Professional Documents
Culture Documents
Quan He Vuong Goc Nguyen Duc Kien2
Quan He Vuong Goc Nguyen Duc Kien2
com 01649802923
BI 1: VECTO TRONG KHNG GIAN
A. L THUYT
1. nh ngha v cc php ton
nh ngha, tnh cht, cc php tn v vect trong khng gian c xy dng hn tn tng t nh
trong mt phng.
Lu :
+ Qui tc ba im: Cho ba im A, B, C bt k, ta c: AB BC AC
+ Qui tc hnh bnh hnh: Cho hnh bnh hnh ABCD, ta c: AB AD AC
+ Qui tc hnh hp: Cho hnh hp ABCD.ABCD, ta c: AB AD AA ' AC '
+ H thc trung im on thng: Cho I l trung im ca on thng AB, O tu .
Ta c: IA IB 0 ; OA OB 2OI
+ H thc trng tm tam gic: Cho G l trng tm ca tam gic ABC, O tu . Ta c:
GA GB GC 0; OA OB OC 3OG
B. BI TP
DNG 1: Chng minh ng thc vecto
Pp: Dng cc quy tc, cng thc hc cm:
Bi 1: Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l l mt hnh ch nht.
Chng minh rng:
a. SA SC SB SD
2 2 2 2
b. SA SC SB SD
Gii
a. Gi O l tm ca hnh ch nht. V OA OC nn: SA SC 2 SO (1)
V OB = OD nn SB SD 2SO (2)
So snh (1) v (2) ta suy ra SA SC SB SD
b. Ta c: S
2 2 2
SA (SO OA) SO OA 2SO.OA
M OA OC 0 nn
2 2 2 2 2
SA SC 2 SO OA OC
2 2 2 2 2 B C
Tng t ta c: SB SD 2 SO OB OD
V ABCD l hnh ch nht nn ta c
O
OA OB OC OD A D
2 2 2 2 Hn h 6.2
T suy ra SA SC SB SD
Bi 2: Cho t din ABCD. Gi M v N ln lt l trung im ca AB v CD, G l trung im ca on MN.
Chng minh rng:
a. AD BC AC BD 2 MN
b. GA GB GC GD 0
A
c. PA PB PC PD 4 PG vi P l mt im bt k.
M
Gii:
G
a. Ta c: MN MA AD DN v B D
MN MB BC CN
N
Suy ra: 2 MN ( MA MB ) AD BC ( DN CN ) C
Hn h 6 .3
V MA MB DN CN 0 nn 2MN AD BC
Ta suy ra: AD BC AC BD 2MN
b. V GA GB 2GM , GC GD 2GN , GM GN 0 nn GA GB GC 0
c. Vi im P bt k, t kt qu trn ta c:
Pp:
1. Cho tam gic ABC. Ly im S nm ngi mt phng (ABC). Trn on SA ly im M sao cho
1
MS 2MA v trn on BC ly im N sao cho NB NC . Chng minh rng ba vect AB , MN , SC
2
ng phng.
2 1
HD: Chng minh MN AB SC .
3 3
2. Cho hnh hp ABCD.EFGH. Gi M, N, I, J, K, L ln lt l trung im ca cc cnh AE, CG, AD,
DH, GH, FG; P v Q ln lt l trung im ca NG v JH.
a) Chng minh ba vect MN , FH , PQ ng phng.
CHNG 3. HNH HC 11 www.DeThiThuDaiHoc.com 3
GV: NGUYN C KIN www.MATHVN.com 01649802923
b) Chng minh ba vect IL, JK , AH ng phng.
HD: a) MN , FH , PQ c gi cng song song vi (ABCD).
b) IL, JK , AH c gi cng song song vi (BDG).
3. Cho hnh lng tr ABC.DEF. Gi G, H, I, J, K ln lt l trung im ca AE, EC, CD, BC, BE.
a) Chng minh ba vect AJ , GI , HK ng phng.
FM CN 1
b) Gi M, N ln lt l hai im trn AF v CE sao cho . Cc ng thng v t M v N
FA CE 3
song song vi CF ln lt ct DF v EF ti P v Q. Chng minh ba vect MN , PQ, CF ng phng.
4. Cho hnh hp ABCD.ABCD. Gi M v N ln lt l trung im ca CD v DD; G v G ln lt l
trng tm ca cc t din ADMN v BCCD. Chng minh rng ng thng GG v mt phng
(ABBA) song song vi nhau.
1
HD: Chng minh GG ' 5AB AA ' AB , AA ', GG ' ng phng.
