Zavrni rad br.

244/GR/2015

Rekonstrukcija raskrija ulice Brae Radia i Ratimira

Hercega sistemom krunog toka u gradu Varadinu

eljko Boi, 1408/601

Varadin, rujan 2015. godine

 ODJEL ZA GRADITELJSTVO

Zavrni rad br. 244/GR/2015

Rekonstrukcija raskrija ulice Brae Radia i Ratimira

Hercega sistemom krunog toka u gradu Varadinu

Student

eljko Boi, 1408/601

Mentor

Aleksej Aniskin, dipl. ing.

Varadin, rujan 2015. godine

SAETAK

Tema ovog zavrnog rada je rekonstrukcija raskrija ulice Brae Radia i Ratimira Hercega
sistemom krunog toka u gradu Varadinu. Rad se sastoji od pet osnovnih poglavlja.
U prvom poglavlju govori se openito o prometnim raskrijima s naglaskom na raskrije s krunim
tokom prometa. Osim toga, navode se najbitnija polazita, zahtjevi i naela u sklopu koncipiranja
raskrija, a spomenutaje i oprema koja takoer ima vanu ulogu. U drugom poglavlju obraena je
podjela raskrija prema vie mjerila/kriterija te su navedena opa i funkcionalna svojstva. Tree
poglavlje govori openito o krunim tokovima: navedeni su najvaniji nazivi, pojmovi i
oznake,zatim posebnosti, prednosti i nedostatci te podjela i osnovne znaajke krunih raskrija.
Nadalje, tu se jo spominju primjerenost i mjerila za izvedbu, sigurnost prometa te osiguranje
preglednosti u krunom raskriju. etvrto poglavlje bavi se ujedno i glavnim dijelom rada u kojem
je detaljno opisana rekonstrukcija raskrija ulice Brae Radia i Ratimira Hercega sistemom
krunog toka u gradu Varadinu, a takoer su opisane i pojedine faze gradnje. U posljednjem, tj.
petom poglavlju su rezimirane prednosti izvedene rekonstrukcije.

Kljune rijei: raskrije, podjela raskrija, kruni tokovi, rekonstrukcija postojeeg raskrija

krunim tokom
SUMMARY

The topic of this final work is a reconstruction of the intersection of Brae Radia i Ratimira
Hercega street in the town of Varadin with a roundabout system. The final work consists of five
main chapters.
The first chapter is about traffic intersections in general with a focus on an intersection with
roundabout. Furthermore, there are listed the most important starting points, requirements and
principles as a part of intersection designing, and also is mentioned how equipment play an
important role. In the second chapter is analyzed classification of interesections according to
multiple standards/criteria, and also are listed general and functional properties. The third chapter
is in general about roundabouts: inside this chapter are listed the most important terms,
concepts,and labels, then uniqueness, strenghts and weaknesses and also divisions and basic
features of roundabouts. Furthemore, there is mention about adequacy and parameters for
performance, traffic security and ensuring of transparency in the roundabout. The fourth chapter
deals with the main part of the final work in which is described in details the reconstruction of the
intersection of Brae Radia i Ratimira Hercega street in the town ofVaradin with a roundabout
system. The construction phases are described in details. In the last, fifth chapter are summarized
benefits of derived reconstruction.

Keywords: intersection, division of intersections, roundabouts, reconstruction of an existing

intersection with roundabout

-6-
Popis koritenih kratica:

tj. to jest
itd. i tako dalje
NN Narodne novine
str. stranica
tzv. takozvani
ITS inteligentni transportni sustavi
km/h kilometar na sat
m metar
cm centimetar
cca otprilike, oko
irina

-7-
 SADRAJ
SAETAK ................................................................................................................................................................. - 5 -

SUMMARY .............................................................................................................................................................. - 6 -

POPIS KORITENIH KRATICA: .................................................................................................................................. - 7 -

1. UVOD .................................................................................................................................................................. - 9 -

2. PODJELA RASKRIJA .......................................................................................................................................... - 11 -

2.1. OPA I FUNKCIONALNA SVOJSTVA ........................................................................................................................... - 12 -

3. KRUNI TOKOVI ................................................................................................................................................ - 14 -

3.1. DEFINIRANOST I PODRUJE PRIMJENE RASKRIJA ....................................................................................................... - 16 -

3.1.1. POSEBNOSTI KRUNIH RASKRIJA ......................................................................................................................... - 17 -
3.1.2. PREDNOSTI I NEDOSTATCI KRUNIH RASKRIJA ....................................................................................................... - 17 -
3.2. PODJELA I OSNOVNE ZNAAJKE KRUNIH RASKRIJA ................................................................................................... - 18 -
3.2.1. PODJELA PO LOKACIJI I VELIINI ............................................................................................................................ - 19 -
3.2.2. PODJELA PO BROJU PRIVOZA I PROMETNIH TRAKOVA .............................................................................................. - 20 -
3.2.3. PODJELA KRUNIH RASKRIJA S OBZIROM NA NAMJENU ........................................................................................... - 20 -
3.3. PRIMJERENOST I MJERILA ZA IZVEDBU ...................................................................................................................... - 21 -
3.4. PROJEKTNO-OBLIKOVNI ELEMENTI MALIH I SREDNJE VELIKIH KRUNIH RASKRIJA ........................................................... - 22 -
3.5. SIGURNOST PROMETA NA KRUNIM RASKRIJIMA ...................................................................................................... - 24 -
3.6. OSIGURANJE PREGLEDNOSTI U KRUNOM RASKRIJU ................................................................................................. - 24 -
3.6.1. ELNA PREGLEDNOST NA ULAZU U KRUNO RASKRIJE ............................................................................................ - 25 -
3.6.2. PREGLEDNOST ULIJEVO ....................................................................................................................................... - 26 -
3.6.3. PREGLEDNOST NA KRUNOM KOLNIKU .................................................................................................................. - 27 -
3.6.4. PREGLEDNOST DO PJEAKOG PRIJELAZA ............................................................................................................... - 28 -
3.6.5. OMETANJE PREGLEDNOSTI .................................................................................................................................. - 29 -

4. REKONSTRUKCIJA POSTOJEEG RASKRIJA KRUNIM TOKOM ......................................................................... - 30 -

4.1. OPENITO .......................................................................................................................................................... - 30 -

4.2. GRAEVINSKA I ZAKONSKA REGULATIVA .......................................................................................................... - 30 -
4.3. PROJEKT FAZE GRADNJE .................................................................................................................................. - 31 -
4.3.1. OPIS TRASE S HORIZONTALNIM I VERTIKALNIM ELEMETIMA ......................................................................... - 31 -
4.3.2. PROJEKTIRANI ELEMENTI ................................................................................................................................ - 34 -
4.3.3. POPRENI PROFIL CESTE ................................................................................................................................. - 34 -
4.3.4. KOLNIKA KONSTRUKCIJA .............................................................................................................................. - 36 -
4.3.5. PJEAKI PROMET........................................................................................................................................... - 37 -
4.3.6. ODVODNJA ..................................................................................................................................................... - 38 -
4.3.7. PROMETNA OPREMA I SIGNALIZACIJA ............................................................................................................ - 39 -
4.3.8. INSTALACIJE .................................................................................................................................................... - 40 -

5. ZAKLJUAK ....................................................................................................................................................... - 41 -

