UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS

FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA

PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

PUNIM SEMINARIK
LNDA:Teknologjia Prodhuese n Mekatronike II

TEMA:Purpunimi me Deformim

Mentor : Punoi:
Prof.Dr. Rrahim Maksuti Halime Rakipi

TETOVE 2016

1
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

PRMBAJTE

ABSTRAKT..................................................3

HYRJE...4

STRUKTURA KRISTALORE E METALEVE...5

DEFORMACIONET DHE SFORCIMET7

PRPUNIMI I MATERIALIT ME NDARJE.9

PRPUNIMI ME STAMPIM DHE SHPIM...12

VEGLAT PR PRPUNIM ME STAMPIM.13

PROCESI I FARKTIMIT..14

PRPUNIMI ME PRKULJE DHE VEGLAT PR

PRKULJE............................................................................................15

PJEST E KONSTRUKCIONIT BAZ T VEGLS PR

PRPUNIM ME PRKULJE 17

PRPUNIMI ME KUPOSJE..19

KARAKTERISTIKAT E PROCESIT T KUPOSJES...20

PRFUNDIMI..21

LITERATURA.22

2
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

ABSTRAKT

Ky punim sht prpiluar sipas proramit t lndes Teknologjia Prodhuese n

Mekatronik II
N kt punim do t flitet siprfaqsisht pr prpunimin me deformim me konkretisht
do te tregohen proceset e shpimit, stampimit , kupsjes, ndarjes, prkuljes dhe
farktimit.

3
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

I.0. HYRJE

Prpunimi me deformim sht nj nga prpunimet m t

rndsishme n industrin mekanike. Metoda me e vjeter q sht
prdorur nga kjo lmi sht farktimi.
Me zhvillimin e mtejm t teknologjis dhe industris tani prdoren
metoda t reja t prpunimit me deformim, si dhe pr tu realizuar punimi
i detaleve prdoren makina dhe vegla m cilsore dhe produktive.
Punimi me deformim i metaleve ka nj prdorim t madh n prodhimtarin
serike dhe masovike pr punimin e detaleve t cilat prdoren n amvisni,
makineri, elektronik, aeronautik, industri ushtarake, kozmike, ndrtimore
etj.
Ky lloj prpunimi ka prparsit e saj, sepse me numr minimal t
operacioneve dhe mbeturin sa m t vogl fitohen detale me form dhe
prmasa t sakta.
Qe t mund t prpunohet materiali me deformim ai duhet t sillet ne
gjendje t rrjedhjes plastike, pra duhet t ngarkohet me ngarkes mbi
kufirin e plasticitetit, pr tu kryer kjo pune prdoren makinat dhe veglat
prkatse, t cilat mund t zgjedhen pasi t kalojm npr kto faza:
- analiza e procesit teknologjik
- konstruktimi i vegls
- zgjedhja e makins
Analiza e procesit teknologjik fillon me llogaritjen e raportit n mes
t sforcimeve dhe deformimeve nga kushtet e ekuilibrit dhe ato t
rrjedhjes plastike.
Llogaritet puna dhe forca pr deformim, pastaj kalohet ne kushtet n t
cilat realizohet procesi optimal i deformimit, respektivisht shkalla m e
lart e deformimit dhe numri minimal i operacioneve.
Konstruktimi i vegls varsisht nga forma e detalit i cili krkohet t
realizohet duhet t konstruktohet vegla pr prodhimin e atij detali, vegla
duhet t ket dimenzione t sakta, kualitet t mir t siprfaqeve dhe t
ket qndrueshmri ndaj konsumit.
Makina zgjedhja e makins bhet n baz t operacionit, forcs
punuese, hapit punues, prmasave t detalit, energjis q duhet shpenzuar
pr prodhimin me deformim t atij detail si dhe parametrave tjer
prodhues. Makina duhet t jet universale pr m shum operacione,
kemi edhe makina speciale q shrbejn kryesisht pr nj operacion

