Nhp mn lp trnh

ThS. ng Bnh Phng (dbphuong@fit.hcmus.edu.vn)

Khi lnh trong lp trnh
Dng cu trc r nhnh trong lp trnh
X l lp trong lp trnh
Cc vn tm hiu m rng kin thc
ngh nghip
Thut ng v bi c thm ting Anh

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 2

 Mt dy cc cu lnh c bao bi du {}
gi l mt khi lnh.
V d:
{
a = 2;
b = 3;
printf("\n%d%d", a, b);
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 4

 Mt namespace l gii hn phm vi
ngha ca mt ci tn, ngha l tn ch c
ngha trong phm vi c nh ngha bi
namespace.
Namespace gip trnh ng tn bin,
tn hm

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 5

// namespaces
#include <iostream>
using namespace std;
namespace first {
int var = 5;
}
namespace second {
double var = 3.1416;
}
void main () {
cout << first::var << endl;
cout << second::var << endl;
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 6

 Khi lp trnh, cn phi nm r phm vi ca
bin. Nu khai bo v s dng khng
ng, khng r rng s dn n sai st
kh kim sot c, v vy bn cn phi
xc nh ng v tr, phm vi s dng bin
trc khi s dng bin.
C 2 loi bin:
Bin ton cc (Global variable)
Bin cc b (Local variable)

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 7

 Bin ton cc (Global variables): v tr
bin t bn ngoi tt c cc hm, cu
trc...Cc bin ny c nh hng n
ton b chng trnh. Chu trnh sng ca
n l bt u chychng trnh n lc
kt thc chng trnh.
Nguyn tc s dng: c th c s
dng bt k u trong chng trnh,
ngay sau khi n c khai bo.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 8

 Bin cc b (Local variables): V tr bin t
bn trong hm, cu trc. Ch nh hng ni b
bn trong hm, cu trc . Chu trnh sng ca
n bt u t lc hm, cu trc c gi thc
hin n lc thc hin xong.
Nguyn tc s dng: b gii hn trong phn m
m n c khai bo. Nu chng c khai bo
u mt hm (nh hm main), tm hot ng s
l ton b hm main. iu c ngha l cc bin
c khai bo trong hm main() ch c th c
dng trong hm , khng c dng bt k
u khc.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 9

 Cc cu trc iu khin cho php chng ta
thay i th t thc hin cc cu lnh.
Vic s dng cc cu trc iu khin trong
chng trnh gip chng ta thc hin cc
cu lnh trong chng trnh theo ca
mnh ch khng cng nhc l t trn
xung di.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 11

 Cu trc iu khin c 2 loi:
Cu trc iu khin r nhnh:
if else
switch
Cu trc iu khin vng lp:
for
while
do while

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 12

 Cu trc r nhnh if cho if (biu_thc_iu_kin)
{
php la chn thc hin Lnh 1;

mt lnh hay khi lnh i Lnh 2;

sau cu trc iu khin if Lnh n;

hay khng, vic la chn }

ny ty thuc vo gi tr
tr v ca biu thc iu
kin.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 13

 ng
<KRN>

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 14

 Tm s ln nht trong 3 s thc a, b, c
#include <stdio.h>
void main() {
float a, b, c, max;
printf(Nhap 3 so thuc: );
scanf(%f%f%f, &a, &b, &c);
max = a;
if (b > max)
max = b;
if (c > max)
max = c;
printf(So lon nhat la: %.2f\n, max);
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 15

 Cu trc iu khin r nhnh if else cho
php la chn mt trong hai nhnh lnh
ca chng trnh v vic la chn ny ty
thuc gi tr tr v ca biu thc iu
kin.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 16

 if (biu_thc_iu_kin)
Cu trc iu khin r {
nhnh if else cho php la Lnh 1;
Lnh 2;
chn mt trong hai nhnh

lnh ca chng trnh v }

Lnh n;

vic la chn ny ty else

{
thuc gi tr tr v ca Lnh 1;
biu thc iu kin. Lnh 2;

Lnh n;
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 17

 Sai ng
<KRN>

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 18

 Kim tra 2 s thc cho trc c cng du
hay khng?
#include <stdio.h>
void main() {
float a, b;
printf(Nhap 2 so thuc: );
scanf(%f%f, &a, &b);
if (a * b > 0)
printf(%.2f va %.2f cung dau!\n, a, b);
else
printf(%.2f va %.2f trai dau!\n, a, b);
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 19

