A.D.E.S.

Amatr Denizci Eitim Sistemi

Ders Notlar

METEOROLOJ
DENlZ ARTLARI

Rzgar ve Dalgalar

Hava basnc mevsimlere, hava scaklna ve Dnya'nn gnlk hareketine gre deiiklik
gstermektedir. Bu sebeple yeryznn baz blgelerinde alak basn(L/A/siklon), baz
blgelerinde ise yksek basn(H/Y/antisiklon) olumaktadr. Yeryznde basnlar ayn olan
noktalar birletiren paralel edeer izgilerine izobar denir.

Rzgar, hava ktlesinin yksek basn blgesinden alak basn blgesine doru yatay
hareketi ile oluur. Normal artlarda deniz seviyesindeki atmosfer basnc 1013 mb'dr,
(760mmHg) Rzgarlar hava ktlesinin geldii yne gre, akntlar ise su ktlesinin gittii yne
gre adlandrlr, (rnek: Kuzeyden gelen rzgar; gneye doru aknt). Sinoptik haritalarda
grlen izobar izgileri, rzgar hznn tahmin edilmesine yardmc olur. zobarlarn sklat
blgelerde rzgar dier blgelere nazaran kuvvetli eser.

Kuzey yar krede yksek basn blgesinde rzgar, saat ynnde dirise (dnmek) ederken;
alak basn blgesinde tam tersi durum sz konusudur. Gney yar krede ise alak basn
blgesinde rzgar saat ynnde dirise(dnmek) ederken, yksek basn blgesinde bunun tam
tersi olmaktadr.

Gndz sresince denizden karaya doru esen rzgra deniz meltemi; gece sresince karadan
denize doru esen rzgra ise kara meltemi denilmektedir.

Yldz 000

Poyraz 045 (4 kerte)

Gndousu 090 (8 kerte)

Keileme 135 (12 kerte)

Kble 180 (16 kerte)

Lodos 225 (20 kerte)

Gn Bats 270 (24 kerte)

Karayel 315 (28 kerte)

1
 A.D.E.S.
Amatr Denizci Eitim Sistemi
Ders Notlar

Frtnalar Kanunu (Buys-ballot)

Kuzey yar krede tekne zerinde bulunan bir kii srtn gerek rzgara doru dndnde
alak basn merkezi sol kol ilerisinde kalr. Bu sayede frtnadan kamak iin gerekli rota
deiiklii yaplabilir. Ayrca, direk bana monte edilen rzgar gstergesi ve anemometre ile
rzgarn nispi yn ve iddeti bulunabilir.

Baz durumlarda, alak basn blgelerinde scakl ve younluu farkl iki hava ktlesi
birbirleri ile karlar. Bu hava ktlelerinin meteorolojik zellikleri farkllk gsterdiinden
birbirleriyle etkileimleri kolay olmaz. Bu sebeple, iki hava ktlesi arasnda "cephe" ad verilen
bir snr alan oluur.

ki eit cephe bulunur. Scak cepheler, sinoptik haritalarda krmz renkli yarm daire eklinde,
souk cepheler ise mavi renkli gen eklinde gsterilir.

2
 A.D.E.S.
Amatr Denizci Eitim Sistemi
Ders Notlar

Meteorolojik Koullarn Etkileri

Kara artlarndan farkl olarak, rzgarl havalarn denizde ok daha fazla etkili olabilecei
unutulmamaldr. Deniz, rzgrl durumlarda ok dalgal olabilir. Dolaysyla tekne ile
almadan nce hava raporlar mutlaka temin edilmelidir. Bir teknenin ar hava artlarndaki
hareketi aadaki etkenlere baldr;

Tekne tasarm ve dayankll,

Teknenin motor gc,

Gidilen rota.

Rzgar, Dalga ve Aknt

Oluabilecek olumsuz meteorolojik koullar erken tahmin edebilmek iin aadakiler

gzlemlenmelidir;

Basncn deiimi,

Rzgarn deiimi,

Scaklk deiimi,

Dalga tepesindeki krlmalar,

Bulut tiplerindeki deiimler.

Meteorolojik artlarn deierek tekne emniyetini olumsuz etkileyeceine kanaat getirilirse

can yelekleri giyilmeli ve derhal emniyetli bir yere veya sahile doru ilerlenmelidir.

Batan Gelen Denizler

Genellikle, byk dalgalarla mcadele edebilmek iin en iyi yol dalgalar mmkn olduunca
ba omuzluktan almaktr. ok fazla g verilmesi teknenin dalga tepesinden atlayp dalga
ukuruna arpmasna neden olabilir. Bu arpma hareketi hem tekne iin hem de zerindeki
insanlar iin emniyetli deildir. Az g harcanmas ise dalgalarn tekne zerinde krlmasna
veya teknenin zerinden amasna sebep olacaktr. En uygun ve emniyetli seyir artlarn
salamak iin hz ve rota kontrol edilmelidir.

