Materijali

Materijali za privremeno zatvaranje kaviteta:

Cink oksid sulfatni cement

Gutaperka
Cink oksid eugenol cement (ZOE) Sredstva laka i jednostavna za
Cink fosfatni cement uklanjanje!
Cink polikarboksilatni cement
Materijali za privremeno zatvaranje kaviteta su sredstva koja se unose u pripremljen
kavitet i ostaju u njemu od 3-4 dana.

Indikacije za postavljanje privremenog ispuna su:

Nezavrena preparacija
Kada je neophodna terapija dubokog karijesa
Kada je okolna gingiva upaljena i intenzivno krvari
Kod endodonskog lijeenja zuba koje zahtjeva vie faza ili vie posjeta
stomatologu. Potpuno vezivanje od 1-2 sata

Cink-oksid sulfatni cement (cavit, provicav, citodur)

Mogu da se pripremaju, ili gotovi fabriki preparati

Prah se sastoji od cink-oksida i cink-sulfata (1:2) ili gipsa, a tenost je 10% rastvor
dekstrana ili vode
Dobro rubno zatvaranje
Unosi se u kavitet plastinim instrumentom
U plastinom stanu ostaje 10 minuta poslije stvrdnjavanja

Gutaperka

Koagulisani sok drveta isomandra gutta

Manje je rastvorljiva u eukaliptusovom ulju
Nakon dueg izlaganja vazduhu gubi svoju plastinost, postaje lomljiva
ista gutaperka je sivlaste boje, blago elastina
Temperatura 15-30oC vrsto stanje, 60oC razmekavanje i oblikovanje
Lo provodnik toplote i elektriciteta
Bijela i roza gutaperka bijela meka
U vlanoj sredini poveava svoj volumen

Indikacije za primjenu gutaperke

 Privremeno zatvaranje kaviteta
Separacija zuba
Punjenjem kanala korijena zuba
Potiskavanje hipertrofine gingive

Cink-oksid eugenol cement (ZOE cement)

Na krai period
Prah ini cink oksid sa malim koliinama cink-acetata ili sulfata, tenost moe se
koristiti eugenol (derivat fenola)
Prisustvo vode je osnovni uslov za proces vezivanja
Eugenol je i potencijalni alergen
Za mjeanje koristi se staklena ploica i metalna patula
Odnos praha i tenosti treba biti 3:1 ili 6:1 da bi se dobila maksimalna vrstoa
eugenolata
Stvrdnjavanje ovog ispuna u ustima traje 30 minuta
Biokompatibilan materijal
Ispoljava antibakterijsko dejstvo
Pospjeuje proces dentinogenog zarastanja
Obezbjeuje dobro rubno zatvaranje

Negativne osobine ZOE:

Nedovoljna tvrdoa
Eugenol ima toksino dejstvo na pulpno tkivo
Vrijeme stvrdnjavanja je sporo i zavisi od odnosa praha tenost, akceleratora i
prisustva vlage
Rastvorivost paste je visoka i nedovoljno otporna na pritisak

ZOE cementi mogu biti modfikovani dodatkom:

Polimera
Etoksibenzojeve kiseline
Neorganskih materijala Al3O3

Cink-fosfatni cement

Dvokomponentni materijal prah (cink-oksid, magnezium-oksid)/tenost dodavanje Al, cinka

i vodenom rastvoru ortofosforne kiseline.

Pozitivne osobine:

Lo provodnik toplote i elektriciteta

Netransporentan (boja mu je slina boji zuba, ali je netransparentan)
 Plastinost i fluidnost
Otpornost na pritisak i zatezna vrstoa
Lako se priprema i lako unosi u kavitet

Negativne osobine:

Poetna kiselina cementa je nepovoljna

Lako se lomi u tankom sloju
Dui kontakt cementa sa vlagom dovodi do erozije i dezintegracije materijala
U proceu stvrdnjavanja dolazi do oslobaanja toplote

Indikacija a primjenu cink-fosfatnog cementa:

Sredstvo za privremeno zatvaranje kaviteta na dui period

Kao zatitna podloga od termikih i hemijski nadraaja ispod stalnih ispuna
Za cementiranje inleja i fiksnih protetskih nadoknada

