100 Soruda

Serbest Blgeler
Sunufl
Serbest blgeler; siyasal olarak lke snrlar iinde olmakla beraber gmrk hatt
dflnda saylan, lkede geerli ticari, mali ve iktisadi alanlara iliflkin hukuki ve idari
dzenlemelerin uygulanmad veya ksmen uyguland, snai ve ticari faaliyetler
iin daha genifl teflviklerin tannd ve fiziki olarak lkenin dier ksmlarndan ayrlan
yerler olarak tanmlanabilmektedir.

Serbest blgelerin kurulmas iin Cumhuriyetin ilk yllarndan itibaren giriflimler

yaplmfl olmakla birlikte; ancak 24 Ocak 1980 Ekonomik stikrar Kararlar sonrasnda
ekonomide dfla alma sreci ile birlikte 3218 Sayl Serbest Blgeler Kanunu ile
15.06.1985 tarihinden itibaren Trkiyede ticaret ve sanayide daha genifl muafiyet
ve teflvik unsurlarn uygulamay amalayan serbest blgeler kurulmaya bafllanmfltr.

Trkiyenin Avrupa Birliine adaylk sreci ierisinde serbest blgeler konusu,

Topluluk tarafndan Trkiye iin hazrlanan temel belgelerde bir elefltiri konusu
olarak yer almfl ve bu kapsamda zellikle son yllarda serbest blgeler mevzuat
ile ilgili kapsaml deiflikliklere gidilmifltir.

Bu kapsamda yaplan deifliklilerin en nemlisi, serbest blgelerde vergi mevzuatna

iliflkin hkmlerin uygulanmayacana dair dzenlemenin, 06.02.2004 tarihli Resmi
Gazetede yaymlanan 5084 sayl Kanun ile deifltirilmesi ve bir anlamda blgelerdeki
snrsz vergi teflvikine bu Kanun ile son verilmesidir.

Benzer bir flekilde, Serbest Blgeler Kanununun 1. maddesinde Trkiyede ihracat

iin yatrm ve retimi artrmak, yabanc sermaye ve teknoloji giriflini hzlandrmak,
ekonominin girdi ihtiyacn ucuz ve dzenli flekilde temin etmek, dfl finansman ve
ticaret imknlarndan daha fazla yararlanmak... fleklinde ifade edilmifl olan serbest
blgelerin kurulufl amac; 12.11.2008 tarih ve 5810 sayl Kanun ile ihracata ynelik
yatrm ve retimi teflvik etmek, dorudan yabanc yatrmlar ve teknoloji giriflini
hzlandrmak, iflletmeleri ihracata ynlendirmek ve uluslararas ticareti gelifltirmek
fleklinde deifltirilmek suretiyle serbest blgelerin ihracat gelifltirme fonksiyonu
daha gl olarak vurgulanmaya bafllanmfl ve yine ayn Kanunla serbest blgelerde
retilen rnlerin asgari % 85ini yurtdflna ihra eden mkelleflerin istihdam
ettikleri personele dedikleri cretler gelir vergisinden istisna hale getirilmifltir.

Serbest blgeler rejimi zel bir rejimdir ve gerek serbest blgelerdeki faaliyetlerin
genel dzenlemeler haricinde baz zel dzenlemelere tabi oluflu, gerekse de konuya
iliflkin mevzuatn zaman zaman farkl yorumlara yol aabilen yaps nedeniyle,
zellikle uygulamaya ynelik baz tereddtler ve belirsizlikler yaflanabilmektedir.

Tm bu hususlar birlikte deerlendirildiinde 100 Soruda Serbest Blgeler adl

alflmamz, serbest blgeler ile ilgili zet bir bilgi vermek, blgelerdeki vergi
uygulamalar, muafiyet ve teflvik unsurlar hakknda yatrmclar genel anlamda
bilgilendirmek ve yatrmclarn konuyla ilgili muhtemel sorularna flk tutabilmek
amacyla hazrlanmfl olup, uygulayclarn herhangi bir ifllem tesis etmeden nce
profesyonel mflavirlik destei almalarnda fayda grlmektedir.

alflmamzn konuyla ilgilenenlere yararl olmasn dileriz.

Sayglarmzla,

Ernst & Young Trkiye

Not: 100 Soruda Serbest Blgeler konulu alflmamz serbest blgeler ve blgede faaliyet gsteren
mkellefler asndan vergi uygulamalar ile ilgili genel bir bilgi vermek amacyla ve 8 Mart 2011 tarihi
itibaryla yrrlkte bulunan mevzuatn ilgili hkmleri dikkate alnarak Ernst & Young uzmanlar
tarafndan hazrlanmfltr. Bu alflmada yer alan bilgi ve aklamalardan dolay Ernst & Young ve/veya
Kuzey Yeminli Mali Mflavirlik A.fi.ye hibir suretle sorumluluk iddiasnda bulunulamaz. lgili mevzuatn
sk deifltirilen ve farkl anlayfllarla yorumlanabilen yaps nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama
yaplmadan nce konunun uzmanlarndan profesyonel yardm alnmasn tavsiye ederiz.

100 Soruda Serbest Blgeler

indekiler

I. Genel bilgi Soru 1-21 Sayfa 4-7

II. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlar Soru 22-71 Sayfa 8-14

A. Gelir ve kurumlar vergisi istisnas Soru 22-41 Sayfa 8-11

B. Devir ve birleflme Soru 42 Sayfa 11
C. Transfer fiyatlandrmas Soru 43-47 Sayfa 11
D. cret istisnas Soru 48-71 Sayfa 11-14