POPIS LITERATURE: ...................................................................................................................................................... - 42 -

POPIS SLIKA: ................................................................................................................................................................. - 42 -

-8-
 1. UVOD

Raskrija se mogu opisati kao toke u cestovnoj mrei u kojima se povezuju dvije ili vie cesta, a
prometni tokovi se spajaju, razdvajaju, kriaju ili prepliu. Raskrija u mrei javnih cesta pojavljuju
se u vie oblikovnih modaliteta, a openito se mogu razvrstati na raskrija u jednoj ili vie razina,
raskrija s krunim tokom i kombinirana raskrija. U ovome radu naglasak e biti na rekonstrukciji
postojeeg raskrija sistemom krunog toka. Raskrije s krunim tokom je kanalizirano raskrije s
neprovoznim ili djelomino provoznim sredinjim otokom i krunim prometnim kolnikom, na koji
se vee tri ili vie prikljunih cesta/privoza, a promet se odvija suprotno od kazaljke na satu.1

U sklopu koncipiranja raskrija neophodno je utvrditi najbitnija polazita i parametre. Izmeu

ostaloga, to je dinamika i geometrijska strana provoznosti, projektna naela u zoni raskrija,
razmaci raskrija itd. Kljuni korak u koncipiranju raskrija svakako je izbor glavne ceste s
dominantnim prometnim tokom. Glavna cesta s glavnim privozima odreena je svojstvima dionice
sa zonom raskrija, posebno preko imbenika kao to su: razred ceste, reguliranje prednosti prolaza
na svome i susjednom raskriju, voenje vozila javnog prometa, oekivane brzine, prometno
optereenje, optiko-estetski utisak.2

Pri izboru mjesta i naina rjeavanja raskrija neophodno je svaki sluaj detaljno prouiti jer loe
koncipirano i oblikovano raskrije predstavlja opasnost za sigurnost prometa. Visoki zahtjevi u
pogledu projektiranja i uporabe raskrija moraju se provjeriti uz pomo osnovnih mjerila kao to su
sigurnost prometa, kvalitet odvijanja prometa, utjecajnost na okolinu i okoli, ekonominost
rjeenja itd. Osmiljena i dobro koncipirana raskrija udovoljit e uvjetima sigurne vonje ako u
cijelosti ili preteito udovoljavaju bitnim zahtjevima, a to su:

pravovremena prepoznatljivost mora biti omoguena sa svih privoza, a vozai trebaju biti
pripremljeni i spremni za sve prometne situacije koje su pred njima
preglednost raskrija podrazumijeva dobro i pravovremeno uoavanje najbitnijih oblikovnih
detalja/elemenata te raskrija u cjelini
shvatljivost bit e zadovoljena u uvjetima kada je svim uesnicima jasno na koju stranu
skrenuti, tko i kako se treba razvrstati, gdje su mogui konflikti itd.

1
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.
2
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.

-9-
 dostatna provoznost (i prohodnost za pjeake i bicikliste) bit e osigurana za ona rjeenja
raskrija u kojima su oblikovna svojstva usklaena s voznodinamikim, odnosno
voznogeometrijskim osobinama vozila.3

Raskrija se trebaju koncipirati tako da budu to manje tetna za prostor i okoli, to se esto
sukobljava s cijenom izvedbe, odnosno ekonominou rjeenja. Za procjenjivanje prilagodljivosti
raskrija okoliu potrebno je uzeti u obzir stupanj naruavanja krajolika, buku i oneienje zraka te
okupiranost i rascjepkanost zemljita.

Cestovna raskrija moraju zadovoljiti etiri naela optimalnosti (minimalnih i maksimalnih

pokazatelja), a to su:

minimum investicija u izgradnji

maksimum funkcionalnosti u koritenju
maksimum prikladnosti u odravanju
maksimum izvodljivosti u rekonstrukciji.4

Nadalje, veliku vanost ima i oprema raskrija koju u irem smislu ine prometni znakovi,
signalizacija i oprema na cestama, rasvjeta, krajobrazno (hortikulturno) ureenje te ostala oprema.
Prometni znakovi, signalizacija i oprema u cijelosti moraju biti usuglaeni s vaeim normativima,
te postavljeni na osnovi ovjerenog prometnog projekta.

U velikoj skupini navedene opreme su:

prometni znakovi;
prometna svjetla i svjetlosne oznake;
oznake na kolniku i drugim povrinama;
prometna oprema cesta;
signalizacija i oprema za smirivanje prometa;
turistika i ostala signalizacija (regulirano posebnim propisima).5

Cjelokupna problematika iz ovog podruja preteito se rjeava uz pomo Pravilnika o prometnim

znakovima, signalizaciji i opremi na cestama (NN 33/05 i NN 155/05).

3
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.
4
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.
5
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.

- 10 -
 2. PODJELA RASKRIJA

Raskrija se mogu podijeliti prema vie mjerila. U koncepcijskom pogledu podjele se mogu
sagledati kroz nekoliko mjerila: prometno-planerska, prometno-tehnika i prometno-graevinska, a
svi podrazumijevaju analizu svojstava prometnog toka (isprekidani, neprekinuti), razne razmjene
smjerova, prometni reim (sa/bez signalizacije) itd.

imbenici koji presudno utjeu na odabir raskrija su zahtijevana propusna mo i sigurnost prometa,
a u obzir se jo uzima znaajka prometa i privoza, prisutnost nemotoriziranog prometa, obiljeja
terena i okolia, geometrijski odnosi privoza, brzine vonje, preglednost, struktura i navike vozaa
itd.

Slika 1. Mogua podjela raskrija (Izvor: Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice
II., Zagreb, 2008., str. 33.)

- 11 -
Prometni tokovi se prema prometnom i pogonsko-graevinskom oblikovanju mogu voditi (slika 1.):

u jednoj razini (tzv. raskrija u razini);

u dvije ili vie razina (raskrija izvan razine);
dijelom u razini, dijelom izvan razine (kombinirana raskrija).6

Najeu primjenu u praksi imaju raskrija u razini, koja mogu biti oblikovana kao nekanalizirana ili
kanalizirana (u pogledu ureenja i voenja prometnih tokova).

Prema broju privoza (tzv. krakova), raskrija mogu biti s tri, etiri ili vie privoza (trokraka,
etvero- ili vie- kraka). Prema mogunosti kretanja, mogu biti potpuna (s mogunou kretanja u
svim smjerovima) i nepotpuna (s pojedinim ogranienim ili ak zabranjenim smjerovima). Prema
kutu krianja cesta, raskrija mogu biti pravokutna i kosokutna, a prema simetrinosti se dijele na
raskrija s tokom simetrije, s crtom simetrije i nesimetrinosti.

Postoji i podjela po razinama razdjeljivanja tokova:

1. Raskrija u razini (RUR)
1.1. Klasina povrinska raskrija
1.2. Povrinska raskrija s krunim tokom
2. Raskrija izvan razine (RIR)
3. Kombinirana i posebna raskrija.7

2.1. Opa i funkcionalna svojstva

Oblikovanje raskrija se naelno koncipira na osnovi polaznih mjerila:

mjerodavne funkcije cesta u raskriju;

popreni presjeci cesta s dva ili s jednim kolnikom, dvotrani ili jednotrani;
opi oblik raskrija (prikljuak ili krianje, izvan ili u razini);
poeljne projektne brzine za ceste koje se stjeu u raskriju.8

Raskrija na klasinim dvotranim cestama naelno su u razini ili su djelomino u razini.

