Genel Tantm

Akm snrlayc sigortalar, arza akmnn ortaya kard s enerjisiyle eriyerek arzal devreden akan byk ksa
devre akmlarnn kesilmesini salayan ve ayn zamanda ayrma ilemi yaparak tekrar atlamalar nleyen koruma
elemanlardr. Sigortalarn grevi, sigortann minimum kesme akmndan daha byk olan ksa devre akmlarnn sebep
olduu dinamik ve termal etkilerden orta gerilim alt tesislerini korumaktr.
Bakma ihtiya duyulmamas ve dk maliyetleri sebebiyle, orta gerilim alt tesislerini ksa devre ve arza akmlarna
kar sigorta ile korumak ideal bir uygulamadr.
Bu koruma, alak gerilim veya ar akm koruma sistemleriyle koordine edildiinde daha da etkili hale getirilebilir.
Sigortalar, kullanlabildikleri arala gre genel amal, art ve tam aralk sigorta olarak tanmlanr.
Genel Amal Sigortalar:
Belirtilen kullanm ve davran artlarnda en byk kesme akmndan, 1 saat veya daha uzun bir sre iinde sigorta
elemannn erimesine neden olan akma kadar tm akmlar kesebilen,
Art Sigortalar:
Belirtilen kullanm ve davran artlarnda en byk kesme akmndan en kk kesme akmna kadar tm akmlar
kesebilen,
Tam Aralk Sigortalar:
Belirtilen kullanm ve davran artlarnda sigorta elemanlarnn en byk beyan kesme akmlarna kadar erimesine
neden olan btn akmlar kesebilen sigortalardr.

Yk Ayrcl Trafo Koruma Hcresinde Sigorta Uygulamalar Dahili Tip Yk Ayrcsnda Sigorta Uygulamalar

Yaps ve zellikleri
ELMSAN sigortalar, geni bir yksek akm kesme kapasitesine sahiptir. Yaps itibariyle de hem dahili hem de harici
ortamlarda kullanlmaya uygundur. Altta bir sigorta kesit resmi grlmektedir.
6 3 4 5 1 2

1-D gvde
2-Kontak balklar
3-Tayc
4-Erime hatt
5-Sndrme kumu
6-Gsterge eleman

2
1 D Gvde
D gvdeyi tekil eden izole boru sl gerilmelere ve mekanik zorlanmalara dayankl, yanmayan, tutumayan zellikte
olan alimnaporselen malzemeden imal edilmektedir. Yzeyleri srl ve parlak olup toz ve pislik tutmaz, atmosferik
artlardan etkilenmez, su ve rutubet emmez, tuzlara, asitlere ve buhara kar mukavemetlidir.
2 Kontak Balklar
Gvdenin ularnda elektriki temas temin eden kontaklar, uygun kesitlerde bakr malzemelerden imal edilmektedir.
Kontaklar, ar basn nedeniyle oluan mekanik ve szdrmazlk zorlanmalarna kar dayanacak ekilde dizayn edilmi
olup nikel veya gmle kaplanmaktadr.
3 Tayc
Seramik malzemeden imal edilmektedir. zerine erime eleman sarlmakta ve i ksmndan gsterge elemannn kontrol
teli geirilmektedir. Ksa devre annda kontrol telinden dolay oluacak mekanik zorlanmalar snmleyerek direkt
gvdeye gelmesini engellemektedir.
4 Erime hatt
Sigortalarn ana malzemesidir. Erime hatt olarak anma akmna gre deien kesitlerde saf gm teller kullanlmaktadr.
5 Sndrme Kumu
60
Ark sndrme zelliine haiz ~%99,8 saflkta, metal paralardan ve nemden arndrlm sndrme

Kuvvet F (N)
40
eleman kullanlr ve zel bir makine ile hava boluu kalmayacak ekilde doldurularak akm hattn 20
tamamen kuatmas salanr. 0
Mesafe (mm)
6 Gsterge Eleman
Hem sigortalarn attn belirler ve hem de ilgili bir atrma
mekanizmasnn harekete geirilmesi iin gerekli enerjiyi
salar. Gsterge eleman, gm telin erimesi sonrasnda
serbest kalr.
Elimsan sigortalar gsterge elemann enerjisi IEC 60282-
36
1 standardna gre orta tiptir.
Yandaki grafikte gsterge elemanna ait kuvvet ve hareket 58

deiimi grlmektedir.

