PROFESSIONELE BACHELOR IN HET ONDERWIJS:

LAGER ONDERWIJS flexibel traject

LESONTWERP
Naam: Annelies Holemans
Studietrajectbegeleider:
UC Leuven Limburg
Departement Lerarenopleiding
Mentor: Nele Van Bouwel
Professioneel gerichte bachelor in het
onderwijs- flexibel traject: lager
onderwijs
Campus Heverlee
Hertogstraat 178 - 3001 Heverlee
Tel. 016 37 56 00 Fax 016 37 56 99

Vul de gevraagde informatie in

school : Sint Jansschool Leuven leergebied : WO

klas en leerjaar : 6e leerjaar onderdeel : Mens en Maatschappij/Wetenschappen en

techniek

aantal leerlingen : 25 lesonderwerp : Water

datum (data) : 20/03/2016 lestijden : van 13u20 tot 14u35 uur

van 15u00 tot 15u25 uur

1. SITUERING IN EINDTERMEN EN/OF LEERPLANNEN

Vink aan.

Gesubsidieerd Vrij Onderwijs (georganiseerd op priv-initiatief bijv. katholiek, joods, methode, )

EINDTERMEN
Leren leren:
5: De leerlingen kunnen, eventueel onder begeleiding: hun lessen, taken en opdrachten plannen en organiseren en hun eigen
leerproces controleren en bijsturen
Mens & maatschappij:
Mens
- 1.1*: De lln drukken in een niet-conflictgeladen situatie, eigen indrukken, gevoelens, verlangens, gedachten en
waarderingen spontaan uit.
- 2.3: De lln kunnen met een zelf gekozen voorbeeld het nut en het belang aangeven van een collectieve voorziening,
waarvoor de overheid zorg draagt.
Maatschappij
- 2.4: kunnen illustreren dat welvaart zowel over de verschillende landen in de wereld als in Belgi ongelijk
verdeeld is.
- 2.15: kunnen illustreren op welke wijze internationale organisaties ernaar streven om het welzijn en/of de vrede
in de wereld te bevorderen.
Ruimte
- 4.11: kunnen aspecten van het dagelijks leven in een land van een ander cultuurgebied vergelijken met het eigen
leven.
Brongebruik
- 5.1: De leerlingen kunnen op hun niveau verschillende informatiebronnen raadplegen.

Wetenschappen en techniek:
Natuur:
1.6: kunnen illustreren dat de mens de aanwezigheid van organismen benvloedt.
1.23*: tonen zich in hun gedrag bereid om in de eigen klas en school zorgvuldig om te gaan met afval, energie, papier,
voedsel en water
1.25: kunnen met concrete voorbeelden uit hun omgeving illustreren dat aan milieuproblemen vaak tegengestelde
belangen ten grondslag liggen.
1.26: tonen respect en zorg voor de natuur vanuit het besef dat de mens voor zijn levensbehoeften afhankelijk is van het
natuurlijk leefmilieu.

Les 4: WO: water 1/15

 LEERPLANDOELEN
Mens en levensonderhoud:
Welvaart en welzijn:

- 1.7: Kinderen zien in hoe een samenleving er voor zorgt en zorgde dat aan de levensnoodzakelijke behoeften van zo
veel mogelijk mensen voldaan wordt.
- ervaren, vaststellen en uiten dat de gemeenschap (bv. de overheid) in onze samenleving zorgt voor: water- en
energievoorziening
- kunnen illustreren met een voorbeeld dat er nu nog samenlevingen zijn die minder of geen geld hebben voor
dergelijke voorzieningen of deze anders organiseren

Mens en medemens:
-4.13: Kinderen kunnen constructief kritisch zijn.
-onder woorden kunnen brengen wat ze in de eigen omgeving verkeerd vinden, zodat er kan over gesproken worden,
- op een tactvolle wijze een leeftijdgenoot kunnen confronteren met het effect van zijn gedrag
- leren maatschappelijke wantoestanden zien en aanklagen.

Mens en techniek:
6.7: Kinderen kunnen op hun niveau uitleggen hoe een aantal distributiesystemen in hun omgeving zorgen voor aanvoer van
water, energie,
- kunnen illustreren dat systemen voor transport van water, energie verschillen van plaats tot plaats.

