Professional Documents
Culture Documents
PP Tinh Ket Cau Tau Thuy
PP Tinh Ket Cau Tau Thuy
Mc lc
M u 5
Chng 1 Phng php bin phn v trng hm d 6
1. Php bin phn 6
2. Cc phng php nhm trng hm d 23
Chng 2 Phng php sai phn hu hn 32
1. Hm mt bin 32
2. Phng php li cho bi ton 2 chiu 37
3. Xon dm 41
4. Bi ton trng 2D vi bin cong 42
5. Phng php sai phn hu hn trn c s php bin phn 44
6. Dao ng dm 51
7. Dao ng tm 52
8. n nh tm 54
Chng 3 Phng php phn t hu hn 57
1. Phng php phn t hu hn 57
2. Th t gii bi ton c hc kt cu theo phng php phn t hu hn 59
3. Ma trn cng phn t. Ma trn cng h thng 61
4. p t ti 63
5. X l iu kin bin 65
6. Gii h phng trnh a s tuyn tnh 66
7. Nhng phn t thng dng trong c hc kt cu 70
8. Trng thi ng sut phng. Trng thi bin dng phng 82
9. Tm chuu un 88
10. Vt th 3D 93
11. Nn ma trn. Khi kt cu 95
12. S dng phn mm SAP v ANSYS tnh ton kt cu 103
13. Phn tch kt cu bng ngn ng MATLAB 112
14. Dao ng k thut 142
Chng 4 Tnh ton tin cy 163
1. tin cy 164
2. Tnh ton tin cy 164
3. Xc nh ch s an ton, xc sut h hoi 165
4. Php tnh thng k v bin ngu nhin 170
5. Cc phng php tnh 171
6. Phn tch nhng iu khng chc chn t ti v bn 181
7. Chn hm phn b 182
8. Phn tch tin cy h thng 182
9. Xc nh cc h s s dng 183
10. Th tc phn tch tin cy kt cu 189
11. bn thn tu 190
Ti liu tham kho 193
4
K hiu chnh
A din tch, area
b chiu rng, beam, width
c, C h s, coefficient
d ng knh, diameter
D cng tm, flexural rigidity of plate
E m un n hi, modulus of elasticity
f hm, function
F lc, lc ct, force, shear force
G m un n hi (ct ), shear modulus
g gia tc trng trng, gravity constant
h chiu cao, depth, heigh
I, , F phim hm, functional
I, J momen qun tnh mt ct, moment of inertia
Jp momen qun tnh trong h c cc, polar moment of inertia
K, k h s, coefficient
K, k cng
L, l chiu di, length
M momen, moment
m khi lng, mass
N lc dc trc, axial force
P ti, load
P cng sut, power
p p sut, pressure
Q ti, load
q ti phn b, distributed load
R hm sai s, residual function
R, r bn knh, radius
S din tch, area
T, MT momen xon, torque, couple
t chiu dy, thickness
t thi gian, time
U th nng, potential energy
u0 th nng n v, strain energy per unit volume
V lc ct, shear force
W trng lng, weight
W,w cng ngoi lc, work
gc ni chung, angle generally
gc ni chung, angle generally
, , w chuyn dch v tr, deflection
ton t bin phn, variational operator
bin dng gc, shear strain
gc, chuyn v gc, angle, angle deflection
th nng, potential energy
bin dng , strain
ng sut ni chung, stress, generally
h s ni chung, coefficient generally
h s Poisson, Poissons coefficient
, vector ring, eigenvector
mt , density
trng lng ring, specific weight
, T chu k, perio
tn s gc, circular frequency, generally
n tn s ring , natural frequency, generally
5
M u
Chng 1
Cc bi ton c hc kt cu gii theo nhiu phng php khc nhau. Trong chng ny ca sch
cp nhng cch gii da trn cc phng php dng hm th theo ngha kinh in. Cc phng
php trc tip tm li gii bao gm: phng php bin phn kinh in (Direct Variational Method) v
phng php trng hm d (Weighted Residual Method).
Phng trnh vi phn chnh yu trnh by trng thi cn bng vt rn, xem xt trong chng:
L(u) - p = 0 trong min V, (a)
v cc iu kin bin:
B(u) - q = 0 trn bin S = Su + Sp (b)
trong u l hm chuyn v, nu khng gii thch khc, p ti
Biu thc (b) c hiu c th theo cch din gii ti hnh 1.1:
iu kin ng hc u = u* ti Su;
iu kin ng lc hc q = q* ti Sp.
L v B l nhng ton t vi phn.
Ton t thng gp c th l , 2, 4 = 22
1 PHP TNH BIN PHN Hnh 1.1 iu kin bin
Php tnh bin phn lin quan vn xc nh cc tr, tc maximum hoc minimum ca cc
phim hm. Phim hm (functional) hiu l hm ca cc hm. Trong chng mc nht nh phim hm
c nt tng ng vi hm s chng ta vn quen, im khc nhau cn nhc n, hm s theo ngha
thng thng l hm ca cc bin, cn hm ng vai tr phim hm ca cc hm.
Vic chnh ca tnh ton bin phn l tm hm, v d hm u(x), vi x bin c lp, phim
hm di dng tch phn gii hn x1, x2:
x2
I = F (u, u ' ,..., x)dx (1.1)
x1
t cc tr.
Trong tch phn ny u = du/dx,
I v F cng c gi phim hm.
Vi nhng vn thuc c hc kt cu:
I=UW
U cng bin dng, W cng ca ngoi lc.
Nghim gn ng tm t biu thc:
u~ ( x) = u ( x) + u ( x) (1.2)
Hnh 1.2 Hm u v bin phn u
7
trong u(x) nghim chnh xc, nu tn ti, u(x) c tn gi bin phn. l ton t bin phn.
Php tnh bin phn hm I:
( )
Fdx = (F )dx (1.3)
du d
V = (u ) (1.4)
dx dx
F F
F = u + u ' (1.5)
u u '
iu kin cn I t cc tr:
x2 x
F F
2
1
Ritz W., ber eine neue Methode zur Lsung gewissen Variations-Problem der mathematischen Physik, J. Rein Angew.
Math. (1909).
2
strain energy
3
external work due to applied loads
8
{p} vector ngoi lc
{u} vecto chuyn v.
1
= { }T { }dV { p}T {u}dS (1.11)
2V Sp
u = a i i ( x, y , z )
i
v = bi i ( x, y, z ) (1.15)
i
w = c i i ( x, y , z )
i
trong
ai, bi, ci - cc h s cn xc nh, ng vai tr ta suy rng,
i, i, i cc hm c s hay cn gi hm th.
Hm c s tho mn cc iu kin bin ti S = Sp + Su. Bin phn hm chuyn v xc nh nh
sau:
u = ai i ( x, y, z )
i
v = bi i ( x, y, z ) (1.16)
i
w = ci i ( x, y, z )
i
2 2
1 u 2 v w 2 u v w
Bit rng U = u 0 dV , trong u0 = + + + + + +
2V x y z 1 2 x y z
1 u v v w w u
2 2 2
+ + + + + +
2 y x z yx x z
v:
9
u
x = = u
x x
L
u w
zx = + = u + w
z x z x
c th vit:
U = x u + y v + z w+ zx u + w + yz v + w + xy u + vdxdydz
x y z z x z y y x
Thay gi tr u, v, w t biu thc (1.16) vo phng trnh xc nh U v W tip tc xc nh
bin phn , nhn c cng thc sau ca phng php Ritz.
= ai + bi + ci , i=1,2,,n (1.17)
i a i bi ci
T biu thc (1.17), vi ai, bi, ci khc 0, c th vit:
= 0; = 0; = 0 i = 1,2,..., n (1.18)
ai bi ci
T y a n lp h phng trnh i s tuyn tnh cha cc n ai, bi, ci.
Cng bin dng dm
Th nng dm b tc ng bi cc lc ko, nn, ct, momen un, momen xon:
1 M T dx Fz dx
2 2 2 2 2 2
M y dx M z dx N dx Fy dx
2 GI t
U= + + + + kz + ky (1.19)
EI x EI z AE GA GA
trong
MT - momen xon,
My, Mz - momen un
N lc ko, nn
Fy, Fy lc ct
Cng bin dng tm ch nht axb, dy t.
D 2 2 2 w 2 2 w 2 w
2
( )
U = w + 2(1 ) 2
xy x y 2
dxdy (1.20)
E t3
trong D =
12(1 2 )
Cng bin dng tm trn bn knh R, dy t
D 2 w 1 w 1 2 w 1 w 2 2 w 1 w 1 2 w
2
U = 2 + + + 2(1 ) 2 + 2 rdrd
2
2 r r r r 2 2
r r r r r r
Cng bin dng vt th 3D:
1
u 0 dV v W = {F }.T {u}dS
2 V
U=
S
10
trong
u 0 = { } { }d
T
=
1
( x x + y y + x x + 2 xy xy + 2 yz yz + 2 zx zx )
0
2
Th tc gii bi ton c hc kt cu bng phng php Ritz
N
1. Xy dng hm hoc h hm fi cho bin u: u~ = ai f i
i =1
Hnh 1.3
Un dm
V d 1: p dng phng php Ritz xc nh vng dm lin tc di L, EI = const, ta trn hai gi
ti u nt, di tc ng ti trng phn b u q = const, hnh 1.4.
Tin hnh x l bi ton theo th tc ang nu.
vng dm:
11
~ ( x) = a f
w n n
n =1
20
2
1
L
n 2 nx
U = EJ a n sin dx
2 0 n =1 L L
Cng ngoi lc:
nx
L L
~ ( x)dx = q.
W = q.w
n =1, 3,...
a n sin
L
dx
0 0
2
1
L
n
2
nx
L
nx
I = EJ a n sin dx q a n sin dx
2 0 n =1,3,... L L 0 n =1, 3,...
L
H s ai xc nh sau khi ly o hm ca I theo ai.
(U W ) L n nx k
2 2
nx nx
L
= EJ a n sin sin dx q sin dx = 0
{a} 0
n =1 L L
L L 0
L
nx
Trong khong khng gian 0 - L h hm (sin ) c tnh trc giao:
L
L
mx nx L / 2 m=n
sin
0
L
sin
L
dx =
0 mn
12
(U W )
4
k L 2L
= EJ ak q =0 k = 1,3,...
a k L 2 k
T :
4qL4 1
ak = 5 5
EJ k
Biu thc vng dm w(x):
~ ( x) = 4qL
4
1 ix
w
EJ 5
i i =1
5
sin
L
i=1,3,5,...
n nh dm
V d 2: n nh dm di L, cng EI, chu tc ng lc nn N.
Hm chuyn v c tm di dng:
nx
w( x) = a n sin
n =1 L
Vi dm chu lc nn N, hm W mang dng:
L
1
W = Nw' 2 dx
20
2
n nL
L
1
W = N a n cos dx
2 0 n =1 L L
Tng th nng ca dm:
1 n nx
2
nx
2 2
n
L
= U W = EI a n sin N a n cos dx
2 0 n =1 L L n =1 L L
Tin hnh o hm theo ak, s nhn c h phng trnh:
13
1 L n nx k
2 2
kx
= EI a n sin sin
{a} 2 0 n =1 L L L L
n nx k kx
N a n cos cos dx = 0.
n =1 L L L L
kx kx
Nh tnh trc giao ca cos v sin , k =1,2, 3,...trong on (0, L):
L L
n x kx
L
cos
0
L
cos
L
dx = 0 nu k n
L
= nu k = n;
2
s nhn c:
k 2
= a k EI N = 0
a k L
Vi ak 0, biu thc trong du ngoc vung phi bng khng, do vy c th vit:
k 2 2 EI
N=
L2
Chng ta quan tm n gi tr nh nht ca N, khi vt qua gi tr dm chuyn sang giai on
mt n nh. Trong cng thc cui c th thy, N t nh nht cho trng hp k =1, biu thc lc
Euler c dng:
2 EI
NE =
L2
Xy dng phng trnh ma trn
S dng cng thc bin phn tng nng lng nh tng cng bin phn th nng v cng ngoi lc
ca bi ton un dm c th vit:
L L
1
EJ [w" ( x)] dx xc nh: U = w".EJ .w" dx
2
T U =
20 0
L L
T W = q.w( x)dx vit W = q.wdx
0 0
L L
= w".EJ .w" dx q.wdx = 0 (1.21)
0 0
Hm chuyn v w(x) theo cch lm ngy nay nn vit di dng vecto nh sau:
w = Nu
Cc i lng lin quan {w} xc nh theo cch sau:
= w ' = N' u; w" = N' ' u
trong N hm hnh dng theo cch gi ngy nay, u chuyn v ti cc nt tnh ton.
14
L L
L T L
= u N" EJN" udx u N" pdx =u EJ N" N" dxu N"T pdx = 0 (1.22)
T T T T T
0 0 0 0
L L
K hiu: K = EJ N"T N" dx v P = N"T pdx , c th vit phng trnh cui dng:
0 0
Ku = P (1.23)
V d 3: Xc nh vng dm, momen un v lc ct dm nu ti hnh 1.5.
2 3 1 / 30
3 4
{P} = 0 p0 (1 ) d = p0 L 1 / 60
1
4 5 1 / 105
H phng trnh i s [K]{u}={P} c dng:
4 4 4 u1 1 / 30
EJ
3
4 24 / 5 26 / 5 u 2 = p 0 L 1 / 60
L
4 26 / 5 208 / 35 u 3 1 / 105
T xc nh:
p L
{u} = 0 [4 4 1]T
120
p 0 L4
V {w} =
120 EJ
(4 2 8 3 + 5 4 5 )
Hm u(x) c th l:
2x
u ( x) = 1 cos (h)
L
Thay u(x) vo cng thc Rayleigh, xc nh tn s th nht:
22,792 EI
1 = ; (i)
L2 m
Th tc thc hin theo phng php Ritz tin hnh nh sau:
u~ ( x) = a1 f 1 ( x) + a 2 f 2 ( x) + L + a n f n ( x) (j)
Thay biu thc (j) vo cng thc Rayleigh cho php nhn 2 l hm ca a1, a2, . . . Cn thit chn
a1, a2, . . . t minimum.
( 2 ) ( 2 ) ( 2 )
= =L= =0 (k)
a1 a 2 a n
iu ny dn n hnh thnh h phng trnh i s gm n phng trnh, cha n n a1, a2, . . . an
17
2
d 2w
L
2
L
0 dx 2 dx j a j
EI
a j
0
m( x)u 2 dx = 0 j = 1, 2, . . . , n (l)
L3 2 2
Li gii ca h phng trnh:
22,35 EI a1 1
1 = =
L2 m a 2 0,575
124 EI a1 1
2 = =
L2 m a 2 1,4488
1.2 PHNG PHP RITZ GII TM MNG
Phng php Ritz p dng tnh vng, momen un, lc ct tm mng da vo phng php xc nh
bin phn hm nng lng tm .
vng mng tm trnh by dng chui:
n
~ ( x, y ) = a f ( x, y )
w i i i =1
(1.24)
D 2 w 2 w
2
2 w 2 2 w 2 w
U b = 2 + 2 + 2(1 ) 2 dxdy
2
(1.26)
2 x y xy x y
18
Hy xt iu kin bin cc tm khi x l vn . Nu tt c cc cnh tm b ngm, thnh phn th hai
biu thc ny tr thnh 0. iu kin bin trong trng hp ny tr thnh: w = 0 ti cnh.
Vi tm b ngm c 4 cnh, chu tc ng ti phn b p(x,y), nng lng ton phn tm tnh nh sau:
D 2 w 2 w
2
2 w 2 2 w 2 w
= 2 + 2 + 2(1 ) 2 dxdy pw( x, y )dxdy
2 x y xy x y 2
Ty thuc iu kin bin, hm chuyn v nn chn hp hon cnh. Nhng cng thc sau y c
th gip bn c chn la hm hnh dng cho cc php tnh gn ng.
w( x, y ) = a mn X m ( x).Yn ( y ) (1.27)
m n
Bng 1.1
iu kin bin Hm hnh dng, Xm(x)
mx
sin
m a
1 2mx
2 1 cos
m a
m = 1,3,5,L
x mx
sin
m a
sin
a
2
xx 2
m x x 1 mx
1 + ( 1) 2 1 sin
aa m a a m m a
(a 4x 2 ) x
2 m
2
m = 0,1,2,3, L
m
x x x 1 mx
1 1 sin
a a 2a m m a
x x2 1 mx
m 2a a 2 1( 1) m m sin a
m
V d 3: p dng phng php Ritz xc nh mt vng tm thp hnh ch nht c cc cnh axb, chu
tc ng lc tp trung theo phng php tuyn ti im (x1, y1), hnh 1.8. Tm ta c bn cnh,
chiu dy tm t = const. M un n hi vt liu E.
p dng phng php Ritz cn thit tm phim hm cho phng trnh chuyn v di tc ng
lc. Phim hm ca bi ton ny chnh l hm nng lng ca tm.
Hm chuyn v mt qua gia tm:
mx ny
Hm f(x,y) hy l: f mn ( x, y ) = sin sin
a b
19
mx ny
Hm chuyn v: w( x, y ) = a mn sin sin
m =1 n =1 a b
iu kin bin:
Ti x = 0, x = a: w = 0; w/x 0.
Ti y = 0, y = b: w = 0; w/y 0.
Cng bin dng:
1
U = u 0 dV
2V
vi th nng n v: u 0 = { } { }d
T
hay l u0 =
1
( x x + y y + x x + 2 xy xy + 2 yz yz + 2 zx zx )
2
D 2 2 2 w 2 2 w 2 w
( )
U = w + 2(1 ) 2
xy
dxdy
2
x y 2
E t3
trong D =
12(1 2 )
Cng ngoi lc:
W = q ( x, y ) w( x, y )dxdy
Thay w v cc o hm ca w theo x, y vo biu thc tnh U:
D 2 w 2 w
a b 2 w 2 2 w 2 w
U = 2 + 2 + 2(1 ) 2 dxdy
2 0 0 x y xy x y 2
2
D ny
2
a b
m 2 n 2 mx
U = a mn + sin sin dxdy
2 0 0 m =1 n =1
a b
a b
Cng do lc tp trung tc ng:
mx ny
W = P a mn sin sin
m =1 n =1 a b
Phim hm I:
I = U-W.
(U W )
Tin hnh ly o hm ca (U - W) theo amn: s nhn c h phng trnh i s,
a mn
trong amn ng vai tr n s.
S dng tnh trc giao hm lng gic trong phm vi 0 x a v 0 y b:
a
mx nx 0 mn
sin
0
a
sin
a
dx =
a / 2 m=n
20
a
mx nx 0 mn
sin
0
b
sin
b
dx =
b / 2 m=n
Dab m n
2 2
mx0 ny 0
a mn + P sin sin =0
4 a b a b
vi m = 1,2,...; n = 1,2,...
T phng trnh ny xc nh amn:
4P mx0 ny 0
a mn = sin sin
m n
2 2
a b
abD +
a b
Nghim bi ton:
mx0 ny 0
sin sin
b sin mx sin ny
4P a
w( x, y ) =
abD m =1 n =1 m n 2
2
a b
+
a b
V d 3b: Gii bi ton un tm, t l cnh a/b = 1,5. Tm b ngm 4 cnh, chu tc ng ti phn b
u theo phng php tuyn, hnh 1.9.
S dng tnh i xng cu hnh tm, chn gc h ta nm chnh gia tm, hai trc i qua ng
i xng tm. Hm th trnh by di dng:
a mx my
w( x, y ) = mn 1 (1) m cos 1 (1) n cos , m,n = 1,3,5 . . .
m n 4 a a
iu kin bin:
21
w
(w)x = a = 0, =0
x x = a
w
(w)x =b = 0, =0
y x = b
nhanh chng nhn kt qu, c th chnh xc cn bn thm, hy nhn m = n = 1:
a x y
w = 11 1 + cos 1 + cos
4 a b
Thay biu thc ny vo cng thc tnh cng bin dng tm s nhn c:
+ a+b
D 4 a112 3b 3a 2
D
2 a b
2 2
U = w dxdy = ( ) + +
32 a 3 b 3 ab
Cng ngoi lc thc hin:
+ a+b
W = p 0 w( x, y )dxdy = p 0 a11 ab
a b
Hm nng lng ca tm gm nng lng tm chu un v nng lng bin dng mt trung ha
tm U = U1 + U2.
Trong U1 tnh theo cng thc:
D 2 2 2 w 2 2 w 2 w
2
( )
U 1 = w + 2(1 )
xy
2
x y 2
dxdy
U2 tnh theo cng thc:
22
1 w w w
2 2
w
U 2 = N x + N y + 2 N xy dxdy
2 x y x y
trong :
Et u 0 v Et v 0 u
Nx = + 0 v N y = + 0
1 2 x y 1 2 y x
u v
N xy = N yx = Gt 0 + 0
y x
Trng hp Nx = -xt; Ny = Nxy = 0, hm U2 tr thnh:
2
w
a b
1
U 2 = N x dxdy
2 0 0 x
iu kin bin:
w
ti x = 0 v x = a: w = 0; 0;
x
w
Ti y = 0: w = 0; 0;
y
w
Ti y = b: w 0; 0;
y
Hm w(x,y):
n
w(x,y) = amn y sin mx
m=1 n =1
b a
nhanh chng c kt qu, ch chn 1 hng s khi tnh chui cho w.
y x
w( x, y ) = a11 sin
b a
Thay gi tr va vit vo phng trnh ca U1, U2 hm th nng ny tr thnh:
D 2 2 2 w 2 2 w 2 w
2
( )
U 1 = w + 2(1 )
xy
2
x y 2
dxdy =
a112 D ab 1 a
4 2
= + 2(1 )
2 a 6 b a 2
2
1 2 ab
U2 + a11 x t
2 a 6
Tin hnh tnh o hm theo biu thc:
(U 1 + U 2 )
=0
a11
s nhn c phng trnh:
23
4 ab 1
2
a ab
2
a11 D + 2(1 ) xt = 0;
a 6 ba 2 a 6
T tnh cht c hc ca bi ton, hng s a11 0 biu thc trong du ngoc ln phi bng 0, t
xc nh lc Euler:
D 6 2 D 6(1 ) b
2 2
x = E = + (1 ) 2 = 2 +
t a a b t 2 a
Phng php Rayleigh-Ritz gii bi ton dao ng tm
V d a: p dng phng php Rayleigh Ritz xc nh tn s ring tm hnh ch nht cnh axb,
chiu dy t = const, bn mp b ngm.
Th nng tm chu un c tnh nh sau:
1 2 w 2 w 2 2 w 2 2 w 2 w
U 0 = D 2 + 2 + 2(1 ) 2 dxdy ,
2 x y xy x y 2
Et 3
trong D = - cng tm, vi t chiu dy tm.
( )
12 1 2
2U 0 2U 0 4 2 a2 a4 D
=2
hay l = = 3+ 2 2 +3 4
M M 3 b b ta 4
D
Trng hp a = b c th thy rng: = 37,2
ta 4
V d b: Xc nh hai tn s thp nht dm ta trn trn hai gi n, ti hai u theo phng php
Rayleigh-Ritz.
Hm chuyn v thnh lp dng chui hu hn sau, nhm tha mn iu kin bin:
2 3
x x x
w( x) = a 0 + a1 + a 2 + a3 (a)
L L L
24
iu kin bin: w(0) = w(L) = 0 (b)
C th vit li phng trnh (a) di dng:
x 2 x x 3 x
w( x) = A1 + A2 (a)
L L L L
V
wf ( R )dV = 0 (1.29)
2.1 PHNG PHP GALERKIN
Phng php Galerkin thch hp cho nhng bi ton c hc thuc l thuyt n hi, bin dng
do, l thuyt trng v cho cc phng trnh vi phn.
