Professional Documents
Culture Documents
Việt Nam Quốc Sử Diễn Ca Thai Ba Tan PDF
Việt Nam Quốc Sử Diễn Ca Thai Ba Tan PDF
Việt Nam Quốc Sử Diễn Ca Thai Ba Tan PDF
____________
MC LC
Li mo u
1. V tr v tri t
Truyn Tm Cm.
3. Loi vn c
5. Cc quc gia c i.
Cu b v ba im mt.
6. Nc Vn Lang
7. Nc u Lc
M Chu, Trng Thy.
8. Hai B Trng.
ng gi v thn cht.
9. B Triu
Vua ln
11. L B v nh Tin L
n qu kh, tr cc vng.
Trn xe but
Trng ngt.
14. B Ci i Vng Phng Hng.
16. Ng Quyn.
17. Nc Chm-pa
Cu b v cy to.
Con nga .
2. L i Hnh v nh Tin L.
3. L Cng Un v i nh L
Kinh Thnh.
4. L Thng Kit.
5. Trn Th
6. Cc vua Trn.
L do.
8. Trn Hng o.
Tnh mu t.
9. Cc danh tng i Trn.
S tch qu da hu
A-la-anh v cy n thn.
12. H Qu Ly
13. Thnh Nh H.
Tm Pht.
14. L Li
Mt ngi ng tr.
18. Mc ng Dung.
Cha Chm.
20. o Thin Cha, ch Quc Ng, Ch Nm.
Nng tin c.
Thng hn v i.
Thay li kt
_______________
LU :
1. In mp gp ba:
Ngy xa vua T c
Cp tin v cp nh
ng L Ng Ct
l b sch ln
Gn bn nghn cu th
l con dn Vit
Vua T c lm th
D hiu v nm na.
V lch s nc nh.
c li tp th ny.
c nh lch s
V c c tch hay.
2.
Ba bn cun
nh tc gi
THI B TN, sinh nm 1949, Din Chu, Ngh An. Tt nghip khoa
phin dch (ting Anh v Nga), trng i hc Ngoi ng Matscva, Lin
X (1967 - 1974). Tng lm phin dch, ging vin i hc, cn b bin
tp nh xut bn. Ngh hu nm 2011, l y vin Ban i ngoi, ph ch
tch Hi ng Vn hc Nc ngoi, Hi nh vn Vit Nam.
___________________________
Phn Mt:
LI MO U
ng l Thi B Tn,
Cn gi ng Tn Bo,
Ngh - lm th, vit vn.
ng c chuyn mun ni
Vi cc chu th ny.
Ngi ta bo cc chu
Ngi mn S, ng khng?
Th th tht ng tic,
V mn y, theo ng
L mn rt b ch,
D hc v cc hay.
ng ngy b, th tht,
Ch m hc mn ny.
V sao? V hc n
Nh mt chuyn i xa,
Lch s ca nc nh.
Chng tn km mt ng.
ng s dn cc chu,
Va i ng va k,
Bo m khng ai bun.
K bng th d hiu.
Nu cn, ng th lun.
S lu v xa y.
Bn nghn nm c m.
Bn nghn nm lch s
ng s theo trnh t
K t nhng ngy u
Nhn dn ta dng nc
Ri k tip v sau.
Sut bn nghn nm y
T Quc ta thn yu
Tt c nhng ci y
T ho v cha ng.
Ln lt ng k ht.
Hn th, dc ng i
ng k xen c tch,
Hoc c th l truyn
Nc ta, ngi nh th
Th i, nhiu v cng.
Cc chu ng ch,
Lm g l lm ti.
No, chng ta bt u.
ng ni qua i li
V v tr, s sng
V TR V TRI T
bao gi cc chu
T hi mnh cu ny:
T u ta c c
Th gii nh hm nay?
Mt cu hi th v,
c t ra t lu.
By gi ng s ni,
T s khai, ban u.
Mi bn t nm trc,
C mt ci Big Bang,
Tc l V N Ln,
Ci Big Bang to y
Lm v tr n ra,
To nn cc thin th,
Tri t mi ra i,
Nh mt hnh tinh nh
V n t pht sng,
c gi l Hnh Tinh,
Mt Tri c tt c
Trong s tm Sao y,
V do ta gi chch -
C V Tinh ca mnh.
V Tinh l g nh?
Mt Hnh Tinh no .
Tri t c Mt Trng,
Mt V Tinh tuyt p,
Ta quen gi Ch Hng.
Hp th nh Mt Tri,
Tri t ca chng ta
n lt mnh, Tri t
V ri thnh Mt Trng.
Vy, nh ng ni,
Ta gi V N Ln,
Ty th gi Big Bang,
Mi Sao l mt H.
Ta thuc H Mt Tri.
Nhiu H gp nhau li
Thnh mt chm Thin H.
Ngn H l tn gi
Thin H ca chng ta.
V Tr n ln lm.
Ln v tn, v cng,
n mc ng cng chu,
Cng vi s ln y
Cc Thin H, cc H,
C chuyn ny tht l,
Cc nh khoa hc ni,
Nm t nm na thi
V s cht, than i,
Tri t ta, tht tic,
T gi n lc y
Cng c th khoa hc
Gip chng ta dn nh
Vy l ht lo nh,
Nht l hc mn S.
Tip n ng s ni
Mt ti rt hay,
L do u xut hin
Gi th nh ha,
cc chu ngh ngi,
ng k mt cu chuyn,
Mt bi hc i.
Chuyn v mt cu b
Ri cc chu s hiu
Cu chuyn y th ny.
Xa c ngi n ng
Sng vi mt cu b
l hai ng chu.
Ngi ng tc bc ph.
Cu b mi mi tui.
Gy bc da, rt dy.
Cn cu b i hc,
V lc hiu, lc khng.
ng i, sao th nh, -
M ng c sut ngy.
ng mm ci bo cu
Ly chic gi than en
Va than vo bp,
Cu vng li, rt c,
Nc chy ra ht.
ng cu li mm ci:
Th chu hy th li.
Ln ny i nhanh hn.
Cu i gn nh chy,
M nc vn khng cn.
ng cu p: ng vy.
Thc ra ng hm nay
Khng mun chu ly nc,
M mun ni iu ny:
Gi khng ng c nc.
Sau my ln ly nc
u c s sng dn.
Hnh nh ln u tin,
Thy n c nc ra
Khng cn bm bi en.
Vng, ng gi ni th,
Rng c sch rt cn
Tm hn v ngh
S thanh lc dn dn.
T , cu b y
T lc no khng hay.
Ngi ta c tnh
C hng t Thin H,
T t sao sng y
C th c hnh tinh,
Tc l c s sng
C th ta n c
C th khng, hy ch.
ng th ngh l c.
ri xem, by gi
Ngn gn v d hiu,
Ln lt ng im qua
Hn bn t nm trc,
ng ni ri, nh khng,
Mt khi la rc hng.
Cc cht nh ni ln,
Thnh qu cu rt nng,
C b mt mu en.
Ri qu cu y ngui,
Thnh t, nhp nh.
Cc ni la hot ng,
Lin tc phun bi tro.
Bn t nm trc y
Nh xut hin hi nc
V ma ln nhiu ngy.
Na t nm sau
C sinh vt n bo.
Thm hai t nm na
Gm cc loi gin n,
Lc u sng di nc,
C loi c u tin.
C c trn t lin.
Cc chu ch nh:
C b ln t cn,
Lc u sng lng c,
C tin ha t t.
C mt loi rt to,
L khng long tin s,
L ng vt c v
Mi c mt trn i.
Chim th mi sau ,
Nu ng nh khng nhm.
Su lm triu nm trc,
Cn cha r do u.
By gi ng s k
TRUYN TM CM
Xa c mt c b,
p v rt c duyn.
Tn ca c l Tm,
Mt ci tn tht hin.
B c, li khng may,
Ly thm b v na.
i c kh t y.
Ri b c cng cht,
li c trn i
Vi mt b m gh
c c v khc ngi.
B ny c c Cm,
L con ring ca b.
Tm th lun vt v,
Cm th c chiu chung,
Ch bit n ri ung,
i chi ri ng kh.
Mt hm, d gh bo:
C hai a ra ao,
C bt tht nhiu c
em v y cho tao.
C m bt lun tay.
Gi c sp y.
V li, v vng v,
Nn chic gi rng rng,
Li sp n lc v,
Nn nhn lc c Tm
Ra tay bn ao nh,
C Cm ly ht c
sang gi ca mnh.
C Tm khng dm v
V s m k nh,
Khc, nc mt dm d.
Bng c mt ng Bt
Ru trng, mt hng:
Cn con c no khng?
C p: Cn con bng.
ng Bt ci, n cn:
Cho c n, c Tm
Gi c ln th ny:
Ln m n cm vng.
ng n cm ngi khc,
Hai m con c Cm
Nn rnh xem c Tm
ang ni g, lm g.
Mt hm b m k
Sai c Tm i xa.
Ri m bt con bng,
Tm li khc, tc th
ng Bt kia tt bng
Nghe Tm ni, ng Bt
Cn st li ca bng,
Nm y vua m hi,
Hai m con nh Cm
Nh cc c gi khc,
C Tm cng mun i.
Tic l c ngho i,
Qun o chng c g.
Hn th, b m k
Trn y c mt nong
Thc v go ln ln,
ng Bt hin ra ngay.
ng gi by chim s
Ch mt long, thc, go
Gi th l xng c,
Chu hy vo ly ln.
C lm theo li Bt.
C qun o p,
Cn thm mt i giy.
Li c c con nga,
Lp tc n to ln,
hm thic, yn cng.
C Tm lin tm ra,
Mt chic giy ca c
Ri c ti kinh .
Xe ca vua lc y
Ai nh? Ai i n
Ai i va giy ny
Mi mi ngi th ngay!
i, cc b, cc c.
Ai cng ho hc th,
C m con c Cm
Tic l h th mi
n lt c Tm th,
C vua quan tr mt -
Chn c i rt va!
Vua sai on th n
Rc c Tm vo cung,
Tn phong lm hong hu,
M gh v c Cm
Th v cng kh chu,
M m bo con gi:
ng lo, t hm nay
Con s l hong hu,
Ri m v ngon ngt,
Bo c Tm: B con
Hi mt bung cng b
V thng cha, c Tm
Vi leo ln hi cau.
M d gh cht gc,
C ng, cht, dp u.
M thay o cho Cm
Ri a ln kinh thnh,
Ni c ch cht ui,
Gi em thay ch mnh.
Nn cho Cm vo cung.
Li ni c Tm cht,
Mt hm, thy c Cm
Hy chui vo ng o,
Nu em l v anh.
T vua ngy m
Ch vui chi vi n,
C em, tc c Cm,
Rt tc gin, th l
Lin mc mt cy xoan,
c sch lc th nhn.
t c cy ln cnh
Ri em tro ca n
Ch y mc cy th,
n ma u mt qu,
Ch mt qu trn cy.
C mt b bn nc,
Lin gi b v ni
Vi qu th chn vng:
Th i, hy rng xung,
Rng xung b ca b.
B khng n, ch ngi,
Ri b em v nh.
Ly ra ngi v ngm,
Ri mn m trn tay.
Mt hm b i vng
Lc quay v, bt ng
Thy nh ca sch s,
Cm nu sn ang ch.
Ai th nh, tht l?
B t thm hi mnh.
Th ra mt c gi
T qu th chui ra.
C m ang lo liu
C Tm lo tm tru.
Tru c tm tht p,
Ai tm tru p th?
B dn Tm i ra.
Th l vua gp li
Ngi v c ca mnh.
Ngi rm rm nc mt
Nghe v k s tnh.
Bt m con c Cm
tr ti tc th.
B ui i, dc ng
Chng b h n tht,
M khng ai xt thng.
LOI VN C
C mt loi vn c,
Thng sng trong rng gi.
Hng ngy i bt th
Loi vn ny thch ng
cm nm, b cy,
Ri dn dn thnh tay.
Th l Ngi ti c
Ban ngy i bt th
Cn ban m h ng
Trong hang, trong lu th
Ph c hoc l kh.
H bit dng la
Lm cng c bng
Bn mi nghn nm trc,
Loi Ngi ti c ny
C h hng gn gi,
l cc th tc,
Th l ng k ht
S lc v qu trnh
Hin cc nh khoa hc
M chc cn ci lu.
Tip n ng s ni
V x hi loi ngi
Vn tn ti mt thi.
By gi ng s k
Mt cu chuyn rt hay
Vit n t rt lu.
ng c n ngy b,
Gi vn cn thuc lu.
C iu ng y vit
cc chu d nh,
Xa c chng hong t,
V chng l hong t,
T chn n nh u,
Chc ch h mt ci
L c i nng du.
L con gi hong ,
Gia ti chng ch c
Mt cy hng rt gi.
Nm nm n mi n
C th gi hng tin.
Ai ngi hng ca n
S qun ht u phin.
Ngoi ra chng cn c
V ht hay cc k.
Chng gi hai ci y,
Ti con gi hong ,
Gi l cu hn.
p th p, c iu
Hi ht v hi ngc,
Nng ku ln, v ri
i hoa tht, eo i!
Charmant! Merveilleux!
Cc cung n ku to.
Gi n l chim my!
Ri nng th n bay.
Chng gi v c nhc,
Mt ly tro bi en,
Gp hong , t nguyn
H hoy c ri ct
Mt chic ni k diu,
Ai n g lc y:
Bn nhc hay n ni
Sai th t n hi
Gi l mi ci hn
Ri nng bo n t:
Mi ci hn, ng ,
Chng my hn. i i!
Bn lm, khng hn u!
Nhng khng dm tri lnh
V khng mun mt u.
Nng b i, chic ni
Vn ht Yu em lm...
Ht rt hay, v ri
Bo th t ng quanh,
nng ci hn anh.
Vy l ai cng thch:
Mi ci hn ln mi.
i, tht hay, tht tuyt,
Ai n g, bit ngay.
My hm sau lm c
Ch cn quay mt ci
L n ht bi:
Nhng ln ny th khng,
Th m ri, ti nghip,
Khng ng c, v nng
Gp mi ln ln trc,
phi ci hn chng.
Thy m ng n t
Tm quanh trn bi c,
Ngi rn rn i ti,
nh vo t cc nng
Mi ngi ng mt ci,
Tht au, tht ph phng.
Th Ngi cu v cng.
Nh Adam, Eva
B ui khi thng gii,
H b ui khi nh.
Li ng hm ma gi,
Cha ht - ma ra sch
Vt nh trn mt chng.
ngu dt t chi
Ri du con hong ,
Rt kiu, p, li giu,
Nng ch ng ngh,
Nhng hong t lc u.
Cn n on trch nng,
Ri i, cng cha
Gia ma gi ph phng.
V ni g th ni -
Cn hn xu thng minh.
Ch t, chng c th
Sng ui cng kp m.
Hong t tm c v.
Cn gi th bye-bye!
X HI NGUYN THY
Vo thi ti c y
Li sng cng th d,
Bit ch to cng c,
Ly v cy dt vi,
Lm gm, snh.
Du tin b rt nhiu,
Su nghn nm v trc,
H ch tao nng c,
Mi da trang sc,
X g dng nh.
Nh c cng c mi,
H khai ph t hoang,
Sn bt nhiu d th,
c lm ra cui cng
Va nhiu va a dng,
Vt qu mc tiu dng.
S lng d tha y
M tr thnh bc lt,
V th l dn dn
X hi c tan r,
X hi mi ra i.
X hi y nguyn thy,
Dng x hi u tin,
i khi l th y,
Nh ng va k trn.
V lch s nc nh,
ng s im ngn gn,
Mt s quc gia c,
C ng v c Ty.
Cc chu ng ch?
m khoan, gm ,
ng k cho cc chu,
Bo m l rt hay.
ng Esop vit n
Mt n l Hy Lp,
Nu ng nh khng nhm.
Rt bi hc cho mnh.
C mt con D Trng
V mt con D en
D en p: Ngc li.
Nhng ? Anh ni g?
Ri hc nhau gh gm,
Ri ri xung c hai.
Tng c ch D Trng
Khng c ch D no.
Nu c chm mt cht,
5
CC QUC GIA C I
C dn sng rt ng
nhng vng t ln
n - sng Hng.
Ti-gr, -ph-rat,
khu vc Ty ,
Cn gi l Lng H.
Nh nng c ci tin,
t rng v ph nhiu,
c bit l la go,
C khoai sn, rau, da.
c phn d tha.
Vy l c chim hu -
C ngi khng n,
Nm nghn nm v trc,
cc quc gia y
Ch l ngi lm cng.
Mt phn ba sn phm
Cho cha t ca mnh.
Tc l lm khng cng
Bn nh giu, qu tc
V c ngi hu h
Sut c m ln ngy.
l cc n l,
Vn l nhng t binh,
Bn sc nui mnh.
ng u lp qu tc
C ng vua, ng ny
Nm ht mi quyn lc
Cn nc Ai Cp
Vua l Pha-ra-ng,
Tc l ngi nh ln.
Mt b my chnh quyn
Do qu tc nm gi,
Sut t di ln trn.
Chng bt dn ng thu,
Bt i lnh, bt phu,
Xy cung in, ai chng
S b git, b t
Vy l ng ni
V ba quc gia c,
Tt c u Phng ng.
R-ma v Hy Lp,
C hai bn o nh
Nh ra a Trung Hi.
ni y, t lu,
Hn ba nghn nm trc
L Hy Lp c i
V nh nc R-ma.
t y khng tt
Nh cc nc Phng ng,
c bit hai nc y
Cn gii ngh lm ru
Lm cng c, n trang,
R-ma v Hy Lp
Tp np thuyn v tu.
X hi hai nc y
Ch n v n l.
T l mt trn mi.
N l phi lm vic
Nh n l, tt nhin.
B coi nh sc vt,
Khng cm o, go tin.
Ch n, tc qu tc,
Li sung sng cc k.
Khng ng tay lm g.
N l khi ngha
Rt nhiu ln y,
Cc quc gia c xa
H c ng h nc,
ng h ct bn
o v tnh ton
ghi li cm ngh
V vn ha ca mnh.
Ngh ra cc con s
T mt cho n mi.
n gin nh khi m
Mi ngn trn hai tay.
Li tm ra s Pi,
Chnh xc n l k.
H li cho ta
Ngi R-ma, Hy Lp
Vo thi y mt mng
c bng ch ci
Nh Ton, S, th vn,
iu Khc, a, vn vn,
Pla-tng, A-si-met,
Ta-let, Pi-ta-go
V kin trc y,
Tn ti n ngy nay.
u trng C-li-d
R-ma c knh.
ng cn n Hy Lp,
Thm n Pac-t-nng.
C n nhng ni ny,
Ngm chng v hy nh
Li ng ni hm nay.
Cha ? C g u.
Nh ng ni t u.
Ngy mai ng s ni
V lch s nc nh.
Gi ngi im, ng k
Chuyn mt cu lp Ba.
Cu chuyn ny c tht,
CHUYN CU B V BA IM MT
Cu n i hc v
Nhng b m i xem -
Cu ht ng giu dim.
M chau my th di,
B gin d hi lu
-V con yu mn sinh,
Gi chim l b st.
-Th im mt th hai?
Mc ngoi ng nh c.
-im mt l cn cao!
B m ri nc mt.
im mt l thp nht.
Cn im mt th ba
L do con dt ton.
bi hi: Vy l
C hai mi bn ri.
NC VN LANG
Vo thi xa xa y
t nc ca chng ta
L mt vng rm rp
Ni v i bao la.
C rt nhiu hang ng
V cy ci tt ti
Tt nhin, c c ngi.
Cc nh kho c hc,
Nm su mi, su lm,
Tm thy du tch h,
H sinh sng ri rc
Ha Bnh, H Long,
Ngh An v Ph Th
Ch yu dc cc sng.
c thm thc n,
Gn ba nghn nm trc,
Bc B, Bc Trung B,
C nhiu b lc ln,
L b lc Vn Lang
Khong th k th By
Mt th lnh ti gii
Ca Vn Lang ra i.
Cc b lc bn phng,
Thanh th rt mnh m,
ng lp mt nc mi,
t tn l Vn Lang,
ng Ph Th,
t nc y rng ln,
Gm Bc B by gi
V vng Thanh, Ngh, Tnh,
Nc c mi lm b,
ng u l Lc Tng.
Bn di cc b ny
Tng ng nh x, lng,
ng u l B Chnh,
Nh nc cha c lut,
Mi khi c chin s,
Cc trai trng mt lng
Lc Tng lun dn u.
Lo cc vic chnh s
C cc quan Lc Hu.
Kiu cha truyn con ni,
L mt nc nng nghip,
Dn nc ta by gi
V mt s trng khc
H cn bit dng st
c v kh, li cy.
V cn nhiu th d
Nn dn nh sn.
Nh lm bng tre na,
Tng l cc tm an.
N mc vy, ym che.
Dn Vn Lang thi y
Theo ch mu h
V th cng t tin.
Vo nhng ngy l hi
H t chc ua thuyn,
Nc Vn Lang th y,
C t thi xa xa.
Mt t nc rng ln.
Xy ra vo thi y.
Vua c thoi v,
Vua gi cc hong t,
Cc con tm l vt
Cng nc ung, thc n
th cng t tri,
Ta s cho ngi y
Cc hong t ho hc
Ln ng i gn xa,
Tm ca ngon vt l,
C tn l Lang Liu,
ng khen mi iu.
Mt m, thn bo mng:
Vy con ly go np
ghi su n nng
Nh li thn, rt mng,
t tn l bnh chng.
Gi l bnh dy.
ng hn, cc hong t
Mang n trnh vua cha
Nhiu mn n ngon l
Ca cc min gn xa.
Chng ni r ngha
Vua ch thn nm th
Thy rt ngon, v ri
T , Tt Nguyn n
Trong dn gian cn c
Hn bn nghn nm trc
Kt qu mi tnh y
t tn l Lc Tc,
Qu mt ng anh ti.
Lc Tc l con th,
c v nh thin ng.
Khi ln ngi, Lc Tc
Tr thnh Kinh Dng Vng,
Ca mt nc hng cng.
Sng nc h ng nh,
Gp v ly Long N,
V sau ni ngi b
Tip n l cu chuyn
Lc Long Qun, u C,
C mi tm Vua Hng
nh n tin t,
Nhn dn lm l cng,
Gi l Ngy Gi Cha.
Phi lo m gi nc
nc mi trng tn.
NC U LC
Nc Vn Lang chng ta
Vo nm Hai Mt Tm,
Cn gi l u Vit,
C quan h t lu.
H hp sc chin u.
V qun dn Vn Lang:
H tn mt ho kit
Va c c, c ti,
Ngn c bn xm lc,
Su nm tri rng r
L Hiu y Th.
Nh Tn phi ra lnh
Cho rt qun t t.
c sp nhp lm mt,
Mt nc mi ra i,
C tn l u Lc,
t rng v ng ngi.
Kinh ca u Lc
ng vng C Loa,
Gi nguyn b my c
Nc vn chia thnh b,
C Lc Tng, Lc Hu,
B Chnh v ching ch
Vn tn ti t lu.
t nc pht trin,
Trc ht l ngh nng,
Gi ng k v sao
u Lc sp ,
S c chp: Thnh y
Nh chic loa v c
Nay di tch vn cn.
Nu ng nh khng sai.
C ho su y nc
Thng vi mt m ln,
Ni ca Hong Gia,
y t v ngi nh.
C Loa, thnh xa y,
Khng ch l kinh ,
M cn mt chin ly,
t nc mi thnh lp,
c t nm yn ha
Th c ha xm lc
c vua Tn y quyn
Nh Tn yu, Triu
Lp nn nc Nam Vit
Triu dy binh,
Rp tm nh u Lc,
C li th t nh,
Vo nm Mt By Chn,
Hn ln na xut qun
t nc ta, u Lc,
Lt vo tay Triu .
Vy l cc chu thy,
Ch v do khinh xut,
Nhn dn ta ni dy,
Gi th ng s k
V con gi ca ng.