III. fl hukuku Soru 72 Sayfa 15

IV. Sosyal gvenlik mevzuat Soru 73 Sayfa 16

V. Vergi Usul Kanunu Soru 74-82 Sayfa 17-18

VI. Katma Deer Vergisi Kanunu Soru 83-88 Sayfa 19-20

VII. zel Tketim Vergisi Kanunu Soru 89-92 Sayfa 21

VIII. Teflvik mevzuat Soru 93 Sayfa 22

IX. Damga vergisi ve harlar Soru 94-95 Sayfa 23

X. Motorlu Tafltlar Vergisi Kanunu Soru 96 Sayfa 24

XI. Gider Vergileri Kanunu (BSMV) Soru 97 Sayfa 25

XII. Emlak Vergisi Kanunu Soru 98 Sayfa 26

XIII. 6183 sayl Amme Alacaklarnn Tahsil Usul Hakknda Kanun Soru 99 Sayfa 27

XIV. 6111 sayl Baz Alacaklarn Yeniden Yaplandrlmas Hakknda Kanun Soru 100 Sayfa 28

100 Soruda Serbest Blgeler

 I. Genel bilgi
1. Serbest blge nedir?
Genel olarak Serbest Blgeler, bir
lkenin siyasi snrlar iinde yer
almakla birlikte ithalat ve ihracat
asndan Gmrk Blgesi dflnda
olduu kabul edilen, lkede geerli olan
ticari, mali ve iktisadi alanlara ynelik
hukuki ve idari dzenlemelerinin
tamamen veya ksmen uygulanmad
veya farkl uyguland, ekonomik
adan teflvik edilen yerler olarak
tanmlanabilir.
4458 sayl Gmrk Kanunu uyarnca
Serbest Blgeler, Trkiye Gmrk
Blgesinin paralar olmakla beraber;
serbest dolaflmda olmayan eflyann
herhangi bir gmrk rejimine tabi
tutulmakszn ve serbest dolaflma
sokulmakszn, gmrk mevzuatnda
ngrlen haller dflnda kullanlmamak
ya da tketilmemek kaydyla
konulduu, ithalat vergileri ile ticaret
politikas nlemlerinin uygulanmas
bakmndan, Trkiye Gmrk Blgesi
dflnda olduu kabul edilen; serbest
dolaflmdaki eflyann, bir serbest
blgeye konulmas nedeniyle normal
olarak eflyann ihracna bal
olanaklardan yararland yerler olarak
tanmlanmfltr.
Marmara Ege
Blgesi Blgesi
(7) (3)
stanbul Atatrk Ege
Havaliman
(AHL)
stanbul Deri ve Denizli
Endstri
stanbul zmir
Trakya Menemen
Deri
Avrupa
Kocaeli
Tbitak-Mam
Teknoloji
Bursa
(Kaynak: www.dtm.gov.tr)
4 100 Soruda Serbest Blgeler
3218 sayl Serbest Blgeler Kanunu
uyarnca Serbest Blgeler, Trkiye
Gmrk Blgesinin paralar olmakla
beraber; serbest dolaflmda olmayan
eflyann herhangi bir gmrk rejimine
tabi tutulmakszn ve serbest dolaflma
sokulmakszn, gmrk mevzuatnda
ngrlen haller dflnda kullanlmamak
ya da tketilmemek kaydyla
konulduu, ithalat vergileri ile ticaret
politikas nlemlerinin ve kambiyo
mevzuatnn uygulanmas bakmndan
Trkiye Gmrk Blgesi dflnda olduu
kabul edilen ve serbest dolaflmdaki
eflyann bir serbest blgeye konulmas
nedeniyle normal olarak eflyann
ihracna bal olanaklardan yararland
yerler olarak tanmlanmfltr.
2. Serbest blgelerin kurulufl
amalar nelerdir?
3218 Sayl Serbest Blgeler
Kanununun 1. maddesinde, blgelerin
kurulufl ve iflletilme amalar afladaki
gibi ifade edilmifltir:
hracata ynelik yatrm ve retimi
teflvik etmek,
Dorudan yabanc yatrmlar ve
teknoloji giriflini hzlandrmak,
flletmeleri ihracata ynlendirmek,
Uluslararas ticareti gelifltirmek.
3. Trkiyede faaliyette
bulunan serbest blgeler
hangileridir?
Akdeniz Karadeniz Gneydou Anadolu
Blgesi Blgesi Anadolu Blgesi
(3) (3) Blgesi (2) (1)
Mersin Trabzon Mardin Kayseri
Antalya Rize Gaziantep
Toros Samsun
Adana
Yumurtalk
4. 2010 ylnda serbest blgelerin Trkiye
ekonomisi zerinde nasl bir etkisi olmufltur?
Dfl Ticaret Msteflarl verilerine gre, Trkiyedeki
serbest blgelerin 2010 yl ticaret hacmi yaklaflk 18,5
milyar dolar tutarndadr. Ticaret hacminin yaklaflk
% 94lk ksmn, sanayi rnleri oluflturmaktadr.
Toplam ticaret hacminin % 41lik ksmn Trkiye ile yaplan
ifllemler, % 36lk ksmn OECD ve AB lkeleri ile yaplan
ifllemler, kalan % 23lk ksmn da dier lkelerle yaplan
ifllemler oluflturmaktadr.
Trkiyede faaliyet gsteren serbest blgelerde 2010 yl
sonu itibariyle yaklaflk 48.600 personel istihdam
edilmektedir. Toplam istihdamn yaklaflk % 37si Ege
Serbest Blgesine aittir.
5. Serbest blgeler Trkiye gmrk blgesi
dflnda mdr?
Serbest Blgeler Kanununun geici 6. maddesi uyarnca
serbest blgeler, Avrupa Birliine tam yeliin
gerekleflecei tarihe kadar, gmrk rejimleri asndan
Trkiye Gmrk Blgesi dfl, menfle hkmlerinin
uygulanmas bakmndan ise Trkiye Gmrk Blgesi
saylr.
6. Serbest blgelerde uygulanmayacak
mevzuatlar hangileridir?
Aksi belirtilmedike lke genelinde uygulanan mevzuat,
serbest blgelerde de uygulanacaktr.
te yandan 3218 sayl Serbest Blgeler Kanunu uyarnca
blgelerde uygulanmayacak mevzuat afladaki gibidir:
Gmrk ve kambiyo mkellefiyetine dair mevzuat
hkmleri,
4817 sayl Yabanclarn alflma zinleri Hakknda Kanun,
4875 sayl Dorudan Yabanc Yatrmlar Kanunu,
5393 sayl Belediye Kanununun lm ve yangn halleri,
kanalizasyonlarn infla ve tamiri ile ime, kullanma,
endstri suyunu salamaya ve gaz, su, elektrik sarfiyatn
denetlemeye ynelik maddeleri dflnda kalan hkmleri,
5682 sayl Pasaport Kanunu,
5683 sayl Yabanclarn Trkiyede kamet ve Seyahatleri
Hakknda Kanun,
Dier kanunlarn 3218 sayl Serbest Blgeler Kanununa
aykr hkmleri,
3218 Sayl Kanunun 5. maddesinin ikinci fkrasnda
belirtilen ifllemler, 2886 sayl Devlet hale Kanunu
hkmleri.
100 Soruda Serbest Blgeler
7. Serbest blgeler ile Trkiyenin dier yerleri
arasnda yaplan ticaret, dfl ticaret rejimine
tabi midir?
Trkiyeden blgeye sevk edilen mallar ile blgeden
Trkiyeye sevk edilen mallar, dfl ticaret rejimine tabi
tutulur ve bu rejime gre ihra/ithal edilmifl saylr. Bir
parti olarak toplam fatura bedeli 5.000 ABD dolar veya
karfll Trk lirasn gememek zere Blge Mdrl
onay ile blgeye getirilen, Trkiye kfll, dorudan bir
retimin girdisi olmakszn, serbest blgelerde tketilmek
veya kullanlmak zere gnderilen baz mallar, istee bal
olarak ihracat ifllemine tabi tutulmayabilir.
8. Serbest blgeler ile dier lkeler ve serbest
blgeler arasnda yaplan ticaret, dfl ticaret
rejimine tabi midir?
Serbest blgeler ile dier lkeler ve serbest blgeler
arasnda dfl ticaret rejimi uygulanmaz.
9. Serbest blgelerde kimler hangi faaliyetlerde
bulunabilir?
Serbest blgelerde; Yksek Planlama Kurulunca uygun
grlecek her trl snai, ticari ve hizmetle ilgili faaliyetler
yaplabilir.
Yerli veya yabanc gerek veya tzel kifliler, Dfl Ticaret
Msteflarlndan ruhsat almak kaydyla serbest blgelerde
faaliyette bulunabilirler.
10. Faaliyet ruhsat almak iin nasl
baflvurulur
Blgede faaliyette bulunmak isteyen gerek veya tzel
kifliler Faaliyet Ruhsat almak iin Faaliyet Ruhsat
Mracaat Formunu Blge Mdrlne tevdi ederler.
Faaliyet Ruhsat Mracaat Formunun doldurulup
dorudan elden teslim edilmesi veya taahhtl olarak
posta yoluyla gnderilmesi ve faaliyet ruhsat mracaat
cretinin Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas nezdindeki
Serbest Blgeler zel Hesabna yatrlmasyla mracaat
yaplmfl olur.
11. Faaliyet ruhsat mracaatlarnn
deerlendirilmesinde dikkate alnan kriterler
nelerdir?
Faaliyet ruhsat mracaatlarnn deerlendirilmesinde
dikkate alnan ana hususlara aflada yer verilmifltir:
Faaliyetin retim faaliyeti niteliinde ve ounlukla
yurtdflna satfla ynelik olmas esastr.
Alm-satm faaliyetlerinde de yurtdflna satfl esas olup,
hammadde, ara mal ve yatrm mallar ncelikli olmak
zere yurtiine satfla da belli oranlarda izin verilebilir.
5
 Mracaat konusu faaliyetin insan sal ve evre
asndan zarar verici mahiyette olmamas; Genel
Mdrlke belirlenecek hassas rnleri kapsamamas
ve yurtii piyasada ykc ve haksz rekabete ortam
salayc vasfta olmamas nitelikleri aranr.
Faaliyetin; belli kapasitede istihdam yaratacak nitelikte
olmas, dorudan yabanc yatrm niteliinde olmas,
yeni ve/veya yksek teknoloji iermesi, uluslararas
ticareti destekleyecek bir hizmet mahiyetinde olmas
ve serbest blgedeki sektrel ihtisaslaflma ve
kmelenmeyle uyumlu olmas hususlar gz nnde
bulundurulur.
Blgenin fiziki ve altyap imknlarnn, yaplmas
planlanan faaliyet iin uygun olmas flart aranr.
Baflvuru sahibi firma ile ortaklarnn veya yeni kurulacak
firma ortaklarnn gemifl performanslarnn, mracaat
formunda yer alan taahht niteliindeki yatrm, retim,
ticaret ve sermaye byklklerini dorulayacak
mahiyette olmas gerekmektedir.
Bunlar dflnda Trkiye ve dnyadaki genel ekonomik
durum, i ve dfl piyasalardaki arz ve talep dengesindeki
deiflmeler ile rekabet gcnn korunmas hususlar
gz nne alnarak gerektiinde ilave kriterler aranabilir.
12. Faaliyet ruhsatnn geerlilik sresi ne
kadardr?
Yatrmc kullanclarn faaliyet ruhsat sresi; retim
faaliyetleri iin 45 yl, dier faaliyet konular iin ise 30
yldr. Kirac kullanclarn faaliyet ruhsat sresi ise retim
faaliyetleri iin 20 yl, dier faaliyet konular iin 15 yldr.
13. Ruhsat sresinin bitiminde faaliyetine
devam etmek isteyen kullanclar ne
yapmaldr?
Faaliyet ruhsat sresi bitmek zere olan ve ara
vermeksizin faaliyetine devam etmek isteyen kullanclar,
faaliyet ruhsat sresi dolmadan nce, Serbest Blgeler
Uygulama Ynetmeliinde belirtilen esaslar erevesinde
mracaatta bulunurlar. Mracaatn uygun bulunmas
halinde, faaliyet ruhsatnn sona erdii tarihten itibaren
bafllamak zere ayn numarayla yeni bir faaliyet ruhsat
dzenlenir.
14. Kullanclarn faaliyetlerinin geici olarak
durdurulmas ve faaliyet ruhsatnn iptaline
iliflkin esaslar nelerdir?
Serbest Blgeler Uygulama Ynetmeliinin 14. maddesinde
yer alan esaslara uyulmamas durumunda kullanclarn
faaliyetlerinin geici olarak durdurulmas veya faaliyet
ruhsatlarnn iptali mmkndr.
6 100 Soruda Serbest Blgeler
15. Serbest Blge fllem Formu (SBF) nedir?
SBF, serbest blgede faaliyette bulunan kullanclarn
yurtdflna, yurtiine veya serbest blge ierisindeki
kullanclara yaptklar her trl alm satm ifllemi ile ilgili
olarak dzenledikleri bir belgedir. Blge ii mal satfllarnda
SBF, hem alc hem de satc tarafndan dzenlenmektedir.
16. Serbest blgelere mal girifl kfllar nasl
dzenlenmektedir?
Uygulama Ynetmeliinin 33. maddesine istinaden,
blgelere mal girifl ve kfl, Serbest Blgelere Mal Girifl
kfl konulu Genelge kapsamnda yrtlr.
17. Serbest blgelerde imalat kullanclar ile
06.02.2004 tarihinden nce faaliyet ruhsat
alan kullanclar tarafndan gereklefltirilen
mal hareketlerine iliflkin zel hesap creti
uygulamas genel olarak nasldr?
Yurtdflndan blgeye getirilen mallarn CIF deeri
zerinden binde 1, blgeden Trkiyeye karlan mallarn
FOB deerleri zerinden binde 9 orannda zel Hesap
creti alnr.
Kapal alan inflaatnn tamamlanmas, ek yatrm yaplmas,
retim konusunda faaliyet ruhsat sahibi kullanclarn
retimde kullanacaklar yatrm mallarnn girifli, makine
ve tehizatn yenilenmesine iliflkin mal giriflleri veya
kapasite artrmna ynelik yeni makine, tehizat ve ofis
makineleri girifli yatrm ve tesis safhasnda yaplan mal
girifli olarak kabul edilir. Yatrm ve tesis safhasnda
kullanlmak zere veya tevsi ve kapasite artrmak amacyla
yurtdflndan veya blge iinden satn alnan bu mallardan
zel Hesap creti alnmaz.
18. Serbest blgelerde 06.02.2004 tarihinden
sonra faaliyet ruhsat alan imalat
kullanclarn dflndaki kullanclar tarafndan
gereklefltirilen mal hareketlerine iliflkin zel
hesap creti uygulamas nasldr?
Bu kullanclar tarafndan, yurtdflndan blgeye getirilen
ve/veya blgeden Trkiyeye karlan mallardan zel
Hesap creti alnmaz.
Bu kullanclar tarafndan, yatrm ve tesis safhasnda veya
tevsi ve kapasite artrmak amacyla getirilenler de dahil
olmak zere yurtdflndan getirilerek blge iinde satlan
mallarn CIF deeri zerinden binde 1 orannda zel Hesap
creti alnr.
06.02.2004 tarihinden nce ruhsat almfl olup da bu
tarihten sonra faaliyet ruhsat sresini uzatan imalat
kullanclar dflndaki kullanclar tarafndan gereklefltirilen
mal hareketlerinde de ayn uygulama geerlidir.
19. Hem retim hem de 06.02.2004 tarihinden
sonra alm satm ruhsat alan kullanclar
tarafndan gereklefltirilen mal hareketlerine
iliflkin zel hesap creti uygulamas nasldr?
retim ruhsat kapsamnda Trkiyeden veya yurtdflndan
getirdii mallardan rettii rnlerini kendi bnyesinde
bulunan alm satm ruhsat kapsamna devretmesi ve alm
satm ruhsat kapsamnda yurt iine satmas halinde,
yurtiine satlan mallarn FOB deerleri zerinden binde
9 orannda zel Hesap creti alnr.