8
5. Cho ba vect a , b , c khng ng phng v vect d .
a) Cho d ma nb vi m v n 0. Chng minh cc b ba vect sau khng ng phng:
i) b , c , d ii) a , c , d
b) Cho d ma nb pc vi m, n v p 0. Chng minh cc b ba vect sau khng ng phng: i)
a , b ,d ii) b , c , d iii) a , c , d
HD: S dng phng php phn chng.
6. Cho ba vect a , b , c khc 0 v ba s thc m, n, p 0. Chng minh rng ba vect
x ma nb , y pb mc , z nc pa ng phng.
HD: Chng minh px ny mz 0 .
7. Cho hnh lng tr tam gic ABC.ABC c AA ' a , AB b , AC c . Hy phn tch cc vect B ' C , BC ' theo
cc vect a , b , c .
HD: a) B ' C c a b b) BC ' a c b .
8. Cho t din OABC. Gi G l trng tm ca tam gic ABC.
a) Phn tch vect OG theo cc ba OA, OB,OC .
b) Gi D l trng tm ca t din OABC. Phn tch vect OD theo ba vect OA,OB, OC .
1
1
HD: a) OG OA OB OC b) OD OA OB OC .
3 4
9. Cho hnh hp OABC.DEFG. Gi I l tm ca hnh hp.
a) Phn tch hai vect OI va AG theo ba vect OA, OC ,OD .
b) Phn tch vect BI theo ba vect FE , FG , FI .
1
HD: a) OI OA OC OD , AG OA OC OD . b) BI FE FG FI .
2
10. Cho hnh lp phng ABCD.EFGH.
a) Phn tch vect AE theo ba vect AC , AF , AH .
b) Phn tch vect AG theo ba vect AC , AF , AH .
1
1
HD: a) AE AF AH AC b) AG AF AH AC .
2 2
PP:
BI TP
BI TP TNG T.
A. L THUYT
1. nh ngha
d (P) d a, a (P)
2. iu kin ng thng vung gc vi mt phng
a , b (P), a b O
d (P)
d a , d b
3. Tnh cht
Mt phng trung trc ca mt on thng l mt phng vung gc vi on thng ti trung im
ca n.
Mt phng trung trc ca on thng l tp hp cc im cch u hai u mt ca on thng .
a b a b
(P) b a b
(P) a a (P), b (P)
(P) (Q) (P) (Q)
a (Q) (P) Q)
a (P) (P) a ,(Q) a
a (P) a (P)
ba a P)
b (P) a b,(P) b
4. nh l ba ng vung gc
Cho a (P), b (P) , a l hnh chiu ca a trn (P). Khi b a b a
5. Gc gia ng thng v mt phng
Nu d (P) th d ,(P) = 90 .
0
Nu d (P) th d
,(P) = d
, d ' vi d l hnh chiu ca d trn (P).
Ch : 00 d
,(P) 90 .
0
B. BI TP
a ( ) ( )
6. Chng minh ng thng a l giao tuyn ca
( ) ( ) a ( )
hai mt phng () v() cng vung gc vi mt
phng th ba (). ( ) ( )
1. Dng nh ngha : (
a, b ) 90 o a b
Vi u, v l vect ch phng ca a v b th a b
2. Dng tch v hng
u .v = 0
b // c
3. Chng minh ng thng a vung gc ng a b
thng c song song vi b a c
Bi tp
Bi 1. Cho t din S.ABC c cnh SA vung gc vi mt phng (ABC) v c ABC l tam gic vung ti B.
Bi 4: (H Khi B nm 2002)
Cho hnh lp phng ABCD.ABCD.Gi M, N, P ln lt l trung im ca BB, CD, AD. Chng
minh: MP C ' N .
Gii:
Gi E l trung im CC. Ta c: ME// AD, MP ( MED ' A ')
(1)
Hai tam gic vung CCN v DCE bng nhau
' C
CNC
' ED ' CC
'N C ' NC 900 C ' N ED ' (2)
Do ME // BC ME (CDD ' C ') ME C ' N (3)
T (2) v (3) C ' N ( MED ' A ') C ' N MP N
Bi 5: (H Khi A nm 2007)
Cho hnh chp t gic S.ABCD c y l hnh vung cnh a. Mt bn
SAD l tam gic u v trong mt phng vung gc vi y. Gi M, N, P ln lt l trung im ca SB,
BC, CD. Chng minh AM BP.