6
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.
7
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.
8
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.

- 12 -
 Slika 2. Podruja vrijednosti za raskrija prema opoj funkcionalnoj klasifikaciji mree (Izvor: Legac, I.,
Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II., Zagreb, 2008., str. 34.)

Prije izbora primjerenih oblikovnih elemenata neophodno se odluiti za geometrijski oblik, uporabu
signalnih ureaja ili neke ITS usluge itd. Iza naelnih usmjerenja na osnovi funkcionalne
klasifikacije, u fazi koncipiranja mogu se analizirati i dopunski parametri s ciljem pribliavanja
ispravnog izbora raskrija i razine usluge.

Slika 3. Tipizacija osnovnih rjeenja u odnosu na prometne i graevinsko-pogonske parametre (Izvor: Legac,
I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II., Zagreb, 2008., str. 34.)

- 13 -
 3. KRUNI TOKOVI

Slika 4. Raskrije s krunim tokom (Izvor: Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II.,
Zagreb, 2008., III.)

VANI POJMOVI:

Raskrije s krunim tokom: kanalizirano raskrije s neprovoznim ili djelomino

provoznim sredinjim otokom i krunim prometnim kolnikom, na koji se vee tri ili vie
prikljunih cesta/privoza, a promet se odvija u smjeru suprotnom od kazaljke na satu.
Kruni kolnik: kolniki trak krunog oblika, po kojem voze vozila oko sredinjeg otoka i
imaju prednost pred vozilima koja ulaze u raskrije.
Sredinji otok: uzdignuta povrina krunog oblika, koja sprjeava izravnu vrtnju preko
raskrija.
Provozni dio (prsten) sredinjeg otoka: dio sredinjeg otoka, koji zajedno s krunim
kolnikim trakom omoguuje vonju kroz kruno raskrije dugim vozilima pa je po funkciji
dio krunog kolnikog traka; veeg je poprenog nagiba (q4%) i od drugaijeg materijala.

- 14 -
 Vanjski promjer raskrija (Rv): promjer od vanjskog ruba do ruba krunog kolnika
(ujedno mjera i oznaka veliine raskrija).
Unutarnji promjer raskrija (Ru): promjer od unutarnjeg do unutarnjeg ruba krunog
kolnikog traka.
Privoz krunom raskriju: prikljuna cesta s prometnim trakovima (ulazom/uvozom i
izlazom/izvozom), pri emu ulazni dio moe biti izveden u obliku lijevka ili trokuta.
Broj prometnih trakova (n): na privozu i u krunom kolniku predstavljaju osnovne
parametre za podjelu (na jednotrane i dvotrane) i za proraun propusne moi raskrija.
Prostor za ekanje (nia): prostor izmeu pjeakog prijelaza i vanjskog ruba krunog
kolnika (slino i na izlaznom djelu privoza).
Ulazni (Rul) i izlazni polumjer (Riz): polumjer zaobljenja desnog ruba kolnika na ulazu
(odnosno izlazu) krunog raskrija, koji usmjeruje vozila prema krunom kolniku (odnosno
iz krunog kolnika).
Razdjelni otok otok za pjeake: uzdignuti dio krunog raskrija za kanaliziranje tokova
na privozu, a omoguuje veu sigurnost pjeaka i biciklista pri prelasku privoza; (ovisi o
veliini raskrija).
Ulazni/izlazni prometni tok: ine ih vozila koja ulaze/izlaze iz krunog raskrija.
Kruni prometni tok: kruei prometni tok vozila po krunom kolniku raskrija.9

Raskrija s krunim tokom prometa (tzv. kruna raskrija, RKT) pojavila su se kao oblikovno-
strukturni elementi mnogo prije dominacije motornog prometa. Naime, 1903. godine je Eugene
Henard predloio kruno kretanje sve gueg prometa u sreditima velikih gradova, a prva
praktina uporaba krunog raskrija zabiljeena je na lokalitetu Columbus Circle u New Yorku
1905. godine.10

Kruna raskrija nisu imala posebno znaenje u cestovnom prometu sve do pedesetih godina
prolog stoljea, kada su u Velikoj Britaniji uveli pravilo da vozila unutar krunog toka imaju
prednost pred nadolazeim vozilima. To je bila prekretnica u razvoju tih raskrija i nakon toga se
krunim raskrijima pridodaje sve vee znaenje.

9
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.
10
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.

- 15 -
3.1. Definiranost i podruje primjene raskrija

Prema suvremenoj definiciji, kruno raskrije je prometna graevina gdje je kretanje vozila
odreeno sredinjim krunim otokom i krunim kolnikom te privozima s razdjelnim otocima i s
prometnim znakovima.

U odnosu na klasina, ta se raskrija takoer mogu definirati kao nesemaforizirana raskrija u

jednoj razini, u kojima se promet u pravilu odvija:

na jednotranom, odnosno dvotranom krunom kolniku

s jednim do dva prometna traka na privozima postavljenim to okomitije na ulazu u kruno
raskrije
s reguliranom prednou krunoga prometnog toka u smjeru suprotnom od kazaljke na satu.11

Napominje se da za bicikliste i pjeake naelno vrijede pravila kao i u ostalim raskrijima u jednoj
razini. Dugakim je vozilima u krunoj vonji doputeno koritenje proirene unutarnje strane
krunoga kolnikog traka (prijelaznog prstena), dok za kraa vozila ne postoji takva potreba.

Slika 5. Osnovni oblikovni elementi manjega krunog raskrija (Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske
prometnice, Zagreb, 2011., str. 123.)

11
Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II, Zagreb, 2008.

- 16 -
3.1.1. Posebnosti krunih raskrija
Posebnosti i razlikovnosti ovih raskrija su sljedee:

kruna raskrija su raskrija s kombinacijom prekinutoga i neprekinutoga prometnog toka

kruna raskrija na cestama (a naroito u naseljima) omoguuju vonju smanjenim brzinama i s
velikim skretnim kutom prednjih kotaa
vozilo na ulazu u kruno raskrije se, u sluaju slobodnoga krunog toka, ne treba zaustavljati,
ve smanjenom brzinom moe ui u kruni tok
prvenstvo prolaza imaju vozila u krunom toku pred vozilima na prilazima/privozima budui da
ovdje ne vrijedi "pravilo desnoga"
dugim vozilima je tijekom vonje doputeno koristiti i proireni dio krunoga kolnikog traka
(tzv. povozni dio sredinjeg otoka)
u krunim raskrijima je zabranjena (a i nepotrebna) vonja unatrag
za pjeake i bicikliste vrijede jednaka pravila kao i za druge oblike raskrija u razini.12

3.1.2. Prednosti i nedostatci krunih raskrija

a) Prednosti pred ostalim oblicima raskrija su:

mnogo vea sigurnost prometa (s manjim brojem konfliktnih toaka i sa smanjenim brzinama u
krunom toku) uz manje posljedice prometnih nezgoda (bez elnih i sudara pod pravim kutom)
manja zauzetost zemljita i trokovi odravanja
vea propusna mo raskrija, uz manje proizvedene buke i tetnih plinova
krae ekanje na privozima (kontinuitet vonje) i mogunost proputanja jaih prometnih tokova
dobro rjeenje pri ravnomjernijem optereenju privoza i kao mjera za smirivanje prometa
dobro rjeenje za sluajeve s vie privoza (pet ili vie)
mogunost dobrog uklapanja u okolni prostor.13

