Professional Documents
Culture Documents
TDL&MMT CNTT NguyenVanUy TomTatLuanVan
TDL&MMT CNTT NguyenVanUy TomTatLuanVan
TDL&MMT CNTT NguyenVanUy TomTatLuanVan
I HC QUC GIA H NI
TRNG I HC CNG NGH
NGUYN VN UY
H NI 2016
MC LC
M U ..........................................................................................................................................1
CHNG 1. M HNH BN TH HC ....................................................................................2
1.1. GII THIU .............................................................................................................................2
1.2. BN TH HC .........................................................................................................................3
1.3. CC THNH PHN CA BN TH HC ....................................................................................5
1.4. PHNG PHP XY DNG BN TH HC ...............................................................................5
1.5. TH HIN BN TH HC BNG OWL .....................................................................................5
1.5.1.Khi qut ........................................................................................................................5
1.5.2.Cc thnh phn chnh ca ti liu OWL.........................................................................6
1.6. CNG C H TR PHT TRIN BN TH HC .........................................................................9
CHNG 2. SUY DIN TRN M HNH BN TH HC ..................................................10
2.1. QUY TC SUY DIN ..............................................................................................................10
2.2. NGN NG BIU DIN QUY TC SUY DIN ...........................................................................10
2.2.1. RuleML ........................................................................................................................10
2.2.2. SWRL ...........................................................................................................................11
2.2.3. SPARQL .......................................................................................................................13
2.3. JENA FRAMEWORK ...............................................................................................................21
2.4. MT S V D SUY DIN TRN M HNH BN TH HC ........................................................22
2.4.1. Suy din trn lp (Classes Inferences).........................................................................24
2.4.2. Suy din trn th hin (Intence Inferences)..................................................................24
2.5. S PHN PHI TRN NHNG QUY TC .................................................................................25
CHNG 3. PHT TRIN NG DNG TH NGHIM .....................................................26
3.1. T VN .........................................................................................................................26
3.2. GII PHP THC HIN ..........................................................................................................26
3.3. XY DNG NG DNG .........................................................................................................27
3.3.1. Xy dng bn th hc (Ontology) ................................................................................27
3.3.2. Suy din v pht trin h thng ...................................................................................30
3.4. NH GI KT QU NG DNG ...........................................................................................34
KT LUN ....................................................................................................................................34
TI LIU THAM KHO ............................................................................................................35
1
M U
Ngy nay, hu nh cc thng tin cn thit trong mi mt ca i sng x hi nh y t, gio dc,
kinh t, chnh tr, php lut, c th d dng tm thy trn mi trng mng Internet. Ngi s dng Web
c th tm ra thng tin ny bng cch ch ra a ch URL v theo cc lin kt tm ra cc ti nguyn
mong i.
Vi nhu cu thng tin ngy cng ln ca con ngi, kh nng p ng thng tin cng tr ln bc
thit. K thut Web hin nay vn to kh khn trong vic rt trch, bo tr v pht trin thng tin. My tnh
ch c dng nh mt thit b gi v tr thng tin. Chng khng th truy xut nhng kh nng thc s
cn thit, do chng ch h tr mc gii hn no trong vic truy xut v x l thng tin. Kt qu l
ngi s dng phi phi gnh trn vai trch nhim khng nhng truy cp v x l thng tin m cn rt
trch v thng dch mi thng tin.
khc phc nhng yu im ca Web hin ti khi nim Semantic Web ra i. Semantic
Web l s m rng ca Web hin ti m trong thng tin c x l mt cch t ng bng my tnh,
lm cho con ngi v my tnh c th hp tc vi nhau.
M hnh bn th hc v mt lnh vc chuyn mn l mt cu trc d liu c xy dng mt cch
n gin, c ng, nhng cng phi y . Mc tiu l m t r rng nht tri thc lnh vc chuyn mn
ny. Suy din trn m hnh bn th hc l thao tc gip ta khai thc hiu qu trn bn th hc ny, bi v
nu khng thc hin qu trnh suy din th bn th hc ch c chc nng nh kho cha m thi. Suy din
bng cc quy tc c th suy ra kin thc mi, kin thc tim n cn thit da trn nhng s kin c bit
n trc mang li nhng s hiu qu to ln cho th h Web ng ngha.