Gii :
Gi H l trung im AD, do tam gic SAD u nn SH AD S
V (SAD) (ABCD), suy ra SH (ABCD) suy ra SH BP (1)
D thy hai tam gic vung BPC v CHD bng nhau, nn ta c M
CBP
CBP DCH HCB 900 BP CH (2)
T (1) v (2) suy ra: BP SHC (3) B
A
Do HC // AN, MN // SC SHC / / MAN (4) H N
D P C
T (3) v (4) suy ra: BP MAN AM BP (pcm)
Bi 6: (H khi B nm 2007)
Cho hnh chp t gic u S.ABCD cnh y bng a. Gi E l im i xng ca im D qua trung im
ca SA. Gi M, N ln lt l trung im ca AE, BC. Chng minh E
MN BD S
Gii
Ta c SEAD l hnh bnh hnh SE / / DA v SE = DA
SEBC cng l hnh bnh hnh SC / / EB M
Ta c DB AC v BD SH do SH (ABCD) BD SAC H N
B C
(2)
T (1) v (2) suy ra: DB MNP BD MN (pcm)
BI TP TNG T
BI TP
1. Cho hnh chp SABCD, c y ABCD l hnh vung cnh a, tm O; SO (ABCD). Gi M, N ln lt
l trung im ca cc cnh SA v BC. Bit (MN ,(ABCD)) 60 0 .
a) Tnh MN v SO.
b) Tnh gc gia MN v (SBD).
a 10 a 30 5
HD: a) MN = ; SO = b) sin (MN ,(SBD)) .
2 2 5
2. Cho hnh chp SABCD, c y ABCD l hnh vung cnh a; SA (ABCD) v SA = a 6 . Tnh gc
gia:
a) SC v (ABCD) b) SC v (SAB) c) SB v (SAC) d) AC v (SBC)
1 1 21
HD: a) 60 0 b) arctan c) arcsin d) arcsin .
7 14 7
3. Cho hnh chp SABCD, c y ABCD l hnh ch nht; SA (ABCD). Cnh SC = a hp vi y gc
v hp vi mt bn SAB gc .
a) Tnh SA.
b) CMR: AB = a cos( ).cos( ) .
HD: a) a.sin
4. Cho hnh chp SABC, c ABC l tam gic cn, AB = AC = a, BAC . Bit SA, SB, SC u hp vi
mt phng (ABC) gc .
a) CMR: hnh chiu ca S trn mp(ABC) l tm ca ng trn ngoi tip ABC.
b) Tnh khong cch t S n mp(ABC).
a.sin
HD: b) 2 .
cos
5. Cho lng tr ABC.ABC, c y l tam gic u cnh a, AA (ABC). ng cho BC ca mt bn
BCCB hp vi (ABBA) gc 300.
a) Tnh AA.
b) Tnh khong cch t trung im M ca AC n (BAC).
c) Gi N l trung im ca cnh BB. Tnh gc gia MN v (BAC).
a 66 54
HD: a) a 2 . b) . c) arcsin .
11 55
6. Cho lng tr ABC.ABC, c y ABC l tam gic vung cn ti A; AA (ABC). on ni trung
im M ca AB v trung im N ca BC c di bng a, MN hp vi y gc v mt bn BCCB
gc .
a) Tnh cc cnh y v cnh bn ca lng tr theo a v .
b) Chng minh rng: cos = 2 sin.
HD: a) AB = AC = 2a.cos; BC = 2a 2 cos; AA = a.sin.
Pp:
Tm 2 ng thng ct nhau cng vung gc vi ng thng cho, khi mt phng ct s song song
(hoc cha) vi 2 ng thng y.
BI TP
1. Cho hnh chp SABCD, c y l hnh thang vung ti A v B vi AB = BC = a, AD = 2a; SA
(ABCD) v SA = 2a. Gi M l 1 im trn cnh AB. Mt phng (P) qua M v vung gc vi AB. t
AM = x (0 < x < a).
a) Tm thit din ca hnh chp vi (P). Thit din l hnh g?
b) Tnh din tch thit din theo a v x.
HD: a) Hnh thang vung b) S = 2a(a x).
2. Cho t din SABC, c y l tam gic u cnh a; SA (ABC) v SA = 2a. Mt phng (P) qua B v
vung gc vi SC. Tm thit din ca t din vi (P) v tnh din tch ca thit din ny.
a2 15
HD: S= .
20
3. Cho t din SABC vi ABC l tam gic vung cn nh B, AB = a. SA (ABC) v SA = a 3 . M l 1
im tu trn cnh AB, t AM = x (0 < x < a). Gi (P) l mt phng qua M v vung gc vi AB.
a) Tm thit din ca t din vi (P).
b) Tnh din tch ca thit din theo a v x. Tm x din tch thit din c gi tr ln nht.
a
HD: b) S = 3 x(a x); S ln nht khi x = .
2
4. Cho hnh t din SABC vi ABC l tam gic u cnh a, SA (ABC) v SA = a. Tm thit din ca t
din vi mt phng (P) v tnh din tch thit din trong cc trng hp sau:
a) (P) qua S v vung gc vi BC.
b) (P) qua A v vung gc vi trung tuyn SI ca tam gic SBC.
c) (P) qua trung im M ca SC v vung gc vi AB.
a2 3 2a2 21 5a2 3
HD: a) . b) . c) .