Kalite Gvence Sistemi ve Standartlar

ELMSAN sigortalar, ISO 9000 Kalite Gvence Sistemi Belgesi kapsamnda, TS 1259 EN 60282-1, IEC 60282-1 ve
DIN 43625 standartlarna uygun olarak imal edilmektedir.
Sigortalarmzn tip testleri
CES, IPH gibi uluslar aras
bamsz laboratuarlarda,
ilgili standard
kapsamndaki rutin testler
ise firmamz
laboratuarlarnda
gerekletirilmektedir.
retim aamasnda yaplan
proses kontrollerin yansra
son muayene aamasnda
sigortalarn souk direnleri
llr, scaklk art, g
kayb lm,
akm-zaman
karakteristiklerini
dorulama deneyleri ve
szdrmazlk tesleri yaplr.
3
Erime ve ark srelerinin kkl pek ok blgesel arklarn meydana gelmesi, daha az s olumas ve bu snn
sigorta boyunca dalmasna bal olarak kesme takat ykselmektedir.

IPH Laboratuarlarnda gerekletirilmi bir test sonras Elimsan O.G sigortalarna ait i yap grnm (stte) ve
osilagram rnekleri (altta).

200
500
100
ik/i3IAI

ik/i3IAI
0 0
-100
-500
-100

1000 1050 1100 1150 1050 1100 1150 1200

100,0
40,0
50,0
20

ik/i3IAI
0 0
-20
-50,0
-40
-60
1000 1050 1100 1150
zeit (ms) 1050 1100 1150 1200
zeit (ms)

Genel Tanmlar
Anma Gerilimi (Un):
Sigortann yer ald ebekenin fazlar arasndaki en yksek gerilim deeridir.
Gerilim kademeleri; 3,6 - 7,2 - 12 - 17,5 - 24 ve 36 kV tur.
Gerilim 3,6 7,2 12 17,5 24 36
kV
e
(mm) 192 192 292 442 442 537
33 33
25
8
45

Anma Akm (In): ama pimi

Sigortann normal artlarda srekli dayanaca akmdr.

Maksimum kesme kapasitesi (I1):
Sigortann kesebilecei en yksek arza akmdr. Elimsan sigortalarnda bu deer 25 kAe kadar kmaktadr.
Kritik akm (maksimum ark enerjisi artlarn meydana getiren akmlar) ( I2):
Sigortann yapsna bal olarak 20-100 In arasnda bir deerdir. Sigorta bu deerdeki akm kesebildii takdirde I3
ve I1 dierleri arasndaki akmlarda gvenle kesebilir.
En kk kesme akm (I3):
Bir sigortann ngrlen kullanma ve davran artlarnda belirli bir gerilimde kesebilecei beklenen akmn en kk
deeridir. Bu yzden In ve I3 deerleri arasnda kesme belirsizdir.
Sigortann alma Blgeleri

0 In I3 I2 I1
Srekli alma Kesmenin belirsiz Akmn gvenle
blgesi olduu blge kesilebildii blge
4
 Akm zaman erileri / Akm snrlama erileri
Her sigortann akm deeri iin ayr ayr belirlenmi Bu diagram beklenen ksa devre akm ile kesme akmnn
olan karakteristik erileri IEC standardnda belirtilen tepe deeri arasndaki ilikiyi gsterir. Sigorta seimi doru
%20 tolerans dahilinde bir dalm oluturur. olarak yapldnda ksa devre akm tepe deerine
ulaamayacaktr. Bu yksek gerilim ebekelerinde mekanik
ve termik gerilmelerin azaltlmas yksek akm snrlamasnn
nemli bir sonucudur.
Zaman / Akm Karakteristii
tv
4
(kA) snrlandrlm kesme akmnn tepe deeri
2
100
1000s 25 40 63 100
2 4 6 10 16 20 30 50 80 125
600s
4 70
2

Ik
40

2
100s
saniye

Ik
6

2
4 20
2
10s 10
6
4 7
40 A
2 4 30 A
1s 25 A
16 A
6
2 10 A
4
6A
2
100ms 1
mili saniye