Xa, nc u Lc,
Vua v dn xy mi,
C ngy xy, m ,
Vua lp n cu t,
Xy xong thnh ly y,
a cho vua v ni
N s gip gi thnh.
Dng n lm ly n,
S l chic n thn,
Lm cho vua n y,
Ri lun gi bn mnh.
l chic n p
Phi l tay lc s
nh u Lc nhiu ln
V gp phi n thn.
Nn ng vua nc y,
C tn l Triu ,
Cha bt sang u Lc
cu hn M Chu.
M Chu l con gi
V c tin, nn nng
Bt chp cha.
An Dng Vng ng
Nc di h lp lnh
Nghn vn nh sao m.
Ri nh th nhn tin,
B quyt nc u Lc
Ngh l chng v,
T m v tht th.
Xin php c ln ng
Quay tr v Nam Vit
d l Trng Dng.
Chng ni vi M Chu:
S i kh bit trc,
Ln ny ta xa nhau,
Kh bit u m tm.
Ri b li dc ng.
Theo m tm thip
Nc mt chy dm d.
Li ni chng Trng Thy
V nc gp Triu ,
K ht v chic n
Chng ly trm c
M khng ai bit g.
c tin gic li n
Cy n thn v ch,
Vn bnh tm nh thng.
Nhng khi em n bn
Th thy mt ly thn,
Thnh C Loa tht th,
Ch mt mnh mt nga,
Nng M Chu ly o,
Nh lng rc dc ng.
m va bung, m sng.
Ngn ni y gn bin,
Nh li v, Trng Thy
Lin ln ng i tm.
Chng c i, i mi,
Khi n ni M D,
Chng tm thy M Chu,
Cht, m khng c u.
Ri vi vng ln nga
em v v kinh thnh.
Nghe ni ly nc ging
Bt u giai on mi
Trong lch s nc nh -
Mt nghn nm l thuc
Vo nm Mt By Chn
Triu chia u Lc
V rng ln lc y,
Cn Cu Chn by gi
Vo nm Mt Mt Mt,
Nh Hn chim nc ta.
Nh Hn nhp ba qun
t tn l Giao Chu.
Th ph ca Chu y
Luy Lu l tn c,
Thi Th ng u qun.
Th S ng u Chu.
Tt c u ngi Hn.
Cn Lc Tng, Lc Hu
Cai tr vn nh xa.
Nm Ba T, T nh
c nh Hn c sang
Gy kh cho dn tnh.
By gi vng t
C hai ch em gi
Va p va thng minh.
Con mt v Lc Tng.
Trng Trc l c u.
C em l Trng Nh,
Ght T nh t lu.
Quan Thi Th T nh,
Gian xo v hn
Lp mu git Thi Sch,
Vi cch quan nh Hn
Cai tr dn nc mnh.
Vo u nm Canh T,
Tc l nm bn mi,
Trc ht n n nc,
Sau tr th nh.
Nc lng dn gn xa.
T Mai ng ko n
Cng hai nghn trng binh.
Hn ba nghn lnh n
Su lm thnh u hng.
T nh trn v nc,
Nhc nh v vi vng.
Hai B lp nc mi,
Kinh M Linh,
ng u t nc y
L hai v n vng.
Nm Bn Hai, nh Hn
Sai M Vin Phc Ba,
Lu Long lm ph tng,
V cp bc dn tnh.
M Vin i ng thy,
Lu Long i ng rng,
Gp phi s chng c
p ti tn La Thnh.
Rt lui bo v mnh.
Sau mt nm cm c,
Gic d d ra hng,
y gi ang c
Ngi n th Hai B,
Tr n nc, th nh.
vng t Cm Kh.
Li ni tng M Vin,
Tht lo v hm hnh
Ct ng gi chng thy,
Nc Vit vn cn y.
nh ui nhiu ln
*
Chuyn Trng Trc, Trng Nh,
Th l ng k xong.
Mt trang s chi li
ngha v rt hay.
NG GI V THN CHT
Xa c ng gi n,
Rt gi yu, th m
Nhng b ci qu nng,
Lng th au v t,
ng lo ku tuyt vng:
n bt i cho ri!
l mt b xng,
Mt tay cm li hi,
ng s v d thng.
ng lo run lp cp.
Ngi va mi gi ta?
Mang b ci v nh!
By gi cc chu bit,
Hm qua ng ni,
V su thu nng n,
Dn Giao Chu c cc
V khn kh b.
Dn Giao Ch kh tr,
t lam chng bn ma
Gia th k th Ba,
Xa qun Cu Chn
N xung ni ph phch,
Dm p ht ma mng.
Nhiu khi cn to tn
Xng c vo xm lng.
Th m mt c gi,
tr hi cho dn.
Nh n ra m snh,
Ri nhy ln u n
a v nui nh mnh.
V sau, c gi y
Chiu qun chng gic Ng,
Lun ci n ra trn,
Voi mt ng, khng l.
Truyn thuyt cn k li
Di ti hn ba thc,
C gi y xinh p,
Dm v dn qun mnh.
Nui em nh m hin.
ng l mt ho trng,
Ln ln, b gii v,
C sc khe hn ngi,
Li nung nu ch ln
Gp ngi ch du c,
B trn nh i xa,
Thy gic Ng tn c,
B v bn vi anh
V c anh ng tnh.
T cn c Yn nh,
Ngha qun ln nh dn,
Ri c vng Cu Chn.
Xinh p nh n thn,
Nn ngi ta thng gi
Vua Ng rt lo u,
Lin c tng Lc Dn
Lm th s Giao Chu.
Theo ng b ti y,
Hn quyt tm n p
Chc L Hi B Vng.
Tt nhin B t chi,
cn c B in.
Nhng do lc qu yu,
Thiu lng thc v tin,
Cm c rt kin cng,
Ri vo tay i phng.
B Triu tun tit
B mi hm ba tui,
Cht, li tm lng
Gi th cc chu thy
Rng ph n nc ta
B Trng ri B Triu.
T tin chng ta y.
By gi, nh thng l,
Cc nhn v cc hay.
VUA LN
Phi i t b
V lm lng vt v,
V bn thnh quen,
V Ln cng l tn.
Mt hm, ang k c
Hn thy mu chn ch
C ba nt rui son.
Ci o, quan xem k.
Qu c chn nt rui.
y l tng lm vua.
Bn lnh cho n t,
Bo nh th, nh th,
Nh th c lm i.
N t tn l Gi,
Thm yu Ln lu nay,
Bn bo cho Ln bit,
Ln s, i xa lm,
Theo dng sng ngc ln,
n c tng h php
To ln v phng phi.
Tht l, ng h php
Ban m Ln bo tng
Ra tp v cho mnh.
C hm tp hng qu
ng ch n thy l,
Bn hi r u ui.
Ln tht th k ht,
K c chuyn nt rui.
ng gi bo quan huyn.
Quan n bt Ln i
Ci thng ny l k.
Bt cht mt ton cp
Ri khnh Ln v nh.
y, chng sp ly
Hm nay s gp vua.
Ln vui v ng
c tm ra sch s
V thay mi o qun.
Nhng tn Ln vn gi.
Th lnh Ln oai phong.
Ln c tn lm vua.
Mt v vua rt och,
Mt ln ngi kinh l,
Thy c Gi nm no.
Ngi p: , th sao?
C mun lm hong hu
Th ln xe i cng.
Gi gt u: Cng c.
10
Nh ng Hn suy yu,
u th k th ba.
Ra i Trung Hoa.
Nh Ng t tin
c gi l Qung Chu.
Phn ca u Lc c
Th gi l Giao Chu.
Cc huyn nc ta.
Nhng ngi dn vn kh
V c cc iu.
Th k Mt n Su,
c nhiu i thay
Trong i sng vn ha
Ri o Pht Thch Ca
c ngi Hn du nhp
S b, ng gii thch
V tng o th ny.
Do Khng T lp ra.
L b lut ng x
C s ca Nho Gio
L T Th, Ng Kinh.
N dy ngi nh tui
Nh cc c vn ni:
Tu thn ri t gia
Vua c gi Thin T,
Nm na l Con Tri.
N dy nhiu iu khc,
C Lo T, l ngi
lp nn o Gio,
Ch trng sng i
ng cng l tc gi
B sch o c Kinh.
Da vo n, Lo T
Cn c c tng s,
Vo t tng o Gio
C gic m l thng.
ng m mnh ha bm,
Bay ln mi bn ng.
nh th di, mm ci.
M l nc n .
c Pht l Thch Ca.
Cch y lu lm -
Gio l ca o Pht
Ch yu ba iu ny:
Khng c lm vic c,
iu th ba, lun nh
Th gii, ba o ln,
L o Pht lu i,
Ri n o Thin Cha,
Xua ui ci c t,
X hi p, hi ha.
Vy l ng ni ht
Ci thu y ban u.
Khng sao, ng c y
MI VOI KHNG C BT NC XO
Xa, c ba c gi,
n tui, i ly chng.
Thnh ra nh ba r.
Ba t tt hn khng.
Hai anh u giu c,
Mt hm, b v cht,
Ln hai bc b qu.
by gi em i
Mua mi voi lm c
Ri anh ta i tht.
i u khng ai hay,
Bt ngi ta ch mi,
Tht ng l mt cng.
Ti nh mua mi voi,
M hn ch c tm,
Th l ch cng toi.
Li ch con ln b,
T y mi c chuyn
Khng c bt nc xo.
12
u th k th Su,
Nh Lng chia nc ta
Thnh su chu ln nh.
Tn cc chu y l:
Giao Chu Bc B.
Thanh Ha - i Chu.
Th S l Tiu T,
Nhng gi b nhn t.
Lm ngi dn c cc,
Nm Nm Trm Bn Hai,
Do L B khi xng,
c lit v ko di.
Sau, ng thnh vua Vit,
l L Nam ,
Vo cui i Ty Hn,
trnh nn ao binh,
T tin ng phiu dt
n i th mi mt
L Nam mi sinh.
C b ng ngi Vit,
a ti v rt xinh.
ng lp nh Tin L,
ng tn l L B,
V th x Sn Ty.
Nm tui, ng mt b.
By tui, m qua i,
n khi ng ln mi,
Mt nh s c
Sau mi nm n sch,
Tiu T cho L B
Thy dn tnh qu kh
V su thu nng n,
V ch lao dch,
ng t quan v qu.
ng chiu binh, mi m,
Th mnh nh thc ,
Ho hc lng dn tnh.
Ton b vng Bc B
Nm trong tay ngha qun.
Ln lt cc chu khc
Vua nh Lng, V ,
Thng T, nm Bn Hai,
Lin ch ng a qun
Sang bn o Hp Ph
Thnh Hp Ph lc y
Lin b nh ph u.
Th l thnh i bi,
Hn phi nh rt qun.
C nc c gii phng
K c qun Hp Ph
Ngy y vng t
Qung Bnh n Qung Nam
L vng quc Lm p,
pha bc nc Chm.
Lm p thy L B
nh xm ln b ci,
Vo nh dp, rt nhanh
i qun ca Lm p
b nh tan tnh.
Nm Nm Trm Bn Bn,
L B t xng vng,
Gi l L Nam ,
Lp trm quan vn v,
Lp an Phng,
Cho xy in Vn Th
c ng u ban vn.
Cn ng u ban v
L Phm Tu phong trn.
Tng B Tin dn u
iu ba vn ngha qun
Quyt mt lng bo v
t nc mi Vn Xun.
ca sng T Lch
Qun ca ng b thua.
Khi ph vy cu vua.
Th yu, L Nam
Thng Ging nm Bn Su
B Tin chim thnh ny.
Vua phi b ni y
n h in Trit,
Ch nc lt dng cao.
Bt ng nc dng tht,
Rt v ng Khut Lo,
Nm Nm Trm Bn Tm,
Hng th bn su tui,
Tr v c nm nm,
Vua bng h, li
c thi, ng c y.
C th k sut ngy.
N QU KH, TR CC VNG
Hai anh em nh n
Sm m ci m cha.
Rung t v nh ln
Ch cho em cy kh
V mt tp lu tranh.
Ch chm sc cy kh
V lm thu kim n.
Cy kh tri rt nhiu.
Bn kh ly tin tiu.
Th m ri bt cht
Khng bit t u n,
M kh n k no.
Ti ch c cy ny.
Nu chim n ht kh,
Ti sng th no y?
Con chim p: ng s,
Ti l ngi ng hong.
C n mt qu kh,
Ti tr anh cc vng.
Hm sau v sau na
Tip tc n n kh,
Hy may ti ba gang,
Ngi ln lng, ti ch
i n ch ly vng.
Cui cng n hn o
Chng i do quanh o,
Ch nht mt t vng
Cho vo chic ti vi
Rng va ng ba gang.
Chim bo ly thm na
Nhng chng ch lc u.
Tr v nh, t
Chng thnh ngi rt giu.
Lin n g gm chng,
Xin em ht nh ca
i ly cy kh vng.
Ch ma kh nm sau.
n kh, ha tr vng.
n sp ht, li dn
May ti vi ba gang.
may sn chic ti
Ri c ti ln ngi.
Th l anh ta cht
Bi hc ny cc chu
Gi th ng k tip
V t nc Vn Xun
12
TRIU QUANG PHC (mt 571)
V NH HU L
C dn d n cn
nh gic Lng h
Di triu i nh L
ng l T tng qun,
t nc tr Vn Xun.
gi vng b ci,
Chng xm lc nh Lng.
ng l con Triu Tc,
Nay nm vng t
Theo L B t u,
Lp c nhiu cng ln
Nm Nm Trm Bn By,
ng n mt m ly
C tn l D Trch,
l mt m ln,
gia c g cao,
Cy ci rt rm rp,
Kh ra v kh vo.
ng tp trung y
Nhng b ng gi li,
m, cc thuyn c mc
i t bi T Nhin
n nh p lng tho
Nm Nm Trm Bn Tm,
L Nam qua i.
ng xng vng, iu y
Hp l ngi, l tri.
Tn nc vn nh c,
Vn chin u nh thng.
Vua Vn Xun lp tc
t nc ht bng gic,
Ht chin tranh trin min.
Vua v ti nh Triu
Li ni L Nam
ng v L Pht T,
em ba vn binh m
nh vo vng c Chu,
nh tnh k di lu.
Ri em qun ra Bc,
n t ngi Di Lo,
Ch cn hn vn ngi.
Mu m v xanh ti
Ri lp nn nc mi
t tn l D Tng,
Cn tng L Thin Bo
Ch my nm sau ny,
L Pht T ln thay.
Nm Nm Trm Nm By
L Pht T ln ng
Hai bn nh nm trn
Bn ch ng hon binh.
C tn l Nh Lang,
Cn nng tnh h L,
Chia t nc ng c
Thanh hai phn u nhau.
t ai ngi y gi,
ng nh l o thng.
ng ranh a gii y
L bi sy l th
Gia lng Thng, H Ct,
Sau L Pht T
Dn n thnh Din
Nay l x H M,
Hai bn cu th ch
Gi ging ha vi nhau,
Th thn i, on kt
Ti rng long, bc u.
*
Theo truyn thuyt k li,
Nm Nm Trm By Mt
L Pht T bi th,
nh p Triu Quang Phc,
Bao vy khp t b.
Th yu khng ch ni,
Th l nh Triu mt,
Tr v hm ba nm.
Nh L c khi phc
Ln ngi, L Pht T
ng Phong Chu,
Cc s gia i sau
Gi l nh Hu L
Hn ba mi nm sau
Tng Lu Phng cm u.
Rt v thnh C Loa.
B bao vy, d d,
C hong tc b git,
Vua b a v Bc
Nc Vn Xun kt thc,
Nh ng c thnh lp,
V h nc ta.
Ngy mai ng s k
V giai on s ny.
Gi th nghe ng c
Bi th tu sau y.
Bi th v loi vt,
B ngi ta ch ci.
Tc gi l Mac-sc,
Nh th ln ngi Nga.
ng dch t lu lm
TRN XE BUT
A, xe but n ri!
G lun mm tc tc.
Hu x ch t lu,
Kh hi: My gi ri?
Ln bn n khng p.
Qu ht m nh rn.
Ri C ku: Im lng!
Sc ci nhau vi Tru.
U ht tai, ht u.
Xe c i, li xe
Yu cu khch mua v,
C tru a vui v.
*
Cc bn nh ca ti,
y l chuyn c tht
V mt chuyn i chi
Khi c bi th ny -
Nu cn, xin c li -
Bn s thy y
hm hai ch ci.
13
Nm Su Trm Mi Tm
Thit lp i Nh ng,
An Nam H Ph
L tn gi nc ta
T Su Trm By Chn,
Do nh ng t ra.
Trung tm H Ph
c gi l Tng Bnh,
Nay Th H Ni,
Xinh p v vn minh.
Nh ng cho xy dng
C ng b, ng sng.
nc ta thi y,
K c ngnh ma ng.
Cui th k th By,
C cu b mi tui
Theo m i vo rng.
M b h v cht.
Cu th sau khn ln
Git h tr th ny.
Ri cu luyn tp v
Cu git c h,
C sc mnh hn ngi,
Li nui hoi bo ln
S hnh o cu i.
l Mai Hc ,
ng m nhiu l vt,
C ng trong, ng ngoi.
V ri thi c n,
Nm By Trm Mi Ba,
ngay ti qu nh.
l cuc khi ngha
Chng li ch nh ng,
Nn nhanh chng thu ht
Th mnh nh ch tre,
Nng dn n t ngha
H c rt nhiu thnh,
Gm c t x Thanh.
ng ln ngi, xng ,
ng Vn An,
Nay l mt vng t
Nn ly hiu Hc ,
Ch da ng khng en.
chun b Bc tin,
Nghe ni c hai nc
Nm By Trm Mi Bn
Lc y gi Tng Bnh.
Thanh th ng ln lm,
C ti mi vn qun.
Dc ng i, dn chng
Thi th ca nh ng,
C nc c gii phng,
c lp mi nm tri.
Mi nm khng n l,
Mi nm c lm ngi.
Nm By Trm Hm Hai
em mi vn tinh binh
Theo ng thy ng Bc
Phng ng v tn cng.
ng b bnh ri mt,
li mt mi su.
ng s c ci khc.
Ci g ? Hy ch.
ng s k cu chuyn,
Cu chuyn y th ny.
TRNG NGT
C mt c gi n
Ly chng, v lm du.
Mt hm m chng bo
Trc c mt ni y,
Gi ch cn mt na.
i, bit lm sao y?
M chng hi v sao?
C ni ht s tht.
By gi mi hiu ra.
C ly n mt na,
Vn thm thm, v ri
Khi b m chng hi:
Cn nm qu thi ?
C p: Trng n ngt.
14
(mt nm 791)
Gn th x Sn Ty
Vn xa rt ti tt,
K c hai vua ln -
C tc v lu i.
Phng Hp Khanh l b,
Ti c qu hn ngi.
C t Phng Ti Ci
Ca vua ng Cao T,
Ni dy chng nh ng,
Phng Hp Khanh tr li
Sm tr thnh rt giu.
n nm mi tm tui,
M ci c m cha.
An Nam h ph,
L tn nc by gi,
Do nh ng cai tr,
Quan th lo vt v,
Li su thu nng n,
Khn kh trm b.
Nm By Trm By Su,
c Phng Hng dn u,
Lo xy thnh, p ly,
ng v hai em trai
Cht cc ni xung yu
chin u lu di.
Ht nh li phng ng,
Va nh va ngh ngi,
ng chia qun nm o,
T nm hng vy thnh,
Va nh va chiu m
Nhng thn c, th c,
Qun nh ng ko n,
nh phi ra np mnh.
C gia tc h Phng,
Nn ngi gia tc y
Phi ta i cc vng.
c nhn dn tn tng
L B Ci i Vng.
Mt n th c knh
ng Lm, Sn Ty,
Th cng ng t y
*
By gi ng s k
Mt c tch nc ngoi,
V b m ngho kh
T rt ra bi hc
Ngy xa Hn Quc
C mt ngi n b
Lm bnh i ch bn,
Ni ting khp gn xa.
Cu con mi lm tui,
Mt hm b bo cu:
Trong mi nm phi hc
Hc l gio, vn chng,
Hc xong mi tr li.
Vy nn sm ln ng.
B m lm bnh bn,
Nhn n, nhn c mc
c tin nui con.
Nm nm sau, mt ti,
Tri ma gi dm d,
B nghe ai g ca -
Th ra anh con v.
Chng trai mt v i,
i b mi ngy rng.
Con hc ht cha
Cc mn khoa hc y,
Nh m dn ngy xa?
Bo chp mt bi vn.
V bt u lm bnh
Trong cn phng ti en.
Nt ch ca chng trai,
Khng u, cn ch sai.
B m li nghim mt:
Th l ngay ti y,
Cha kp n ung g,
Cng s bnh ca m,
Chng trai li ra i.
Li ngy m tn to,
Li i ch ho hon,
B m nhn n ung
Ri nm nm sau
B thy con tr v.
May khng ma dm d.
B li bt con vit
Nhng ln ny th khc,
Cc nt ch con vit
Nh ni bnh ca b.
Nh m dy cch ny,
Tr thnh nh bc hc
15
Cui th k th Chn
Nh ng Trung Hoa
Ln, v ko di nht
Li dng c hi y,
Ho trng qun Chu Din
tp hp dn chng,
ng l Khc Tha D,
c dn chng mn thng.
An Nam vo thi y
Tit S ngi Hn
c c v v lun.
Hn b gi v nc.
c C Tn ln thay.
Ri tn ny tht sng,
T xng Tit S,
Nm quyn vo tay mnh.
Gi chc Tit S,
Du m c trong lng.
Khc Ho lin lp tc
*
Qung Chu lc y,
Nhn nh ng ri ren,
Tit S Lu n
Mu phn, lp nc ring.
Mt mnh ng ct c
Tit S Lu n
t tn l Nam Hn,
Nm Chn Trm Ba Mi
em i binh nh Vit,
Kiu ly tht ngi.
B bt, a v Tu.
Nam Hn c L Tin
Qun Nam Hn lo s,
ng h Tng Bnh,
Hn th, cn nh chn,
ng vn l ho trng,
Nghe ni ng tng c
V nm ht quyn binh.
Nn t ch nc nh.
By gi, nh thng l,
ng k cu chuyn ny,
V tnh yu, tnh bn,
Mt ngho v mt giu.
V nh giu, Lu Bnh
Mi bn n cng ,
Tht ch c, ch tnh.
Cng v chn, ca ci
C theo nhau ra i,
Trong nh khng cn g.
Chng n gp Dng L,
Lc ny l quan to,
Cn mi n cm kh.
Chng gp mt c gi
C tn l Chu Long.
Nng s ch ly chng
V gip tn tm,
Lu Bnh chm ch hc
Nng lo t sch v
n qun o, ci n,
Chu o nh ngi v,
Ri Lu Bnh thi ,
Nh m c trong lng,
Bn n nh Dng L,
Dng L ra n bn,
n cn mi vo nh.
Lu Bnh cha kp ni
Ca bn mnh, Dng L,
Th ra, khch bn
Dng L v bi bc,
T hai ngi bn
Li gn b nh xa.
Mi chuyn th l r,
Vy l ng k ht
ng hy vng cc chu
Rt bi hc cho mnh.
16
L mt v vua hin.
ng t du chm ht
T y nn c lp
V t ch nc nh
c khng nh thm na
ng con mt ho trng
Th lc ln, cng dy
chu ng Lm c,
Lin sp ly m phn
Nc Vit ta ngy y
Gi l Tnh Hi Qun,
Do nh ng cai tr,
Dn kh s mun phn.
M triu chnh lc
Tr thnh Tit s,
H Dng lm k mnh,
Ri Ng Quyn c c
Cai tr t i Chu,
ng dn v kh giu.
St hi Dng nh Ngh
Tit s h Kiu
Li t, nhc th nhiu.
T Chu i nh ra,
Ri ng lo chun b,
Qun v dn mt lng,
i qun Hn xm lc,
ng cc cc dng sng.
ca sng Bch ng
Phn b cc m thng,
nh m hn mt na.
Ri sng nc li yn.