4 49 32
5. Cho hnh chp SABCD, c y l hnh vung cnh a, SA (ABCD) v SA = a 2 . V ng cao AH
ca tam gic SAB.
SH 2
a) CMR: .
SB 3
b) Gi (P) l mt phng qua A v vung gc vi SB. (P) ct hnh chp theo thit din l hnh g? Tnh
5a2 6
din tch thit din. HD: b) S =
18
HAI MT PHNG VUNG GC
A.L THUYT:
1.Gc gia hai mt phng:
a) nh ngha:
Gc gia 2 mt phng l gc gia 2 ng thng ln lt vung gc vi 2 mt phng .
* Nhn xt: Nu 2 mt phng song song hoc trng nhauth ta ni rng gc gia 2 mt phng bng 0 o.
b)Cch xc nh gc gia 2 mt phng ct nhau:
Cho (P) (Q) = c, ly I bt k thuc c
Trong (P) qua I k a c.Trong (Q) qua I k b c.
Khi gc (P), (Q) = gc (a, b).
c)Din tch hnh chiu ca a gic: S = S. cos .
Vi S l din tch a gic nm trong (P), S l din tch hnh chiu vung gc ca a gic trn (Q),
= gc ((P), (Q)).
2.Hai mt phng vung gc:
a) nh ngha: Hai mt phng gi l vung gc vi nhau nu gc ca chng bng 90 o.
CHNG 3. HNH HC 11 www.DeThiThuDaiHoc.com 11
GV: NGUYN C KIN www.MATHVN.com 01649802923
+ Hai mt phng (P), (Q) vung gc vi nhau, k hiu : (P) (Q) hay (Q) (P).
b)Tnh cht :
* iu kin cn v 2 mt phng vung gc vi nhau l mt phng ny cha 1 ng thng vung gc
vi mt phng kia.
Tm tt : (P) (Q) a ( P ) : a (Q) .
* Nu 2 mt phng vung gc vi nhau th bt c ng thng no nm trong mt phng ny v vung gc
vi giao tuyn th vung gc vi mt phng kia.
Tm tt : (P) (Q), (P) (Q) = c, a ( P ), a c a (Q )
* Nu 2 mt phng (P) v (Q) vung gc vi nhau v A l im nm trong (P) th ng thng a i qua im
A v vung gc vi (Q) s nm trong (P).
Tm tt : (P) (Q), A ( P), A, a (Q) a ( P)
* Nu 2 mt phng ct nhau v cn vung gc vi 1 mt phng th giao tuyn ca chng vung gc vi mt
phng .
Tm tt: (P) (Q), ( P) ( R), (Q) ( R) a ( R )
* Qua ng thng a khng vung gc vi mt phng (P) c duy nht 1 mt phng (Q) vung gc vi mt
phng (P).
Tm tt: a ( P) !(Q) a, (Q ) ( P )
3.Hnh lng tr ng, hnh hp ch nht, hnh lp phng:
a)Hnh lng tr ng:
* nh ngha: Hnh lng tr ng l hnh lng tr c cnh bn vung gc vi y.
* Nhn xt: Cc mt bn ca hnh lng tr ng l hnh ch nht v vung gc vi mt y.
b)Hnh lng tr u:
* nh ngha: Hnh lng tru u l hnh lng tr ng c y l a gic u.
* Nhn xt: Cc mt bn ca hnh lng tr u l nhng hnh ch nht bng nhau v vung gc vi mt y
.
c)Hnh hp ng:
* nh ngha: Hnh hp ng l hnh lng tr ng c y l hnh bnh hnh.
* Nhn xt: Trong hnh hp ng 4 mt bn u l hnh ch nht.
d)Hnh hp ch nht:
* nh ngha: Hnh hp ch nht l hnh hp ng c y l hnh ch nht.
* Nhn xt: Tt c 6 mt ca hnh hp ch nht u l hnh ch nht.
e)Hnh lp phng :
* nh ngha: Hnh lp phng l hnh hp ch nht c tt c cc cnh bng nhau.
4.Hnh chp u v hnh chp ct u:
a)Hnh chp u:
* nh ngha: Mt hnh chp c gi l hnh chp u nu y ca n l a gic u v cc cnh bn bng
nhau.
* Nhn xt:
+ ng vung gc vi mt y k t nh gi l ng cao ca hnh chp.
+ Mt hnh chp l hnh chp u y ca n l a gic u v chn ng cao ca hnh chp
trng vi tm ca y.
+ Mt hnh chp l hnh chp u y ca n l a gic u v cc cnh bn to voi mt y cc
gc bng nhau.
b)Hnh chp ct:
* nh ngha: Khi ct hnh chp u bi 1 mt phng song song vi y c 1 hnh chp ct th hnh
chp ct c gi l hnh chp ct u.