Cink-polikarboksilatni cementi

Prah cink oksid sa dodatkom oksida Magneziuma, aluminiuma, soli fluorid - kalia

Tenost vodeni rastvor polikarbilne kiseline

Hidrofilan materijal
Vrijeme vezivanja od 5-8 minuta, zavisi od odnosa praha i tenosti.
vrstoa na pritisak, vrstoa na istezanje
Rastvorivost je velika u organskim kiselinama i pljvaki
Adhezivnost je 2,5x vea od cink-fosfatnog cementa
Biokompatibilan materijal
Ne preporuuje se kod dubokih karijesnih lezija i indirektnog prekrivanja
Koristi se za zatitne podloge ispod amalganskih i livenih ispuna, za privremeno
zatvaranje kaviteta na dui vremenski period, cementiranje livenih ispuna i fiksnih
protetskih nadoknada

Materijali za podlaganje i zatitu pulpo-dentinskog komplexa

Lakovi
Lajneri
Preparati na bazi Kalcijum-hidroksida
Preparati na bazi antibiotika i kortikosteroida
Amalgam lajner
Lakovi

Copalite, tubulitec, kaviner (kod brusenih zuba)

Su rastvori prirodnih ili vjetakih smola rastvoreni u organskim rastvaraima
Lakovi smanjuju penetraciju fosfatnih jona
Spreavaju prodor metalnih jona iz amalganskih ispuna u dentin i gle
Spreavaju dobro kvaenje kaviteta smolama
Niske su viskoznosti i nanose se u tankom sloju
Zatita ispuna od dehidratacije
Slabo su rastvorljivi u destilovanoj vodi
Mala otpornost na abraziju, malu termiku i elektrinu provodljivost
U tankom sloju nisu dobri izolatori

Lajneri

Ponekad se sastoje od rastvora i sintetike smole

Su deblji od lakova i postavljaju se samo na dentin
Koriste se kao podloga razliitog hemijskog sastava
Redukuju dentinsku propustljivost
Imaju kratko vrijeme vezivanja
Terapeutsko i antibakterijsko dejstvo, oslobaaju fluoride i adhezivni su

Preparati na bazi kalcijum-hidroksida

esto se nanose kao subpodloge ili medikamentozne podloge

Ima visok pH, ispod 9 pH pasta nije za upotrebu
Antimikrobni efekat
U kontaktu sa tkivom kalcijum-hidroksida izaziva vieslojnu nekrozu
Kalcijum hidroksid ima slabe mehanike osobine i lou adhezivnost za dentin
Nema dovoljnu mehaniku otpornost

Perparati na bazi kalcijum-hidroksida najee su u kombinaciji:

sa vodom
sa lakovima
sa kiselinama
sa uljima
sa monomerima

Vodene suspenzije kalcijum-hidroksida u destilovanoj vodi ili fiziolokom rastvoru imaju

najjae alkalizujue dejstvo
vrsto vezujui preparati na bazi kalcijum-hidroksida

Dobivaju se acidobaznom reakcijom izmeu bazinog Ca(OH)2 i kiseline. Iz ove

reakccije nastaju soli, cementi koji se stvrdnjavaju.
CALCIMOL (kod dubokih kaviteta, svjetlosno polimerizirajui), LIFE, REOCAP,
DYCAL (baza, 2 paste koje se mijeaju u istim koliinama), HYDREX, REOLIT (su
oba u vidu 2 paste)

Preparati na bazi antibiotika i kortikosteroida

Ledermix (cement)
Lijeenje i zatita pulpe antiflogistiko djelovanje
Kortikosteroidi djeluju inhibitorno na reparacijske procese

Amalgam lajner

Unosi se etkicom ili spuvicom u kavitet

Koristi se kao podloga kod amalganskih ispuna
To je rastvor sintetike smole sa 1,5% natrijum, kalcijum-fluorida i dipsergovanih
estica istog metalnog srebra
Ova kombinracija treba da uspostavi vezu izmeu zuba i amalgama
Smanjuje se rizik stvaranja mikroprostora
Za baze koriste se cementi koji se postavljaju u debljem sloju od lajnera, mogu biti
podloga za kompozit i amalgam
GJC kod amalgama obezbjeuje termiku zatitu, a kod kompozita hemijsku vezu za
dentin, mikromehaniku i hemjijsku vezu za kompozit

Glas-jonomer cementi (GJC)

Klasifikacija:

Tip I GJC nemjenjeni za cementiranje fiksnih protetskih nadoknad, inleja, ortodonskih

aparata, punjenje kanala korijena

Tip II GJC za ispune

1) Cementi za estetske ispune

2) Ojaani GJC za ispune

Tip III GJC namjenjeni za zatitne podloge, zalivanje fisura, zbrinjavanje ogoljelih zuba u
predjelu vrata

Svi tipovi GJC osim II mogu biti:

 1) Klasini
2) Hibridni:
a) Hibridni jonomeri
b) Kompomeri (su jednokomponentni)
Vrijeme vezivanja GJC se kree od 6-8 minuta
Adhezivnost je jedna od najveih prednosti GJC, ali preduslov za ostvarivanje veze je:
1) Da je povrina zuba na koju se nanosi cement ista i bez razmazanog sloja
2) Da u cementu postoje slobodne karboksilne grupe
GJC ne trpe znaajne demnzionalne promjene pri procesu vezivanja i stvrdnjavanja
Kod klasinih GJC kontrakcija je minimalna, dok kod hibridnih je neto vea

Nedostatak GJC:

Nedovoljna mehanika otpornost i osjetljivost na disbalansa H2O

Osjetljivost na vlagu

GJC podloan odreenom stepenu rastvorljivost (klasini vie u odnosu na hibridne)

Odreen stepen poroznosti kod svih GJC

GJC kao privremeni ispuni:

Prednosti:

Mehanika otpornost je u rangu ili vea u odnosu na ostale cemente

Pokazuju bolju retenciju zbog adhezivnog svojstva
Antikariogeno dejstvo
Postiu remineralizaciju
Mogu da obezbjede i estetske efekte

Indikacije za primjenu GJC za privremeno zatvaranje:

Privremeno zatvaranje na dui period

Prekrivanje dentina kod preloma zuba
Privremena zatita ogoljelih vratova zuba
U endodonskim tretmanima gdje kavitet nema dovoljnu retenciju
Reminaralizacija susjednih zuba

Kompozitni materijali

Trodimenzionalna kombinacija najmanje 2 hemijske razliite supstance koje su

meusobno nerastvorljive
Materijali koji se koriste u restaurativnoj stomatologiji sastoje se od 3 osnovne
komponente :
a) Organski matrix
 b) Neorganskih estica punioca
c) Sredstva koje ostvaruje vezu izmeu organskog i neorganskog
dijela
d) Dodatna sredstva (inicijatori i akceleratori)

Organski matrix ini:

Difunkcionalni monomer [Bis-GMA (organska smola i slian epoksi smoli)]

Uretan dimetakrilat velika viskoznost

Nedostaci:

Visok stepen polimerizacije

Krtost
Poroznost
Smanjena otpornost na abraziju
Tricyclo-dimethacrilat (slian Bis-GMA) vea zasienost (ini smolu mekom i
savitljivijom)

Neorganske estice (punioca)

Obezbjeuju dimenziom stabilnost nestabilnom i mekom organskom matriksu

estice punioca sastavljene su od:
Kristalnog kvorca - Velika trdoa
Silicijuma - hemijski inertni

Barijumovog stakla - smanjuju koef. Term. Expanzije

Stroncijumovog stakla -redukuju polimerzacionu kontr.
Od veliine estica i procenta zastupljenosti neorganskih estica zavise 3 osnovne
osobine kompozitnih materijala i to:
Kvalitet poliranja
Otpornost na troenje
Otpornost na frakture kompozita

Sredstva za povezivanje organskog matrixa i estica punioca

Veza se ostvaruje sa organskim silikonskim jedinjenjem

Vezujua sredstva ne poreivaju znatno zapreminu punioca
Veza izmeu estica punioca i organskog matriksa omoguava pravilnu distribuciju
optereenja kompozitnog materijala u funkciji vakanja
Klasifikacija kompozitnih materijla

Prema veliini i prirodi estica punioca kompozitni materijali su:

Kompoziti sa makropunilom konvencionalni
Kompoziti sa mikropunilom
Komozitni materijali sa dvojnim punilom = hibridni

Kompozitni materijali sa makropuniocima

Makropunilo najee je kvarc ili stakla tekih metala
estice punioca od 15 do 100m
Dobre osobine ovih kompozitnih materijala (dodavanjem neorg. estica i org.
Matriksa):
Smanjena je kontrakcija pri polimerzizaciji
Smanjen koeficijent termike expanzije
Poveana vrstoa i otpornost na pritisak
Poboljana zatezna vrstoa i otpornost na frakture
Smanjena apsorpcija vode
Poveana tvrdoa materijala
Nedostaci:
Mala otpornost na abraziju
Nepostojanost boje
Hrapavost nakon zavrne obrade ispuna

Kompozit sa mikropunilom
Velika estica 0,04 do 0,115m
Ovoj grupi materijala pripadaju i kompozitni materijali sa aglomerisanim
esticama
Aglomeracija proces koj se ostvaruje zagrijavanjem i omekava njene
neorganskih estica i stapanjem u krupnije kuglice.