Lun vn nghin cu cc suy din trn m hnh bn th hc bng cch xy dng cc tp quy tc
suy din, qua cng c thm s m t m hnh bn th hc v mt lnh vc, cui cng l vic xy dng
mt ng dng trong s dng nhng nghin cu cho l thuyt ny, vi tn: Chng trnh h tr cho
ngi lm vn.
Ngoi phn m u v kt lun, ni dung ca lun vn c chia lm 3 chng, trong :
Chng 1. M hnh bn th hc: Trnh by cc khi nim chnh trong ti, nhc li cc khi
nim c bn v Semantic Web v Bn th hc. Chng ny s gii p cc cu hi nh Semantic Web l
g, li ch ca n, thnh phn ca Semantic Web. i su nghin cu v Ontology, cu trc ca n, cch
thc xy dng Ontology.
Chng 2. Suy din trn m hnh bn th hc: Trong chng ny chng ti trnh by cc ni dung
xy dng cc tp lut suy din trn m hnh ontology vi cc ngn ng RuleML, SWRL v SPARQL.
Cu trc v s h tr ca my suy din Jena Framework. V d v vic suy din trn m hnh bn th hc
c th.
Chng 3. Pht trin ng dng th nghim: Xy dng mt h thng Semantic Web trong bao
gm vic xy dng m hnh bn th hc (ontology model), Suy din trn m hnh bn th hc ny bng
cch xy dng cc tp lut suy din cho mi chc nng ca h thng.
Cui cng l vic tng kt nhng kt qu t c v nhng mt hn ch ca ti, ng thi
pht trin h thng trong tng lai.
2
CHNG 1. M HNH BN TH HC
1.2. Bn th hc
Bn th hc (ontology) l tp t vng m hnh ha th gii bn ngoi [11]. N a ra cc khi
nim c bn v nh ngha quan h gia cc khi nim trong mt min lnh vc. ng thi ontology
cn cung cp cc rng buc, l cc gi nh c s v ngha mong mun ca b t vng.
Ontology c xy dng nhm cc mc ch sau:
- Chia s hiu bit chung v cu trc thng tin gia con ngi v phn mm agent
- S dng li tri thc v mt min lnh vc c xy dng t trc
Lp (Class)
Lp l mt nhn t quan trng v c bn ca mt Ontology. Lp l tp hp cc c th thuc v
nhau bi v chng cng chia s nhng thuc tnh chung. Ngoi ra, n cn c t chc thnh cc cp bc
s dng subClassOf. Ch rng: lp Thing l mt lp tng qut v c th coi l cha ca mi lp trong
OWL cn Nothing th ngc li.
nh ngha mt lp ta s dng th owl:Class nh trong v d sau:
<owl:Class rdf:ID= sinh_vien />
trn ta nh ngha ra mt lp c tn (id) l sinh_vien. T by gi, lp sinh_vien ny c th
c tham chiu ti bng cch dng k hiu #sinh_vien.
Mt lp c th c ch ra l hon ton phn bit vi lp khc (disjointWith) hay bng vi lp
khc (equivalentClass).
V d:
<owl:Class rdf:ID= associateProfessor >
<owl:disjointWith rdf:resource= #Professor />
<owl:disjointWith rdf:resource= #assitantProfessor />
</owl:Class>
DisjointWith m bo rng mt thnh vin ca lp ny khng th ng thi l thnh vin ca lp
khc.
EquivalentClass th ch ra hai lp c chnh xc nhng th hin ging nhau:
<owl:Class rdf:ID= faculty >
<owl:equivalentClass rdf:resource= academicStaffMember />
</owl:Class>
Lp con (subClass)
to s phn cp trong Ontology, ta c th nh ngha mt lp l lp con ca lp khc. S nh
ngha ny cng mang tnh bc cu: nu A l lp con ca B v B l lp con ca C th A l lp con ca C.
<owl:Class rdf:ID= sinh_vien >
<rdfs:subClassOf rdf:resource= #con_nguoi />
</owl:Class>
y th lp sinh_vien c nh ngha l lp con ca lp con_nguoi. Cn phn bit mt cht
gia lp bng nhau (equivalentClass) v lp con (subClassOf ). Vi lp bng nhau th nhng th hin ca
lp ny cng chnh l nhng th hin ca lp kia, cn vi lp con th nhng th hin ca lp cha khng
nht thit phi l nhng th hin ca lp con.
