Professional Documents
Culture Documents
Nhập môn Công nghệ phần mềm PDF
Nhập môn Công nghệ phần mềm PDF
Bin tp bi:
Phm Th Qunh
Nhp mn Cng ngh phn mm
Bin tp bi:
Phm Th Qunh
Cc tc gi:
Phm Th Qunh
1. Phn mm l g?
2. Vn v tnh chuyn nghip v ng quy tc
3. Mt s m hnh pht trin phn mm
4. Cc hot ng trong quy trnh phn mm
5. Qun l d n
6. Mt s yu cu v nhp mn cng ngh phn mm
7. Yu cu ca ngi s dng
8. Ti liu c t yu cu
9. Phn tch kh thi
10. Pht hin v phn tch yu cu
11. nh gi yu cu
12. Lp k hoch qun l yu cu
13. Cc m hnh Qun l
14. M hnh ng x v my h thng
15. M hnh d liu
16. M hnh i tng,h thng,ng x v tha k
17. Phng php hng cu trc
18. Cc vn v thit k kin trc
19. T chc h thng v cc m hnh
20. Phn r h thng v phn r i tng
21. Cc chin lc iu khin
22. Cc kin trc tham chiu
23. Thit k giao din ngi dng
24. Quy trnh thit k giao din ngi dng
25. Ci tin v bo tr phn mm
26. Cc quy trnh ci tin phn mm
27. Kim th phn mm v quy trinh
28. Kim th h thng ,kim th tch hp v kim th c lp
29. Cc phng php kim th
30. Thit k cc trng hp kim th
31. T ng kim th
Tham gia ng gp
1/105
Phn mm l g?
Khi nim
Cng ngh phn mm l nhng quy tc cng ngh (engineering discipline) c lin quan
n tt c cc kha cnh ca qu trnh sn xut phn mm.
2/105
S khc bit gia cng ngh phn mm v cng ngh h thng?
t vn
Cng ngh h thng (hay cn gi l k ngh h thng) lin quan ti tt c cc kha cnh
ca qu trnh pht trin h thng da my tnh bao gm: phn cng, phn mm, v cng
ngh x l. Cng ngh phn mm ch l mt phn ca quy trnh ny, n c lin quan ti
vic pht trin h tng phn mm (software infrastructure), iu khin, cc ng dng v
c s d liu trong h thng.
K s h thng phi thc hin vic c t h thng, thit k kin trc h thng, tch hp
v trin khai.
t vn
- Hy cho bit sn xut mt phn mm, ngi ta phi thc hin nhng cng vic no?
- Kim th: kim tra xem liu phn mm tho mn yu cu ca khch hng.
Nhng loi h thng khc nhau s cn nhng quy trnh pht trin khc nhau. V d, h
thng thi gian thc yu cu phi hon thnh c t h thng trc khi chuyn sang giai
on xy dng n. Nhng vi h thng thng mi in t, chng ta c th va c t
va xy dng chng trnh mt cch ng thi.
3/105
Tuy nhin, nu chng ta khng s dng mt quy trnh pht trin h thng thch hp th
c th lm gim cht lng ca h thng v tng chi ph xy dng.
M hnh quy trnh pht trin phn mm l mt th hin n gin ca mt quy trnh phn
mm, v n c biu din t mt gc c th.
t vn
xy dng mt h thng phn mm, chng ta thng phi u t mt khon ngn sch
kh ln. Theo thng k cho thy, chi ph cho vic xy dng phn mm chim mt phn
ng k ca GNP tt c cc nc pht trin.
4/105
Xp x 60% chi ph l chi ph xy dng v 40% l chi ph kim th. i vi nhng phn
mm lm theo yu cu ca khch hng, chi ph m rng thng vt qu chi ph xy
dng.
Vic phn b chi ph cng ph thuc vo m hnh pht trin h thng c s dng. Sau
y l bng so snh chi ph ca 3 m hnh ph bin nht, thng c s dng:
Khng th phn bit r chi ph cho tng pha trong quy trnh.
Ti mi bc lp, cc pha trong quy trnh xy dng h thng c thc hin li nhm
thc hin cc yu cu h thng khc nhau tng bc lp.
Sau khi thc hin ht cc bc lp, phi c chi ph kim th ton b h thng.
5/105
M hnh cng ngh phn mm hng thnh phn
Ngoi chi ph xy dng, chng ta cn phi mt phn ln chi ph phc v cho vic
thay i phn mm sau khi n c a vo s dng. Chi ph ci tin phn mm thay
i ph thuc vo tng loi phn mm.
Phng php cng ngh phn mm bao gm cc m hnh h thng, cc k php, quy
tc, hng dn thit k v quy trnh xy dng phn mm mt cch d dng, m bo
cht lng cao v chi ph hiu qu.
Mt s phng php cng ngh phn mm c xut nh: Phn tch hng cu
trc - tp trung vo vic xc nh cc chc nng c bn ca h thng; phng php
hng i tng - tp trung vo vic nh ngha cc i tng v s cng tc gia chng
...
6/105
CASE (Computer-Aided Software Engineering)
Th no l mt phn mm tt?
t vn
Phn mm phi p ng cc chc nng theo yu cu, c hiu nng tt, c kh nng bo
tr, ng tin cy, v c ngi s dng chp nhn.