N
Hm u di dng hm xp x: u~ = ai f i , hm sai s hay hm d = L( u~ ) - p
i =1
x(1 x )dx = 0
0
x (1 x)dx = 0
2
(c)
0
26
Gii hai tch phn trn, h phng trnh i s s c dng:
3 3 1
10 20 a1 12
= (d)
3 13 a 2 1
20 105 20
Sau khi gii h phng trnh, cc h s c xc nh nh sau:
71 7
a1 = v a 2 =
369 41
T hm xp x u s l:
71 7
u~ = x(1- x)( + x) (e)
369 41
Phng php Galerkin suy rng, s dng rng ri nh mt php bin phn. Theo hng ny c
th vit h hm trc giao h thng hm fi nh sau:
{ L (u) - p} fidV = 0, i=1,2,3,...,N (1.32)
Mt khc bin phn ca u c th khai trin dng chui:
u = a1f1 + a2f2 +....... + aNfN (1.33)
u = aifi
Thay biu thc cui vo (1.31) s nhn c h phng trnh:
{ L (u) - p} u dV = 0 (1.34)
V d 6: Xc nh vng dm nh nu ti v d trnh by ti v d 1, phn trc.
Phng trnh vi phn miu t vng dm c dng:
d2 d 2w
EI 2 q = 0 0 x L
dx 2 dx
iu kin bin:
ti x = 0 v x= L: w =0; w = 0;
vng c tm theo biu thc (d) nh trnh by trong phng php Ritz:
Hy chn li gii th nghim hai thnh phn sau:
w~ ( x) = a sin x + a sin 3x
1 2
L L
4 4
x 3 3x
R = EIa1 sin + EIa 2 sin q
L L L L
Th tc ca phng php Galerkin a n h phng trnh i s:
L x L 2L
0
sin
L
Rdx =EIa1
2
q
=0
L 3x L 2L
0 Lsin Rdx =EIa 2
2
q
3
= 0
T h phng trnh c th xc nh:
4qL4 4qL4
a1 = 5 a2 =
EI 243 5 EI
27
Trng hp cc h s v cng ln, hm w(x) vit di dng chung:
(2i 1)x
w( x) = ai sin
i =1 L
p dng cng thc Galerkin vo bi ton s nhn c h phng trnh:
d 4 w( x)
L
(2i 1)x
0 EI dx 4 q sin L dx = 0 , i =1,2,...,
Sau khi gii h phng trnh s xc nh cc gi tr ca h s ai, t c th vit biu thc cho
hm vng dm.
4qL4
1 kx
w( x) = 5
EI
k =1, 3,... k
5
sin
L
Kt qu tnh theo phng php Galerkin trong trng hp ny trng vi kt qu tnh theo phng
php Ritz.
V d 7: p dng cng thc suy rng ca Galerkin (1.34) gii phng trnh Poisson trong min hn ch
bng hnh ch nht cnh axb.
Phng trnh Poisson:
2u 2u
+ =C (a)
x 2 y 2
iu kin bin:
ti x = 0 v x = a: u =0;
ti y = 0 v y = b: u =0. (b)
Hm xp x c th vit di dng:
u(x,y) = x( x-a)(y-b)y (c)
Thay (c) vo (1.9) chng ta nhn c:
a b
2u 2u
0 0 x 2 + y 2 C udxdy = 0 (d)
5 C
T : = (f)
2 a2 + b2
v hm u:
5C
u = (x2 - ax) (y2 - by) (g)
a +b 2
2
V d 8: p dng cng thc Galerkin (1.34) gii bi ton un tm thp c cc cnh axb, ngm ti cc
mp tm, chu ti phn b u p(x,y) = const tc ng php tuyn. cng tm D, chiu dy tm t.
Phng trnh vng w(x,y) trong min hn ch nu trn c tm di dng hm xp x:
28
u(x,y) = w(x,y) = i =1
cifi(x,y) (a)
Mi hm fi, i=1, 2,...., phi tha mn iu kin bin v phng trnh vi phn:
D.2 2 u - p(x,y) = 0 (b)
trong p(x,y) ti trng tc ng ln tm.
Biu thc (a) chn cho u, trong trng hp ny c th l:
1 2mx 2ny
u(x,y) =
m =1 n =1
amn.
4
(1-cos
a
) ( 1- cos
b
) (c)
0 0
[D.a11.2 2 fi(x,y) - p(x,y)] fi(x,y)dxdy = 0. (f)
2. Xc lp hm sai s:
= L ( u~ ) - p = ai L (fi) - p.
i =1
c
(x - )dx = 1 vi c 0, ngoi phm vi trn hm (x) = 0. (1.33)
Hm (c) trn y cha tha mn iu kin cn bng phng trnh vi phn (a) cng cc iu kin
bin. Do vy t (c) ch chn nhng thnh phn nhm tho mn 4 biu thc ca cc iu kin bin
nu, cn ti ba im chn cho tnh ton, ph tha mn iu kin cn bng phng trnh vi phn bc
bn. Hm w(x) phi l:
2 3 4 5 6
x x x x x x
w( x) = a 0 + a1 + a 2 + a3 + a 4 + a5 + a 6 (d)
L L L L L L
Sau khi tho mn iu kin bin, cc h s ai c xc nh t h phng trnh:
a0 = 0
a1 = 0
a0 + a1 + a2 + a3 + a4 + a5 + a6 = 0
2a2 + 6a3 + 12a4 + 20a5 + 30a6 = 0
Ti cc im c chn x = 0,25L; 0,5L; 0,75L, sau khi tha mn phng trnh (8.23), h
phng trnh cha ai s l:
pL4
24a4 + 30a5 + 22,5a6 =
EJ
pL4
24a4 + 60a5 + 90a6 =
EJ
pL4
24a4 + 90a5 + 202,5a6 =
EJ
pL 5 pL4 pL4
T : a0 = 0; a1 = 0; a2 = ; a3 = - ; a4 = ; a5 = 0; a6 = 0.
16 EJ 48EJ 24 EJ
K hiu = x/L phng trnh vng dm theo cch tnh trn vit li nh sau:
pL4 1 2 5 3 1 4
w( x) = +
EJ 16 48 24
31
2.3 PHNG PHP TNG NH NHT CC BNH PHNG CA SAI S
Phng php ton c tn gi Least Squares s dng rt rng ri trong cc phng php tnh.
Phng php trng hm coi y cng l cch lm hu hiu khi gii bi ton phng trnh vi phn.
Trong khun kh phng php ny coi rng tch phn ca bnh phng hm sai s vi trng hm d
trong min kho st t minimum.
V
wR 2 dV = min (1.34)
2
V wL i ai f i p dV = min (1.35)
3x
2 4 4
x 3x x 3
2(EI ) a1 a 2 sin sin
2
2 EIqa1 sin 2 EIqa 2 sin dx = 0
L L L L L L L
L
[
4 4
L 2 2 2 2 x 2 2 3 3x
0 R dx = 0 (EI ) a1 sin dx + (EI ) a 2 sin 2 dx + q 2 +
a1 a1 L
L L
L
3x
2 4 4
x 3x x 3
2(EI ) a1 a 2 sin sin
2
2 EIqa1 sin 2 EIqa 2 sin dx = 0
L L L L L L L
Hoc
8 4
(EI )2 a1 L 4 EIq
L
=0
L L
32
L
[
8 8
L 2 2 2 2 x 2 2 3 3x
0 R dx = 0 (EI ) a1 sin dx + (EI ) a 2 sin 2 dx + q 2 +
a 2 a 2 L
L L
L
3x
8 4 4
x 3x x 3
2(EI ) a1 a 2 sin sin
2
2 EIqa1 sin 2 EIqa 2 sin dx = 0
L L L L L L L
Hoc
8 4
(EI ) a 2 L 4 EIq L 3 = 0
2
L 3 L
T h phng trnh c th xc nh:
4qL4 4qL4
a1 = a2 =
5 EI 243 5 EI
33
Chng 2
1
y k( IV )' = ( yk+2 - 4yk+1 +6yk - 4yk-1 + yk-2) (2.5)
(x )4 Hnh 2.1 Hm u(x) v sai phn
34
ng dung phng php sai phn hu hn gii phng trnh vi phn
S dng cc biu thc ghi trong (2.5) gii bi ton phng trnh vi phn thng gp trong c hc kt
cu. Dm thng, momen qun tnh mt ct thay i theo lut I(x) = I0 (1 + x/L), vi I0 l momen
qun tnh mt ct u dm pha tri. Hy tnh vng dm ti v tr chiu di dm, tnh t tri.
Phng trnh vi phn un dm:
d2y
EI ( x) = M (*)
dx 2
trong M momen un dm.
Momen un dm tnh nh sau:
p
M = 0 x(L x )
2
iu kin bin: Hnh 2.2 Dm thng chu tc ng ti phn b u
M(0) = M(L) = 0
Phng trnh vi phn (*) c th vit li di dang:
d2y p 0 L2 x x x p 0 L2 (1 )
= L 1 / 1 +
dx 2 2 EI 0 L L 2 EI 0 (1 + )
trong = x/L
iu kin bin:
y(0) = y(L) = 0
C th dng bin khng th nguyn u thay vo v tr ca y:
u = y/ ( )
p0 L4
2 EI 0
2 w 2 w
(m ) D +
(y ) (x )2 i ,k
y i ,k 2
w
(m ) = (m xy )i ,k (1 )D (2.12)
xy i , k
2(x ) 2 y i ,k
v
2 w 2 w
( f x )i ,k D +
2(x ) (x ) (y )2 i ,k
2
2 w 2 w
(f ) D + (2.13)
2(y ) (x ) (y )2 i ,k
y i ,k 2
Th t gii bi ton un tm th hin qua bi ton xc nh vng tm hnh vung cnh a, chu
a
ti trng phn b u q, tc ng theo phng php tuyn. Cnh tm x = ta trn gi, dc y =
2
a
cnh b ngm.
2
Phng trnh chung un tm:
4w 4w 4w q
+ 2 + =
x 4 x 2 y 2 y 4 D
trong D - cng tm.
iu kin bin:
a 2w
ti x = : w = 0; = 0;
2 x 2
a w
ti y = : w = 0; = 0;
2 y
Tm c chia thnh li 4x4 vi x = y = a/4.
a a
Hm w cn tha mn w = 0 cho tt c cc nt nm trn cnh tm x = . v y =
2 2
H phng trnh i s xc nh hm chuyn v w(x,y) theo phng php sai phn hu hn:
4w 4w 4w
x 4 4 + 2 2 2 + 4 = (u i+2,k - 4u i+1, k + 6uik - 4u i-1,k + ui-2,k)
x x y y ik
+2(u i+1, k+1 + u i+1,k-1 - 2ui+1,k + 4uik -2ui,k-1 - 2ui-1,k + ui-1,k+1 + ui-1,k-1) +
40
qik x 4
+ 2 (ui,k+2 - 4ui,k+1 + 6uik - 4ui,k-1 + ui,k-2 ) =
D
x 2
trong : = ;
y 2
Trong trng hp ny =1; qik = q = const.
Thay th cc gi tr x = ; y = a/4 vo phng trnh cui, thc hin php tnh cho tt c 4
nt, h phng trnh i s theo phng php li c dng:
10w1 - 16w2 - 16w3 + 8 w4 = C
-8w1 + 21w2 + 4w3 - 16w4 + w6 = C
-8w1 + 4w2 + 21w3 - 16w4 + w8 = C
2w1 -8w2 - 8w3 + 22w4 + w5 + w9 = C
qa 4
trong C =
256 D
2w
iu kin bin = 0 trn x = a/2 c tha mn trong h phng trnh:
x 2
w2 + w6 = 0
w4 + w5 = 0
w7 = 0
w
Cn iu kin = 0 a n:
y
w3 - w8 = 0
w4 - w9 =0
w10 = 0
Gii h phng trnh i s trn y cho php xc nh hm u(x,y) ti tt c cc nt trn li.
ng sut trong tm tnh theo cng thc:
2 u 2u ik + u i 1,k
x = 2 u = i +1,k
y (y ) 2
2 u i ,k +1 2u ik + u i ,k 1
y = u= ;
x 2
(x) 2
2 u i +1,k +1 u i +1, k 1 u i 1,k +1 + u i 1,k 1
xy = u=
xy 4xy
V d 2.2: Tm thp hnh ch nht cnh di a, cnh ngn a. Tm b ngm mt mp chiu di a, hai
mp cn k ta gi cng, mp cn li t do. Ti tc ng php tuyn c gi tr khng i. S dng
li bc a xc nh chuyn v w(x,y) tm.
Chia tm thnh 12 hnh vung cnh a. Cc nt o c nh s trn cng hnh.
41
Hnh 2.7
3 XON DM
Bi ton xon dm tr mt ct hnh ch nht, trong phn L thuyt n hi xc nh dng:
2 2
+ = 2 = 0 ti bin
x 2 y 2
T cng thc ny chng ta s xc nh hm ng sut Prandtl .
V d 2.3 Xc nh ng sut do xon dm mt ct hnh vung, cnh a.
(a)
(b)
Hnh 2.8 Mt ct hnh vung v li
Li mt ct th hin ti hnh 2.8, theo x = y = 1/3. V tr cc nt j,k j, k = 1,2,3,4 nh th
hin ti cng hnh. iu kin bin ca hm Prandtl nh sau:
j ,1 = 0 1,k = 0 v j , 4 = 0 4,k = 0 j = 1,2,3,4; k = 1,2,3,4
T cc cng thctnh o hm ring:
2 u 2uik + ui ,k 1 2 u i +1,k 2u ik + u i 1,k
u = i ,k +1
2 ik
; uik =
x ( x ) 2 y 2
(y ) 2
43
v iu kin bin c th xy dng h phng trnh i s:
4 2, 2 + 2,3 + 3, 2 = 0,22222
2, 2 4 2,3 + 3,3 = 0,22222
2, 2 4 3, 2 + 3,3 = 0,22222
2,3 + 3, 2 4 3,3 = 0,22222
Li gii h phng trnh:
{ } = [0,11111 0,11111 0,11111 0,11111]
T
Trng hp dng li mn hn, hnh pha phi, h phng trnh i s c dng sau:
4 1 2, 2
1 4 1
2,3
1 4 1 0 2, 4
1 4 1 3, 2
1 4 1 3,3 = { 0,125}
1 4 1 3, 4
0 1 4 1 4, 2
1 4 1 4,3
1 4 4, 4
2, 2 0,0859
2,3 0,10937
2, 4 0,0859
3, 2 0,10937
3,3 = 0,140625
0,10937
3, 4
4, 2 0,0859
4,3 0,10937
4, 4 0,0859
ng sut ct do xon xc nh t biu thc:
G
zx = G = ( 3,4 3,2 ) zy = G = G ( 4,3 2,3 )
y 2 x 2
4 BI TON TRNG 2D VI BIN CONG
Trong trng hp bin cong cn thit hm ha bin dng a thc:
w( x, y ) = w0 + a1 x + a2 y + a3 x 2 + a4 y 2 (2.15)
T hnh 2.9 c th tnh cc hng:
h 2 (w4 w0 ) + h42 (w0 w2 ) h 2 (w1 w0 ) + h12 (w0 w3 )
a1 = ; a2 = (2.16)
hh4 (h + h4 ) hh1 (h + h1 )
44
h(w4 w0 ) + h4 (w0 w2 ) h(w1 w0 ) + h1 (w0 w3 )
a3 = ; a4 =
hh4 (h + h4 ) hh1 (h + h1 )
hi
trong i = , i = 1,4
h
Trng hp hi ca c 4 nhnh u nh so vi h, cng thc trn c dng:
h 2 ( 2 w)
2w1 2 w2 2 w3 2 w4
+ + +
1 (1 + 3 ) 2 ( 2 + 4 ) 3 (1 + 3 ) 4 ( 2 + 4 )
(2.19)
2 2
+ w0
1 3
2 4
2M 2M 2w 2w M
+ = p; + 2 =
x 2 y 2 x 2
y D
Di dng ma trn biu thc cui vit nh sau:
Hnh 2.10
45
4 2 0 2 0 0 M 1
1 4
1 0 2 0 M 2
0 1 4 0 0 2 M 3
= ph
2
1 0 0 4 2 0 M 4
0 1,06 0 1 4,26 1 M 5
0 0 1,34 0 1,25 7,41 M 6
Gii h phng trnh s nhn c cc gi tr sau cho vecto M:
{M } = ph 2 [1,384 1,23 0,769 1,038 0,884 0,423]
T
V
ph 4
{w} = [1,52 1,282 0,647 1,066 0,853 0,325]T
D
Momen un tnh ti v tr gia tm:
D
Mx = 2
[2w1 2w2 + (2w1 2w4 )] = 0,187 pb 2
h
D
My = 2
[2w1 2w4 + (2w1 2w2 )] = 0,263 pb 2 = M max
h
5 PHNG PHP SAI PHN HU HN TRN C S PHP BIN PHN
Phng php sai phn hu hn ang xem xt p dng hu hiu cho nhng kt cu c cu hnh
chun, hay ni r l cu hnh n gin. Ma trn cng lp ra trong nhng trng hp ny thuc dng ba
ng cho chnh hoc nm ng cho chnh, v l ma trn i xng. Vi nhng kt cu c cu hnh
phc tp, tnh i xng ca ma trn khng cn, nhng u vit vn c ca phng php khng pht
huy tc dng nh mong i. Ngy nay cc nh nghin cu xut th tc x l phng php sai phn
hu hn trn c s php bin phn kinh in. Tn gi phng php c ngun gc t cc cng trnh
lin quan, ng ti trn cc tp ch ton v c hc, trong nhng nm cui su mi, u by mi th
k XX. y l phng php sai phn xy dng trn nn ca nguyn l nng lng (finite difference
energy method). T nguyn l cng o cp ti sch C hc kt cu tu thy thy r rng xy dng
bi ton theo nguyn l ny m bo ma trn trong h phng trnh i s lun i xng v lun
dng.
Trong chng mc c th nhn xt, y l s chuyn ha nhng u vit tim tng ca phng
php phn t hu hn vo phng php sai phn hu hn. Ni cch khc, gia hai phng php ny
c s tng ng. Tranh th tnh tng ng ny phng php sai phn hu hn ang tm cch i
mi. Nhng v d tip theo trnh by cch lm ny.
V d 2.5: Gii bi ton un dm ti v d 2.1, hinh 2.2, trn c s ca nguyn l nng lng.
T nguyn l cng o c th vit cng o h thng nh sau y:
L L
= EIw"w" dx pwdx = 0 (a)
0 0
Tin hnh chia chiu di dm ti hnh 2.2 thnh 6 phn on. Phng trnh nng lng ca dm
xt nh tng nng lng su thnh phn thnh vin:
46
L
= (EIwi"wi" pwi )dx = 0
5
(b)
i =0 0
i = (wi 1 2wi + wi +1 ) (w )
EI
2wi + wi +1 pwi (d)
( L / 5 )2 i 1
iu kin bin:
w0 = w0' = w5 = 0 w1 = w1
T :
[ ]
= EI / (L / 5)3 {w1 [(7 w1 4w2 + w3 ) (4 / 5) p0 (L / 5)]
+ w2 [( 4w1 + 6w2 4w3 + w4 ) (3 / 5) p0 (L / 5)]
+ w3 [(w1 4 w2 + 6 w3 4 w4 ) (2 / 5) p0 (L / 5)]
(e)
+ w4 [(w2 4w3 + 6w4 + w6 ) (1 / 5) p 0 (L / 5)]
+ w6 [(w4 + w6 )] = 0
Dng k hiu ma trn c th vit phng trnh (e) dng sau:
= w T (Kw P ) = 0 (f)
n iu kin w4 + w6 = 0 hay l w6 = -w4 c th vit:
7 4 1 0 0 w1 4 / 5
4 6 4 1
0 w2 3 / 5
p 0 (L / 5)
4
1 4 6 4 0 w3 = 2 / 5 (g)
EI
0 1 4 6 1 w4 1 / 5
0 0 0 1 1 w5 0
Ma trn cng ca h thng l ma trn nm ng cho, c tnh i xng v dng. Gii h
phng trnh cho php xc nh chuyn v cc cc im tnh. Kt qu tnh trng vi kt qu nhn t
v d trc.
Dm ang cp xt dng chung nh tp hp ca nhiu phn on, gii hn gia cc phn on
l nt. Phng trnh cn bng xy dng cho mi phn on, nh gi l sai phn, c vit li nh
sau:
47
1 wi 1
i = (wi 1 2wi + wi +1 )
EI
2 4 [1 2 1] wi
1 h w
i +1
1 2 1
EI
= w iT
4
2 4 2 w i = w i k i w i (h)
h
1 2 1
vi
1k 1 1 0 1
2A
k = 2k k = 1 2 1
k
p = k
1 (d)
k 3
3 0 1 1 1
iu c th nhn xt l cng thc (c) va lp c dng tng t cng thc chng ta gp trong
phng php phn t hu hn. Mi th tc tnh ton cho cc ma trn trong biu thc ny trng vi
th tc ca phng php phn t hu hn.
Sau x l iu kin bin c th vit biu thc (c) di dng:
T (K P ) = 0
= [ 2, 2 2,3 3, 2 3,3 ]
T
trong
c th vit biu thc tnh W cho ba ton phng ang xem xt:
W = u T DT EDudA u T pdS = (Du )T EDudA u T pdS
A Sp A Sp
trong
49
x 0 1 0
Et u x
D=0 y E= 1 0 u=
1 2 u y
y
x 0 0 1
2
Hnh 2.12
Thc hin php tich phn theo din tch A, nhn kt qu dng:
k11 k12
A
u T D T EDudA = v T E *
k 21
k 22
v = v T kv
1 0 1 1 0
1
k11 = 1 [ 1 1 0] + 1[0 1 1] = 1
2
0 1 0
1 0 1
1
k12 = 1 [0 1 1] + 1[ 1 1 0] =
2
0 1 0
50
0 1 0
1
k 21 = 1[ 1 1 0] + 1 [0 1 1] =
2
1 0 0
0 1 0
1
k 22 = 1[0 1 1] + 1 [ 1 1 0] = 1
2
1 0 0 1 1
vi =
(1 ) =
(3 )
2 2
Ma trn k tnh cho tam gic pha tri, hnh 2.11:
1 1 0 0
0
k = E*
0
X 1
0
Ma trn k tnh cho tam gic pha phi, hnh 2.11:
0 0
1
1 0
k=E
*
1 1 0
X
Hnh 2.13
51
Vec to ti ti phn t 5 v 7:
h h 4h 5h
p 75 = p0 p85 = p0 p87 = p0 p97 = p0
12 6 12 12
iu kin bin:
u = u x3 = u x6 = u x9 = 0
H phng trnh i s hnh thnh t th tc ang nu:
KV = P
Trong ma trn K mang dng sau:
2
1 2
0 2
0 2 2
0 0 0
0 0 0 2 1 2
0 0 0 0 2
K = E*
0 0 0 0 0
0 0 0 2
2 0 2 0 2 4
0 0 0 0 0 1 0 2 2
0 0 0 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0 2 0
0 0 0 0 0 0 0 0 1 0
vi = (1 + 2) / 2
Kt qu tnh:
Nt ux uy
1 -2,5.10-4 0
2 -2,02.10-4 -0,44.10-4
3 0 -0,55.10-4
4 -0,059.10-4 -0,183.10-4
5 -0,0648.10-4 -0,48.10-4
6 0 0,062.10-4
7 0,15.10-4 -0,25.10-4
8 0,11.10-4 -0,55.10-4
9 0 -0,74.10-4
th trnh by kt qu tnh gii thiu ti hnh 2.14
Hnh 2.14
6 DAO NG DM
Phng trnh dao ng ngang dm
52
d 4w d 2w
EI + m =0 (2.44)
dx 4 dt 2
Nu vit w( x, t ) = X ( x).e it phng trnh ang nu s mang dng phng trnh vi phn bc 4:
d4X
4X = 0 (2.45)
dx 4
n n
trong = A =m (2.46)
EI EI
Tn s ring bi ton, gii bng ng gii tch s l:
4 EI
n2 = n (2.47)
m
trong 1L = 4,73; 2L = 7,85
xc nh tn s ring dm di L, cng EI, din tch mt ct ngang A, khi lng ring vt liu
, ta 2 u cn chia chiu di dm thnh nhng on bng nhau. Trng hp ny hy chia L lm 3
phn bng nhau. S nt ghi ln lt t tri sang phi: 0, 1, 2, 3. Nt o pha tri, cch nt 0 khong
cch L/3 v bn tri mang s th t -1, nt o pha phi cch nt 3 khong cch L/3 mang s th t 4,
hnh 2.15
H phng trnh lp ti nt 1 v 2 cho phng trnh vi phn bc 4 ny s l:
X 1 4 X 0 + 6 X 1 4 X 2 + X 3 14 X 1 = 0
(a)
X 0 4 X 1 + 6 X 2 4 X 3 + X 4 14 X 2 = 0
4
L
trong = 4
1
4
(b)
3
iu kin bin:
X0 = X3 = 0
dX hay l X 0 = X 3 = 0; X 1 = X 1 X2 = X4 (c)
=0 nt 0,3
dx
H phng trnh i s:
7 X 1 4 X 2 = 14 X 1
(d)
4 X 1 + 7 X 2 = 14 X 2
7 4 4 1 0
Hay l 4 7 {X } 1 0 1{X } = {0} (e)
Tn s ring xc nh t phng trnh:
15,59 EI 29,85 EI
1 = 2 2 = 2 (f)
L m L m
53
7 DAO NG TM
T phng trnh tnh hc xc nh chuyn v ngang tm:
4w 4w 4w q
+ 2 + = ,
x 4 x 2 y 2 y 4 D
trong D - cng tm.