Thuc tnh (properties)
- V d v ObjectProperty:
<owl:ObjectProperty rdf:ID=madefromGrape >
8
<academicStaffMember rdf:ID="949352"/>
Ngha l mt th hin ca lp academicStaffMember l 949352.
Chng ta cn c th cung cp thm thng tin chi tit nh sau:
<academicStaffMember rdf:ID="949352">
<uni:age rdf:datatype="&xsd;integer">39<uni:age>
</academicStaffMember>
Kiu d liu
Mc d XML Schema cung cp mt k thut cho php ngi dng nh ngha kiu d liu cho
ring mnh. Nhng tht s, nhiu kiu d liu khng th s dng trong OWL.
Sau y l lit k mt s kiu d liu c th c dng :
2.2.1. RuleML
RuleML (Rule Markup Language) [9] l mt s khi u cho vic to ra cc ngn ng nh du
lut h tr nhiu dng lut khc nhau v ng ngha khc nhau. Tuy nhin phin bn 0.91 ca RuleML vn
cn cha ng mt vi gii hn cho mt s dng lut. C th, RuleML vn cha c c php tng qut cho
11
tp lut dng Integrity v Reaction nh gii thiu trn. RuleML c xy dng trn m hnh lp trnh
logic (Logic Programming Paradigm) ca logic v t (Predicate Logic)
Mt v d c th din t vic khai bo thuc tnh hasParent v thuc tnh hasBrother ci t
thuc tnh hasUncle
<Implies>
<head>
<Atom>
<Rel>hasParent</Rel>
<Var>x1</Var>
<Var>x2</Var>
</Atom>
<Atom>
<Rel>hasBrothe</Rel>
<Var>x2</Var>
<Var>x3</Var>
</Atom>
</head>
<body>
<Atom>
<Rel>hasUncle</Rel>
<Var>x1</Var>
<Var>x3</Var>
</Atom>
</body>
</Implies>
Mt s th c bn ca RuleML:
+ <Implies>: l th dng ci t mt lut c th. Cha hai phn con l <Head> v <Body>
+ <Head>: tng ng vi phn then trong pht biu if then
+ <Body>: tng ng vi phn then trong pht biu if then
+ <Atom>: l mt mnh cha quan h (Relation) c p ln cc bin logic (Logic
Argument) ca n
+ <Rel>: khai bo mt quan h (thuc tnh)
+ <Var>: khai bo cc bin logic, nh trong lp trnh logic
+ <Ind>: khai bo hng c th (Individual Constant) ging nh ti nguyn RDF
2.2.2. SWRL
Da trn nn tng ca RuleML kt hp vi hai ngn ng thnh phn ca OWL l OWL Lite v
OWL DL, SWRL [9] l s kt hp gia Antecedent (Body) v consequent (head) cha tp hp (c th
12
</swrlx:individualPropertyAtom>
<swrlx:individualPropertyAtom swrlx:property = hasBrother>
<ruleml:var>x2</ruleml:var>
<ruleml:var>x3</ruleml:var>
</swrlx:individualPropertyAtom>
</ruleml:_body>
<ruleml:_head>
<swrl:individualPropertyAtom swrlx:property = hasUncle>
<ruleml:var>x1</ruleml:var>
<ruleml:var>x3</ruleml:var>
</swrl:indivudualPropertyAtom>
</ruleml:_head>
</ruleml:imp>
2.2.3. SPARQL
SPARQL [14] l mt ngn ng truy vn d liu theo nh dnh RDF: SPARQL c thit k
phc v cho cc use case v requirement ca RDF. Vi d liu c thit k di dng TURTLE, ta s
thc hin mt s truy vn n gin sau:
- Truy vn vi dng d liu:
D liu:
<http://example.org/book/book1><http://purl.org/dc/elements/1.1/title> SPARQL Tutorial .
Truy vn:
SELECT ?title
WHERE { <http://example.org/book/book1><http://purl.org/dc/elements/1.1/title>SPARQL Tutorial .}
Kt qu:
Title
SPARQL Tutorial
Gii thch: truy vn ny c dng tm tiu ca mt quyn sch. Truy vn gm hai phn:
SELECT ch nh tn bin s hin th trong phn kt qu, mnh WHERE dng tm ra ng d liu.