* Nhn xt:
+ Hai y ca hnh chp ct u l 2 a gic u ng dng vi nhau.
+ on ni tm 2 y c gi l ng cao ca hnh chp ct u.
+ Trong hnh chp ct u cc mt bn l nhng hnh thang cn bng nhau.
DNG 1: Xc nh gc gia 2 mp
B. B I TP
1. Cho hnh chp SABC, c y ABC l tam gic vung cn vi BA = BC = a; SA (ABC) v SA = a.
Gi E, F ln lt l trung im ca cc cnh AB v AC.
a) Tnh gc gia hai mt phng (SAC) v (SBC).
b) Tnh gc gia 2 mt phng (SEF) v (SBC).
3
SAC ),(SBC ) = 60 b) cos ((
a) ( 0
HD: SEF ),(SBC )) .
10
2. Cho hnh vung ABCD cnh a, tm O; SA (ABCD). Tnh SA theo a s o ca gc gia hai mt
phng (SCB) v (SCD) bng 60 0.
HD: SA = a.
3. Cho hnh chp SABCD, c y ABCD l na lc gic u ni tip ng trn ng knh AB = 2a;
SA (ABCD) v SA = a 3 .
a) Tnh gc gia 2 mt phng (SAD) v (SBC).
b) Tnh gc gia 2 mt phng (SBC) v (SCD).
10
HD: a) tan ((
SAD),(SBC )) 7 b) cos ((
SBC ),(SCD)) .
5
4. Cho hnh vung ABCD cnh a, SA (ABCD) v SA = a 3 . Tnh gc gia cc cp mt phng sau:
a) (SBC) v (ABC) b) (SBD) v (ABD) c) (SAB) v (SCD)
0
HD: a) 60 b) arctan 6 c) 30 0.
a 3 a 6
5. Cho hnh thoi ABCD cnh a, tm O, OB = ; SA (ABCD) v SO = .
3 3
a) Chng minh ASC vung.
b) Chng minh hai mt phng (SAB) v (SAD) vung gc.
c) Tnh gc gia hai mt phng (SBC) v (ABC).
HD: c) 60 0.
Pp:
BI TP
Bi 1: Cho hnh chp S. ABC c SA (ABC). Trong tam gic ABC v cc ng cao AE v CF ct nhau
ti O. Gi H l trc tm ca tam gic SBC.
MR: a) S, H, E thng hng
b) (SBC) (SAE), (SBC) (CFH).
c) OH (SBC).
Gii:
a) + SA (ABC), AE BC SE BC
(Theo nh l 3 ng vung gc)
M H l trc tm ca tam gic SBC nn
S, H, E thng hng
b) * Ta c : BC AE, BC SE
c) BC (SAE)
M BC (SBC) nn (SBC) (SAE).
* V SA (ABC) SA CF v AB CF
CF (SAB) CF SB
Mt khc do H l trc tm tam gic SBC CH SB
T suy ra SB (CFH), m SB ( SBC ) ( SBC ) (CFH )
d) Theo chng minh trn ta c:
+ BC (SAE), OH ( SAE) BC OH
+ SB (CFH), OH (CFH ) SB OH
M BC v SB ct nhau ti B trong mt phng (SBC) OH (SBC).
Bi 2. Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh thoi cnh a v c cc cnh bn SA = SB = SC = a.
Chng minh:
a. Mt phng (SBD) vung gc vi mt phng (ABCD).
b. Tam gic SBD vung ti S
Gii
H
A'
Hnh 6 .10
C
CHNG 3. HNH HC 11 www.DeThiThuDaiHoc.com 14
GV: NGUYN C KIN www.MATHVN.com 01649802923
b. Tnh din tch tam gic ABC bit rng tam gic SBC c SB = 15cm, SC = 14cm, BC = 13cm v c gc
gia hai mt phng (SBC) v (ABC) bng 30 0.
Gii:
a. Gi A l giao im ca AH v BC. Ta c BCAA v BCSA suy ra BC(SAA). Do BCSA.
Vy SA i qua K v K l trc tm ca tam gic SBC.
V BH AC v BH SA suy ra BH (SAC)
BH SC
Do SC ( BHK )
BK SC
Vy: (SAC) (BHK)
BC (SAA) do BC HK;
SC (BHK) do SC HK.