4
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

II STRUKTURA KRISTALORE E METALEVE

Radhitja e rregullt gjeometrike n hapsir q e zn atomet n

gjendje agregate t ngurt formojn rrjetn kristalore . Struktura e till
prcakton vetin themelore t kristaleve anizotropin e tij. Atomet n
kristal edhe pse zn vend t caktuar , nuk jan t palvizshm ,por ata
edhe m tej ashilojn rreth qendrave fikse t caktuara t cilat
konsiderohen si pozita stacionare t atomeve- nyje
n rrjetn kristalore . Amplituda e oshilimeve t atomeve rreth ktyre
qendrave stacionare n temperaturn e dhoms sht e vogl.
T gjitha kristalet varsisht nga elementet e simetris s tyre, ndahen
n 32 forma dukurie natyrore dhe jan t unifikuara n sisteme t cilat
quhen singone ( q jan shtat) :
Kubike (e ka nga nj atom n kulmet e kubit dhe nga nj atom n
prerjet e diagonaleve t siprfaqeve t anve ).
Tetragonal ( paraqitet te Sn- kallaji, In- indiumi, Ta - tantali ).
Rombik ( e kan As- arseni, Sb antimoni , dhe Bi- bizmuti ).
Romboedrik
Moniklin
Triklin
Heksagonal ( paraqitet te Be- beriliumi, Mg- magneziumi, Zn
zingu, Cd- kadmiumi etj . Atomet n kt rrjet jan radhitur n kulmet
dhe n prerjet e diagonaleve t bazave, ndrsa tri atomet gjenden brenda
n rrjet ).
Metalet dhe lidhjet e tyre kristalizohen n form t rrjets kubike dhe
pikrisht, vllimore apo siprfaqsore t cenrtruar kristalite, e pastaj edhe
n form t rrjets kristalite heksagonale ose tetragonale etj.

5
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

Fig- 1 .Rrjeta kubike kristalore Fig 2 .Rrjeta kubike kristalore

vllimisht e centruar e centruar siprfaqsore

Fig 3 Rrjeta kristalore heksagonale

- Varsisht nga lloji i rrjets kristalore kemi edhe rrafshet rrshqitse

p.sh. n rrjetn kubike me prqndrim n faqe mund t trhiqen m
shum rrafshe se n rrjetn kubike me prqndrim n qendr.
Rritja e numrit t rrafsheve rrshqitse lehtson procesin e
prpunimit pa heqje ashkle t metaleve, sepse me kt rritet edhe numri i
drejtimeve te t cilat egziston mundsia e deformimit , pra metalet me
rrjet kubike me prqndrim n faqe jan m plastike, kan nj prpunim
m t leht se metalet q kan rrjet kubike me prqndrim n qendr.

6
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

III DEFORMACIONET DHE SFORCIMET

Deformimi sht ndryshimi i forms s trupave nn veprimin e

forcs. Deformacionet mund t jen elastike dhe plastike.
Nj trup pas pushimit t veprimit t forcs konsiderohet se ka psuar
deformime elastike. Mirpo, nse trupi pas pushimit t veprimit t forcs
nuk rikthehet n formn e prparme konsiderohet se sht deformuar
plastikisht ( pa kthim).
Elasticiteti dhe plasticiteti jan karakteristika t t gjitha llojeve t
trupave. Trupat e ndryshm kan elasticitet dhe plasticitet t ndryshm .
Nn veprimin e forcave t jashtme trupat e ngurt i kundrvihen
deformimit dhe n ta paraqiten forcat, t cilat tentojn q grimcat e trupit
ti kthejn n pozitat e mparshme, Kto forca quhen forca t brendshme.
Intenziteti i forcave t brendshme shprehet me sforcime.

Egzistojn shum metoda t prpunimit pa heqjen e ashkles

(me deformime) .

Metodat m t prhapura t deformimit plastik jan:

-Ngjeshja
-Lakimi
-Prdredhja
-Kuposja
-Presimi
-Farktimi
-Tejshtytja
-Formsime t ndryshme
-Bashkimi ose ngjitja me deformim
-Proceset e kombinuara .

Prpunimi pa heqje ashkle bazohet ne plasticitetin e metalit, pra ne

vetin e mueshme q kan trupat kristalin, q t ndyshojn formn nn
veprimin e forcave t jashtme duke ruajtur formn e re q marrin pas
largimit t ktyre forcave.

