Professional Documents
Culture Documents
Hydrosw 3
Hydrosw 3
Hydrosw 3
Reynaerts 1
het begrip debiet kennen en het gebruiken om het behoud van massa in een
het begrip viscositeit kennen en het belang ervan voor de stroming van
vloeistoffen onderkennen,
bewust worden van het gevaar van het verschijnsel waterslag en van
In de praktijk komt dit gedealiseerde geval slechts zelden voor. Vaker variren de
parameters in twee richtingen, met andere woorden heeft men te maken met
tweedimensionale stroming.
In het geval van tweedimensionale stroming is het vaak zinvol om te werken met
gemiddelde waarden van grootheden over een doorsnede loodrecht op de
stroomrichting. Op die manier wordt het tweedimensionale probleem vereenvoudigd
tot een eendimensionaal.
Een bundel stroomlijnen wordt een stroombuis genoemd. Merk op dat een dergelijke
stroombuis schijnbaar omhuld is door een ondoordringbare wand: de
snelheidsvectoren van de vloeistofdeeltjes zijn immers rakend aan die wand, met
andere woorden er lekt geen vloeistof doorheen. De doorsnede van een stroombuis
loodrecht op de stroomlijnen, wordt een stromingsdoorsnede of
stroombuisdoorsnede genoemd.
In het geval van rele vloeistoffen moet doorgaans vanzelfsprekend wel rekening
gehouden worden met wrijvingsverliezen. Het is bovendien meestal ook zo dat de
stroomsnelheid wel varieert doorheen een stroombuisdoorsnede. Dat euvel kan
echter simpelweg omzeild worden door te werken met de gemiddelde waarde van de
stroomsnelheid over de doorsnede.
In het geval van gassen zal over het algemeen de dichtheid allerminst als constant
kunnen beschouwd worden.
3.3 Debiet
3.3.1 Het massadebiet
Het massadebiet dat door een stromingsdoorsnede stroomt, wordt gedefinieerd als
de massa fludum die per tijdseenheid door de doorsnede passeert.
dm
Qm [Qm] = kgs-1
dt
dV
Qv Q [QV] = m3s-1
dt
Indien de index V weggelaten is en men kortweg over debiet spreekt, wordt in de regel volumedebiet
bedoeld.
dm
Q m 1 A 1 v 1 2 A 2 v 2 .
dt
Deze vorm is toepasbaar zowel voor vloeistoffen als voor gassen.
3.5 Viscositeit
3.5.1 De absolute of dynamische viscositeit
De viscositeit of dikvloeibaarheid van een vloeistof is een maat voor haar
stroperigheid.
Bekijken we een hoeveelheid vloeistof ingesloten tussen twee evenwijdige vlakke
platen, elk met een oppervlakte A en met een onderlinge tussenafstand x.
A v
F//
F// dv
.
A dx
Pa
1
Pa
1 Pa s
De SI-eenheid van de absolute viscositeit is dv ms s .
dx
m
Indien men over viscositeit zonder meer spreekt, wordt in de regel de absolute viscositeit bedoeld.
: de relatieve/kinematische viscositeitscofficint v.h. fludum
Re v d v d m 2s 1m m 2 s 1
1 2 1
.
m s m s
Zoals we verder in de cursus zullen zien, speelt dit getal een belangrijke rol bij de
berekening van wrijvingsverliezen bij de stroming van een rele vloeistof. In eerste
instantie vormt dit getal de basis van een criterium om te bepalen of stroming
laminair dan wel turbulent verloopt:
Afsluiter
t = L/vwave
Stroomsnelheid in de leiding
Golfvoortplantingssnelheid
vwave
v
L/vwave < t < 2L/vwave
v
t = 2L/vwave
vwave
v
2L/vwave < t < 3L/vwave
t = 3L/vwave
vwave
v
3L/vwave < t < 4L/vwave
v
t = 4L/vwave
Men kan aantonen dat de amplitude p van de drukgolf evenredig is met de initile
stroomsnelheid v van de vloeistof en met de geluidsnelheid v wave. De
voortplantingssnelheid van een drukgolf zoals geluid hangt onder meer af van de
elasticiteitsmoduli van de materialen waarin de voortplanting gebeurt (zie cursus
golven HZS-OE5-NW242).
In het hier beschouwde geval spelen zowel de elasticiteit van de vloeistof als de
elasticiteit van de wand van de leiding een rol, evenals de samendrukbaarheid van
eventueel niet opgelost gas dat in het systeem aanwezig is:
v wave
1 d 1
Ef E Bg
Om het optreden van een waterslag te proberen vermijden of op zijn minst het
effect te temperen, kan je een aantal voorzorgsmaatregelen treffen.
Een eerste voor de hand liggende eenvoudige vuistregel is: vermijd ten
alle prijzen om afsluiters bruusk te sluiten of te openen of om pompen
(turbines) abrupt in- of uit te schakelen! Nauwgezet goede start-up en
shut-down procedures volgen is een must!
Het plaatsen van een vliegwiel op een pomp is een mogelijkheid om het plots
stoppen of starten te vermijden.
Het plaatsen van een UPS (uninterruptible power supply) om het plots uitvallen
van een pomp te vermijden.
Het plaatsen van een bypass over een pomp (turbine) om de eventuele
drukgolven opvangen.
Het plaatsen van luchtinlaatkleppen en overdrukkleppen die lucht in of vloeistof
uit de leiding laten.
Het voorzien van een bufferende waterkolom of een luchtreservoir.
Het gebruik van traag sluitende/openende afsluiters.
Gebruik van flexibele leidingen (kleine elasticiteitsmodulus E).
Een grote leidingdiameter en een kleine stroomsnelheid van de vloeistof.