Alm satm ruhsat kapsamnda binde 1 orannda cret

demeden yurtdflndan getirdii mal, kendi bnyesinde
bulunan retim ruhsat kapsamna devretmesi halinde,
bu mallarn CIF deeri zerinden binde 1 orannda zel
Hesap creti alnr.

20. Serbest blgelerde fason imalat, bakm

onarm ve ileri derecede iflilik faaliyetlerine
iliflkin zel hesap creti uygulamas genel
olarak nasldr?
Kullancnn kendisine ait olan mallar iin blge dflnda
fason imalat veya ileri derecede iflilik ifllemleri yaptrmas
halinde bu ifllemlerden katma deer zerinden binde 1
orannda zel Hesap creti alnr.

Kullancnn kendisine ait olmayan, fason imalat, bakm-

onarm faaliyetleri ve ileri derecede iflilik ifllemleri
amacyla blgeye geici olarak getirdii mallarn blgeye
girifl ve kflnda zel Hesap creti alnmaz. Sz konusu
mallarn blgede iflilik grdkten sonra blgeden nihai
kflnda blgede yaratlan katma deer zerinden binde
1 orannda zel Hesap creti alnr.

Kullanc firmalar arasnda gerekleflen ticaret kapsamnda,

fason imalat, bakm-onarm faaliyetleri ve ileri derecede
iflilik ifllemleri neticesinde blgede yaratlan katma deer
zerinden binde 1 orannda zel Hesap creti alnr.

21. Serbest blgelerde demeler hangi para

birimi ile yaplr?
Serbest blgelerdeki faaliyetlerle ilgili her trl demeler
dvizle yaplr. Bakanlar Kurulu demelerin Trk liras
olarak yaplmasna da karar verebilir. Ancak, blgede
yatrm srasndaki mal ve hizmet bedelleri ile ifli cretleri
ve kiralar Trk liras zerinden denebilir. Blge Mdrl
ile bu blgelerdeki dier kamu kurum ve kurulufllarnda
alflanlara btn demeler Trk liras ile yaplr.