Hibridni kompozitni materijali

Kombinacija mikropunioca i makropunioca (najei sastav u organskom
matrixu/ suvremeni materijali sadre aglomerisane estice mirkopunila)
Visoko punjenni kompozitni materiljai (hibridni kompoziti sa makropunilom)
Pakovani kompozitni materijali
Hibridni kompoziti sa minipunilom
Hibridni kompoziti sa mikropunilom
Hibridni kompoziti sa nanopunilom
Teni kompozitni materijali

Osobine kompozitnih materijala:

Vrijeme vezivanja
 Sa hemijskom polimerizacijom iznosi 3-5min
Najvei broj kompozitnih materijala danas se polimerziuje svjetlom
Svjetlosni izvor mora biti to blie ispunu (1-2min), a debljina sloja materijala
ne smije biti vea od 2 mm

Kontrakcija pri polimerizaciji

U toku polimerizacije kompozita, javlja se kontakcija materijala koja smanjuje
poetnu zapreminu ispuna
Kompozitni materijal sa veim sadrajem smole vie se kontrahuju
Kontrakcija materijala usmjerena je prije svega ka izvoru svjetlosti i poetno
skupljanje kompozita (izraeno kod kaviteta po Bleku)
Problem kontakcije moe se djelimino rijeiti i tehnikom aplikacije
kompozitnog materijala u kavitetu

Koeficijent termike expanzije

Zbog razlika u termikoj expanziji i kontrakcij ispuna u toku temperaturnih
promjena dolazi do ivinog zjapa
KTE zavisi od hemijskog sastava materijala i obrnuto je proporcionalan
koliini punila, priroda estica.
Hibridni materijali trpe najmanje dimenzione promjene

Apsorpcija vode i rastvorljivost kompozitnih materijala (poroznost)

Polimerni matrix kompozitnih materijala moe da apsorbuje odreenu koliinu
vode gdje dovodi do bubrenja
Apsorpcija vode povezana je sa poveanim povrinama troenjem materijala
poslije polimerizacije
Rastvorljivost kompozitnog materijala se kree od 1,5 2% poetne teine
materijala
Najee se rastvaraju rezidualni oligomer ili monomer

Biokompatibilnost kompozitnih materijala

iritacije i toksinost na pulpi i dentinu
podloge na bazi ZnO mogu da inhibiraju polimerizaciju kompozita, pa
polimerizacija ne moe otpoeti spontano
upotreba lakova ispod kompozita se takoe ne preporuuje

Rendgeni kontrastnost kompozitnih materijala

Estetski izgled kompozitnih materijala

30 nijansi boja (za gle, dentin, efekti) kompozitnih materijala

Mehanike osobine kompozita

 Zatezna vrstoa
1. Vrlo mala (pucanje)
2. visoko punjeni kompoziti zatezna vrstoa kao kod dentina
Otpornost na pritisak
1. Hibridni kompozitni materijali imaju najvei stepen otpornost
Troenje
1. Vea otpornost hibridnih kompozita na abraziju postie se sadrajem
punila i smanjenjem rastojanja estica
2. Troenje kompozitnog materijala je mnogo manje kod svjetlosno-
aktivirajuih kompotozitnih materijala
3. U in VIVO uslovima dogaa se vee troenje ukoliko je:
a) Neadekvatna okluzija
b) Zub postavljen sitanije
c) Neadekvatno polimerizovan ispun
d) Neadekvatna definitivna obrada ispuna

Adhezivna sredstva u restaurativnoj stomatologiji

Faktori adhezije kompozitnih materijala za zubna tkiva

Na vezu materijala i zubnih tkiva utie fizika i hemijska svojstva adherenta,

adhezivnog sredstva i restaurativnog materijala
Adheziv pored kompatibilnosti mora sadravati manji povrinski napon i nisku
viskoznost