T gic phng Bc
ng C Loa,
Lp nn triu i mi,
Lm v vang nc nh.
ng lm rt nhiu iu
Bn su tui, ng mt,
Tr v c su nm,
Ri nh Ng sp
Nm Chn Trm Su Lm.
ng c mt cun sch,
V gio l o Pht,
Hm no ng tm lc
Ba o ln trn i.
Cc chu bit ri y -
Gi th ng mun k
Mt truyn hay, khng di.
Truyn c Pht dy bo
Tn l La Hu La.
Nn i khi ni di,
Mt hm Pht bo cu:
Con hy mang ra y
ta ra chn tay.
Cu mang chu nc n.
Hi cu c mun ung
Cu lc u, t chi,
Ni nc bn, v Ngi
Bo cu b i
Ri dn cu ra ngoi.
Gi th con thy,
Nc bn khng ai xin.
La Hu La cht hiu,
T chng bao gi
Cn ni di thm na,
Di bng mt hng cy
Ri gi con trai n,
Nh nhng ni th ny:
Con hy hc t
Ci xu xa, tm thng.
B ngi ta vt bn,
Hay khc nh, khng sao,
Ri khi v ma n,
C T Bi H X
sng c tm hn.
C T i Gin,
V T l Tnh Thng
Ca con vi ngi khc
i ny v thng.
C Bi i c,
V Bi l khi con
Lm vi au ngi khc,
M khng cn n n.
C H i Ght,
V H l tht lng
C X tha th
Nhng li lm ca ngi.
Sng c ch cho i.
Vy T Bi H X
L T V Lng Tm.
C c bn ci y,
V ci lut V Thng,
ng tr Tnh Thng.
Vn vt lun thay i.
C m li nh khng.
Khng m li nh c.
17
NC CHM-PA
Nh cha ng xy dng
Mi c nh th ny.
Xa c nc Chm-pa,
Chu con dn nc y
Gi to thnh mt phn
Ca gia nh i Vit,
Nhiu di tch vn ha
Cn gi n ngy nay.
Mai sau cc chu ln,
S n thm ni ny.
H lp ra huyn mi
t tn l Tng Lm,
Xa nht qun ny
Ngi Chm c lc y
Thuc vn ha Sa Hunh,
u th k th hai
nhiu ln ni dy,
Dn Tng Lm nhn th
Qun nh Hn bt lc
i ph vi qun xa.
H ginh c c lp.
t tn nc Lm p,
C i qun kh ng,
Ri Lm p nh chim
Cc vng t m mng
Ca ngi Cau bn a,
H nh ln phng Bc,
Chim dy ni Honh Sn
Vn l t nc Vit,
Bn ma cy xanh rn.
Ri h i tn nc,
Lm p thnh Chm-pa,
ng Tr Kiu,
Hay Sin-ha-pu-ra.
Nh nc ny cc thnh
Th k th Chn, Mi.
n nay cn st li
Nhiu di tch tuyt vi.
l cc n, thp
Cc bc tng tuyt p
Mang m vn ha Chm.
Dn Chm theo o Pht
V o B La Mn.
Ngi cht c ha tng,
H c ring ch vit,
T ch Phn m ra.
Vn ha gc n
Chm-pa l t nc
Nm Mt Bn By Mt,
Qun vua L Thnh Tng
Na pha Nam cn li
Dn dn thn tnh ht
Bng nhiu cch khc nhau.
Nm Mt Tm Ba Hai
ng k lin bu gi.
CU B V CY TO
Ngy xa c cy to,
L xum xu v dy.
Mt cu b rt thch
Cu thng leo ln n,
Hi qu n ngon lnh.
Tra mt, cu nm ng
Di tn l cy xanh.
Cu b yu cy to
Cy to cng yu cu,
C ln dn, ln dn,
Cu bn hc, c v
Mt hm cu xut hin,
Cy to h hi ni:
Cu b p: Xin li,
Khng th chi vi cu
T mun chi p,
M li khng c tin.
Nhng cu c th hi
To ca t trn cy.
Cch y t c th
Gip c cu ln ny.
Hi ht to mang i,
Cy bun, khng ni g.
Bng mt hm, cu b,
Gi l ngi n ng,
Quay li gp cy to,
Ln na ng xin li:
T c gia nh,
M nh th cha c,
Mt ngi nh ca mnh.
Cy to p: Tht tic,
Nhng cu c th cht
Cnh l t xm xa.
Hy vng cu g
xy nh cho mnh.
Cy bun, khng ni g.
Rt c n v lnh
Ngi n ng li n,
Mi tc bc trn u.
Cu gip t c khng?
Th th cht thn t,
ng mt con tu.
ng gi cht cy to,
Thu xe n mang i
Ri khng h quay li.
Cy bun, khng ni g.
Mt ng lo yu gy.
T khng cn g na
cho cu ln ny, -
Cy ni. - Khng cn to
cu thch th n.
ng lo p: Rng rng,
Thn t khng cn na
qua ri thi .
Vy th t qu tht
Khng cn g cho,
Ngoi gc cy v r
By gi, - ng lo ni. -
T qu khng cn nhiu.
Ch mt ni ngh
V si nng chiu.
T gip cu ln ny.
ta v ngh,
G tt hn gc cy?
Ta lng ng bn gi.
i mt l t nha.
Cho cc chu yu qu
ng k cu chuyn ny
Cc chu l cu b,
Cn b m l cy.
Cui cng li cn n
T chuyn ny trit l
Rt bi hc cho mnh,
sng bt ch k,
C hiu v thng minh.
18
NC PH NAM, NC CHN LP
Ph Nam l nc c,
t rng v ng ngi.
C mt nn vn ha
Cc nh kho c hc
Gi n l c Eo.
Di tch n li
n nay vn cn nhiu.
Trn nn vn ha y,
l mt vng quc,
Do nh vua ng u.
Di c nhiu nc nh,
V o B La Mn.
Ting ni h Nam o,
H cng gii nh c
V cc ngh th cng,
M ng ra Bin ng.
n th k th By,
n th k Mi Tm,
Mt phn nc Ph Nam
Phn nc Ph Nam y
L Nam B by gi.
Mt vng t mu m,
Du qua loa, i li
V t nc Chn Lp,
u tin ca Kh Me.
Vn l mt nc nh
Ca Ph Nam xa kia.
n th k th Su
Gia th k th By,
Thnh mt nc rt rng,
ng Bc gip nc Chm.
Pha Ty l nc Thi.
Gm Cam-pu-chi-a
V thm mt s tnh
t nc h bt an.
u th k th Chn
Th tan r hon ton.
Vy l nc Chn Lp,
Sau gn ba th k
Hm nay ng s k
V s tch tru cau,
Mt nt vn ha p
tn ti t lu.
Mt cu chuyn cm ng
Ngy xa lng n,
Nm trn mi tm tui,
Cha m h qua i.
Nh c c con gi
Va n tui cp k,
Nt na v xinh p,
Thm sc so nhiu b.
Nn mt ngi trong h
lt vo mt c.
Mt hm c mun th,
Ri Lu ng lm l
Ngi anh, v c v,
Ch du trong bp
Chy ra, tng l chng,
Va ng lc ngi anh
Thng em tn v mnh.
Nn tnh vn nht,
Bn b nh ra i.
i, i mi, i mi,
Ti dng sui rm r.
Khc n cn nc mt,
Li ni ngi anh c,
V nh khng thy em,
Lng l b i tm.
Anh cng i ng y,
Bn ngi bn hn ,
Ri khc, l t nha.
Thn rt thng, ch l,
V nh lo lng,
Ri ln ng tm kim,
L chng v em chng.
C khc ht nc mt,
Ngi c c gy teo,
Ri c cht, lng l
Bn di l tng ,
Mt ln vua kinh l,
C dng li ni ny.
Nhai vi l dy cun,
Vua nh vo tng ,
Thy mt si si,
Ri ng dn mu .
l hn vi.
Ci cy cao cao y
Vua gi l cy cau.
Cn l leo quanh n
Th t tn l tru.
S c mu trng tinh,
Mi , trng rt xinh.
T y dn nc Vit
C tc l n tru
nh ba ngi cht
Cn gn b bn nhau.
Phn Hai
T TH K TH 10 N TH K 19
ng chu mnh, nh vy
Xuyn sut mi th k
n th k th Mi,
T hm nay ng k
V lch s nc nh
Chn th k bo v
Nn c lp quc gia.
Cng th v, ng khng?
Lch s, cc chu ,
L mn khng ch hay
M cc k cn thit
Qun mt gc dn tc,
Ngy xa vua T c
Cp tin v cp nh
ng L Ng Ct
l b sch ln
Gn bn nghn cu th
l con dn Vit
Vua T c lm th
D hiu v nm na.
Cho n tn by gi.
V lch s nc nh.
c li tp th ny.
c nh lch s
V c c tch hay.
BUI U C LP
Nm Chn Trm Ba Tm
Ng Quyn ln ngai vng,
Chm dt mi th k
h ca ngoi bang.
Tit S Bc Phng,
Thit lp b my mi
T di ln trung ng.
c iu gi cc chu.
Tic l Nm Bn Bn,
ng lm bnh, t trn.
Cn tr ngi non d,
Cc phe phi dn dn
Lp nn nhiu ct c,
c tng lnh ng h,
Nm Chn Trm Nm Mi
Ng Xng Vn lt
V lm vua vi mnh.
Nhng anh em lc c,
Mi lm nm sau ,
Ng Xng Vn qua i.
Cc th lc ct c
Triu nh th lc c.
Ch khn kh ngi dn.
t nc b chia ct,
Lon mi hai s qun.
By gi ng s ni
l inh B Lnh,
Lp nc i C Vit,
Lo v v mun dn,
ng l ngi khng nh
M u cc triu i
Phong kin ca nc nh.
By mi triu sau
Hng ha c lu thng.
ng ngi lng i Hu
ng theo m v qu,
Cng vt v b.
Ngy nh inh B Lnh
V sau, l tr y
Mt s thnh bn hin,
Du nh ngho, cn nh,
Bt l tr phc dch
Trong cc tr chi a.
ng git b ca ch,
Ri c bn cng n.
B u? ng ch hi.
ng bn ch chic ui
Cm xung bn, v ni:
t nc suy yu dn,
Ri lon, nh ni,
Tc l lon ct c,
Li mt ma, i km,
Ct c Thi Bnh.
ng c tn ln thay,
Th lc ln tng ngy.
T Hoa L him tr,
Ri nh u thng ,
Cui cng, ng ln lt
Dp ht cc s qun,
ng ln ngi Hong ,
Nm Mu Thn, thng T,
Lp Hoa L.
Thit lp cc ch triu,
Ban sc cc hm phm,
Ch th nm lm tui
S l do yu qu
Lc y mi bn tui,
Li b gt ra ngoi.
Vy l xy ra ha,
Ci ha ca bao ngi
Thm bi hc cho i.
Cn vua th b git
Bi tn quan hng xong.
Tn hn l Thch,
Do mt m nm m
Mt m mu quen thuc,
Nh bn v tm thng.
C th c bn tay
Ca mt s ngi khc.
c lu truyn lu nay.
CON NGA
Ngy xa, lng n
C mt ngi n b
Tn gi l m Th,
Mt hm ra sui tm,
Khi ci ht o qun,
Thy c con ri c
Nm cnh con ri c,
B vi mc qun o,
Cu chuyn va xy ra.
Khi ng v d thng.
Tn l inh B Lnh,
c bit v bi li,
Cu c th hng gi
Mi khng chu ln b.
Cn con ri c n,
m Th khng n tht,
Ch ly mt t xng,
Ri giu di gm ging.
*
Mt ng thy a l,
n y tm long mch
Thy c nh ho quang
ng ta lin vi vng
Ln ch su nht,
Ni nc ro o o.
ng a mt b c,
Bo em xung tht mau.
Nga n c, ng ny
Ai tng ct b m
Vo ni ny khc thng,
S c pht vng!
Ri lo a hi ct
Ha thng mt ng vng.
Nht xng b lo ny
Vo mt ngch hm
M lo chng h hay.
Hm y v gp m,
K chuyn ny l k.
Chng hi hi ct b,
B im, chng ni g.
Ri b a ci gi
Bo y l xng b,
inh B Lnh lp tc
Lm theo li m chng,
Li ni thy a l,
Lo n i C Vit,
Xin c vo gp vua,
Bo tnh xa, bn c.
Lo c gp, v tha:
Cn thm thanh gm ny
gip Ngi tr nc
Hai li u rt sc.
Ln xung sui, v ri
eo n ln c nga,
Khng bit rng, than i,
Ngi mc mu lo,
Ri vo th him ngho:
Gm ca t c nga,
Vy l vua s
Triu i ca nh inh.
V vua cn nh tui,
By gi ng s k
V ng t Tin L,
L vua L i Hnh,
c s sch lu danh.
ng l v tng gii,
ting tt cho i.
Cha ng l L Mch,
M l ng Th Sen.
V qu gc, ni sinh.
c ch nui, v ng
Dp lon s, yn dn,
Lc y ng cn tr,
Mi hm by tui i,
Cc i thn ni lon,
mt nc sao nh?
Tn ng ln ngi bu
cu nguy nc nh.
ng ln ngi Hong ,
Xng l L i Hnh,
Hng nm cho m l
Gi l l Tch in.
ng cho dn o p
ly nc ti rung
V tin b lu thng.
u nm Tm Chn Mt
Qun Tng nh i C,
ng b qua x Lng,
ng thy theo Bch ng,
Ni qun ta ng cc
bn sng Ty Kt,
Cng u ca i thng
Thuc v L i Hnh,
Mt nh qun s ln,
Cn lu mi s xanh.
Nh thao lc ca ng
Ngp ni v y sng.
Ch mt nm sau
Vua c Ng T Canh
V T Mc i s
H b Chim gi li.
T binh nhiu v k,
C c s, n t,
Khng thiu mt th g.
Hm su nm tr quc,
Vua su ln dy binh
li mt giang sn
Khin b b chnh tr
V dn chng lm than.
Ri i L chm dt
Bng ng vua xu xa
Gian c v dm t.
ng s k s qua
V mt ngi ni ting -
B l mt ngi p,
Hong hu ca hai vua,
Mt nhn vt lch s,
Ngy xa c c b
Mc ci tt l k,
Khng hiu l do g.
Mt hm c o s
Ri c my cu th:
No nn i, chu b.
i sn h trn vai.
a b nghe, im bt.
T ngy y, l gh,
Ng yn khng cn d,
Sau ny b gi y
Rt ni ting, v b
L v hai vua ln -
Thi Hu Dng Vn Nga.
B sinh vng t
B l Dng Th Hin,
Dng l h ca b.
Cn Vn Nga l g?
B ni ting xinh p,
Loi ti sc vn ton,
B l hong thi hu
V ca inh B Lnh
V L Hon v sau.
Cn khi b l v
Ca vua L i Hnh,
L L Th Pht Ngn.
V vua L u tin,
Tc vua L Thi T,
Hn th, nng l m
ng lp nc i Vit,
Ph Tng, xy Vn Miu
Bit t li ch Nc
Cao hn li ch Nh.
B gt qua nghi k,
mt v tng gii,
M sau l chng b,
Cui i b tu hnh
cha Am Tin ng
B v L i Hnh
Ngy tr c duyn thm,
Nn i uyn ng y
Phi ch mi v sau,
Mi ln na gp nhau.
i vo lch s
Nh tm gng cho i.
V I NH L
Dn chia u cy cy,
i C Vit lc y
c tin, rn v kh,
Nh tin ng lu hnh.
o Pht c truyn b
Cc s m lp hc
Dy ch cho mi ngi.
Phn ln lp trn.
Dn dng ch Hn,
Nhng ting ni gi nguyn.
S d c tn y
L do ng ta li
Hn lo v khinh ngi.
Bn nm sau ng cht.
L Cng Un ln thay.
By gi ng s k
Ca nc Vit Nam ta
L vua L Thi T,
V vang s nc nh.
ng lp nn triu L
Ko di nhng chn i,
M u nc i Vit,
Su thu nh v t,
ng cao o Pht,
Xy cha chin, p ,
Tr tr cha C Php
a vo cha dy d,
Hc Pht, hc lm ngi.
Nm ng ln by tui,
C tn l Vn Hnh
Nhn lm hc tr mnh.
ng c s Vn Hnh
Cho vo hu vua L.
Vua L rt yu qu,
Ln ln, ng phc v
Lm n Ch Huy S
Bo v Hoa L thnh.
Vua cn g cng cha
L L th cho ng,
Sinh ra L Pht M,
Rt c vua hi lng.
Ri L Long nh cht,
ng c tn ln thay
Nh tng o Cam Mc
V Vn Hnh, s thy.
Quyn lc c cng c,
Vy l L Cng Un,
tui ba mi lm,
Thnh vua L Thi T,
Tr v mi chn nm.
Kinh v i La,
M u k nguyn mi
Cho lch s nc nh.
n t kinh mi,
Quan h vi nc Tng,
Li cn phong sc vng.
Dn yn n lm n.
Nm Mt Khng Hai Tm
L Thi T bng h,
Hng th nm lm tui,
Pht M ln thay cha.
ng l v vua tt,
Mt v tng ti gii,
Chuyn nh Ty dp ng.
ng xy Cha Mt Ct,
i x rt nhn o
Vi nhng ngi b t.
u tin ca nc nh.
ng l v minh qun,
Yu nc v thng dn.
ng cho xy Vn Miu,
Dm em qun nh Tng,
Ba chu y rt ln,
Thuc vng t by gi
Mu m v nn th.
X hi lun n nh
Hm nay l ngoi l.
ng s khng c th,
ng s k chuyn g.
Phi ni hay cc k.
n gn mi phn trm
Nu ng nh khng nhm.
Nh anh em mt nh.
Cha to ra s sng,
V to n th no.
KINH THNH
Nh ta bit xa nay -
Cu c v Tn c,
Cu c c t lu,
Bt u t Khi u,
n h tc loi ngi,
Cn cun Kinh Tn c
Ni v Cha Ki T.
Ni dung gm bn quyn
c vit bi tng .
Cn c Sch Cng V,
SNG TO TH GII
To ra t v Tri.
Bay trn nc l l.
nh Sng v Bng Ti
Cng nh t v Tri.
Thin Cha t tn gi
Nh ta bit ngy nay:
V l kt qu
To Bu Tri v bin.
To nn lp t dy,
Ri i Dng v Bin,
Tt c cc Loi Cy.
To Mt Trng, Mt Tri
V cc Ngi Sao sng
To ra cc loi Chim,
C v sinh vt bin,
To nn cc Loi Vt,
V Ngi rt hi lng.
l ngy Sabath,
A-AM V -VA
A-am, nh ta bit,
c Cha vt t t
Ri h hi m nn.
Con ngi ny c bit,
Ngi to khu vn p,
Gi l Vn a ng,
C mt cy Trng Sinh
V mt cy Tri Thc,
Ai n n, t mnh
S nhn bit iu Tt
V iu Khng Tt Lnh.
vn ny ti xanh.
Ngi dn, ng c th
Mun n g th n,
Ta cho n Ngi N,
Du dng v ti xinh.
Bt A-am ng say,
V t khc xng ny
Ngi lm nn Ngi N,
t tn l -va.
Ngi N l n b.
N xc xim, xu nnh,
K th ca n b.
N n tm Ngi N,
Xi b n tri cy
V n n, sau ny
Ci Thin v Ci c,
Nh cc ng thn linh.
-va, du cn s
Nhng do Rn d d,
Cui cng b n.
B n tri cy cm,
Li cn em mi chng.
n xong, h xu h
Khi thy mnh tng ngng.
H vi v b l
H khng dm tr li.
A-am v -va
n tri cy cm,
Nn gi khng dm ra.
K th ca loi ngi.
H v con chu h
Phi vt v t nay
Chu mi th bnh tt
V kh nhc i thng.
n ng phi tranh u
Vt ln v ming n.
n b khi sinh
Li cn a cho chng,
n b phi ph thuc
V hu h n ng.
ui khi Vn a ng,
Ca A-am, -va
c c v xu xa.
to ra loi ngi.
V ri Ngi quyt nh
Xa s h trn i.
Mt ngi tt mi b,
Lun nghe li Thin Cha,
L ng gi N-.
Ngi bo ng chun b
a loi vt ln ,
C mi loi mt i.
Tc c c, c ci
Lin tc bn mi ngy.
ng N- lc y
Lm ng iu Cha dn,
Ma tm t khng dt,
Nh nc xi o o,
Lm ngp ht ng rung,
ng N- v v,
Cng ba ngi con trai
V mt i c ci
Ca tt c cc loi
Vn bnh yn v s
Con thuyn ca N-
Trn ni A-ra-rat,
Nc cn trng bn b.
Lnh nh mi mt thng
ng th chim cu trng
Xem nc rt ht cha.
Li quay v vi ng.
Nc cn cha rt ht,
N bay i rt nhanh,
Li th chim cu khc,
Ngha l nc cn.
ng v c gia nh
Bc xung t, xc ng,
Ln lt ra tng i,
Bt u cuc sng mi
THP BA-BEN
N- dng bn th,
Lm l t n Cha.
Cha ha t by gi
S khng lm lt na,
Cc con chu ca ng
Sinh si trn mt t,
T mt gc m ra,
H tm c vng t
C tn l Shi-na.
Thy t ny mu m,
H dng li y,
nh xy mt ta thp
s l biu tng
Quyt tm v on kt,
Ngi lm php, bt h
Khng hp tm u.
Thin Cha cn bt h
Vic xy thp b d,
i nh L, chn triu,
lm c nhiu vic.
Di v Thng Long.
i tn nc i Vit
Nm Mt Khng Nm T.
Vua ng u nh nc,
Cng tm v nhn t.
Mt chic chung rt ln
Dn oan c n g,
Ku bt c vic g.
Nc c hm t tnh.
Ch yu ngi hong tc
Nh L ban b lut
Nm Mt Khng Bn Ba,
Dng nh lut Hnh S,
u tin nc ta.
Cm qun v a phng.
C c b c thy,
Rt cht ch k cng.
V kh gm gio mc,
C c my bn ,
V ngoi giao, nh L
Ha hon vi Bc Phng.
Gia th k mi mt,
Nh Tng gp kh khn.
Ni tnh y mu thun,
Ngn kh lun n nn.
By gi ng s k
V v tng thin ti
nh bi qun Tng.
l L Thng Kit,
Mt anh hng dn tc
ng l tng nh L,
Gi t nc bnh an.
Tn tht l Ng Tun,
Hu du Ng Quyn xa,
ng qu huyn Qung c,
B ng lm Thi y
Do c v do cng.
Nm Mt Khng Bn Mt,
ng c lm thi gim,
Lc mi ba lm tui,
Nm Mt Khng Su Mt,
C l li c tnh,
C nm chu, su huyn
Nm Mt Khng Su Chn,
ng i nh Chim Thnh,
Bt c vua Ch C,
M rng t nc mnh.
Khi Cn c, by tui,
Lc c cc phe cnh,
t nc chng an bnh.
L Thng Kit ng h
Nh th m mi chuyn
Nm Mt Khng By Nm,
L Thng Kit ch ng
C ng b, ng sng
Vt qua cc thnh i,
Nm Mt Khng By Su,
Hai cnh qun gp nhau,
Cng bt u vy hm,
Quyt h thnh Ung Chu.
l mt thnh ln,
Tng T Gim c th
B ng chm ti trn.
ng cn bt dn Tng
Vo ngy th bn hai.
Tng T Gim t t,
Su vn ngi b git.
Con s l mi vn.
Lm c ba chu y,
ng bt nhiu dn Tng
Thng Ba nm By Su,
Qun Tng li nh ta,
Nhng ri hai nc y
Lin cp tc phng,
Lp cc cht phng ng
C ng b, ng sng.
ng cho xy chin ly
Bn ca i Chi Lng
ng lp sng Cu,
Xa l sng Nh Nguyt,
Ch sng hp, nc su.