Thay lc qun tnh vo v tr ti bn ngoi, phn b theo lut xc nh q(x,y) s nhn c
phng trnh chuyn ng tm.
2
2 2 w mw = 0 (2.48)
D
Trong khun kh phng php li cng thc () s trin khai dng:
( )
x 4 2 2 w ik = (u i+2,k - 4u i+1, k + 6uik - 4u i-1,k + ui-2,k)
+2(u i+1, k+1 + u i+1,k-1 - 2ui+1,k + 4uik -2ui,k-1 - 2ui-1,k + ui-1,k+1 + ui-1,k-1) +
2
+ 2 (ui,k+2 - 4ui,k+1 + 6uik - 4ui,k-1 + ui,k-2 ) = mwi ,k (2.49)
D
x 2
trong : = ;
y 2
iu kin bin bi ton ph hp vi hon cnh c th. Trng hp tm ngm 2 cnh i din ti y =
a a
, hai cnh cn li x = ta gi cng nh nu ti v d , iu kin bin ghi li nh sau:
2 2
a 2w
ti x = : w = 0; = 0;
2 x 2
a w
ti y = : w = 0; = 0;
2 y
Biu thc (2.21) c th vit li di dng chung, quen thuc trong cc bi ton tm tr ring, vecto
ring. Di dng ma trn c th vit:
AX = BX (2.50)
Trong cng thc ny A = [aij] ma trn vung cha cc thnh phn xc nh theo phng php sai
phn hu hn lin quan n ton t 22(.), B = [bij] l ma trn ng cho chnh, lin quan n m, v
= 2.
X l phng trnh (2.50) s nhn c tn s dao ng kt cu v cc vector trnh by dng dao
ng kt cu , ng vi tn s ring xc nh.
V d 2.5: Xc nh hai tn s thp nht dao ng tm hnh vung trnh by ti hnh 2.16.
Phng trnh dao ng t do, khng cn ca tm:
2
2 2 w mw = 0
D
Chia tm nh li u, bc h = y = x = a/4.
54
Hnh 2.17
Phng trnh chnh:
56
2w 2w
D 4 w + n x 0 2 + n y 0 2 (2.53)
x y
Chia li theo cch gin n nht, h = x = y, c th trin khai cng thc (2.53) dng sau:
D
h4
[
20wi , j 8(wi +1, j + wi , j +1 + wi , j 1 )
]
2(wi +1, j +1 + wi 1, j +1 + wi +1, j 1 + wi 1, j 1 ) + wi + 2, j + wi 2, j + wi , j + 2 + wi , j 2 (2.54)
h2
[ ]
n x 0 (wi +1, j 2 wi , j + wi 1, j ) + n y 0 (wi , j +1 2wi , j + wi , j 1 ) = 0
+
p dng cng thc (2.54) cho cc nt tnh ton, tin hnh p t iu kin bin, kt qu nhn
c h phng trnh i s , dng ma trn s l:
[A]{w} * [B]{w} = 0 (2.55)
Xc nh * t h phng trnh (2.27) theo cc phng php ton gii thiu. iu lu l, tr
ring nh nht (thp nht) s ng vai tr h s ti gii hn, c ngha ti gy mt n nh tm.
V d 2.6: Xc nh ti gii hn cho tm vung, ta 4 cnh, chu ti nn nx = ny = -nx0.
Cu hnh tm trnh by ti hnh 2.18. Mi cnh tm chia 3, u nhau h = = a/3. Tm chia lm
9 phn t, cc nt trong tm nh s 1, 2, 3, 4.
Phng trnh vi phn chnh yu xt mt n nh tm:
D 4 w + n x 0 2 w = 0 (2.56)
n tnh i xng cu hnh v ti bn ngoi, c th vit: w1 = w2 = w3 = w4 = w,
phng trnh (2.28) c th vit di dng gn sau y:
D n x 0
(20 8 1 8 + 2 1)4 w + ( 4 + 1 + 1)4w = 0 (2.57)
h4 h2
Chng 3
chuyn v. Bin dng v ng sut trong h thng kt cu xc nh t l thuyt n hi: {}= [C]{},
{} = [D]{}. Ma trn [C] v [D] trnh by tnh cht vt liu.
Tng nng lng h thng:
1
= { }T { }dV {P}T {u}dS (3.1)
2V S
iu kin bin
V S
hay U W = (U W ) = 0 (3.4)
59
Trong phng php tnh phn t hu hn (PTHH) tin hnh x l phng trnh (3.4), a bi
ton v h phng trnh i s tuyn tnh, chuyn v ti nt {u} ng vai tr n s. Trng hp
chung ca vt th 3D t vt liu n hi, chuyn v, bin dng th hin qua quan h:
Hm chuyn v: {u} = [u v w ] = [N ]{ }
T
(3.5)
trong {} vecto chuyn v nt, [N] hm hnh dng.
Vector ngoi lc: {P} = p x p y p z [T
] (3.6)
Vector bin dng:
u
x x 0 0
v x N i 0 0
x 0 0
y y 0 N
y i
0
y w u
0 0
{ } = z = u z v = z v = [ B ]{ } 0 0
z
Ni
[B i ] =
xy + 0 w Ni
Ni 0
yz y x y x y x
v w
zx + 0
z y 0 N N
z y z i y i
w + u 0
N 0
Ni
x z z x z i x
Cng thc (3.3) tr thnh:
1
= { }T [ B ]T [ D][ B]{ }dV { }T [ N ]T { p}dS = 0 (3.7)
2 V S
Trong phng php phn t hu hn, min V c m hnh ha thnh E phn t Ve, e = 1,
2,..., E vi gi thit trong mi phn t tha mn cc iu kin cn bng nh va nu. Th nng mi
phn t ghi li dng e, cn th nng ton h ng bng tng th nng tt c phn t hp thnh:
E
= e (3.8)
e =1
Th nng phn t:
1
e = { }T [ D]{ }dVe {u}T {p}dS .
2 Ve S
3 1
q
z
y
x
2
( 2) 2 1 2 6
0 ( 2)
k 21 k 22 6 6 0
T c th thy:
4 5 6
24 EJ 6 EJ 6 EJ
L3 2 w
L L 2
1 2
6 EJ GJ 4 EJ
pL L
2 T
+ 0 X 1 =
L L L 2 6
6 EJ GJ T 4 EJ Y 1 L
L2 0 +
L L 6
n quan h X1 = Y1 c th vit li h phng trnh trn di dng:
24 EJ 12 EJ
L3 2 w1 pL 2
L = L
12 EJ 2GJ 8 EJ X 1 2
2 T
+ 3
L L L
Cch lm va nu a li kt qu, ma trn cng ton h [K] c sp xp thnh ma trn vung,
i xng qua ng cho chnh. u im hng u ca phng php chuyn v ny chnh ch .
Cc thnh phn mang gi tr 0 trong ma trn ny thng rt nhiu, ty thuc vo cch t chc nh
du s th t bc t do bi ton. Thng l y l ma trn vung bc bng s bc t do. Ty thuc mt
chim ch trong ma trn, iu ny ph thuc vo nh s th t nt, c th gp ma trn c rt t
mang gi tr khc 0. Trng hp ny chng ta gp ma trn long. Trng hp nh s nt theo s
tha ng ngi ta thu c ma trn [K] dng ma trn gii hp. Ma trn dng ny c cu trc c
bit, ng cho chnh in y, gi tr cc thnh phn trn ng cho chnh lun ln. Mt s ng
cho nm gn ng cho chnh, trn v di ng ny in gn y d liu thu c t php cng
ma trn phn t. Chiu rng gii ma trn cng tnh bng s ng cho cha d liu khc 0. T ma
trn gii hp, s dng tnh i xng ca ma trn cng ton h ngi ta ch s dng mt na gii cng
64
vi ng cho chnh khi tnh ton. Cch sp xp ma trn cng di dng ma trn gii hp thun li
khi gii quyt nhng bi ton c b.
Thnh hnh USA v cc nc chu u cch sp xp theo ng chn tri (sky line). Cc thnh
phn c ngha ca na ma trn i xng cng cc thnh phn trn ng cho chnh ma trn [K]
c chuyn a ch v sp vo vector {s}, ln bng tng cc thnh phn ang nu.
Hnh 3.11
Hnh 3.12a
66
Hnh 3.12b
Trng hp ch c cu hnh i xng, ti i xng, nn tin hnh x l iu kin bin ti trc
i xng a bi ton v dng phn i xng.
5. X L IU KIN BIN
X l iu kin bin l iu bt buc trc khi gii h phng trnh tm chuyn v. Nhng cch
lm thc t c xem xt di y.
1) Thay th iu kin bin vo v tr ca n trong vector chuyn v
Ma trn [K] xc lp cho h thng, v nguyn tc s l bc ng bng bc ca t do cc nt.
Thc t trong tng s bc t do , khng phi tt c u l n s. Gi s rng vector chuyn v {U},
tc vector cha n theo ngha ban u gm hai nhm, nhm tha mn iu kin bin, c ngha khng
cn l n v nhm th hai ch cha n ca bi ton:
U 1
{U } = , trong U2 - gi tr bit trc, U1 - n cn tm. Bi ton {K}{U} = {P} gi c
U 2
th vit li:
[K 11 ] [K 12 ] U 1 P1
[K ] [K ] U = P (3.12)
21 22 2 2
Tin hnh gii phng trnh (70) theo cch sau:
[K11 ]{U 1} + [K12 ]{U 2 } = {P1 } (3.13)
[K11 ]{U 1} = {P1 } [K12 ]{U 2 } (3.14)
v [K 12 ] {U 1 } + [K 22 ]{U 2 } = {P2 }
T
(3.16)
Trng hp {K11] khng suy bin, nghim U1 s c tm theo cch thc:
{U 1 } = [K11 ]1 ({P1 } [K12 ]{U 2 }) (3.17)
Trng hp {U1} c bit trc, hay cn ni theo cch tha mn iu kin bin, nghim {P2}
xc nh t biu thc (3.16 ).
Trng hp {U2} ch cha cc gi tr 0, cn tin hnh loi b tt c dng v ct ca ma trn [K]
tng ng vi dng ca {U2} . Cch tnh tip tc ch cn l:
[K11] {U1} = {P1} (3.18)
2) Phng php tng thnh phn ma trn cng nm trn ng cho chnh, tng ng vi chuyn
v bit trc, lm thay i c trng ma trn, tha mn iu kin bin. Gi s {K} cc lp theo
cch va trnh by trn, vector chuyn v nt cng bc vi h thng phng trnh, trong c thnh
phn th j xc nh Uj = U*. Thay Kjj bng Kjj + , vi rt ln. Thay gi tr tng ng ti
vector ti bng gi tr U*.
67
n
C th vit rng: U j + K jk U k = U *
k =1
n
Nghim Uj U* nu U * >> K jk U k
k =1
Gii h phng trnh theo cch sau. Thay biu thc [K] = [L][U] vo phng trnh cn bng c
th thy:
[L][U]{D} = {P}.
Nu t {U}{D} = {Z}, phng trnh cn bng tr thnh:
[L]{Z} ={P}
L11Z1 = P1
L11Z2 + L21Z2 = P2
...
L11Z2 + L21Z2 + . . . Ln1Zn = Pn
Nghim u tin Z1 gii c s thay vo v tr v phi phng trnh tip theo:
D1 + U12 D2 + . . . +U1n Dn = Z1
U2 + U12 D2 + + U2n Dn = Z2
U3 + + U3n Dn = Z3
...
Dn = Zn
Ma trn [U] xc lp theo cch phn chia li ma trn K (decomposition) nh cch lm ca
Choleski. Ma trn [K] phn thnh [U]T.U, trong [U] chim trn ton b na phn trn ng cho
chnh ca [K]:
u11 u11 L u11
0 u11 L u11
[U ] =
M M M
0 0 0 u11
trong
70
u11 = K 11
a1 j
u1 j = j = 2,3,..., n
u11
i 1
u ii = K ii u ki2 ; i = 2,3,..., n
k =1
1 i 1
u ij = K ii u ki u kj i = 2,3,..., n; j = i + 1, i + 2,..., n
u ii k =1
u ij = 0; i > j
V d 2: Xc nh chuyn v dm thng, ta trn hai gi t hai u. Dm di L, cng EI, chu ti
phn b u q = const.
y l bi ton quen thuc t sc bn vt liu, li gii gii tch r rng. Dm s m hnh ha
theo 2 cch: a) xt dm nh h thng lin tc, b) li dng tnh cht i xng cu hnh, ti, ch gi li
phn i xng, tc mt na chiu di dm xem xt v x l.
a) Cch gii khng n tnh i xng: chia dm lm 2 phn t, nh s 1 v 2 di bng
nhau, bng L/2, ba nt 1, 2, 3 ghi li nh ti hnh 3.13. S dng nhng cng thc xc nh cng
phn t, vector ti cho phn t BEAM 2D nu tip ti im 8 chng ny tnh tip sau y.
a)
2 nut 3 nut 4 nut
b)
3 nut 9 nut
6 nut
c)
12 nut
4 nut 8 nut
d)
cn thit xy dng quan h {u} = {N]{}. Trng hp ny nn nhn hm hnh dng tuyn tnh:
73
x u1
{u} = L x
L L u 2
Hm bin dng:
{ } = d {u} = d N { } = [B]{ }
dx dx
trong [B] = 1 1
L L
Thay [B] vo cng thc tnh [k]:
1 / L 1 AE 1 1
[k ] =
L
1
E Adx =
0 1 / L L L L 1 1
7.2 Phn t TRUSS trong khng gian 3D
Chuyn v nt phn t hai nt, xt trong h ta cc b gn lin phn t:
{}cc_b = [ u1 v1 w1 | u2 v2 w2 ]T
Trong h ta chung vector ny c dng:
{}chung = [ U1 V1 W1 | U2 V2 W2 ]T
Quan h gia hai vector ny th hin bng biu thc:
u U
v = [R ]V
w W
trong ma trn chuyn [R] c hiu nh sau:
cos( x, X ) cos( x, Y ) cos( x, Z )
[R] = cos( y, X ) cos( y, Y ) cos( y, Z )
cos( z , X ) cos( z , Y ) cos( z , Z )
Ma trn cng tnh trong h ta cc b, cho phn t 3D BAR c dng:
1 0 0 1 0 0
0 0 0 0 0
0 0 0 0
[k ]cb = EA
L 1 0 0
X 0 0
1
Trong h ta chung ma trn cng phn t tnh bng {R]T[k]cb[R]. Vector lc tc ng phn t
tnh chuyn sang h ta chung bng biu thc [R]T{p}cb.
V d 3: S dng phn t dm chu ko, nn (BAR element) gii khung sau:
Chiu di cc thanh, qui i ra n v l = l23 = 3m:
l 2l l
l12 = 23 = ; l 24 = 23 = 2l
cos 3 cos
Ma trn cc phn t:
Phn t s 1
Hnh 3.16
74
1 0 1 0
[ ]
k =
(1) 1,5 AE 0 0 0 0
2 1 0 1 0
l
3 0 0 0 0
Ma trn chuyn [T].
cos 30 o sin 30 o 3 1
O O
[ ] 1 1
o o
sin 30 cos 30 3
T (1) = o =
cos 30 sin 30 2
o
3 1
O O
sin 30 o cos 30 o 1 3
Ma trn [k(1)] trong h ta chung tnh theo biu thc [T(1)][k(1)][T(1)]T:
3 3 3 3
[ ]
k =
(1) 3 3 AE 3
16l 3 3
1 3 1 k11 k12
=
3 3 k 21 k 22
3 1 3 1
Phn t s 2:
1 0 1 0
AE 0 0 0 0 k 33 k 32
[ ]
k ( 2) = =
l 1 0 1 0 k 23 k 22
0 0 0 0
Phn t s 3:
1 0 1 0
[ ]
k =
( 3) 1,5 AE 0 0 0 0
2 1 0 1 0
l
2 0 0 0 0
Ma trn chuyn tnh cho phn t s 3.
cos(45 o ) sin( 45 o ) 1 1
O O
[ ] sin( 45 ) cos(45 ) = 1 1 1
o o
T ( 3) =
cos(45 ) sin( 45 )
o o
2 O 1 1
O
sin( 45 o ) cos(45 o ) 1 1
Ma trn [k(1)] trong h ta chung tnh theo biu thc [T(3)][k(3)][T(3)]T:
1 1 1 1
3 AE 1 1 1 1 k 44 k 42
[ ]
k ( 3)
= =
4 2l 1 1 1 1 k 24 k 22
1 1 1 1
Ma trn cng ton h thng [K] = k(e) dc thnh lp di dng sau:
75
k11(1) k12(1)
(1) ( 3)
k 21 k 22(1)
+ k 22
( 2)
+ k 23
( 3) ( 2)
k 23 k 24
[K ] =
k 32( 2 ) k 33( 2)
( 3) ( 3)
k 42 k 44
Kt qu tnh theo cng thc cui s c ma trn cng c 8x8. Vec t chuyn v v vector lc
ca h u bc 8. H phng trnh cn bng c dng:
{K}8x8 {}8x1 = {P}8x1.
iu kin bin ca bi ton: u1 = v1 = u3 = v3 = u4 = v4 = 0. Sau x l iu kin bin, h
phng trnh cn bng gi c dng:
AE 2,505 0,032 u 2 0
=
l 0,032 0,855 v 2 P
Gii h phng trnh ny s nhn c:
u 2 0,015 Pl
=
v 2 1,170 AE
Lc ko, nn cc thanh (cc phn t BAR) tnh nh sau:
Phn t s 1:
0 0,743
0
{ } (1) 0
F = [k ][T ] = P
(1) (1)
u
2 0,743
v 2 0
Phn t s 2:
0 0,015
0 0
{F }
( 2)
= [k ( 2 ) ] = P
u2
0,015
v 2 0
Phn t s 3:
0 0,889
0
{F }
( 3) ( 3) 0
= [k ][T ] = P
( 3)
u
2 0,889
v 2 0
7.3 Phn t chu xon TOR
b 5 2 2
{p} = (3.21)
L
mx
2
m x L2 2 L2 2
5 + + chL 2 LshL
b 2 2
4
Thut ng bng ting Anh torsion with warping. Trong ting Php ngi ta s dng thut ng gne torsion, sch ting
c Wlbkrafttorsion, sch xut bn ti Nga s dng tnh t cng ngha vi ting Php ang nu CTECHEHHOE.
77
1 3 1
N2 = H11(1) (x) = 2
(x -2lx2 +l2x) ; N4 = H12(1) (x) = (x3 -lx2) (3.22)
l l
l
[k]e =
0
[N]T EI [N]dx
Kt qu tnh trc tip cho php nhn biu thc cho ma trn cng phn t BEAM 2D:
12 6 L 12 6 L
4 L2 6 L 2 L2
EJ
[k] = 3 (a)
L 12 6 L
DX 4 L2
Vector ti:
L
{F} = [ N ]T qdx (b)
0
Hnh 3.19b
78
qL
2
qL2
12
{F } = qL (c)
2
qL2
12
Trng hp phn b ti trng hnh thang:
( p p1 )
p(x) = 2 x + p1 ,
L
trong p1, p2 - gi tr ti ti nt 1 v nt 2:
0,35 p1 + 0,15 p 2
L( p / 20 + p / 30)
{F } = 1 2
(d)
0,15 p1 + 0,35 p 2
L( p1 / 30 + p 2 / 20)
Trng hp dm chu tc ng lc tp trung P,
t ti nt cch nt 1 on :
{F} = P.( - x) [N]T dx, Hnh 3.20
trong ( - x) - hm Dirac. (e)
140k a 0 0 70k a 0 0
0 156k t 22k t L 0 54k t 13k t L
0 22k t L 4k t L2 0 13k t L 3k t L2
k e ,W = (3.25)
70k a 0 0 140k a 0 0
0 54k t 13k t L 0 156k t 22k t L
0 13k t L 3k t L2 0 22k t L 4k t L2
Ma trn cng phn t dm 2D dng chung, c mt trong tt c phn mm chuyn dng:
82
EA EA
L 0 0 0 0
L
12 EI 6 EI 12 EI 6 EI
0 0
L3 L2 L3 L2
0 6 EI 4 EI 6 EI 2 EI
0 2
L2 L L L
ke = (3.26)
EA EA
0 0 0 0
L L
0 12 EI 6 EI 12 EI 6 EI
0 2
L3 L2 L3 L
6 EI 2 EI 6 EI 4 EI
0 0 2
L2 L L L
B E G 1,406 0,2735 40
Vecto ti phn t 1, theo cng thc (e), lp theo m hnh trnh by ti hnh 3.26:
Hnh 3.27
Hnh 3.26
Trong h ta cc b:
{p}(1) = 10 3 [0 34,18 58,59 0 15,82 35,16]T
Trong h ta chung:
{p}(1) _ chung = [T ]{p}(1) = 10 3 [ 12,82 31,68 58,59 5,932 14,66 35,15]T
Vecto ti phn t s 2 tnh theo cng thc (c) trong h ta ring (v h ta chung):
{p}( 2) _ chung = 10 3 [0 16 21,33 0 16 21,33]
Sau tp hp hai vecto ti tnh trong h ta chung nhn c vecto ti ca h thng:
{P} = 10 3 [ 12,82 31,68 58,59 0 16 21,3 5,932 1,34 56,48]
Sau x l iu kin bin, u1 = v1 = 1 = u2 = v2 = 2 = 0 s thc hin gii phng trnh i s
tuyn tnh [K]{} = {P}. Kt qu tnh chuyn v nt 2:
{ }( 2) = 10 6 [ 11,11m 16,31m 1412rad ]
Lc ct v momen un khung trnh by bng th ti hnh 3.28 v .29.
Hnh 3.28
Hnh 3.29
trong
f ix = t p x N i ( x, y )dS ; f iy = t p y N i ( x, y )dS ; i = 1,2,3
S S
V d 5: Tnh ng sut v bin dng tm hnh vung cnh l trng thi ng sut phng. Chiu dy tm t
= const. M un n hi vt liu E, h s Poisson = 1/6.
Nh tnh i xng cu hnh v i xng ti, a mt na tm vo tnh ton. Phn dng tnh ton ca
tm chia lm 4 phn t tam gic, nh s (1), (2), (3), (4) nh gii thiu ti hnh. S nt dng trong
tnh ton 6. Cn c cch nh s ny xc nh ta cc nt cho mi phn t.