Kondicioniranje povrine glei

Nagrizanjem ivica glei rastvorima razliitih kiselina poveava se aktivna povrina za

vezu sa kompozitnim materijalom i znatno poboljava adheziju
Sredstva za kondicioniranje:
Fosforna i
Limunska kiselina (oba u obliku rastvora ili gela)
Djelovanje kiseline na gle dolazi do rastvaranja hidroksiapatita i procesa
demineralizacije

Kondicioniranje povrine dentina

Ovaj postupak dovodi do fizikih i hemijskih promjena

Sredstva za kondicioniranje dentina:
Kiseline (fosforna, maleinska, limunska)
Helatorska sredstva (EDTA)
Laseri
 Mikroabrazivne estice aluminijum-oksida
Veza se zasniva na mikromehanikoj, zatim hemijskoj vezi

Klasifikacija dentin adhezivnih sredstava

I grupa vezivna sredstva koja u potpunosti klanjaju razmazni sloj na dentinu

II grupa adhezivna sredstva ne remete fiziki razmazni sloj, ali hemijski ga
pripreme za vezu sa molom i kompozitnim materijalom
III grupa sredstva djelimino rastvaraju razmazni sloj, a HEMA-om natapaju i
pripremaju vezu sa smolom i kompozitnim materijalom

Das se mogu klasifikovati u 7 generacija/grupa:

I generacia dentin adheziva ostvarivala je vezu sa zubnim strukturama glei i

dentinom Mikromehanikom retencijom, bez predhodnog kondicioniranja zubnih
tkiva 5-7 MPa
II generacija DAS-a karakterie mikromehanika veza adhezivnog sredstva sa
dentinom i to sa komponentama razmaznog sloja 8-14 MPa
III generacija sadri 3 komponente:
Kondicioner za gle
Prajmer (sadre hidrofilnu i hidrofobnu vezu)
Vezivnu smolu
17MPa (jaina veze)
IV generacija karakterie se hidrofilnim vezivnim sredstvima koji omoguavaju dugu
adheziju kompozitnih materijala i zubnih tkiva. 3komponente sadri (kao u III-oj
generaciji):
Hibridni sloj (klju snane i duge veze DAS-a nove generacije) 25MPa
V generacija ukljuuje adhezivne sisteme objedinjene u jednoj komponenti
Jedno komponentni adhezivni sistem
Adhezivno sredstvo sadri kiseline za totalno nagrizanje glei i dentina i
jednokomponenntni adheziv koji se nanosi na gle i dentin 18-33 MPa
VI generacija ine je samonagrizajui prajmeri (dobra veza) 17-25MPa
Tip I samonagrizajui prajmer u kompletu ima posebno prajmer, posebno
adheziv (aplikacija pojedinana)
Tip II samonagrizajua sredstva koja zahtjevaju mjeanje komponentni
neposredno prije aplikacije
VII generacija najmanja generacija gdje 2 rastvora su kombinovani i ponueni u
jednoj boci. 15-22 MPa

Kliniki znaaj dentin adhezivnih sredstava

3 osnovne grupe:
I grupa: DAS-a obuhvata sisteme kod kojih je neophodno ispiranje kaviteta
poslije kondicioniranja glei i dentina. Ovoj grupi pripadaju:
 Sredstva u 3 koraka koja ukljuuju nagrizanje glei fosfornom
kiselinom, kondicioniranje dentina prajmerima, a zatim aplikaciju (I-
IVgeneracije)
Adhezivni sistemi u 2 koraka sa totalnim nagrizanjem glei i dentina
i aplikacija prajmera i bonda u jednoj boci (V generacija)
II grupa: obuhvati samonagrizane AS (VI-VII generacije) gdje nakon aplikacije
bonicionera na glei i dentin, nije potrebno ispiranje kaviteta
Tip 1: obuhvata sisteme gdje se prajmer i vezivna smola 2 odvojena
rastvora
Tip 2: obuhvata sisteme gdje se ova 2 rastvora mijeaju neposredno
prije aplikacije (VII- generacije)
III grupa: AS ine sredstva na bazi GJC gdje se veza ostvaruje preko hemijskih
veza.