Trong mnh WHERE li l mt s RDF m object ca n l mt bin (iu ny khng th c trong
d liu RDF thng)
- Truy vn c nhiu kt qu:
D liu:
@prefix foaf: <http://xmlns.com/foaf/0.1/> .
14
name mbox
<http://example.org/ns#y>
<http://example.org/ns#z>
Title
SPARQL Tutorial
Lc gi tr s:
SPARQL c th lc ra gi tr ca cc biu thc s hc
Truy vn:
PREFIX dc: <http://purl.org/dc/elements/1.1/>
PREFIX ns: <http://example.org/ns#>
SELECT ?title ?price
WHERE {?x ns:price ?price .
FILTER (?price <30.5)
?x dc:title ?title .
}
Kt qu:
title Price
Gii thch: truy vn dng lc ra tiu v gi ca quyn sch vi iu kin l gi phi nh hn 30.5
17
Mu th
SPARQL da trn s ph hp ca m hnh th, nhiu m hnh th phc tp c th c thc
hin bng cch kt ni cc m hnh vi nhau theo nhiu cch no . y chng ta s tm hiu hai m
hnh l m hnh th n gin (basic graph pattern) v m hnh th nhm (group graph pattern)
Basic Graph Pattern (BGP)
BGP l mt tp hp ca cc m hnh b ba. M hnh th trong SPARQL c nh ngha l s
kt ni cc kt qu t cc BGP
Khi s dng nt rng vi hnh thc _:abc, nhn ca nt nm trong phm vi ca BGP. Mt nhn
ch c th s dng trong mt BGP trong bt c truy vn no
Group Graph Pattern (GGP)
Trong mt chui truy vn ca SPARQL mt GGP c phn nh bng du {}. V d, truy vn l
mt GGP ca mt BGP:
PREFIX foaf: <http://xmlns.com/foaf/0.1/>
SELECT ?name ?mbox
WHERE {?x foaf:name ?name .
?x foaf:mbox ?mbox .
}
Hay:
PREFIX foaf: <http://xmlns.com/foaf/0.1/>
SELECT ?name ?mbox
WHERE { {?x foaf:name ?name . }
{?x foaf:mbox ?mbox .}
}
L mt GGP c cha hai BGP
- Empty group pattern
M hnh nhm {} ph hp vi bt c th no k c th rng
- Phm vi ca Filter:
Mt rng buc c ch nh bi t kha Filter l mt gii hn cho tt c group ni m Filter
xut hin
- V d v GGP
{
?x foaf:name ?name .
?x foaf:mbox ?mbox .
}
L mt nhm ca mt BGP v BGP c cha hai m hnh b ba. Trong khi:
18
{
?x foaf:name ?name . Filter regex(?name, Smith)
?x foaf:mbox ?mbox .
}
L mt nhm ca mt BGP v mt Filter. Filter khng tch BGP thnh hai BGP
{
?x foaf:name ?name .
{}
?x foaf:mbox ?mbox .
}
L mt nhm ca ba nhn t: mt BGP vi mt m hnh b ba, mt nhm rng, v mt BGP khc vi
mt m hnh b ba.
Gi tr ty chn
BGP cho php ng dng thc hin truy vn vi kt qu phi y , tc l cc bin phi c xc
nh gi tr nu khng kt qu s khng chp nhn. c th thm thng tin vo nu thng tin c sn
nhng kt qu khng b loi b (do phn khng ph hp) ta s s dng OPTIONAL
V d:
D liu:
@prefix foaf: <http://xmlns.com/foaf/0.1/> .
@prefix rdf: <http://www.w3.org/1999/02/22-rdf-syntax-ns#> .
_:a rdf:type foaf:Person .
_:a foaf:name Alice .
_:a foaf:mbox <mailto:alice@example.com> .
_:a foaf:mbox <mailto:alice@work.example> .
_:b rdf:type foaf:Person .
_:b foaf:name Bob .
Truy vn:
PREFIX foaf: <http://xmlns.com/foaf/0.1/>
SELECT ?name ?mbox
WHERE {?x foaf:name ?name .