Phn t (1).
x1 = 0 ; y1 = 0;
x2 = 0; y2 = - l
x3 = l; y3 = - l x 7 8 9
(3) (4)
Phn t (2).
x1 = 0 ; y1 = 0;
y 4 5 6
(1) (2)
x3 = l ; y3 = - l
2 3
L
x4 = l ; y4 = 0 1
Phn t (3).
x5 = 0 ; y5 = 0;
L/4
x1 = 0; y1 = - l
x4 = l; y4 = - l L/4
Phn t (4). L
x5 = 0 ; y5 = 0; Hnh 3.36
x4 = l; y4 = - l
x6 = l; y6 = 0
Vector ti ch c mt trong thnh phn {p} ca phn t (1), mang gi tr P/2. Chuyn v ngang
nt s 1, s 2, s 5 ti trc i xng b hn ch, nt 6 b hn ch theo chiu ng, v6 = 0.
88
Sau khi tnh cc h s cng phn t tin hnh tng hp ma trn cng ton h thng v x l iu
kin bin, s nhn c h phng trnh sau.
1,456 0,514 0,3 0 0,3 0,428 0,514 0 v1 0
0,728 0,086 0,214 0 0 0 0 v 2 12 P
0,728 0 0,214 0,214 0 0 u 3 0
0,728 0,086 0,514 0 0 v 3 0
Et =
1,456 0,3 0,3 0,214 u 4 0
X 1,456 0 0,086 v 4 0
0,728 0,214 v 5 0
0,728 u6 0
Kt qu gii h phng trnh i s c dng:
v1 1,2728
v 1,9033
2
u 3 0,0692
v 3 P 1,1090
=
u 4 Et 0,0066
v 4 0,7772
v 5 1,1090
u 0,3909
6
ng sut tm tnh ti cc nt thc hin theo (g). V d tnh cho phn t (4) chng ta nhn c
ng sut sau.
x l / 2 0 0 l / 2 l / 2 l / 2
4,114 E
y = 2 l / 2. 0 0 l / 2 l / 2 l / 2
l t
xy 0 0,208l 0,208l 0 0,208l 0,208l
0
1,0109
0,583
0,0066 P
= 1,465
0,7772 l t 0,536
0,3909
0
8.3 Phn t trong vt th trn xoay
Ma trn cng:
[k] = [B]T[D][B]. 2rm A, vi rm = ( ri + rj + rk)/3;
1 / (1 ) 0 / (1 )
/ (1 ) / (1 )
E(1 )
1 0
[D] =
(1 + )(1 2 ) 0 0 (1 2 ) / [2(1 )] 0
/ (1 ) / (1 ) 0 1
Vector ti trn bin xc nh t biu thc:
Li
Li
L f r
{p s } = [ N ]T f s dS1 = j 2rds
S1 S ij
L j f z
Lk
Lk
Vector lc do nhit thay i, gy ra tnh theo cch chng ta vn dng cho cc phn t trong nhm
phn t phng.
1 1
1 1
ET
{ pt } = [B ] [ D]ET =
T
[B] 2rIII A
V 1 (1 2 ) 1
0 0
Biu thc xc nh lc khi c vit dng sau:
Li
Li
L f r
{pb } = [ N ]T f b dV = j 2rdA
V A
L j f z
Lk
Lk
trong r = ri Li + rj Lj + rk Lk
90
9 TM CHU UN
Tm chu un, thng k hiu PLATE, hiu nh tp hp ca mng, c kh nng mang ti trong mt
phng v tm un ngang, chu ti php tuyn, hnh 3.39.
+
Hnh 3.39 Tm un hiu nh tp hp mng (a) v tm un ngang (b)
1 0
Et 3
trong [D] = 2
1 0
12(1 )
0 0 (1 ) / 2
[k] = {[C]-1 }T ( []T [D] [] dxdy ) [C]-1.
1 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 1 0 0 0 0 0 0
0 1 0 0 0 0 0 0 0
1 0 y2 0 0 y 22 0 0 y 23
[C] = 0 0 1 0 0 2 y2 0 0 3 y 22
0 1 0 0 y2 0 0 y 22 0
1 x3 y3 x 32 x3 y3 y 32 x 33 ( x 32 y 3 + x 3 y 32 ) y 33
0 0 1 0 x3 2 y3 0 (2 x 3 y 3 + x 32 ) 3 y 32
0 1 0 2 x 3 y3 0 3x 32 ( y 32 + 2 x 3 y 3 ) 0
0 0 0 2 0 0 6 x 2y 0
[] = -z 0 0 0 0 0 2 0 2x 6 y
0 0 0 0 2 0 0 4( x + y ) 0
0
0 0
0 0 0 X
0 0 0 4
Et3 0 0 0 0 2(1)
[k'] = [] [D][]dxdy=
T
2
dxdy=
12(1 ) A 0 0 0 4 0 4
0 0 0 12x 0 12x 36x2
0 0 0 4(x + y) 4(1)(x + y) 4(x + y) 12x(x + y) [(128)(x + y)
2
8(1)xy]
2
0 0 0 12y 0 12y 36xy 12(x + y) 36y
91
Matrn [k] v vector lc c tnh chuyn sang h ta chung theo cng thc:
[k]chung = [T]T[k][T], {p}chung = [T]T{p}.
Tm mng hnh ch nht, cnh a.b, 4 nt, 12 bc t do.
Bc t do mi nt nh trnh by ti hnh 3.41.
t
Matrn [C] c kch thc 12x12
Matrn cng phn t tnh t biu thc [k]:
2b
[k] = {[C]-1 }T ( [Q]T [D] [Q] dxdy ) [C]-1.
Biu thc tnh vector lc
2a
{pe} = { -[C]-1 }T [P]T pdxdy.
Hnh 3.42
1 a b a2 ab b2 a3 a 2b ab 2 b3 a 3b ab 3
0 0 1 0 a 2b 0 a2 2 ab 3b 2 a3 3 ab 3
0 1 0 2a b 0 3a 2 2 ab b2 0 3a 2b b3
1 a b a2 ab b2 a3 a 2b ab 2 b3 a 3b ab 3
0 0 1 0 a 2b 0 a2 2 ab 3b 2 a3 3 ab 3
0 1 0 2a b 0 3a 3 2 ab b2 0 3a 2b b3
C =
1 a b a2 ab b2 a3 a 2b ab 2 b3 a 3b ab 3
0 0 1 0 a 2b 0 a2 2 ab 3b 2 a3 3 ab 3
0 1 0 2a b 0 3a 3 2 ab b2 0 3a 2 b b3
1 a b a2 ab b2 a3 a 2b ab 2 b3 a 3b ab 3
0 0 1 0 a 2b 0 a2 2 ab 3b 2 a3 3 ab 3
0 1 0 2a b 0 3a 3 2 ab b2 0 3a 2 b b 3
0 0 0 2 0 0 6x 2y 0 0 6 xy 0
[ Q ] = 0 0 0 0 0 2 0 0 2x 6y 0 6 xy
0 0 0 0 2 0 0 4x 4y 0 6x2 6 y 2
1
4
2 b
8
(1
) b
q1 = (1 ) (2 + ) q 2 = 1 2 (1 ) ; q3 = (1 ) (2 ) q 4 = 1 2 (1 + )
4
2
8
( )
93
Vec to lin quan gc xoay []: [ ] = [B ]{u n }
2 Ni 2
b
4 2 Ni 2
1 1
ab
[B] = 2 2 a ; [k ] = [B ] [D ][B ] dd
T
a b 4
2 1 1
N i .2ab
Vec to ti:
{p} = f z ab 1 a b ab M 1 a b ab M
4 6 6 36 6 6 36
a b ab a b ab
1 M 1
6 6 36 6 6 36
Hnh 3.43
2
Hnh 3.43b
18(1 )(1 )
4L 2 2
1 1
1 0
L2 47,18
Matrn cng k = D [B ]0
1 0 [ B] dd = D
4 a2
1 1
0 1
0 2
Li gii ca bi ton s l:
P 5,3Pa 2 3
kw3 = hay w3 = 10
4 D
6w
Gc xoay: [ ] = [B( = 1; = 1)]w3 = 23 (0 1 0 )
L
Momen un ti im gia tm:
24 w
M y = 2 3 D = 0,1272 P
a
9.3 Phn t SHELL
Trong cc phn mm dng tnh bn kt cu ngi ta s dng phn t SHELL trong m hnh
tm v v. Phn t SHELL t chc dng phn t ba cnh, 3 nt hoc bn cnh 4 nt. Nhng phn t
bc cao cng c a vo chng trnh tnh ton, xem phn gii thiu phn mm ANSYS, SESAM,
SAP nu sau.
Phn t v phng, chiu dy khng i hoc chiu dy thay i c kt hp t phn t tm
mng chu un v phn t mng trn c s gi thit, ng x mng khng nh hng n ng x un
v ngc li.
V d 7: Xc nh vng tm thp hnh vung cnh a, dy t, b ngm 4 cnh. Ti tp trung P tc ng
ti im gia tm, hnh 3.44a.
Vector chuyn v:
u ( x, y , z )
{u} = v( x, y, z ) = [ N ]3 x12 { }12 x1
w( x, y, z )
Hnh 3.47 Phn t khi 4 mt
trong
Ni 0 0 Nj 0 0 Nk 0 0 Nl 0 0
[N ] = 0 Ni 0 0 Nj 0 0 Nk 0 0 Nl 0
0 0 Ni 0 0 Nj 0 0 Nk 0 0 N l
{ } = [B]{ }
bi 0 0 b j 0 0 bk 0 0 bl 0 0
0 c 0 0 cj 0 0 ck 0 0 cl 0
i 1 x1 y1 z1
0 0 di 0 0 d j 0 0 dk 0 0 dl 11 x2 y2 z2
[B] = 1 ;V =
6V ci bi 0 c j b j 0 c k bk 0 cl bl 0 61 x3 y3 z3
0 di 0 0 d j a j 0 dk ak 0 dl al 1 x4 y4 z4
d i 0 bi 0 0 b j d k 0 bk dl 0 bl
cc nt 1, 2, 3, 4 tng ng nt i, j, k, l.
xj yj zj 1 yj zj xj 1 zj xj yj 1
ai = x k yk zk ; bi = 1 y k zk ; ci = x k 1 zk ; d i = xk yk 1
xl yl zl 1 yl zl xl 1 zl xl yl 1
1
N i ( x, y , z ) = (ai + bi x + ci y + d i z )
6V
N j x, y , z ) =
1
(a j + b j x + c j y + d j z )
6V
1
N k ( x, y , z ) = (ak + bk x + ck y + d k z )
6V
1
N l ( x, y , z ) = (al + bl x + cl y + d l z )
6V
{ } = [D]{ }
97
1 (1 ) (1 )
0 0 0
1
0 0 0
(1 ) (1 )
1 0 0 0
[D ] = E (1 ) (1 ) (1 )
(1 + )(1 2 ) 0 0 0
1 2
0 0
2(1 )
0 1 2
0 0 0 0
2(1 )
1 2
0 0 0 0 0
2(1 )
Matrn cng phn t :
[k ] = [B]T [D][B]dV
V
Hnh 3.49
iu ang cn lm ti y l loi bc t do U2 ti nt gia dm.
Gi s rng phng trnh cn bng xy dng theo phng php phn t hu hn c dng:
K aa K ac U a Pa
K = (a)
ca K cc U c Pc
T phng trnh ny c th vit:
1
U c = K cc (Pc K ca U a ) (b)
a gi tr ny vo v tr ca ma trn Uc tai (a) nhn phng trnh nn:
(K aa
1
K ac K cc ) 1
K ca U a = Pa K ac K cc Pc (c)
V d 1: Ma trn cng phn t nu ti hnh 3.49 xy dng nh di y. Hy dng cng thc (a), (b)
loi tr thnh phn U2, nn ma trn.
17 20 3 U 1 P1
EA1
20 48 28 U = P
6L 2 2
3 28 25 U 3 P3
Cn thit t chc li phng trnh theo cch sau:
17 3 20 U 1 P1
EA1
3 25 28 U = P
6L 3 3
20 28 48 U 2 P2
Cng thc (c) th hin ti y:
EA1 17 3 20 1 U 1 P1 + 20
48 P2
[ 20 28] =
3 25 2848 U 3 P3 + 48 P2
28
6L
P+ 5P
13 EA1 1 1 U 1 1 12 2
Hay l = 7
9 L 1 1 U 3 P3 + P2
12
Biu thc tnh U2:
1 3L
U2 = P2 + 10U 1 + 14U 3
24 EA1
V d 2: Ma trn cng h thng gm 1 phn t LINK, cng EA1/L v 2 phn t BAR ti hnh 3.50
xy dng theo cch nu ti v d 1 v trnh by li di y. Hy loi tr bc t do 2, 4 v xy dng
ma trn nn tnh.
99
Ma trn nn:
100
13
22
1 0 U 1 0
13 EA1
1 3 2 U 3 = 0
19 L
0 2 2 U 5 P5
Biu thc tnh U2 v U4 :
1
U 2 = (5U 1 + 7U 3 )
12
1
U 4 = (5U 3 + 7U 5 )
12
C th thy t v d ny, nn tnh ma trn c hiu qu khi phn t ang tham gia tnh ton c
s dng nhiu ln trong qu trnh gii bi ton. y l m hnh phn nhm kt cu tnh ton, theo
kt cu tng th c coi nh tp hp ca nhiu nhm kt cu nh ph thuc. Mi nhm kt cu
nh, n lt mnh c m hnh ha theo phng php phn t hu hn trong gii hn hnh hc ca
nhm , v tin hnh nn ma trn theo cch va nu cho ma trn lp cho chnh nhm . iu quan
tm l kch c ma trn nn nh so vi ma trn y trc khi nn. Ma trn cng ton h thng s l tp
hp ca cc ma trn nn ca tt c cc nhm. Ni cch chung l mi nhm kt cu s c dng
nh mt phn t (element) hu hn ring l, bc t do xc nh bn trong . Tp hp ma trn
cng chung ton h thng ti thi im ny l tp hp cc ma trn cng ca cc phn t hu hn
ring l va cp.
Khi nim nhm kt cu (substructure) c dng nh phn t dn n khi nim tip: siu phn
t (super-element). Nhng tn gi c ngh cho nhm kt cu nh ang bn n l nhm kt cu
bc 1 hay siu phn t bc 1. Nu mi substructure l tp hp ca nhiu phn t, song c i x
nh 1 siu phn t trong kt cu tng th th chng ta cng c th lp mt tp hp cc phn t c bit
(ang gi l siu phn t) thnh 1 phn t, gi super-element bc cao hn. Trong chuyn mn
ngi ta gi y l nhm kt cu bc hai. Theo cch lm ny chng ta cn c siu phn t bc cao hn
na.
Nhng lnh vc tnh ton phi dng n th thut ny bao gm ngnh ch to tu khng gian, tu
bay v tu thy. Tnh ton bn cc cng trnh ngoi khi khng th thc hin c nu khng dng
th thut siu phn t.
hiu tn gi v ngha ca phn t, siu phn t chng ta cng xem xt v d rt gin n sau
y.
V d 3: Xy dng ma trn cng v vecto ti cho dm chu lc dc trc nu ti hnh 3.51, bng phng
php siu phn t.
Hnh 3.51a
Phn t c bn dng y vn l phn t BAR, bc t do 3, nu ti v d 1. Phng trnh cn
bng ca phn t:
P + 5P
13 EA1 1 1 U 1 1 12 2
= 7 (a)
9 L 1 1 3 P3 + P2
12
101
Bc t do U2 b loi trong qu trnh nn tnh nhn (a). Bng cch c th coi phn t 2 bc
t do l nhm kt cu bc u tin, bc 1 theo qui c, hnh 3.51b, ti phn (a). Hm U2 tnh theo U1,
U3 v P2.
1 3L
U2 = P2 + 10U 1 + 14U 3 (b)
24 EA1
Hnh 3.51b
3 2 23 U 5 14
36 P2 + 3 P3 + 36 P4 + P5
2 31
Hay l
2 13 EA1 1 1 U 1 1 P1 + 36
22
P2 + 13 P3 + 365 P4
1 1 U = (d)
5 36 P2 + 3 P3 + 36 P4 + P5
14 2 31
3 9 L
v
102
1 9 L 7 5
U3 = P3 + P2 + P4 + U 1 + 2U 5
3 13 EA1 12 12
Bng cch tng t c th thnh lp nhm kt cu bc 3, nh ti phn (c) hnh 3.51b.
p t ti trong phng php ny theo cch lm qui c l ch t ti ti bin cc siu phn t.
Trong v d ny chng ta hy p ti ti nt 5 cho m hnh, trong s dng nhm kt cu cp hai.
1 1 0 U 1 0
2 13 EA1
1 5 4 U 5 = P5
3 9 L
0 4 4 U 9 0
Loi tr U5 chng ta nhn c phng trnh:
4 2 13 EA1 1 1 U 1 15 P5
=
5 3 9 L 1 1 U 9 54 P5
27 L
U 5 = 5 P5 + U 1 + 4U 9
36 EA1
Nhng v d thc t tnh ton sc bn tu thy, my bay nu ti y gii thch cch chia kt cu
thc t thnh siu phn t cc cp khc nhau. Hnh 3.52 gii thiu m hnh tnh bn tu vn ti hng
lng c nh.
Hnh 3.52
M hnh tnh trong s dng sub-structure bc cao tnh ton kt cu tu du trnh by ti m hnhca
hnh 3.53.
103
Hnh 3.54b M hnh cnh tu bay (cp 1) v cm kt cu (cp 2) cng phn t ROD
104
Kt cu thn my bay trong m hnh phn t hu hn c dng nh trnh by ti hnh 5.55.
Hnh 5.55a p dng phng php super-element vo phn tch kt cu thn tu bay
Theo cch chia ny thy r cc khi kt cu hay l siu phn t phn thn trc my bay, siu phn t
ca phn gia, cc cnh, siu phn t phn li vv.
SYSTEM
DOF=UZ,RX,RY
106
JOINTS
1,7,1,43,7 X=0,5,0 Y=0,0,1 Z=0
RESTRAINTS
ADD=1 7 1 DOF=UZ,RX,RY ;CLAMPED EDGE
ADD=1 43 7 DOF=UZ,RX,RY ;CLAMPED EDGE
ADD=7 49 7 DOF= RY ;SYMMETRY
ADD=43 49 1 DOF= RX, ;SYMMETRY
MATERIAL
NAME=1 W=1
E=1.7472E7 U=.3
SHELL SECTION
NAME=1 TYPE=SHELL MAT=1 TH=1E-04
SHELL
1 J=1,2,8,9 SEC=1
GEN=1 6 1 31 6 JINC=1 7
LOADS
NAME=CONCENT
TYPE=FORCE
ADD=49 UZ=1E-4
NAME=UNIFORM
TYPE=GRAVITY ELEM=SHELL
ADD=* UZ=1
OUTPUT
ELEM=JOINT TYPE=DISP,APPL,REAC LOAD=*
ELEM=SHELL TYPE=STRESS LOAD=*
Phn tip theo trnh by bng tnh tm un theo SAP2000. Tm ngm bn cnh, chia thnh 16 phn
t hnh ch nht. Tham gia vo cc php tnh l tm ang nu, gm 4 phn t nh s 1, 2, 3, 4.
S nt cho mi phn t:
Phn t 1: 1 2 5 4
Phn t 2: 2 3 6 5
Phn t 3: 4 5 7 8
Phn t 4: 5 6 9 8
Nt s 9 nm chnh gia tm.
D liu u vo ghi trong h thng o s dng kG trng lng, cm chiu di. M un n hi E = 2.1E +
06 kG/cm2; h s Poisson = 0,3; Chiu dy tm t = 0,8cm.
Kt qu tnh chuyn v, ng sut trnh by ti bng.
JOINTS - To cc nt
1 X=0 Y=0 Z=0
2 X=50 Y=0 Z=0
3 X=100 Y=0 Z=0
4 X=0 Y=25 Z=0
5 X=50 Y=25 Z=0
6 X=100 Y=25 Z=0
7 X=0 Y=50 Z=0
8 X=50 Y=50 Z=0
9 X=100 Y=50 Z=0
SHELL - Cc phn t Shell
1 J = 1,2,4,5 Sec=1 Local=31 Pldir=0
Gen=1 2 1 3 2 Jinc=1 3
RESTRAINTS - iu kin bin
Add= 1 7 3 Dof=Ux,Uy,Uz,Rx,Ry,Rz
Add= 2 3 1 Dof=Ux,Uy,Uz,Rx,Ry,Rz
Add= 8 8 0 Dof= Uy, Rx,
Add= 6 6 0 Dof=Ux, Ry,
Add= 9 9 0 Dof=Ux,Uy, Rx,Ry,Rz
107
Pattern - phn b lc php tuyn
Name=Pres
Add= 1 9 1 V=0.4,0.4
Material - Vt liu
Name= steel
E=2.1E+07 U=0.3 A=0
Shell Section
Name=1 Type=Shell Mat= steel Th=0.8
Load - Ti trng
Name=1
Type=Surface Pressure Elem=Shell Face=5
Add=* P=1 Pat=Pres
Kt qu tnh cho mi nt trnh by di dng bng sau y. K hiu dng ti y S ng sut tnh
bng kG/cm2.
JOINT S11-TOP S22-TOP S12-TOP S-TOP-MAX S-TOP-MIN ANGLE
1 -3.49E-14 2.33E-15 -107.673554 107.673554 -107.673554 -45.000000
2 -735.804502 -2452.682 -233.625313 -704.581583 -2483.905 -7.612203
4 -726.045434 -217.813630 -273.131569 -98.866876 -844.992188 -66.467235
5 534.703142 671.587908 -399.083329 1008.055 198.235828 -49.865749
th gii thiu cu hnh tm v phn b ng sut trong tm t l a/b = gii thiu hnh 3.50c pha
tri. Hnh pha phi trnh by ng sut ti tm vung.
Hnh 3.50c
Nhng phn t tiu biu phc v tnh bn kt cu trong ANSYS (ANSYS, Houston, PA: Swanson
Analysis Systems Inc,):
LINK8 phn t TRUSS 3-D
BEAM4 phn t BEAM 3-D, hai nt, mi nt 6 bc t do
108
Hnh 3.51
Phn t c kh nng chu un, ct, xon, ko, nn. Trong ANSYS cn BEAM44 dng cho dm
dng cn, khng i xng v BEAM24 c tnh nng gn vi BEAM4.
Phn t xc nh qua 2 nt, din tch mt ct, hai gi tr momen qun tnh qua trc y-y v z-z: IZZ
v IYY, hai gi tr chiu dy TKY v TKZ, mt gc xoay quanh trc x-x, momen qun tnh c cc
IXX, v cc c tnh vt liu. Trng hp IXX = 0 hoc ngi dng khng gn gi tr, IXX c nhn
bng IYY + IZZ.
BEAM23 phn t BEAM 2-D, 2 nt, mi nt 6 bc t do
SOLID45 - phn t SOLID 8 nt, mi nt 3 bc t do.
Hnh 3.52
Phn t SOLID45 dng m hnh ha kt cu 3D, thch hp cho cc bi ton n hi, n hi do,
bin dng ln. Vt liu c tnh trc hng.
109
Ti p t ln phn t di dng ti nt (Node Loads) v ti phn t (Element Loads). p lc c th p
t ln mt phn t nh ti b mt. Nhit p t ln phn t dng lc khi phn b ti nt.
S dng phn t SOLID45 c th nh sau:
ET,1,PLANE42
ET,2,SOLID45
MP,EX,1,2.1E5
MP,NUXY,1,0.3
K,1
K,2,2000
K,3,2300,200
K,4,1900,450
K,5,1,250
LSTR,1,2
LSTR,5,1
BSPLINE,2,3,4,5,,,-1,,,,-1,-0.25
AL,1,3,2
AL,ALL
ESIZE,50
AMESH,ALL
Nhng phn t c tnh nng gn vi SOLID45 gm SOLID64 ginh cho vt liu khng ng hng,
SOLID95 phn t bc cao.