100 Soruda Serbest Blgeler 7

 II. Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlar
A. Gelir ve kurumlar vergisi
istisnas
22. Serbest blgelerde
kurumlar vergisi istisnasnn
kapsam nedir?
Serbest blgelerde kurumlar vergisi
istisnasnn kapsam, faaliyet ruhsatnn
alnd tarih ile faaliyet konusuna gre
farkllklar gstermektedir.
stisna, sadece serbest blgelerde
yrtlen faaliyetlerden elde edilen
kazanlara iliflkindir. Dolaysyla,
serbest blgelerde flubesi bulunan
kurumlar ile kanuni veya ifl merkezi
serbest blgelerde olan mkelleflerin,
bu blgeler dflnda yrttkleri
faaliyetlerden elde ettikleri kazanlar
istisna kapsamnda deildir.
stisnann, Gelir ve Kurumlar Vergisi
Kanunlar uyarnca tevkif suretiyle
denecek vergilere flmul yoktur.
23. Serbest blgelerde
faaliyette bulunanlarn GVK ve
KVK uyarnca vergi kesintisine
tabi demeleri zerinden vergi
kesintisi yapma ykmll
var mdr? 26. Serbest blgelerde
Serbest blgelerde faaliyette
bulunanlarn, Gelir Vergisi Kanunu ve mevduat faizi ve repo
Kurumlar Vergisi Kanunu uyarnca
vergi kesintisine tabi demeleri
zerinden vergi tevkifat yapmalar
gerekmektedir.
24. Serbest blgelerde
faaliyette bulunanlar,
Trkiyenin taraf olduu ifte
Vergilendirmeyi nleme
Anlaflmalarndan
yararlanabilirler mi?
Serbest blgelerde faaliyette bulunan
tam mkellefler, Trkiyenin taraf
olduu ifte Vergilendirmeyi nleme
Anlaflmas hkmlerinden
8 100 Soruda Serbest Blgeler
faydalanabilmektedir. Bu kapsamda
blgede faaliyet gsteren tam
mkellefler, dar mkellef kifli ve
kurumlara yaptklar stopaja tabi
demelerle ilgili olarak anlaflmalar
kapsamnda kesinti yapmama veya
dflk oranl kesinti yapma hakkna
sahiptirler.
25. Serbest blgede faaliyette
bulunan kurumlar vergisi
mkelleflerinin kar datm
yapmalar halinde tevkifat
uygulanr m?
Serbest blgelerde faaliyette bulunan
kurumlar vergisi mkelleflerinin, bu
blgelerde elde ettikleri kazanlar
datmalar halinde, datlan kr
paylar zerinden elde edenin hukuki
niteliine gre Gelir Vergisi
Kanununun 94. maddesi ile Kurumlar
Vergisi Kanununun 15. ve 30.
maddeleri kapsamnda vergi kesintisi
yaplmas gerekmektedir. te yandan,
kar datm esnasnda Gelir Vergisi
Kanununun geici 62. maddesi ile ifte
Vergilendirmeyi nleme
Anlaflmalarnn ilgili hkmlerin de
dikkate alnmas gerekecei tabiidir.
faaliyette bulunanlarn
gelirlerinden vergi kesintisi
yaplr m?
Serbest blgelerde faaliyet gsteren
kurumlar vergisi mkelleflerinin
serbest blgelerdeki banka veya dier
finans kurumlarnda bulunan mevduat
hesaplarna tahakkuk ettirilen faizler
ile repo kazanlar zerinden,
yrrlkteki mevzuat hkmleri
erevesinde vergi kesintisi yaplmas
gerekmektedir. Bu kazanlarn istisna
kapsamnda deerlendirilmesi
durumunda, kesinti yoluyla denen
vergilerin mahsup ve/veya iadesi sz
konusu olmayacaktr.
27. 06.02.2004 tarihi itibariyle ruhsat sahibi
olanlar asndan kurumlar vergisi istisnas
uygulamas nasldr?
Serbest Blgeler Kanununun geici 3. maddesi uyarnca
06.02.2004 tarihi itibariyle serbest blge faaliyet ruhsat
sahibi mkelleflerin, ruhsatlarnda belirtilen sre ile snrl
olmak zere blgelerde gereklefltirdikleri faaliyetler
dolaysyla elde ettikleri kazanlar kurumlar vergisinden
istisnadr.
28. 06.02.2004 tarihinden nce retim
faaliyeti dflnda bir alanda faaliyet ruhsat
almfl mkelleflerin, faaliyet ruhsat srelerinin
uzatlmas halinde kurumlar vergisi
istisnasndan yararlanabilirler mi?
06.02.2004 tarihinden sonra, mkelleflerin faaliyet
ruhsatlarnn sresinin eflitli nedenlerle (inflaat sresi ile
ilgili sre uzatmlar hari) uzatlmas durumunda, istisna
sresinin uzamas sz konusu deildir.
29. Serbest blgelerde retim faaliyetlerinde
bulunan mkellefler asndan kurumlar vergisi
istisnas uygulamas nasldr?
Serbest blgelerde retim faaliyetinde bulunan mkellefler
asndan faaliyet ruhsatnn alnfl tarihinin kurumlar
vergisi istisnasnn uygulanmasna etkisi bulunmamaktadr.
Bu mkelleflerin serbest blgelerde imal ettikleri rnlerin
satflndan elde ettikleri kazanlar, Avrupa Birliine tam
yeliin gereklefltii tarihi ieren yllk vergileme
dneminin sonuna kadar kurumlar vergisi istisnas
kapsamndadr.
Dolaysyla 06.02.2004 tarihinden sonra imalat ruhsat
almfl mkellefler ile 06.02.2004 tarihi itibariyle imalat
ruhsatna sahip olmakla birlikte ruhsat sreleri sona eren
ve sre uzatmna giderek imalat faaliyetlerine devam
eden mkelleflerin, bu blgelerde imal ettikleri rnlerin
satflndan elde edecekleri kazanlar, Avrupa Birliine
tam yeliin gereklefltii tarihi ieren yllk vergileme
dneminin sonuna kadar kurumlar vergisi istisnas
kapsamnda deerlendirilecektir.
30. stisna kazan tutarnn tespiti nasl
yaplr?
Serbest blgelerde faaliyet gsteren mkelleflere salanan
istisna, bir kazan istisnasdr. Dolaysyla, mkelleflerin
serbest blgelerdeki faaliyetlerinden elde ettikleri
haslattan, bu faaliyetlere iliflkin olarak yaplan giderlerin
dfllmesi sonucu bulunacak kazan kurumlar vergisinden
istisna olarak deerlendirilecektir.
stisna kazancn ve bu balamda kurumlar vergisi
100 Soruda Serbest Blgeler
matrahnn tespiti asndan, istisna kapsamnda bulunan
ve bulunmayan haslat, maliyet ve gider unsurlarnn ayr
ayr izlenmesi ve istisna kapsamnda olan faaliyetlere ait
haslat, maliyet ve gider unsurlarnn, dier faaliyetlerle
iliflkilendirilmemesi ve kaytlarn da bu ayrm salayacak
flekilde tutulmas gerekmektedir.
31. Serbest blgelerde elde edilen faiz, repo
ve kur fark gelirleri istisna kapsamnda mdr?
Serbest blgelerde yrtlen istisna kapsamndaki
faaliyetlerden doan alacaklara iliflkin kur fark ve vade
fark gelirleri de istisna kapsamnda deerlendirilmektedir.
Ayn flekilde, serbest blgelerde yrtlen faaliyetler
erevesinde elde edilen haslatn, serbest blgelerde
yrtlen faaliyetler erevesinde yaplacak demelerde
kullanlncaya kadar geici olarak serbest blgelerde
mevduat hesaplarnda veya repo ifllemlerinde
deerlendirilmesi sonucu elde edilen gelirler de sz konusu
istisnadan yararlanabilmektedir. stisnann bunun dflnda,
serbest blgelerde elde edilmifl olsa dahi faiz, repo ve
benzeri faaliyet dfl gelirlere teflmil edilebilmesi, bu
istisnann sadece bu blgelerde gereklefltirilen faaliyetler
dolaysyla elde edilen kazanlar ile snrlanmas nedeniyle
mmkn bulunmamaktadr.
32. TBTAK ve benzeri kurumlar tarafndan
Ar-Ge projelerine iliflkin olarak ilgili mevzuat
erevesinde hibe fleklinde salanan destek
tutarlar istisna kazan kapsamnda
deerlendirilebilir mi?
Serbest blgelerde faaliyet gsteren mkelleflere, istisna
kapsamndaki faaliyetlerine iliflkin olarak TBTAK ve
benzeri kurumlar tarafndan Ar-Ge projelerine istinaden
ilgili mevzuat erevesinde hibe fleklinde salanan destek
tutarlar, kurum kazancna dahil edilecek ve istisnadan
yararlandrlacaktr.
33. Serbest blgelerde yrtlen ve istisna
kapsamnda olan faaliyetlerin zararla
sonulanmas halinde, bu zararlar gider
yazlabilir mi veya ertesi yla devredebilir mi?
Serbest blgelerde yrtlen ve istisna kapsamnda olan
faaliyetlerin zararla sonulanmas halinde, bu zararlarn
istisna kapsamnda olmayan dier faaliyetlere iliflkin
kazanlardan indirilmesi mmkn olmad gibi ertesi yla
devredilmesi de mmkn deildir.
34. Kurumlar vergisinden istisna edilen
kazanlara isabet eden giderlerin istisna dfl
kazanlardan indirilmesi mmkn mdr?
Kurumlar vergisinden istisna edilen kazanlara iliflkin
9
olarak yaplan giderler, kurumun vergiye tabi dier kazan
tutarnn tespitinde kurum kazancn azaltc veya kurum
zararl ise bu zarar artrc bir unsur olarak indirim konusu
yaplamaz. Bu nedenle, istisna kapsamndaki gelirlerin
elde edilmesi iin yaplan giderler, sadece sz konusu
kazanlarn tespitinde indirim konusu yaplabilmektedir.
35. Mflterek genel giderler nasl dikkate
alnr?
Merkezi veya flubesi serbest blgelerde bulunan
mkelleflerin, hem serbest blgedeki faaliyetleri hem de
serbest blge dflndaki faaliyetlerine iliflkin mflterek
genel giderleri, merkezde ve flubede oluflan maliyetlerin
toplam maliyetler iindeki oran dikkate alnarak datma
tabi tutulur.
Bu datmda kullanlacak maliyetlerin hesabnda,
merkezde ve flubede oluflan satlan maln maliyeti ile
faaliyet giderlerinin toplam dikkate alnr.
36. Hem serbest blgede hem de serbest blge
dflndaki faaliyetlerde kullanlan amortismana
tabi iktisadi kymetlerinin amortismanlar
nasl dikkate alnr?
Merkezi veya flubesi serbest blgelerde bulunan
mkelleflerin hem serbest blgelerde hem de serbest
blge dflndaki faaliyetlerde kullanlan amortismana tabi
iktisadi kymetlerinin amortismanlarnn, esas itibaryla
her bir iflte kullanldklar gn says dikkate alnarak
datlmas gerekmektedir. Hangi ifllerde ne kadar sreyle
kullanld tespit edilemeyen sabit kymetlere iliflkin
amortismanlar ise dier mflterek genel giderlerle birlikte
datma tabi tutulur.
37. stisna kazanlarn beyannda dikkat
edilmesi gereken hususlar nelerdir?
stisnadan yararlanan kazanlar, kurumlar vergisi
mkellefleri tarafndan kurumlar vergisi beyannamesinin
Zarar Olsa Dahi ndirilecek stisnalar blmnde yer
alan Serbest Blgelerde Elde Edilen Kazanlar satrnda
gsterilecektir.
stisna kapsamndaki faaliyetlerin zararla sonulanmas
halinde (bu zararlarn istisna kapsamnda olmayan
faaliyetlere iliflkin kazanlardan indirilmesi veya ertesi
yla devredilmesi mmkn olmadndan), istisna
kapsamndaki faaliyetlere isabet eden zarar tutar kadar
kanunen kabul edilmeyen gider beyan edilmesi
gerekecektir.
10 100 Soruda Serbest Blgeler
38. Serbest blgelerde yrtlen imalat
faaliyetlerinde bulunan mkelleflerin hangi
kazanlar istisna kapsam dflndadr?
Serbest blgelerde imalat faaliyetinde bulunmak zere
ruhsat almfl mkelleflerin;
retim dfl faaliyetlerden,