12
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.
13
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 17 -
b) Nedostatci krunih raskrija su:

slabo rjeenje za sluaj velikoga prometnog toka sa skretanjem ulijevo (zbog duljih putovanja, s
oteavajuim presijecanjima i preplitanjima)
s poveanjem broja krunih prometnih trakova smanjuje se razina prometne sigurnosti
veliko, odnosno vietrano kruno raskrije nije najpogodnije za osobe s posebnim potrebama
(slabovidni, invalidi, starije osobe...) odnosno u blizini ustanova za obrazovanje i odgoj (vrtii,
kole), zbog kretanja u kolonama, vei broj i iri privozi (ponekad) itd.
produljenje putanje pjeaka i vozila s obzirom na izravno kanalizirana klasina raskrija
problemi pri veem biciklistikom ili pjeakom prometu, koji presijecaju jedan ili vie privoza
prema raskriju.14

Slika 6. Smanjenje brzine vozila u podruju krunog raskrija(Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske
prometnice, Zagreb, 2011., str. 124.)

3.2. Podjela i osnovne znaajke krunih raskrija

Kruna raskrija mogu se razvrstati po vie mjerila/kriterija, a uobiajena je podjela po lokaciji i

veliini, po broju privoza i prometnim trakovima, po svrsi ili namjeni i slino.

14
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 18 -
3.2.1. Podjela po lokaciji i veliini

Kruna raskrija u naseljima (urbana raskrija) i kruna raskrija izvan naselja (raskrija na javnim
cestama) ine iru podjelu s obzirom na lokaciju i veliinu tih prometnih graevina.

a) Kruna raskrija u naselju

Mini kruna raskrija (Dv< 26 m) - izvode se u gue izgraenim gradovima s ciljem

distribucije i smirivanja manjih prometnih tokova (Vk< 25 km/h). Zbog malih dimenzija razdjelni
otoci su montani, a biciklisti i pjeaci vode se izvan prometne plohe mini krunog raskrija. U
usporedbi s drugim nesemaforiziranim raskrijima, ima ak veu propusnu mo i mnogo veu
sigurnost prometnih sudionika, pa uz najmanje trokove zemljita i izvedbe predstavlja visoko
konkurentno rjeenje. Zbog nepokrivenosti zakonodavnim okvirima u nas te zbog odreenih
atipinih svojstava (dimenzioniraju se po specifinim obrascima), nisu kod nas izgraeni u veem
broju.

Mala kruna raskrija (22 m < Dv< 35 m) - u naelu se takoer izvode samo u urbanim
sredinama, pri emu je brzina u krunom toku manje od 30 km/h. Najee se izvode na ulazu u
naselje, a oekivana propusna mo je do 15.000 voz/dan.

Srednje velika kruna raskrija (35 m < Dv< 45 m) - grade se na jae optereenim gradskim i
prigradskim vornim tokama, a oblikovni elementi omoguuju brzine u raskriju Vk< 40 km/h.
Pjeaci i biciklisti se takoer vode izvan kolnika (i iznad rubnjaka), a usjeeni razdjelni otoci se
koriste na praktian nain za osiguranje nemotornog prometa pri prijelazu preko privoznih cesta
(slika 7).15

Slika 7. Izgled srednje velikoga krunog raskrija (Varadin, Gospodarska ulica)

(Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011., str. 125.)

15
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 19 -
b) Kruna raskrija izvan naselja

Srednje velika kruna raskrija (35 m < Dv< 45 m) - izvode se na mjestima gdje se ne oekuje
vei promet biciklista i pjeaka. Oblikovana su tako da omoguuju dobru propusnost (do 22.000
voz/dan) i brzinu ulaza u kruni tok od Vk< 40 km/h.
Srednje velika dvotrana kruna raskrija (50 m < Dv< 90 m) - izvode se na mjestima velikih
prometnih optereenja izvan naselja i iznimno na rubnim dijelovima naselja.
Velika kruna raskrija (Dv> 90 m) - izvode se iznimno na cestama velikog uinka (krianje
autocesta i brzih cesta te cesta 1. razreda). Biciklistiki i pjeaki promet treba voditi odvojeno, pa
nije sastavni dio krunog raskrija. Dimenzioniranje i proraun bitnih elemenata (privozi, preplitanje
itd.) obavljaju se po posebnim postupcima.16

3.2.2. Podjela po broju privoza i prometnih trakova

U pogledu broja privoza kruna raskrija su: s tri privoza (tzv. trokraka), s etiri privoza te s pet i
vie privoza.

S obzirom na broj prometnih trakova u krunom kolniku, kruna raskrija se najee dijele na
jednotrana i dvotrana.

Broj prometnih trakova u krunom toku mora biti jednak (ili vei) broju prometnih trakova na
ulazima i izlazima privoza. Kompromis izmeu dobre propusnosti i dovoljne prometne sigurnosti
postie se s dva prometna traka u krunom toku, to se obino regulira smjernicama.

3.2.3. Podjela krunih raskrija s obzirom na namjenu

Kruna raskrija prema namjeni dijele se na:

raskrija za smirivanje prometa (u naseljima i prilaznim podrujima)

raskrija za ograniavanje prometa (u naseljima, na mjestima gdje se eli ograniiti promet na
ciljanu razinu propusne moi)
raskrija za postizanje vee propusne moi uz dostatnu sigurnost prometa (iskljuivo izvan
naselja).17

16
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.
17
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 20 -
3.3. Primjerenost i mjerila za izvedbu

Ve u pripremno-planerskoj fazi potrebno je razmotriti okvire i polazita za primjenu odreenog

oblika raskrija. Primjerenost izvedbe krunih raskrija u naseljima zasniva se na udovoljavanju
grupi najbitnijih mjerila (kriterija), prvenstveno urbanistiko-prometnog i sigurnosno-kapacitivnog
znaenja (slika 8).

Prostorno-urbanistika mjerila

Uz propisane urbanistiko-prometne dokumente i postupke, ponekad je potrebno zbog kompleksne

problematike provesti i proceduru prihvata rjeenja nakon pozitivnih ocjena okolnog stanovnitva i
vozaa. Posebno trebaju biti zadovoljena sljedea mjerila/kriteriji:

mjerilo makrolokacije, s ciljem optimalnog alociranja raskrija u cestovnoj mrei i u trasi

glavnih cesta
mjerilo mikrolokacije, s procjenom optimalnog umjetanja unutar izgraenog ili planiranog
urbanog ambijenta.18

Slika 8. Usporedba karakteristinih podruja povrinskih raskrija za

a) klasino rjeenje raskrija, b) kruno raskrije
(Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011., str. 127.)