SOLID186 - phn t SOLID 20 nt, thng dng trong cc n lin quan CAD/CAM
SHELL63 - phn t SHELL, 4 nt, mi nt 6 bc t do.
Hnh 3.53
SHELL63 mang tnh cht hai kiu tm mng: tm chu un v mng mng. Tm c kh nng
chu ti trong mt phng v ti php tuyn. Mi nt c 6 bc t do: 3 bc dc hng trc, 3 bc quanh
hng trc.
SHELL63 m t c trng tm t vt liu trc hng, chiu dy thay i, c th chiu dy 4 nt
ti gc khng nht thit bng nhau. Trng hp chiu dy l i lng const ch cn nhp d liu
TK(I). Nu chiu dy thay i ngi dng phi nhp bn gi tr chiu dy ti 4 nt.
Ti p t ln phn t ghi di dng ti ln nt v ti phn t. p lc c th p t ln mt phn
t nh ti b mt. p lc ln cc cnh a vo di dng ti trn n v chiu di.
Ti liu hng dn s dng cc phn t ca ANSYS nhp d liu cn tin hnh theo cch sau:
Cc nt: I, J, K, L
Bc t do: UX,UY,UZ,ROTX, ROTY, ROTZ
Cc hng s thc: TK(I), TK(J), TK(K), TK(L), EFS, THETA, RMI, CTOP, CBOT,
Tnh cht vt liu: EX, EY, EZ, (PRXY, PRYZ, PRXZ hoc NUXY, NUYZ, NUXZ), ALPX, ALPZ,
DENS, GXY, DAMP
Ti b mt (p lc): mt 1 (I-J-K-L) (y, hng + trc Z), mt 2 (I-J-K-L) (mt trn, hng trc
Z), mt 3 (J-I), mt 4 (K-J), mt 5 (L-K), mt 6 (I-L)
110
Ti khi (nhit ): T1, T2, T3, T4, T5, T6, T7, T8
Khai bo SHELL 63 c th nh sau:
ET,1,SHELL63
MP,EX,1,2.1E11
MP,NUXY,1,0.3
MP,DENS,1,7800.
R,1,0.02
K,1,-0.42,-0.35
Hnh 3.54
V d phn tch bn gin khoan t nng
Gin khoan t nng Tam o hot ng ti vng bin Vit Nam c Marine Structure
Consultants, Netherlands, phn tch theo phng php PTHH.
M hnh PTHH
Kt cu thn gin m hnh ha nh phn t SHELL v phn t BEAM. Cc tm, x ngang,
dc m hnh bng SHELL 3 nt, 4 nt. Phn t BEAM p t vo cc tm bn dc, x ngang v
thnh h thng nng h.
dng 40505 phn t SHELL, 2535 phn t BEAM 3D cng cc phn t bin miu t thnh
phn kt cu rt cng. M hnh PTHH chung ca gin trnh by ti hnh 3.55. M hnh cc cm kt
cu chnh trnh by ti cc hnh 3.56, 3.57. 3.58 v 3.59.
Ti
Ba trng hp c trng thc hin trong tnh ton:
Ti ln nht tnh cho trng hp gin b sng cao nht trong vng 100 nm, gi mnh trn cp 12
tc ng. Gin t th khng lm vic song phi hng chu tc ng mi trng mc khc nghit
nht.
Ti tc ng trong iu kin gin ang khai thc.
Ti t mi trng, hng ho tc ng ln thn gin ni lc di chuyn.
111
Hnh 3.55
Hnh 3.56
112
Hnh 3.57
Himh 3.58
113
Hnh 3.59
ng sut cho php xc nh t cng thc:
chp = Y
trong - h s s dng cho php, maximum
= 0,6 - khi p lc tc ng tnh. Trng hp gin chu gi bo, sng ln h s = 0,8.
Tiu chun bn dng nh gi bn l tiu chun von Mises. Kt qu tnh kim tra da vo m hnh
PTHH ang nu, ti cho cc ch lm vic trnh by ti hnh 3.61.
8 1.87D+08
7 1.61D+08
6 1.34D+08
5 1.08D+08
4 8.17D+07
3 5.53D+07
2 2.89D+07
1 2.56D+06
function [es]=bar3s(ex,ey,ez,ep,ed)
% es=bar3s(ex,ey,ez,ep,ed)
b=[ ex(2)-ex(1); ey(2)-ey(1); ez(2)-ez(1) ];
L=sqrt(b'*b);
n=b'/L; G=[ n zeros(size(n));
zeros(size(n)) n ];
E=ep(1); A=ep(2); Kle=E*A/L*[ 1 -1;
-1 1];
N=E*A/L*[-1 1]*G*ed';
es=N;
V d s dng Bar3
echo on
%----- Topology matrix Edof -------------------------------------
Edof=[1 1 2 5 6;
2 3 4 7 8;
3 5 6 9 10;
4 7 8 11 12;
5 7 8 5 6;
6 11 12 9 10;
115
7 3 4 5 6;
8 7 8 9 10;
9 1 2 7 8;
10 5 6 11 12];
%----- Stiffness matrix K and load vector f ---------------------
K=zeros(12);
f=zeros(12,1); f(11)=0.5e6*sin(pi/6); f(12)=-0.5e6*cos(pi/6);
%----- Element properties ---------------------------------------
A=25.0e-4; E=2.1e11; ep=[E A];
%----- Element coordinates --------------------------------------
ex1=[0 2]; ex2=[0 2]; ex3=[2 4]; ex4=[2 4]; ex5=[2 2];
ex6=[4 4]; ex7=[0 2]; ex8=[2 4]; ex9=[0 2]; ex10=[2 4];
ey1=[2 2]; ey2=[0 0]; ey3=[2 2]; ey4=[0 0]; ey5=[0 2];
ey6=[0 2]; ey7=[0 2]; ey8=[0 2]; ey9=[2 0]; ey10=[2 0];
%----- Element stiffness matrices ------------------------------
Ke1=bar2e(ex1,ey1,ep); Ke2=bar2e(ex2,ey2,ep);
Ke3=bar2e(ex3,ey3,ep); Ke4=bar2e(ex4,ey4,ep);
Ke5=bar2e(ex5,ey5,ep); Ke6=bar2e(ex6,ey6,ep);
Ke7=bar2e(ex7,ey7,ep); Ke8=bar2e(ex8,ey8,ep);
Ke9=bar2e(ex9,ey9,ep); Ke10=bar2e(ex10,ey10,ep);
%----- Assemble Ke into K ---------------------------------------
K=assem(Edof(1,:),K,Ke1); K=assem(Edof(2,:),K,Ke2);
K=assem(Edof(3,:),K,Ke3); K=assem(Edof(4,:),K,Ke4);
K=assem(Edof(5,:),K,Ke5); K=assem(Edof(6,:),K,Ke6);
K=assem(Edof(7,:),K,Ke7); K=assem(Edof(8,:),K,Ke8);
K=assem(Edof(9,:),K,Ke9); K=assem(Edof(10,:),K,Ke10);
%----- Solve the system of equations ----------------------------
bc= [1 0;2 0;3 0;4 0];
a=solveq(K,f,bc)
%----- Element forces -------------------------------------------
ed1=extract(Edof(1,:),a); ed2=extract(Edof(2,:),a);
ed3=extract(Edof(3,:),a); ed4=extract(Edof(4,:),a);
ed5=extract(Edof(5,:),a); ed6=extract(Edof(6,:),a);
ed7=extract(Edof(7,:),a); ed8=extract(Edof(8,:),a);
ed9=extract(Edof(9,:),a); ed10=extract(Edof(10,:),a);
N1=bar2s(ex1,ey1,ep,ed1)
N2=bar2s(ex2,ey2,ep,ed2)
N3=bar2s(ex3,ey3,ep,ed3)
N4=bar2s(ex4,ey4,ep,ed4)
N5=bar2s(ex5,ey5,ep,ed5)
N6=bar2s(ex6,ey6,ep,ed6)
N7=bar2s(ex7,ey7,ep,ed7)
N8=bar2s(ex8,ey8,ep,ed8)
N9=bar2s(ex9,ey9,ep,ed9)
N10=bar2s(ex10,ey10,ep,ed10)
%---------------------------- end -------------------------------
echo off
Li gii MATlab
Edof=[1 1 2 5 6;
%----- Stiffness matrix K and load vector f ---------------------
K=zeros(12);
f=zeros(12,1); f(11)=0.5e6*sin(pi/6); f(12)=-0.5e6*cos(pi/6);
%----- Element properties ---------------------------------------
A=25.0e-4; E=2.1e11; ep=[E A];
%----- Element coordinates --------------------------------------
ex1=[0 2]; ex2=[0 2]; ex3=[2 4]; ex4=[2 4]; ex5=[2 2];
ex6=[4 4]; ex7=[0 2]; ex8=[2 4]; ex9=[0 2]; ex10=[2 4];
ey1=[2 2]; ey2=[0 0]; ey3=[2 2]; ey4=[0 0]; ey5=[0 2];
116
ey6=[0 2]; ey7=[0 2]; ey8=[0 2]; ey9=[2 0]; ey10=[2 0];
%----- Element stiffness matrices ------------------------------
Ke1=bar2e(ex1,ey1,ep); Ke2=bar2e(ex2,ey2,ep);
Ke3=bar2e(ex3,ey3,ep); Ke4=bar2e(ex4,ey4,ep);
Ke5=bar2e(ex5,ey5,ep); Ke6=bar2e(ex6,ey6,ep);
Ke7=bar2e(ex7,ey7,ep); Ke8=bar2e(ex8,ey8,ep);
Ke9=bar2e(ex9,ey9,ep); Ke10=bar2e(ex10,ey10,ep);
%----- Assemble Ke into K ---------------------------------------
K=assem(Edof(1,:),K,Ke1); K=assem(Edof(2,:),K,Ke2);
K=assem(Edof(3,:),K,Ke3); K=assem(Edof(4,:),K,Ke4);
K=assem(Edof(5,:),K,Ke5); K=assem(Edof(6,:),K,Ke6);
K=assem(Edof(7,:),K,Ke7); K=assem(Edof(8,:),K,Ke8);
K=assem(Edof(9,:),K,Ke9); K=assem(Edof(10,:),K,Ke10);
%----- Solve the system of equations ----------------------------
bc= [1 0;2 0;3 0;4 0];
a=solveq(K,f,bc)
a = 0 0 0 0 0.0024 -0.0045 -0.0016
-0.0042 0.0030 -0.0107
-0.0017 -0.0113
%----- Element forces -------------------------------------------
ed1=extract(Edof(1,:),a); ed2=extract(Edof(2,:),a);
ed3=extract(Edof(3,:),a); ed4=extract(Edof(4,:),a);
ed5=extract(Edof(5,:),a); ed6=extract(Edof(6,:),a);
ed7=extract(Edof(7,:),a); ed8=extract(Edof(8,:),a);
ed9=extract(Edof(9,:),a); ed10=extract(Edof(10,:),a);
N1=bar2s(ex1,ey1,ep,ed1)
N1 = 6.2594e+005
N2=bar2s(ex2,ey2,ep,ed2)
N2 = -4.2310e+005
N3=bar2s(ex3,ey3,ep,ed3)
N3 = 1.7064e+005
N4=bar2s(ex4,ey4,ep,ed4)
N4 = -1.2373e+004
N5=bar2s(ex5,ey5,ep,ed5)
N8 = -2.4132e+005
N10 = 3.7105e+005
Hm assem() nh sau:
function [K,f]=assem(edof,K,Ke,f,fe)
% K=assem(edof,K,Ke)
% [K,f]=assem(edof,K,Ke,f,fe)
% INPUT: edof: dof topology matrix
% K : the global stiffness matrix
% Ke: element stiffness matrix
% f : the global force vector
% fe: element force vector
% OUTPUT: K : the new global stiffness matrix
% f : the new global force vector
[nie,n]=size(edof);
t=edof(:,2:n);
for i = 1:nie
K(t(i,:),t(i,:)) = K(t(i,:),t(i,:))+Ke;
if nargin==5
f(t(i,:))=f(t(i,:))+fe;
end
end
Hm solveq(K,f,bc):
117
function [d,Q]=solveq(K,f,bc)
% a=solveq(K,f)
% [a,Q]=solveq(K,f,bc)
% INPUT: K : global stiffness matrix, dim(K)= nd x nd
% f : global load vector, dim(f)= nd x 1
% bc : boundary condition matrix
% dim(bc)= nbc x 2, nbc : number of b.c.'s
% OUTPUT: a : solution including boundary values
% Q : reaction force vector
% dim(a)=dim(Q)= nd x 1, nd : number of dof's
if nargin==2 ;
d=K\f ;
elseif nargin==3;
[nd,nd]=size(K);
fdof=[1:nd]';
%
d=zeros(size(fdof));
Q=zeros(size(fdof));
%
pdof=bc(:,1);
dp=bc(:,2);
fdof(pdof)=[];
%
s=K(fdof,fdof)\(f(fdof)-K(fdof,pdof)*dp);
%
d(pdof)=dp;
d(fdof)=s;
end
Q=K*d-f;
Hm extract(edof,a):
function [ed]=extract(edof,a)
% ed=extract(edof,a)
% INPUT: a: the global displacement vector
% edof: topology matrix
% OUTPUT: ed: element displacement matrix
[nie,n]=size(edof);
%
t=edof(:,2:n);
%
for i = 1:nie
ed(i,1:(n-1))=a(t(i,:))';
end
function [Ke,fe]=beam2e(ex,ey,ep,eq);
% Ke=beam2e(ex,ey,ep)
% [Ke,fe]=beam2e(ex,ey,ep,eq)
----------------------
b=[ ex(2)-ex(1); ey(2)-ey(1) ];
L=sqrt(b'*b); n=b/L;
E=ep(1); A=ep(2); I=ep(3);
qx=0; qy=0; if nargin>3; qx=eq(1); qy=eq(2); end
Kle=[E*A/L 0 0 -E*A/L 0 0 ;
0 12*E*I/L^3 6*E*I/L^2 0 -12*E*I/L^3 6*E*I/L^2;
0 6*E*I/L^2 4*E*I/L 0 -6*E*I/L^2 2*E*I/L;
-E*A/L 0 0 E*A/L 0 0 ;
0 -12*E*I/L^3 -6*E*I/L^2 0 12*E*I/L^3 -6*E*I/L^2;
0 6*E*I/L^2 2*E*I/L 0 -6*E*I/L^2 4*E*I/L];
fle=L*[qx/2 qy/2 qy*L/12 qx/2 qy/2 -qy*L/12]';
G=[n(1) n(2) 0 0 0 0;
-n(2) n(1) 0 0 0 0;
0 0 1 0 0 0;
0 0 0 n(1) n(2) 0;
0 0 0 -n(2) n(1) 0;
0 0 0 0 0 1];
Ke=G'*Kle*G; fe=G'*fle;
Ma trn cng ca dm trn nn l tng ca [k], thnh phn th nht nh tnh ti beam2e
( [ ])
cng [kse] nh ang cp. Cng thc xc nh Ke - ma trn cng dm trn nn n hi = [k ] + k se .
function [Ke,fe]=beam2w(ex,ey,ep,eq)
% Ke=beam2w(ex,ey,ep)
% [Ke,fe]=beam2w(ex,ey,ep,eq)
A1 A1
echo off I1 I1
es1=beam2s(ex1,ey1,ep1,Ed(1,:),eq1, 20) E1 E1
es1 = 1.0e+05 *
-2,2467 0,1513 0,1981
-2,2467 0,1513 0,1662
. .
6m
-2,2467 0,1513 -0,4070
Hnh 3.63
Chng trnh BEAM3e cho phn t BEAM 3D.
Input: 6
4
2
8
5
ex = [ x1 x2] ; ey = [ y1 y2] ; ez = [ z1 z2] ; 9
Hm planre gip xc nh ma trn [k], k hiu Ke v vector lc fe phn t bn cnh trong bi ton
phng.
function [Ke,fe]=planre(ex,ey,ep,D,eq)
% Ke=planre(ex,ey,ep,D)
% [Ke,fe]=planre(ex,ey,ep,D,eq)
% OUTPUT: Ke : element stiffness matrix (8 x 8)
% fe : equivalent nodal forces (8 x 1)
ptype=ep(1);
t=ep(2);
127
bx=0 ; by=0 ;
if nargin==5; bx=eq(1) ; by=eq(2) ; end
Ke=zeros(8);
a=(ex(2)-ex(1))/2; b=(ey(2)-ey(1))/2;
xgp=[-1 1 1 -1]/sqrt(3);
ygp=[-1 -1 1 1]/sqrt(3);
colD=size(D,2);
if colD>3
Cm=inv(D);
Dm=inv(Cm([1 2 4],[1 2 4]));
else
Dm=D;
end
for i=1:4
x=xgp(i)*a; y=ygp(i)*b;
Ke=Ke+B'*Dm*B*a*b*t;
end
fe=a*b*[bx by bx by bx by bx by]'*t;
colD=size(D,2);
if colD>3
Dm=D([1 2 4],[1 2 4]);
else
Dm=D;
end
for i=1:4
x=xgp(i)*a; y=ygp(i)*b;
Ke=Ke+B'*Dm*B*a*b*t;
end
fe=a*b*[bx by bx by bx by bx by]'*t;
else
error('Error ! Check first argument, ptype=1 or 2 allowed')
return
end
128
Tnh ng sut v bin dng trong phn t nhm ny thc hin theo lnh sau:
[es, et] =planrs(ex, ey, ep, D, ed).
Thng s u vo ex, ey, ep v D xc nh ti planre. Vector ed cha chuyn v cc nt ca
phn t , tnh nh hm extract: ed = [u1 u2 . . . u8]
D liu u ra c ngha es = T v et = T.
function [es,et]=planrs(ex,ey,ep,D,ed)
% [es,et]=planrs(ex,ey,ep,D,ed)
ptype=ep(1);
t=ep(2);
rowed=size(ed,1);
rowex=size(ex,1);
%---------plane stress ---------------------------------------
if ptype==1
colD=size(D,2);
if colD>3
Cm=inv(D);
Dm=inv(Cm([1 2 4],[1 2 4]));
else
Dm=D;
end
if rowex==1 incie=0; else incie=1; end
x=0 ; y=0 ;
et=[];es=[];ie=1;
for i=1:rowed
a=(ex(ie,2)-ex(ie,1))/2 ; b=(ey(ie,2)-ey(ie,1))/2 ;
B=[-(b-y) 0 b-y 0 b+y 0 -(b+y) 0 ;
0 -(a-x) 0 -(a+x) 0 a+x 0 a-x ;
-(a-x) -(b-y) -(a+x) b-y a+x b+y a-x -(b+y)]/(4*a*b);
ee=B*ed(i,:)';
if colD>3
ss=zeros(colD,1);
ss([1 2 4])=Dm*ee;
ee=Cm*ss;
else
ss=Dm*ee;
end
et=[et; ee'];
es=[es; (D*ee)'];
ie=ie+incie;
end
%--------- plane strain --------------------------------------
elseif ptype==2
colD=size(D,2);
if rowex==1 incie=0; else incie=1; end
x=0 ; y=0 ;
et=[];es=[];ie=1;ee=zeros(colD,1);
for i=1:rowed
a=(ex(i,2)-ex(i,1))/2 ; b=(ey(i,2)-ey(i,1))/2 ;
e=B*ed(i,:)';
if colD>3 ee([1 2 4])=e; else ee=e; end
129
et=[et; ee'];
es=[es; (D*ee)'];
end
else
error('Error ! Check first argument, ptype=1 or 2 allowed')
return
end
B(1,1:2:8-1)=dNx(1,:);
B(2,2:2:8) =dNx(2,:);
B(3,1:2:8-1)=dNx(2,:);
B(3,2:2:8) =dNx(1,:);
N2(1,1:2:8-1)=N(i,:);
N2(2,2:2:8) =N(i,:);
Ke=Ke+B'*Dm*B*detJ*wp(i)*t;
fe=fe+N2'*b*detJ*wp(i)*t;
end
%--------- plane strain --------------------------------------
elseif ptype==2
colD=size(D,2);
if colD>3
Dm=D([1 2 4],[1 2 4]);
else
Dm=D;
end
for i=1:ngp
indx=[ 2*i-1; 2*i ];
detJ=det(JT(indx,:));
if detJ<10*eps
disp('Jacobideterminant equal or less than zero!')
end
JTinv=inv(JT(indx,:));
dNx=JTinv*dNr(indx,:);
B(1,1:2:8-1)=dNx(1,:);
B(2,2:2:8) =dNx(2,:);
B(3,1:2:8-1)=dNx(2,:);
B(3,2:2:8) =dNx(1,:);
131
N2(1,1:2:8-1)=N(i,:);
N2(2,2:2:8) =N(i,:);
Ke=Ke+B'*Dm*B*detJ*wp(i)*t;
fe=fe+N2'*b*detJ*wp(i)*t;
end
else
error('Error ! Check first argument, ptype=1 or 2 allowed')
return
end
rowed=size(ed,1);
132
rowex=size(ex,1);
colD =size(D ,2);
if colD>3
Cm=inv(D);
Dm=inv(Cm([1 2 4],[1 2 4]));
else
Dm=D;
end
for i=1:ngp
indx=[ 2*i-1; 2*i ];
detJ=det(JT(indx,:));
if detJ<10*eps
disp('Jacobideterminant equal or less than zero!')
end
JTinv=inv(JT(indx,:));
dNx=JTinv*dNr(indx,:);
B(1,1:2:8-1)=dNx(1,:);
B(2,2:2:8) =dNx(2,:);
B(3,1:2:8-1)=dNx(2,:);
B(3,2:2:8) =dNx(1,:);
ee=B*ed(ied,:)';
if colD>3
ss=zeros(colD,1);
ss([1 2 4])=Dm*ee;
ee=Cm*ss;
else
ss=Dm*ee;
end
et=[et; ee'];
es=[es; ss'];
end
ie=ie+incie;
end
rowed=size(ed,1);
rowex=size(ex,1);
colD =size(D ,2);
for i=1:ngp
indx=[ 2*i-1; 2*i ];
detJ=det(JT(indx,:));
if detJ<10*eps
disp('Jacobideterminant equal or less than zero!')
end
JTinv=inv(JT(indx,:));
dNx=JTinv*dNr(indx,:);
B(1,1:2:8-1)=dNx(1,:);
B(2,2:2:8) =dNx(2,:);
B(3,1:2:8-1)=dNx(2,:);
B(3,2:2:8) =dNx(1,:);
e=B*ed(ied,:)';
if colD>3 ee([1 2 4])=e; else ee=e; end
et=[et; ee'];
es=[es; (D*ee)'];
end
ie=ie+incie;
end
else
error('Error ! Check first argument, ptype=1 or 2 allowed')
return
end
Hm plante gip xc nh ma trn [k], k hiu Ke v vector lc fe phn t bn cnh trong bi
ton phng. Qui c rng nu ngi dng ghi ptype = 1 chng ta s xem xt bi ton trng thi ng
sut phng, cn ptype = 2 s bn n trng thi bin dng phng. Gi tr ca ptype ng k ti vector
ep = [ptype t ]. To xi, i=1,2,3 , yi, i=1,2,3 ghi ti ex[]v ey[].
function [Ke,fe]=plante(ex,ey,ep,D,eq)
% Ke=plante(ex,ey,ep,D)
% [Ke,fe]=plante(ex,ey,ep,D,eq)
ptype=ep(1);
t=ep(2);
colD=size(D,2);
if colD>3
Cm=inv(D);
Dm=inv(Cm([1 2 4],[1 2 4]));
else
Dm=D;
end
Ke=B'*Dm*B*A*t;
fe=A/3*[bx by bx by bx by]'*t;
colD=size(D,2);
if colD>3
Dm=D([1 2 4],[1 2 4]);
else
Dm=D;
end
Ke=B'*Dm*B*A*t;
fe=A/3*[bx by bx by bx by]'*t;
else
error('Error ! Check first argument, ptype=1 or 2 allowed')
return
end
Tnh ng sut v bin dng trong phn t tam gic nh hm plants(ex,ey,ep,D,ed).