Nm Mt Mt Khng Bn
V Mt Khng By Nm,
C hai ln u thng,
Cha ni n ln u
Khi bt c Ch C,
i vua ly ba chu.
ng c phong Thi y,
Thng Su nm t Du,
Tc Mt Mt Khng Nm,
tui tm mi by,
ng l v thi gim
u tin nc ta
C cng vi dn tc,
Gip bo v sn h.
ng c bi th.
Bi th nh li hch,
Nh mt bn tuyn ngn
V c lp dn tc,
Sng mi cng nc non.
Bi th t tuyt y
Bn cu th ngn gn
Tri nh th t lu.
ng tm cch xm phm,
Ko li b nh au.
Khng g ng hn th.
Ai vit bi th ny.
Li th vi non song.
c vang bi th
M thy no nc lng.
Ri vn ngi nh mt
nhc tn by gi.
gp phn lp cng.
Lc ny ng nhc n
Vn cha ng ng,
c tranh ci xa nay.
Tm thi ng ch ni
i khi nh th ny.
Vn l mt hon quan.
Mt t khng p lm,
ng l ngi th no.
Du vy, th tm hiu
Vn ny xem sao.
Tn bo v mu gian.
Xa nht phi k n
Thi nh Tn nm no.
Khi Tn Thy Hong cht,
Hn gi di chiu vua,
Lp con th Nh Th
Nn c nc Tn
Lt vo tay nh Hn,
Lm ly tn lng dn.
V phn mnh, nh Hn
C ha mi hon quan
Nn vn nh Hn tn,
Nm ht mi quyn hnh,
C kh nhiu gi thuyt
c a ra lun bn.
Mt - sinh ra th.
iu ny rt kh tin,
V ng, nh ta bit,
Tng c mt mi tnh
T hon ly tin?
iu ny kh c tht.
Tuy b m mt sm,
Nhng nh ng kh giu.
Nn khng th c chuyn
ng bn mnh v tin.
Vic y l hn.
Li c ngi cn ni
V ti dm khi qun.
Cn mt s thuyt na,
Nhng tt c xem ra
Khng hon ton thuyt phc,
Tr mt thuyt, l
Ngi ta nh thuc m,
Mt ni au ch.
Chc k lm vic y
ng vo lc gian nguy,
L Thng Kit ng h
Phe Lan Nguyn phi.
Gi thuyt l gi thuyt,
Cn cha r th no.
Du ng l quan hon,
Ti c v cng danh.
ng, v tng li lc
Th l ng k ht
Gi n phn c tch.
ng s k chuyn ny.
V mt ngi c tht,
C mt truyn thuyt p,
C mt nng hi du.
Nng, c thn n y,
Rt xinh p, tt nhin.
Nt na v chm ch,
Mt hm, ang di bi
Th xe vua i qua.
y l vua tm v,
Khi ni, cc c gi
H thch lm hong hu
Th m thn n y,
C gi ang hi du,
Va hi du va ht,
M c ht rt hay,
n mc vua dng li,
T t m, ri thch,
Ri yu c gi ngho,
Rc kiu c v triu.
Ri ly nng lm v,
Ri g g, g g,
Cui cng c gi y
Lan, v hm
C ng ta cy lan.
Va hn nhin, va p.
Cng c ngi bo gian.
C mt nh vit s
Va vit sch v c,
Ni b c lc y
Lm quan kinh .
C th ng bit trc
Nn c mi ra bi
V chm ch hi du,
C tnh khng ch ,
V bit c ch
Vy phi lm g y
*
Ngoi i, b qu tht
Tn l L Th Yn,
Vua bn mi tui
Va xinh va c ti
Lin ly b lm v,
Nay l nh Yn Thi,
Cch khng xa B H.
Con u l Cn c,
Th l vua mn nguyn,
c nh c, cn g?
Nn b c ct nhc
Nm Mt Khng Su Chn
em mi vic quc s
Giao cho b iu hnh.
Thng Long c dn
V cc vic triu nh
u c b lm tt.
n b m gii th,
Vy n ng th sao?
Th l vua quyt nh
Ly thm c ba chu,
Bt vua Chim, Ch C,
Phi un gi, ci u.
*
Thng Ging nm Nhm T,
Tc Mt Khng By Hai,
Thnh Tng lm bnh cht,
Cn c mi su tui,
Nn xy ra cuc chin
Mt bn l Thi hu
Nh c s ng h
Ca Thi s o Thnh.
Cn bn kia, yu th,
L Lan Thi phi.
Lm m vua cn nh,
ng hn v phe mnh,
B bt con, Cn c,
By mi su th n
Cn Thi s h L
Vy l mt thn n,
By mi by con ngi.
Sp ti b lm g?
Ln th hai nhip chnh
Nm Mt Khng By T,
B li mi ra Bc
L o Thnh Thi s.
B qun th hn c,
Nh th m t nc
c n nh di lu,
Vic ny b cng u.
S c cn ghi li,
Nm Mt Mt Khng Ba,
B ly tin cng qu
V mt phn tin b
chuc cc c gi
B bn cho nh giu,
Tm n ng ga v
h thnh c du.
Vn l ngi m Pht,
L ngi tu ti gia,
C ngi ni, bi l
Hi hn v git
By mi by con ngi.
Rt c th nh th,
Cng c th l khng.
Khng ai c th thot
Ba hu gi chn theo,
Nhng ngi b yu mn,
X hi ta thi L,
Hn hai th k di,
T vua L Thi T
Di v Thng Long,
C phn cp r rng.
Nm Mt Khng By Su,
Quc T Gim ln u
M ca n vo hc
Cn mt nm trc
c nh vua cho m
Vn Miu, Cha Mt Ct
Tn ti n ngy nay.
Cng vo thi nh L
Rt ph bin by gi.
Lm nn dng th y
L cc s i thng,
Nh Vn Hnh, L Thc,
on Vn Khm, L Trng,
Php Thun, T L,
Vn Tr bt, Kiu Ph
C vua L Thi T
C bi th rt hay,
Ni ng, chn p t,
u Ngi gc ln my.
Ch v s ng qun
M p sng ni.
Cui th k Mi Hai,
Nh L dn suy yu.
V bn vt ca dn.
Li hn hn, lt li,
Mt ma, dn thiu n.
Dn ngho ni dy
Thi S Trn Th ,
By gi ng s k
V ng Thi S ny.
Khi nh gi xa nay.
Chnh ng m thm,
Mt nhn vt lch s
l Trn Th ,
V bn mi nm chn
iu ny cha ng ng,
ng sinh Lu X,
T tin lm ngh c,
T ng Triu, Yn Sinh.
Nhng n i ng b
Ly ch Trn Th Dung.
Nh L ng vng c
in tin Ch huy s,
Ch huy bo v thnh.
ng l ngi mt mnh
Nm ht mi quyn lc,
Triu L vo lc y
Dn bt n, nn lng.
ng ngh cn thay i,
ng p L Hu Tng
Tip n, Trn Th
Vo hu bn n cha,
Ch mt nm sau
Yn c trong ln ngoi.
Vy l cuc o chnh
m mn thnh cng,
Nh Trn k nh L,
t nc khng xo trn,
Mu cng chng nhiu.
V vua cn rt b,
ng li nm ton quyn,
Chng xm lc nh Mng,
Mt phn nh c ng.
Mi hi ng, thm d.
Xin b h ng lo!
Thi s ni cu y,
*
Theo s c chp li,
Trn Th l ngi
Mt ln v ng trch
Khi i vo cm cung
Lin gi tn lnh y,
nh chm u tc th.
Th m ng khng chm,
Cn khen, tht l k.
Lnh lm th l tt,
ng gt u, th l
c cng cha u i,
Vy ni bt i.
Th th ta xin php
nh du s khc y.
T y khng h thy
Ngi no n nh ng.
Li na, mt ln n,
B h cn t tui,
Bo ng ta ni ng,
M cn ban la thng,
Vy l Trn Th
R rng rt c cng
c c, v o c.
phng hu ha,
Mt ti c ty tri.
Vua ly ch du rut,
Khi ch du c thai.
ng b ch tht c
Ly hong hu lm v,
Tc ly ch h ng.
ng l ngi nh th.
Cng v ti an xen.
Thm ch cng v ti
Hm nay th l
Li c tch ch g?
Yn tm, ng s k.
Mt chuyn hay cc k.
Khong th k mi ba,
C php s ti gii
Tn ng l Khng L,
Ngy y nc i Vit
Rt thiu st v ng
c chung, lm v kh,
Lm dng c nh nng.
qu v ngc chu,
Ngi phng Bc v vt
em ht v nc Tu.
Nn mt hm, Khng L
Ln ng sang Yn Kinh,
Mang ng v nc mnh.
ng n gp vua Tng,
Hi xin mt t ng
em v i Vit
Ti ch dm xin t,
Ch ng ti ny.
Dn php s vo kho,
Cho ly g cng c -
Min l ch c ly
Ci thp u cm n.
To hn c tru tht,
Vo su hn t na
L mt ni ng en
Cn qu hn vng bc,
Ri php s Khng L
M chic ti nh b
Ly ht na kho ng.
V ti dm tru a.
Nh php s i Vit
Cch xa c my dm,
Di t v trn tri.
Nn ng vi vng rt,
Nn khng th i nhanh.
Gp rt ui theo ng.
Php s cm c chy,
ng ly chic nn l
a ng sang bn kia.
Qun nh Tng bt lc
S ng mang v c
To v p v cng.
V ng l m vng,
ng ni nu nh tip,
Tt c vng nc Tu
V li s nh nhau.
Ri chic chung lp tc
Lin tc ng ba ngy,
By gi l H Ty.
Sau s Khng L
Ngi tr thnh ng t
i sau, dn s ti
Xy mt ngi n th
nh n Khng L -
CC VUA TRN
Nh Trn thay nh L
Ch mc ln khp ni,
Hu nh cc lng x,
Ngh lm giy, rn da
Cc cng c nh nng.
Triu nh sai cc l
Phi o sng, p ,
Cc ng vua i Trn,
Hm nay ng s k
Hai ng vua ti c -
Thi s Trn Th ,
Vn l mt quyn thn,
Nm Mt Hai Hai Bn
ng p L Hu Tng
L Chiu Hong by gi
Va mi ln by tui,
Sau y ng li p
Ln ln, ng vua y
L mt v vua hin,
Mi vn khng c con.
S khng ngi ni di
Thi s Trn Th
p vua ly ch du,
Tc l v Trn Liu,
Lc y ang c bu.
ng c bit ch
To iu kin lm n.
L Vn Hu vit s
Cun i Vit s k
T xa n Chiu Hong.
Lp xng c v kh,
ng sn cc chin thuyn.
Cc vng hu t
ng u n xung chiu
Kn chn cc hin ti
Sung vo ni Qun, Cc,
Nm Mt Hai By Tm
ng lui v Cung Bc
Nm Mt Hai Tm Bn
Qun Nguyn b nh bi
Ln th hai, th ba,
u c cng ng gp
Thnh Tng v n,
Lm th v du hnh.
Mt ng vua v i,
Lp Trc Lm Yn T,
M mt k nguyn vng.
Nm Mt Hai By Tm,
Nhn ngi t vua cha,
ng lc gic Mng C
Li e da nc nh.
Th lc gic rt ln,
Ngi l ngi on kt
Lng t ho dn tc
Nh m thng hoa.
nh thng qun xm lc
Thng T nm t Du,
Tc Mt Hai Tm Nm,
nh gic Ty Kt,
Ri sau thng ln
ca Hm T Quan.
Ba ngy ba m trng.
Qun Ai Lao lc
Mt tc t tin nhn.
kt tnh ha hiu,
Ngi g con Huyn Trn,
Nc i Vit t
C thm c my chu,
Xong vic, nm Qu T,
Cng gnh vc sn h.
V Lm cung cm,
Ri Ngi n Yn T,
Ngi l v t u,
Nm Mt Ba Khng Tm,
Tc l nm Mu Thn,
Nga Vn, Yn T
Ngi t gi ci trn.
Cht, x l c gi
Nh bu vt nc nh.
V hu th tn th
*
Theo s sch k li,
Mt ln v Thng Long,
Ngi rt bun khi thy
Mi c vua ct nhc,
Ngi vt t giy y,
V vai con, v ri
l bi hc ln
V tr nc, yn dn.
Li cn l nh th.
Ba lm bi tuyt tc
Cn lu n by gi.
l th t tuyt
V mt s th ng,
V l sng i thng.
Ln Yn T, dc ng
Ngi b ba tn cp
Ngi n tn hi chng,
Khi n mt qu ni
C hnh nh mm xi,
nh n th sc nh
Sut cm cho mt ri.
Ngi nh nh Bo Si,
V sau ni y,
Tc l cha khng n.
Khi Ngi ln Yn T,
Nu mun, tr v qu.
Nhng tt c cung n
Khi tu Yn T,
Ln nh ni cao nht,
Ngi cho xy y
*
Khi Ngi sp vin tch,
Tri ma gi dm d.
Gi ny l gi g?
Bch thy, l gi T.
n gi ta i.
Ni Ngi tu tm nm.
Gi cc chu nghe nt
ly chng nc ngoi.
My trm nm v trc
t nc ta thn yu
C tn l i Vit,
C mt vng quc c
Rt hung hn nc ny.
Cn vng t Nam B
Ca chng ta by gi
Li thuc mt nc khc,
Khng th ni xinh p,
Qu cu hn cn c
L Chu L, Chu .
Quyt nh g con gi
Lm th l ch
V i s quc gia.
Th l nng gt l
Ch t nm sau
Vua Ch Mn qua i.
Theo tc l bn x,
hn i theo chng.
Mt tc l man r
bn nhau trn i.
Gng Huyn Trn Cng cha
Nh th l ng k
qu di hm nay,
ng c bi th ny.
Ngn m rt ngha.
Mt bi th ng ngn
V con Si c c
L DO
Xa, c mt con Si
My lm c nc tao!
Cn em pha di,
Em u dm gy phin!
Em mi su thng tui.
Lc y cha ra i,
Vy lm sao c th
Th th b my chi.
i vi bn lo lu,
Mt khi mun lm g,
Chng lun tm c c.
ng nh vy, tin i!
Nc du mc Mng C,
u th k Mi Ba
V thin chin, nc ny
Xm lc cc nc khc
Gm chu u, Ty ,
Ri nh cn cung phong,
Chng nh nh Ty H,
H chng i n u
L gieo rc tn ph,
Nm Mt Hai Nm By
em ba vn binh s
To gng km xm lc
t mc ch y,
Th vic lm u tin
Sai s mang th da
Nm Mt Hai Nm Tm,
Hn ba vn binh s,
Chng lm c mi th,
ng rung v xm lng.
B ta cn ng i.
Thua c trn Ph L
bn sng C L.
Lm nh khng vn trng,
Trong trn ng B u,
Gi thuc t H Ni,
Nm Mt Hai nm Tm,
Hm by nm sau ,
Tc Mt Hai Tm Nm
nh ta t pha Nam.
Nm mi vn pha Bc,
Chng a qun t,
Nm Mt Hai Tm Hai,
Tc l ba nm trc,
Vua v cc tng ti
Gp nhau Hi ngh
C tn l Bnh Than
bn mu gi nc,
Do Trn Ph cm u
Nhng chng i n u.
Bn cho m Hi ngh
Khch mi d Hi ngh
L cc bc cao nin
Gm gi lng, trng lo
n t khp mi min.
Vua m yn chiu i,
Ri ni ha Nguyn Mng,
Vn quanh nm chn t,
c vua n cn tip,
Cc c vui v cng.
H to cng c vua:
Sau Hi ngh, cc c
V lng bn ca mnh
Th quyt tm gi nc
Qun v dn nh mt,
Nh th ng lng,
ch c dn tc
Mt tm gng tr nc
Gi tr n ngy nay.
Mun bo v T quc,
Phi nh bi hc ny.
Nh ln xm lc trc,
Ln ny qun Nguyn Mng
Cc vua Trn tm rt
nh ra t Chim Thnh,
x Ngh, x Thanh.
y cng l vng t
M vua ti nh Trn
rt v cht gi,
i thi v yn dn.
T Thanh Ha lc y
Hm T, Chng Dng.
Chn ht cc ng ng.
Th l mt ln na,
nh i Vit ln ba.
T Vn Nam, Qung Ty
V Qung ng - ng bin -
l nm Tm By,
T thng Chp nm y
n thng T nm sau.
Nhng ta hn a li
V hn c nhn thi.
V thuyn i lc ng,
Trn Khnh D li nh,
Nn mt ht qun lng.
Qun ta do th yu,
V cht Hi Phng,
B i, b chia ct,
Co cm Vn Kip.
Chng ch ng rt,
i qua ng Cao Bng.
Th t Ht Tt Lit,
Vn cn cha chu yn.
Hn mun nh i Vit,
C ln xut pht,
nh xut qun, bt ng
Ht Tt Lit m cht,
Mt quc t mn
y l thng li ln
Ca c Trn Hng o
V ca cc vua Trn.
*
Chc cc chu bit
Ngy mai ng s k
Gi th nh thng l,
C tn l Thch Sng,
Va ngho va h tin,
n mc gi in khng.
tin lm nh.
C v i mt la,
Mt tng c khoai h.
Ti hi hi cn, m
H mc ton gi rch,
n ton c vi rau,
Lun bp mm bp ming,
ki cp lm giu.
H c kh nhiu tin,
D lun mm rn r,
Gi ngho v gi hn.
Mt hm c thy bi
Hc nhau di h nc
n st trn, vu u.
Ni ui bay ln tri.
l im rt xu, -
Lo ni vi mi ngi. -
Sp ti tri ma ln,
Dn tnh s cht i,
Vy bit m phng.
V ri tri ma tht,
Thch Sng ch lc y
Tt nhin gi ct c,
Thnh ra sau v y
Hn tr nn rt giu,
Ri hn t o rch,
M xy lu i ln,
n din nh ng hong.
Bao nhiu nm kh s,
Gi n sung mc sng,
Ngi ng y nh.
Hn th, hn tn nhn
ui v hn ra ng
ly nng cng cha
Va tr va d thng.
M hn mua, khng r,
Quan khch n rt ng.
Cao hng v t c,
Hn bn thch mi ngi
Th m c mt v,
Mt quan to rt giu,
Mi ch thn quan ph
V mt s hin ti
ng c ci ny khng?
Nhng h khoe ci g,
L ng kia u c
V a ra tc th.
No bc vng, qu,
Khng c g l khng.
Cho ngi nh b ra
Mt chic bt snh m.
Thch Sng vi vo nh
Mt chic bt th ny.
Vy l nh thua cuc.
T mt anh rt giu,
i au tht l au.
Phn gp lm ca chung.
L mt ngi c bit,
Ti c bc phi thng.
ng l nh chnh tr,
Gp phn gi c lp
Vn v v tinh thng.
ng ln ln ng lc
Nc th ch bn b.
Nm Mt Hai Nm By
ng em qun thy b
ng c c vua Trn
L v tng t lnh,
Nm tm t, ma ng,
Ri bi Hch tng s,
c ng c dng dc
Ch mt nm sau ,
Hm by nm tri qua.
ng b v ng thy,
ng b t pha Bc,
bo ton lc lng,
Cn nhc ch v ta,
Lm vn khng nh trng,
Qun v dn mt lng.
Vo thng Nm nm y,
T cn c Thin Trng,
ng nh trn Hm T,
Nh m my m u,
B qun Trn qut sch,
Nm Mt Hai Tm By
Gi l ln th ba.
B dit Vn n.
Kh th ang rt hng.
Thng T nm Tm Tm,
on thuyn M Nhi
B i Vit ph sch,
Lng thc chng cn g.
Lin vi v rt v,
Chui ng ng m rt,
Nm Mt Hai Tm Chn,
L Hng o i vng.
ng lui v Vn Kip
Ni ng c phong p,
Thng Su nm Canh T,
Tc Mt Ba Khng Khng,
ng lm bnh, m nng,
V thm hi tn ni.
ng lng l qua i.
Hy ha tng xc ng,
ng ct trong l s,
Trong gc vn An Lc.
Li trng cy nh c,
Ngi ca cc i sau
Khng th no on bit
M ng chn u.
ng c dn c nc
Tn l c Thnh Trn,
Lp n th cng ving,
Nm Mt Hai Ba By,
Trn Th bng nhin
Lc y ng ngai vng.
L ch L Chiu Hong.
Vi ci thai ba thng,
Du vua khng ng ,
C i b ln cha.
Trn Liu th ut c,
Tc l Trn Hng o,
Con hy c v cha
M ly c thin h,
Th mi p lng ta.
Tc l ng dn
Khi nm ton b
ng gi m hi
Ni l iu khng nn.
ng gt u khen ngi,
ng hi c con trng
V con th iu ny.
Lp tc ng rt kim
c i vo ving ng.
Theo s c ghi li
i h gi vua Trn.
Thng hong th c
Khi Hng o nh
Trn Hng o vi v
Ch T tng quay v.
Hng o t ci o
Ti may mn hm nay
c tm cho T tng.
Th m tri o thng,
Vy m khi Mng C
nh i Vit ln ba,
Cho v tng ti ba
Nm Mt Hai Tm Mt,
i s sang i Vit.
Thng ny lo, c ln
Qut vo u v binh.
n cho hn, vy m,
Bt chp c nghi l,
Mc o vi, co u,
i thng n qun s
Th m l, lp tc
Hn ng dy, ci mnh
m o kh thn tnh.
Mt thng hu ca hn
Cm mi tn, ng sau,
n chy c mu u.
Nt mt khng i thay.
Lc v, Si Xun tin,
ng s k by gi
Mt chuyn ca nc Nht,
Cm ng v bt ng.
Cu chuyn ny ngy b
ng nghe t m ng.
TNH MU T
Cm ng v ngha,
Lu truyn n hm nay.
Hai ng b gi n,
Tt bng v rt hin,
Ri luc, bn ly tin.
Nh ca h trong ni,
Ch l tp lu tranh.
my hm bo tuyt,
Khuya, c ai g ca.
Ai nh, vo gi ny?
ng lo i ra m,
l mt thiu ph,
Hai h mt rt su,
C mua hai xu sn
Ri vi v b i.
ng lo mi vo si,
Ri th ba, th t,
ng gi, c li n,
Hai xu th qu t.
Mun hi m khng c,
Ci c ny tht hay.
m th nm, c n,
Mua sn ri li i,
Vi v nh ln lt
Hay che du iu g.
Cn ng gi bn sn,
T m nhn theo c,
A, dm la dn ngho!
Gin d, ng gi v,
H i theo c gi
n ngha trang, y
H mt du, tht l,
Tuyt c ri dp dn.
Cht h nghe u
Tr con? Ni ngha a?
M gn, ch u y.
Ngc nhin v s hi,
Vo cha gp s c
Ri mi s cng ra.
ng cnh mt ngi m,
Ri ba ngi xc tuyt,
o t, h git mnh
Khi quan ti c m,
Thy a b mi sinh
ang nm bn cnh m.
M n nh ng say,
Cn n va e,
Va mt ming sn dy.
Ngha l b m tr
C khi phi la i,
Vn mun con mnh sng,
Nhng ng xu bng km
V s gi tt bng
m a b vo lng.
Sau ny n khn ln
S tr tr thay ng.
S tr tr thm ngh.
Nam m A Di ...
Hm nay, nh ha,
ng k v hai ngi,
Hai danh tng li lc,
Th lm qu nc Nam
Hn lm vng t Bc.
Ngi th hai ng k
S sch mi lu danh.
triu i nh Trn.
Cc chu c i y,
C dp, ng k dn.
Bo v hai ch tng
Ri b gic bt sng,
Son st mt tm lng.
Ln y gic Mng C
em nm mi vn qun
Chia lm hai mi ln
Quyt nh phi tm rt
V cn c Thin Trng.
Mt nhim v nng n:
V cc khu lin k,
Rt b mt, an ton.
C ng b, ng sng.
ng cm chn gic
Do vy, gic mt du
ng rt ca vua Trn.
Ta bo ton lc lng
Qun ta dn ui sc,
Gic bt sng c ng.
li cho i sau
Mt cu ni ni ting,
Rng th b chm u,
Th nc Nam lm qu
Cn hn c lm vng
Nm ng hm su tui.