Mens en natuur
7.10: Kinderen ontdekken en zien in dat veel mensen de aanwezigheid van organismen in hun omgeving waarderen en /of
benvloeden
7.17: Kinderen beseffen dat de aarde bron is van energie en van grondstoffen.
- kunnen illustreren dat de aarde als bron niet onuitputtelijk is.
7.18: Kinderen gaan op hun niveau zorgzaam om met hun milieu.
- kunnen vaststellen en uiten hoe ze zelf en andere mensen op positieve, maar ook op negatieve wijze omgaan met
bodem, water,
- zelf spaarzaam omspringen met water, grondstoffen,

Individuele beginsituatie van kind(eren) m.b.t. deze les Differentiatievorm

1 Lln hebben in het 5e leerjaar al rond water gewerkt. Toen kregen ze n emmer tempo
water in de klas waar ze allerlei activiteiten mee moesten doen (drinken,
wassen, ) begeleiding
In het 4e lj zagen de leerlingen de beginselen van de waterkringloop al. De instructie
waterkringloop zal deze les kort herhaald worden.
materiaal

moeilijkheidsgraad
2 tempo
Tang doet vanwege zijn motorische problemen niet mee in de groepjes van het
spel strijd om water. Hij zal tijdens het spel scheidsrechter zijn. Hij blaast op begeleiding
het fluitje wanneer iemand een fout maakt, de leerlingen stil moeten staan voor instructie
een instructie of om het einde van het spel aan te kondigen.
materiaal

moeilijkheidsgraad

3. MATERIAAL (zie foto bijlage)

- PowerPoint les 4
- fluitje
- 4 kleine en 1 grote emmer (grote emmer halfvol water)
- 4 sponzen
- 1 dik touw
- Beloningskaartjes Palanka
- 4 laptops
- stiftenbordjes
- infoboekjes water
- etiketten spe
- invulbladen groepsopdracht

4. BRONNEN
Welke handleidingen, naslagwerken, websites, bestaande praktijkvoorbeelden, heb je geraadpleegd om deze les voor te
bereiden? Formuleer volgens de APA-methode.

- De Protos-waterkoffer (Protos Educatief)

- https://nl.wikipedia.org/wiki/Waterkringloop
- https://en.wikipedia.org/wiki/Water_use

Les 4: WO: water 2/15

 - http://www.worldometers.info/water/
- www.allesiswater.be
- http://www.wereldwaterdagatschool.be/
- www.protos.be
-

5. BIJLAGEN
Bijlage 0: bladen groepsopdracht

Bijlage 1: PowerPoint les 4

4. Bordschema
Welke kernwoorden, schemas, geheugensteuntjes, bied je aan ter visuele
ondersteuning?
Welke borden zijn beschikbaar? (krijtbord, magneetbord, )
Indien je een digibord gebruikt, druk je het bordplan af.

zie PowerPoint les 4

Les 4: WO: water 3/15

 TIJ DOELEN LEERPROCESBEGELEIDING WERKVORM
D (lesgang, leerinhoud, instructie, vraagstelling, verwachte antwoorden) MEDIA/MATERIAAL/ORGANISATIE
KLASSCHIKKING
3 INLEIDING
Werkvorm: klasgesprek
1. Probleemstelling/motivatie: conceptcartoon water Materiaal: PowerPoint
De lln willen hun mening geven kaartjes zelfevaluatie
over watervoorziening en de Conceptcartoon water laten zien. Lln lezen tekstballonnen en geven hun eigen Organisatie:
problemen die hier eventueel toon dia 1 (conceptcartoon)
mening. Ze vertellen wat ze al weten over dit onderwerp a.d.h.v. een
mee gepaard gaan.
klasgesprek.
(ET 5.2*)
Overmorgen is het wereldwaterdag. Dat is elk jaar op 22 maart. Men vraagt op toon dia 2-3 (wereldwaterdag)
die dag aandacht voor het drinkwater. Sommige scholen doen zelfs een walk
intro

for water. Zij gaan dan wandelen om aan te tonen hoe ver mensen in
ontwikkelingslanden elke dag moeten wandelen om aan water te geraken.
Omdat het bijna Wereldwaterdag is, gaan we deze namiddag rond het thema toon dia 4 (doelen)
water werken.
deel kaartjes uit
De lln kunnen reflecteren op hun Op het einde van de les ga je voor jezelf nagaan of je dit kan:
eigen leerproces DOELEN:
(leren leren 5) - Ik kan uitleggen waarom water het blauwe goud wordt genoemd
- Ik kan mensen in mijn omgeving tips geven om zuinig om te gaan
met water.

15 basisdoel KERN Werkvorm: OLG/klasgesprek

Materiaal: PowerPoint
2. De weg van water bestuderen Organisatie:

Lkr stelt vragen aan de lln. Deze kunnen voortvloeien uit het klasgesprek.