function [es,et]=plants(ex,ey,ep,D,ed)
% [es,et]=plants(ex,ey,ep,D,ed)
ptype=ep(1);
rowed=size(ed,1);
rowex=size(ex,1);
colD=size(D,2);
if colD>3
Cm=inv(D);
Dm=inv(Cm([1 2 4],[1 2 4]));
else
Dm=D;
end
et=[];es=[];ie=1;
for i=1:rowed
B=[0 1 0 0 0 0;
0 0 0 0 0 1;
0 0 1 0 1 0]*inv(C);
ee=B*ed(i,:)';
if colD>3
ss=zeros(colD,1);
ss([1 2 4])=Dm*ee;
ee=Cm*ss;
else
ss=Dm*ee;
end
et=[et;ee'];
es=[es;ss'];
ie=ie+incie;
end
et=[];es=[];ie=1;ee=zeros(colD,1);
for i=1:rowed
C=[ 1 ex(ie,1) ey(ie,1) 0 0 0
0 0 0 1 ex(ie,1) ey(ie,1)
1 ex(ie,2) ey(ie,2) 0 0 0
0 0 0 1 ex(ie,2) ey(ie,2)
1 ex(ie,3) ey(ie,3) 0 0 0
0 0 0 1 ex(ie,3) ey(ie,3)];
B=[0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 0 1
0 0 1 0 1 0]*inv(C);
e=B*ed(i,:)';
if colD>3 ee([1 2 4])=e; else ee=e; end
et=[et;ee'];
es=[es;(D*ee)'];
ie=ie+incie;
end
else
error('Error ! Check first argument, ptype=1 or 2 allowed')
return
end
0 0 0 2 0 0 6 x 2 y 0 0 6 xy 0
[Q] = 0 0 0 0 0 2 0 0 2x 6 y 0 6 xy
0 0 0 0 2 0 0 4x 4y 0 6x 2 6 y 2
function [Ke,fe]=platre(ex,ey,ep,D,eq)
% Ke=platre(ex,ey,ep,D)
% [Ke,fe]=platre(ex,ey,ep,D,eq)
Lx=ex(3)-ex(1); Ly=ey(3)-ey(1); t=ep(1,1);
%
D=t^3/12*D;
%
A1=Ly/(Lx^3); A2=Lx/(Ly^3); A3=1/Lx/Ly;
A4=Ly/(Lx^2); A5=Lx/(Ly^2); A6=1/Lx;
A7=1/Ly; A8=Ly/Lx; A9=Lx/Ly;
%
C1= 4*A1*D(1,1)+4*A2*D(2,2)+2*A3*D(1,2)+5.6*A3*D(3,3);
C2=-4*A1*D(1,1)+2*A2*D(2,2)-2*A3*D(1,2)-5.6*A3*D(3,3);
C3= 2*A1*D(1,1)-4*A2*D(2,2)-2*A3*D(1,2)-5.6*A3*D(3,3);
C4=-2*A1*D(1,1)-2*A2*D(2,2)+2*A3*D(1,2)+5.6*A3*D(3,3);
C5=2*A5*D(2,2)+A6*D(1,2)+0.4*A6*D(3,3);
C6=2*A4*D(1,1)+A7*D(1,2)+0.4*A7*D(3,3);
C7=2*A5*D(2,2)+0.4*A6*D(3,3);
C8=2*A4*D(1,1)+0.4*A7*D(3,3);
C9= A5*D(2,2)-A6*D(1,2)-0.4*A6*D(3,3);
C10=A4*D(1,1)-A7*D(1,2)-0.4*A7*D(3,3);
C11=A5*D(2,2)-0.4*A6*D(3,3);
C12=A4*D(1,1)-0.4*A7*D(3,3);
C13=4/3*A9*D(2,2)+8/15*A8*D(3,3);
C14=4/3*A8*D(1,1)+8/15*A9*D(3,3);
C15=2/3*A9*D(2,2)-8/15*A8*D(3,3);
137
C16=2/3*A8*D(1,1)-8/15*A9*D(3,3);
C17=2/3*A9*D(2,2)-2/15*A8*D(3,3);
C18=2/3*A8*D(1,1)-2/15*A9*D(3,3);
C19=1/3*A9*D(2,2)+2/15*A8*D(3,3);
C20=1/3*A8*D(1,1)+2/15*A9*D(3,3);
C21=D(1,2);
%
Keq=zeros(12,12);
Keq(1,1:12)=[C1 C5 -C6 C2 C9 -C8 C4 C11 -C12 C3 C7 -C10];
Keq(2,2:12)=[C13 -C21 C9 C15 0 -C11 C19 0 -C7 C17 0];
Keq(3,3:12)=[C14 C8 0 C18 C12 0 C20 -C10 0 C16];
Keq(4,4:12)=[C1 C5 C6 C3 C7 C10 C4 C11 C12];
Keq(5,5:12)=[C13 C21 -C7 C17 0 -C11 C19 0];
Keq(6,6:12)=[C14 C10 0 C16 -C12 0 C20];
Keq(7,7:12)=[C1 -C5 C6 C2 -C9 C8];
Keq(8,8:12)=[C13 -C21 -C9 C15 0];
Keq(9,9:12)=[C14 -C8 0 C18];
Keq(10,10:12)=[C1 -C5 -C6];
Keq(11,11:12)=[C13 C21];
Keq(12,12)=[C14];
Keq=Keq'+Keq-diag(diag(Keq));
%
if nargin==5
R1=eq*Lx*Ly/4;
R2=eq*Lx*Ly^2/24;
R3=eq*Ly*Lx^2/24;
%
feq(:,1)=[R1 R2 -R3 R1 R2 R3 R1 -R2 R3 R1 -R2 -R3]';
end
Ke=Keq; fe=feq;
Tnh ng sut v bin dng qua hm platrs(ex,ey,ep,D,ed). Vector ep = [t], ghi chiu dy tm.
Vector chuyn v nt ghi vo hm extract:
ed = [u1 u2 . . . u12];
Kt qu tnh ghi vo ma trn:
es = [M V ]; et = T.
function [es,et]=platrs(ex,ey,ep,D,ed)
% [es,et]=platrs(ex,ey,ep,D,ed)
Lx=ex(3)-ex(1); Ly=ey(3)-ey(1);t=ep(1,1);
%
D=t^3/12*D;
%
A1=D(2,2)/2/Ly;
A2=D(1,1)/2/Lx;
A3=D(1,2)/2/Ly;
A4=D(1,2)/2/Lx;
A5=D(3,3)/2/Ly;
A6=D(3,3)/2/Lx;
A7=4*D(3,3)/Lx/Ly;
B1=6*D(2,2)/Ly/Ly/Ly;
B2=6*D(1,1)/Lx/Lx/Lx;
B3=-3*D(2,2)/Ly/Ly;
B4=3*D(1,1)/Lx/Lx;
B5=D(1,2)/Lx/Ly;
%
mx=A3*(-ed(:,2)-ed(:,5)+ed(:,8)+ed(:,11))+A2*(ed(:,3)-ed(:,6)-ed(:,9)+ed(:,12));
138
my=A1*(-ed(:,2)-ed(:,5)+ed(:,8)+ed(:,11))+A4*(ed(:,3)-ed(:,6)-ed(:,9)+ed(:,12));
mxy=A6*(ed(:,2)-ed(:,5)-ed(:,8)+ed(:,11))+A5*(-ed(:,3)-
ed(:,6)+ed(:,9)+ed(:,12))...
+A7*(ed(:,1)-ed(:,4)+ed(:,7)-ed(:,10));
m1=0.5.*(mx+my)+sqrt(0.25.*(mx-my).^2+mxy.^2);
m2=0.5.*(mx+my)-sqrt(0.25.*(mx-my).^2+mxy.^2);
alfa=0.5*180/pi*atan2(mxy,(mx-my)/2);
vx=B5*(-ed(:,2)+ed(:,5)-ed(:,8)+ed(:,11))+B4*(ed(:,3)+ed(:,6)+ed(:,9)+ed(:,12))...
+B2*(-ed(:,1)+ed(:,4)+ed(:,7)-ed(:,10));
vy=B3*(ed(:,2)+ed(:,5)+ed(:,8)+ed(:,11))+B5*(ed(:,3)-ed(:,6)+ed(:,9)-ed(:,12))...
+B1*(-ed(:,1)-ed(:,4)+ed(:,7)+ed(:,10));
et=-inv(D)*[mx;my;mxy];
et=et';
%
% eq = [bx; by; bz] bx: body force in x direction
% by: body force in y direction
% bz: body force in z direction
% OUTPUT: Ke : element stiffness matrix
% fe : equivalent nodal forces
%-------------------------------------------------------------
ir=ep(1); ngp=ir*ir*ir;
if nargin==5 eq=zeros(3,1); end
%--------- gauss points --------------------------------------
if ir==1
g1=0.0; w1=2.0;
gp=[ g1 g1 ]; w=[ w1 w1 ];
elseif ir==2
g1=0.577350269189626; w1=1;
gp(:,1)=[-1; 1; 1;-1;-1; 1; 1;-1]*g1; w(:,1)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
gp(:,2)=[-1;-1; 1; 1;-1;-1; 1; 1]*g1; w(:,2)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
gp(:,3)=[-1;-1;-1;-1; 1; 1; 1; 1]*g1; w(:,3)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
elseif ir==3
g1=0.774596669241483; g2=0.;
w1=0.555555555555555; w2=0.888888888888888;
I1=[-1; 0; 1;-1; 0; 1;-1; 0; 1]'; I2=[ 0;-1; 0; 0; 1; 0; 0; 1; 0]';
gp(:,1)=[I1 I1 I1]'*g1; gp(:,1)=[I2 I2 I2]'*g2+gp(:,1);
I1=abs(I1); I2=abs(I2);
139
w(:,1)=[I1 I1 I1]'*w1;
w(:,1)=[I2 I2 I2]'*w2+w(:,1);
I1=[-1;-1;-1; 0; 0; 0; 1; 1; 1]'; I2=[ 0; 0; 0; 1; 1; 1; 0; 0; 0]';
gp(:,2)=[I1 I1 I1]'*g1; gp(:,2)=[I2 I2 I2]'*g2+gp(:,2);
I1=abs(I1); I2=abs(I2);
w(:,2)=[I1 I1 I1]'*w1;
w(:,2)=[I2 I2 I2]'*w2+w(:,2);
I1=[-1;-1;-1;-1;-1;-1;-1;-1;-1]'; I2=[ 0; 0; 0; 0; 0; 0; 0; 0; 0]';
I3=abs(I1);
gp(:,3)=[I1 I2 I3]'*g1; gp(:,3)=[I2 I3 I2]'*g2+gp(:,3);
w(:,3)=[I3 I2 I3]'*w1;
w(:,3)=[I2 I3 I2]'*w2+w(:,3);
else
disp('Used number of integration points not implemented');
return
end;
wp=w(:,1).*w(:,2).*w(:,3);
xsi=gp(:,1); eta=gp(:,2); zet=gp(:,3); r2=ngp*3;
N2(1,1:3:24-2)=N(i,:);
N2(2,2:3:24-1)=N(i,:);
N2(3,3:3:24) =N(i,:);
Ke=Ke+B'*D*B*detJ*wp(i);
fe=fe+N2'*eq*detJ*wp(i);
end
%--------------------------end--------------------------------
Hm Solid8s tnh ng sut trong phn t SOLID 8 nt.
function [es,et,eci]=soli8s(ex,ey,ez,ep,D,ed)
% [es,et,eci]=soli8s(ex,ey,ez,ep,D,ed)
%-------------------------------------------------------------
% PURPOSE
% Calculate element normal and shear stress for a
% 8 node (brick) isoparametric element.
%
% INPUT: ex = [x1 x2 x3 ... x8]
% ey = [y1 y2 y3 ... y8] element coordinates
% ez = [z1 z2 z3 ... z8]
%
% ep = [Ir] Ir: integration rule
%
% D constitutive matrix
%
% ed = [u1 u2 ..u24; element displacement vector
% ...........] one row for each element
%
% OUTPUT: es = [ sigx sigy sigz sigxy sigyz sigxz ;
% ...... ... ]
% element stress matrix, one row for each element
%-------------------------------------------------------------
ir=ep(1); ngp=ir*ir*ir;
%--------- gauss points --------------------------------------
if ir==2
g1=0.577350269189626; w1=1;
gp(:,1)=[-1; 1; 1;-1;-1; 1; 1;-1]*g1; w(:,1)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
gp(:,2)=[-1;-1; 1; 1;-1;-1; 1; 1]*g1; w(:,2)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
gp(:,3)=[-1;-1;-1;-1; 1; 1; 1; 1]*g1; w(:,3)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
elseif ir==3
g1=0.774596669241483; g2=0.;
w1=0.555555555555555; w2=0.888888888888888;
B(1,1:3:24-2)=dNx(1,:);
B(2,2:3:24-1)=dNx(2,:);
B(3,3:3:24) =dNx(3,:);
B(4,1:3:24-2)=dNx(2,:);
B(4,2:3:24-1)=dNx(1,:);
B(5,1:3:24-2)=dNx(3,:);
B(5,3:3:24) =dNx(1,:);
B(6,2:3:24-1)=dNx(3,:);
B(6,3:3:24) =dNx(2,:);
ee=B*ed(ied,:)';
et=[et; ee'];
es=[es; (D*ee)'];
end
ie=ie+incie;
end
%--------------------------end--------------------------------
Hm Solid8f tnh vector ti cho phn t SOLID 8 nt.
function [ef]=soli8e(ex,ey,ez,ep,es)
142
% ef=soli8f(ex,ey,ez,ep,es)
%-------------------------------------------------------------
% PURPOSE
% Calculate the element force vector for a 8 node (brick)
% isoparametric element.
%
% INPUT: ex = [x1 x2 x3 ... x8]
% ey = [y1 y2 y3 ... y8] element coordinates
% ez = [z1 z2 z3 ... z8]
%
% ep = [ir] ir integration rule
%
% es element stress matrix
% bz: body force in z direction
%
% OUTPUT: ef=[f1 f2 ...f24]
%-------------------------------------------------------------
ir=ep(1); ngp=ir*ir*ir;
%--------- gauss points --------------------------------------
if ir==2
g1=0.577350269189626; w1=1;
gp(:,1)=[-1; 1; 1;-1;-1; 1; 1;-1]*g1; w(:,1)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
gp(:,2)=[-1;-1; 1; 1;-1;-1; 1; 1]*g1; w(:,2)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
gp(:,3)=[-1;-1;-1;-1; 1; 1; 1; 1]*g1; w(:,3)=[ 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1]*w1;
elseif ir==3
g1=0.774596669241483; g2=0.;
w1=0.555555555555555; w2=0.888888888888888;
fint=zeros(24,1);
for i=1:ngp
ir=ir+1;
detJ=det(JT(indx,:));
if detJ<10*eps
disp('Jacobideterminant equal or less than zero!')
end
JTinv=inv(JT(indx,:));
dNx=JTinv*dNr(indx,:);
B(1,1:3:24-2)=dNx(1,:);
B(2,2:3:24-1)=dNx(2,:);
B(3,3:3:24) =dNx(3,:);
B(4,1:3:24-2)=dNx(2,:);
B(4,2:3:24-1)=dNx(1,:);
B(5,1:3:24-2)=dNx(3,:);
B(5,3:3:24) =dNx(1,:);
B(6,2:3:24-1)=dNx(3,:);
B(6,3:3:24) =dNx(2,:);
fint=fint+B'*es(ir,:)'*wp(i)*detJ;
indx=indx+3;
end
ef=[ef; fint'];
ie=ie+incie;
end
%--------------------------end--------------------------------
144
14 DAO NG K THUT
Phng trnh dao ng c cn:
{ } {}
[ M ] U&& (t ) + [C ] U& + [ K ]{U } = {P(t )} hoc MU
&& (t ) + CU
& (t ) + KU(t ) = P(t )
Nu b qua lc cn khi xt dao ng, phng trnh dao ng c dng:
[ M ]{U&& (t )}+ [ K ]{U (t )} = {P(t )} && (t ) + KU(t ) = P(t )
hoc MU
Trng hp P(t ) 0 cng thc cui tr thnh:
[ M ]{U&& (t )}+ [ K ]{U (t )} = 0 && (t ) + KU(t ) = 0
hoc MU
14.1 XY DNG MA TRN KHI LNG
Trng hp chung, vi vt th 3D, nh v trong h ta Oxyz, chng ta c th tch mt phn t v
cng nh dV = dxdydz tm hiu chuyn ng khi lng dm = dxdydz. Dch chuyn ca khi
lng ny hy l (u, v, w), vn tc thnh phn hy l du/dx, dv/dy, dw/dz.
Biu thc tnh ng nng chuyn ng khi lng dm s l:
dT = (u& 2 + v& 2 + w& 2 )dm = (u& 2 + v& 2 + w& 2 )dxdydz
1 1
2 2
ng nng h thng tnh theo cch ny:
1
( ) 1
( )
T = u& 2 + v& 2 + w& 2 dm = u& 2 + v& 2 + w& 2 dxdydz
2 2
Nh cch lm quen thuc chuyn v h thng xy dng theo m hnh:
u = [N ]{u}; v = [ N ]{v}; w = [ N ]{w}
Vn tc tnh theo cng thc:
u v w
u& = = [N ] {u}; v& = = [N ] {v}; w& = = [N ] {w}
t t t t t t
Cng thc ny khi p dng cho mi phn t thuc kt cu s mang dng:
1
2 Ve
( T T T T T
)
T ( e ) = {u&} [N ] [N ]{u&} + {v&} [N ] [N ]{v&} + {w& } [N ] [N ]{w& }
T
K hiu {} vecto chuyn v cc nt thuc phn t gm [u, v, w]T, cng thc xc nh dT(e) s l:
[N ]T [N ] 0 0
1
{}
T
T ( e ) = & 0
2
[N ]T [N ] {}
1 T
0 dV ( e ) & = & [m]e &
2
{} {}
Ve
0 0 [N ]T [N ]
T y c th vit biu thc xc nh ma trn khi lng tp trung:
[N ]T [N ] 0 0
[m]e = 0 [N ] [N ]
T
0 dV ( e )
Ve
0 0 [N ]T [N ]
Phn t dm chu ko nn
EA 1 1
Ma trn cng phn t nh trnh by ti phn tnh hc [k]e = .
L 1 1
Cng thc tnh [m]e:
145
L
[m]e = [ N ]T [ N ] Ad x .
0
Dm un
Phng trnh chuyn v trong mi phn t c trnh by di dng quen thuc:
{w}e = [N] {} (a)
Hm hnh dng [N] c th nhn bng h hm Hermite, trnh by ti phn hm ni suy:
1 1
N1 = H01(1) (x) = 3 (2x3 -3l x2 + l3) ; N3 = H02(1) (x) = - 3 (2x3 -3lx2)
l l
1 1
N2 = H11(1) (x) = 2 (x3 -2lx2 +l2x) ; N4 = H12(1) (x) = (x3 -lx2) (b)
l l
Nu thay = x/l cc hm trn c dng:
N1 = 23 - 32 + 1; N2 = l(3 -2 2 + ); N3 = -23 +3 2; N4 = l(3 - 2) (b)
2
1 M 2 ( x) 1 L d 2w
U tnh bng cng thc: U = dx = EJ 2 dx ; (c)
2 L EJ ( x) 2 0 dx
2
1 1 d 2w
Th nng phn t : e = EJ 2 d ; (d)
2 0 d
Cch lm tng t cho php xy dng hm ng nng trong mi phn t :
Al 1
Te = w& d
2
(e)
2 0
d 2w d2
T biu thc = [ N(x)]{} = [N]{} c th tnh tip:
dx 2 dx 2
1 l 1
e =
2
{}T
0
[N]T EJ [N]dx {} =
2
{}T [k]{} (g)
l
v t : [k]e = 0
[N]T EJ [N]dx (h)
156 22 L 54 13L
4 L2 13L 3L2
A L
[ m] e = e
420 156 22 L
X 4 L2
Phn t chu un v ko, nn
Phn t BEAM kt hp vi phn t TRUSS:
140 0 0 70 0 0
0 156 22 L 0 54 13L
AL 22 L 4 L2 0 13L 3L2
[ m] e =
420 70 0 0 140 0 0
0 54 13L 0 156 22 L
0 13L 3L2 0 22 L 4 L
Phn t TRUSS trong khng gian 3D
rng chuyn v tuyn tnh trong phn t c m hnh ho bng cng thc:
u ( x)
{}3 x1 = v( x) = [ N ]3 x 6 { ( e ) }6 x1 ,
w( x)
trong :
(1 x / l ) 0 0 x/l 0 0
[ N ] = 0 (1 x / l ) 0 0 x/l 0
0 0 (1 x / l ) 0 0 x / l
L
Thay biu thc [N] vo cng thc tnh [m]e = [ N ]T [ N ] Ad x s nhn c:
0
147
2 0 0 1 0 0
0 2 0 0 1 0
0 0 2 0 0 1
[m]e = Al ()
1 0 0 2 0 0
0 1 0 0 2 0
0 0 1 0 0 2
1 x/l 0 0 0 0 0
[N ] = 0
1
(
2 x 3
3lx 2 + l 3 ) 0 0 0 0
l3
0 0
1
(
2 x 3 3lx 2 + l 3 ) 0
1 3
(
x 2 lx 2 + l 3 x ) 0
l3 l2
x/l 0 0 0 0 0
0
1
2 (
x 3
3lx 2 ) 0 0 0
1 3
x( lx 2 )
l3 l2
1 3
(
x 2 lx 2 + l 3 x ) 0
1
(
3 2 x 3 3lx 2 ) 0 (
1 3
x lx 2 ) 0
l2 l l2
(e)
Ma trn [m]e = [ N ]T [ N ]dV s l:
Ve
1 1
3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
6
13 11l 9 13
0 0 0 0 0 0 0 l
35 210 70 420
13 11l 9 13
0 0 0 0 0 l 0
35 210 70 420
J J
0 0 0 0 0 0 0
3A 6A
l2 13 l2
0 0 0 l 0 0
105 420 140
l2 13 l2
0 l 0 0 0
[m]e = Al 105
1
420 140
0 0 0 0 0
3
13 11l
0 0 0
35 210
13 11l
X 0 0
35 210
J
0 0
3A
l2
0
105
l2
105
148
Phn t tm phng 3 cnh
Phng trnh chuyn v cc nt tm mng, phng , 3 cnh vi 9 bc t do c dng:
u ( x, y )
{}9 x1 = v( x, y ) = [ N ( x, y )]3 x 9 { ( e ) }9 x1 ,
w( x, y )
N1 0 0 N2 0 0 N3 0 0
vi [ N ( x, y )] = 0 N1 0 0 N2 0 0 N3 0
0 0 N1 0 0 N2 0 0 N 3
2 0 0 1 0 0 1 0 0
2 0 0 1 0 0 1 0
2 0 0 1 0 0 1
2 0 0 1 0 0
At
[ m] e = 2 0 0 1 0
12
2 0 0 1
X 2 0 0
2 0
2
Nu coi khi lng tm phn b ti ba nt, cng thc cui s c dng:
1 0 0 0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0
At
[ m] e = 1 0 0 0 0
3
1 0 0 0
X 1 0 0
1 0
1
149
Tm kh kim t thp
2 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0
2 9 0 1 0 0 1 0 0 1 0
2 0 0 1 0 0 1 0 0 1
2 0 0 1 0 0 1 0 0
2 0 0 1 0 0 1 0
V 2 0 0 1 0 0 1
[m]e =
20 2 0 0 1 0 0
2 0 0 1 0
X 2 0 0 1
2 0 0
2 0
2
14.2 DAO NG T DO, KHNG CN
Phng trnh chuyn ng:
M&x& + Kx = 0
trong M - ma trn khi lng h thng, K - ma trn cng, x chuyn v.