*
Dng di Trn Bnh Trng
L t L i Hnh,
Sinh H Nam, nhng gc
S ch ni v ng
Trc c mt i chng.
C c v c tm.
Th ng cng l ngi
V l sng i.
ng l mt qu tc,
Mt i thn nh Trn,
Lm n chc T tng,
o bo, gm bu
Nu khi, ta s trao,
Hai th ny qu gi -
Gm bu v o bo.
Ln y, ng khi bnh,
Cn gm bu th khng.
L Vn Hu dy d,
Nm Mt Hai Nm Tm,
Em gi nui, sau
Nm Mt Hai By Mt
ng l i thn,
Chc Tng quc Thi y,
Vo Ngh An trn gi
Ri ng lp cng ln
ng v Trn Hng o,
Theo s, c bt ha.
iu y rt nghim trng
Hng o, nh ta bit,
ch ng lm hin,
Cn l mt thi nhn.
p , p c vn.
No, by gi c tch -
ng c mt ti y,
K c nm cha ht,
Mn da hu hm nay,
Va n, ng va k
S TCH QU DA HU
Vo thi xa xa y
t nc cn hoang s,
Vua Hng th mi by
L An Tim hong t,
Th m chng, tht l,
L mn n i.
Bn ni vi qun thn:
Vy th ta n
Th l mt sng n
B lnh bt lp tc
Mt thanh kim cn g
Phi nn n nhiu ln
C mt chic thuyn ln
Ri thuyn i ra bin,
Gp gi, thuyn lt nh
Th n hn o nh
Ch ton ct vi cy.
Hai ngi b b li
Vi nm ngy thc n
hn o hoang vng,
Chng An Tim v v
Th l h li
Khng nh ca, c,
An Tim a gia nh
Vo hang ni tm,
Cn chng th mt mnh
Cm kim do quanh o.
V c di l th.
Mt t rau v tri
n tm, i lng.
Ngy li ngy, t
Lm by by chim rng
Cng c hm by c,
t la, nng thm lng.
Lc u tht vt v
C mt con chim g
u ngoi bi, chng n
N lin vi bay i.
Con chim ln b li
V thy chim n c,
Chng nht ly ht da
em vi xung t m.
My hm sau gp ma,
Ht ny mm xanh tt,
Ri h n, m hoa,
Thnh vn da xm xa.
Ri n ma thu hoch.
C nh b da n.
Da v ngt lm,
Qu tng ca thnh thn.
Mong ai y vt c,
Th m ri bt cht
H mun bit da y
Ai trng, v ni no.
T y, em da hu
Chng i ly thc n
V nhng vt khc
Vn ngh chng v v
C ngi t phng xa
Dng vua qu da l.
Hi th bit da y
V qun lnh ra o
n h v kinh ,
Cng nhng qu da hu
Rt trn v rt to.
T y, dn khp nc
Nh An Tim v v,
Ta c n ngy nay.
Nh ph sa bi p
Hn o hoang ngy y
C l cng v th
M da hu y
10
t nc ta thi y,
V y hc c truyn.
Hm nay ng s k
Chuyn ng t ngnh y
L Thin s Tu Tnh,
Tam t L o Ti,
ng l mt thin s,
Ti gii v nhn t.
ng c tn ng t
Li va mt nh s,
Qu x Cm V,
Khi mi ln su tui,
B m ng qua i,
ng u Thi hc sinh,
n nm ba mi tui,
ng v cha Yn Trang,
Lm tr tr y,
Nm Mt Ba Tm Nm,
ng tip tc bc thuc,
Ni ting, d n c.
Vua Minh yu ti c,
Phong i y Thin s.
ng qua i y,
Tu Tnh t nn mng
Ngnh y dc nc nh,
Nh ng m c nc,
C mt vn thuc nh
Lm tip vic ca ng
Hong n Ha l mt,
Di triu L Th Tng.
Ca Tu Tnh s thin
C mt khc,
L Hi Thng Ln ng,
qu hng Tu Tnh,
ghi nh cng n,
V n Tn Sn.
ng cng c th cng
Lm Thnh hong mt x,
C c miu th ng.
i danh y dn tc,
Tng truyn c b n,
B kh hip, sau ny
a con xu x,
Nhng a b, b li,
Li thng minh cc k,
Rt c ti ng i.
l Mc nh Chi.
Chn, ri mi n to,
Nn khi cht dn d
Cc con chu t
M con kh nm no.
C th chuyn y ng,
Cng c th l sai,
L mt bc hin ti.
Dng h ng sau
C v vua ni ting,
L vua Mc ng Dung.
Nm mt ba khng bn,
ng u, tuy nhin,
Thy ng thp v b,
Nhng c th ca ng,
Li cn ban li khen
ng c gi th kh,
C ti v nhn t,
c triu nh yu mn
Hai ng t, i L,
Lm thng th nh ng:
ng hai ln i s
Sang triu nh Bc phng,
p o v hng bin,
Ni bt ti vn chng,
n mc Nguyn Hong
Ly bt tng bn ch,
Nh th m uy tn
S thn cc nc khc
Gp u cng ci cho.
V ti i ca ng.
i s, nh ti y
M lm tt vic cng.
Vn chng l mt chuyn.
l ng lim khit,
Thng th m vn ngho.
Ngho n mc, ln n,
B mi quan tin c
em tin y vo cung.
Khanh c ly m dng.
Huyn Quang L o Ti
L bc i thin minh,
B h hng ch ci,
Nn b m quyt ch
Lm n t ngi.
ng khng c i hc,
Lc ng hai mi tui,
Nm Mt Hai By Hai,
Ni ting v vn ti.
Sau ng c b
Ri treo o t quan.
Tu cha Hoa Yn
vng ni Yn T,
Trc y, nh ta bit,
Ln Yn T tu luyn,
Nm Mt Ba Khng Tm
Nhn t Ngi y bt
Ca dng Thin nc nh.
Nm Mt Ba Mt By,
Thnh v T th ba.
Vua Anh Tng, ln n,
dng k m nhn
th thch o hnh
Bt mnh phi vt v
Mt tr tu sng lng,
Mt ci tm nhn t.
Nm Mt Ba Ba Bn,
tui i tm mi,
Mt tm gng cho i.
Huyn Quang L o Ti
Cn l mt thi nhn
Tinh t v su sc
V ci Pht, i trn.
May mn cn gi c
Mt s bi ca ng
M khi c khng th
Chu Vn An tn tht
Tn ch l Linh Trit.
Khi v n, an nhn
ng ly hiu Tiu n -
ng tiu thch ng kh,
Qu x Thanh Lit,
Nhng nh dy hc,
Bn kia b sng T.
ng c cng truyn b
Cc t tng o Nho.
Khng t cc tr hc
Nh c ti, c c,
Mi lm quan T tu
Dy c c ln ti.
Tc s chm by ngi.
ng v nh ngi chi.
ng lui v n
Vit sch v dy hc
Vo thi i ca ng.
ng cn vit nhiu sch:
Th gm hai tp dy,
Ch Nm v ch Hn,
Tinh t v rt hay.
C T Th thuyt c
Ngoi ra cn my cun
ng l mt trong t
c th Vn Miu
Mi cho n by gi.
Hin cn c lng m
V ngi n th ng
Vy l ta nghe ht
Chuyn v bn nhn ti.
C chuyn ny k nt,
Ri ta hn ngy mai.
CHUYN NGI HC TR
CA CHU VN AN
Chu Vn An m lp
Ngay bn b sng T.
Nhng rt ng hc tr.
Trong s hc tr y,
ng mt ngi,
V t u n y.
Nhng khi n m i
Th bin mt bt ng.
Ci m i ngy y
By gi vn cha lp.
l h Linh m.
Mi ngi ly lm l,
Ngi hc tr vn n,
Chu Vn An bun b
Ni vi cc hc tr,
Rng nu ai c th
Th lm ma gip dn.
Ngi hc tr l y
ng trc thy, phn vn:
Ri ngi y thong th
Bc ra gia sn trng,
Lp tc tri ni gi
Ri ma xi o o.
Tri ma sut m .
Pha m i chp la
Ri sm n lin tc.
Chu Vn An vi v
Cho gi m hc tr
Vt n ln chn ct.
Ri dn lp miu th.
Ci m y, nghe ni,
Cn tn n by gi.
Sau gi l m Mc,
V nc n mu en.
Cn qun bt ri trng
11
Ba ln gic Mng C
em qun nh nc ta.
t nc c yn ha.
Th y cc chu ,
ng cha ta trc y
nh ngoi xm rt gii.
By gi, rt vn tt,
Vn n, trn th nht,
CHIN THNG VN N
u Mt Hai Tm Tm,
Ln xm lc th ba,
Chin thuyn gic hng h
Bo v on thuyn lng
Ca tng Trng Vn H,
Ta phc, nh ph u.
Du b tn tht nng,
B qun ta chn nh
ca khu Vn n.
B triu v gp vua.
Theo qun lut thi y,
C th b mt u.
ng kht my ngy na
S v chu ti sau.
ng nh ng d on.
on qun lng s n,
Thuyn ln v rt ng.
Thuyn ca Trng Vn H
Khi n ca Vn n
Th qun ca i Vit
Nn khng kp tr tay.
B nh chm phn ln,
Mt mt on thuyn ln,
Mi by vn hc lng,
b dn cng ng.
Nhu kh sa st hn,
Th t binh cho v
Vi qun Vn Kip
h k chng nghe
V gieo rc s hi,
Kt qu ng nh vy.
Trn Vn n lch s
L chin thng m mn
Sau hn tin nh
Cc cn c nh Trn.
Lnh cp bc, t ph
V tn st ngi dn.
Lm ci vic au lng
L o bi, ph bng
M Nhi c lnh
Nhng m mu tht bi
Nhiu v tr xung yu
B qun ta tn cng.
V th c, lng cn,
n Vn Kip tp trung
Ri tho chy v nc
Theo ng b, ng sng.
Thy thi c n,
Ch dit qun xm lc
Hp lu ca hai sng
Bc v sng Gi,
Thng cc tu thuyn ln
Kh ra nhng d vo.
Nm c li th y,
Hc theo k Ng Quyn,
Ch tng Trn Hng o,
ng cho ng cc nhn
ch y sng nng,
Nc rt, s tn cng.
Thng T nm Tm Tm
on thuyn M Nhi,
C qun b h tng,
n gn ch bi cc,
Gi v ra khiu chin,
Khi lt vo bi cc
B bt ng nh p,
Nc rt, cc nh ln.
Th l thuyn thng y,
Dn li mt m ng.
V, m hn gi na,
Cn nhng tn sng st
Tm cch chy ln b,
Hn bn vn tng s
M Nhi u hng.
Hn l tng c ti,
Ln xm lc th hai.
B vy Vn Kip,
Hn quyt nh ln ny
Rt theo hng x Lng
Tc Bc Giang by gi,
Ba mi vn tinh binh
Hn ra lnh i hng,
i v pha Lc Chu,
Nhng vn b nh au.
B bn trng tn c,
Tn ph tng t vong.
Mi mt thng sau
Cuc rt chy mi xong.
Vy l qun Mng C
Ln na, ln th ba,
tht bi thm hi
Khi xm lc nc ta.
V vang ca cha ng
L con dn t Vit
Th mi ngi chng ta
Th hy sinh tt c
bo v nc nh.
Phi ghi nh li dy
Gi n phn c tch.
Thi th ng chn.
Mt truyn hay cc k.
A-LA-ANH V CY N THN
Ngy xa c cu b
Tn l A-la-anh,
M ci b, ngho kh,
Khng h c hc hnh.
C mt ngi ngy n,
T u bc vo nh,
T nhn mnh l bc,
ng bc ca cu ta.
C ng bc nh vy,
Nn ng c n cho.
Ngy hm sau ng bc
Thy con mc o p
Li cn c i chi,
B m nh ng bc
l lo ph thy,
C vic m n y,
Ch no phi l bc,
Li dng cu b ny.
Hn gi v t t,
a cu i chi xa,
n mt hang ni
Rc t bt, v ri
Lm bm iu g -
Mt t nt lm i.
A-la-anh s qu.
Khng b st li no.
Chu hy cm b uc
Ln i su xung hang,
n ch c li r
Th bt u r ngang.
y c chic n.
Chu hy thi tt n,
Hy rt ht du ra
Khng chm vo ci g!
Hn dn k nh th
Ri cu b i.
Lm theo li hn dn,
Cu tm thy chic n,
Hi my tri cy l
Lo ph thy h hng
ng ch ca hang.
Bc ko chu ln
Ri chu mi a n!
Hn c ginh khng c,
Cu, lm bm iu g.
Bng ca hang ng sp.
Th l hn b i.
A-la-anh hong s,
Cu s song, d dm,
Mt con qu y lng:
Cn g, hy sai khin.
Ti, n l ca ng.
Hy a ta v nh!
Cu lin k cho m
B m sai con qu
Nhanh chng dn bn n.
Trong nhy mt, no ru,
No thc n h.
Hai m con nh cu
c mt ba no n.
Sut my nm, c th
Mun ci g cng c,
Nh tin bc cht y.
Xinh p n m hn.
Bt m n cu hn.
Nn cui cng ng
Xy mt ta lu i
Rt to v rt p,
Cng v to v p,
Tin v lu i ny
n tai lo ph thy.
Lo lin tm n y
Gi lm ngi bn do,
Lo y xe v rao:
i n c ly mi!
C ai i khng no?
V khng bit gi tr
Chic n c ca chng,
Jas-min em i n
V ri, c c n,
Lo ph thy vi vng
a v qu hng lo
Ta lu i v nng.
A-la-anh bit chuyn,
Ln ng i chu Phi,
Tm thy lo ph thy,
y, nh chic thm
Chng cu c v
V ly li chic n.
Chic n thn lp tc
a chng quay v nh
Cng lu i v v.
Lo ph thy ranh ma
Bng thuc c, v ri
12
H QU LY (1336 1407)
Sau chin tranh, nng nghip
Bun bn vi nc ngoi.
Ch Hn dng ph bin,
Tnh t ho dn tc
Ch Nm xut hin
Cn lu n ngy nay.
bt u xy dng
Cn cc lng x,
Khng k cc lp hc
Cc k thi u n
T chc theo nh k.
u c php vo thi.
c phn b lm quan.
Gm ba mi tp dy,
Do L Vn Hu son,
Vi nhiu cung in ln
Nam nh c Ph Minh.
Nh mi triu i khc,
Gia th k Mi Bn
Nhng chn ln v ,
Mi nm c nn i,
Dn c cc b.
ni dy khp ni,
Nh khi ngha Ng B
Yn Ph, Hi Dng.
Nguyn K Thanh Ha,
Nguyn B Bc Giang.
Phm S n, H Ni,
Lm nh Trn yu,
Cui th k mi bn
tr nn rung mc,
C Khu Mt i S
Tn l H Qu Ly,
Nm ht mi quyn lc,
Ci phi n n,
Nm Mt Nghn Bn Trm,
ng ph Trn Thiu ,
Ri ln ngi m thm.
Nh vua L Nam ,
T tin ng mt thi
Sang ta nhiu i.
H Qu Ly qu gc
Qunh Lu, Ngh An,
Ri vo triu lm quan.
ng c hai c rut
Khi ln ngi, tn nc
ng i thnh i Ngu,
Di vo Thanh Ha,
Sau mt nm ti v,
Theo cc ti liu s,
lo tr hu ha,
Ch trong vng mt nm,
Ba trm by mi ngi,
Mt ti c i.
Du mu m, c c,
Nhng vua H Qu Ly
C rt nhiu ci cch
M s sch cn ghi.
Nu em thc hin ht
gim st cc l,
bo triu nh bit
Thc tnh ca ngi dn.
V lnh vc kinh t,
ng ci cch hn in.
Gii hn s rung t
Ca tng lp c quyn.
ng qui nh mi nh
C khng qu mi mu,
V s lng ngi ,
Thay i ch thu,
Bt s t i thi
Mi c ln kinh k.
Ch Nm ca nc nh,
Sai dch ra ch y
Li cn m kho thc
o sng, p iu.
ng t s Qun T,
S y t by gi,
Ri ct quan coi sc
Qun T Th c lp,
ng eo ui ci cch,
H Qu Ly bit trc
D tm ca nh Minh,
ng ci cch qun i,
Lp h tch bt lnh,
ng cc cc ca sng.
ng l ngi ti gii,
Ly c gip nh Trn,
iu hai mi vn qun.
Vua rt v Thanh Ha
nh tnh k di lu.
ng chy vo K La,
By gi thuc H Tnh,
Ri cha con ng ta
a v np Bc Kinh,
Dc ng b st hi.
Khng r lm s tnh.
Cng c ti liu ni
Bt lao dch y
Vy l triu H mt,
Ch tn ti by nm
Nhng cng kp lm c
Mt s vic cn lm.
Nc i Vit ln na
Ri vo ch ngoi bang,
Phi ch n L Li
Mi c lp huy hong.
ng s k chuyn ny,
Mt chuyn s c tht,
c lu truyn lu nay.
NGI VIT NAM XY
T CM THNH BC KINH
Xy C Cung hoa l
Vn l mt hon quan,
S sch t nhc n.
Xy khu T Cm Thnh,
Mt nh i tr thy,
Th m chng lu danh.
Mi cc nh s hc
Mi bit ng gn y.
Qu vng H ng,
Mt lng ngh no ,
Khi mi mi su tui,
Vo xy hoc tu sa
Nm mt bn khng by,
Sau h b thin
C bit ti xy nh,
Li lim khit him thy,
Lc y l Thnh T,
Mi ba mi tui i,
Khong mi tm vn ngi.
K t khu thit k,
V ti nng cc k
Mi lm ni iu y,
Trnh c li th phi.
Mt cng trnh tn km
Kh khn v vt v,
V mt vn quan tin.
Cha k tm tn thc
V bi v, sc phong...
Tt c ghi nhn
Cng v ti ca ng.
C mt con sng ln
Tn l sng Hong H,
Vua nh Minh ln na
Phi nh ng ra tay,
em ti nng xut chng
ch thn ng gia c
Rm rp nghe li ng.
Sau ng li tr
Ni ng cht dc ng.
V lm vic ht mnh,
V ti nng, c ,
Lim khit v cng minh.
Trn ng n xy dng
p Sn ng,
Sai xy Vnh An T
l mt cha ln,
Vua hi lng, gi ng
L Bng Lai Ct S,
C tn l Vng Cn.
ng ti gii n mc,
Nghe k li, mt ln
M vn cn ci y,
Cn tng my cung n,
Ri c con - mi ngi!
Li l H Nguyn Trng,
Mt thin ti qun s,
ng ny, nh ta bit,
L con H Qu Ly,
C s phn li k.
Lch s ghi li
Rt chnh xc, rng ng,
Ln u trn th gii
Nh loi v kh
M nh Minh nhiu ln
Xem ng nh v thn.
Lm Thng th b Cng
K cng ng h lng.
13
THNH NH H
Hm nay ng s k
Cu chuyn Thnh Nh H.
Gi l Thnh Ty .
l bc tng ln,
Ghp bng m thnh.
Mi vin hn mi tn,
C ho nc bao quanh.
Thnh c bn ca chnh,
L Nam Bc ng Ty,
Gia c t bn ngoi.
Bn trong l cung in
Rt may cn st li
i rng rt to,
Thnh Ty xy dng
Vo cui i nh Trn,
Nm Mt Ba Chn By,
Chnh l H Qu Ly,
Lc y nm quyn lc,
Ch ba nm sau ,
Tc Mt Bn Khng Khng,
Tc l v Thanh Ha,
Bt u i nh H.
Thnh mi xy c gi
Bng tn mi, Ty .
Thnh huyn Vnh Lc
Thnh c xy rt nhanh.
Mi ci hon thnh.
Nm Mt Bn Khng Hai.
Bng , rt c o,
Thnh nh H gn y
c UNESCO chn
V xp hng, tn vinh
L Di sn Th gii,
V vang cho nc mnh.
ng ngh s rt tuyt,
C tin thu t,
Ta lm chuyn du lch
Ti thm Thnh Nh H.
Cc chu ng ch?
Nht nh s c ngy.
By gi, nh thng l,
Ri cc chu s thy.
Cu chuyn y nh sau.
TM PHT
Xa c anh chng n
Ba mi hai tng tt
V v p - tm mi.
V rng ai gp Pht
S may mn lu di.
Ln ng i tm Ngi.
Sut ba nm rng r,
V v p - tm mi
Qu tm mi khng thy,
D tm ba nm tri.
Mt v s rt gi,
em s tnh k ht.
V s ni: Thch Ca
Do vy phi nhn k,
V thin tm, cu th
Mi hy vng gp Ngi.
Theo ng c v nh.
Hy ch quan st,
thy chn ai
V tnh i ln dp,
Th ngi l Ngi.
Quay v nh, dc ng
Bun v thy tt c
Vi v chy ra n,
Nc mt chy dm d.
X i dp, x ln,
Ra n con u lng.
Gp c Pht Thch Ca
i dp di chn b.
14
L LI (1385 1433)
Nm Mt Bn Khng Su,
Qun nh Minh xm lc
em hai mi vn qun,
Do Trng Ph cm u,
Hng h nh i Vit,
Nh H th lc yu,
B gic ui di di.
u Mt Bn Khng By,
Rt qun v quyt nh
C th thnh Ty .
Vo thng T nm y,
Th v lc suy,
Qun Minh ko vo nh,
Ln na, H Qu Ly
Rt chy vo H Tnh.
ng b gic Minh bt
Ri a v nc Tu.
Nh Minh ngay lp tc
Nhn dn sng kh cc
Cui cng dn ni dy
Sn c Phm Ngc,
Ph Th - Trn Vn Thi.
Qung Ninh c L Ng,
Ngoi ra cn rt nhiu.
Nm Mt Bn Khng By,
c tn thnh hong ,
Nhn c s gip
Ca mt s cu quan.
l tng ng Tt
ng Tt x Hu.
Nguyn Cnh Chn pha trong.
V nh tan tc
Bn vn qun nh Minh
B R, Nam nh,
Thanh th ln rt nhanh.
Do tin li dm pha.
Cuc khi ngha li tt.
L ng Dung, Cnh D,
B vo x Ngh An.
H tn Trn Qu Khong,
Lm vua mi nh Trn,
Ngha qun lm ch
Mt vng t ko di
T Thanh Ha n Hu,
Nm Mt Bn Mt Mt,
Ri hai nm sau ,
Nm Mt Bn Mt Ba,
Th lc yu, qun ta
dn dn tan r.
Nhiu ngi ri ngha binh.
Th l ng k ht
V tnh hnh nc ta
Di ch h mi
Nhng nm nm sau
Tnh hnh mi kh hn
By gi ng s k
c cng nh ui
Gic xm lc nh Minh.
Sau , ng s k
Theo th t, dn dn
Din bin cuc khi ngha
Khng li cht g.
Chng t ht sch v,
Hoc ch v Yn Kinh.
Hon n ng i Vit,
Lm iu ng dn tnh.
Chng bt, a v nc
Cc bia , tng i.
ng lc y xut hin
Ra mi nhc cm hn.
Nm Mt Bn Mt Su,
ng th quyt nh gic
Gip ng dng c :
inh L, L a B...
Nm Mt Bn Mt Tm,
Hch ku gi dn chng
Chng li ch nh Minh.
Tm tht bi ban u,
Nhng ginh nhiu thng li
Nm Mt Bn Hai By
Vua v dn nc lng.
Trong nm nm tr nc,
ng lm c nhiu iu:
Ly t ngi giu c
Lo chn hng vn ha
Cc c cu hnh chnh
V b my cng quyn
Cng c iu chnh li
Nh qun s i ti,
Cui i, vua L Li
M ang tm bc hi
Nm Mt Bn Ba Ba,
Hng th bn tm tui
Vua L Li bng h.
TRUYN THUYT V L LI
c lu truyn xa nay.
C bn tn l Thn,
Nh anh em mt nh.