 Gii phng trnh bc nht ax + b = 0
#include <stdio.h>
void main() {
float a, b;
printf(Nhap 2 so thuc: );
scanf(%f%f, &a, &b);
if (a == 0)
if (b == 0)
printf(Phuong trinh vo so nghiem!\n);
else
printf(Phuong trinh vo nghiem!\n);
else
printf(Phuong trinh co nghiem x = %.2f\n, -b / a);
}
10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 20
 Nu sau if hoc else ch c mt khi lnh
th khng cn phi lnh y trong khi
lnh {}. Ngoi ra NNLT C cng cho php
chng ta s dng cu trc chn if, if else
lng nhau, nhng phi xc nh khi lnh
mt cch r rng.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 21

 switch (biu_thc_chn)
Cu trc iu khin r {
case Gi_Tr_1:
nhnh switch cho php Lnh 1;
..
cn c vo gi tr ca biu Lnh n;
break;
thc nguyn cho mt case Gi_Tr_2:
Lnh 1;

trong nhiu cch nhy. ..

Lnh n;
break;
default:
Lnh 1;
..
Lnh n;
break;
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 22

 <kim tra
gi tr>
case gi tr 1 break

case gi tr 2 break

default
break

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 23

 Cho bit thng cho trc thuc qu my?
#include <stdio.h>
void main() {
int thang;
printf(Nhap thang: );
scanf(%d, &thang);
switch (thang)
{
case 1: case 2: case 3: printf(Quy I\n); break;
case 4: case 5: case 6: printf(Quy II\n); break;
case 7: case 8: case 9: printf(Quy III\n); break;
case 10: case 11: case 12: printf(Quy IV\n); break;
}
}
10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 24
 Biu thc chn trong cu trc iu khin
r nhnh switch s c tnh ton, c
lng v so snh vi cc gi tr trong
tng ng vi cc mnh case.
Nu gi tr ca biu thc bng Gi_Tr_i
th khi lnh ca mnh case i c
thc hin.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 25

 Nu gi tr ca biu thc khng bng vi
bt k Gi_Tr_i no trong cc mnh
case th khi lnh tng ng vi kha
default c thc hin.
Mi khi lnh ca mi mnh case
thng c kt thc bi mt cu lnh
break.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 26

 Vic thc hin khi lnh sau khi so snh
gi tr ca biu thc bng Gi_Tr_i nh
sau: thc hin tt c nhng lnh ngay sau
mnh case ca Gi_tr_i trn cho n
khi gp t kha break.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 27

while (iu_kin_lp)
{
Lnh 1;
Lnh 2;

Lnh n;
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 29

 Sai ng
<K lp>

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 30

 Tnh S = 13 + 23 + + n3
#include <stdio.h>
void main() {
int n, i, s;
printf(Nhap n: );
scanf(%d, &n);
i = 1;
s = 0;
while (i <= n) {
s = s + i*i*i;
}
printf(Tong s la %d\n, s);
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 31

 Tm s nguyn dng n nh nht sao cho
1 + 2 + + n > 10000.
#include <stdio.h>
void main() {
int s = 0, n = 0;
while (s <= 10000) {
n++;
s = s + n;
}
printf(So n la %d\n, n);
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 32

 Cc lnh trong khi lnh ca vng lp
while s c thc hin t nht mt ln.
iu kin lp ca vng lp while thng
c cp nht sau mi ln thc hin khi
lnh hay c mt bin c no thun li xy
ra.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 33

do
{
Lnh 1;
Lnh 2;

Lnh n;
}
while (iu_kin_lp);

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 34

 Sai ng
<K lp>

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 35

 Tm s nguyn dng n ln nht sao cho
1 + 2 + + n < 10000.
#include <stdio.h>
void main() {
int n = 0, s = 0;
do {
n++;
s = s + n;
} while (s + n + 1 < 10000);
printf(So n la %d\n, n);
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 36

 Bc 1: Thc hin cc cu lnh trong
khi lnh lp do while.
Bc 2: Khi gp n cui khi lnh lp do
while, chng trnh s xc nh gi tr ca
iu kin lp sau t kha while.
Bc 3: Chng trnh s thc thi mt
trong 2 nhnh sau ty theo gi tr ca
biu thc va nhn c.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 37

 Bc 3.1: Nu biu thc c gi tr ng
(khc 0), chng trnh s quay tr li
bc 1 tip tc thc hin vng lp mi.
Bc 3.2: Nu biu thc c gi tr sau
(bng 0), chng trnh s ra khi chu trnh
v chuyn ti cu lnh ng sau du
chm phy t cui t kha do while.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 38

for (biu_thc_1;biu_thc_2;biu_thc_3)
{
Lnh 1;
Lnh 2;