18
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 21 -
Prometna mjerila

Kruno raskrije je preporuljivo:

svugdje gdje jesu ili gdje se mogu pojaviti otri kutovi presijecanja prometnih tokova
(oblici slova A, K, X i Y)
na mjestima s privozima slinih intenziteta prometnog optereenja
na mjestima bez izrazito jakih lijevih skretaa, odnosno na mjestima s velikim brojem
desnih skretaa
na T-raskrijima, gdje glavni tok skree pod pravim kutom ili kad se sporedni prikljuni tok
nedopustivo dugo ne moe ukljuiti u dominantni tok glavnog pravca u vornim tokama mree
s pet i vie privoza
za sluajeve kada semaforizacija nije opravdana, a propusna mo nesemaforiziranog
raskrija je prekoraena
na mjestima gdje se oekuje veliki budui promet ili je on neodreen i sklon promjenama.19

Prometno-sigurnosna mjerila

U pogledu preduvjeta za to sigurniji promet, preporua se izvedba krunih raskrija:

na klasinim raskrijima s estim nezgodama i tekim posljedicama

na postojeim raskrijima s prevelikim brzinama vonje na glavnom pravcu, kada nije sigurno
ukljuivanje vozila sa sporednog pravca
na semaforiziranim raskrijima, kada je prometni tok takav da izgradnja krunog raskrija
obeava sigurnije odvijanje prometa (injenica je da oba raskrija imaju slinu propusnost, ali je
sigurnost prometa na strani krunog raskrija).20

3.4. Projektno-oblikovni elementi malih i srednje velikih krunih raskrija

Najbitniji imbenici za okvirni izgled navedenih krunih raskrija su koliina i struktura

prognoznog prometa, poloaj u cestovnoj mrei, doputena brzina prometnih tokova itd. Slijedom
provedenih istraivanja i modeliranja, te utvrivanja primjerenosti izvedbe krunog raskrija i
odabira lokacije, mogu se odabrati odnosno podeavati projektno-oblikovni elementi.

19
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.
20
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 22 -
U svim smjernicama za taj dio projektiranja navode se okvirne ili granine veliine, a mjesne prilike
i iskustvo projektanta, kao i drugi imbenici, dodatno e utjecati na konani izgled pojedinih
elemenata. Postupak projektiranja provodi se odreenim redoslijedom tzv. projektnih koraka, u
kojima se odabiru bitni elementi raskrija: vanjski promjer odnosno polumjer raskrija (Dv, Rv),
irina krunoga kolnika (B), irine ulaznog i izlaznog dijela privoza (bu, bj), irina otoka ili
razdjelnika u privozu (b0), polumjer ulaznog i izlaznog zaobljenja (Ru, Ri) itd.21

Slika 9. Okvirni oblikovni i prometno-tehniki elemeti krunih raskrija (Izvor: Legac, I. i koautori,
Gradske prometnice, Zagreb, 2011., str. 129.)

21
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 23 -
3.5. Sigurnost prometa na krunim raskrijima

Sigurnosna komponenta cjelovitoga kompleksa raskrija moe se analizirati na vie naina:

po opsegu (ili podruju) - ue kruno raskrije s privozima; ire podruje raskrija (u dosegu
predsignalizacije)
po veliini - mini, mala, srednje velika, velika (odnosno po broju trakova)
po vrsti prometa - za nemotorni, za motorni promet
po alokaciji - unutar ili izvan naselja, itd.22

U odnosu izmeu postojeega klasinog (RUR) i novoga krunog raskrija (RKT), mogu se
oekivati neki afirmativni uinci:

kruna raskrija imaju manje konfliktnih toaka u usporedbi s klasinim etverokrakim

raskrijima budui da je mogunost opasnih sudara (sudara pod pravim kutom i elnih sudara
pri skretanju ulijevo) uklonjena uporabom krunih raskrija
manje apsolutne brzine daju vozaima vie vremena da reagiraju na potencijalne
konflikte
budui da veina korisnika ceste putuje slinim brzinama kroz kruno raskrije (odnosno imaju
male relativne brzine), teina sudara se moe smanjiti u usporedbi s nekim klasinim
raskrijima
pjeaci prelaze jedan po jedan smjer prometnog toka za razliku od nesemaforiziranih raskrija,
takoer brzina vozila na ulazu u kruno raskrije i izlazu iz krunog raskrija smanjuje se
dobrim projektiranjem (kruna raskrija predstavljaju, meutim, problem osobama s vidnim
tekoama).23

3.6. Osiguranje preglednosti u krunom raskriju

U postupku modeliranja treba barem okvirno provjeriti preglednost, a u sklopu projektiranja i

detaljiranja neophodno je provesti provjeru i osiguranje preglednosti u raskriju. Zbog mnogo
specifinih svojstava te s obzirom na razliita mjesta i prometne radnje u krinim raskrijima, u
praksi se spominje i koristi vie vrsti preglednosti.

22
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.
23
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 24 -
Prije razvrstavanja neophodno je razjasniti neka polazita i razlikovnosti dviju vrsti preglednosti:

preglednost na ulazu u kruno raskrije (i oko sredinjeg otoka)

preglednost pri ostalim prometnim operacijama (kruenju, naputanju krunog raskrija).

To razvrstavanje prouzroeno je prvenstveno zbog visine prepreke koju voza mora uoiti, a
pregledno polje ulijevo i preko sredinjeg otoka mora biti omogueno kao na slici 10. a.
Preglednost treba biti omoguena od visine oka vozaa iznosa 1,10 m (kod nas 1,20 m) do visine
prepreke od 1,10 m, a pregledno polje mora dosezati do visine 2,0 m iznad kolnika.24

Slika 10. Preglednost na ulazu ulijevo i pri ostalim prometnim radnjama (Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011., str. 150.)

Pri ostalim prometnim radnjama preglednost treba biti omoguena kao na slici 10. b. Prometni
znakovi na tom podruju ne smiju biti postavljeni nie od 2,0 m mjereno od kolnika do donjeg ruba
znaka. Daljnji redoslijed vrsti preglednosti izloen je slijedom prometnih radnji i pozicioniranja.

3.6.1. elna preglednost na ulazu u kruno raskrije

Horizontalna elna (ili zaustavna) preglednost [m] treba omoguiti pravodobno uoavanje sporne
situacije prilikom pribliavanja krunom raskriju (slika 11.).

Zaustavna ili elna preglednost izravno ovisi o brzini pribliavanja raskriju (tablica uz sliku 11.), pa
proizlazi da u sluaju kad se ona ne moe osigurati - neophodno je vozae o tome upozoriti
dodatnim prometnim znakovima.

24
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 25 -
 Slika 11. elna pregledna udaljenost pri pribliavanju krunom raskriju (Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011., str. 151.)

3.6.2. Preglednost ulijevo

Vozaima svih motornih vozila, koja se pribliavaju tlocrtnoj oznaci za oznaavanje ruba krunoga
kolnika, mora biti omoguen pregled nad cjelokupnom irinom krunoga kolnika, od razdjelne crte
na njihovu lijevu stranu, i to do udaljenosti koja je potrebna za zaustavljanje, mjereno uzdu
osovine krunoga kolnika (tablica uz sliku 12.).

Preglednost ulijevo provjerava se iz sredine prometnog traka (kada su dva ulazna traka, onda s
lijevog traka) na udaljenosti 15 m pred razdjelnom crtom (slika 12.). Uvijek je potrebno provjeriti
ograniuju li preglednost cestovna infrastruktura, oprema ceste ili neki drugi privremeni objekti.

