UNIVERZITET U KRAGUJEVCU

FAKULTET ZA MAINSTVO I GRAEVINARSTVO U KRALJEVU

GRAEVINSKO INENJERSTVO

TEORIJA BETONSKIH KONSTRUKCIJA 1

8. veba PRORAUN PRESEKA ZA GRANINE
UTICAJE VEd
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

GENARALNI POSTUPAK PRORAUNA (SMICANJE)

Definisane su sledee vrednosti:

VRd,c - proraunska vrednost nosivosti pri smicanju elementa bez armature za smicanje,
VRd,s - proraunska vrednost sile smicanja koju moe da prihvati armatura za smicanje na granici
razvlaenja,
VRd,max - proraunska vrednost maksimalne sile smicanja koju element moe da prihvati, ograniena
lomom (drobljenjem) betona u pritisnutim tapovima,
Vccd - proraunska vrednost smiue komponente sile u pritisnutoj zoni, kada je pritisnuti pojas u
nagibu,
Vtd - proraunska vrednost smiue komponente sile u zategnutoj zoni, kada je zategnuti pojas u
nagibu,
VEd - proraunska sila smicanja u posmatranom preseku usled spoljanjeg optereenja.

Slika 1. Smiue komponente u elementima sa pojasevima u nagibu

Elementi u kojima nije potrebna proraunska armatura za smicanje:

Ako je VEd VRd,c nije potrebna nikakva proraunska armatura za smicanje (treba predvideti minimalnu
armaturu za smicanje Asw,min).

=
VRd ,c
CRd , c k (100 l f ck )1/3 + k1 cp bw d VRd , c ,min

Minimalna vrednost VRd , c ,min= (vmin + k1 cp ) bw d

gde je:
- fck u [MPa]
200
- k=
1+ 2, 0 sa d u [mm]
d
Asl
l
-= 0, 02
bw d
- Asl povrina zategnute armature, koja se produava za (lbd + d ) dalje od posmatranog preseka,
Slika 2.

A - posmatrani presek
Slika 2. Definicija Asl

1
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

- bw najmanja irina poprenog preseka u zategnutoj zoni [mm],

- =
cp N Ed Ac < 0, 2 f cd u [MPa] ,
- NEd aksijalna sila u poprenom preseku od optereenja u [N] (NEd>0 za pritisak),
- Ac povrina poprenog preseka betona u [mm2],
- VRd,c u [N].

Napomena: EC2 preporuuje vrednosti za CRd,c=0,18/c, vmin= 0, 035 k f ck1/ 2 i k1=0,15.

3/ 2

Elementi u kojima je potrebna proraunska armatura za smicanje:

Nosivost pri smicanju elementa sa armaturom za smicanje jednaka je

VRd = VRd , s + Vccd + Vtd
Ako je VEd > VRd,c treba predvideti armaturu za smicanje dovoljnu da je VEd VRd.

Zbir proraunske sile smicanja i dodatnih smiuih komponenti sila iz flani mora zadovoljiti uslov
VEd Vccd Vtd VRd ,max

Proraun elemenata zasniva se na modelu reetke.

A - pritisnuti pojas, B - pritisnuti tapovi, C - zategnuti pojas, D - armatura za smicanje

Slika 3. Model reetke i oznake za elemente sa armaturom za smicanje

- ugao izmeu armature za smicanje i ose grede upravne na silu smicanja (prikazan na slici 3 kao
pozitivan),
- ugao izmeu pritisnutog betonskog tapa i ose grede upravne na silu smicanja,
Ftd - proraunska vrednost sile zatezanja u podunoj armaturi,
Fcd - proraunska vrednost sile pritiska u betonu u pravcu podune ose elementa,
bw - minimalna irina poprenog preseka izmeu zategnutog i pritisnutog pojasa,
z - krak unutranjih sila za element sa konstantnom visinom poprenog preseka, koji odgovara
momentu savijanja u posmatranom elementu. U analizi smicanja armiranobetonskih elemenata
bez aksijalne sile, normalno moe da se usvoji aproksimativna vrednost z=0.9d.

2
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

Ugao treba da se ogranii. Preporuena vrednost prema EC2 je 1 ctg 2,5 ( 21,8o 45o ).