Serbest blge dflnda retilen mallarn satflndan,
Faaliyet ruhsatnda belirtilen alan dflnda retilen
mallarn satflndan,
Serbest blgede veya serbest blge dflnda fason olarak
imal ettirilen rnlerin satflndan,
elde ettikleri kazanlar istisna kapsamnda
deerlendirilmeyecektir.
39. retilen rnlerin satflnn yurtii veya
yurtdflna yaplmas kurumlar vergisi istisnas
asndan bir nem arz eder mi?
retime dayal istisna uygulamasnda, imal edilen rnn
yurtdflna veya yurtiine satlmasnn bir nemi
bulunmamaktadr.
40. retime dayal istisnann uygulanabilmesi
iin vergi dairesine verilmesi gereken belgeler
nelerdir?
Serbest Blgeler Kanununun geici 3. maddesinin ikinci
fkras uyarnca, serbest blgelerde faaliyet gsteren
mkelleflerin imal ettikleri rnlerin satflndan elde ettikleri
kazanlarn gelir veya kurumlar vergisinden istisna
edilebilmesi iin;
Blgelerde imalat faaliyetinde bulunmak zere almfl
olduklar ruhsatn bir rneini,
Sanayi sicil belgesi ve kapasite raporunun bir rneini,
malat faaliyetinde kullanlacak ara parkn gsteren
bir listeyi,
yeni mkellefiyet tesis ettirenler mkellefiyet tesisinde,
durum deiflikliklerinde ise (yeni bir alanda imalata
bafllayacak mkelleflerin bu durumu ruhsatlarna
ifllettirdikten sonra) deifliklii mteakiben verecekleri ilk
geici vergi beyannamesi ekinde, ilgili vergi dairesine
vermeleri gerekmektedir.
41. malatn belli safhalarnda dflardan fason
hizmet alnmas istisna uygulamasna engel
teflkil eder mi?
Kural olarak istisna uygulamas asndan, imalat
faaliyetinin serbest blgede yaplmas gerekmektedir.
Bununla beraber imalatn belli safhalarnda dflardan
fason hizmet satn alnmas istisna uygulamasna engel
teflkil etmez.
Ancak bunun iin, fason imalatn sadece sanayi sicil belgesi
veya faaliyet ruhsatnda yazl retim kapsamnda
yaptrlmas, imalatn fason imalattan ok iflletmenin kendi
imalatndan oluflmas, istisnadan yararlanacak kazan
tutarnn fiili kapasite kullanm ile snrl olmas, ifl riskinin
ve organizasyonunun stlenilmesi, hammadde ve yardmc
maddelerin temin edilmesi gerekmektedir.
B. Devir ve birleflme
42. Serbest blgelerde gerekleflen devir ve
birleflme hallerinde istisna nasl uygulanr?
Serbest blgede faaliyet gsteren bir flirketin, Trk Ticaret
Kanununun ilgili maddeleri ile Kurumlar Vergisi
Kanununun 18. maddesiyle 19. maddesinin birinci ve ikinci
fkralarnda dzenlenmifl bulunan birleflme ve devir
hallerinde infisah eden kurum adna dzenlenmifl bulunan
faaliyet ruhsatnn, Dfl Ticaret Msteflarl tarafndan
devralan kurum adna yenilenmesi ve yenileme ifllemi
sonras da devralan flirketin blgede faaliyet gsteriyor
olmas durumunda, devralan flirket istisnadan
faydalanmaya devam edebilecektir.
Sadece faaliyet ruhsatnn devri veya satn alnmas
fleklinde gerekleflen ifllemlerde, ruhsat devir veya satn
alan firmann kurumlar vergisi istisnasndan faydalanmas
mmkn deildir.
C. Transfer fiyatlandrmas
43. Serbest blgede faaliyet gsteren
kurumlar ve flubeler, transfer fiyatlandrmas
yoluyla rtl kazan datm hkmlerine
tabi midir?
Serbest blgede faaliyet gsteren kurumlar vergisi
mkellefleri ile kurumlarn serbest blgede faaliyet
gsteren flubelerinin, merkezleri ile yurtii ve yurtdflnda
bulunan iliflkili kiflilerle yaptklar ifllemler, transfer
fiyatlandrmas yoluyla rtl kazan datm hkmlerine
tabidir.
44. Serbest blgede faaliyette bulunan
mkelleflerin transfer fiyatlandrmas, kontrol
edilen yabanc kurum ve rtl sermayeye
iliflkin formu doldurma gibi bir zorunluluklar
var mdr?
Serbest blgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi
mkelleflerinin, yurtii ve yurtdfl iliflkili kiflilerle bir hesap
dnemi iinde yaptklar mal veya hizmet alm yada satm
ifllemleri ile ilgili olarak Transfer Fiyatlandrmas, Kontrol
100 Soruda Serbest Blgeler
Edilen Yabanc Kurum ve rtl Sermayeye liflkin Formu
doldurmalar ve kurumlar vergisi beyannamesi ekinde,
bal bulunulan vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.
45. Serbest blgelerde faaliyette bulunan
kurumlar vergisi mkelleflerinin, yllk transfer
fiyatlandrmas raporu hazrlama zorunluluu
var mdr?
Serbest blgelerde faaliyette bulunan kurumlar vergisi
mkelleflerinin, iliflkili kiflilerle yaptklar yurtii ifllemlerine
iliflkin olarak Yllk Transfer Fiyatlandrmas Raporunu,
kurumlar vergisi beyannamesinin verilme sresine kadar
hazrlamalar ve bu sre sona erdikten sonra istenmesi
durumunda dareye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili
olanlara ibraz etmeleri zorunludur.
46. Kurumlar vergisi mkelleflerinin serbest
blgede faaliyette bulunan flubelerinin ayrca
rapor hazrlamas gerekir mi?
Kurumlar vergisi mkellefleri, serbest blge flubeleri ile
yaptklar ifllemleri, hazrlayacak olduklar Yllk Transfer
Fiyatlandrmas Raporuna dahil edeceklerdir. Ancak bu
mkelleflerin serbest blgede faaliyette bulunan
flubelerinin ayrca rapor hazrlamasna gerek yoktur.
47. Serbest blge ifllemleriyle ilgili peflin
fiyatlandrma anlaflmas yapma olana var
mdr?
Transfer Fiyatlandrmas Genel Teblileri uyarnca, tm
kurumlar vergisi mkelleflerinin serbest blgelerde
faaliyette bulunan kurumlar vergisi mkellefleri ile iliflkili
kifli kapsamnda yaptklar ifllemleri ve serbest blgelerde
faaliyette bulunan kurumlar vergisi mkelleflerinin bu
blgelerde faaliyette bulunmayan kurumlar vergisi
mkellefleri ile iliflkili kifli kapsamnda yaptklar ifllemleri
ile ilgili olarak belirlenecek yntem konusunda dareye
baflvurmalar mmkndr.
D. cret istisnas
48. Serbest blgelerde istihdam edilen
personelin cretlerine uygulanacak gelir
vergisi istisnann kapsam nedir?
Avrupa Birliine tam yeliin gereklefltii tarihi ieren
yln vergilendirme dneminin sonuna kadar serbest
blgelerde retilen rnlerin FOB bedelinin en az % 85ini
yurtdflna ihra eden mkelleflerin istihdam ettikleri
personele dedikleri cretler gelir vergisinden istisnadr.
11
49. 06.02.2004 tarihinden sonra faaliyet
ruhsat alan mkellefler bu istisnadan
faydalanabilir mi?
Serbest blgede faaliyette bulunan mkellefler, ruhsat
tarihlerine baklmakszn, flartlar salamalar durumunda
istisnadan yararlanabilirler.
50. cret gelir vergisi istisnasna konu
edilebilecek cret demeleri hangileridir?
Blge iinde retim faaliyetinde bulunan mkelleflerin
retime iliflkin istihdam ettikleri tm personele dedikleri
cretler gelir vergisinden istisna edilecektir. retim faaliyeti
ile birlikte baflka konularda da faaliyette bulunan
mkelleflerin satfl, pazarlama, muhasebe, lojistik vb.
departmanlarda alflan personelleri de istisna kapsamnda
deerlendirilecektir. Birden fazla konuda (retim, mal
satfl vs.) faaliyette bulunmak zere izin alnmas halinde,
sadece retim faaliyetinin yrtld iflyerleri itibaryla
Sosyal Gvenlik Kurumuna verilen aylk prim ve hizmet
belgesinde yer alan iflilere iliflkin cretler zerinden sz
konusu istisna uygulanacaktr.
51. cret gelir vergisi istisnasna konu
edilebilecek cretlerde bir st snr var mdr?
Gelir vergisinden istisna edilen cretlerde bir st snr
bulunmadndan, hesaplanan vergi tutarnn tamam
istisna edilebilecektir.
52. cret gelir vergisi istisnas hangi hallerde
uygulanamaz?
Aflada belirtilen cretler iin, istisnadan faydalanlmaz:
Serbest blgede retilen rnlerin toplam FOB bedelinin
% 85inden daha az bir ksmnn yurt dflna ihra edilmesi
durumunda denen cretler,
Serbest blgede alflan personelin eflitli nedenlerle
serbest blge dflnda alflt srelere iliflkin denen
cretler,
stisnaya iliflkin bildirimleri, belirtilen sreler iinde vergi
dairesine vermeyen mkelleflerin istihdam ettikleri
alflanlara denen cretler,
Serbest blgede retim faaliyeti dflnda hizmet veya
mal satfl faaliyetlerinde bulunan mkellefler nezdinde
alflanlara denen cretler.
53. retilen rnlerin toplam FOB bedeli nasl
tespit edilir?
Gelir vergisi istisnasndan faydalanabilmesi iin ncelikle
retilen rnlerin toplam FOB (Free on Board) bedelinin
tespit edilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda Toplam FOB
Bedeli, retilen rnlerin birim FOB bedeli ile toplam
12 100 Soruda Serbest Blgeler
retilen rn miktarnn arplmas sonucunda
bulunacaktr. retilen rnlerin Birim FOB Bedeli ise
retilen mallardan satfl yaplanlarn satfl tutar toplamnn
satlan rn miktarna blnmesi suretiyle hesaplanacaktr.
54. Toplam FOB bedelin tespitinde hangi kur
esas alnr?
Yurtdflna ihra edilen rnlerin toplam FOB bedelinin
tespitinde, satfla iliflkin belgenin yasal defterlere
kaydedildii tarihteki T.C. Merkez Bankasnca ilan edilen
dviz alfl kurlar esas alnacaktr.
55. retilen rnlerin ayn yl ierisinde
satlmamas durumunda FOB bedeli nasl
hesaplanr?
retilen rnlerin ayn yl iinde satlamamas durumunda
Ortalama FOB Bedeli bulunacak ve buna gre toplam
FOB bedeli tespit edilecektir. Ortalama FOB Bedeli, birden
fazla yla ait birim FOB bedellerinin ortalamasdr.
56. Yurtdflna satfla iliflkin % 85 flartnn
hesaplanmasnda dikkate alnacak hususlar
nelerdir?
Yurtdfl satfla iliflkin % 85 flartnn gereklefltirilmesinde
serbest blgelere veya Trkiyeye satlan mal bedelleri
dikkate alnmayacaktr. Serbest blgede retilen rnler
ile satn alnan mallarn ihracnn birlikte yaplmas halinde,
sadece blge iinde retilen rnlerin toplam FOB bedelinin
en az % 85nin yurt dflna ihra edilmesi kaydyla
istisnadan yararlanlacaktr.
57. Serbest blgede faaliyet gsteren bir
ihracatya ihra kaydyla yaplan mal
teslimleri, % 85 orannn tespitinde dikkate
alnr m?
Serbest blgede retim faaliyetinde bulunan retici
firmalarn rnlerini, ayn veya baflka bir serbest blgede
faaliyette bulunan ihracatlara, yurtdflna satlmas
kaydyla teslim etmeleri de yurtdflna satfl olarak
deerlendirilecektir. Sz konusu mallarn, ihracatya
