdisaju vazduha.

48
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-mobilizacija

Efekat automobilizacije oituje se u

neposrednom poveanju obima i smanjenju
bolnosti pri aktivnom i pasivnom pokretu u
zglobovima kimenog stuba i ekstremiteta,
a takoe u smanjenju naprezanja, bolnosti i
poveanju duine prethodno spazmatino
skraenih miia pri njihovom regionalnom
posturalnom disbalansu

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Manipulacija je zavrna faza u ciklusu

mauelne terapije, poslije relaksacije i
mobilizacije.
Manipulacija je metod runog djelovanja
koji obezbjeuje istovremeno odstranjenje
funkcionalnog bloka uz pomo bezbolnog,
brzog, snanog potezanja, male amplitude,
koje se provodi u poloaju prethodno
dostignutog maksimalno mogueg pokreta
u zglobu (prenaprezanje).

49
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Prenaprezanje se postie nekim od

mobilizacijskih postupaka i odreuje se
prema osjeaju gubitka opruenog
suprostavljanja zgloba pri postizanju
maksimalno mogueg obima pokreta u
datom pravcu.

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Pri provoenju manipulacijskih zahvata

neophodno je imati u vidu sledee:
potrebu za postizanjem pouzdane fiksacije
nepokretnog dijela tijela
okluzije u vidu iskljuenja pokretljivosti
viih i/ili niih dijelova kimenog stuba, koji
se granii sa dinamikim vertebralnim
segmentom

50
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-manipulacija

ostvarivanje odgovarajueg opteg i

regionalnog oputanja miia pacijenta
provoenje mobilizacijskih zahvata za
postizanje prenaprezanja
postizanje odgovarajue brzine i
neoekivanosti u obavljanju manipulacijskih
zahvata

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Manipulacija potezanjem (trakcija)

obavlja se postizanjem prenaprezanja
putem pripremne mobilizacije
pasivnim pokretom (okluziona metoda) i
mobilizacije pritiskom (kontaktna metoda)

51
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Indikacije za manipulaciju potezanjem:

funkcionalni blokovi u raznim
dijelovima kimenog stuba,
zglobovima ekstremiteta, karlice i
rebara 1.do 3. stepena ogranienja
pokreta i 1.do 2. stepena bolnosti

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Korekcija posturalnog disbalansa

miia predstavlja najvaniji sastavni
dio manuelne terapije i sastoji se od
dva osnovna zahvata:
rastezanje skraenog miia
jaanje oputenih miia

52
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Kada pacijent izvodi poziciono rastezanje

miia neophodno je zadovoljiti sledee
zahtjeve:
zauzimanje odgovarajueg poloaja za
jednokratno izometrijsko naprezanje datog
miia u toku 10 sekundi
jednokratno postizanje relaksacije bez
rastezanja miia u trajanju od 20
sekundi

Metoda manuelne terapije-manipulacija

zauzimanje startnog poloaja koji

odgovara poziciji za istezanje datog miia
(leei, sjedei, stojei) pored
gimnastikog zida, kao i uz primjenu
raznih gimnastikih pomagala
bezbolno rastezanje miia postie se
sporim tempom i postepenim
uveliavanjem obima kretnje

53
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-manipulacija

poziciono rastezanje jednog miia

provodi se 3 do 5 puta u toku
korekcionih vjebi
provoditi vjebe jaanja oputenih
miia antagonista

Metoda manuelne terapije-manipulacija

U toku jedne korekcione vjebe

pozicionim istezanjem mogu da se
podvrgnu 5 do 8 pojedinanih miia
ili grupa
kurs se sastoji od najmanje 20
korekcionih vjebi

54
 30-Dec-12

Metoda manuelne terapije-manipulacija

Korekcija stereotipa kretanja:

specijalne vjebe za prestrojavanje
koordinirajuih uzajamnih odnosa miia u
odreenom pokretnom regionu
vjebe za prestrojavanje stereotipa
kretanja kod svakodnevnih pokreta
kod profesinalnih pokreta

ZAKLJUAK:

Manuelna terapija zajedno sa drugim

metodama lijeenja ostvaruje adekvatne
uslove za patogenetski ciljano lijeenje
kimenog stuba i krupnih zglobova u cilju:
Brzog smanjenja bola
Uspostavljanja radne sposobnosti
pacijenata
Preveniranje akutizacije pojedinih oboljenja

55