Poduna zategnuta armatura treba da bude u stanju da prihvati dodatnu silu zatezanja usled smicanja
Ftd = 0,5 VEd (ctg ctg )

Za elemente sa vertikalnom armaturom za smicanje:

VRd nosivost pri smicanju jednaka je manjoj od sledee dve vrednosti:

Asw
VRd , s= s z f ywd ctg
VRd = min
VRd ,max = cw bw z v1 f cd
(ctg + tg )
gde je:
Asw - povrina preseka armature za smicanje,
s - rastojanje uzengija,
fywd - proraunska granica razvlaenja armature za smicanje,
v1 - koeficijent kojim se smanjuje vrstoa betona zbog prslina od smicanja,
cw - koeficijent kojim se uzima u obzir stanje napona u pritisnutom pojasu.

Preporuene vrednosti za v1 i cw su:

f
= 6, za f ywd 0,8 f ywk i fck 60MPa ili 1 = 0, 6 1 ck , fck u [MPa]
1 0,=
250
cw =
1 za konstrukcije koje nisu prethodno napregnute
(1+cp/fcd) za 0<cp0,25fcd
1,25 za 0,25 fcd < cp 0,5fcd
2,5(1-cp/fcd) za 0,5 fcd < cp 1,0fcd

gde je cp srednja vrednost napona pritiska u betonu, sa pozitivnim znakom, od

proraunske aksijalne sile. Dobija se kao srednja vrednost napona u betonskom
preseku, uzimajui u obzir i armaturu. Vrednost cp ne treba da se srauna na rastojanju
manjem od 0,5dctg od ivice oslonca.

Maksimalna efektivna povrina preseka armature za smicanje Asw,max za ctg=1 iznosi

Asw,max f ywd 1
cw v1 f cd
bw s 2

Za elemente sa armaturom za smicanje u nagibu (uzengije):

VRd nosivost pri smicanju jednaka je manjoj od sledee dve vrednosti:

Asw
VRd , s= z f ywd (ctg + ctg ) sin
VRd = min s
V
Rd ,max= cw bw z v1 f cd (ctg + ctg ) / (1 + ctg )
2

Maksimalna efektivna povrina preseka armature za smicanje Asw,max za ctg=1 iznosi

1
Asw,max f ywd cw v1 f cd
2
bw s sin

3
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

Armatura za smicanje:

Armatura za smicanje treba da bude pod uglom izmeu 45 i 90 u odnosu na podunu osu
konstrukcijskog elementa.

Armatura za smicanje moe da se sastoji od kombinacije:

- uzengija, koje obuhvataju podunu zategnutu armaturu i pritisnutu zonu preseka i mogu biti obimne ili
unutranje, zatvorene ili otvorene, Slika 4;
- koso povijenih ipki.

A - alternativni oblici unutranjih uzengija,

B - obimne uzengije koje obuhvataju podunu zategnutu armaturu i pritisnutu zonu preseka

Slika 4. Primeri armature za smicanje

Koeficijent armature za smicanje (odnos povrine armature za smicanje i povrine betona), prema
izrazu:
Asw
w =
s bw sin
gde je:
w - koeficijent armature za smicanje w,min
Asw - povrina armature za smicanje na duini s,
s - meusobno rastojanje armature za smicanje, mereno du podune ose elementa,
bw - irina rebra elementa.
(0, 08 f ck )
Vrednost w,min za grede: w,min =
f yk

Maksimalno poduno rastojanje izmeu elemenata armature za smicanje ne treba da bude vee od
sl ,max= 0, 75 d (1 + ctg ) prema SRPS EN 1992-1-1, ali na nacionalni aneks daje sledee vrednosti:

Klase vrstoe betona

Proraunska vrednost sile smicanja VEd*
C 50/60 > C 50/60

1. VEd 0,3VRd,max )
0,75 d** 300 mm 0,75 d 200 mm

2. 0,3VRd,max VEd 0,6VRd,max 0,55 d 300 mm 0,55 d 200 mm

3. VEd 0,6VRd,max 0,3 d 200 mm

* VRd,max moe da se odredi pojednostavljeno sa = 40 (cot = 1,2).