teslim tarihini takip eden aybaflndan itibaren ay iinde
ihra edilmesi zorunludur. Bu srede ihra edilmemesi
halinde, bu mallara iliflkin yurtdfl satfl gerekleflmemifl
olarak deerlendirilecektir.
58. fllenmek zere yurtdflndan getirilen
veya fason imalat kapsamnda yurtiinden
getirilen mallarn yurtdflna teslimi, % 85
orannn tespitinde dikkate alnr m?
Yurtiinden serbest blgeye fason imalat kapsamnda
getirilen veya ifllenmek zere yurt dflndan blgeye
getirilen maddelerin, blge iinde eflitli ifllemlere tabi
tutulduktan sonra lke iine geri gnderilenlerinin veya
bu rnlerden yurtdflna ihra edilenlerinin rn bedelleri,
% 85 ihracat tutarnn hesaplanmasnda dikkate
alnmayacaktr. Blgedeki iflletmelerin fason imalat yannda
ayrca blge iinde retim ve ihracat yapmalar durumunda
ise Kanunda belirtilen flartlar taflyp taflmadklarnn
tespitinde fason imalat dflnda retim yaplan ve ihra
edilen rn bedelleri dikkate alnacaktr.
59. Paketleme ve ambalajlama amacyla
blgeye getirilen mallarn yurtdflna teslimi,
% 85 orannn tespitinde dikkate alnr m?
Serbest blge dflnda retilerek blgeye getirilen ve
blgede sadece paketleme ve ambalajlama gibi bir takm
ifllemlere tabi tutulan rnlerin daha sonra serbest
blgeden yurtdflna ihra edilmesinde, rn esas olarak
blge iinde retilmediinden, sz konusu rnle ilgili
olarak istisna hkmleri uygulanmayacaktr.
60. Serbest blgelerde yrtlen yazlm
faaliyetlerinin istisna kapsamnda
deerlendirilmesi iin gerekli flartlar nelerdir?
Teblide yer verilen tanma uygun bir programn ticari
amala CD fleklinde hazrlanmas ve fiziki mal olarak fiilen
ihra edilmesi halinde, bu yazlm faaliyeti kapsamnda
serbest blgede fiilen istihdam edilen personele denen
cretler, Kanunda belirtilen flartlar taflmas kofluluyla,
gelir vergisinden istisna edilecektir.
61. Serbest blgelerde retilen rnlerin bir
ksmnn veya tamamnn sonraki yllarda
satlmas durumunda istisnadan nasl
faydalanlr?
Bu durumda, retimin yapld ve istisnann uyguland
ylda stokta kalan rnlerin, sonraki yllarda toplam FOB
bedeli baznda takibi gerekecektir. hra edilen rnlerin
toplam FOB bedelinin retilen rnlerin toplam FOB
bedeline oran, % 85 ve zerinde gerekleflmesi halinde
istisnadan yararlanlacak, aksi durumda istisnadan
yararlanlamayacaktr.
62. Birden fazla takvim ylnda tamamlanan
imalat ifllerinde de istisnadan faydalanlabilir
mi?
Birden fazla takvim ylnda tamamlanan imalat ifllerinde,
imalatn tamamlanp satfln yapld ylda rn toplam gecikme zammyla birlikte iflverenden tahsil edilir.
FOB bedelinin % 85ini yurt dflna ihra eden mkelleflerin,
imalat sresi iinde istihdam ettikleri personel cretlerine
istisna uygulanacaktr.
100 Soruda Serbest Blgeler
63. stisna uygulamasndan nasl faydalanlr?
stisna kapsamnda deerlendirilen cretler zerinden
hesaplanan gelir vergisi, muhtasar beyannameyle genel
hkmlere uygun hesaplanarak beyan edilecektir.
Sz konusu gelir vergisi istisnas hkmlerinden;
Aylar itibariyle tahakkuk eden gelir vergisi tutarlarnn
tecil edilmesi ve tecil edilen bu gelir vergisi tutarlarnn
flartlarn salanmas durumunda terkin edilmesi suretiyle
veya
Aylar itibariyle hesaplanan gelir vergisi tutarlarnn
beyan edilerek denmesi ve denen gelir vergilerinin
flartlarn salanmas durumunda iade alnmas suretiyle,
faydalanlmas mmkndr.
Mkelleflerin yukardaki tercihi yaparken ifllemlerinin
mahiyetleri ve retim/satfl beklentilerini dikkate alarak
gereklefltirmelerinde fayda bulunmaktadr.
64. Gelir vergisi istisnasndan tecil-terkin
kapsamnda yararlanmak isteyen mkelleflerin
yapaca bildirimler nelerdir?
Serbest blgede faaliyette bulunan mkelleflerden retim
faaliyetinde bulunanlarn alfltrdklar tm personelin,
retim faaliyetiyle birlikte baflka faaliyetleri de bulunanlarn
sadece retim konusundaki faaliyetlerinde alflanlara ait
cretleri ve yararlanlan gelir vergisi tevkifat tutarna
iliflkin Serbest Blgeler Kanunu 1 Seri Numaral Genel
Teblii ekinde yer alan Gelir Vergisi Tevkifat Tutarlarna
liflkin Bildirimin, her aya ait muhtasar beyannamenin
verilme sresi iinde vergi dairesine ibraz edilmesi
gerekmektedir.
65. Tecil edilecek verginin hesaplanmasnda
asgari geim indirimi mahsup edilir mi?
stisna uygulamasnda, asgari geim indirimi mahsup
edilerek kalan tutar tecile konu olacaktr.
66. stisna flartlarnn gerekleflmemesi veya
ihlali durumlarnda tecil edilen vergilerle ilgili
uygulama nasldr?
stisna flartlarnn ihlal edilmesi halinde, yl iinde iflten
ayrlan personel dahil uygulanan gelir vergisi tevkifat
istisnas nedeniyle tecil edilen vergiler cezasz olarak,
Serbest blgede retilen rnlerin toplam FOB bedelinin
% 85inin retimin yapld ylda yurt dflna ihra
edilememesi durumunda da, retimin yapld ylda
tahakkuk ettirilerek tecil edilen gelir vergisi tevkifat
13
iflverenden cezasz olarak gecikme zammyla birlikte tahsil
edilecektir. Ancak, ilgili ylda retilen rnlerin sonraki yl
veya yllarda yurtdflna ihrac ile asgari % 85 ihracat
flartnn salanmas durumunda, ilgili vergi dairesi
tarafndan sz konusu cretlere iliflkin olarak tahsil edilmifl
olan vergi, mkellefe red ve iade edilecektir. Daha nce
tahsil edilen gecikme zamm asndan da 3 Seri Numaral
Serbest Blgeler Kanunu Sirkleri uyarnca ifllem
yaplacaktr.
67. stisnay, vergileri nce deme sonra iade
alma fleklinde uygulamay tercih eden
mkelleflerin yapaca bildirimler nelerdir?
Bu mkellefler Tebli ekinde yer alan Gelir Vergisi Tevkifat
Tutarlar ile ade Edilecek Tutarlara liflkin Bildirimi, Aralk
ayna ait muhtasar beyannamenin verilme sresi iinde
vergi dairesine vermeleri durumunda istisna
uygulamasndan yararlanabileceklerdir. Buna istinaden
yl iinde verilen muhtasar beyannameler zerinden
hesaplanan ve denen cretlere iliflkin gelir vergisi tevkifat
tutarlar, vergi dairesi tarafndan kendilerine red ve iade
edilecektir.
68. Tecil edilen gelir vergilerinin terkini veya
denen vergilerin iadesi YMM raporuna
istinaden yaplabilir mi?
stisna flartlarnn salandnn, yeminli mali mflavirler 85 flartn gereklefltirdikleri ay takip eden ikinci ayn 15.
tarafndan dzenlenecek faaliyet raporu ile tevsik edilmesi
zerine, tecil edilen vergi terkin edilecek veya tercihen
mkellefe denmifl olmas durumunda red ve iade
edilecektir.
69. Yeminli mali mflavirler tarafndan
dzenlenecek faaliyet raporuna hangi belgeler
eklenmelidir?
Dzenlenecek YMM Faaliyet Raporuna, gmrk kfl
beyannameleri, serbest blge ifllem formlar, serbest blge
faaliyet ruhsat, sanayi sicil belgeleri ile kapasite raporu
rnekleri vb. dier belgeler eklenecektir.
70. Kapasite raporunun sonradan alnd
durumlarda, istisna nasl dikkate alnr?
Serbest Blge Faaliyet Tasdik Raporuna kapasite
raporunun eklenmesi; retimin konusu, iflyeri, makine
tesisat ve sabit kymetlerin durumu, yllk retim ve tketim
kapasiteleri ile istihdam edilen personel hakkndaki
bilgilerin tespit edilmesine ynelik olduundan, kapasite
raporunu gelir vergisi stopajna ait tutarlarn vergi
dairesince tecil iflleminin yapld dnemden sonra alan
mkelleflerce, sz konusu raporda belirtilen iktisadi
kymetlerin, retim tarihi itibaryla mevcut olduunun;
14 100 Soruda Serbest Blgeler
Tesisat ve makineler ile demirbafl ve hizmet almna
iliflkin faturalar,
Dier kamu kurumlarnca kendi mevzuatlar gereince
dzenlenen rapor ve tutanaklar,
lgili mevzuat gerei kamu kurumlarna verilen bildirim
ve beyanlar,
gibi belgelerle tevsik edilmesi ve Serbest Blge Faaliyet
Tasdik Raporu ekinde kapasite raporunun da verilmesi
kaydyla, kapasite raporunun alnd tarihten nceki
dnemler iin de gelir vergisi stopaj istisnas
uygulamasndan yararlanlmas mmkndr.
71. Yeminli mali mflavirler tarafndan
dzenlenecek tasdik raporunun ibraz sresi
nedir?
Mkellefler istisna uygulamasna iliflkin olarak yeminli mali
mflavirler tarafndan dzenlenen faaliyet raporlarn en
ge faaliyette bulunulan takvim yln takip eden yln fiubat
aynn 15. gn akflamna kadar muhtasar beyannameyi
verdikleri vergi dairesine teslim edeceklerdir.
Yl iinde faaliyetine son veren ya da rettii rn sonraki
yl ierisinde tamamen satan veya ksmen satflla % 85
flartn gereklefltiren mkellefler ise sz konusu raporlar
faaliyetlerine son verdikleri ya da rn sattklar veya %
gn akflamna kadar muhtasar beyannameyi verdikleri
vergi dairesine teslim edeceklerdir.
Tamamen veya ksmen ihra kaydyla mal satanlar ise
ihracatn fiilen gereklefltirildiine iliflkin belgeler de dahil
olmak zere YMM raporuna ek yaplmak ve ayrntlar
YMM raporunda belirtilmek suretiyle dzenlenecek faaliyet
raporunu, dnemin kapand ya da faaliyetin son bulduu
veya toplam satfln yapld tarihi izleyen aydan sonraki
drdnc ayn 15. gn (yl sonuna iliflkin olanlar Nisan
aynn 15. gn) vergi dairesine teslimi gerekir.
YMM Faaliyet Raporunun sresi ierisinde ibraz
edilemeyeceine iliflkin, mkellefler veya YMMler
tarafndan makul mazeret bildirilmesi halinde, 45 gn
gememek zere ek sre verilebilmektedir. Dileke
verilmeksizin raporun ek sre dahilinde ibraz halinde
rapor vergi dairesince kabul edilecek, ancak ek sre
verilmesi iin baflvuruda bulunulmamas nedeniyle
usulszlk cezas tatbik edilecek, ek srenin bitiminden
sonra ibraz edilecek YMM raporlar ise iflleme
konmayacaktr
III. fl hukuku
72. Serbest blgelerde alflma
esaslar nasldr?
fl hukuku mevzuat asndan, serbest
blgede faaliyet gsterenler kifli ve
kurumlarn, Trkiyede faaliyet
gsteren dier kifli ve kurumlardan
herhangi bir fark bulunmamaktadr.
Kullanclar, bunlarn blgelerdeki
iflyerleri ve bu iflyerlerinde alflanlar,
Blge Mdrlklerinin gzetim ve
denetiminde Trkiye Cumhuriyeti
alflma mevzuat hkmlerine tabi
tutulurlar.