We gaan een quiz doen over water. Ik ga jullie in groepjes verdelen van
2 of 3. We blijven op onze rij want op het einde ga je met het andere
groepje van je rij moeten samenwerken. De groepjes zijn:
a) Hannah-Kato-Naod b) Cat-Mila
kern

c) Amelie-Nikita-Otto d) Thor-Bilal
e) Wieter-Luka-Eros f) Aster-Axelle
g) Lieselotte-Isis-Angelina h) Joppe-Tang
i) Flor-Simran i) Sonia-Rashid

De groepjes schuiven wat dichter bij elkaar want jullie gaan in stilte
moeten overleggen. Neem per groepje ook een stiftenbordje waar je je
antwoord zal opschrijven.
Voor een juist antwoord kan je beloningskaartjes verdienen. Op die
kaartjes staan: een Afrikaans dorp, een waterbron, een waterweg of toon dia 5 (beloningskaartjes)
helemaal niets. Op het einde van de quiz ga je met het andere groepje
Les 4: WO: water 4/15

De lln kunnen in hun eigen
woorden uitleggen dat drinkbaar
water een belangrijke grondstof
is van de aarde en dat deze niet
onuitputbaar is.
(7.17)
De lln kunnen in eigen woorden
uitleggen dat respect en zorg
voor de natuur belangrijk is
vanuit het besef dat de mens
voor zijn levensbehoeften
afhankelijk is van het natuurlijk
leefmilieu.
(ET 1.26)
Les 4: WO: water 5/15
van je rij samenzitten en gaan jullie proberen om met de kaartjes zo
veel mogelijk dorpen met bronnen te verbinden. Je mag de kaartjes
niet draaien. Als je een kaartje met niets op hebt, heb je pech. Je hebt
ook pech als je een bron of dorp hebt zonder waterweg. Want daar kan
je niets mee verbinden.
- Is er genoeg water op de aarde voor de mensen? Kijk naar de
afbeelding van de aarde. Wat is jullie mening? toon dia 6 (aardbol)
Vraag: Wat is de verhouding zout en zoet water op de aarde? toon dia 7 (verhouding water)
o B: meer zout dan zoet water
Er is inderdaad veel water op de aarde maar het grootste gedeelte van dat lkr geeft een
water is zout water zoals in de zee. Dat kunnen we niet gebruiken om te beloningskaartje aan
drinken. Kijk maar eens naar het cirkeldiagram. Hoeveel procent zout water? groepen met een juist
(97%), maar 3% zoet water maar daarvan is het grootste gedeelte ijs. Dus antwoord
blijft er echt maar een heel klein deel meer over om van te drinken.
En wij hebben echt wel water nodig als mens. toon dia 8 (cirkeldiagram)
Vraag: Uit hoeveel procent water bestaat het menselijk lichaam toon dia 9 (water in lichaam)
ongeveer?
o C: 70%
Vraag: Hoe lang kan je leven zonder voedsel? toon dia 10 (zonder voedsel)
o C: een maand
Vraag: Hoe lang kan je leven zonder water? toon dia 11 (zonder water)
o A: 3 dagen
- Waar halen wij ons drinkwater? dia 12 (waar halen we
(de lln mogen vrij redeneren. Vb: uit de kraan, waterzuiveringsstation, Waar drinkwater?)
haalt het waterzuiveringsstation het? Rivieren, uit de grond, recycleren van
vervuild water, Hoe komt het water in de rivier/de grond? Door regen. Waar
komt regen vandaan? Enz Zo komen we tot de waterkringloop)
Zeewater gaat van nature verdampen. De warmte van de zon helpt hierbij. Je toon dia 13-14
weet als je water warm maakt, komt er damp af. Dat zijn piepkleine (waterkringloop)
waterdeeltjes die opstijgen. Die deeltjes kunnen wolken vormen. Door
luchtstromingen verplaatsen die wolken zich over het land. Daar is de lucht
kouder. Koude lucht kan de waterdamp niet vasthouden waardoor de damp
druppels vormt en naar beneden valt = regen of sneeuw.
Met die neerslag kunnen er verschillende dingen gebeuren:
- sneeuw of ijs tot het weer smelt
- het loopt over het oppervlak van de aarde terug naar de zee
(rivieren, kanalen)
- het trekt in de grond en blijft daar vele jaren zitten en loopt door de
grond hl langzaam terug naar zee
- Het water verdampt terug voordat het de zee bereikt