** Za grede kod kojih je h < 200 mm i VEd VRd,c rastojanje ne mora da bude manje od 150 mm.

4
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

Rastojanje noica (vertikalnih stranica) uzengija u poprenom pravcu u preseku ne treba da bude vee
od st ,max= 0, 75 d 600mm prema SRPS EN 1992-1-1, ali na nacionalni aneks daje sledee
vrednosti:

Klase vrstoe betona

Proraunska vrednost sile smicanja VEd*
C 50/60 > C 50/60

1. VEd 0,3VRd,max 0,75 d 600 mm 0,75 d 400 mm

2. 0,3VRd,max VEd 0,6VRd,max 0,75 d 600 mm 0,75 d 400 mm

3. VEd 0,6VRd,max 0,3 d 300 mm

* VRd,max moe da se odredi pojednostavljeno sa = 40 (cot = 1,2).

5
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

PRIMER 1

Izvriti osiguranje pravougaonog poprenog preseka b/h = 35/80 cm od sile VEd =80kN.

C30/37 fcd=cc fck /c = 0,8530/1,5 = 17MPa = 1,7kN/cm2

B500B s1= fyk/ s = 500/1,15= 434,78MPa = 43,478kN/cm2

Provera VEd VRd,c

=
VRd ,c
CRd ,c k (100 l f ck )1/3 + k1 cp bw d
= =
CRd ,c 0,18 / c 0,18
= / 1,5 0,12
200 200
k=
1+ =
1+ =
1,52 2, 0
d 750
za 320, Asl = 9, 42cm (poduna zategnuta armatura kod oslonca)
2

Asl 9, 42
l
= = = 0, 0036 0, 02
bw d 35 75
fck = 30,0MPa
k1=0,15
cp N=
= Ed Ac 0
VRd ,=
c
0,12 1,52 (100 0, 0036 30MPa)1/3 + 0,15 0 350mm 750mm
= =
VRd ,c 105490, 023N 105, 49kN VRd ,c ,min

VRd ,c ,min= (vmin + k1 cp ) bw d

vmin= 0, 035 k 3/ 2 f ck1/ 2= 0, 035 1,523/ 2 301/ 2= 0,358
= (0,358 + 0,15 0) 350mm 750mm
VRd ,c ,min = 93967,50N = 93,97 kN

VEd = 80kN VRd,c = 105,49 kN Nije potrebna proraunska armatura za smicanje (treba predvideti
minimalnu armaturu za smicanje Asw,min).
= w,min s bw sin , Asw= m as(1)
Asw,min
=90 (vertikalne uzengije)
(0, 08 f ck ) (0, 08 30)
=
w,min = = 8, 764 10 4
f yk 500
Asw,min
= w,min b=
w 8, 764 104 35
= 0, 031 cm 2 /cm
s
Za senost uzengija m=2 i za s=20cm, gde je
sl ,max= 0, 75 d (1 + ctg=
) 0, 75 d (1 + 0)
= 0, 75 75cm
= 56, 25cm > 30cm
sl ,max =
30 cm

m as(1) (1) 0, 031 20

= 0, 031 cm 2 /cm a=
s = 0,31cm 2
s 2
usvaja se U8 ( as(1) = 0,5cm 2 )
A Asw,min
usvaja se U8/20cm = 0, 05 cm /cm > = 0, 031 cm 2 /cm
sw 2

s s

6
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

PRIMER 2

Izvriti osiguranje grede pravougaonog poprenog preseka b/h = 35/80 cm od sile VEd =360kN.

C30/37 fcd=cc fck /c = 0,8530/1,5 = 17MPa = 1,7kN/cm2

B500B s1= fyk/ s = 500/1,15= 434,78MPa = 43,478kN/cm2

Provera VEd VRd,c

=
VRd ,c
CRd ,c k (100 l f ck )1/3 + k1 cp bw d
= =
CRd ,c 0,18 / c 0,18
= / 1,5 0,12
200 200
k=
1+ =
1+ =
1,52 2, 0
d 750
za 320, Asl = 9, 42cm (poduna zategnuta armatura kod oslonca)
2

Asl 9, 42
l
= = = 0, 0036 0, 02
bw d 35 75
fck = 30,0MPa
k1=0,15
cp N=
= Ed Ac 0
VRd ,=
c
0,12 1,52 (100 0, 0036 30MPa)1/3 + 0,15 0 350mm 750mm
= =
VRd ,c 105490, 023N 105, 49kN VRd ,c ,min

VRd ,c ,min= (vmin + k1 cp ) bw d

vmin= 0, 035 k 3/ 2 f ck1/ 2= 0, 035 1,523/ 2 301/ 2= 0,358
= (0,358 + 0,15 0) 350mm 750mm
VRd ,c ,min = 93967,50N = 93,97 kN

VEd = 360kN VRd,c = 105,49 kN Potrebna je proraunska armatura za smicanje.