7
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

Kur mbi nj trup metalik veprojn forca t jashtme ekuilibri i atomeve

prishet, ata zhvendosen ndaj njeri tjetrit derisa t krijohet nj ekuilibr i
ri, pra copa deformohet duke ndryshuar formen dhe prmasat e saj. Ky
deformim mund t jet i qndrueshm ( plastik) ose i pandryshueshm
(elastik). N fillim defommimet jan elastike dhe pastaj me rritjen e
mtejshme t forcs s jashtme ato bhen plastike. Deformimet plastike
fillojn n astin kur mbarojn deformimet elastike, kshtuq deformimi i
prgjithshm i cops (detalit punues) sht:

= e+ p

deformimet e prgjithshme
e - deformimet elastike
p - deformimet plastike

Kur forca e jashtme pushon s vepruari deformimet elastike zhduken

dhe mbeten vetm deformimet plastike.
Deformimet plastike varen nga plasticiteti i metalit q sht aftsia e
tij pr tu deformuar n mnyr t qndrueshme, pa i prishur lidhjet
strukturore d.m.th pa u shkatrruar, prandaj sht e nevojshme q kto veti
t metalit t njifen mire, sepse vetm ather mund t projektohet nj
process teknologjik i rregullt.
Pr te studjuar prpunimin e metaleve me deformim duhet gjetur
lidhjen universale t tensioneve dhe deformimeve me karakter makro dhe
mikroskopik.
Pr ta shqyrtuar varsine e deformimeve nga tensionet e krijuara ne
brendsin e materialit e marrim ne studim proven ne trheqje t elikut
karbonik fig.1.

8
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

IV PRPUNIMI I MATERIALIT ME NDARJE

Prpunimi me ndarje paraqet at lloj t prpunimit gjat s cils

ndarja e materialit bhet n pjes , ku njra prej pjesve sht detal ndrsa
pjesa tjetr si gjysmfabrikat ose si mbeturin.

Prpunimi me ndarje zakonisht bhet me grshr makinerike ose me

ndihmen e vegls prkatse t konstruktuar pr at operacion e vendosur
n presa t ndryshme hidraulike, ekscentrike etj.

Prpunimi me ndarje mund t paraqitet n kto forma:

1.Prerja-paraqet metoden e cila prdoret m s shumti, d.m.th. ndarjen e
njrs pjes t materialit nga tjetra pr pregaditjen e gjysmfabrikateve
pr prpunim t mtejshm.

2. Stampimi paraqet nj lloj t prpunimit kur copa prehet sipas

konturs s jashtme kshtu q si detal punues merret pjesa e brendshme,
derisa pjesa e jashtme sht mbeturin.fig 4.

Fig.4. Stampimi : 1- detali(pjesa e brendshme), 2- mbeturina(pjesa e

jashtme)

9
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

3.Shpimi- Gjat kti lloj prpunimi n pjesn punuese

llamarin shpohen vrima t formave t ndryshme, kshtu
q si detal punues fitohet pjesa e jashtme, derisa pjesa e
brendshme paraqet mbeturin fig.5.

Fig.5. Shpimi: 1- detali, 2- mbeturina

4. Prerja e pjesrishme- paraqet prpunimin gjat s cils copa prehet

pjesrisht, pa e ndar plotsisht detail e prer.Fig.6.

Fig.6.Prerja e pjesshme
5. Prerja e llamarins n shirita

fig.7. Prerja(ndarja) e llamarins.

10
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

6.Prerja e buzve- bhet pas operacioneve t kuposjes ose

lakimit, pr t hjekur materialin e teprt ose prerjen e
shtesave fig.8.

Fig. 8. Prerja e buzve t ens.

7. Stampimi dhe shpimi i pastr ky lloj prpunimi bhet kur duhet t

hjekim materialin shtes t dhn, ashtu q pjesa punuese (detail) t vie
n prmasat dhe tolerancat e duhura fig .9 .

8. Kalibrimi i vrims- kalibrimi paraqet mnyrn e prpunimit gjat s

cils nuk bhet ndarja, por vetm ngjeshja e materialit me elemente t
forta fig.10.