differentiatiedoel
15
De lln kunnen verwoorden dat
de watervoorziening op de
wereld niet overal hetzelfde is.
De leerlingen kunnen in eigen
woorden uitleggen dat sommige
samenlevingen minder geld
hebben/middelen hebben om
watertransport te voorzien
(1.7)
(6.7)
De lln kunnen met voorbeelden
illustreren dat aan
waterproblemen tegengestelde
belangen ten grondslag liggen
(ET 1.25)
Les 4: WO: water 6/15
- Het water wordt door planten/dieren/mensen opgenomen en terug
uitgescheiden en loopt dan naar zee
We komen water dus in drie verschillende vormen tegen: vast (ijs, sneeuw), dia 15 (vast, vloeibaar, gas)
vloeibaar (water) en gas (damp)
Vraag: Welk huis is van water gemaakt?? dia 16 (iglo)
o iglo
Vraag: Bij welke temperatuur bevriest water? dia 17 (welke T bevriest
o C: 0 C (en lager) water?)
Waarom kunnen we van zeewater geen drinkwater maken?
dat gaat wel maar kost hl veel geld en hl veel energie. Voor die
energie hebben we dan weer kerncentrales nodig. Die middelen zijn er dia 18 (zeewater drinken?)
vaak niet. Zeewater wordt omgezet in zoet water door een natuurlijk
proces dus we hebben die middelen eigenlijk niet echt nodig. We
moeten gewoon zuinig omspringen met het water dat we krijgen uit de
natuur en zorgen dat het niet vervuild raakt.
Werkvorm: OLG
3. Watertekort onderzoeken Materiaal:
- PowerPoint
- Hoe komt het dat zo veel mensen een tekort aan water hebben?
(de lln mogen vrij redeneren.) Organisatie:
Filmpje alles is water (5)
- Hoe komt het nu dat zo veel mensen een tekort aan water hebben?
o op sommige plaatsen is weinig water, op andere is er wel dia 19: filmpje alles is water
water maar weinig middelen om aan het water te geraken laten zien
Goed, sommige mensen, vooral meisjes moeten elke dag zo ver stappen voor
water dat ze geen tijd hebben om naar school te gaan. toon dia 20 (kaart met
gebieden veel/weinig water)
Vraag: Als er te weinig water is spreken we van een watertekort
o fysisch dia 21
Vraag: Als er wel voldoende water is in het gebied maar geen middelen
om tot de mensen te krijgen = watertekort dia 23
o economisch watertekort
Vraag kaartlezen: Is er in Saoedi-Arabi veel of weinig zoet water
beschikbaar? dia 25
o weinig
Vraag kaartlezen: Is er in de Democratische Republiek Congo veel of dia 26
weinig water beschikbaar?