Mt hm i ra sng,
ng qung li bt c,
Mi khng thy c u,
Ch vt c thanh st
Di mt thc, sn mu.
nh vt i, nhng tic,
ng em n v nh,
Vt vo trong gc ti,
m pht sng chi la.
Mt hm L Li n,
Thy l, hi s tnh.
Ri xin thanh st y
em n v nh mnh.
nh bng lp g en,
Thy trn ch Li
Hm sau, bc ra ca,
ng sp ly xung t
Nu y l gm bu
Th hy lm php l,
ng gi thanh st nh
Trc mt mnh, bt ng
m hm y bt cht
Ma gi to rt lu.
Sng dy, v L Li
Khi i ra vn rau
Rt rng v rt di
B gi chng, mun hi
Du chn ny ca ai.
Thun tri l y.
L Li lin vi v
Lo i s quc gia.
ui ht gic nh Minh.
Vua L Li mt ln
i gm bu, v h
Mt ln b gic ui,
y ng bt cht
Thy c mt xc ngi,
Mt c gi, trn c,
Khun mt vn cn ti.
ng dng gm o huyt,
p cho nng nm m,
Gip ng dng c .
ng trn vo hc cy.
By ch c sc so
Rt lu bn cy ny.
L Li phi ly o
Lau kim sch mu ti.
Ri chng ly la t.
V t thn cy gi
Bt cht mt con co
By ch a theo ui.
Gic b i vi vng.
Sp ly trc m nng.
thu ht by ch
V sau ng lp miu
Th nng nh th thn,
L H Ly Phu Nhn.
Ni L Li thot cht
By gi l cnh ng,
C tn l ng Ch
Bn cnh mt dng sng.
c gi l sng Chu,
Nm khng xa Bi Thng,
Thnh mt anh bn du
Vo ng tm cch
Gp Nguyn Tri tin sinh,
Ln li tm minh cha
Trong ni rng x Thanh.
L Li mi hai v
Vit ln nhiu l cy
Mc bn sng gn y
Tm ch nho th ny:
L Li l hong
Ch L Li vi qun,
By ti l Nguyn Tri,
Lin bu n rt ng.
Chng n, c xuyn l,
Nhng chic l c ch
Nc cun i khp ni,
Dn chng nht ln c,
Ngh l tri.
Nh nhng chic l y,
Ngi tm n ng dn,
V L Li vi qun.
Li na, mt ln n,
L Li thy hai c
Ci o, ngc trn,
Gi lm ngi m c
Chng ti mi lm ng.
Thy L Li c v
Qut: My lo m c
Ri cn sm v nh!
Mi v nh ngh tm,
Lc y ti tri.
Trc ba cm gin d,
Hai c ly ri tha:
L Li ly rt thp,
Cm n hai c gi.
Vt v tm n nh
Th hai c cht.
ghi nh n su,
ng cho lp miu cng,
Vy ng c bi th
c cho vui, i y.
ng c ngay by gi.
Bi th ny rt nhn
Ca mt ng ngi Nga,
V mt ngi ng tr
i chi Matxcva.
MT NGI NG TR
C mt ngi ng tr
Sng ph Ha Mi.
ng ta ng tr lm,
ng ta nh mc qun
Th li qun, em o
C x mi vo chn.
Cng v qun, i lc
ng ta i ln u
Bnh-t th mc tri
ng ta, c th ni,
ng tr nht i ny.
Mt hm ng ng tr
Ln xe in ra ga,
Vo nh n mua v -
Ri ng ra ng i
nh i Matxcva,
Thy mt chic toa trng
ng ta xch hnh l
Ch tu i, ch mi
Ri ng t bao gi.
Thy li chnh ga c
ng ngh: Tht k l,
Mnh i Matxcva,
y th m nh th
Nh chng i u c,
Nh vn lun y.
Con ngi kia ng tr
Sng ph Ha Mi,
ng tr nh vy y,
16
Vn l mt ho kit
L Li thy gic c
M nung nu cm hn.
Mt Hi th lch s,
Tt c th git gic,
Trn v di mt lng.
*
Nm Mt Bn Mt Su,
L Li v cc tng
M Hi Th Lng Nhai.
Cng mi tm v khc
L Li t tri t,
t vn nc ln u.
Mi chn v ho kit,
T gn v t xa,
Th thng yu, on kt
Nh anh em mt nh.
Th cu gip dn lnh.
Ai c lng d khc
Hi th y lch s
V Lam Sn t ngha,
N cng l c s,
Gp rt nhiu kh khn.
Phi ba ln ln ni,
Thiu v kh, i n.
Nm Mt Bn Mt Tm
L Li thot thn.
Quan Ni hu L Lai
C ch v c ti.
Nm Mt Bn Mt Tm,
l ni ho lnh,
Nhiu th d, t dn.
li s cht ht.
Lm th no by gi?
l iu day dt,
Khin bi hi nh li
c vua ci o bo
ng mc, ra trn,
V ri, ng gi cha,
Ci voi ph la vng,
Ta l vua L Li,
Hy nhanh chng ra y!
Ri t xung, hu t,
Trong khi , L Li
V binh tng ca ng
Tm xc ng chn ct,
Lp miu th sut i.
cng c lc lng,
Nm Mt Bn Hai Ba
L Li cho ngi gp
Vn nung nu cm hn.
V mt giai on mi
Ca khi ngha bt u.
L Li v cc quan
Nm hm bn, quyt nh
Vo thng Mi nm y,
ng chim n a Cng.
Tr Ln, x Ngh,
Nhn thng, L Li
nh, m rng a bn.
Ri thng Tm nm tip,
em mt i qun mnh
Thun Ha v Tn Bnh.
Vy l trong mi thng
Lm ch t Thanh Ha
n tn o Hi Vn.
Theo ba mi nh ra.
Mt mi chim Ty Bc
Vng t sng Nh H.
Mi ny s ngn gic
Rt v t Ngh An.
Mi th ba, mi chnh,
c nhn dn ng h.
C ba mi thnh cng.
Nm Mt Bn Hai Su,
Cc tng ca L Li
Nn sm ra lnh
L thng th b Hnh.
C L ng, L Lng.
Vng Thng may chy thot,
Mt o do tng gii
L Liu Thng cm u
T Vn Nam ko sang,
B ch huy L Li
a vo phc kch
Ca ta Chi Lng.
Tng Lu Nhn, L St
Ri hn cng b git
L Khnh phi t t,
Hn - thng th b Binh.
S lnh gic cn li
Co cm Xng Giang.
Ta nh t nhiu hng.
Rt cc, chng u hng.
S, rt v Trung Hoa.
Bi binh - tc u hng.
Nm Mt Bn Hai By,
L Li v Vng Thng
Cng nht tr gp mt
ng Quan, sng Hng.
Cuc gp y c gi
L Hi th ng Quan,
Tc l mt tha thun
gic rt an ton
Khng cp bc ca dn,
Dc ng chng rt qun.
Xe nga v tu thuyn.
Cc tng gic ko n
ng trc dinh B ,
Ly t tng i Vit
Ri li thi ra v.
Hi th - Hip nh y
Cho php mi nghn qun
Ca gic Minh st li
Rt v nc dn dn.
Mt Hi th vinh quang.
By gi li c tch.
M c tch hm nay
Mt truyn rt ni ting
Cng c bi hc y.
Thm ch cn rt nhiu.
GIU, NGHO
Xa, mt ng gi n
Cht thy c chng trai
Khng, chu rt c
M sut i vn ngho.
Chu c ng no u.
C mi mt ngn tay
Ta s a cho chu
Hay ta mc mt,
Liu chu c ng
Thnh ngi gi nh ta
i ly nghn lng?
Gi th chu bit
Cm n ng gi ny,
Cn vung vy i tay.
Th y, cc chu ,
Thc n y t lnh,
c n o trn ging,
Tc l hnh phc
Hn c mt t ngi.
Khng t trong s h
Phi qua m ngoi tri.
y l cha ni vic
Khng b kt n t
Trong x lim t m.
D ch n ri nm.
L do tht n gin -
Vi s d lng nhng.
Li na, v bit c,
c bi ny, ri ci,
Th y cc chu .
Mt cu chuyn rt hay.
17
nh ui gic nh Minh,
L Li lo xy dng
B my nh nc mnh.
Triu nh c su b,
L b Li, b Binh,
Ri Cng, b L,
B H v b Hnh.
Nc chia lm nm o.
Di o l Ph, Chu.
Ri tip n lng, x.
Qun i c t chc
Cn gi Lut Hng c,
No vt sng, m ng.
L Li cho xy li
Cng l trng i hc
u tin Thng Long.
cc o v L
Ai cng c quyn hc
V ghi tn th sinh.
Khng c hc lm quan.
l bn ti phm
L v vo thi y,
Gi nhng ngi n ht
L xng ca v loi.
Ni dung c ging dy -
B hn ch rt nhiu.
K thi o, L
c gi l thi Hng.
Ai u k thi y
Vi ba ngi hng u
Thi L s t chc
Trong v vn th sinh.
M thi thi y khc,
Mi ngi mt lu chng,
V ch thi vn, th
y l giai on him
c bit di triu i
By gi ng s k
Tn tht L T Thnh,
Mt nh vn ha ln,
Ngi a dn tc
Ln mt k nguyn vng
Mt trang s v vang.
Cn m mang b ci,
M Ngi sut b hi
V ch l tip d,
V Th L nhn t.
Hai m con c h
Nay ng a, H Ni,
M Ngi c ln ngi,
V n L Chi Vin.
V cc v cng thn
B k xu git oan,
Gi c cp rung t
V mi ra lm quan.
Nhng ai trc i h
Thnh h L, by gi
C th dng h c
Ngi cho sp xp li
Cc chc quan trong triu.
Ai n su lm tui
u thi chc, v hu.
Cc chc tc xa nay
Cng b Ngi hy b.
Gii mi lm c vic -
l lnh ca Ngi.
c n quanh nm.
Ngi cn ra ch d
T chc l h in,
Vua lp nh T Sinh
Nui ngi gi n c,
ni no c dch,
Quan phi n tn ni
Bc thuc v chm cu
Thi y dn m Pht,
l iu khng nn.
Khng bt ngi ta i
n ba bn nm sau.
c x ng mc,
Ngi t hm bn iu,
Lm trc dn theo.
Vua bt mi hai o
V bn o nh,
Yu cu Ng S Lin
Vit i Vit S K
Mi quyn t Ng Quyn
n vua L Thi T,
Thng ng lm ch kho
c tn cc ng Ngh.
Ai u th li,
Ai trt phi ra v.
Cc ng Ngh, Tin s
c Ngi mi vo cung,
Ban o m, d tic,
H tr v qu nh,
Cm n thy dy d,
Bi t tin, m cha.
L Thnh Tng c xy
Rt nhiu ngi t
Cc tin s Vn Miu,
Ngi cn xy k tc
Cho ngi xa ti y.
Vic n v hc
Cn l mt nh th.
Hn th, nh th ln,
c yu n by gi.
Th Ngi p, nh,
v li lung linh.
Cng hm by v khc,
Ngi lp Hi Tao n
Gm nh thp bt t,
Cu lc b th quan.
Rt ham m vn hc,
Ngi m hi thi v,
C ba nm mt ln.
Ai c thng quan.
Nh th m tng s
Rt ham m tp tnh,
Va khe, va c dng
Gy s vi i Vit,
Nm mt bn by khng,
Hn cn ln sai s
Sang cu cu nh Minh.
Thng Ba nm by mt
Ngi chim c Bn.
C min Bc nc Chim,
Mi n tn vng t
Nm mt bn by chn,
Li c lon Ai Lao.
Ngi sai L Th Vc
t nc c ha bnh.
Mt ng gp quan trng
L B lut Hng c,
Bin son rt dy cng.
So vi cc lut trc,
Lut ny tt hn nhiu,
Gm mi ba chng ln
V hn by trm iu.
Nn tng ca b lut
L t tng o Nho,
Lun ly dn lm gc
xy dng c .
By, bnh vc ph n.
Vi dn chng c nc,
C ta v cc ngi.
Mt c, quan to,
Ch v con ngi y
C hnh vi cn .
Nm mt bn chn by
Hng th nm lm tui,
L mt v anh qun,
Mt nh chin lc ln
Vi tm hn thi nhn,
M mang t nc mnh.
Trong nh thp bt t,
Cc chu ch c tch?
, c ngay, c ngay.
Tt nhin l rt hay.
Nhng hi di mt cht.
Di th di, h g.
Hp dn v ly k.
NGI P V QUI VT
Ngy xa nc Php
C mt li bun giu.
ng c ba con gi
Tui sn sn nh nhau.
C t rt xinh p,
p n mc mi ngi
Gi c l Ngi p
Vn ch k, nh hanh,
C l ngi tt bng,
Mt ln, do gp bo,
Cc tu bun ca ng
Dn n ngi nh nh
My nm sau, bt cht
Nghe ni va cp cng.
ng vi bt bun ru.
Lo vic ny, ng ta
Hi cc c con gi
Ngi ta gi tu ny
th n, do vy
Dc ng ng b lc,
Cui cng ng n c
Mt ni c nh n.
Li gn hn th thy
l mt lu i
Rt c v lng ly,
ng n ri i ng,
Du vn cn nghi ng.
Nh li Ngi p dn,
ng lin hi mt bng.
Mt Qui Vt gm ghic
Trng n tht ng s,
Mt lng l, en x.
N bo n l ch
Ta lu i c ny.
N cho ng n ng,
Th m ri gi y
ng tr n bng cch
ng li bun hong s,
ng mang n v nh
Vi iu kin Ngi p
Phi t mnh n y
ng tr li ni ny.
Nu con gi ng n
L do c mun i.
Khng ai c p buc,
p buc chng ch g.
ng li bun ng ,
Ri ln nga quay v.
Du au n trong lng.
ng chp nhn bi l
m hm trc ng m
iu tt p ang ch.
Rt lch s, ng hong,
Thm ch cn ni n
L n l ca nng;
Rng nng l b ch
Ca c lu i ny.
T qun o cht y.
N cu xin Ngi p
Hy ly n lm chng,
Nhng m no cng vy,
Nng lc u, ni khng.
Sau mi ln t chi,
B mt hong t trch
M ngh c th n
ang gi chng u y.
Khp ni trong lu i.
Vi rt nhiu y t
Ch c hu h nng.
Nng mun g cng c,
C vn hng, bu tri,
C sch nng c,
C n nng chi.
Bng mt hm Ngi p
T l bun, nh nh.
Ri n a Ngi p
Mi chuyn lu i.
Cn s vo chic nhn,
Lp tc chic nhn y
a nng v rt nhanh
Vi Qui Vt tt bng,
Nh nhng v yn lnh.
Li ni b Ngi p
c Qui Vt gi tng
Mt hm ln bc vng.
Nh s vng bc y,
Hai c ln ly chng.
Nhng rt cc li khng.
Anh chng c ch c
Anh chng ca c th
L mt ngi ti hoa,
Nhng ch m c bc,
Hai rt ghen t,
chim ly bc vng.
C i nng li,
D ch thm mt ngy.
Ngi p nh ng .
Do d tin, th ngy
Mt mu k thng minh.
Mt long n lu i,
ang rn r, th di.
Yu t v du dng:
M ti th yu nng...
Ngi p m n khc,
Mt m l, long lanh:
Nhng by gi th khng.
Ti cn anh sng.
Ti ly anh lm chng!
Nng ni xong, ng lc
Git nc mt ca nng
Mt ting n m vang
Ri nh ma xung t,
Qui Vt u, u?
Pho vn n trn u.
ang qu y, di chn
Mt c gi nhn hu
Mt hong t bn nng,
V ch khi ai ,
Th li nguyn mi ht,
V chng li thnh ngi.
Hong T v Ngi p
Theo b vo lu i.
Con vt qua th thch
Rt ng khen, v ri
Con s thnh hong hu,
Cn y, - b ni tip. -
y l hai ch con.
Chng c c, ch k,
V vy ta bt chng
Tip n l l ci,
Nh trong mt gic m.
18
CC NHN VT NI TING I L S
Hm nay ng s k
V mt ngi ti ba,
Lm v vang nc nh.
ng l nh qun s,
Nh chnh tr i ti,
C s phn bi ai.
Tip n ng s k,
V mt s nhn vt
ting tt cho i.
Mt nh vn ha ln
V v L Chi Vin.
Rt gii ng hc hnh.
ng sinh Ch Ngi,
B ng ra lm quan,
ng u Quc T Gim,
c b lm Chnh Chng
Nh uyn bc, thng minh.
Khi nh H sp ,
B ng b gic bt
Ri a v nc Tu.
T Mt Bn Khng By
ng phiu bt y.
Nm Mt Bn Mt Su,
ng trnh L Li
Xy dng li c .
ng l qun s gii,
Mt nh ngoi giao ti,
Ngi c cng rt ln
a L Li ln ngai.
Nm Mt Bn Hai Chn,
Nghe li bn xu nnh,
Li chc qu mu ma,
Nm Mt Bn Ba Tm,
ng lui v Cn Sn,
in trang ca ng ngoi,
V ri cui cng n
Ci n c lu truyn
Nh ting ku oan c -
V n L Chi Vin.
Cng mt on b xu,
Lc v, nng Th L
Nguyn Th L lc y
bn mi tui i,
Phn v ti vn chng,
B c vua gn gi
V yu qu khc thng.
Gia ng vua dng li
Tc l qun Vn Vi,
m hm y, bt cht
Ch mt mnh Th L
Bn b, hay trn b?
Ri b v Nguyn Tri
B buc ti ty tri,
Git ba h, ba i.
Mi my ngy sau ,
B nh L hnh hnh.
b git th y,
V l v bt nhn.
Ca cc bc i thn
Ph vua v cu cha,
a vua ln ngai.
Cc tc phm ca ng
B t sch, ph sch -
Ca mt i thi nhn
B bin thnh tro bi
Nh xa nc Tn.
Hm hai nm sau ,
Xa lm ngh dy hc,
nh cuc vn c gianh.
m ng m, bt cht
C mt ngi n b
Dn theo mt l tr
n nn n xin tha.
B xin ng hon li
Th th mt vi ngy
b tm ch mi
Sng dy ng thy,
Lc dn vn, hc tr
Ti y, khi c sch
C con rn ri
Ri xung ng ch i.
ng l m cht hiu,
V sau con rn y,
Vi nh tr th,
a ba h vo t.
Khi b Nguyn Th L
B dm cht di sng,
Ln trn di m rong.
Theo cc nh s hc,
Truyn thuyt ny l i.
Do nh L ba t
la di mi ngi.
S tht th v n
Do nh L gy ra
Ch oan cho Th L,
Phi l v bt ng.
Mt v n oan khut.
au n tn by gi.
Mt trong mi chn v
D Hi th Lng Nhai,
ng l mt danh tng,
C c v c ti.
Gip ch tng L Li
nh bi gic nh Minh.
Th m i oan nghit,
Chnh v ch tng y
Li th Lng Nhai y,
Hi i nay cn u?
L dng di h Trn,
ng sinh Lp Thch,
C mt s hc gi
Sch c c k li
ng gnh du bn rong,
Bn k cu non sng.
Hi t vi L Li
Ln u gp L Li
Nhm nhom v th l,
Nn h b i ngay.
Ln th hai, khi n
Thy L Li mi m
H li, khng v.
Gian kh chng h t.
ng nh bi qun Minh,
D qun chng p o,
Trong trn ng B u
Khi ng v L Li
nh ra Bc cng nhau.
ng cng l ch soi
Mt trn nh quyt nh
Tm gc chuyn c, ti.
Hi th ng Quan,
ng ch sau L Li
Nm Mt Bn Hai Chn,
c lui v tr s,
Bn vn thuc, sn cha.
C sch bo ng ni,
Rng L Li b ngoi
Ging Vit vng Cu Tin,
Nn kh vi ngi.
Cu Tin mp nh qu,
C th ng ni th.
Cng c th l khng.
Khi thy ng xy nh
To p nh ph
Nn ra lnh bt ng.
Gia ng ng t t
Xa vo sinh ra t,
Tri cha kp p li
Th nc dm ng.
c nh L minh oan.
L Li l minh ch,
C lc khng minh,
Nhng nhn dn yu qu
Ni ng t t,
Dng n th th ng.
Nh s hc ni ting,
ng l ngi hin ti,
Thi v u tin s
Nm Mt Bn Bn Hai.
ng l tc gi chnh
B S k Ton Th
Ca t nc i Vit,
Gm hng chc vn t.
B s mi lm quyn,
n Mt Bn Hai By,
S nc nh v vang.
Nh nhiu ch s khc
ng theo, gip L Li
Cho n khi thnh cng.
Nh n ni ti gii,
ng c vua nhiu ln
ng v Nguyn Nh Son,
Nm Mt Bn Su Ba,
ng l nh ton hc
Ni ting thi L s,
Gi tr n by gi.
ng nghin cu v Pht,
ng cn vit th vnh
L mt trong hm tm
Tinh t Hi Tao n.
Vi tr tu phi thng,
c nhn dn tru mn
Gi ng l Trng Lng.
Huyn V Bn by gi,
Nm Mt Bn Bn Mt.
Sng d, hc rt kh,
D thng khng hc nhiu.
Khng th ly ln c,
ng lng l ly nc
xung h, tt nhin,
Nc lm qu bng ni.
Bn thch ng c th
Ri nh du ngn nc.
ng n ngn nc ny.
By gi th n gin,
Cn ng l xong.
Hn ch mt trang giy
Ri nh ng o th
dy t giy ny.
ng lm vic
Rt nhanh v d dng,
Nc Nam tuy nh b,
Nm Mt Bn Chn Su
Hng th nm lm tui.
ng c cu chuyn ny,
Mt chuyn loi d s,
c lu truyn lu nay.
Mt tin s i Vit
Tn l Nguyn T Cng,
u th k mi by,
Lm Chnh s Bc Phng.
Vua nh Minh lc y,
Hong Minh Thn Tng,
Hi s c bit khng
Rng nc i Vit
N u? Ln nh?
S bn hi s tnh
S tr tr cha y.
Gi mun bit u.
Ta l hu kip ngi.
Ta l mt hong ,
By gi mun xa n,
Nhng cha bit cch no.
S Vit p: Nghe ni
Nh Pht c nc thn,
Mt loi nc cng c,
C th ty vt trn.
Phi ly nc cha y,
V nc, s bm li
Triu nh ngay lp tc
Th ra l cha Bng,
Tn ch Quang Minh T,
Theo cc th tch c,
Cha xy vo i Trn.
C nhiu cy xm xa,
Hn non b, h nc,
Xa, tr tr cha y
Th danh gi l c,
Mt ngi c c, n.
Nh c , hin ti.
Tnh dy, gi t,
K gic m ca ngi,
Hy nh vit ln vai
My ch: An Nam quc,
Cc t ghi nh
V chnh xc lm theo.
Vy l nh i Vit
Cn ly nc ca n
ng em s vng y
lo vic tu b,
B th cho dn tnh.
Sau, ng c ct nhc,
Do ti v nhn t,
Hu Th lang b L,
18
Thi L S thnh tr
Ko di my mi nm
Rt tic kt thc
Cui th k mi lm.
Cng bt u t
Nh vua L Uy Mc,
Ni b th chia r,
Trnh Duy Sn cm u
Sut mi nm nh nhau.
Nm Mt Nm Mt By
Dn cht i y ng,
Thm ch va la
Kinh Bc v Hi Dng.
Bt u l Nguyn Tun
Nm Mt Nm Mt Mt,
i thnh on rt ng,
T Sn Ty ko xung
Trnh Hng v L Hy
Ni ln x Ngh,
Sau lan ra Bc K.
vng ni Tam o,
Nm Mt Nm Mt Nm,
Nm Mt Nm Mt Su,
u h c co trc,
Gi l Qun Ba Chm,
ba ln tn cng,
Trong mt ln thng,
Sm mun, b dp tan.
Bt mn ca dn tnh,
Vn l mt v tng.
l Mc ng Dung.
ng nhanh chng tiu dit
Cc th lc bt bnh,
Nm ht mi quyn hnh.