Me stampim dhe shpim punohen detale prej llamarins me

dimenzione t ndryshme.
Operacionet e stampimit dhe shpimit gjinden te pjest (detalet) me form
t komplikuar. Mirren si operacione baz tek prpunimi i pjesve nga
llamarina.

Fig.9. Prpunimi i pastr Fg.10. Kalibrimi

i stampimit dhe shpimit

11
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

V PRPUNIMI ME STAMPIM (STANCIM) DHE SHPIM

Fig .11. Stampimi

Prveq ndarjes s thjesht t materialit me grshr, si prfaqsues tipik i

prpunimit t materialit me ndarje sht stampimi dhe shpimi. Me
deprtimin e stampuesit (deprtuesit) n material i vendosur n pllakn
prerse fig.10. lajmrohen tensioned n material. Kur ky tension e kalon
kufirin e rrjedhshmris fillojn deformimet , pr shkak t cilave
materiali rrshqet nn stampuesin gjegjsisht n drejtim t rezistencave
m t vogla (n t bra me viza t ndrprera).

(deprtimit- shpimit) dhe fazat e

deformimit t materialit gjat
stampimit.

Fig.12.Diagrami i ndryshimit t forcs s stampimit

12
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

VEGLAT PR PRPUNIM ME STAMPIM

Pr kt prpunim shfrytzohen m s shumti veglat

speciale, t cilat zakonisht konstruktohen sipas prodhimit.Megjithate
gjat prodhimtaris serike dhe serive t vogla t prodhimit t detalit
shpesh prdoren veglat t cilat i dedikohen grupit t prgjithshm t
veglave t cilat pastaj kombinohen dhe fitohen veglat pr punimin t tr
grupit t prodhimit t cilat mes tyre mes tyre dallohen vetm me disa
pjes.
Zgjedhja e llojit t vegls , varet prej madhsis dhe forms s detalit
i cili punohet.
Sipas ksaj veglat mund t jen:
-t hapura
-gjysm t hapura
-me udhzues shtyllor
me udhzues t kombinuar

Sipas numrit t copave t cilat mund t stampohen:

-veglat me nj stampues
-dhe veglat me m shum stampues t cilt stampojn prnjher
disa kontura. prnjher.
Sipas radhitjes pr stampimin e konturave:
njoperacional, t cilt tr konturn e stampojn me nj operacion
shumoperacional, te t cilat secili stampues e ndan vetm nj
pjes t profilit, dhe pjesa punuese pas do hapi t press
zhvendoset deri te pozita nn stampuesin tjetr pr formimin e
profilit.

Fig.13. Vegla pr shpim

13
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

VI PROCESI I FARKTIMIT
Procesi i farktimit sht nj nga mnyrat m t vjetra t prodhimit
t veglave q ka prdorur njerzimi. Farktimi sht proces i farktimit t
metaleve n gjendje plastike ku ndryshimi i trajts s materialit kryhet me
ndihmn e goditjeve t njpasnjshme t ekanit apo me ngjeshje
graduale t press.
Gjat procesit t farktimit, struktura e derdhur dentritore e metalit
transformohet n struktur kokrrimt me rast dukshm prmirsohen
vetit fiziko-mekanike t detalit. Metodat e farktimit ndahen n: farktim
t lir dhe farktim me matrica (kallpe) ose stampim vellimor n t
nxeht.
Deformimi i cops gjat farktimit t lir sht krejtsisht i lir n planin
normal me drejtimin e goditjes dhe mund t bhet me dor ose me pajisje,
kurse farktimi me matrica shkakton nj deformim t detyruar ose t
kufizuar, ku materiali detyrohet t lviz n hapsirn e foles s matricave
duke marr formn e saj. Kjo mnyr e farktimit sht m e prparuar
dhe prdoret n prodhimtari serike dhe masovike dhe ka produktivitet t
lart dhe cilsi t mir t prodhimeve.

Proceset kryesore t farktimit t lir jan:

ngjeshja,
zgjatimi,
prerja,
prkulja,
prdredhja dhe
stancimi (stampimi) etj.