De lln kunnen verwoorden dat
veel mensen de aanwezigheid
van water in hun omgeving
benvloeden
(7.10)
20 2 4. Spel strijd voor water spelen (om zicht te krijgen op waterverbruik)
De
0 lln kunnen met voorbeelden
illustreren dat aan
waterproblemen tegengestelde
belangen ten grondslag liggen
(ET 1.25)
De lln kunnen verwoorden dat
veel mensen de aanwezigheid
van water in hun omgeving
benvloeden
(7.10)
Les 4: WO: water 7/15
o redelijk veel
Einde quiz de groepen van elke rij leggen nu hun kaartjes bij elkaar
en proberen zo veel mogelijk dorpen te verbinden met een waterput. dia 27 (einde quiz)
Wie van de 5 rijen de meeste dorpen van water kan voorzien is
gewonnen.
- Hoe ziet de toekomst eruit? (Zal er genoeg water blijven?)
o Door bevolkingsgroei, klimaatsverandering en vervuiling zal
er nog minder drinkwater zijn. toon dia 28 (oplossingen)
- Hoe kunnen we dit oplossen? (de lln redeneren vrij. De lkr reikt nog
geen oplossingen aan)
Om deze vraag te beantwoorden moeten we eerst weten wie er allemaal
drinkwater gebruikt. We hebben al de gezinnen. Dat zijn wij. Wij wonen
allemaal in een huis en verbruiken daar water. Wie gebruiken nog veel water?
o de gezinnen (vb: douche, wc, )
o de landbouw (vb: 70% van al het zoet water naar
landbouw, voedsel, vlees)
o de bedrijven (vb: textielindustrie, katoen wassen, )
o de natuur
Goed we gaan die vier groepen even naspelen. We gaan dat buiten doen. Ik
duid 2 leerlingen aan en die mogen deze grote emmer halfvol water doen en
mee naar buiten brengen.
Werkvorm: spelvorm met 4 groepen
Materiaal:
Ik ga de klas zo meteen in 4 groepen verdelen: 1 groep zijn de gezinnen, 1 - 1 grote emmer halfvol met water
groep de landbouw, 1 groep de bedrijven en 1 groep de natuur. Het touw is aan - 4 sponzen
de uiteinden samengeknoopt en ligt als een cirkel op de grond. De grote emmer - 1 lang dik touw
die half gevuld is met water staat in het midden van de cirkel. Daar liggen ook - 4 kleine emmers
de 4 sponzen. Aan de buitenkant van het touw staan 4 kleine emmers (1 voor - etiketten
elke groep). De emmers mogen niet verplaatst worden. De 4 groepen gaan in - fluitje
de cirkel staan. Niemand mag nog buiten het touw komen. Al ik start zeg,
grijpt elke groep aan zijn kant het touw beet en probeert zo dicht mogelijk bij Organisatie:
zijn reservoir of emmer te komen en die te vullen met water. Dat water kan
enkel met een spons overgebracht worden. Wie in 10min het meeste water in lkr kleeft willekeurig de etiketten op de
zijn emmer heeft, is de grootste watertrekker. lln:
Natuur: 6 etiketten met een boom
Let wel op: het is een spel waarbij we veel moeten lopen en trekken en duwen gezinnen: 6 etiketten met een huis
aan het touw, niet aan elkaar! We mogen elkaar ook niet expres nat maken landbouw: 6 etiketten met een tractor
met de sponzen. Als er iemand iemand anders duwt of expres natmaakt, gaat
 die meteen uit het touw en moet die groep het met een persoon minder doen. bedrijven: 6 etiketten met een fabriek
Om goed in de gaten te houden dat niemand valsspeelt, gaan Tang en ik
scheidsrechter zijn. Als Tang op het fluitje blaast, stoppen jullie meteen met
trekken en duwen en staan even muisstil. We gaan dit nu een paar keer
oefenen: Beweeg maar, als Tang fluit staan jullie muisstil.

Nabespreking: We vergelijken de emmers. Welke groep heeft het meeste water

naar zich toe getrokken? Is het water gelijk verdeeld?

(De lln en lkr gaan terug naar de klas)

In ons spel was het water niet gelijk verdeeld, in het echt is dat ook niet zo.
Welke groep gaat in het echt het meeste water naar zich toe
trekken/verbruiken?
o Het meeste water dat neerregent wordt verdampt of
opgenomen in het grondwater door de natuur. Van het verbruik
door mensen gaat het grootste deel naar de landbouw en toon dia 29 (waterverbruik)
veeteelt (70%), een ander deel naar industrie (20%) en het
kleinste deel naar de gezinnen (10%)

Wij hebben daarnet een strijd geleverd voor water. Die strijd voor water is ook toon dia 30 (vraag: Gaan
in het echt bezig tussen die groepen. Wat gaat de toekomst brengen? mensen vechten om water?)
Waarom zouden ze water het blauwe goud noemen?
(toon dia: Wat als we in 2025 met 9 miljard zijn? Gaan de mensen dan
vechten om aan water te geraken? De leerlingen redeneren vrij)

Differentiatie: Tang is scheidsrechter omdat het een spel is met veel lopen en
trekken.