Usvaja se vertikalna armatura za smicanje, =90.

VRd nosivost pri smicanju jednaka je manjoj od sledee dve vrednosti:
Asw
VRd , s= s z f ywd ctg
VRd = min
VRd ,max = cw bw z v1 f cd
(ctg + tg )

za VEd=VRd,max
cw = 1
f 30
1 = 0, 6 1 ck = 0, 6 1 = 0,528
250 250
z=0.9d (prema EC2, za NEd=0)
1 2 VRd ,max 1 2 360 1
= arcsin = arcsin = = arcsin 0,33953 19,85
2 cw bw z v1 f cd 2 1, 0 35 0,9 75 0,528 1, 7 2

pravilo 21,8o 45o usvaja se = 21.8

= ctg 2,5002,
= tg 0, 4

7
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

cw bw z v1 f cd 1, 0 35 0,9 75 0,528 1, 7
VEd =
VRd ,max = = 731,184kN
(ctg + tg ) (2,5002 + 0, 4)

za VEd = VRd,s
Asw VRd , s 360kN A ,min
= = = 0, 0533cm 2 /cm sw= 0, 031cm 2 /cm
s z f ywd ctg 0,9 75 0,8 50 2,5002 s

V 360
Za = = 0, 49 je sl ,max= 0,55 d= 0,55 75= 41, 25cm i sl ,max= 30cm usvaja se
Ed

VRd ,max 731,184

s=20cm
m as(1) 0, 0533 20
= 0, 0533 cm 2 /cm =
as(1) = 0,533cm 2
s 2
usvaja se U10 ( as(1) = 0, 79cm 2 )
A Asw, pot
usvaja se U10/20cm,= > = 0, 0533 cm 2 /cm
2

sw
0, 079 cm /cm
s s

Dodatna poduna armatura

Ftd = 0,5 VEd (ctg ctg ) = 0,5 360kN (2,5002 0) = 450, 036kN
Ftd 450, 036
A=
Ftd = = 10,35cm 2
s1 43, 478

Ukupna poduna armatura

As1 =Asav + AFtd =9, 42 + 10,35 =19, 77cm 2

Varijanta reenja zadatka za = 45 =

ctg 1,=
0; tg 1, 0

cw bw z v1 f cd 1, 0 35 0,9 75 0,528 1, 7
VEd =
VRd ,max = = 1060, 29kN
(ctg + tg ) (1 + 1)
Asw VRd , s 360kN A ,min
= = = 0,1333cm 2 /cm sw= 0, 031cm 2 /cm
s z f ywd ctg 0,9 75 0,8 50 1, 0 s

usvaja se s=20cm
m as(1) 0,1333 20
= 0,1333 cm 2 /cm =
as(1) = 1,333cm 2
s 2
usvaja se U14 ( as(1) = 1,54cm 2 )
A Asw, pot
usvaja se U14/20cm= > = 0, 0533 cm 2 /cm
2

sw
0,154 cm /cm
s s

Ftd = 0,5 VEd (ctg ctg ) = 0,5 360kN (1, 0 0) = 180, 0kN
Ftd 180
A=
Ftd = = 4,14cm 2
s1 43, 478

8
 Teorija betonskih konstrukcija 1 Proraun preseka za granine uticaje VEd

As1 = Asav + AFtd =9, 42 + 4,14 =13,56cm 2

Asw,max f ywd 1
za =45, cw v1 f cd
bw s 2
Asw,max 1 f 1 17
cw v1 bw cd = 1, 0 0,528 35cm = 0,3927cm
s 2 f ywd 2 0,8 500
m as(1),max 0,3927 20
0,3927 cm as(1),max =
3,93cm 2
s 2