14
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

VII PRPUNIMI ME PRKULJE DHE VEGLAT

PR PRKULJE

Prkulja paraqet operacionin m t prhapur t trajtimit t

materialit me deformim.
N shumicn e rasteve, kjo paraqet vetm nj nga operacionet t
procesit m t komplikuar t prpunimit d.m.th prkulja mund t
kombinohet me kuposje, stancim etj.
N kt mnyr mund t prpunohen detalet prpunuese nga
llamarina, si dhe t tjert gjithashtu gjysmprodhime t ndryshme (gypat,
pllakat, materialet t profiluara etj.).
N gjendje t ftoht kryhet prkulja e materialit dhe pllakave me
trashsi t ndryshme e cila sillet n kufi shm t gjr prej 0.01 deri m
100 mm.
Varsisht nga dimensionet dhe konfiguracioni i detalit punues,
trajts s mparshme dhe llojit t prodhimit, prkulja n funksion t
makins dhe t vegls mund t realizohet ne disa mnyra:
me an t veglave t vendosura n presa t llojeve t ndryshme
(presa ekscentrike, me lakore, me friksion, hidraulike)
n makina speciale pr prkulje dhe profilim
ne makina pr prkulje me an t cilindrave.
Me an t paisjeve speciale t mekanizuara ose manuele (me dor).

Sipas forms s detalit punues dallohen:

prkulja kndore, e cila mund t jet njkndore dhe shumkndore
fig.1.I.
prkulja harkore, t cilat shpesh kombinohen me kndoren fig.1.II.
prkulja e konfiguracioneve t ndrlikuara fig.1.III.

Fig.14. Prkulja e llamarins n forma t ndryshme.

15
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

Kemi perkuljen kndore e cila ekzekutohet me an t veglave t

vendosura n presa universale (ekscentrike, hidraulike) ose ne presa
speciale dhe ndahet ne prkulje njkndore, dykndore dhe
shumkndore.

Fig.15.Prkulja (lakimi) i pandrprer i materialit me vegl universale

16
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

PJEST E KONSTRUKCIONIT BAZ T

VEGLS PR PRPUNIM ME PRKULJE

N fig .16 sht paraqitur konstrukcioni i vegls s hapur, i cili

prbhet prej patrics (1), matrics (2) . N matric jan t vendosura
udhzueset(3) pr drejtimin e kahjes s llamarins e cila prkulet. Matrica
prforcohet pr tavolinn e press, ndrsa patrica (formuesi) n shtypsin
e press.Gjat puns s press formuesi (1) i ofrohet matrics (2) e me
kt rast llamarinn (4) e lakon dhe e shtyp pr matrice, q t mbahet
llamarina n pozitn e duhur vendoset n mes t udhzuesve (3).

Fig.16.konstrukcioni i vegls s hapur

17
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

Shpeshher pr prkulje njkndore prdoret shenja V pr at

dykndore U dhe shumkndore Z.
Prveq prkuljes kndore realizohen edhe operacione t prkuljes
rrethore, mbshtjelljes rrethore t skajeve t llamarins, prkuljes n
form t gypit etj.

Fig.17. Vegla pr prkulje rrethore me an t tri

operacioneve.

Numri i operacioneve gjat prpunimit t ndonj detali punues me

an t perkuljes varet nga konfiguracioni i tij, saktsia e krkuar,
aplikimit t teknologjis dhe kushteve t tjera. Ndonj form m t
komplikuar duhet ta realizojm me an t m shum operacioneve me
vegla t thjeshta ose vetm me nj opercion me vegl m t ndrlikuar,
secila mnyr do t aplikohet nvaret nga treguesit ekonomik t prodhimit.
Perkulja kndore realizohet me vegla speciale n presa universale,
raste m t shpeshta jan prkulja e forms U dhe V.
a) paraqet prkuljen e lir V.
b) V prkuljen n vegl t mbyllur
c) U prkulja aplikohet te detalet me saktsi t madhe dhe
d) U prkulja aplikohet te detalet me saktsi jo t madhe
Mbajtesi ne fig nn c) paraqet pjesn elastike t vegls nn shtypje t
sustes apo ajrit t komprimuar dhe ka pr detyr q gjat prkuljes t
pengoj rrshqitjen e llamarins n njrn an si dhe pr nxjerrjen e detalit
punues nga vegla pas mbarimit t opetacionit t prkuljes.