6 0.7
4
2 0.4
10ms
6
0.2
4
2
1 0.1
456 10 2 4 6 100 2 4 6 1000 2 0.1 0.2 0.4 0.7 1 2 4 7 10 20 40 63 Ik(kA)
In tahmini kesme akmnn (rms) deeri

Sigorta Seimi
Sigorta seiminde aada verilen hususlara dikkat edilmesi gerekir:
Sigortann anma gerilimi iletme gerilimine eit veya yksek olmaldr.
Eer;
letme gerilimi sigorta anma geriliminden byk olursa:
- Erime srasnda tekrar tutuma artar
- Sigorta termik olarak daha ok zorlanr
- Sigortann boyutlandrlm olduu minimum ama akmnn deeri klr
Eer;
letme gerilimi sigorta anma geriliminden kk olursa:
- Sigortann minimum ama akm byr
- Erime srasnda ortaya kan ar gerilmeler byr
Sigortann bal bulunduu noktadaki 3 kutuplu balang ksa devre akm sigorta minimum ama akm ile anma
ama akm arasnda bulunmaldr.
Sigortann anma akm koruduu hat veya cihaz iin izin verilen en byk yk akmndan byk, fakat korunan hat
iin termik adan izin verilen srekli akmndan kk seilmelidir.
OG datm ebekelerinde ortaya kacak en kk faz toprak arzas akmnn sigortann en kk ama akmndan
byk olmas salanmaldr.
5
 Transformatr korumas
Transformatr korumasnda aadaki artlarn salanmas gerekir:
Sigorta trafonun enerjilenme akmna amadan dayanmaldr.
Sigortann 0.1 sn deki erime akm trafo anma akmndan 10-12 kez byk olacak ekilde hesaplanr.
If (0,1 sn) > (10-12) x In transformatr
Trafo sekonder terminalinde meydana gelecek arza akmn kesmelidir.
Trafo korumasnda kullanlan sigorta nceden aarak ngrlen ksa devre akmnn (Icc) trafoyu tahrip etmesini
nlemelidir.
Icc > If (2 sn)
Ar yklerde meydana gelen akma dayand kadar srekli iletme akmnada dayanmaldr. Bunu salayabilmek
iin sigorta anma akm trafo anma akmndan 1,4 kat byk seilmelidir.
1,4 In trf < In sigorta
zellikle datm trafolarnn korunmas iin kullanlan sigortalarn seiminde ilave bir art olarak, trafonun AG tarafnda,
merkezin iinde veya yaknnda meydana gelecek ksa devrelerde, nce AG tarafnda bulunan koruma elemanlarnn
ksa devre akmn kesmesi, bu mmkn olmamsa, OG sigortann erimesi gerekir. Bu artn gereklemesi iin
ebeke, AG tarafnda ki bir ksa devrede, OG tarafnda da yeterli bir ksa devre akm akacak ekilde tasarlanm
olmaldr. Bu taktirde kullanlacak OG sigortasnn akm-zaman karakteristii dikkate alnr. Bu karakteristik, alak gerilim
tarafndaki koruma dzenlerinin akm-zaman karakteristiklerinden daha yukarda olmaldr ve bunlarla kesimelidir.
Daha sonra, korunan transformatrn bota devreye alma akmyla, ebekedeki ayn anda yol alabilecek motorlarn
OG sigortalarn attrp attrmayacaklar kontrol edilmelidir. Motorlarn anma akmlarnn birka kat olabilen yol alma
akmlar yaklak olarak 10 sye kadar olan bir zaman aralnda akabilirler, ancak anma akmlarnn 5 mislini nadiren
geerler. Sigortann bu durumda ama yapmamas iin, trafonun bota alma akmna veya mevcut yk akmyla
ayn anda yol almas mmkn olan motorlarn yol alma akmlar toplamna kar den ama zamannn, bu geici
rejimlerin toplam zamanndan daha byk olmas gerekir. Bu art salanamyorsa, zel motor koruma sigortalarnn
kullanlmas tavsiye edilir.
Anma Akmnda Trafo Korunmasn Doru Yapabilmek in Bilinmesi Gereken Konular:
1- Trafoya ait karakteristikler
G VA
Bal ksa devre gerilimi (Uk %)
Anma Akm
In trafo / Uk % > I3
2- Sigortaya ait karakteristikler
Zaman akm karakteristikleri (If 0,1 s ve If 2 s)
Minimum kesme akm I3
3- ebeke ve alma koullar
D ortamda veya hava izoleli hcrelerde veya SF6 gazl izoleli hcrelerde vb.
Srekli veya srekli olmayan ar yklerde
Transformatr Korumasnda Sigorta Seimi
Anma Trafo Nominal Gc ( kVA)
Gerilimi 25 50 100 160 250 400 630 1000 1250 1600
( kV) Sigorta Nominal Akmlar (A)
12 6 10 16 20 25 40 63 80 125 160
17,5 4 6 10 16 20 30 40 63 80 125
36 2 4 4-6 6 10 16 20-25 25 30-40 40-63