T suy ra HK (SBC) v (BHK) (SBC)
b. Gi SSBC l din tch tam gic SBC. Theo cng thc H rng, ta c:
S SBC p ( p a )( p b )( p c) trong p = (13+14+15) = 21
Do S SBC 21(21 13)(21 14)(21 15) 84(cm 2 )
Ta c tam gic ABC l hnh chiu vung gc ca tam gic SBC trn mt phng (ABC). p dng cng thc
S = S cos trong = 300 l gc gia hai mt phng (SBC) v (ABC) ta c:
SABC = S = 84.cos300 = 42 3 (cm2)
Bi 4: Cho hnh vung ABCD. Gi S l im trong khng gian sao cho SAB l tam gic u v mt phng
(SAB) vung gc vi mt phng (ABCD).
a)CMR: (SAB) (SAD), (SAB) (SBC).
b)Tnh gc gia 2 mt phng (SAD) v (SBC).
c)Gi H v I ln lt ln lt l trung im ca AB v BC. Chng minh rng (SHC) (SDI).
Gi
a)* Gi H l trung im ca AB.
- V SAB l tam gic u SH AB.
Do (SAB) (ABCD),
(SAB) (ABCD) = AB
SH (ABCD) SH AD (1)
- V ABCD l hnh vung AB AD (2)
- T (1) v (2) AD (SAB).
M AD (SAD). Vy (SAD) (SAB)
* Lp lun tng t ta c (SBC) (SAB)
b)* Xc nh gc gia 2 mt phng (SAD)
v (SBC): A
- Ta c AD (SAD), BC (SBC), AD // BC (SAD) (SBC) = St // AD
- V (SAD) (SAB), (SBC) (SAB) St (SAB) St SA, St SB
Vy gc gia 2 mt phng (SAD) v (SBC) l gc ASB.
* Tnh gc ASB:
V tam gic SAB u nn gc B = 60o
Vy gc gia 2 mt phng (SAD) v (SBC) bng 60o.
c)V ABCD l hnh vung, H, I ln lt l trung im ca AB v BC nn HC DI
Mt khc do SH (ABCD) SH DI.
Vy DI (sHC), m DI (SDI ) ( SDI ) ( SHC ).
Bi 5: Cho hnh chp S. ABCD c y l hnh ch nht tm O, AB = a, BC = 2a v SO (ABCD), t SO
= h. Gi M, N ln lt l trung im ca AB v CD.
a) Tnh gc gia mt phng (SMN) vi cc mt phng (SAB) v (SCD).
Tm h thc lin h gia h v a (SMN) (SAB), (SMN) SCD).
CHNG 3. HNH HC 11 www.DeThiThuDaiHoc.com 15
www.MATHVN.com t
GV: NGUYN C KIN 01649802923
b) Tnh gc gia 2 mt phng (SAB) v (SCD). Tnh h theo a 2 mt Sphng vung gc.
Gii:
a)* Ta c SO (ABCD) SO AB
T gi thit MN AB
AB (SMN ) , m AB (SAB)
nn (SAB) (SMN)
Vy gc gia (SMN) v (SAB) bng 90 o
* Lp lun tng t ta c (SCD) (SMN)
gc gia (SMN) v (SCD) bng 90 o B C
* Cn c vo kt qu trn ta thy vi h
tu ta lun c mt phng (SMN) vung M
gc vi 2 mt phng (SAB) v (SCD). O
N
b)* Xc nh gc gia 2 mt phng (SAB)
v (SCD):
A D
- AB ( SAB), CD (SCD ), AB // CD ( SAB) ( SCD) St // AB // CD
- V (SAB) (SMN ), (SCD ) ( SMN ) St ( SMN ) St SM , St SN
Do SM (SAB), SN ( SCD) gc gia 2 mt phng (SAB) v (SCD) l gc gia 2 ng thng SM v
SN. Gi s gc MSN = .t = gc (SM,SN) cos = cos
*Tnh gc :
- Ta c SM2 = SN2 = h2 + a2, MN = 2a.
- Xt tam gic SMN: MN2 = SM2 + SN2 2 SM.SN.cos
h2 a2 h2 a2
4a2= 2(h2 + a2) 2(h2+ a2).cos cos = cos (1)
h2 a2 h2 a2
Vy gc gia 2 mt phng (SAB) v (SCD) l m cos tho mn (1)
*(SAB) (SCD) = 90o cos 0 h = a.
:BI 6 (H Khi B nm 2006)
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh ch nht vi AB = a, AD = a 2 , SA = a v
SA ( ABCD ) . Gi M l trung im ca AD. Chng minh ( SAC ) ( SMB ) .