18
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

VIII PRPUNIMI ME KUPOSJE

Kuposja sht lloj i prpunimit pa heqje ashkle gjat s cils duke

filluar prej llamarins s rrafsht si gjysmfabrikat, punohen (fitohen)
detale cilindrike ose jo cilindrike me fund, t cilat mund t jen me kuror
ose pa t.
Sot me teknologjin e kuposjes punohet nj asortiman i gjr dhe i
llojloshm i detaleve siq jan pjest e automjeteve motorike, dyert,
kulmet, rezervuaret etj., pjest e pajisjeve pr amvisni, pjes pr
frigorifer, shporet, en, ambalazhe etj., pjes pr elektroteknik; n
industrin e aiproplanve dhe raketave etj.
Me kuposje mund t punohen llamatinat me trashsi prej 0,02 deri 50
mm me siprfaqe t rrafshta dhe t pastra.
Forma fillestare e llamarins pr kuposje sht llamarina e rrafsht
gjysmfabrikat, i cili mund t jet me form rrethore, katrore, eliptike,
shiritore ose i ndonj forme tjetr q varet kryesisht prej forms s detalit
punues.
Makina n t ciln vendoset vegla pr kuposje sht presa e cila
mund t jet hidraulike, ekscentrike etj. Lloji i press varet nga forma dhe
madhsia e detalit i cili punohet, llojit t vegls dhe madhsis s forcs
s nevojshme pr kuposje.
Punimi i detaleve me kuposje sht mjaft i thjesht dhe i lir sepse
ka mbeturin t materialit fare pak apo nuk ka fare, detalet e fituara kan
fortsi dhe ngurtsi t madhe.
Varsisht nga forma e detalit i cili punohet mund t kryhet kuposja
me nj operacion nse detali ka thellsi t vogl dhe form t thjesht.
Mirpo nse detali ka thellsi t madhe nuk mund t punohet me nj
operacion deri te forma e fundit pr shkak se kishte me ardh deri te kputja
e materialit pr kt arsye kto detale punohen me dy ose m shum
operacione.

19
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

VIII.1. KARAKTERISTIKAT E PROCESIT T KUPOSJES

Kuposja sht operacion me ndihmen e s cilit, duke filluar prej

gjysmfabrikatit n form pllake, fitohen detale t zbrazta me kontur
t mbyllur.
Kuposja kryhet me ndihmn e vegls pr kuposje me presa hidraulike
dhe me presa tjera me veprim t thjesht dhe dyfishor.

a) b)

Fig.18 Skema e procesit t kuposjes pa mbajts t llamarins

a) operacioni i par i kuposjes
b) operacioni i dyt i kuposjes

20
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

PRFUNDIMI

N baz t asaj q tham deri m tani mund t konkludojm se me

zhvillimin e mtejm t teknologjis dhe industris tani prdoren metoda
t reja t prpunimit me deformim, si dhe pr tu realizuar punimi i
detaleve prdoren makina dhe vegla m cilsore dhe produktive.
Punimi me deformim i metaleve ka nj prdorim t madh n prodhimtarin
serike dhe masovike pr punimin e detaleve t cilat prdoren n amvisni,
makineri, elektronik, aeronautik, industri ushtarake, kozmike, ndrtimore
etj.
Ky lloj prpunimi ka prparsit e saj, sepse me numr minimal t
operacioneve dhe mbeturin sa m t vogl fitohen detale me form dhe
prmasa t sakta.

21
 UNIVERSITETI SHTETROR I TETOVS
FAKULTETI I SHKENCAVE T ZBATUARA
PROGRAMI STUDIMOR: MEKATRONIK

LITERATURA

[1] .Osmani.H.Materialet Mekanike.Prishtin 2008

[2] Osmani.H.Teknologjia Prodhuese n Mekatronik I Tetov 2011

[3] Trajkovska.E. Teknika e Prodhimit.Shkup 2013

[4]https://www.google.com/search?q=perpunimi+me+deformim&biw=13
66&bih=662&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwimmcPm
wcLRAhVEDSwKHecLBDgQ_AUICCgD

22