OPTIONAL {?x foaf:mbox ?mbox}
}
Kt qu:
Name mbox
19
Alice <mailto:alice@example.com>
Alice <mailto:alice@work.example>
Bob
Title Price
SPARQL Tutorial
The Semantic Web 23
title
- ARQ mt b cng c truy vn, m thc hin c hai ngn ng truy vn SPARQL v RDQL.
SPARQL l mt ngn ng truy vn RDF v giao thc c pht trin ca W3C (m ta gii
thiu phn trn).
Cc cu trc ca b my suy din c minh ha di y:
2) SubPropertyOf(a:has_pet a:likes)
2) Individual(a:Pete type(owl:Thing))
4) ObjectProperty(a:is_pet_of inverseOf(a:has_pet))
Lut th nht ni rng Spike l mt i tng v l mt th cng ca Pete. Lut th hai ni rng:
Pete cng l mt i tng, tip theo lut th ba ch ra rng c_th_cng (has_pet) l mt mi quan h
gia hai i tng c chiu t ngi (person) ti ng vt (animal). Lut th bn ch ra mi quan h
l_th_cng_ca (is_pet_of) chiu ngc li vi quan h trong lut ba. T bn lut trn c th suy lun ra
rng Pete l mt th hin ca lp ngi (people) v Spike l mt th hin ca lp ng vt (animal). Hay
ni cch khc Pete l ngi, cn Spkike l ng vt.
A (B C) (A B) (A C)
intersectionOf(restriction(some (p A))
restriction(some (p B)))
unionOf(restriction(some (p A))
restriction(some (p B)))
restriction(some p unionOf(A B)
Ta cng suy ra rng php ton Union l phn phi trong existentials, trong khi intersection th khng.
3.1. t vn
Nhng kh khn vt v ca ngi lm nng nghip trng trt, mt trong nhng yu t l vic
tip nhn thng tin hu ch trong khoa hc quy trnh ca cy trng nh cc c tnh: ma v, loi cy
trng, thi gian d kin c thu hoch
Trn tinh thn mun h tr ngi trng trt khai thc thng tin hu ch v nhng vn trn,
chng ti xy dng mt ng dng nh nhm khai thc mt s chc nng cn thit cho ngi trng trt cy
trng trong vn nh.
Chng trnh ng dng c p dng s suy din trn m hnh bn th hc, trong c bao gm
vic xy dng mt Ontology v lnh vc cy trng, v vic xy dng cc tp lut suy din nhm a ra
cc chc nng thng minh ca h thng.
Cay_cho_qua Bau, Bi, Cam, Buoi, Ngo, Tao, Xoai, Dau_xanh, Cy cho qu
Dau_tuong, Ot,
ph hp vi yu cu. Mt lut suy din c th bao gm nhiu lut con trong n. y ta s dng ngn
ng truy vn SPARQL ( c gii thiu chng trc).
Hnh nh giao din chnh ca h thng, thc hin chc nng gi nhng cy trng m ngi
dng mun trng theo cc tiu ch ph hp
Nhng c tnh quan trng ca cy trng l lng nh sng a thch, iu ny c suy din
vi quy tc ng ngha sau:
String queryString = "PREFIX garden: <" + rel + "> "
+ "SELECT ?x ?z "
+ " WHERE {
+ "}";
32
Hnh 3-9: Suy din ra chc nng yu t nh sng a thch ca loi cy trng
+ "UNION"
+ "{?x garden:hardiness_zone ?z . "
+ " ?x garden:hardiness_zone \"" + "Tot" + "\" ."
+ " ?x garden:harvest_duration \"" + "it_hon_6" + "\" . "
+ "}"
+ "}";
Nhng cy kh gieo trng l nhng cy c Sc khng km v thi gian thu hoch di. iu
ny c th c suy din nh lut sau:
String queryString = "PREFIX garden: <" + rel + "> "
+ "SELECT ?x ?z "
+ "WHERE {"
+ "{?x garden:hardiness_zone ?z . "
+ " ?x garden:hardiness_zone \"" + "Yeu" + "\" ."
+ " ?x garden:harvest_duration \"" + "it_hon_24" + "\" . "
+ "}"
+ "UNION"
+ "{?x garden:hardiness_zone ?z . "
+ " ?x garden:hardiness_zone \"" + "Yeu" + "\" ."