Nghim tm dng:
x = X cos(t + )
K hiu = 2 phng trnh dao ng c th vit:
KX = MX hay l (K 2 M )X = 0
T bi ton tr ring, vector ring suy rng KX = MX xc nh n gi tr ring:
1 2 . . . n-1 n
v cc vector ring tng ng, X1 . . . Xn. Mi cp gi tr (i, Xi) tha mn phng trnh:
KX i = i MX i i = 1,2, L, n
Phng trnh ny cng tha mn trong trng hp:
K (X i ) = i M (X i ) , vi hng s.
iu kin trc giao theo M v theo K c hiu l:
X Ti MX j = ij v X Ti KX j = i ij
trong la delta Kronecker
Xc nh tr ring hay tn s ring t phng trnh tn s:
det(K - 2M) = 0
Dng dao ng hay vector ring xc nh t quan h:
(K i M )X i = 0
V d : Xc nh tr ring, vector ring bi ton sau:
K = M
trong :
2 1 0 1
K = 1 4 1; M = 1
0 1 2 1
2
det(K - M) = - 3 + 32 - 11 + 12 = 0
150
T y tnh c: 1 = 2; 2 = 4; 3 = 6.
xc nh vector ring dng chun ha cn x l hai phng trnh:
1 1 0
1 2 1 = 0 v T [M ]{ } = 1
1 1 1 { }
0 1 1
Vector 1 mang gi tr sau:
T
{1 } = 1 1 1
2 2 2
Bng cch tng t xc nh:
T
{ 2 } = [ 1 0 1]
T
v {3 } = 1
1 1
2 2 2
A D
1,73m 3m
Hnh 3.65
152
V d 5: Xc nh tn s ring thp nht v dng dao ng tm vung, ta trn 4 cnh, hnh 4.6.
Chiu dy tm t = 0,15m, m un n hi vt liu E = 3,0.107 kN/m2, h s Poisson = 0,3. Chiu di
Lx = Ly = 3,0 m.
155
Da vo tnh i xng hnh hc tm, ch a tm vo tnh ton. Chn phn t hnh vung, cnh
bng phn tm va chn, a = 0,375 m.
S dng cng thc xc nh khi lng tp trung ti nt cho trng hp tm, cc thnh phn trn
ng cho chnh ma trn khi lng xc nh nh sau:
1 1
m11 = a 2 = 0,14063 ; m22 = a 2 = 0,28125 = m99 ;
4 2
1 1
m33 = a 4 = 0,01318 = m10,10 ; m44 = a 4 = 0,00659 = m11,11 ;
24 48
1
m55 = a 4 = 0,01318 = m12,12 ; m66 = a 2 = 0,5625 ;
24
1
m77 = a 4 = 0,02637 = m88 ;
12
Ma trn cng [K] tnh theo hng dn phn tnh phng php phn t hu hn, v d t S tay C
hc kt cu nu.
6,67
2,67 13,33
2 0 6
0 2 1 3
0 1 0,5 0 6 X
1,33 5,33 0 1 4 26,67
[K ] = D
1 4 0 0,5 0 0 12
1 0 0 0,5 2 0 0 12
2,67 1,33 1 0 0 5,33 0 4 13,33
2 1 0,5 0 0 0 0 0 0 6
0 0 0 0 0 1 0,5 0,5 2 1 3
0 0 0 0 0,5 4 2 0 1 0,5 0 6
Et 3
trong cng D tnh bng biu thc: D =
12(1 + )
Tr ring nh nht tnh t K M = 0 s l:
1 = 1,748 D /
Tn s ring ca dao ng mode th nht:
D
1 = 1 = 1,32
(1 )
Dng dao ng ng vi tn s th nht xc nh t K 1M 1 = 0 s l::
156
{1} = [1 0,707 0,366 0,518 0,366 0,5 0,259 0,259 0,707 0,366 0,518 0,366]
T
Dao ng tm thc hin tip theo trn c s s dng phn t SHELL v SOLID. Kt qu tnh
tn s th nht ca tm trong khun kh phng php phn t hu hn a li kt qu gn vi nghim
chnh xc nu dng kiu phn t ng, chn phng php s thch hp.
Kt qu tnh tn s nh nht khi dung phn t SHEL63 v SOLID190:
| CH | ANSYS | TYLE
SHELL63
f (Hz) 128.09 128.72 1.005
SOLSH190
f (Hz) 128.09 128.72 1.005
V d s dng phn mm tnh dao ng thn tu
p dng cch chia tu thnh cc strip kinh in, 20-Station Beam v dng phn mm ANSYS tnh
tn s dao ng ng tu vt ti hng kh di 135,5 m.
D liu u vo ghi ti bng A:
Bng A
Khong sn chiu rng, Khi lng, Nc km, I,
m t/m t/m m4
(1) (2) (3) (4) (5)
01 0 7,9 0 2,45
12 4.8 17,4 22,0 6,1
2 -3 7,3 47,6 68,0 14,1
3 -4 8,2 128,3 103,0 26,9
4 -5 8,5 196,1 130,0 30,5
5 -6 8,5 229,3 130,0 30,6
6 -7 8,5 217,1 130,0 30,6
7 -8 8,5 180,0 130,0 30,6
8 -9 8,5 138,4 130,0 30,6
9 -10 8,5 164,5 130,0 30,6
10 -11 8,5 225,7 130,0 30,6
11 -12 8,5 224,7 130,0 30,6
12 -13 8,5 226,2 130,0 30,6
13 -14 8,5 219,7 130,0 30,6
14 -15 8,4 178,2 117,0 30,6
15 -16 8,2 102,4 103 29,0
16 -17 7,9 79,8 87,7 15,30
17 -18 7,3 74,5 68 9,47
18 -19 6,1 33,5 38 6,42
19 -20 3,8 17,3 13,6 3,06
M un n hi vt liu lm v tu E = 2,05x1011 N/m2, khi lng ring tnh bng 7800 kg/m3 . File
input xy dng theo hng dn ghi ti chng Phng php tnh ti liu ny.
/PREP7
JPGPRF,500,100,1
/SHOW,JPEG
/TITLE, VERTICAL VIBRATION OF CARGO SHIP
C*** FROM SHIP VIBRATION, TRAN CONG NGHI
ANTYPE,MODAL !MODE-FREQUENCY ANALYSIS
MXPAND,6
ET,1,BEAM3
MODOPT, LANB,6 ! Tm tri ring pp Lanczos
MP,EX,1,2.1E11
MP,DENS,1,7.8E3
R,1, 1.2, 2.45, 10.4
160
R,2, 5.82,6.1,10.4
R,3, 17.06,14.1,10.4
R,4, 34.1,26.9,10.4
R,5, 48.1,30.5,10.4
R,6, 53.03,30.5,10.4
R,7, 51.2,30.6,10.4
R,8, 45.8,30.6,10.4
R,9, 39.6,30.6,10.4
R,10, 43.5,30.6, 10.4
R,11, 52.5,30.6,10.4
R,12, 52.3,30.6,10.4
R,13, 52.5,30.62,10.4
R,14, 51.6,30.6, 10.4
R,15, 43.5,29.0,10.4
R,16, 30.26,15.3,10.4
R,17, 24.7,9.47,10.4
R,18, 21.03,6.42,10.4
R,19, 10.55,3.06,10.4
R,20, 4.55,0.61,10.4
N,1 Mode th nht
N,21,135.5
FILL
REAL,1
E,1,2
REAL,2
E,2,3
REAL,3
E,3,4
REAL,4
E,4,5
REAL,5
E,5,6
Mode th hai
REAL,6
E,6,7
REAL,7
E,7,8
REAL,8
E,8,9
REAL,9
E,9,10
REAL,10 Mode th ba
E,10,11
REAL,11
E,11,12
REAL,12
E,12,13
REAL,13
E,13,14
REAL,14
E,14,15
REAL,15
E,15,16 Hnh 3.69 Mode th t
REAL,16
E,16,17
REAL,17
E,17,18
REAL,18
E,18,19
REAL,19
161
E,19,20
REAL,20
E,20,21
/PNUM,ELEM,1
EPLOT
OUTPR,BASIC,1
D,ALL,UX
M,10,UY
FINISH
/SOLU
SOLVE
FINI
Kt qu tnh, n v Hz:
Mode Tn s
1 1.3224
2 3.1210
3 5.3887
4 8.4686
5 11.900
6 15.778
14.4 P DNG PHN MM SAP2000N TNH TON DAO NG
Phn mm SAP2000 mang tn Integrated Finite Element Analysis and Design of Structures do
Computers and Structures, Inc., USA a ra th trng. Phn ng lc hc phn mm thc hin cc
kiu phn tch: (1) phn tch cc mode dao ng tnh tn s, dng dao ng v (2) phn tch ph.
Trong SAP s dng phng php gi l Ritz-vector Analysis khi xc nh tn s ring.
Phn tch ph trong SAP thc hin sau khai bo Spec, vit tt t Response-Spectrum Analysis.
Cch thc khai bo d liu phn ng lc hc nh sau.
SPEC Data Block
CSYS= h ta
NAME= tn gi ANG= gc MODC=kiu tp hp mode
ACC=(U1 , U1 , U3 ) FUNC=hm miu t ph p ng
V d:
SPEC
NAME=RESPEC1 DAMP=0.02
ACC= FUNC=ACCSPEC SF=123.4
SYSTEM
FORCE=KGF LENGTH=CM DOF=UZ,RY
MODES
TYPE=EIGEN N=6 ;;;Xc nh 6 tn s thp nht
JOINTS
1 X=0
11 X=610
LGEN=1,11,1
RESTRAINTS
ADD=1 11 10 DOF=ALL
MATERIAL
NAME=1 M=7.8E-3
E=2.1E6 U=0.3
FRAME SECTION
NAME=1 MAT=1 A=6.5 I=36100 MPL=.1
FRAME
1 J=1,2 SEC=1 NSEG=4
GEN=1,10,1 IINC=1 JINC=1,
Kt qu tnh nh sau:
Mode Chu k (s) Tn s (Hz)
1 0,147 6,787
2 0,0534 18,7024
3 0,0273 36,6152
4 0,0166 60,2881
5 0,0112 89,1797
163
Chng 4
1. TIN CY
Thit k kt cu nht thit phi tha mn cc iu kin khc nhau gia hiu ng m cc ti trng
gy ra, tc l gia i hi 5, k hiu S, m bo an ton kt cu v kh nng 6, k hiu R, (kh nng
p ng, kh nng chng tr, nng lc) chng li cc tc ng ca ti.
Mi thnh phn kt cu c th b ri vo trng thi an ton hoc trng thi khng an ton, gi l
trng thi b h hoi (failure). ng ranh gii gia hai trng thi gi chung trong k thut l
trng thi gii hn (limit state), c th din t bng cng thc g(Z) = R S nh trnh by ti hnh 4.1.
Nhng kh nng xy ra vi thnh phn kt cu th hin nh sau:
g(Z) < 0 trong ti S vt sc bn R, y l trng hp h hoi
g(Z) > 0 trong sc bn R ln hn ti S, y l trng thi an ton
g(Z) = 0 l trng thi gii hn.
Hnh 4.1
Trn c s phn tch nhng iu bt kh tn 7 hay cn gi nhng iu khng chc chn ca ti
bn ngoi v bn kt cu, tin cy kt cu 8 tin hnh nh gi xc sut h hoi kt cu.
2. TNH TON TIN CY KT CU
Kt cu c th c xc nh nh tp hp bin ngu nhin Z vi phn b xc sut fZ(z). C th
chia Z lm hai nhm nh, nhm an ton v nhm b h hoi. Hai nhm ny c gii hn chung l mt
h hoi, cn gi l trng thi gii hn, nh nu ti hnh 4.1.
Xc sut h hoi kt cu tnh bng cng thc:
Pf = P( g ( Z ) 0) = f Z ( z )dz (4.1)
g ( Z ) 0
5
Nhng t chuyn ngnh thng dng ti y: Demand, vit tt D, Loads vit tt L, cn k hiu S.
6
Nhng t k thut thng dng: Requirement, vit tt R, Capacity, Strength, Resistance vit tt R
7
Uncertainty
8
Structural Reliability
165
g (Z
)= 0
z2
9
Failure Probability, Pf
10
Cornell, C.A. (1969),A Probability-Based Structural Code, ACI-Journal, Vol 86
166
0.5 0.30854 1.5 0.06681 2.5 0.00621 3.5 0.00023 4.5 3.40E-06
0.6 0.27425 1.6 0.0548 2.6 0.00466 3.6 0.00016 4.6 2.10E-06
0.7 0.24196 1.7 0.04457 2.7 0.00347 3.7 0.00011 4.7 1.30E-06
0.8 0.21186 1.8 0.03593 2.8 0.002555 3.8 7.2E-05 4.8 8.00E-07
0.9 0.18406 1.9 0.02872 2.9 0.001866 3.9 4.8E-05 4.9 5.00E-07
Dng gn ng quan h ang nu nh sau:
Pf = 0,475 exp 1,6 ( ) (4.6)
hay l
Pf = 10 (4.7)
V d 1: Tnh ch s an ton cho trm cha du trn bin
Vi mt trm cha du trn bin, t chuyn ngnh gi l FSO, ang hot ng ngi ta xc nh
c cc hm mt xc sut (PDF) 11 ca ti v bn thn trm dng momen un dc v momen
khng hay l kh nng chng un ca thn tu. C hai bin ti S v bn R phc tng lut phn b
t nhin Gauss vi gi tr trung bnh tng ng S = 20000Tm v R = 30000Tm. Gi tr cc
lch: R = 2500Tm, S = 3000Tm. Tnh xc sut h hoi thn trm.
Ch s tin cy theo cch lm Cornell:
S 30000 20000
= R = = 2,56
R +S
2 2
2500 2 + 3000 2
Xc sut h hoi:
Pf = 5,23.E 3
Hm trng thi gii hn tuyn tnh
Trng thi gii hn tuyn tnh trnh by bng quan h:
n
g ( X 1 , X 2 ,..., X n ) = a 0 + a1 X 1 + a 2 X 2 + ... + a n X n = a 0 + ai X i (4.8)
i =1
(a )
2
i Xi
i =1
11
Probability density function
167
( ) ( ) Xg
n
g ( X 1 , X 2 ,..., X n ) g X1 , X 2 ,..., Xn + X i X i , tnh theo ga tr trung bnh (4.11)
i =1 i
Hnh 4.3
Hm trng thi gii hn dng cho dm un:
P.L qL2
g (P, q, Y ) = Y .Z
4 8
Thay cc gi tr sau y vo php tnh g v : q = 3,0; q = 3,0; P= 12; P = 10,2; Y = 36; Y =
40,3. L = 18, Z = 80 c th vit hm g di dng sau:
g (P, q, Y ) = 80Y 54 P 5382q
Ch s tin cy:
n
a0 + ai X i
80.40,3 54.10,2 5832.0,25
= i =1
= = 3,01
n
80.4,64 2 + (54.1,12) 2 + (5832.0,025) 2
(a )
2
i Xi
i =1
Y 600 10 3 kN / m 2
4kN 2 0 0 0
0 10 10 3 m 2 0 0
[COV X ] =
12
0 0 400 10 m 6
0
0 0 0 ( 2
10 10 9 kN / m 2 )
Hm trng thi gii hn cha cc momen:
PL
g1 (Z , Y , P, L ) = Z .Y
4
Trng thi gii hn ny nu chia cho i lng dng, v d Z, gii hn g = 0 khng thay i:
PL g1 (Z , Y , P, L )
g 2 (Z , Y , P, L ) = Y =
4Z Z
Hnh 4.4
Kt qu tnh ch s tin cy cho hai hm trn khng trng nhau mc du cng gii quyt cho mt
vn . Hm g1 phi tuyn khai trin theo cng thc:
g1 Z Y P L + Y (Z Z ) + Z (Y Z ) L (P P ) P (L L )
4 4 4
= 2,48
Vi g2 c th tnh:
g 2 Y P L + P L2 (Z Z ) + (Y Z ) L (P P ) P (L L )
4 Z 4( Z ) 4 Z 4 Z
= 3,48
Nhng trng hp cha hon ton n tha tng t c th x l theo cc phng php thch hp
hn.
3.2 Ch s an ton Hasofer-Lind
Cch lm ca Hasofer v Lind chuyn hm trng thi gii hn sang khng gian gi l khng gian
chun (standard space) 12 , chuyn cc bin ngu nhin R v S sang u1 v u2 theo cng thc:
12
Hasofer, A.M, and Lind, N.C. (1974) An Exact and Invariant First Order Reliability Format, ASCE J.
169
R R
u1 = ; (4.13)
R
S S
u2 = ; (4.14)
S
Bin R v S:
R = u1 R + R (4.15)
S = u 2 S + S (4.16)
Trong h ta ny on thng th hin bng phng trnh:
g ( Z ) = R S = ( R S ) + (u1 R u 2 S ) (4.17)
ng g(Z) trong h ta ny, vung gc vi c dng nh trnh by ti hnh 4.5.
Hnh 4.5
V d 4: Gi s rng bin ngu nhin R v S tng ng vi momen un kt cu cho trc phc tng
phn b Gauss. Gi tr trung bnh S = 90 v R = 150. Gi tr cc lch: R = 20, S = 30. Tnh
Pf theo phng php Hasofer-Lind.
Hm trng thi ng sut:
g(Z) = R S
R = 20.u1 + 150
S = 30.u2 + 90
Hm g(Z) chuyn sang dng:
g(u) = 20u1 + 30u2 + 60
on thng t m O h ta n ng g(u):
60
= = 1,664
20 + ( 30 )
2 2
Xc sut h hoi:
Pf = ( ) = (1,664) = 4,9%
170
4 PHP TNH THNG K V BIN NGU NHIN
Bin ngu nhin, v d bin Z trong hm g(Z) nu trn, dng trong phn ny ti liu l hm thc xc
nh trong khng gian c th. Bin ngu nhin trnh by qua hm mt xc sut p(z) v hm phn
b tch ly Fz(z) = P[Z z].
Cc gi tr c trng ca bin ngu nhin:
Momen bc n:
n = E [Z n ], n = 1,2,... (4.18)
Momen trung tm bc n:
[
n = E (Z 1 )n ] (4.19)
trong : 1 - momen bc 1, hay gi thng dng l k vng ca Z,
2 = Var[Z] - bnh phng lch ca Z
= 2 - lch (4.20)
Gi tr trung bnh l tm ca hm mt xc sut.
Cov H s hip phng sai (Coefficient of Variance) l thc o khng chc chn ca bin ngu
nhin Z, nh ngha nh sau 13:
2
Cov = (4.21)
1
Phn b xc sut
Phn b t nhin hay phn b Gauss
Hm mt xc sut v hm phn b tch ly phn b t nhin c dng:
1 1 x 2
p ( x) = exp X
(4.22)
2 X 2 X
1
FX ( x ) =
(4.23)
1
2 exp 2 d
2
Phn b logarit t nhin
1 1 ln( x)
2
p ( x) = exp ln X
x0 (4.24)
2 ln X 2 ln X
ln( x) ln X
FX ( x ) = (4.25)
ln X
2
X = exp ln X + ln X (4.26)
2
X = X2 [exp( ln2 X ) 1] (4.27)
Phn b Rayleigh
13
h s hip bin
171
xu 1 x u 2
p ( x) = exp x0 (4.28)
2 2
trong : u thng s ch v tr, - thng s t l , x = u + / 2 , X = (4 ) / 2
Phn b Weibull
p ( x) =
(x u ) exp 1 x u
xu
(4.30)
2
1 x u
FX ( x) = 1 exp xu (4.31)
2
trong : u thng s ch v tr, - thng s t l , - thng s hnh dng
1
x = u + 1 + (4.32)
2 1
X = 1 + 2 1 + (4.33)
5. CC PHNG PHP TNH
5.1 TNH THEO FORM
Trong phng php FORM First Order Reliability Method, dng phng php chyn mt trng tha
gii hn t khng gian X sang khng gian U, hnh 4.6 v 4.7, v thay bng mt hyperbol tip tuyn
ti im tnh ton u*.
h hoai
H hoai
An toan
v UN =
( (F
1
U (u * ) )) (4.43)
fU (u * )
Bc 3. Tnh cosine ch hng ti im thit k ( i* , i = 1,2,..., n ):
g
'
i* = ui i = 1,2,..., n (4.44)
2
n
g
u
i =1
'
i *
g g N
Trong : ' = U i
ui * ui *
Bc 4. Gii phng trnh xc nh :
[ ( )]
g UNi U* i UNi ,..., UNn U* n UNin = 0 (4.45)
Bc 5. S dng va nhn c xc nh im thit k mi:
ui* = UNi i* UNi (4.46)
Bc 6. Lp bc 1 n bc 5 cho n khi hi t t yu cu ra.
V d 5: Tnh ch s tin cy Hasofer-Link dm ba nhp, chu ti phn b u q(x) = const, bit rng
chiu di mi nhp L = 5m, ti phn b q = 10kN/m, m un n hi vt liu E = 2.107kN/m2,
momen qun tnh mt ct dm I = 8.10-4 m4.
174
A B C D
L L L
[200.10 6
( )]
+ Z 2 20.10 6 [ I + Z 3 (0,1 I )] 22500[12 + Z 1 (1)] = 0
Sau chun ha:
(
100 1 + 101 Z 2 + 101 Z 3 + 1 Z 3 Z 2 0,135 1,125.10 2 Z 1 = 0 )
Xy dng hm g ca v i. Trong phn ny xc nh.
z i* = i = 3 i
( )
100 1 + 10 1 (3 2 ) + 10 1 (3 3 ) + 1 (3 3 )(3 2 ) 0,135 1,125.10 2 (3 1 ) = 0
0,135 + 3,375.10 2 1
I =
100 + 30 2 + 30 3 + 9 3 2
T y tnh tip:
176
1,125.10 2
1 =
( 1,125.10 ) + [10
2 2
I + I (3 3 )] + [10 I + I (3 2 )]
2 2
[10 I + I (3 3 )]
2 =
( 1,125.10 ) + [10
2 2
I + I (3 3 )] + [10 I + I (3 2 )]
2 2
[10 I + I (3 2 )]
3 =
( 1,125.10 ) + [10
2 2
+ I (3 3 )] + [10 I + I (3 2 )]
I
2 2
=
{G}
{G}T {G}
7. Xc nh im thit k mi cho n 1 bin:
z i* = i
8. Xc nh xi:
xi* = Xi + z i* Xi
9. Gii phng trnh g = 0 xc nh cc bin cha cp.
10. Lp bc 3 n 9 cho n khi v xi* hi t . { }
V d : Thc hin tnh tin cy dm ba nhp ti hnh 4.10 theo phng php s dng ma trn.