Dentalni amalgam

Amalgam predstavlja jedan od najstarijih restaurativnih materijala za direktne ispune

na bonim zubima
Na kvalitet, hemijski sastav i strukturu utiu faktori koje kontrolie i garantuje
proizvoa, a zatim faktori na iji uticaj ima stomatolog

Tehnoloko-metalurka faza izrade amalgama

Definie se strogo kroz:

1. Sastav legure
2. Termiki tretman predlegure
3. Veliina, oblik i metode izrade estica predlegure
4. Tretman povrine estica predlegure
5. Oblik pakovanja predlegure
Sastav predlegure:
Najvaniji sastojci predlegure su Ag i Sn, pored 2 ovih metala neophodno je
prisustvo bakra
Au, Zn, Hg, In, Pd, Se predstavljaju korigense koji utiu na kvalitet dentalnih
amalgama

Srebro (Ag) najzastupljeniji element u predleguri vei % Ag dovodi do

poveane expanzije, ubrzava stvrdnjavanje, oteava manipulaciju zbog mrvljenja.
Smanjene koliine Ag u leguri produava se vrijeme vezivanja, pogoravaju
mehaniki osobina i poveava puzanje.

Kalaj (Sn) je neophodan za proces amalgamacije na sobnoj temperaturi jer

regulie brzinu reakcije Ag-Hg. Prisustvo u optimalnoj koliini smanjuje
expanziju, vrstou i tvrdou amalgama. Vei % Sn dovodi do vika slobodnog
kalaja tokom amalgamacije.
 Bakar (Cu) - dodaje se leguri samo uz prisustvo jedinjenja Ag-Sn gdje se
ravnomjerno kristaliu. Ova jedinjenja smanjuju podlonost puzanju i koroziju
reguliu amalgamciju.

Cink (Zn) je antioksidans i utie na redoks procese

iva (Hg) njeno prisustvo ubrzava proces i podie kvalitet amalgamacije

(preamalgamacija) amalgamirani amalgam

Paladijum (Pd) kao supstituent Hg, trebalo je da smanjuje koliinu ovog tenog
metala.

Visokobakarne legure dentalnih amalgama

Na osnovu zastupljenosti metala u predleguri svi dentalni amalgami svrstavaju se u 2

grupe:
Tradicionalne niskobakarne i
Savremene visokobakarne
Podjela je nefunkcionalna i pripada prolosti
esitce praha mogu biti u dva oblika:
U vidu strugotine nepravilnih tapiastih formi ili
Sasvim pravilne grae sferinog, odnosno okruglastog oblika.
Oblik i veliina estica imaju znaajno da utiu na kvalitet amalganskog ispuna
Doziranje i nain pakovanja dananjih amalgama je dvojak

Klasifikacija dentalnih amalgama

Na osnovu veliine estica predlegure:

Sa regularnim esticama
Sa finim esticama
Sa ultrafinim esticama
Na osnovu oblika estica:
Amalgame sa iverkastim esticama
Amalgame sa sferinim esticama
Amalgame sa mjeovitog sadraja
U odnosu na sa sadraj srebra:
Visokosrebrni
Niskosrebrni
Na osnovu sadraja u predleguri:
Niskobakarni
Visoko bakarni
Sa mjeovitim heterogenim esticama
Sa jednoobraznim homogenim esticama
 Na osnovu prisustva Hg u predleguri:
Preamalgamirani
Nepreamalgamirani
Osnovna podjela obuhvata 3 vrste amalgama:
Tradicionalne niskobakarni amalgami
Visoko barni amalgami
Galijumski amalgami
Na odnos sadaja cinka u predleguri:
Amalgami sa cinkom
Amalgami bez cinka

Klinika primjena amalgama

U ove faktore se ubrajaju:

1. Izbor legure amalgama
2. Odnos iva predlegura u amalgamu
3. Proces trituracije amalgama
4. Nain kondenzacije amalgama
5. Kvalitet ivinog spoja
6. Pravilan izbor matrica
7. Suho radno polje
8. Poliranje amalganskog ispuna

Trituracija amalgama

Podrazumjeva mijeanje 2 komponente od kojih se formira dentalni amalgam (estice

strugotine (vrsta komponenta) + iva (tena faza))
Cilj trituracije je da se itava povrina predlegure obloi ivom da bi proce
amalgamacije mogao poeti
Trituracije moe biti runa ili mainska