Lnh n;
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 39

 Sai ng
<K lp>

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 40

 Xut cc k t t A n Z.
#include <stdio.h>
void main() {
char kytu;
for (kytu = A; kytu <= Z; kytu++) {
printf(%c , kytu);
}
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 41

 Tnh tng cc s dng l ca s nguyn
dng n.
#include <stdio.h>
void main() {
int n, i, s;
printf(Nhap n: );
scanf(%d, &n);
s = 0;
for (i = 1; i < n; i = i + 2) {
s = s + i;
}
printf(Tong cac so duong le nho hon %d la %d\n, n, s);
}
10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 42
 Tnh tng cc s dng l ca s nguyn
dng n.
#include <stdio.h>
void main() {
int n, i, s;
printf(Nhap n: ); scanf(%d, &n);
s = 0; i = 1;
for (;;) {
s = s + i;
i = i + 2;
if (i >= n) break;
}
printf(Tong cac so duong le nho hon %d la %d\n, n, s);
}10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 43
 Biu thc 1: thng dng khi to bin
m ca vng lp. Biu thc ny c th c
hoc khng c cng c.
Biu thc 2: thng dng kim tra iu
kin ca vng lp. Biu thc ny bt buc
phi c (nu b qua biu thc ny ta phi
dng n vi t kha break)
Biu thc 3: thng dng iu khin
bin m ca vng lp. Biu thc ny c th
c hoc khng c cng c.
10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 44
 Bc 1: Xc nh biu thc 1.
Bc 2: Xc nh biu thc 2
Bc 3: Ty thuc vo gi tr ca biu thc 2,
chng tnh thc thi mt trong hai nhnh.
Bc 3.1: Nu biu thc 2 c gi tr 0 (sai),
chng trnh s thot khi for v chuyn ti cu
lnh sau khi lnh ca for.
Bc 3.2: Nu biu thc 2 c gi tr khc 0
(ng) chng trnh s thc hin cc cu lnh
trong khi lnh for.
Bc 4: Trong biu thc 3, sau quay li bc
2 bt u mt vng lp mi.
10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 45
 iu kin dng ca vng lp s tr v
true hoc false, nu true vng lp chy
tip v false s thot.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 46

 Lnh break
Lnh continue
Lnh return

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 47

 Cu lnh break cho php ra khi cu trc
iu khin lp (vng for, while, do while)
v cu trc chn switch. Khi c nhiu
vng lp lng nhau, cu lnh break s
thot khi vng lp cha n bn trong
khi lnh lp.
Nh vy break cho ta kh nng ra khi
mt cu trc iu khin lp m khng
dng iu kin kt thc chng trnh.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 48

 Ngc li vi cu lnh break, cu lnh
continue dng bt u mt vng mi
ca cu trc iu khin lp cha n.
Khi gp cu lnh continue bn trong thn
ca mt ton t for, chng trnh s thc
hin bc 4 trong phn phn tch s hot
ng ca cu trc lp for

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 49

 Khi gp cu lnh continue bn trong thn
ca while hoc do while, chng trnh
thc hin bc 1 trong phn phn tch s
hot ng ca cu trc lp while
Ghi ch: Cu lnh continue ch p dng
cho cc cu trc iu khin lp ch khng
p dng cho cu trc iu khin chn
switch.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 50

 In ra cc s l nh hn 100, tr cc s 5,
7, 93.
#include <stdio.h>
void main() {
int i;
for (i = 1; i < 100; i += 2) {
if (i == 5 || i == 7 || i == 93)
continue;
printf(%5d, i);
}
}

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 51

 Tr v dng iu khin m ni n gi, khi
lnh return c theo sau bi mt biu thc
th biu thc s c nh gi v gi tr
ny s c tr v cho ni gi hm. Khi
return c gi m khng c biu thc i
km th gi tr tr v l khng xc nh.
Cu lnh return khng ch thot khi vng
lp m n cn thot lun khi hm m ang
cha n.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 52

 Trnh s nhp nhng v kh hiu trong
m ngun
Cc ch th c bit bao hm cu trc iu
khin
Cu trc iu khin cp cao trong cc
NNLT
S khc bit, tng ng gia cc NNLT

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 54

 block: khi lnh
branching: r nhnh, phn nhnh.
control structures: cc cu trc iu khin.
global variables: bin ton cc
instruction: lnh.
local variables: bin cc b
loop: vng lp.
program: chng trnh.
variable: bin.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 56

 Thinking in C, Bruce Eckel, E-book, 2006.
Theory and Problems of Fundamentals of
Computing with C++, John R.Hubbard,
Schaums Outlines Series, McGraw-Hill, 1998.

10/7/2013 Khoa CNTT - H Khoa hc t nhin 57