Gii:
Gi s I l giao im ca AC v MB S
Ta c MA = MD v AD // BC nn theo nh l Talet suy ra
1
AI IC
2
1 a2
AC 2 AD 2 DC 2 3a 2 , AI 2 AC 2
9 3 A M
D
2 a
1
1 a 2 a 2 I
MI 2 MB 2 2
a B a 2 C
9 9 2 6
2
2 2 a2 a2 a 2 2
T suy ra AI MI MA
3 6 2
Vy AMI l tam gic vung ti I MB AC (1)
Mt khc SA ( ABCD ) SA MB (2)
T (1),(2) suy ra MB ( SAC ) ( SMB ) ( SAC ) pcm
BI 7: (H khi A nm 2003)
Cho hnh hp ch nht ABCD,ABCD y l hnh vung ABCD cnh a, AA = b. Gi M l trung
a
im ca CC. Xc nh t s hai mt phng (ABD) v (MBD) vung gc vi nhau.
b
BI TP TNG T
1. Cho tam gic u ABC, cnh a. Gi D l im i xng vi A qua BC. Trn ng thng vung gc
vi mp(ABC) ti D ly im S sao cho SD = a 6 . Chng minh hai mt phng (SAB) v (SAC) vung
gc vi nhau.
2. Cho hnh t din ABCD c hai mt ABC v ABD cng vung gc vi y DBC. V cc ng cao
BE, DF ca BCD, ng cao DK ca ACD.
a) Chng minh: AB (BCD).
b) Chng minh 2 mt phng (ABE) v (DFK) cng vung gc vi mp(ADC).
c) Gi O v H ln lt l trc tm ca 2 tam gic BCD v ADC. CMR: OH (ADC).
3. Cho hnh chp SABCD, y ABCD l hnh vung, SA (ABCD).
a) Chng minh (SAC) (SBD).
b) Tnh gc gia hai mt phng (SAD) v (SCD).
c) Gi BE, DF l hai ng cao ca SBD. CMR: (ACF) (SBC), (AEF) (SAC).
HD: b) 90 0.
B. BI TP
DNG 1: Tm khong cch t mt im n mt mt phng (hoc n mt ng thng)
PP:
- Xc nh chn ng vung gc trn mt phng (hoc trn ng thng) m cn tnh khong
cch t mt im cho trc n n.
d (M , a) MH
trong H l hnh chiu ca M trn a hoc (P).
d (M ,(P)) MH
- S dng cc h thc lng trong tam gic vung (Bao hm c nh l Pitago), hoc lng
gic tnh cc khong cch cn tm.
BI 1: Bi ton c bn
Cho t din OABC trong OA, OB, OC i mt vung gc vi nhau. K OH (ABC) .
a/ Chng minh H l trc tm tam gic ABC
1 1 1 1
b/ Chng minh h thc 2
OH OA OB OC 2
2 2
Gii:
a/ K OH (ABC), AH BC = M
A
Ta c
OA OB
OH BC , BC OA do OA (OBC)
OA OC H
BC (AOH) BC AH
O C
Lp lun tng t BH AC
Vy H l trc tm ca tam gic ABC.
b/ Theo nh l ba ng vung gc, suy ra MO BC M
Theo h thc lng trong tam gic vung AOM B
1 1 1
ta c 2
(1)
OH OA OM 2
2
1 1 1 1
T (1) v (2) suy ra 2
pcm
OH OA OB OC 2
2 2
Gii :
V AD = AC = 4cm; AB = 3cm; BC = 5cm , 4
suy ra ABC l tam gic vung ti A.Vy AB, AC, AD i mt H
vung gc vi nhau. 4
C
1 1 1 1 1 1 1 A
Theo v d 1 ta c : 2
2
2
2
3 5
AH AB AC AD 9 16 16
B
6 34
AH
17
CHNG 3. HNH HC 11 www.DeThiThuDaiHoc.com 19
GV: NGUYN C KIN www.MATHVN.com 01649802923
BI 3: (H khi D nm 2008)
Cho lng tr ng tam gic ABC.ABC c y ABC l tam gic vung c BA = BC = a,
cnh bn AA = a 2 . Gi M l trung im ca BC. Tnh khong cch gia hai ng thng
AM v BC.
Gii:
Gi E l trung im BB
A' C'
Ta c EM // BC suy ra BC / / (AEM)
Suy ra d(BC,AM) = d(BC,(AEM)) = d(C,(AEM)) = B'
d(B,(AEM)) (v MB = MC)
Do tam gic ABC vung ti B nn t din BAEM c BA, BE,
BM i mt vung gc vi nhau. E
A C
Theo v d 1 nu gi BH l chiu cao k t B ca t din ABCD
( H ( AEM ) ) th M
1 1 1 1 1 1 1 7 a 7 B
2
2
2
2
2 2 2 2 BH 2
BH BA BE BM a a a a 7
2 4
a 7
d ( AM , B ' C )
7
DNG 2: Khong cch gia hai ng thng cho nhau
PP:
1) Nu nh d1 // (P), trong d2 cha trong (P) th khong cch gia d1 , d2 bng khong cch gia
d1 v (P).