Trkiye snrlar iindeki iflyerleri iin

ngrlen asgari cret ve fazla alflma
esaslar, Blge Kurucu ve flleticisi veya
flletici ile kullanclarn iflyerleri iin de
uygulanr.

Kullanclar, Blgede alfltrma ihtiyac

duyduklar yabanc ynetici ve nitelikli
personel iin Yabanc Personel alflma
Belgesi almak zorundadr.

100 Soruda Serbest Blgeler 15

 IV. Sosyal gvenlik mevzuat
73. Serbest blgelerde sosyal
gvenlik mevzuat uygulanr
m?
Serbest blgeler mevzuat uyarnca
blgede faaliyette bulunan kullanclar
ile bunlarn yanlarnda bir ifl akdine
gre alflan ifliler hakknda yabanc
uyruklular da dahil olmak zere,
Trkiye Cumhuriyeti Sosyal Gvenlik
Mevzuat hkmleri uygulanr. Ancak
Trkiye ile dier lkeler arasnda sosyal
gvenlik konusunda yaplan
szleflmeler varsa, bu szleflme
hkmleri de tatbik olunur.

16 100 Soruda Serbest Blgeler

V. Vergi usul kanunu
74. Serbest blgede faaliyet veya baflka bir yabanc para birimiyle
gsteren firmalar Vergi Usul yaplan ifllemlerini, ifllemin gereklefltii
Kanunu hkmlerine tabi gnn Trkiye Cumhuriyet Merkez
midir? Bankas dviz alfl kuruyla ilgili para
Serbest blgede faaliyet gsteren birimine evirmek suretiyle ifllem tesis
firmalar da Vergi Usul Kanunu edeceklerdir.
hkmlerine tabidirler. Bu
mkelleflerin de Vergi Usul Kanunu 78. Sz konusu mkelleflerin
hkmleri erevesinde defter vergi matrahlarnn tespiti ile
tutmalar ve belge kayt dzenine iliflkin beyanlar nasl yaplr?
hkmlere uymalar zorunludur. Bu mkelleflerin, iktisadi iflletmeye
dahil kymetlerin deerleri ile vergi
75. Serbest blgelerde tek matrahlar kayt yaplan para birimine
dzen hesap planna uyma gre tespit edilmektedir.
zorunluluu var mdr? Beyannamedeki tutarlarn ise
Serbest blgelerde faaliyet gsteren beyannamenin verilmesi gereken ayn
mkelleflerin, Muhasebe Sistemi ilk gnnn kuruyla Trk parasna
Uygulama Genel Teblilerine ve Tek evrilmek suretiyle TL cinsinden
Dzen Hesap Planna uyma gsterilmesi gerekmektedir. Verginin
zorunluluu bulunmaktadr. denmesi, mahsubu ve iadesi
ifllemlerinde de Trk para birimi esas
76. Serbest blgelerde yabanc alnmaktadr.
para cinsinden defter
tutulabilir mi? 79. Yabanc para cinsinden
Tam mkellefiyete tabi gelir veya defter tutma uygulamasndan
kurumlar vergisi mkelleflerinin vazgeilmesi mmkn mdr?
serbest blgede faaliyette bulunan Defter kaytlarna esas alnan yabanc
flubeleri ile serbest blgede faaliyette para biriminden ilk kayt yaplan hesap
bulunan gerek veya tzel kiflilerin dnemi dahil beflinci hesap dneminin
serbest blge dflnda ancak Trkiye sonuna kadar dnlemez.
snrlar ierisinde faaliyette bulunan
flubeleri hari olmak zere, serbest 80. stisna kapsamnda olan
blgede faaliyet gsteren gerek veya ve istisna kapsamnda
tzel kiflilerden isteyenlerin, defter olmayan faaliyetlerin birlikte
kaytlarn Trk para birimi dflnda yaplmas durumunda
(Trkiye Cumhuriyet Merkez muhasebe kaytlar nasl
Bankasnca, kuru gnlk olarak tutulmaldr?
belirlenen) herhangi bir yabanc para stisnadan yararlanacak kazancn
birimi ile yapabilmeleri mmkndr. tespiti asndan, mkelleflerin istisna
kapsamna giren faaliyetleri ile istisna
77. Yabanc para birimi kapsamnda deerlendirilmeyecek olan
cinsinden defter tutan faaliyetlerinden elde ettikleri
mkelleflerin, farkl para kazanlarn, ayr ayr tespit edebilecek
birimleriyle yaplan flekilde kaytlarn tutmalar
ifllemlerinde uygulama gerekmektedir.
nasldr?
Serbest blgede faaliyet gsteren sz
konusu mkellefler, Trk para birimiyle

100 Soruda Serbest Blgeler 17

 81. Serbest blgede faaliyet gsteren 82. Serbest blgede faaliyet gsteren
mkelleflerin Ba-Bs bildirimi verme mkellefler vergi incelemesine tabi midir?
ykmll var mdr? Vergi incelemeleri asndan serbest blgelerde faaliyet
Serbest blgelerde faaliyet gsteren mkelleflerin, Ba-Bs gsteren mkelleflerin yurtiinde faaliyet gsteren dier
bildirimi verme ykmll bulunmaktadr. fiubeler mkelleflerden herhangi bir fark bulunmamaktadr.
asndan sz konusu bildirimler, bu mkelleflerin kanuni
merkezleri tarafndan, merkez ve flube bilgileri
birlefltirilerek verilecektir. Ancak kanuni ve ifl merkezi
yurtdflnda olup, mnhasran serbest blgede flubesi veya
temsilcilii bulunan mkellefler, bildirim formlarnda
merkez bilgilerini dikkate almakszn yalnzca serbest
blgede faaliyette bulunan flubelerinin mal ve/veya hizmet
alfl/satfllarn bildireceklerdir.

18 100 Soruda Serbest Blgeler

VI. Katma Deer Vergisi Kanunu
83. Trkiyeden serbest
blgelere yaplan mal
teslimlerinin KDV karflsndaki
durumu nedir?
Trkiyeden serbest blgeye satlan
mallar ihracat rejimine tabi olup, KDV
Kanunu uyarnca KDVden istisnadr.
84. Serbest blge
hkmlerinin uyguland
mallarn KDV karflsndaki
durumu nedir?
Serbest blge hkmlerinin
uyguland mallarn teslimi katma
deer vergisinden istisnadr.
85. Serbest blgelerde faaliyet
gsteren firmalara Trkiyede
yerleflik firmalarca verilen
hizmetlerin katma deer
vergisi karflsndaki durumu
nedir? 100 Soruda Serbest Blgeler konulu
Katma Deer Vergisi Kanununun 17/4-
() maddesine gre serbest blgelerde
verilen hizmetler katma deer
vergisinden mstesnadr.
dare, flu ana kadar mukteza baznda
konu ile ilgili grfl vermifl olup,
muktezalardaki ortak asgari flartlar;
istisnann uygulanabilmesi iin
hizmetin serbest blgede faaliyet
gsterenlere fiilen serbest blgede
verilmifl olmas ve hizmetten serbest
blgede faydalanlmas gerektii
ynndedir.
Mevcut durumda Maliye Bakanlnca
hazrlanan 60 Numaral Katma Deer
Vergisi Sirkleri taslanda konu ile
ilgili dzenleme yaplmfl olup, serbest
blgede, Trkiyede ya da yurt dflnda
yerleflik firmalarn serbest blge iinde
bilfiil verdikleri hizmetlerin KDV den
mstesna olduu belirtilmifltir.
Yaplan dzenlemede, Trkiyede veya
yurt dflnda yerleflik firmalarn bilfiil
serbest blge iinde sunduklar
temizlik, makine bakm, onarm ve
100 Soruda Serbest Blgeler
montaj vb. hizmetler ile bir serbest
blgeden dier bir serbest blgeye
verilen hizmetlerin KDV den istisna
olduu hkm altna alnmfltr.
Sz konusu Sirkler taslanda; serbest
blgede faaliyet gsteren kurumlara
Trkiyede yerleflik firmalarca verilen
gmrk mflavirlii hizmetleri hakknda
da aklama yaplmfl olup, serbest
blgeden yurtdflna giden mallar iin
serbest blgede verilen gmrk
mflavirlii hizmetlerinin KDV den
istisna olduu; serbest blgeden
Trkiyeye, Trkiyeden serbest
blgeye veya serbest blgeden dier
serbest blgelere gnderilen mallara
iliflkin verilen gmrk mflavirlii
hizmetlerinin ise KDV ye tabi olduu
belirtilmifltir.
alflmamzn hazrland tarih
itibariyle sz geen sirkler
yaynlanmamfltr.
86. Hizmete iliflkin KDV
istisnasndan yararlanlmas
iin hizmet verenlerin de
serbest blge faaliyet
ruhsatna sahip olmas zorunlu
mudur?
Konu ile ilgili darenin flu ana kadar
vermifl olduu muktezalarda, farkl
yaklaflmlarn olduu grlse de; 60
Numaral Katma Deer Vergisi Sirkleri
taslanda bu konuya aklk getirilmifl
ve hizmet ifa edenin serbest blgede
faaliyette bulunma ruhsatnn olup
olmamasnn bu istisnann
uygulanmasna engel teflkil etmeyecei
belirtilmifltir.
100 Soruda Serbest Blgeler konulu
alflmamzn hazrland tarih
itibariyle sz geen sirkler
yaynlanmamfltr.
19
 87. Serbest blgedeki mflteriler iin yaplan
fason hizmetlerin katma deer vergisi
karflsndaki durumu nedir?
Serbest blgedeki mflteriler iin yaplacak fason hizmetler
ihracat istisnas kapsamndadr. Bu istisna uygulamasnda
fason hizmet, bir maln mlkiyet ve tasarruf hakknn
devralnmakszn creti karfll belirli ifllemlere tabi 93 Seri Numaral KDV Genel Teblii hkmleri uyarnca,
tutularak/ifllemlerden geirilerek tasarruf veya mlkiyet
hakk sahibine iade edilmesini ifade etmektedir. Buna gre
serbest blgeden gnderilen ana madde ve malzemelerin,
yurtiinde bulunan iflletmelerde eflitli ifllemlere tabi
tutulduktan sonra yeniden serbest blgeye gnderilmesi
suretiyle verilen fason hizmetler istisna kapsamnda
deerlendirilecektir.
88. Serbest blgede faaliyette bulunan
mkelleflerin KDV mkellefiyeti tesis
ettirmesine gerek var mdr?
mnhasran serbest blgede faaliyet gsteren ve
dolaysyla ifllemleri katma deer vergisinden istisna olan
iflletmelerin katma deer vergisi asndan mkellefiyet
kaydnn tesis edilmesine gerek yoktur.