3
 A.D.E.S.
Amatr Denizci Eitim Sistemi
Ders Notlar

Bordadan Gelen Denizler

Bordadan gelen dalgalarn en byk tehlikesi, teknenin yalpalamasn artrmasdr. Denize

farkl adan yaklalarak yalpalamann derecesi drlebilir. Mmkn olduunca dalgann
k omuzluktan alnarak seyredilmesi ile teknenin daha az yalpa yapmas salanacaktr.

Ktan Gelen Denizler

Ktan gelen dalgalarla beraber seyir yaplmasnn batmak veya alabora olmak gibi potansiyel
tehlikeleri vardr. Ktan gelen denizler, teknenin dmen dinleme gcn azaltr. Bu durumdan
kurtulabilmek iin gaz kolu kullanlarak, dalgalar teknenin knda krlacak ekilde, tekne
dalgalarn arkasnda tutulmaldr.

Sudaki dier tehlikeler gibi, sert hava ile karlalmas sefere kmadan nce hava raporlar
alnarak engellenebilir. Beklenmeyen bir frtna en dikkatli denizciyi bile yakalayabilir.
Dolaysyla en kt hava artlarna kar hazrlkl olunmal ve iyi bir gzlem yaplarak frtna
habercisi bulutlar ile dalga tepelerindeki krlmalar gzlemlenmeli; zellikle barometredeki
deiimler dikkate alnmaldr. Eer sahil yeterince yaknsa, frtna durumunda sahile doru
ilerlenmeli, rzgarn byk dalgalar oluturamayaca sakin bir liman veya rzgaralt
oluturacak bir ada aranmaldr. Frtna ncesinde genellikle rzgarn yn deitirecei ve
zaman zaman iddetini artraca unutulmamaldr.

Emniyetli hzla ilerlenmeli tekneyi dalgalara daha fazla maruz brakacak yksek hzdan
kanlmaldr. Tekne zerinde dmen dinletecek bir g yokken, tekne dalgalara bordasn
evirerek srklenecek ve alabora ihtimaline kar savunmasz kalacaktr. Motor almyorsa,
bir deniz demiri veya el incesine bal gl bir kova ile tekneyi dalga iine doru
ynlendirmek, daha fazla yalpa yapmay engelleyecektir.

artlar ktleirse unlar yaplmaldr:

Tekne, mmkn olduunca su alnmasna engel olacak ekilde korunakl hale getirilmelidir.

Teknedeki herkesin can yelei giydiinden emin olunmaldr.

Dalgalarn etkilerini azaltmak iin hz ve rota yukarda akland ekilde ayarlanmaldr.

Teknenin ba tarafnn dalgalar almak iin en gl noktas olduu unutulmamaldr.

Sert havalarda meydana gelebilecek acil bir durumda, yetkililerin tekneyi kurtarabilmesi iin
durum hakknda bilgi verilmelidir.

4
 A.D.E.S.
Amatr Denizci Eitim Sistemi
Ders Notlar

Teknedeki herhangi bir yalpada devrilebilecek olan tm nesneler, sabitlenmelidir.

Teknedekilerin mmkn olduunca kapal mahallerde tutulmas salanmaldr.

Bofor Genel
Deniz lt Knot
Kuvveti Tamm

0 Sakin Deniz ayna gibidir 0-1

1 Esinti Kpkl tepeleri olmayan, pullanma 1-3

grntsnde hafif dalgalanma

Kk dalgacklar, hala ksa ama daha

2 Hafif esinti belirgin dalga tepeleri cams 4-6
grntdedir ve krlmazlar

Geni dalgacklar, dalga tepeleri krlmaya

3 Tatl meltem balar. Cams grntde kpkler. Belki 7-10
dank kk beyaz kpkl anaforlar

Mutedil Kk dalgalar uzamaya balar. Beyaz

4 11-16
rzgar kpkl anaforlar ska grlr.

Daha belirgin uzun ekiller alan mutedil

5 Sert rzgar dalgalar. Birok beyaz kpkl anafor 17-21
oluur. Baz serpintilerin olma ans var.
Byk dalgalar olumaya balar. Beyaz
Kuvvetli kpkl dalga doruklar imdi her yerde
6 22-27
rzgar daha yaygndr. Muhtemelen biraz
serpinti olur.

Frtnams Deniz kabarr, krlan dalgalardan kan

7 beyaz kpkler rzgar ynnde eritler 28-33
rzgar
halinde srklenir.
Daha uzun orta ykseklikte dalgalar.
Dalga doruklarnn ular rzgarla
8 Frtna damlacklar halinde salr. Kpkler 33-40
rzgarla ok belirgin eritler halinde
srklenir.
Yksek dalgalar. Rzgar ynnde
srklenen youn kpk eritleri. Dalga
9 Kuvvetli doruklar dmeye, takla atmaya ve 41-47
frtna dalga zerinde yuvarlanmaya balar.
Salan damlacklarn younluu gr
etkileyebilir.
Uzun zaman asl kalan doruklaryla ok
yksek dalgalar. Youn, srklenen
10 iddetli 48-55
frtna byk kpk eritleri. Yzey beyaz bir
grnm alr, denizin takla atmas youn
ve rktc olur. Gr ok etkilenir.