Les 4: WO: water 8/15

 25 basisdoel
De lln kunnen voor zichzelf
uitmaken en vertellen wat ze
verkeerd vinden met het
waterverbruik in de wereld en
kunnen mogelijke oplossingen
aanreiken.
(ET7.18)
(4.13)
De leerlingen kunnen op hun
niveau verschillende
informatiebronnen raadplegen
(ET 5.1)
verwerking
20
Differentiatie
Les 4: WO: water 9/15
VERWERKING Werkvorm: groepswerk per 5
Materiaal:
5. Oplossingen zoeken voor waterproblematiek: Wat kunnen wij doen? - Voor elk groepje een pagina met
een korte uitleg over hun
onderwerp. op het blad staan ook
sleutelwoorden die ze kunnen
We gaan dus actief iets moeten veranderen om het waterprobleem op te
gebruiken voor hun zoekopdracht.
lossen! Daarstraks hadden we al enkele oplossingen aangereikt (zie vrije
- 1 laptop/tablet per groep
redenatie leerlingen). Er zijn echter oplossingen te vinden in de verschillende
- Atlas
gebieden (landbouw & veeteelt, industrie, gezinnen, )
- infoboekjes water
- in huis: hoe kunnen we in huis minder water verspillen?
- woordenboek
- Landbouw en veeteelt: voor welke voedingswaren is er veel water
nodig? Waar kunnen we dus best wat minder van eten?
Organisatie:
- Industrie: vb. textielindustrie heeft veel water nodig. Hoe kunnen we
dat verminderen?
dia 31
- Toerisme: op reis verbruiken we meer water dan thuis. Mensen gaan
ook vaak naar warme streken waar van nature weinig water is zodat de
watervoorraad in die streek uitgeput raakt. Hoe kunnen we dit
verminderen?
- Vervuiling: Water is soms zwaar verontreinigd zodat het moeilijk is om
het weer schoon te krijgen. Hoe kunnen we dit voorkomen?
We gaan in onze 5 groepen blijven (elke rij is een groep). Elke groep
krijgt een onderwerp en een blad met wat uitleg over het onderwerp. Jullie
5 groepjes: elke rij is een
gaan zelf informatie opzoeken over hoe we waterverspilling kunnen
groepje
verminderen van toepassing op jullie onderwerp.
deel bladen uit
Elke groep mag gebruik maken van een laptop en internet, de infoboekjes over
water, woordenboek,
Op het einde gaan we de oplossingen/tips die jullie gevonden hebben, kort
voorstellen aan de rest van de klas.
De leerlingen starten met opzoeken. De lkr loopt rond in de klas en ondersteunt
waar nodig.
Na de speeltijd ronden de leerlingen hun opzoekwerk af en volgen de
voorstellingen. Elk groepje gaat vooraan staan en geeft een kort overzicht van
hun opzoekwerk samen met tips om water te besparen.
Organisatie:
 5 LESOVERGANG
lesovergang
De lln kunnen reflecteren op
hun eigen leerproces
(leren leren 5)
Les 4: WO: water 10/15
Reflecteren of de doelen bereikt zijn.
We gaan eens even kijken wat is bijgebleven van deze les:
- Waarom kunnen we water ook wel het blauwe goud noemen?
- Kunnen jullie straks aan jullie ouder, broers en zussen, vrienden, tips
geven om water te besparen?
toon dia 32
(Alles opruimen om naar huis te gaan)
bijlage 0
Water in huis

- Waar in huis kom je overal water tegen? De prent kan hulp bieden.
- Welke huishoudelijke activiteit verbruikt het meeste water?
- Hoe kan je zo zuinig mogelijk met het water
in en rond het huis omgaan? Geef tips.
- Zoektermen: waterverbruik, thuis, gezin, waterbesparing,

Les 4: WO: water 11/15

 Water in landbouw en veeteelt

- Waarvoor heeft de landbouw en veeteelt allemaal water nodig?

- Welke landbouwactiviteit verbruikt het meeste water?
- Voor welke voedingswaren is er veel water nodig?
- Waar kunnen we dus best wat minder van eten?
Geef tips.
- Zoektermen: waterverbruik, landbouw, veeteelt, voeding,

Les 4: WO: water 12/15

 Water in de industrie

- Waarvoor heeft de industrie zoal water nodig?

- Welke soorten industrien verbruiken veel water?
- Bespreek water in de textielindustrie.
- Welke dingen kunnen we dus best niet te veel kopen om water te sparen?
Geef tips.
- Zoektermen: waterverbruik, industrie, fabrieken, textiel,

Les 4: WO: water 13/15

 Water en het toerisme

- Hoe komt het dat het toerisme veel water verbruikt?

- Wat zijn gevolgen van het waterverbruik van het toerisme voor de plaatselijke bewoners?
- Wat kunnen wij als toeristen doen om minder water te verspillen?
Geef tips.
- Zoektermen: waterverbruik, toerisme, massatoerisme, ecotoerisme, duurzame vakantie,

Les 4: WO: water 14/15

 Waterverontreiniging

Zoet water is soms zwaar verontreinigd zodat het moeilijk is om het weer schoon en
drinkbaar te maken.
- Wat zijn oorzaken van waterverontreiniging?
- Wat kunnen we zelf doen om waterverontreiniging te voorkomen?
Geef tips.
- Indien tijd over: Kunnen we verontreinigd water zuiveren? Leg kort uit.
Zoektermen: waterverontreiniging, afval, milieubelastend, waterzuivering, oorzaken,

Les 4: WO: water 15/15