6
 Elimsan Marka O.G. Sigortalar Referans izelgesi
Nominal Gerilim Nominal Akm ller Souk Durumda G Kayb Arlk
Un In Kod No e d Diren R P
kV A mm mm (mOhm) W Kg
2 ES 6507 002 555 4
4 ES 6507 004 331 8
6 ES 6507 006 199 11
10 ES 6507 010 67 10
16 ES 6507 016 53 51 21 1,1
20 ES 6507 020 34 22
7,2 25 ES 6507 025 192 21 24
30 ES 6507 030 16 26
40 ES 6507 040 13 34
*50 11 44
45
ES 6507 050
*63 ES 6507 063 8 51
*80 75 6 61 1,9
ES 6507 080
*100 ES 6507 100 4 64
2 ES 6509 002 925 6
4 ES 6509 004 551 14
6 ES 6509 006 332 19
10 ES 6509 010 112 18
16 ES 6509 016 53 86 35 1,7
20 ES 6509 020 57 36
12 25 ES 6509 025 292 35 38
30 ES 6509 030 26 41
40 ES 6509 040 22 56
*50 ES 6509 050 19 74
*63 ES 6509 063 14 89
ES 6509 080 75 3,1
*80 11 108
*100 ES 6509 100 7 112
2 ES 6511 002 1850 12
4 ES 6511 004 1102 28
6 ES 6511 006 664 38

e
10 ES 6511 010 224 36
16 ES 6511 016 53 171 70 2,4 p
20 ES 6511 020 114 73
17,5 25 ES 6511 025 442 69 78
30 ES 6511 030 52 83
40 ES 6511 040 44 113
*50 ES 6511 050 37 148
*63 ES 6511 063 28 178
75 4,6
*80 ES 6511 080 21 215
*100 ES 6511 100 14 224
2 ES 6513 002 1850 12
4 ES 6513 004 1102 28
6 ES 6513 006 664 38
10 ES 6513 010 224 36
16 ES 6513 016 53 171 70 2,4
20 ES 6513 020 114 73
24 25 ES 6513 025 442 69 78
30 ES 6513 030 52 83
33

40 ES 6513 040 44 113

*50 ES 6513 050 37 148
25

*63 ES 6513 063 28 178

75 4,6
*80 ES 6513 080 21 215 8
*100 ES 6513 100 14 224
2 ES 6515 002 2800 15
4 ES 6515 004 1850 44
6 ES 6515 006 980 54
10 ES 6515 010 330 48
16 ES 6515 016 53 250 94 2,75
36 537
20 ES 6515 020 170 110
25 ES 6515 025 101 118
30 ES 6515 030 75 135
40 ES 6515 040 61 198
*50 ES 6515 050 55 237
75 5,1
*63 ES 6515 063 39 268
Souk Diren Deerleri (20 C) % 10 Toleransldr.
7
MALATI FRMA
DOAN Elektroteknik Sanayi ve Ticaret A..
Elimsan irketler Grubu zmit-Adapazar E-5 Karayolu 17. km Uzuntarla- zmit
Tel: (0262) 375 28 15 - 375 28 16 - 375 34 68-69 Faks: (0262) 375 28 14
http: //www.doganelk.com.tr e-mail: info@doganelk.com.tr
Doan A.. Elimsan irketler Grubu yesidir.

GENEL SATICI
ELMSAN Snai Mamlleri Pazarlama Ticaret. A.
Uzuntarla - zmit
Tel: (0262) 375 23 60 (4 hat) Faks: (0262) 375 23 22
http: //www.elimsan.com.tr e-mail: elimsanpazarlama@elimsangroup.com