+ " ?x garden:harvest_duration \"" + "it_hon_12" + "\" . "
+ "}"
+ "}";
33
V kt qu nhn c l:
3.4. nh gi kt qu ng dng
ng dng Semantic Web c xy dng trong gm hai thnh phn c bn l: Xy dng
mt Ontology lnh vc cy trng v cc c tnh ca n, v vic xy dng nhiu tp lut suy din trn m
hnh ontology ny. Vic xy dng Ontology m t kh y , chi tit v nhng ni dung yu t quan
trng nht ca cy trng l cc c tnh quan trng ca cy trng, nhng c tnh ma v ring bit.
Nhng iu ny l gii ti sao mt s cy trng li trng ma v ny, cn mt s cy trng khc li
trng ma v khc.
Vic xy dng ng dng Semantic Web trong c s dng vic suy din trn m hnh bn th
hc cy trng kh hiu qu. Mt rt mnh ca ng dng loi ny l kh nng khai thc cc chc nng cn
thit rt hiu qu v thng minh, mm do nh vo vic xy dng ra rt nhiu cc tp lut suy din mt
cch d dng.
H thng c bn tr gip cho ngi dng khai thc chc nng trn giao din Web trn Internet d
dng bng cch ch ra cc ng dn URL mi ni, nn kh d dng v hiu qu.
KT LUN
Suy din trn m hnh bn th hc l thao tc gip ta khai thc hiu qu trn bn th hc, bi v
nu khng thc hin qu trnh suy din th bn th hc ch c chc nng nh kho cha m thi. Suy din
bng cc quy tc c th suy ra kin thc mi, kin thc tim n cn thit da trn nhng s kin c bit
n trc mang li nhng s hiu qu to ln cho th h Web ng ngha.
Nhng iu m lun vn lm c l: lun vn nghin cu cc suy din trn m hnh bn
th hc bng cch xy dng cc tp quy tc suy din, qua cng c thm s m t m hnh bn th hc
v mt lnh vc, cui cng l vic xy dng mt ng dng trong s dng nhng nghin cu cho l
thuyt ny, tm t tn: Chng trnh h tr cho ngi lm vn.
Trong vic nghin cu l thuyt lm r mt s cng ngh nh:
- Nghin cu tm hiu cng ngh Semantic Web
- Nghin cu cc thnh phn cu thnh ca m hnh bn th hc, t ch ng xy dng bn
th hc.
- Nghin cu ngn ng m t d liu OWL (Ontology Web Language)
35
- Nghin cu cc phng php suy lun trn m hnh bn th hc. Xy dng cc quy tc suy
din, truy vn khai thc thng tin trn bn th hc.
- Nghin cu Framework Jena, v vic h tr b my suy lun (Inference engine)
Vic xy dng ng dng m t bao gm cc cng vic nh sau:
- Xy dng hon chnh mt bn th hc t tn l: ontology_caytrong.owl; trong lm r c
bn cht ca tri thc v cy trng v cc thuc tnh ma v ca mi loi cy trng.
- Phn tch cc thnh phn chc nng ca cy trng, v c tnh ma v ca cy trng.
- Xy dng mt s tp lut suy din nhm mc ch suy din ra cc chc nng mong mun ca
h thng nh: a ra cy trng ph hp vi mi ma v: ma xun, ma h, ma thu, ma ng;
khai thc cc c tnh ca mi loi cy trng; khai thc cc c tnh ca mi ma v; Tm nhng
cy trng theo tiu ch ca ngi trng cy,.
Lun vn c bn t c mt s kt qu mong mun, thy c s u vit ca th h Semantic
Web th h Web 3.0, ngn ng truy vn, v kh nng suy din m sinh ra thng tin mi da trn
ontology, gip ci thin ng k kh nng khai thc thng tin trn mi trng web.
V thc s bn th hc(ontology) gn lin vi mt lnh vc c th ca thc tin chuyn mn, n
thc s l mt h chuyn gia, do vy vic xy dng n tt p ng cho ng dng l mt vic i hi
nhiu cng sc nghin cu chuyn ngnh
Nhng mt hn ch ca lun vn:
- Xy dng bn th hc v lnh vc cha hon chnh, cha tt phc v ng dng.
- Xy dng tp lut h tr suy din cha hiu qu trong vic sinh ra thng tin mi, thng tin
hu ch.