Kondenzacija amalgama

Je postupak potiskivanja zamijeanog amalgama u preparisanom kavitetu zuba

instrumentom za kondenzaciju da bi se omoguilo kvalitetno zaptivanje preparisanog
kaviteta.
Amalgam treba kondenzovati vertikalno, horizontalno ili lateralno prema zidovima da
bi se obezbjedila najefikasnija adaptacija u kavitet (3-4 min)
Amalgamacija

Predstavlja skup fiziko-hemijskih reakcija tene ive sa jednim ili vie metala
Ovaj proces zapoinje poslije unoenja i sabijanja amalgama u kavitet
Amalgamacija niskobakarnih legura
Amalgamacija visokobakarnih legura

Oblikovanje amalganskih ispuna

Proces koji je sastavljen od 2 vremenski razdvojene faze

I faza:
modeliranje amalgama u kavitetu
II faza:
Postupak finiranja i poliranja (24sata)
Osnovni cilj ove faze je vraanje zuba u prvobitan oblik, samim tim
funkcija, zatim okluzija i artikulacija
Za modeliranje amalganskih zuba koriste se specijalno dizajniran diskoidni instrument
sa otrim sjeivima, razliite vrste strugaa, instrument slini ekskavatoru
Amalgam ne treba suvie oblikovati

Finiranje i poliranje amalganskih ispuna

Izvodi se najranije 24h poslije kondenzacije

Finaranjem se uklanjaju makroskopski, a poliranjem mikroskopski vidljive neravnine
ispuna
Finiranje rotirajui instrumenti razliitog oblika i veliine (obavezno
koritenje artikulacionog papira)
Poliranje rotirajuji instrumenti razliitog oblika i veliine ali njihov radni
dio je gladak i bez sjeiva

Klinike karakteristike zubnih amalgama

Amalgam je krt materijal jer je njegova zatezna vrstoa mnogo manja od pritisne
vrstoe, pa esto dolazi do frakture
Putanje amalgama je deformacija materijala u kavitetu zuba koja nastaje kao
posljedica funkcionalnog optereenja tokom vakanja
Fraktura amalgama na ivicama kaviteta posljedica je okluzalnog stresa sa zubom
antagonistom, a nastaje uslijed krtosti amalgama, male zatezne vrstoe i
elektrohemijske korozije

Dimenzione promjene zubnih amalgama

 Kod dentalnih amalgama do promjene volumena dolazi odmah nakon trituracije
Jedan od uzroka volumenske nestabilnosti amalgama je i njegov koeficijent termike
ekspanzije i kontrakcije
Korozija amalgama = jedan od fakotra predstavlja pH pljuvake u usnoj duplji, tj
njena kiselost

Adhezivnost zubnih amalgama

Amalgam ne posjeduje adhezivni kapacitet

Primjena dentin adhezivnih sistema ispod amalgama, spreava pojavu mikropukotine,
poboljava vezu amalgama na ivicama kaviteta i time ojaava preostalu zubnu
stukturu.
Zadnjih godina vie se koriste adhezivne smole
Aplikacijom adhezivnih sistema na zidove kaviteta ostvaruje se mikromehanika veza
izmeu glei i dentina i estica u amalgamskoj leguri. (4 META adhezivni sistem
All bond 2 smola

tetno djelovanje ive

Dva iz amalganskih ispuna moe biti toksina u elementarnom (tena) obliku ili u vidu
pare u neorganskim i organskim jedinjenjima iva.
Tena iva se slabo apsorbuje preko koe i sluzokoe
Za pacijenta ne postoji nikakav rizik
Neorganska i organska jedinjenja iva uglavnom su niske toksinost i bezopasne su po
zdravlje

Instrumenti

1. Za preparaciju kaviteta (boreri i brusevi)

Za preparaciju kaviteta po klasinom konceptu (Blek i Tir)
Za preparaciju kaviteta po aktuelnom konceptu

2. Instrumenti i sredstva za uzimanje otisaka

Drai i matrice
Instrumenti za potiskivanje
Koii za izvlaenje otiska
Stomatoloka kaika
3. Instrumenti za modeliranje
Za oblikovanje votanog (akrilatnog) modela
Za oblikovanje indirektnih kompozitnih ispuna
Za oblikovanje keramikih indirektnih ispuna u laboratoriji
4. Instrumenti za poliranje ispuna
Gumice, etkice, filcavi kolutovi, brusevi, boreri, abrazivne ajbe