U nekim sluajevima (mala kruna raskrija bez sadraja u sredinjem otoku) prevelika preglednost
na ulazu ili preglednost izmeu susjednih ulaza moe prouzroiti prevelike brzine vozila na ulazu u
kruno raskrije. U takvim situacijama dobro je ograniiti prekomjernu preglednost selektivnim
dodavanjem raslinja u sredinjem otoku. Preglednost na susjednim ulazima moe na poetku ulaza
biti ograniena na 15 m, a uzdu ulaza na preglednu udaljenost, potrebnu za zaustavljanje pri brzini
planiranoj za ulaz.25

25
Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.

- 26 -
 Slika 12. Preglednost ulijevo potrebna pri ulazu u raskrije (Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske
prometnice, Zagreb, 2011., str. 152.)

3.6.3. Preglednost na krunom kolniku

Vozaima u krunom toku mora biti omoguena preglednost nad cjelokupnom irinom krunoga
kolnika pred njima, i to na udaljenosti koja odgovara veliini krunog raskrija. Preglednost je
potrebno provjeriti 2 m od ruba sredinjeg otoka, kako je prikazano na slici 13.

Slika 13. Preglednost na krunom kolniku (Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb,
2011., str. 152.)

- 27 -
3.6.4. Preglednost do pjeakog prijelaza

Vozai koji se pribliavaju pjeakom (ili biciklistikom) prijelazu moraju prilikom pribliavanja
krunom raskriju imati na raspolaganju toliku preglednost do pjeakog prijelaza da je omogueno
sigurno zaustavljanje pri brzini koja je doputena na ulazu u kruno raskrije.

U malim i srednje velikim krunim raskrijima potrebno je, ako doputa okolica, vozaima vozila
koja stoje neposredno iza razdjelne crte omoguiti pregled nad cjelokupnom irinom pjeakog
prijelaza na sljedeem izlazu (ako je pjeaki prijelaz udaljen do 50 m od krunog raskrija (slika
14.).

Slika 14. Preglednost od ulaza do pjeakog prijelaza na slijedeem izlazu (Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011., str. 153.)

- 28 -
3.6.5. Ometanje preglednosti

Prometni znakovi, gusto i visoko raslinje, parkirana vozila, stabla i drugi uzdignuti elementi i
objekti smiju biti unutar preglednog polja samo ako ne ometaju preglednost.

Stabla, stupovi javne rasvjete, stupovi nadvonjaka itd. smiju biti u preglednom polju samo ako su
ui od 55 cm.

Gdje god je mogue, potrebno je izvesti hodnike za pjeake izvan preglednih polja. Gdje to nije
mogue, treba ih izvesti tako da promet pjeaka to manje utjee na pogoranje uvjeta preglednosti.

- 29 -
 4. REKONSTRUKCIJA POSTOJEEG RASKRIJA KRUNIM TOKOM

4.1. OPENITO
Za naruitelja grad Varadin, izraen je glavni projekt za rekonstrukciju raskrija ulice Brae Radia i
Ratimira Hercega sistemom krunog toka u gradu Varadinu.

Planiranim zahvatima na obnovi dravne ceste ele se postii sljedei ciljevi:

podii razinu sigurnosti i udobnosti vonje

poboljati horizontalne i vertikalne elemente trase
poboljati elemente poprenog presjeka
rijeiti odvodnju prometnice
obnoviti i popraviti horizontalnu i vertikalnu prometnu signalizaciju, a sve u skladu sa vaeom
zakonskom regulativom.

Cesta treba imati tehnike elemente u skladu sa Pravilnikom o osnovnim uvjetima kojima javne ceste
izvan naselja i njihovi elementi moraju udovoljavati s gledita sigurnosti prometa (N.N.br. 110/01),
odnosno za raunsku brzinu Vr= 50 km/h.

Prema vrsti prometa kojemu su namijenjene, predmetne ceste svrstane su u ceste za mjeoviti promet.

Predvieni zahvat definiran povrinom unutar predvienog obuhvata zahvata nalazi se u katastarskoj
opini K.O. VARADIN. Predmetna rekonstrukcija raskrija nalazi se u Varadinskoj upaniji.

4.2. GRAEVINSKA I ZAKONSKA REGULATIVA

Projekt je izraen na temelju:

projektnog zadatka
lokacijske dozvole s posebnim uvjetima graenja
ugovora s investitorom
posebne geodetske podloge
vaeih propisa, zakona i standarda u podruju niskogradnje
dokumenata prostornog ureenja.

- 30 -
4.3. PROJEKT FAZE GRADNJE

4.3.1. OPIS TRASE S HORIZONTALNIM I VERTIKALNIM ELEMETIMA

Centar novo predvienog krunog raskrija smjeten je cca. 9,0 m sjeveroistono od mjesta postojeeg
sredita trokrakog raskrija i to na nain da se u sklopu njegove izgradnje zajedno sa prilazima u
najmanjoj moguoj mjeri devastira okolni prostor.

U ulici Brae Radi zahvat se protee cca. 100 m na zapadnom prilazu do cca. 60 m na istonom
prilazu, dok se zahvat u ulici Ratimira Hercega protee oko 80 m na sjevernom prilazu. S june strane
nalazi se ulaz u ugostiteljski obrt "anjek" koji ima direktan prikljuak na kruno raskrije.

SJEVER

Slika 15. Pregledna situacija lokacija raskrija (Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan
d.o.o., 2013.)

Rotor-raskrije je krunog oblika i to s unutranjim radijusom od Ru = 5.50 m, te vanjskim radijusom

od Rv=14.00 m. Ukupnom irinom krunog dijela raskrija od =8.50 m kroz rotor je omoguen
nesmetani prolazak svih vrsta vozila. Predvien je velik broj dostavnih vozila pa je i time uvjetovana
izvedba krunog raskrija predvienih dimenzija, sve u cilju postizanja maksimalne protonosti na
predmetnom raskriju. Privozi krunom raskriju predvieni su u osnovnoj irini od 3.55 m (3.20), dok
su na dijelu razdjelnih otoka minimalne irine 4.00 m.

- 31 -
Radijusi na privozima su projektirani na nain da tangiraju vanjski radijus rotora (Rv=14.0 m), te se
njihove vrijednosti kreu od minimalnih R=18.00 m do maksimalnih R=27.50 m.

Preoblikovanjem raskrija javljaju se razdjelni otoci i nove zelene povrine ije su lokacije i dimenzije
vidljive iz situacije (graevinska situacija) u mjerilu 1:1000. Radi osiguranja preglednosti rotor
raskrija u zelenim otocima (naroito sredinji otok promjera 11 m) ne preporua se sadnja nikakvog
drvea i veih grmova, ve eventualno niskog raslinja.

Razdjelni otoci koji se pojavljuju na sva tri prilaza raskriju prilagoeni su veliini krunog raskrija i
postojeem stanju, pa su u skladu s time predvieni kao razdjelni otoci minimalnih irina od po 2.50 m.

Rekonstrukcijom postojeeg raskrija u kruno raskrije prekinute su postojee pjeako-biciklistike

staze, pa je tu komunikaciju bilo potrebno ponovno uspostaviti.

Pjeaki i biciklistiki promet voen je na nain da se u samoj zoni raskrija to manje ometa prolaz
vozila, dok su njihove irine cca. 2.5 m. Minimalne irine zelenih povrina iznose =1.50 m.