Nm Mt Hai Nm By,
By gi ng k chuyn
Th xa Mc ng Dung
Vn dng di quyn qu
ng lm ngh nh c,
B m ngh cho .
Bn sng y rt rng,
C mt thy a l,
Nghe u l ngi Tu,
tr n, h mch
Phi tng m ng b
Vo ch c long mch,
Mc ng Dung lp tc
em ct t tin mnh
Tng vo ni c ch,
Nm sau, thy a l
Quay li v bo ng
Tc ng mt trm ng
Cch khng xa bn ,
Thy ai vc ch khu
Trn lng mnh, th cho.
ng ch mi, ch thy
Mt ng lo ra sng,
ng cho ba mi ng.
Chiu ti, ng lo y
Quay v, ng li cho
Thm ba lm ng na,
Ri i xung cho .
Ti v, nghe k li,
Thy a l lm bm:
Vy nh ng ch c
Lm vua su lm nm.
c vua Mc Thi T
Tn hy Mc ng Dung,
Qu ni nay l t
ng l chu by i
Mt trng nguyn ni ting -
Mc nh Chi hn ngi.
Lc s xut thn.
Ri thnh qun tc v
Vo thi nh Hu L,
i vua L Uy Mc,
Nh Hu L thi y
Yu hn v ri tung,
V dn dn quyn lc
Vo tay Mc ng Dung.
Nm Mt Nm Hai by,
ng tim ngi nh L,
Ly hiu Mc Thi T,
Lc th ch bn b.
Nm Mt Nm Hai By
Mc Thi Tng k v,
Nm Mt Nm Bn Mt
Mc ng Dung bng h,
V trc lc i xa
ng dn Mc Phc Hi
Khng lp n ma chay,
M lo vic x tc,
Nh thy a l n
C ln lm bm,
Cc vua Mc cai tr
Tt c su lm nm.
Ton th ni nh Mc
em t ai nc mnh,
M ri nm hang y
M do i Vit ln,
Gi tr li nh Minh.
ng cn b ch trch
V t tri, u hng,
V sao ng lm vy?
V nh L, hai ln,
Cu nh Minh nh Mc,
Mt nc v kh dn.
Vua Mc nh nn nhc,
Mang ting xu vi i,
Nhng dn tnh thot khi
Sau ci nhc ln y,
ng xu h, lm bnh
Mt nm ri bng h.
Ging nh Trn Th
V c H Qu Ly,
Mt s kin him c
V vn ha L S
ng khng h ph hy,
Nn cn mi n gi.
c vua Mc Thi T
C mt thanh Long ao
By gi cn gi c,
Chu con ng gi n
Nh vt bu quc gia.
ao di hai mt ri,
Nng gn ba mi cn,
Cn lm bng st rng
Thanh ao ca Quan V
c ni n nhiu ln,
Tc Long ao Yn Nguyt,
Cng ch ba by cn.
Chu gi ch c
Hm nay ng s k
Chuyn cy hnh, cy ti
Ta vn n hng ngy.
AI MUA HNH TI
Ngy xa, mt nh n
Ngho n mc b cht,
Ly chiu bc xc cha,
m y tri rt ti,
Li lt pht ma ngu.
Mt ngi cm n du.
Xc cht gy nn nh,
Dc ng tut ri
M ngi khing khng bit,
Nn khi ra n ni
Ri vi v v nh.
Tri ti, n li tt
H vp phi xc cha.
H tng l xc
Ca ai y cht ng,
Bn em chn lm phc
Ngay st mt b mng.
m y ngi anh c
n bo mng rng h
Vo ng gia rng n,
Gy kh chu v au.
N bo hy di m,
Ri anh s rt giu.
Lng l di m cha.
m sau rng li n,
Gp anh Hai, yu cu
Nhanh chng di m b,
Lng l di m cha.
Vn cha c di i,
Nn m tip rng ti
Gp anh Ba, nn n.
N xin di ngay m,
Ha cho l nc thn.
Anh t n u ging.
V t m, c v
t nc ra tay.
Lp tc tay c trng,
em ra tm, th l
Nh php thn nc l,
T c gi nng dn
C tr thnh xinh p
Vic th nhiu, do vy
C v gin, bo anh
V hnh v ln tranh.
Anh lm theo, t y,
C i ra khi nh
Mt hm, anh s
N tr th bng cch
Ri em tranh n th
Mt long lanh, v ri
V anh Ba v th
c a vo thnh.
Nn em lng yu ngay,
M yn tic m ngy.
Th m c ru r,
Chng chu ci ni g,
D mua vui sn c
ng mt nghn n t.
Lm Ty cung Hong hu
D mt ln, mm ci.
Cn ci chc th t tng
S c ginh cho ai
Lm c nng ng
T khi mt v p,
Khng cn v ngm,
C v tm nc thn,
Nc thi c em ti
Nn n tt kinh khng:
L di nh n gnh,
Anh Ba em hnh bn
Vo nhng ngy ch phin.
L di nh n gnh,
Th m ngi c bui,
Vo bn do trong thnh.
Lt c vo hong cung,
Lm Ty phng Hong hu
kim tra, ln na
V ln na hong hu
ng vua th li ngh
Th l ngi lin bt
Va rao va vui a.
L di nh n gnh,
Cn anh Ba lc y
Tm c, b t ngi.
Anh lm vua t y.
Thnh thong h li nh
Anh Ba th nh c,
Nhiu hm ra ngoi ph
Gi lm ngi bn hnh.
L di nh n gnh,
19
NG NGOI
u i theo nh Mc
Ri b x Bc H
Vo Ty Bc Thanh Ha
Nm Mt Nm Ba Ba.
ng tm c dng di
Ca vua L, v ng
Gi l L Trang Tng.
c vua Lo, S u,
Cho mn t Sm Chu
lm cn c tm.
M rng t, dn dn
Lp nn mt triu mi,
ng Th Xun.
khi phc nh L,
Gy hu qu nng n.
Cuc chin y c gi
Su mi nm dai dng,
Lm t nc tiu iu.
Nm Bn Lm, sau
Mt v tng c ti,
Quyt tip tc eo ui
Nm Mt Nm Bn Su
Mc Hin Tng qua i.
Triu nh Mc chia r
Khi chn ngi k ngi.
Nm By Hai, Thun Ha
Lp nn cc cha Nguyn
Nm Mt Nm By Mi.
Con, Trnh Tng, Trnh Ci
Ht nh ri li ha.
Cui cng n chm dt
Nm Mt Nm Chn Hai.
Nm Mt Su By By
Lm t nc chia ct
ng l ngi c hiu,
Lu lc ra Bc H.
ng u qun lm lnh
C ti v dng cm,
Alexandre De Rodes k:
Mt ln b bao vy,
Vi cc tng th ny:
Ai m dm ng mu
Cu c ta, v sau
Ta s g con gi
V cho ghi cng u.
Lun t xung, hu t,
Cu c cha ca mnh.
ng l ngi c c,
Tc l git anh v,
t Thun Ha lc y
Hoang vu v xa xm,
Do nh Mc qun l.
Cn bm tr vng vng.
ng bt u bt chp
Sau gi l ng Trong.
Th l hnh thnh.
Chin trng c lit nht
T Mt Su Hai By
n Mt Su By Hai
C by ln nh ln,
c lit v ko di.
Nhn dn rt c cc
t nc chia lm hai.
Vua lm v, lm h.
Mt dng cai tr mi -
ng Trong, t mi,
Bt u t Nguyn Hong,
C mc nhin ko di
Cui th k mi tm,
Vy l ng k ht,
Du ch mt i iu
V cuc chin c gi
Sau l giai on
Mt trm nm t nc
Gi th ng s k
Mt cu chuyn rt hay
V ng vua thi .
Cu chuyn y th ny.
CHA CHM
Khi th ch bn b,
Mc ng Dung thu tm
Quyn lc ca nh L.
Ri b giam x lim.
Quan trong triu v s,
C mt c bn ru,
Thng em ru n bn
Mt hm c cht thy
C thm mt t nhn
Da d rt trng tro,
Hi ra th mi bit
chnh l vua L,
C ng lng trc n,
Ri tm cch lm quen,
M khng h ly tin.
Lu ngy la cng bn
Mt ln c chuc ru
Ri vo ngc tnh t
Vi c vua ca mnh.
V sau c sinh h
Mt cu b rt xinh.
Lo ly li c .
B ngh, c bn ru
i ni khc lm n,
t tn con l Chm,
Ln ln, cu b Chm
c m cho vo cha.
Nhng cu ny rt nghch,
B s c Thch Ton
nh nhiu m dy t,
Mt hm cu hi m:
B ca cu l ai?
Cu mun bit iu y.
Nhng m cu th di:
B con h v cht,
Cn h l h L.
M c nui con ln,
Chu kh cc trm b.
Rt au bun, th l
Cu quyt tm git h
bo th cho cha.
Trong rng, mt ln n,
Cu ly p cht,
Bng m con h ny
May c mt ng gi
Ma gy, nh n cht,
Ri trc lc i xa
Ging dy rt n cn
Mt vi ng quyn him,
Gi l phng thn.
V thng n n tra
cc qun gn .
C iu khng c tin,
Nn cu phi ghi n,
M n lu, tt nhin.
N n mc thnh cha,
V c th dn dn
Ai i, cu cng ni:
Ca triu L trc y,
Cho mn mt vng t
C tn l Sm Chu
Lo s nghip di lu.
ng rt cn mt ngi
Ca nh L ngy trc,
Ri i tm khp ni.
Th l t y Chm
Ri xe nga quay v.
Khi i ngang qu c,
Mt s ngi nhn vua,
Th l nhiu ch n
n i n ca mnh.
H cn theo xa gi
Ln ti tn kinh thnh.
Hy tr n cho ti.
Lin vi v ra roi.
Bn k r s tnh,
Ri ngi cho tr ht,
M ch n qu ng,
n ni quan h gim
Ai ch s mt u!
Ni y gi l ph
Cn mang ci tn ny.
Tc l ph Cm Ch,
Mt ci tn rt hay.
N qun Ha Kim,
N l ph hng n.
Tic l gi y
Ngi ta vn ch nhau,
Ch qun khng cho n,
Thnh ci tn tru a
Ca nhiu ngi mc n
20
O THIN CHA,
CH QUC NG V CH NM
Gia th k Mi Su,
n lm n, bun bn
nhiu cng nc ta.
Bt u cc gio s
Mt s nc phng Ty
n i Vit truyn o
C mt sm hn c,
Nm Mt Nm Ba Ba.
l o Thin Cha
Gi-ru-xa-lem.
o c ba nhnh ln
c truyn b rt nhanh.
Dn dn o Thin Cha
nc ta hin nay
Tm phn trm dn s
L tn o ny.
Ch yu o C c,
Ta thnh R-ma.
Tn ngng c nh nc
Tn trng nc ta.
Vi cc nh truyn o,
C t ra u i
Hn ng Ngoi Thng Long.
ng nh vua Nguyn nh
Ni mt cu rt hay
V o C c Gio.
i khi th ny:
o C c tt p,
Rt hp vi lng ta.
Nhng ta khng theo c,
V mt l, l
Ch mt v mt chng.
Ta th mun hn th,
Du ta ni thc lng,
Rng cai tr mt nc
D, n gin hn nhiu
So vi vic qun l
My b v ta yu.
CH QUC NG
Thi y, cc gio s,
truyn o ca mnh,
Bng ch ci La-tinh.
y l vic khng d,
Mt qu trnh lu di,
Trc ht l gio s
Fran-si-sco Pi-na,
A-ma-ran, tip n
L cha Bac-b-za.
Nm Mt Su Nm Mt
T in Vit - La-tinh
c in v lu hnh.
ng mn ting Hy Lp
Ri cho nh ln trn.
Thy th vn cha ,
ng t mnh ngh ra
Cc du Nng v Hi
c hon thin, by gi
Cc vn bn nh th.
T in Vit - B - La,
Hn trm nm sau
Ch quc ng nc ta
Mi tr nn hon thin,
i iu v cuc i
ng vn l ngi Php,
Dng Tn R-ma.
Nm Mt Su Mt Chn
n ng Dng truyn o,
Ch yu ng Trong.
Nm Mt Su Hai Bn,
ng i ra min Bc,
Truyn o ng Ngoi.
Nm Mt Su Ba Mi,
Sau ng c c
Quay li x ng Trong,
Nm Bn Lm, ln na
Truyn o I-ran.
Cht, th su ba tui
thnh Ix-pha-han.
Nm kia ng c vic
D bn, nhng c n
Ving m ng ni ny.
CH NM
l ch Quc Ng,
Trc chng ta c
Quc m l th ch
Gi ch Nm cho tin.
l th ch vit
Da vo ch ngi Hn
Lc u ch n gin
Mn ch Hn tng hnh,
Gi l ch gi t,
Sau hai ch Hn
Mt ch Nm hai na,
Gi l ch hi thanh.
Na ch gi hiu .
Na ch gi c m.
Hin cc nh khoa hc
Ngi th ni lu lm,
Mi t thi nh ng.
Hin ta cn gi c
Vn bn Nm rt nhiu,
C s, vn, th ph
Ca cc i, cc triu.
Cc vn bn quc gia
Ch Nm trong vn hc
c s dng cng nhiu.
Nguyn Du dng n
Vit ng th Truyn Kiu.
Vy l ch Quc Ng
Lm ch Nm lu m
V ri vo qun lng.
K cng tic, by gi
Ch cc nh nghin cu
Mi hc n c
Gi th n c tch.
Bit k chuyn g y?
Gm , ng nh.
C mt ngi ph n,
V ca L Thi Cng.
Th m m ngt ngo,
Mt hm c o s
T nhin n nh chi.
Ch nh c mi d
Mt ba tic thin nh
Bng mt nng s
ng lc v sinh h
Mt c b rt xinh.
t tn l Ging Tin,
Cn am hiu vn chng,
Mi ci u tinh tng.
ng nm mi tm tui
Nng ly chng o Lang,
Con v quan tr s,
Cng qu v cng lng.
Mi ch c ba nm
Li bt xung h gii
V cha ht hn y.
Qu Nng v Th Nng.
V ri nng, y lnh,
n mt ni, by gi
Nng du ngon y ,
Chuyn lm iu tt lnh.
Bit n, dn s ti
Bn cho lp n th
Vn cn n by gi.
Khi cn h gii,
Nht l x Lng,
Cng ng ny m o
Vn th v chi n.
Vo cui i Hu L
C ng quan gi lo
tn mt nhn thy
My ng sc sng ngi.
Lng vn vi i,
Trong tn ngng vn ha,
Nhiu ni lp n, miu.
Nh n nng, nhn dn
Gi nng l B Cha,
21
Hm nay ng k chuyn
Mt nh th, ng trng,
Vng, ng mt ng trng,
No, ng bt u k.
Cng khng di lm u.
Cc chu nghe, c nh.
No, chng ta bt u.
C mt anh chng n,
Ngho, chng cn g n.
Hnh nh xa t tin
li chic ng quyn,
Dn lc no thiu tin
Th m ra, trong
C bc th gi quan.
Chic ng quyn nh b
Bn trong c th tht.
Anh ta mang bc th
n nh quan s ti,
Vn cha r thc h.
Thy bo th C Trng,
Quan va i n ca,
Ri ng ch quan nm.
Lin m th ra xem.
Th c du, ch k
Bc th ngn, ch vit:
Ti cu ng va ri.
Vy xin ng gip
Chu by i ca ti.
V mt nh tin tri.
ng vo thi thnh tr
Tn tht Nguyn Vn t,
Hiu C S Bch Vn,
M l Nh Th Thc,
Mi n lc lung tui
Mi chu ly cha ng,
Tc l Nguyn Vn nh,
C tng sinh qu t,
B bt b ng
Mi hai gi m y
Mi c vo ng phng.
Vo sm hn t nhiu,
V vi b m mnh,
Ri ly ng chng khc,
c b m cu k
Dy n ni n chn,
Khng st mt mn g.
Tm thy tn x Thanh,
Cu tr Bc hc gii,
l cun sch qu
ng mang t nc Tu,
i t nhiu tm yn,
ng mi ra thi c,
Lp tc u Trng nguyn.
Nm y bn lm tui,
ng c b lm quan
ng Cc i hc s,
Ca b Hnh, b Li,
Bn ca Thi thng hong,
Tc vua Mc Thi T.
Tic l ng vua ny
qua i qu sm
u cha ln thay.
Chnh s li nt bt,
ng dng s i chm
Mi tm tn lng thn.
Trong mi tm tn y
Nm Mt Nm Bn Hai,
Sau tm nm ti v,
ng v vi trc mai.
Nhng hai nm sau
Vua Mc li mi ng
Lm Thng th b Li,
Cng nh tc hiu y
Mt i thn ha nh,
By ba tui, t chc,
Tc l Lu My Trng,
Li n ng vo kinh.
u hi Trng Trnh.
ng m lp dy hc
Vo cui nm t Du,
Tc Mt Nm Tm Nm,
ng qua i lng l
ch thn Mc n Nhng
V qu ng cng ving
by t tnh thn.
Va l nh chnh tr,
ng l nh th ln,
C ch Nm, ch Hn,
Th ng tht tr tnh,
c, khng th hng h.
ng ni ting i
Nh nhng bi sm k
V s vic, v ngi.
Li rt ng sau ny,
Hay vic ng on ng
Th chin ln th hai.
Tn khc v ko di.
Nm Mt Nm Su Tm,
Nghe li khuyn ca ng
M Nguyn Hong yn ch
Vo lp nghip ng Trong.
Mun b L, ln ngi,
Th Pht th n on,
ng ni th, nh thi.
n hi k di lu.
Nhng li th v sau.
Nh th m nh Mc
chn vng t ny
Lp cn c, lnh nn,
Tn ti thm nhiu ngy.
Nhn tin ng s k
Thm vi chuyn th ny.
Hi hc Thanh Ha
ng c thy rt qu
Cun Thi t qu gi
Do o s Triu Nga
Rt ni ting i Tng
c kt ri son ra.
Tn l Lng Nh Ht,
Mt ln thy i s,
Sang gp li ngi ny.
ng theo mt ho hn
Tn l L Hng Chi.
Cng v ho hn ny
ng vt qua bin gii,
ng thy mt ng gi
C ln vn quanh nh.
ng gi y, tht l,
Tay mn m bi ri
ng p: i ngang qua
Thy c lung kh l
Bc ln t mi nh.
V rng ng vt v
Tm kim khp y
Tm hai nm nay.
Khi ng gi c hi
Cun sch l g,
ng p: l cun
em tng n mt ngi
L s thn i Vit,
Ri ngi y qua i
Trao n cho mn .
Gi ti tm ngi ny.
V thy c kh l,
Nn ti n y.
Ti th c li gii,
S c ch hai ngi.
Sp xung ly rt lu.
Ri ng chm ch c,
By ngy by m di.
c v hiu mi chuyn
Qu kh v tng lai.
Ri c hai vi v,
S hi v phm thng
Do hiu c tri.
ng gi ln phng Bc.
C mt anh tr gii
n thm thy Trng Trnh.
Hm y ba mi Tt,
ng ang lng mnh.
V tng s, t vi,
V sm k, tin tri.
ng sai anh y t
Ri thy tr nh Trng
Cng bm qu t vi
on bit ngi y
Sang y lm g.
Tc g di, st ngn.
Mt qu rt bnh thng.
Theo con, ngi y n
hi mn chic mai.
M cn g li di.
Theo thy, ng ny
n mn chic ba.
Mi ng ta vo y.
V ri ng hng xm
Hi mn tm chic ba,
Lc ra v, mm ci.
Thy hc tr ng ngc,
Con bm qu rt kh,
Ta c li khen con.
Nhng ng qu cha ,
Hi mn mai lm g?
b ci, nu bnh,
Lc ny ng va nhc,
C mt ngi em na,
ng k nt hm nay,
Ch s qua vi nt
ng mi u Hong gip,
Nhng c gi l Trng,
V qu Thch Tht,
Ri li theo hc anh,
ng tn ti nhanh chng
Trung vi triu L c,
Ch nh ng kh.
Nm Mt Nm Nm By,
ng u thi Hng,
Lc hm chn tui,
Cho lm Ng dinh,
Nm Mt Nm Tm Khng.
ng thi Hong gip,
Lm Th lang b Cng.
Nm Mt Nm Chn By,
Su mi chn tui i,
ng c c i s,
Ti i p hn ngi.
Ch hai nm sau ,
B Cng ri b Li,
Ri v qu nhn c.
V nc, ng truyn li
Mt s ni, v th,
Tn ng lm Thnh hong.
Mt s ging la tt
ng cng ln mang v
ng ra ng hng ngy
Nh th m c nc
Ti cho cc cnh ng
Phng X, Hong X,
Cn l mt nh th,
C ch Nm, ch Hn,
Cn lu n by gi.
ng cng l tc gi
Sm Thng th h Phng,
Ngi i chc v th
Gi ng l Trng Bng.
Th ng rt tao nh,
Lu c ba trm bi.
ng s k hm nay
CHUYN CON CH
C mt ch ch nh
Ni vi b ca mnh:
B i, con va thy
Mt qui vt rt kinh.
N ln nh ngn ni,
ch l con B.
M B th hin lm.
Ch to xc thi m.
Nu mun th c ta
Cng c th ln vy,
Vng, to ln nh B.
Ri ch B phng m
To na ln, b i!
N nh bm tht to.
Th l ht con ch
Cha sinh ra vn vt
Mi con mt ci u.
22
KHI NGHA NNG DN TH K 18
Gia th k mi Tm,
Ch cn l ci bng,
Nm ht mi thc quyn,
Lun hi h, yn tic,
Dn c cc b,
Li su thu nng n.
Ln con s nm trm.
Bn ny rt hch dch,
Mi ngi gh tm chng
Ri rung li b khng.
Nhiu nm lin tip v
Nng nghip b nh n,
nh n c cng, thng.
Xc la lit y ng.
Nm Mt By Ba By,
M u cc khi ngha
ng Ngoi lc ny.
Ri n L Duy Mt
x Ngh, x Thanh,
Ko di ba thp k,
Nguyn Hu Cu lnh o
Sn, Hi Phng.
Ly ca ci ngi giu
Qun He Nguyn Hu Cu
c dn chng hng ng
ng b bt, x hnh.
Gia th k mi tm
tr nn tha ha,
Ch bn rt ca cng.
Ngi nm ht quyn lc
L Qu n c vit,
Hn tham lam cc k,
Thu li t nm ca,
Cn dn th i kh,
Lm bn quan s ti
B dp tt rt nhanh.
Vic i s mi thnh.
KHI NGHA TY SN
Nm Mt By By Mt
Khi anh em Ty Sn
Pht cao c khi ngha,
Ba anh em h Nguyn
Lp cn c lu di
Vng Ty Sn Thng o,
H nh xung ng bng,
Lp Ty Sn H o,
Ly ca ngi tha ma
Chia cho k i n.
H cng i xa n,
B su thu nng n.
Nhn dn cc dn tc
u ng ln nht t.
Nm Mt By By By,
Trong mt trn tn cng
Chm dt x ng Trong.
Ra Ph Quc i thi,
Nm Mt By Tm Bn,
Ba vn qun ng b
b ln Rch Gi,
Nhanh v kh d dng.
M Tho l bn doanh.
ng nghin cu trn a
Rach Gm n Xoi Mt
chun b tn cng.
Khc sng rng nghn mt,
Hai bn b rm rp,
Gia c hn o nh
Cng um tm c cy.
ng m qun, i sn
Ch ch i qua y
Nm Mt By Tm Nm,
Nh ch vo mai phc,
V t c lao nh
Bt ng v mnh lit.
b nh tan tnh,
Chic chm, chic b chy.
Theo ng b v nc.
Mt n au nh i.
Vn p trong lng.
Hn va lin ln my.
*
Nguyn Hu tnh k
ang ng Ph Xun.
Nm Mt By Tm Su,
ng vt o Hi Vn
Nh ang ma nc ln,
Tip n, ng lp tc
Tin qun ra Bc K
Ph L dit Trnh,
Rm rp bc qun i.