20 100 Soruda Serbest Blgeler

VII. zel Tketim Vergisi Kanunu
89. TVye tabi mallarn
yurtiinden serbest blgelere
tesliminde TV istisnas
uygulanabilir mi?
TV Kanununun 5. maddesinin 1
numaral fkrasnda, Kanuna ekli
listelerdeki mallarn ihracat
teslimlerinde TV istisnas
uygulanabilmesi iin:
Teslimin yurtdflndaki mflteriye
yaplmas,
Teslim konusu maln Trkiye
Cumhuriyeti Gmrk Blgesinden
kmfl olmas,
flartlarnn birlikte gerekleflmesi
gerektii hkme balanmfltr.
Bu hkm gereince, yurtiinden
serbest blgelere yaplan teslimlerde
ihracat istisnas uygulanmayacaktr.
91. Serbest blge hkmlerinin
uyguland mallarn TV
karflsndaki durumu nedir?
Serbest blge hkmlerinin
uyguland mallar TVden istisnadr.
Genel olarak bu mallar, yurtdflndan
serbest blgeye getirilen mallar ve
serbest blge ierisinde veya bir
serbest blgeden dier bir serbest
blgeye teslim edilen mallar olarak
deerlendirebilmek mmkndr.
92. Serbest blgelerden yurtii
firmalara mal teslimlerinde
TV uygulamas var mdr?
Serbest blgeler ile Trkiyenin dier
yerleri arasnda yaplan ticaret, dfl
ticaret rejimine tabidir. Baflka bir
deyiflle, serbest blgeden Trkiyeye
satlan mallar genel anlamda ithalat
rejimi kapsamnda olup, TVye tabidir.

90. Serbest blgelere yaplan

ihra kaytl teslimlerde TV
tecil terkin messesesi
uygulanabilir mi?
Serbest blgeye yaplan teslimler TV
Kanunu uyarnca ihracat olarak
deerlendirilmediinden, ihracatlar
tarafndan serbest blgeye teslim
edilecek mallarn TV mkelleflerinden
satn alnmas durumunda, TV
Kanununun 8/2. maddesi kapsamnda
tecil terkin uygulamas
yaplamayacaktr.

te yandan serbest blgede faaliyet

gsteren ihracatya ihra kaytl teslim
edilen mallarn serbest blgeden
yurtdfl edilmesi durumunda, zel
Tketim Vergisi Kanununun 8.
maddesinin 2 numaral fkrasna gre
tecil terkin uygulamas kapsamnda
ifllem yaplabilmesi mmkndr.

100 Soruda Serbest Blgeler 21

 VIII. Teflvik mevzuat

93. Serbest blgelerde teflvik

mevzuat uygulanr m?
3218 sayl Serbest Blgeler Kanununun
6. maddesinin son fkras uyarnca,
iflleticiler ve kullanclar yatrm ve retim
safhalarnda Bakanlar Kurulunca
belirlenecek vergi dfl teflviklerden
yararlandrlabilmektedir.

Prensip olarak teflvik mevzuatnn

serbest blgelerde uygulanamayacana
dair herhangi bir dzenleme
bulunmamakla birlikte, pratikte ilgili
mevzuat kapsamnda salanan destek
unsurlarnn biroundan halihazrda
serbest blgelerde yararlanlyor olmas
sebebiyle; serbest blgede faaliyet
gsteren kurumlarn, yatrmlarn
genellikle teflvik belgesine
balamadklar grlmektedir.

te yandan serbest blgede faaliyet

gsteren birok kurum, zellikle
Ar-Ge faaliyetlerine tannan baz destek
unsurlarndan faydalanmaktadr.

22 100 Soruda Serbest Blgeler

IX. Damga vergisi ve harlar
94. Serbest blgelerde damga
vergisi ve har istisnas
uygulanabilir mi?
Serbest blgelerde faaliyette bulunan
mkelleflerin, Avrupa Birliine tam
yeliin gereklefltii tarihi ieren yln
vergilendirme dneminin sonuna
kadar, bu blgelerde gereklefltirdikleri
faaliyetler ile ilgili olmak kaydyla
yapt ifllemler hartan, bu ifllemlere
iliflkin dzenlenen ktlar damga
vergisinden mstesnadr.

Sz konusu damga vergisi ve har

istisnasnn uygulanmasnda, faaliyet
ruhsatnn tr ile faaliyet ruhsatnn
alnd tarihin bir etkisi
bulunmamaktadr.

95. Serbest blgede istihdam

edilen personele denen
cretler zerinden damga
vergisi hesaplanr m?
Serbest Blgeler Kanunu kapsamnda
serbest blge snrlar ierisinde
faaliyet gsteren firmalarn, Avrupa
Birliine tam yeliin gereklefltii
tarihi ieren yln vergilendirme
dneminin sonuna kadar, mnhasran
serbest blgelerdeki faaliyetleriyle ilgili
olarak istihdam ettikleri personele
denen cretlere iliflkin dzenlenen
ktlar damga vergisinden istisnadr.

100 Soruda Serbest Blgeler 23

 X. Motorlu Tafltlar Vergisi Kanunu
96. Serbest blgede faaliyet
gsteren firmalar adna kaytl
tafltlara iliflkin MTV deme
ykmll var mdr?
Karayollar Trafik Kanununa gre
trafik flube veya brolarna kayt ve
tescil edilmifl bulunan motorlu kara
tafltlar, motorlu tafltlar vergisine
(MTV) tabidir. Bu konuda serbest
blgelere iliflkin herhangi bir istisna
veya muafiyet uygulamas
bulunmamaktadr.

24 100 Soruda Serbest Blgeler

XI. Gider Vergileri Kanunu (BSMV)
97. Serbest blgelerde banka
ve sigorta muameleleri vergisi
istisnas uygulanr m?
Serbest blgelerde faaliyet gsteren
banka flubelerinin yapt ifllemler
dolaysyla lehe ald paralar genel
dzenlemeler erevesinde banka ve
sigorta muameleleri vergisine tabidir.

100 Soruda Serbest Blgeler 25

 XII. Emlak Vergisi Kanunu
98. Serbest blgede faaliyet
veren firmalara ait bina, arazi
ve arsalar iin emlak vergisi
deme ykmll var mdr?
Emlak Vergisi Kanununda gerek bina
vergisi ve gerekse de arazi vergisi ile
ilgili muafiyetlerin belirlendii
maddelerde, serbest blgelerde
bulunan bina ve arazilerin emlak
vergisinden muaf tutulmasna dair bir
hkme yer verilmediinden, serbest
blgede faaliyet gsterenlere ait bina,
arazi ve arsalar iin emlak vergisi
ykmll bulunmaktadr.

26 100 Soruda Serbest Blgeler

XIII. 6183 sayl Amme Alacaklarnn
Tahsil Usul Hakknda Kanun
99. Serbest blgede faaliyet
gsterenler, Amme
Alacaklarnn Tahsil Usul
Hakknda Kanun hkmlerine
tabi midir?

6183 sayl Kanunun uygulanmas

asndan, serbest blgede faaliyet
gsteren kifli ve kurumlarn, Trkiyede
faaliyet gsteren dier kifli ve
kurumlardan herhangi bir fark
bulunmamaktadr.

100 Soruda Serbest Blgeler 27

 XIV. 6111 sayl Baz Alacaklarn Yeniden
Yaplandrlmas Hakknda Kanun
100. Serbest blgede faaliyet
gsterenler kurumlarn 6111
Sayl Kanun hkmlerinden
faydalanabilmesi mmkn
mdr?
6111 sayl Baz Alacaklarn Yeniden
Yaplandrlmas ile Sosyal Sigortalar
ve Genel Salk Sigortas Kanunu ve
Dier Baz Kanun ve Kanun Hkmnde
Kararnamelerde Deifliklik Yaplmas
Hakknda Kanun uygulamas
asndan, serbest blgede faaliyet
gsteren kifli ve kurumlarn, Trkiyede
faaliyet gsteren dier kifli ve
kurumlardan herhangi bir fark
bulunmamaktadr.

28 100 Soruda Serbest Blgeler

Ernst & Young

Assurance | Tax | Transactions | Advisory

Ernst & Young Hakknda

Ernst & Young, denetim, vergi, kurumsal
finansman ve danflmanlk hizmetlerinde
bir dnya lideridir. Dnya genelinde toplam
141.000 alflanmz, ortak deerlerimizi
ve kaliteyi n planda tutan kararl
tutumumuzu hep birlikte paylaflmaktadr.

Daha fazla bilgi iin, ltfen www.ey.com/tr

adresini ziyaret ediniz.

Ernst & Young, her biri ayr birer tzel

kiflilie sahip Ernst & Young Global
Limitede ye firmalardan oluflan global
bir organizasyon olup tm hizmetlerini
bu ye firmalar tarafndan sunmaktadr.

Ernst & Youngn sunduu vergi

hizmetleri
flleriniz gerek potansiyellerine gl
temeller zerinde yaplandrlarak ve
srdrlebilir bir flekilde gelifltirilerek
ulaflabilir. Ernst & Young olarak vergi
ykmllklerinizi sorumlu ve zamannda
yerine getirmenizin nemli bir fark ortaya
karacan dflnyoruz. Bu nedenle
135ten fazla lkedeki 25,000 vergi
alflanlarmz nerede olursanz olun ve
vergi ihtiyalarnz ne olursa olsun
kaliteli hizmet anlayflmza duyduumuz
tereddtsz ballk temelinde sizlere
teknik bilgi, ifl tecrbesi ve tutarl
metodolojiler sunmaktadr.
Ernst & Youngn fark buradadr.

www.ey.com/tr
www.vergidegundem.com

Ernst & Young 2011

Tm Haklar Sakldr.

Not: 100 Soruda Serbest Blgeler konulu alflmamz serbest blgeler ve blgede faaliyet gsteren
mkellefler asndan vergi uygulamalar ile ilgili genel bir bilgi vermek amacyla ve 8 Mart 2011
tarihi itibaryla yrrlkte bulunan mevzuatn ilgili hkmleri dikkate alnarak Ernst & Young
uzmanlar tarafndan hazrlanmfltr. Bu alflmada yer alan bilgi ve aklamalardan dolay
Ernst & Young ve/veya Kuzey Yeminli Mali Mflavirlik A.fi.ye hibir suretle sorumluluk iddiasnda
bulunulamaz. lgili mevzuatn sk deifltirilen ve farkl anlayfllarla yorumlanabilen yaps nedeniyle,
herhangi bir konuda uygulama yaplmadan nce konunun uzmanlarndan profesyonel yardm
alnmasn tavsiye ederiz.

100 Soruda Serbest Blgeler