Osim tlocrtnih uvjeta koji su definirali poloaj i oblik raskrija, tako su i visine samog krunog kolnika
uvjetovale voenje nivelete svih privoza ka rotor-raskriju. Pri izradi glavnog projekta naroitu panju
treba obratiti na visinsko uklapanje novoprojektiranog rotor-raskrija u okolni teren.

Popreni nagibi kolnika u rotoru iznose 2.0 % prema van u odnosu na centar rotora. Uzduni nagibi
niti na jednom dijelu novo predvienih prilaza kao i niveleta krunog kolnika ne smiju imati manje
uzdune nagibe od 0.3 %. Takvim uzdunim i poprenim nagibima ostvareni su uvjeti za kvalitetnu
odvodnju. Raunska brzina mjerodavna za odabir elemenata uzdunog presjeka u zoni krunog
raskrija iznosi vr=30 km/h, te su i veliine vertikalnih zaobljenja nivelete u skladu sa predvienom
raunskom brzinom.

Uz kolnike predvieni su veliki betonski rubnjaci 18/24/100 cm u betonskoj podlozi, a uz pjeako-

biciklistike staze mali parkovni rubnjaci 8/20/50 cm u betonskoj podlozi. Popreni nagibi mjeovitih
pjeako-biciklistikih staza iznose 2 %.

- 32 -
Slika 16. Detalj rubnjaka 18/24/100 (Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.)

Slika 17. Postava betonskih rubnjaka u betonskoj podlozi (Izvor: PZC Varadin d.d., arhiva
fotografija, 2013.)

- 33 -
U ulici Brae Radi uz zapadnu os nalazi se postojee parkiralite koje se takoer prilagoava
preoblikovanom raskriju. Na parkiralitu se uz jedan postojei kuni prilaz formira i jo jedan, prilaz
obitelji Jakopec. Zbog poloaja njihovog postojeeg kolnog ulaza sa strane ulice Ratimira Hercega,
koji se rekonstrukcijom raskrija naao u nepovoljnom poloaju (kod pjeakog prijelaza), formirao se
novi ulaz sa strane parkiralita. Uz taj ulaz, predvia se izvedba armirano-betonske ploe unutar
parcele obitelji Jakopec dimenzija 11x4 m, te novih kliznih vratiju na samom ulazu, uz postojeu
ogradu, a u svemu prema dogovoru s investitorom.

Zbog postojeih instalacija nivelete krunog i prilaznih kolnika predviene su na nain da se im

manje odstupa od postojeih visina raskrija i prilaznih cesta.

4.3.2. PROJEKTIRANI ELEMENTI

S obzirom na postojee gabarite predvieno je maksimalno prilagoavanje horizontalnih elemenata
ceste. Predvia se promet putnikih automobila i svih vrsta teretnih vozila, pa su u tom smislu uzeti
elementi za projektiranje.

Tehniki elementi projektiranog stanja:

vrsta terena ravninski

raunska brzina 50 km/h ( 40 km/h )
irina prom.+rub. trak 3.20 m (3.30)
irina bankina 0.50 m
nagib bankine 4%

Minimalni uzduni nagibi ceste iznose 0.50%, ime su osigurani uvjeti za odvodnju povrinskih voda.
Niveleta glavne trase voena je na nain da se na najbolji mogui nain prilagodi postojeim
prometnicama i prilazima.

4.3.3. POPRENI PROFIL CESTE

Privozi krunom raskriju predvieni su u osnovnoj irini od 3.55 m (3.20) s obostranim zelenim
pojasevima minimalne irine =1.50 m, te pjeako-biciklistikim stazama minimalne irine =2.50 m.
Bankina je irine 0,5 m uz staze.

Vitoperenje kolnika izvreno je u skladu s projektiranim veliinama horizontalnih zavoja i za

predviene raunske brzine. Popreni nagibi kolnika predviaju se u pravcima i zavojima kao
dvostrani (2.5%), dok su na podrujima neposredno prije raskrija popreni nagibi jednostrani.

- 34 -
Proirenja kolnika su predviena za kombinaciju dva teretna vozila kao jednostrano ili obostrano
proirenje. Predvieni nagibi pokosa nasipa predviaju se u nagibu 1:1.5 s oblogom nasipa plodnom
zemljom. Normalni popreni profili definirani su s presjecima rotora na slici 18. te prilaza na rotor na
slici 19. Normalni profili sastavni su dio glavnog projekta i prikazani su u mjerilu 1:100.

Slika 18. Normalni popreni presjek rotora (Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.)

Slika 19. Normalni popreni presjek prilaza (Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.)

- 35 -
4.3.4. KOLNIKA KONSTRUKCIJA
Na otkopanu, izravnanu i dobro nosivu podlogu-posteljicu sa Me min=30 MN/m (zemljani materijali)
odnosno Me min=40 MN/m (kameni materijali ) ugrauje se zrnati kameni materijal 0/60 mm za
donji nosivi sloj (tampon) u debljini 50 cm za glavni kruni kolnik i za prilazne kolnike, te 30 cm za
mjeovite pjeako-biciklistike staze. Modul stiljivosti mora biti Me min=100 MN/m (za glavne
kolnike rotor -raskrija), te Me min=60 MN/m za pjeako-biciklistike staze koje su samo
djelomino zelenim pojasom odvojene od krunog dijela raskrija.

Slika 20. Ugradnja i zbijanje zrnatog kamenog materijala 0-60 mm (Izvor: PZC Varadin d.d.,
arhiva fotografija, 2013.)

Asfaltni slojevi se predviaju kao:

a) nosivi slojevi asfaltbetona

nosivi sloj asfaltbetona AC22 base 50/70 AG6 M2-E u debljini 7 cm za kruni kolnik i za prilazne
kolnike
nosivi sloj asfaltbetona AC22 base 50/70 AG6 M2-E u debljini 6 cm za parkiralite
nosivi sloj asfaltbetona AC16 base 50/70 AG9 M2-E u debljini 5 cm za mjeovite pjeako-
biciklistike staze

- 36 -
b) habajui slojevi asfaltbetona
habajui sloj asfaltbetona AC11 surf 50/70 PmB 45/80-65 AG2 M2-E u debljini 4 cm za kruni
kolnik i za prilazne kolnike
habajui sloj asfaltbetona AC11 surf 50/70 AG2 M2-E u debljini 4 cm za parkiralite
habajui sloj asfaltbetona AC8 surf 50/70 AG4 M4-E u debljini 3 cm za mjeovite pjeako-
biciklistike staze

Slika 21. Ugradnja i zbijanje asfaltne mase (Izvor: PZC Varadin d.d., arhiva fotografija, 2013.)

U krunom dijelu rotora irine 1.50 m predviena je ugradnja granitnih kocki dimenzija 20x20x20 cm
sa zalijevanjem spojnica cementnim mortom i njegom betona. Kocke se polau u sloj cementnog morta
debljine 5 cm, a kao podloga granitnim kockama predvia se i ugradnja betona C12/15 u debljini 15
cm u sloju tampona.

4.3.5. PJEAKI PROMET

S obzirom na uoene potrebe i intenzitet prometa predviena je izvedba pjeako-biciklistikih staza
du svih prilaza krunom toku s obje strane prometnice. Staze se izvode irine =2.50 m, denivelirane
od osnovnog kolnika. Na dijelovima trase gdje ima dovoljno mjesta predvidio se zeleni pojas
minimalne irine 1,50 m. Popreni nagib staza iznosi 2.0%.