Thng By nm Tm Su
Cha Trnh b dn bt
Th l chm dt
Hai th k ko di
Chnh quyn ca Cha Trnh,
Thng c gi ng Ngoi.
Mt thi vn chia ct
ng Ngoi v ng Trong.
*
Ln ng tr v qu.
Li ri lon, vua L
Mi Hu Chnh ra dp.
M li Min Bc
Cn t ra lng hnh,
C tng V Vn Nhm
Ra tr tn gian thn.
Nm Mt By Tm Tm,
l Ng Th Nhm,
Mt ch s Bc H,
Lm mt vic di dt
L cu cu nh Thanh.
Cui Mt By Tm Tm
sai Tn S Ngh
Tin su vo nc ta.
Qun ta phi tm rt
Ng Th Nhim cp tc
Cho bo v Ty Sn.
Ta lp tuyn phng ng -
Rt hp l o thng.
Ln ngi xong, lp tc
on qun i ip trng.
Khi va n x Thanh.
Ri lm l tuyn th
Khi ti ni Tam ip
bo ton lc lng,
Ba qun n Tt tm.
Ta ha cng n Tt
Thng Long linh thing!
Lp tc sau i tic,
o qun ln ca ng
c chia thnh nm mi
nh vo pha Ty Nam.
Mi th t c lnh
Vi cp tc ln ng,
nh v pha Hi Dng.
Mi th nm i sn,
m ba mi m lch,
Vt Gin Khu, qun ta
Ri rm rp tin ra.
ng m mng Ba Tt,
Ta b mt bao vy
n ly xy kin c,
C chng st bn bn.
Ta m u trn nh
Xng ln nh cn lc,
Dm nt n Ngc Hi.
L b binh ca ta,
Mt mi ca qun ta,
c Long l tng,
Tn cng n ng a.
T t, khng u hng.
Lin hn va ln my,
Vt Nh H b trn,
Dn Thng Long no nc
Th y, cc chu .
Ba mi vn qun Thanh
B qun dn i Vit
T ho v cha ng.
Hn th, chin u
V bo v non sng.
Gi n chuyn c tch.
ng s k hm nay
Mt cu chuyn rt hay
Ca nh vn an Mch
Tn l An-ec-xen.
ng c n t nh
Cu chuyn ny cm ng,
p kh ni thnh li.
Ci gi c lm ngi.
NNG TIN C
Rt su di y bin,
Gia mt m xa khi,
C mt th gii p,
p lung linh, tuyt vi.
y nc xanh thm,
San h cc mu.
C nhn nh bi li
Cy y rt nhiu,
Tm c leo ln nghch,
Cc nng tin c ht
Nhng bi ca du dng,
tu i lc ng.
u do Thi Hu qun,
Hp l v thng minh.
Ai b cng yu qu,
Nht l cc chu b.
Nm nng, p nh tin,
Tt c u nh nhnh,
Vui ti v du hin.
c bit l nng t,
Da mn nh cnh hng,
Nng p cn ch
Nng c ci ui ln,
C nm nng tin c
nh sng v c cy.
C nm nng ho hc
Ch n lc trng thnh,
Tc n mi lm tui
ln mt bin xanh.
Lc y, b Thi Hu
Ln u ri y bin,
Cc nng s c thy
Thnh ph v tu thuyn,
Nn phi ch lu nht
Ri ci ngy y n,
Nng tin c ln u
c Thi Hu trang im
K cng nh c du.
Vng dng x t,
Mt ni my rc
m chy xa xa.
Mt con tu ng yn,
Cc ct bum c h,
V xinh p tuyt vi
L mt chng hong t
Khong mi su tui i.
Hm y l sinh nht,
V n v pho hoa.
Nng c ngh nh la
Ri mi th lng xung,
Nng th vn m ui
Bng my en ko n,
Tri cht ni phong ba,
Tu b sng nh v
Nng tin c vi v
Bi li cu chng.
Hong T vn cn sng
Nng hn i mt y,
Nng a chng ln b.
l mt bi bin
Hoang d m nn th.
t chng ln bi ct,
Nng theo sng, li ra,
Va mng, va lo s
My c gi t lng
i ra bin ko li,
Ri nhiu ngi na n,
C c mt chic xe.
H a chng i mt.
Rt nhiu ln sau
Nng cn ti ni ny,
Khng cn mun lm g,
Khng cng bn bi li,
Cui cng mt c ch
Dn ng, a nng n
Tn lu i ca chng.
Lu i ca Hong T
Nm ngay bn ca sng,
Xy bng cm thch,
mu xanh, mu hng.
Nhng chm n rc r,
Trm mc nhng hng cy.
Dt do trong m khuya.
Thch c sng nh h
C linh hn bt t
V rng cc tin c
Cng c c linh hn
Nu c ngi yu h
Hn cha m yu con.
T y nng m tng
Thnh v ca Hong T,
Mt m gi gm ghic
M t tay ch thuc,
Do tu luyn lu ngy,
C th lm php l,
Tht in r, in r.
Mun tr thnh bt t
Gi khng r lm u,
S au y, rt au.
Ngi s c i chn
Nh c gi ngi trn.
Nhng mi ln ngi bc
Nh c nghn mi chng
M ph thy ni tip
V thnh ngi, mi mi
Quay tr li vi bin,
V nu chng Hong T
Nh con yu b m,
Tt c nhng iu ny.
i, tm hn bt t,
i, tnh yu m say.
i li, m ph thy
i ging ht ca nng,
Mt ging ht k diu,
Du dng v du dng.
V tnh yu Hong T,
Nng m ct li
Tay cm l thuc c,
Bi mt vng t bit
Tay t ln cu thang.
Thy chy c, v ri
Nh c li kim sc
X thn nng lm i.
V thay cho ui c,
Nng c mt i chn.
Nng vi vng ly tc
Hong T ang mm ci
V cm, khng ni c,
Ch lc u kh khng.
Ri du nng ln lu.
Nh m ph thy ni,
Khi mi ln ct bc,
Nh c nghn mi kim
Nng i bn Hong T
Bc m nh nh khng.
Khng ni m ch ci.
Th m khng ai bit
Ci au di chn nng,
Ci au nh la chy
Theo bc nhy nh nhng.
ci au ngui dn.
Cc ch nng ang n,
C m nng cn thy
V c b Thi Hu...
i, nh nh, nh nh.
Nhng nng vn li
Mong c Hong T yu
tr thnh bt t.
Chng yu nng, c iu
Yu nh yu em gi,
V chng vn bun ru
Thng nh c gi tr
Cu chng ln m tu.
Ni mi chuyn vi chng,
C chuyn c gi y
V cui cng n
Ci phi n, than i,
Chng Hong T ci v,
Ci v v ln ngi.
Tic ci m vui v,
V cng tan vi n
L c m thnh ngi.
Cht cc ch nng n,
Mt bun b, lo u,
Nhng mi tc ng mt
cu em, cc ch
Trc khi i n y,
Cho ph thy mi tc
Em hy cm ly n,
T gi n bnh mnh,
m vo tim Hong T,
Chn li thnh ui c,
By gi em phi chn
Cc ch chng ni on
Lng l i ln lu.
Chng li mt vi giy,
Ri vt n xung t,
ng vo lc rng ngy.
Nng gieo mnh xung bin.
Mt lc sau, tht l,
Nhng sinh vt nh b,
Hu hnh m v hnh.
Hy sinh v tnh yu
M khng thnh bt t,
Li au kh qu nhiu.
Nhng gi l tin n,
Mt cu chuyn tht p,
Mt tnh yu xt xa.
T ngy y, c th,
C th nng tin c
T lu thnh ngi
Vi linh hn bt t
Cu ri cuc i ny.
23
Hm qua ng ni
th k mi tm,
c bit l Ty Sn.
C v cc chin thng
Ngc Hi v ng a.
Mt trang s chi li
Giai on lch s y
Gn vi mt anh hng,
Mt con ngi v i,
Nhn th ng chu ta
im li nhng s kin
ni ngy hm qua.
Nh s sch ghi,
Qu gc x Ngh,
Dng di H Qu Ly.
Vo lp nghip ng Trong.
t ra b m h
Phi lm ngh bun tru.
Ba trai v nm gi,
Nguyn L l th ba.
C ba u gii v,
M l qu nh.
Mi ngi l s t
Ca mt mn quyn hay,
Thnh Ty Sn v phi,
Nm Mt By By Mt,
Nn lp tc ho s
Qun Ty Sn gii v,
Nguyn Hu l tng ti
Nn nh u thng y,
Anh em nh Ty Sn
nh n tn Bnh Thun,
Nhng gia nm By Bn
T Gia nh nh ra,
Cn vng t Ph Yn
Nhng mt vt ni lin.
Cng nm y, Cha Trnh
Cho a ba vn qun
Vt sng Gianh, nhanh chng
Ba anh em co cm,
C ng Trong, ng Ngoi
u o p - phi chn
Nn ha, nn nh ai?
Lm k th yu dn,
Tm yn pha Bc,
Quyt nh bi ng Trong,
Tng Nguyn Hu lc y
Hm ba tui, quyt nh
C c Nguyn Vn Hin.
Bn rt v bm tr,
Thn tc v tn cng.
T ch b bao vy,
Nguyn Hu o th trn,
Lun nh ng dp Ty.
Ra Ph Quc nm yn.
Nm Mt By By Tm
Nguyn Nhc t xng vng,
Nm Mt By Tm Su
Nguyn Hu nh Ph Xun.
ng nh ra Thng Long,
Dc ng, qu hong s,
ng t quyn sinh.
Thn tc, nh v bo,
Nh i vo ch trng,
Trc l mt i thn,
ng tr thnh ph m,
Ch my ngy sau
Cng i qun tr li
ng thnh Ph Xun.
Chia t nc lm ba,
Nguyn Hu x Bc H.
Vic Nguyn Hu t
Nghi k v i u,
V ri nm Tm By
M nh nhau d di,
Ty Sn nh Ty Sn.
Nguyn Hu cho i bc
Nhn Ty Sn lc c,
C ng Ngoi, ng Trong
Lin tp hp lc lng
Nguyn Hu li Bc tin,
Li nh nhanh, tc thn.
a qun v Ph Xun.
Trong khi Nguyn nh
Nm Mt By Tm Tm
Dn hm chn vn qun
o o nh thc chy,
Va ln ngi hong ,
Nguyn Hu li Bc tin,
Tin thng ra Bc K,
Th mnh nh v bo,
Rm rp bc chn i.
Hn n ngy mng by
n Tt Thng Long.
Vi chin thng ng a,
Ty Sn i thng,
Gii phng c Bc H.
Ch tng Sm Nghi ng
T vn v bun lo.
Tn S Ngh b chy,
gn gi ha bnh,
Nguyn Hu vn quyt nh
Ging ha vi nh Thanh.
Nh Thanh sai s gi
Theo k Ng Th Nhm,
Nm Mt By Chn Mi,
ng c on s gi
Mt trm nm mi ngi.
Dn u on s y,
i li t Lng Qung,
Hng th bn mi tui,
ng lm c nhiu iu,
nh ui gic xm lc,
Cho t do tn gio,
ng sa i hnh chnh,
Sp xp li chc quan,
Ch Nm thay ch Hn
ng by ra mt cch
Lm qun s nc lng.
ng ni vi qun s
Nu tt c u sp,
u sp ht, vic ny
Lm nc lng binh s,
Ngh tri cho vn may.
Cho c chng, c iu
C hai mt u sp.
Mt c la ng yu.
Cn cu chuyn c tch
ng s k by gi
L mt truyn ni ting
C b hong hu n
Ngi khu bn ca s,
Tuyt ri trng ngoi ng.
ba git mu
Ri ln lp tuyt dy.
Sinh c c con gi
B nh v tht xinh.
Da n trng nh tuyt,
Mi nh git mu,
Mt c b du hin.
Cha y mt nm sau
B sinh c con gi
ng nh li nguyn cu.
B t tn Bch Tuyt.
Nhng c va mi sinh
Th hong hu m, cht,
c li mt mnh.
B c thng c lm,
Th m mt nm sau
ly b v khc,
Ni l gii su.
Nh nhen v c c,
M v mi rt xinh,
Sut ngy nm np s
N ch ni s tht,
L vt bt ly thn.
Mt hm m hi n:
Ny gng, ni ta hay,
Ngi p nht l b!
n nm mi ba tui,
M cm gng, li hi:
Ny gng, ni ta hay,
Trc p nht l b,
Gi so vi Bch Tuyt,
V k, m ta,
Mt hm bn cho gi
ng lo th sn gi:
Mang gan n v y!
Vn thng ngi, ng lo
Tht ng i cho n!
M ku ln vui mng,
Ri ngu nghin n ht
Phi lm g lc ny.
Tht l l th d
Khng h lm hi nng.
Nng c i i mi,
Cho n khi bt ng
Thy mt ngi nh l
B nh v n s.
i nhiu nn i, mt,
M cng ti tri,
C mt iu th v:
Mi ci trong nh ny
Sch s v b t,
C by chic a con,
By khn n, by bt,
C ng by chic ging,
Ph vi trng nh tuyt,
Sch s v d thng.
Bt u ung v n,
Nhng mi a mt t,
Th n chic th by,
Nng mi thy tht va.
Ch nh y, ti mt
Mi v, cn lm bn,
H lm vic m.
l by ch ln.
Ngay lp tc cc ch
Ai n vi a xp?
Ai lm nhn vi ging?
Ai ung cc ru?
Ai ti nc cho hoa?
Ri i tm khp nh.
By ch ng lng ngi -
Mt c gi b nh,
H nng ng tip.
Gi by ch su ging,
Bch Tuyt s ht hn
H ra hiu ng s,
Hi iu n, iu ny.
V sao nng ti y.
H mi nng li
Tm c ni nng thn
Rt chu o, n cn.
By ch ln ngoi m
n chiu ti mi v.
Nng nu sn cm nc,
Lo chu tt mi b.
M hong hu c c
Nn m l p nht,
M cm gng, ci hi:
Ny gng, ni ta hay,
Trc p nht l b,
Gi so vi Bch Tuyt,
Trong ngi nh b nh
Nn m bit lo gi
M lng ln tc gin,
Tm cch hm hi nng.
M gi v ci trang
Thnh b lo m yu
M vt rng, li sui,
i su mi vo trong.
Thy b lo t t,
V gip nng mc o,
M ly si dy nh
Gi p nht l ta!
By ch ln hong s
Ri ni lng si dy.
Cc ch dn cn thn
Khi nh mt mnh.
V rng m cn n,
Khng ni mt li no.
Gi ai p bng ta?
A, con b cn sng.
Ri m ly qu to
Ch na c c,
Cn na xanh th khng.
M ci trang ln na
n c ni m cn.
Lin hi:B cn g?
Ti s khng m ca.
Xin mi b i i!
, th i, m ni,
N rt p, rt dn.
M b i qu to,
n na qu mu xanh,
M hong hu c c
Vui mng, ku nh in:
Nhng thng ln ca my
D c c n my,
V nh, m li hi:
Ny gng, ni ta hay,
Ngi p nht l b!
M rn ln sung sng:
By ch ln ti y,
C tm cch cu nng,
Nhng cu mi khng c.
Ri h nh em chn,
V lo v thanh bnh.
Ghi r h tn nng.
Ri h a ln ni,
t di tn cy xanh.
Cc ch ln lng l
Tt c cc loi vt
M sc mt vn ti,
Mi , da nh tuyt...
Mt hong t nc n
Nh ca by ch ln.
Nt mt rt ti xinh.
V mun bng mi gi
a nng v nc chng.
By ch ln cui cng
ng cho hong t
H khing rt cn thn,
Nn ra ming to hng.
Hi mnh ang u.
K mi chuyn t u.
Ri ng kiu hong t,
Chng cu hn nng.
Ri xe n Bch Tuyt
V vng quc ca chng.
Tip n l l ci,
M hong hu c c
M n mc lng ly.
M hi gng: C phi
p nht vn l ta?
Trc p nht l b,
Gi so vi Bch Tuyt,
M nh khng i na,
Ht khc li th di,
Cui cng vn ti d,
Xem c du l ai.
Cn tri tim c c,
Ut c m v tan.
Th l ht i m.
ng mt m n b,
Gian xo v xu xa.
24
Nm Mt By Tm By,
Tc inh Mi, ma thu,
Nguyn nh tr v nc,
Nung nu s tr th.
ng lp cn c mi
Nm Mt By Tm Tm,
To bo v bt ng,
Tc Si Gn by gi.
Tu chin Php n y.
Nguyn nh hc t h
Nhn Ty Sn lc c,
Ch yu l qun thy
V vua cn qu nh,
Thi s Bi c Tuyn
m ng ht cng vic
i thn lun lc c.
Dn chng li bt bnh.
Li c s quan Php
Nm Mt By Chn Ba
Gm nhiu mi nh ra.
ng nh thng ra Hu,
Th ca Ty Sn.
Phi chy ra Bc H.
Li tip tc nh ra.
ng ln lt nh chim
Ht Qung Tr ri Vinh,
T y, qun Nguyn nh
nh trn ln mn ngc,
Nhng va n Bc Giang
b th ho bt,
Vua v ti u hng.
H b nht vo ci
Sau ny ng b git
B nm voi x xc,
Nh Ty Sn chm dt,
Tn ti khng lu di,
T Mt By By Tm
n Mt Tm Khng Hai.
Cng nm y Nguyn nh
ng b tn i Vit,
Th ca nc mi
c chn l Ph Xun.
Nm Mt Tm Khng Su,
ng ln ngi hong
*
Nhn tin y ng mun
Ni thm v iu ny,
C s sang nh Thanh
kt tnh ha ho,
An Nam l tn c,
Tc nc Nam yn ha.
Ngi Hn gi khi h
Vit Thng l nc c
Nh Thanh khng ng ,
V nh Triu trc y
C nc tn Nam Vit,
Nn yu cu i ngc
Thnh tn gi nc ta.
Sau sut my th k
Qun ch v tp quyn.
Lnh th c m rng,
t nc li bnh an,
Di dn, lp n in.
Dn yn n lm n.
c xem l tin b,
Lm v vang nc nh.
ng lm c nhiu vic.
Tic ngi i v ng
Cn c cch nh gi
Thin cn v bt cng.
ng k cu chuyn ny.
C tht, mi gn y.
THNG HN V I
C mt nh ton hc
Nn b ngi tnh
Chng c g ng bn.
Ci c rt gt gay,
Chng cm ci lm vic,
Mt cng trnh v i,
V c ngi tnh
Thng thng nm vo mt
Mt ch Hn s sng.
Ch Hn nhc nh y
Bt chp li th phi,
Li lm vic, lm vic,
Mt cng trnh v i
Chng tm ra sch s,
Ung mt cc ru vang,
Cm khu sng thch u
Ri bn vo tim chng.
Bn v ton v tr,
c in my trm bn
Ri thin ti vt l,
Einstein, mt ngy,
ng say m c n,
Qu c mt khng hai.
Chc chc ng ng m
Sut na th ku ln,
Tn tc gi - Thng Hn.
Lt sau ng cha li
Tc Thng Hn V i.
Cu chuyn ch c th.
Ai ngh g th ty.
C ci ng trong sai.
C nhng ngi nh b,
C ci hn hn tht,
C ci hn tm thi.
, th hn cng c,
Min c ch cho i.
25
Dn c cc thng ngy.
Bnh dch v nn i
n ra nhiu ni.
Ca ng Phan B Vnh,
Nm Mt Tm Hai Mt,
Du ko di khng lu.
C cuc khi ngha ln
Nm Mt Tm Ba Ba.
L Vn Khi lnh o,
Mt tn quan gian c,
Ch my thng sau
C Lc Tnh u hng.
Con ng i d giang.
c iu n n p,
Mt nh th, cm u.
By gi ng s k
V ng nh th ny.
M th cng rt hay.
Mt hin tng k l
l Cao B Qut,
Mt nh th ti ba,
o bng n vn chng
Ri sau thnh tng gic,
ng sinh Ph Th,
Huyn Gia Lm by gi
B ng v ng ni
Vn hay v ch tt,
Nguyn H Ni,
Xp ng vo cui bng
c nhn ln y.
Sau ng vo Hu
D rt gii th vn.
Nm mt tm bn mt,
ng khn gi vo kinh,
Ri lm chc quan nh
ng c lm s kho
Mt ln chm, ng tic,
Thy mt s bi thi
Vic l, ng b bt,
ng l x t hnh,
Ba nm sau, c tha
ng theo o Tr Ph,
Ln tu ln Phn Bng
Ko di gn mt nm.
b L, nhng ng
Ln na b sa thi,
Nm mt tm bn by,
Bng c giy mi ng
Quay li Hu lm vic,
L chnh l th ph
ng lm quen y
mi ng gia nhp
V m o i khi
Vi nhm th ca h,
Gi l Mc Vn Thi.
Nhng ba nm sau ,
ng b i ra Bc
Lm gio th Sn Ty.
Treo o m, v nh,
Mn c cha va mt,
Dn i, nhiu n my.
ng b mt vn ng
Mt s ngi c tin
V s phu yu nc
Cc th mc giu c,
Rt ng h vic ny.
c tin hnh t t.
L vng ni M Lng,
Rt tic, vic bi l
Nn cui nm nm bn,
B sung vo lc lng
c im M Lng,
ng ch ng nh chim
Thnh Yn Sn ln hai,
Tn i inh Th Quang
Cho lnh bn ti tp
Cng ln lt b bt,
b mng ln ny
Vua T c t Hu
Ra lnh ct ct th cp
Ri cho xe bu riu
Khp cc tnh Bc K,
Xong, a vo ci gi,
nc sng cun i.
Cn l mt nh th,
Mt nh th rt ln,
Ni ting c by gi.
May mn cn gi c
Ch yu th ch Hn,
hay v bt ng.
Th ng l kh phch
Ca mt bc tc nho,
Mt tm lng yu nc
Cao B Qut t nh
n ni gii, ch ln,
Ln ln cng kh phch,
Nht l bn ngu dt
Ln n, nhn l trng
Cn k c tn mnh:
i voi p p y,
c ui, c vi.
Hay ng l n ri?
Lo l trng tc lm,
Nhng khng dm lm g.
Ngi ln s xm x.
Dn i xem ng c,
Hm y tri oi bc,
Qut xung tm H Ty
ng lc Minh Mng n,
Vua ni ti ny lo,
Phi nh ng mi ho.
Vy cu i vua ra,
Nu i c, i ng,
Di h, c p c.
Vua ni ri mm ci.
Qut lp tc p li:
S l bn quan li,
Nm mt tm ba mt,
Bi ng lm rt tt,
Nn c u c nhn,
ng ca Cao B Qut,
Bn nh trt tc th.
Nhng ng vn khng nn
V tip tc i thi.
Tip tc li thi trt,
V khu kh ca ng
Quan c qua l bit.
B v qu nm khnh,
Lm th hay c sch
V lng l ch thi.
Thng Long lc y
Hc tr theo rt nhiu.
Mt ln Cao B Qut
T m n xem sao.
Ti ni, ng ta ca
Bn cho hi l ai.
p: Hc tr, nhn tin
Th th hy i li
V i ny by gi:
Qut p ngay tp l,
Va chun li va hay.
Ri m o sut ngy.
T h thnh bn
Rt hp tm u.
Ni: Xa ny ch c
Bn b ch trn i.
Hai b l ca Qut.
Mt - ca Nguyn Vn Siu.
C thin h ch mt,
M th cng l nhiu.
THAY LI KT
n hm nay, kt thc
Sut hm by th k,
n th k Mi Chn,
Nhiu trang s v vang,
Ca bao lp cha ng
hy sinh xng mu
bo v non sng.
Ta, ng v cc chu
Phi bit m t ho.
V khng bit Qu Kh
din ra th no,
Th y cc chu .
ng k cc chu nghe
n gin v d hiu,
Bng th ni, nh v.
Cc chu c, c nh.
Nh ri k cho nhau.
Va vui va b ch.
Cng chng kh lm u.
Chia tay, ng Tn Bo
Ch mong mun mt iu
L hy chm hc s.
ng yu cc chu nhiu.