Cng vic nghin cu tip theo: Tm hiu v lnh vc chuyn mn, su hn ca ng dng thc
tin v qua xy dng ln cc bn th hc v nhng lnh vc . Sau xy dng cc suy din trn n,
phc v mc ch ca cuc sng nh: y t, gio dc, kinh doanh, mi trng,
[27] Hon Nguyn Tun Minh, Hong Hu Hnh (2011). Tp ch khoa hc - i hc Hu. Cc ngn ng truy vn RDF: nh gi
tng quan v So snh cc c tnh ngn ng.
Ting Anh:
[1] https://www.w3.org/2000/Talks/1206-xml2k-tbl/slide10-0.html
[2] Vagan Terziyan (2010) AI Department, Kharkov National University of Radioelectronics /MIT Department, University of
Jyvaskyla. Advanced It from multiagents to Semantic Web http://www.cs.jyu.fi/ai/Advanced_IT-2010.pdf
[3] Christian Bizer, Freie Universitt Berlin, Germany Tom Heath, Talis Information Ltd, United Kingdom Tim Berners-Lee,
Massachusetts Institute of Technology, USA. Special Issue on Linked Data, International Journal on Semantic Web and
Information Systems (IJSWIS). http://linkeddata.org/docs/ijswis-special-issue
36
[4] D. Lenat and R. Guha (1990) Building Large Knowledge Based Systems: Representation and Inference in the Cyc Project.
Addison-Wesley Publishing. http://www.jimdavies.org/summaries/lenat1990-1.html
[5] Jean Vincent Fonou-Dombeu and Magda Huisman (2011) Semantic-Driven e-Government: Application of Uschold and King
Ontology Building Methodology for Semantic Ontology Models Development
[6] Fox, M.S. and Gruninger, M. (1994). Ontologies for enterprise integration, Proceedings of the Second International
Conference on Cooperative Information Systems, pages 82-89.
[7] http://owl.man.ac.uk/2003/why/latest/
[8] Seongwook Youn, Dennis McLeod (2006) University of Southern California, Los Angeles, USA Dennis McLeod University
of Southern California, Los Angeles, USA. Ontology Development Tools for Ontology based Knowledge Management.
[9] SWRL: A Semantic Web Rule Language Combining OWL and RuleML. W3C Member Submission 21 May 2004.
http://www.w3.org/Submission/SWRL/
[20] Jena - A Semantic Web Framework for Java. Project homepage. http://jena.sourceforge.net.
[21] Dave Beckett, R.V. Guha (2004), RDF Vocabulary Description Language 1.0: RDF
Schema, W3C Recommendation 10 February 2004,
http://www.w3.org/TR/rdf-schema/
[22] Frank Manola, Eric Miller(2004), RDF Primer, W3C Recommendation 10 February2004, http://www.w3.org/TR/rdf-primer/
[23] Harold Boley, Said Tabet, and Gerd Wagner. Design Rationale of RuleML(2001): A Markup Language for Semantic Web
Rules. In Proc. Semantic Web Working Symposium
(SWWS01). Stanford University, July/August 2001.
[25] G. Meditskos, N. Bassiliades (2009), Rule-based OWL Reasoning Systems: Implementations, Strengths and Weaknesses,
Handbook of Research on Emerging Rule-Based Languages and Technologies: Open Solutions and Approaches, IGI Global,
ISBN Number 978-1-60566-402-6, 2009.
[26] G. Meditskos, N. Bassiliades(2008), Combining a DL Reasoner and a Rule Engine for Improving Entailment-Based OWL
Reasoning, in: 7th International Semantic
Web Conference (ISWC 2008), Karlsruhe, Germany, 2008.
Website:
[11] http://www.w3.org/People/Berners-Lee/Weaving/Overview.html
[12] http://www.semanticweb.org
[13] https://jena.apache.org/index.html
[14] https://www.w3.org/TR/rdf-sparql-query/
[15] http://dior.ics.muni.cz/~makub/owl/
[16] https://docs.marklogic.com/guide/semantics/inferencing
[17] http://owl.man.ac.uk/2003/why/latest/
[18] http://webprotege.stanford.edu/#List:coll=Home;
[19] http://protegewiki.stanford.edu/wiki/Protege_Ontology_Library