- 37 -
4.3.6. ODVODNJA
U tijeku izvoenja radova potrebno je omoguiti odvodnju posteljice radi nesmetanog nadograivanja
slojeva konstrukcije ceste. Povrinska voda popreno se mora voditi nagibima kolnika, koji imaju
uglavnom dvostrane nagibe i jednostrane nagibe (0-7 %) na prilazima krunom dijelu raskrija.
Povrinska voda odvodi se preko velikih betonskih rubnjaka do novo predvienih slivnika sa reetkom.
Novo projektirani slivnici sa reetkom spajaju se prikljunim cijevima 200 mm na postojeu
kanalizaciju ili na novoprojektiranu kanalizaciju koje se isputa u postojea revizijska okna. Uzduni
nagib uz betonske rubnjake ne predvia se manji od 0.3 % ni na jednom dijelu.

Slika 22. Detalj slivnika (Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.)

- 38 -
4.3.7. PROMETNA OPREMA I SIGNALIZACIJA
Prometna oprema i signalizacija treba se izvesti u skladu s "Pravilnikom o prometnim znakovima,
signalizaciji i opremi na cestama (N.N.br. 33/05, 64/05, 155/05, 14/11)". U sklopu prometnog projekta
predviene su mjere za privremenu regulaciju prometa.

Slika 23. Prometna situacija(Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.)

- 39 -
4.3.8. INSTALACIJE
Uzdu postojee trase prolazi veliki broj raznih podzemnih i nadzemnih instalacija (vodovod,
kanalizacija, eklektina struja, HT instalacije, plinske instalacije).

Premjetanje, zatitu postojeih ili eventualnu izvedbu novih instalacija potrebno je napraviti prema
posebnim projektima. Prije i u toku izvoenja radova izvoa i investitor duni su kontaktirati
odgovarajue komunalne organizacije i u skladu s posebnim uvjetima graenja izvriti odgovarajue
zahvate na zatiti ili premjetanju instalacija.

- 40 -
 5. ZAKLJUAK

Raskrije s krunim tokom je prometna graevina gdje je kretanje vozila odreeno sredinjim
krunim otokom i krunim kolnikom te privozima s razdjelnim otocima i s prometnim znakovima.

Cestovna raskrija u mrei javnih cesta izvan naselja odreuju stupanj sigurnosti i propusne moi
cjelovitog prometnog sustava. Postupci planiranja i projektiranja predstavljaju sloene zadae, a u
fazama pripreme i uporabe, odnosno rekonstrukcije postojeih raskrija moraju suraivati barem tri-
etiri struke. Ovo podrazumijeva jedinstvenu i jasnu regulativu, te najkvalitetniju prostorno-
prometnu pripremu.

Planiranim zahvatima na rekonstrukciji raskrija ulice Brae Radia i Ratimira Hercega sistemom
krunog toka u gradu Varadinu podignuta je razina sigurnosti i udobnosti vonje, poboljani su
horizontalni i vertikalni elementi trase kao i elementi poprenog presjeka, rijeena je odvodnja
prometnice te je obnovljena i popravljena horizontalna i vertikalna prometna signalizacija, a sve u
skladu s vaeom zakonskom regulativom. Osim toga, puno je vea sigurnost prometa kao i
propusna mo raskrija uz manje proizvedene buke i tetnih plinova, manje je ekanje na
privozima, a takoer su manji i trokovi odravanja.

- 41 -
POPIS LITERATURE:
1. Legac, I., (2008.), Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II., Sveuilite u Zagrebu,
Fakultet prometnih znanosti, Zagreb
2. Legac, I. i koautori, (2011.), Gradske prometnice, Sveuilite u Zagrebu, Fakultet prometnih
znanosti, Zagreb
3. Dokumentacija za nadmetanje u otvorenom postupku javne nabave od Grada Varadina
(Klasa: 406-01/14-01/2, Urudbeni broj: 2186/01-05-20-14-3), travanj 2014. godine.

POPIS SLIKA:

Slika 1. Mogua podjela raskrija, Izvor: Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice

II.,Zagreb,2008...................................................................................................................................11

Slika 2. Podruja vrijednosti za raskrija prema opoj funkcionalnoj klasifikaciji mree, Izvor:

Legac I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II., Zagreb,2008..........................................13

Slika 3. Tipizacija osnovnih rjeenja u odnosu na prometne i graevinsko-pogonske parametre,

Izvor: Legac I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice II., Zagreb,2008...............................13

Slika 4. Raskrije s krunim tokom, Izvor: Legac, I., Raskrija javnih cesta cestovne prometnice

II., Zagreb, 2008.................................................................................................................................14

Slika 5. Osnovni oblikovni elementi manjega krunog raskrija, Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske
prometnice, Zagreb, 2011..................................................................................................................16

Slika 6. Smanjenje brzine vozila u podruju krunog raskrija, Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske
prometnice, Zagreb, 2011..................................................................................................................18

Slika 7. Izgled srednje velikoga krunog raskrija (Varadin,Gospodarska ulica), Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011....................................................................................19

Slika 8. Usporedba karakteristinih podruja povrinskih raskrija za: a) klasino rjeenje

raskrija, b) kruno raskrije, Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb,2011........ 21

- 42 -
Slika 9. Okvirni oblikovni i prometno-tehniki elemeti krunih raskrija, Izvor: Legac, I. i koautori,
Gradske prometnice, Zagreb, 2011....................................................................................................23

Slika 10. Preglednost na ulazu ulijevo i pri ostalim prometnim radnjama, Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.....................................................................................25

Slika 11. elna pregledna udaljenost pri pribliavanju krunom raskriju, Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.....................................................................................26

Slika 12. Preglednost ulijevo potrebna pri ulazu u raskrije, Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske
prometnice, Zagreb, 2011...................................................................................................................27

Slika 13. Preglednost na krunom kolniku, Izvor: Legac, I. i koautori, Gradske prometnice, Zagreb,
2011....................................................................................................................................................27

Slika 14. Preglednost od ulaza do pjeakog prijelaza na slijedeem izlazu, Izvor: Legac, I. i
koautori, Gradske prometnice, Zagreb, 2011.....................................................................................28

Slika 15. Pregledna situacija lokacija raskrija, Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o.,
2013....................................................................................................................................................31

Slika 16. Detalj rubnjaka 18/24/100, Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.................33

Slika 17. Postava betonskih rubnjaka u betonskoj podlozi, Izvor: PZC Varadin d.d., arhiva
fotografija, 2013.................................................................................................................................33

Slika 18. Normalni popreni presjek A-A, Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o.,
2013....................................................................................................................................................35

Slika 19. Normalni popreni presjek B-B, Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o.,
2013....................................................................................................................................................35

Slika 20. Ugradnja i zbijanje zrnatog kamenog materijala 0-60 mm, Izvor: PZC Varadin d.d.,
arhiva fotografija, 2013......................................................................................................................36

Slika 21. Ugradnja i zbijanje asfaltne mase, Izvor: PZC Varadin d.d., arhiva fotografija,
2013....................................................................................................................................................37
Slika 22. Detalj slivnika, Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013....................................38
Slika 23. Prometna situacija, Izvor: Glavni projekt tvrtke Via Plan d.o.o., 2013.............................39

- 43 -
U Varadinu, 29.09.2015. eljko Boi
Vlastoruni potpis
___________________________

- 44 -