2) Nu nh d1 cha trong (P), d2 cha trong (Q) m (P) // (Q) th khong cch gia d1 v d2 bng
khong cch gia (P) v (Q)
+) Lu : rng nu d1 // (P) th khong cch gia d1 v (P) bng khong cch t mt im bt k
ca d1 n (P). Tng t khong cch gia hai mt phng song song (P) v (Q) bng khong cch t
mt im bt k ca mt phng ny n mt phng kia.
Nhu vy cui cng ta li quy bi ton tm khong cch gia hai ng thng cho nhau v bi
ton khong cch t mt im n mt mt phng.
BI TP
BI 1. (H khi D nm 2008)
chnh l v d 3 , loi 1 va xt trn
BI 2: (H khi B nm 2007)
Cho hnh chp t gic u S.ABCD cnh y bng a. Gi E l im i xng ca D qua
trung im ca SA. Gi M , N ln lt l trung im ca AE v BC. Tm khong cch gia
hai ng thng MN, AC theo a.
Gii :
E
Gi P l trung im ca AB .Khi MP // AB (1)
Ta c SE // DA v SE = DA SE // BC S
C SE = BC SEBC l hnh bnh hnh EB // SC (2)
Vy t (1) , (2) MP // SC M
Li c PN // AC nn (MNP) // (SAC)
d(MN, AC) = d((MNP),(SAC)) = d(H,(SAC)) = OH = A P B
1 a 2 H
BD O N
4 4
D C
(vi H, O ln lt l giao im ca BD vi NP v AC).
BI 3: ( thi tuyn sinh H khi A 2006)
BI 4:
Cho t din ABCD c y BCD l tam gic u cnh a v AD = a, AD BC. Khong cch t A n BC
l a. Gi M l trung im ca BC.
Xc nh v tnh on vung gc chung ca AD v BC.
Gii
Gi M l trung im ca BC.
C DM BC ( trung tuyn ca tam gic BCD u)
AD BC (gt)
BC (ADM) c M = BC (ADM).
Trong (ADM) k MN AD. V BC (ADM) nn BC MN.
Suy ra, MN l on vung gc chung ca AD v BC.
1 1
Xt AMD c S AMD MN .AD AH .MD (1)
2 2
Vi H l trung im ca MD AH MD ( AMD cn ti A)
3 3 a 13
C AD = a, MD = a , AH AD 2 DH 2 a 2 a 2
2 16 4
a 13 a 3
.
AH .MD 4 2 a 39 .
T (1) suy ra MN
AD a 8
CHNG 3. HNH HC 11 www.DeThiThuDaiHoc.com 22
GV: NGUYN C KIN www.MATHVN.com 01649802923
BI 5: Cho hnh lp phng ABCD.ABCD cnh a.
Dng v tnh on vung gc chung ca BD v CB.
Gii
Gi H = BC BC.
Ta c, BC BC ( ng cho ca hnh vung)
AB BC ( v AB (BCCB), BC (BCCB))
BC (ABC) (ABCD) c H = BC (ABCD).
Trong (ABCD) k MK BD. V BC (ABCD) nn BC MK
Suy ra, MK l on vung gc chung ca BC v BD
Xt BHK BD 'C ' v B chung, K C ' 90 0
HK BH D' C '.BH
HK (1)
D' C ' BD' BD'
a 2
C DC = a, BH = , BD = a 3 ( ng cho ca hnh lp phng)
2
a 2
a.
D' C '.BH 2 a 6.
T (1) suy ra HK
BD' a 3 6
BI 6:
Cho hnh chp S.ABCD c y l hnh vung cnh a tm O v SA (ABCD)
SA = a 6 .
a) Dng v tnh on vung gc chung ca cc ng thng SC v BD.
b) Dng v tnh on vung gc chung ca SC v AD.
Gii
1 1 1 4 4 16 a 3
Trong OAB c 2
2
2
2 2 2 OI
OI OB OC a 3a 3a 4
2
a a 13
Trong SOB c SO SB 2 OB 2 3a 2 .
4 2
13a 2 3a 2 55a 2 a 55
Trong SOI c SI SO 2 OI 2
4 16 16 4
a 13 a 3
.2
SO.IJ 2 4 a 39 .
Suy ra JF
SI a 55 55
4
a 39
Vy on vung gc chung ca AD v SB l MN = JF .
55
b) on vung gc chung ca BD v SC.
Ta c, BD AC v BD SO nn BD (SAC)
Trong (SAC) k OE SC
V OE (SAC) nn BD OE
Suy ra OE l on vung gc chung ca BD v SC.
1 1 1 4 4 64 a 39
Xt SOC c 2
2
2
2
2 2
OE .
OE SO OC 13a 3a 39a 8
a 9
Vy on vungg gc chung ca BD v SC l OE =
8