L qL4
1. Phng trnh trng thi gii hn g (q, L, E , I ) = 0,0069 c hiu nh sau:
360 EI
L X L4
g(X 1 , X 2 , X 3 ) = 0,0069 3
360 X 2 X1
2. Ln lp th nht hy gn x1* v x2* vo X1, X2. Gi tr x3* xc nh sau gii phng trnh g = 0.
4 L x1* x 2*
x = 8.10 ;
*
1 x = 2.10 x =
*
2
7
*
3 = 51,53
360 0,0069 L4
3. Tnh zi*:
x1* X 1 x 2* X 2 x3* X 3
z1* = = 0; z 2* = = 0; z 3* = = 103,8
X1 X2 X3
4. Xc nh vector {G}:
g g x * L4
G1 = = X 1 = 0,0069 3 2 X 1
Z 1 {Z * }
i
X 1 {X * }
i
x 2* x1* ( )
g g x * L4
G2 = = X 2 = 0,0069 3 2 X 2
Z 2 {Z * }
i
X 2 {X * }
i
x1* x 2* ( )
g g L4
G3 = = X 3 = 0,0069 X3
Z 3 {Z * }
i
X 3 {X * }
i
x *
2 x1
*
( )
hay l:
2,604
{G} = 3,472 10 3
0,1078
5. Tnh :
=
{G}T {z * } = 2,578
{G}T {G}
6. Tnh vector {}:
178
0,600
{ } = {G} = 0,800
{G}T {G} 0,025
7. Xc nh im thit k mi cho n 1 bin:
z1* = 1 = 1,546; z 2* = 2 = 2,062
8. Xc nh xi:
x1* = X 1 + z1* X 1 = 5,68.10 4 ; x 2* = X 2 + z 2* X 2 = 9,69.10 6
9. Gii g = 0 xc nh gi tr hin ti ca x3:
x3* = 17,7
10. Lp t bc 3 n bc 9 cho n khi hi t.
Trng hp cc bin ngu nhin lin quan vi nhau
Trng hp ny cn a ma trn lin quan (correlation matrix) tham gia cng thc tnh v
{}. Gi s X, Y hai bin ngu nhin lin quan vi nhau. Hip phng sai (covariance) ca hai bin
ngu nhin X, Y c hiu nh sau:
COV(X,Y) = E[(X- X)(Y- Y)] = E[XY - XY - XY + XY]
H s tng quan (coefficient of correlation / correlation coefficient):
COV ( X , Y )
XY Cov( X , Y ) =
XY
Ma trn lin quan trng hp n bin ngu nhin Xi, i=1,2, . . . ,n:
11 12 L 1n
22 L 2 n COV ( X i , X j )
[ ] = 21
vi ij =
M M O M Xi Xj
n1 n 2 L nn
Trng hp n bin ngu nhin khng lin quan nhau ma trn hip phng sai c dng:
X2 1 0 L 0
[C ] = 0 X 2 L 0
2
M M O M
2
0 0 L Xn
v
1 0 L 0
0 1 L 0
[ ] =
M M O M
0 0 L 1
g g
G2 = = X 2 = 2 X 2
Z 2 {Z * } X 2 {X * }
i i
6. nh gi :
Cov( X 1 , X 2 ) 2
1 1
X 1 X 2 (2,45)(2,83) = 1 0,288
[ ] = Cov( X , X ) = 0,288
1 2
1 2
1 1
X 1 X 2 (2,45)(2,83)
=
{G}T {z * } = 1,55
{G}T [ ]{G}
7. Tnh {}
{ } = {G} =
0,726
{G}T [ ]{G} 0,499
8. z1* = 1 = ( 0,726 )(1,55) = 1,13
9. x1* = X 1 + z1* X 1 = 13,8
10. Gii g = 0, xc nh x 2* = 20,7
11. Tnh lp cho n khi v im thit k hi t.
Kt qu tnh c t bng 4.4:
Bng 4.4
Ln lp 1 2
x1* 17 13,8
x 2* 25,5 20,7
180
1,55 1,55
x1* 13,8 13,8
x 2* 20,7 20,7
( ) n 1
( ) ( )
n 1 n 1
Pf ( ) 1 k j + [ ( ) ( )] 1 k j 1 ( + 1)k j
1 / 2 1 / 2 1 / 2
+
j =1 j =1 j =1
12.47)
n 1
(
( + 1)[( ) ( )] 1 k j
j =1
)1 / 2
(
n 1
Re 1 ( + 1)k j )1 / 2
j =1
1 (Pf , SORM ) (4.48)
V d 7 : nh gi tin cy chng lt gin kiu t nng theo phng php tin cy bc nht.
Di y trnh by kt qu tnh tin cy kt cu gin t nng (jack-up rig) 3 chn lm vic ti vng
bin Vit nam. Bng tnh thc hin ti Vin c hc Vit nam 14.
Momen lt gin (capsizing moment) MC.
M C = M WIND + M S
trong MWIND momen do gi, MS momen do sng v dng chy.
Momen hi phc (righting moment):
Mr = CM
Trong C - h s x dch tnh n bin dng gin, M momen hi phc tnh theo gi thit gin
khng b bin dng,
H s an ton lt SF > 1. Theo tiu chun DNV SF = 1,25.
g = Mr - SF.MC
Gi tr trung bnh ca g: G = Mr SF . MC
lch chun: G = Mr
2
+ SF . MC
2
14
Phan Vn Khi, Phm Vn Kt thc hin nm 2000.
181
Ch s an ton:
C M SF ( MW + MS )
= G =
G (C M )2 + SF 2 ( MW + MS )2
Xc sut lt gin:
Pf = P(SF M C M r ) = P( g 0)
Gin jack-up nu ti v d chu tc ng cc momen: M = 964,22MNm, Mr = 864,43MNm. H s x
dch C tnh n hiu ng P - mang gi tr: 0,896.
Momen lt do gi vn tc tnh ton v = 57,54m/s thi: Mwind = 268,3MNm. Momen lt do sng v
dng chy, c tnh n h s ng lc do gin dao ng trn sng: MS = 580,33MNm.
Gi tr trung bnh cc i lng k trn:
M = 964,22 MNm, Mr = 864,43MNm, MW = 268,3MNm, MC = 268,32 +312,01 =
580,33MNm.
MW = 23,99MNm, MC = 28,29MNm.
139,02
Ch s an ton: = = 2,92
47,66
Xc sut ph hy: Pf = ( 2,92) = 0,00175
6. PHN TCH NHNG IU KHNG CHC CHN 15 T TI V BN
Nhng iu khng chc chn hoc nhng sai st kh trnh trong phn tch tin cy, gi l
nhng iu bt kh tn, thuc cc nhm:
Khim khuyt vn c trong kt cu ng hnh vi cc hin tng vt l
T o c
T thng k
M hnh ha kt cu, m hnh ha ti
Li do con ngi phm lc phn tch
6.1 Bt kh tn vn c
Nhng i thay cc tc ng t mi trng l iu nhn bit c song rt kh nh gi chnh
xc v mt nh lng, kh miu t c th bng cc php tt nh, c th coi l nhng bt kh tn vn
c. nh gi tc ng gi n cc cng trnh ph thuc vo xc nh p lc gi song kt qu o, tnh
p lc ny cha m bo tin. D bo hot ng gi vn cn cha nhng nghi ng. Chiu cao sng,
chu k sng, hng sng bin l cc i lng ngu nhin, nh hng trc tip n vic nh gi tc
ng ti t mi trng bin n cng trnh trn bin. Kh khn v thiu chc chn khi miu t sng
ang l thc t. ng t gy nhiu nguy hi cho cng trnh tuy nhin cha c cch d bo chnh xc,
cha nh gi tc hi mt cch ton din yu t ny khi thit k cng trnh. Tr ngi ln cho nhng
nh thit k l kh gim bt nhng iu bt kh tn ny bng cc php tnh hoc tng cng cc php
o nh chng ta vn lm lu nay.
6.2 Bt kh tn cc php o
Nhng sai st ng hnh cc php o do con ngi v thit b cng gy ra. Bng nhng n lc
ng hng, bng cng c o chnh xc, thch hp, thit b c m bo chnh xc v tnh ton
ng hn ca con ngi c th gim bt cc iu bt kh tn ny.
15
uncertainties
182
6.3 Bt kh tn thng k
Sai st nhm ny do thiu ht thng tin, d liu. C th gim thiu nhng iu cha chc chn
nhm ny bng bin php tng cng thu nhp d liu, ci tin cch x l d liu.
6.4 Bt kh tn m hnh
M hnh tnh da trn c s l tng ha kt cu, m hnh ha ti. Nhng sai st lc lp m hnh
c gc t vt l v t chn phn b ti khng st thc t. M hnh ha kt cu trong iu kin thc
t cha th m bo tnh ng dng hon ton v ng thi cc yu cu v ng dng hnh hc,
ng dng ng hc v ng dng ng lc hc.
7. CHN HM PHN B
Cc hm phn b dng trong phn tch tin cy kt cu trnh by ti phn 4.2. Qui lut phn b
t nhin t ra ph hp vi rt nhiu hin tng vt l trong t nhin, p dng vo nghin cu bn
kt cu thng gp. Lut Gauss tm thy ch ng trong miu t tc ng ca thin nhin nh sng,
gi, ma, nng, thay i nhit mi trng v phn ng ca cc i tng trc tc ng . Tuy
nhin ngi ta quan st v nhn ra rng, cc tc ng trong phm vi din t c bng cc
hm tuyn tnh chp nhn lut Gauss, cn trong giai on phi tuyn cha hon ton phc tng phn b
Gauss. Nhn chung, chn phn b xc sut cho cng vic nh gi bn kt cu cng trnh vn l min
cn cha nhiu quan ngi v chnh xc, chc chn php tnh khi cn nh gi nh lng.
8 PHN TCH TIN CY H THNG
8.1 H thng ni tip
Xc sut h hoi h thng:
m m
( )
Pf , sys = P U (M i 0) = P U i iT u = 1 m ( , ) (4.49)
i =1 i =1
trong :
m hm phn b chun m chiu,
= [1 , 2, . . .] vector ch s tin cy ca m thnh phn h hoi ,
- ma trn lin quan tng ng.
V d 8: Kt cu trnh by ti hnh 4.14, chi tit 1 bn tri, chi tit 2 bn phi, c c tnh sau: R1 =
1,5R, R2 = R. Ti P v R phc tng phn b chun c lp vi: P = 4kN, R = 4kN; P =
0,8kN, R = 0,4kN. Xc nh xc sut h hi ca h thng.
3 2
g1 ( Z ) = R P
2 2
2 L
g 2 (Z ) = R P
2
Chun ha cc bin ngu nhin: 2L
R4 P4
x1 = ; x2 = Hnh 4.14
0,4 0,8
Z1 = 0,728 x1 0,686 x2 + 3,846;
Z 2 = 0,577 x1 0,816 x2 + 1,691;
T : 1 = 3,846; 2 = 1,691 xc nh xc sut h hoi ca hai thnh phn kt cu:
183
Pf ,1 = ( 1 ) = 0,00006
Pf , 2 = ( 2 ) = 0,04794
Xc sut h hoi ca h thng kt cu:
max Pf ,i Pf ,sys Pf ,i
T y:
0,04796 Pf ,sys 0,0480
8.2 H thng song song
Xc sut h hoi h thng:
m m
(
Pf , sys = P I (M i 0 ) = P I i iT u ) = ( , )
m (4.50)
i =1 i =1
V d 9: H thng gm 4 thnh phn ni song song, trong : 1 = 3,57, 2 = 3,41, 3 = 4,24, 4 =
5,48. Xc nh gii hn ca xc sut h hoi.
Pf ,1 = ( 1 ) = 1,7894.10 4
Pf , 2 = ( 2 ) = 3,2481.10 4
Pf ,3 = ( 3 ) = 1,1176.10 5
Pf , 4 = ( 4 ) = 2,1266.10 8
P(Q ) P
i f , sys minP(Qi )
Gii hn xc sut:
1,3779.10 20 Pf ,sys 2,1266.10 8
Gii hn tng ng ca ch s tin cy:
5,48 sys 9,23
9 XC NH CC H S S DNG TI (S) V TR LC (R)
M hnh ha ti S
Ti tng qut Qi dng trong phn tch tin cy th hin bng quan h:
Qi= Ai Bi Ci
trong Ai i din cho ti danh ngha, Bi i lng tnh n nh hng cc phng thc p ti n
kt cu, Ci thnh phn tnh n nh hng cc phng php tnh gn ng, cch m hnh ha. Cc i
lng c trng c xut x t ti Qi tnh nh sau:
Q A B C
Q A B C
Q2 ( B C )2 A2 + ( A C )2 B2 + ( A B )2 C2
VQ V A2 + VB2 + VC2
M hnh ha tr lc R
Tr lc hay l kh nng p ng, kh nng chng tr, nng lc
Ngun cc bt kh tn i vi R c th l:
184
- Tnh cht vt liu: thiu tnh chc chn ca bn vt liu, gi tr m un n hi, ng sut gii
hn, thnh phn ha hc.
- Ch to vt liu: khng m bo tnh chnh xc ch kch thc, hnh dng vt liu, nh hng n gi
tr momen qun tnh mt ct, m un chng un.
- M hnh ha kt cu, m hnh ha ti.
M hnh ca R trong cc php tnh tin cy:
R = RnMFP
trong M thng s phn nh s thay i bn vt liu, F bin phn nh khng chc chn
ca ch to vt liu, P h s tnh n nh hng qui trnh phn tch, nh gi.
Tr lc danh ngha Rn th hin cho nhng kt cu c th, v d trong cc kt cu h khung, Rn
dm thp mang dng sau:
Rn = Y.W
trong Y ng sut chy vt liu, Z m un do chng un .
Cc i lng c trng lin quan R:
R = Rn M F P
R = M F P
V R VM2 + VF2 + VP2
D liu thng k v c tnh thp xy dng trnh by ti bng 4.5.
Bng 4.5
Kiu kt cu P VP M VM F VF R* VR
Chu ko, gii hn chy 1,0 0 1,05 0,10 1,0 0,05 1,05 0,11
Chu ko, gii hn bn 1,0 0 1,10 0,10 1,0 0,05 1,10 0,11
Dm lin tc 1,06 0,07 1,05 0,10 1,00 0,05 1,11 0,13
Dm n hi, mt n nh 1,03 0,09 1,00 0,06 1,00 0,05 1,11 0,12
ngang-xon
Dm khng n hi, mt n 1,03 0,09 1,00 0,10 1,00 0,05 1,11 0,14
nh ngang-xon
Ct 1,02 0,10 1,05 0,10 1,00 0,05 1,07 0,15
Kh nng chu ct dm thp:
1
VS = A.Y ; P = 1,02; VP = 0,07
3
trong A din tch mt ct ngang dm
R = 0,106
9.1 Nguyn l thit k ASD
Thit k theo ng sut cho php 16 c dng trong thc t biu din bng biu thc:
Allow ; Allow = L (4.51)
trong : Allow - ng sut cho php
- h s s dng
16
Allowable Stress Design, vit tt ASD. Cm t Working Stress Design - WSD, ng ngha ASD.
185
L ng sut tiu biu, trng hp ny trng vi ng sut chy Y.
Phng php dng ASD khi nh gi ti cho php n nay cha tho g cc kh khn lin quan bt
kh tn ti, t hp ti vv
Th tc LRFD The Load and Resistance Factored Design
Tiu chun thit k theo LRFD pht biu nh sau: bn danh ngha tnh ton ln hn hoc bng
tng ti danh ngha tnh ton, hiu di dng cng thc:
Rn i Qni (4.53)
17
Limit State Design, vit tt LSD
186
H s c dng:
= S2 + R2 (4.56)
18
9. 3 Kim nh tin cy. Xc sut t ch
Phng php LRFD gip vo vic kim tra tin cy cc thnh phn kt cu thn tu. Ch s an
ton tnh ton theo thuyt tin cy, v d bng phng php FORM khng nh hn ch s an
ton ch 0, th hin iu kin an ton thit k:
> 0
trong : 0 ch s an ton t ch
- ch s an ton xc nh bng ng tnh ton
H s an ton ring (Partial Safety Factor)
x*
H s an ton ring i xc nh t biu thc: i = ~i
xi
trong bin xi* xc nh theo xi* = Xi + z i* Xi v tha mn g(x1*, x2*, . . ., xn*) = 0,
~
xi - gi tr thit k danh ngha ca bin Xi.
Th tc tnh:
1. Xy dng hm trng thi cng cc tham s tng thch cho cc bin ngu nhin Xi, i=1,2, . . .
,n
2. Chn im thit k ban u {xi*}, gn gi tr n 1 bin Xi. Gii phng trnh trng thi gii hn g
= 0 cho bin ngu nhin cn li. Lu im chn nm trn ng gii hn h hoi.
3. Tnh gi tr trung bnh tng ng Xie v phng sai chun tng ng Xie
18
Target Probability
187
xi*
T : Xi =
1 + i V Xi
9. Lp bc 3 n 8 cho n khi { } hi t .
x*
10. Sau hi t php tnh, s dng cng thc i = ~i tnh cc h s thit k
xi
V d : Xc nh cc h s an ton ring trng hp c bn g = R Q c ch s tin cy t ch
0 = ch = 3,0. Bit rng VR = 10%; VQ = 12%.
Phng trnh thit k vit di dng:
RR QQ hoc R QQ
Nhng bc thc hin trong chu trnh lp:
1. Xc nh hm trng thi nh c
2. Chn im thit k ban u r* = q*. Vi trng hp ny R = Q.
3. Bc 3 khng thc hin trong bi ny.
4. Tnh vector {G}:
g
G1 = R = R = VR R = 0,1 R = 0,1 Q
R iemT.K
g
G2 = Q = + Q = VQ Q = 0,12 Q
Q iemT.K
g
G2 = D = + D = V D D
D iemT.K
g e
G3 = L = + Le
L iemT.K
0,5832
Vector {}: { } =
[ ]{G}
= 0,1122
{G} [ ]{G} 0,8045
T
189
6. Xc nh im thit k mi:
z D* = D = 0,1122.3,0 = 0,3366
z L* = L = 0,8045.3,0 = 2,414
7. Tnh cc im thit k :
( )
d * = D + z D* D = D 1 + z D* VD = 1,034 D
l * = Le + z L* Le = 2,872 D + 2,414.0,7173 D = 4,604 D
8. Gii g = 0 xc nh r* = d* + l* = 5,637D
r* 5,637 D
9. R = = = 7,298 D
(1 + R VR ) 1 + (0,5832).3,0.0,13
10. Thc hin tnh lp:
Bng 4.7
Ln lp 1 2 3 4 5
r* (khi ng) 4D 5,638D 6,683D 6,908D 6,921D
d* (khi ng) D 1,034D 1,020D 1,016D 1,015D
l* (khi ng) 3D 4,604D 5,663D 5,892D 5,906D
R (khi ng) 4D 7,29D 8,249D 8,425D 8,429D
R -0,5832 -0,4868 -0,4618 -0,4588 -0,4586
D 0,1122 0,0664 0,0532 0,0511 0,0510
L 0,8045 0,8710 0,8854 0,8871 0,8872
r* (kt thc) 5,638D 6,683D 6,908D 6,921D 6,921D
D* (kt thc) 1,034D 1,020D 1,016D 1,015D 1,015D
l* (kt thc) 4,604D 5,663D 5,892D 5,906D 5,906D
R (kt thc) 7,29D 8,249D 8,425D 8,429D 8,429D
Kt qu tnh:
r* r* 6,921 D
= = = 1,10 = 0,9032
Rn R / R 8,429 D
d* 1,015 D
D = D = 1,05 = 1,066
D D
l *
5,906 D
L = L = 1,0 = 1,969
L 3 D
10 TH TC PHN TCH TIN CY KT CU
Bc 1: Xc nh c trng k thut v chc nng ca i tng
Cu hnh i tng, kt cu v kch thc kt cu
iu kin mi trng i tng hot ng
iu kin khai thc ca i tng .
Bc 2: Xy dng hm trng thi gii hn
Xy dng hai nhm phng trnh trng thi gii hn: nhm khai thc 19 v nhm bn. Mi nhm
phng trnh bao gm bn mc khc nhau ca trng thi gii hn.
Hm trng thi gii hn lm hng kt cu
19
serviceability
190
Hm trng thi gii hn cho dm cng
Hm trng thi gii hn cho n nh tm v
Hm trng thi gii hn mi cc kt cu nhy cm
Bc 3: Xc lp c trng thng k cho cc bin ngu nhin
Bc 4: Chn phng php tnh tin cy
Bc 5: Tnh xc sut h hoi cho mi dng hng hc ca i tng xem xt
11 BN THN TU
Thn tu xt nh dm c bn bn thn R, lin tc chu tc ng momen un dng kt hp
S. bn thn tu nh gi qua m un chng un mt ct.
1.1 Ti tnh ton
Momen un tu xt trong ba trng thi: trn nc tnh, trn sng v momen ng. Momen un
tu trn nc tnh xem xt theo cch hng dn ti chng bn tu trong sch ny. Momen
un b sung trn sng v momen ng chu nh hng t nhiu pha: c trng hnh hc thn tu, kt
cu thn tu, vn tc khai thc, hng sng, trng thi bin vv Cc i lng thuc ti tc ng ln
tu u l bin ngu nhin do vy trc khi a vo m hnh tnh bn thn tu cn phi x l
bng cc phng php ton thch hp, trong s c phng php thng k, xc sut.
1) Momen un tu trn nc tnh MS
Momen MS tc ng ln thn tu ph thuc vo hiu ca phn b trng lng tu ti thi
im khai thc vi phn b lc ni dc tu. Gi tr momen un, lc ct tu tnh theo cch ny c
coi nh gi tr danh ngha, tnh trong khun kh LRFD.
2) Momen un do sng gy
Momen MW do sng gy (wave-induced) xt nh bin ngu nhin, ph thuc hon ton vo
c tnh hnh hc thn tu, vn tc khai thc, chiu cao, chu k, hng tc ng sng bin, dng chy
vv Tnh ton RAO chuyn ng tu, RAO momen un lc ct hoc ng sut tu trn sng thc hin
trong khun kh phng php phn tch ph. Momen MW tham gia vo tnh ton di dng cc c
tnh ca i lng ngu nhin, gn kt vi sng bin qua cc hm RAO.
3) Momen ng
Momen un ng do slamming v /hoc whipping gii quyt bng phng php phn tch ph.
4) Kt hp momen un do sng v momen ng
Phng php phn tch ph dng vo trng hp ny xc nh ph momen un kt hp, d bo
di hn cho momen un ny sinh.
11.2 T hp ti
1) T hp momen un trn nc tnh v trn sng
Momen gii hn hay l gii hn bn ca thn tu Mu xc nh bng cng thc:
Mu = MSW + kWDMWD
H s lin quan kWD c th nhn bng n v khi tnh tu i bin.
2) T hp momen un trn nc tnh, trn sng v momen ng
Mu = MSW + kW(MW + kDMD)
H s kD h s tng quan gia momen un do sng v momen ng, tnh ring cho trng hp
hogging v sagging.
iu kin hogging:
191
53080
k D = exp
(
158LPP
0 , 2 0,3
)
+ 14,2 LPP LPP
iu kin sagging:
21200
k D = exp
(
158LPP
0 , 2
)
+ 14,2 LPP LPP
0,3
Chng 2
1. Hoffman, J.D., (2001), Numerical Methods for Engineers and Scientists, 2nd edition, Marcel
Dekker, Inc. NY
2. Yang W.Y., Cao W., Morris J., (2005), Applied Numerical Methods Using MATLAB, Wiley-
Interscience, John Wiley & Sons Inc.
Chng 3
1. Hutton, D.V., (2004), Fundamentals of Finite Element Analysis, Mc GrawHill Higher Education,
The Mc Graw Hill Inc., NY
2. Stolarski, T., Nakasone, Y., Yoshimoto, S., (2006), Engineering Analysis with ANSYS Software,
Elsevier Butterworth Heinemann, London.
3. Zienkievicz, O.C. and Taylor, R.L., (2000), The Finite Element Method, Vol 1, Vol 2, 5th ed.,
Butterworth Heinemann, London
Chng 4
1. Ayyub, B.M.., Beach, J., and Packard, T., (1995),Methodology for the Development of Reliability-
Based Design Criteria for Surface Ship Structures, Naval Engineers Journal, ASNE.
2. Mansour, A.E. Jan, H.Y., Zigelman, C.I., Chen, Y.N., Harding, S.J.,(1984), Implementation of
Reliability Methods to Marine Structures, Trans. SNAME, Vol 92.
3. Melchers, R.E., (2002), Structural Reliability Analysis and Prediction, John Wiley & Sons, New
York, USA
4. Nowak, A.S. and Collins K.R., (2000), Reliability of Structures, McGraw-Hill.
5. Papanikolaou A.D. (Editor), (2009), Risk-Based Ship Design, Springer-Verlag Berlin
Heidelberg.