- Kh nng c chp nhn: ngi s dng phi chp nhn phn mm. iu c ngha
l n phi d hiu, s dng c v tng thch vi cc h thng khc.
t vn
- Nu quan tm n s pht trin ca cng ngh phn mm, bn hy cho bit nhng
thch thc m cng ngh phn mm phi i mt.
- Khng ng nht: pht trin cc k thut xy dng phn mm gii quyt s khng
ng nht v mi trng thc hin v nn tng h tng.
7/105
- Chuyn giao: pht trin cc k thut nhm dn ti vic chuyn giao phn mm ti
ngi s dng nhanh hn.
- tin cy: pht trin cc k thut chng minh rng phn mm c ngi s dng
n tin tng.
8/105
Vn v tnh chuyn nghip v ng quy
tc
t vn
Quy trnh xy dng phn mm c thc hin trong mt mi trng chuyn nghip v
i hi tun th cc nguyn tc mt cch chnh xc. Do , nhng k s phn mm phi
coi cng vic ca h l trch nhim to ln, ch khng n thun ch l vic ng dng
k thut.
- S tin cn: k s phn mm phi to c s tin cn t pha nhn vin v khch hng.
9/105
Mt s m hnh pht trin phn mm
Mt s m hnh
Gii thiu
M hnh pht trin phn mm l mt th hin tru tng ca quy trnh phn mm. N
biu din cc c t v quy trnh t nhng kha cnh c th; do , n ch cung cp mt
phn thng tin v quy trnh phn mm.
- M hnh thc nc
- M hnh xon c
Mc tiu
M hnh thc nc
- Phn tch v xc nh cc yu cu
10/105
- Thit k h thng v phn mm
- Ci t v kim th n v
- Vn hnh v bo tr.
Trong m hnh thc nc, nm pha trn phi c thc hin mt cch tun t; kt thc
pha trc, ri mi c thc hin pha tip theo. Do , nhc im chnh ca m hnh
thc nc l rt kh khn trong vic thay i cc pha c thc hin. Gi s, pha
phn tch v xc nh yu cu hon tt v chuyn sang pha k tip, nhng lc ny li
c s thay i yu cu ca ngi s dng; th ch cn cch l phi thc hin li t u.
11/105
- Pht trin thm d: mc ch ca n l lm vic vi khch hng v a ra h
thng cui cng t nhng c t s b ban u. Phng php ny thng bt u thc
hin vi nhng yu cu c tm hiu r rng v sau , b sung nhng c im mi
c xut bi khch hng. Cui cng, khi cc yu cu ca ngi s dng c tho
mn th cng l lc chng ta xy dng xong h thng.
Tuy nhin, nhc im ca m hnh xy dng tin trin l: thiu tm nhn ca c quy
trnh; cc h thng thng hng cu trc ngho nn; yu cu cc k nng c bit (V
d: cc ngn ng to ra mu th nhanh chng).
12/105
Cc trng thi chnh ca quy trnh bao gm:
- iu chnh yu cu
13/105
T , chng ta c th thy r mt s u im ca m hnh pht trin tng vng:
- Sau mi ln tng vng th c th chuyn giao kt qu thc hin c cho khch hnh
nn cc chc nng ca h thng c th nhn thy sm hn.
M hnh xon c
Trong m hnh xon c, quy trnh pht trin phn mm c biu din nh mt vng
xon c. Cc pha trong quy trnh pht trin xon c bao gm:
14/105
15/105
Cc hot ng trong quy trnh phn mm
Cc hot ng
Gii thiu
Trong quy trnh phn mm gm 4 hot ng c bn. Nhng hot ng ny bao gm:
Mc tiu
- Xc nh r nhng cng vic no cn phi lm trong quy trnh pht trin phn mm.
c t phn mm
16/105
t vn
- c t yu cu: Pha ny s t liu ho nhng thng tin thu thp c. C hai loi yu
cu cn c xc nh:
17/105
Thit k phn mm v ci t
t vn
- B qua giai on thit k, sau khi c t v phn tch yu cu, c th thc hin ci t
h thng ngay c khng?
- Thit k giao din: vi mi h thng con, cc giao din ca n vi nhng h thng con
khc phi c thit k v t liu ho.
- Thit k thnh phn: cc dch v cung cp cho cc thnh phn khc v cc giao din
tng tc vi chng phi c thit k.
18/105
- Thit k cu trc d liu: cu trc d liu c s dng ci t h thng phi c
thit k mt cch chi tit v c th.
Lp trnh l mt hnh ng c nhn, khng c quy trnh lp trnh chung. Ngi lp trnh
phi thc hin mt s kim th pht hin ra li trong chng trnh v loi b n trong
quy trnh g li.
nh gi phn mm
t vn
- Sau khi ci t phn mm, chng ta c th chuyn giao ngay cho ngi s dng c
khng?
19/105
nh gi phn mm bao gm cc cng on: kim tra, xem xt li, v kim th h thng.
Kim th h thng tc l cho h thng thc hin trn nhng trng hp c d liu tht
c ly t ti liu c t h thng. Quy trnh kim th gm cc pha sau:
- Kim th thnh phn (n v): cc thnh phn c kim th mt cch c lp, thnh
phn c th l mt chc nng hoc mt i tng hoc mt nhm cc thc th gn kt
vi nhau.
- Kim th chp thun: kim th trn d liu ca khch hng kim tra h thng c
p ng tt c cc yu cu ca khch hng hay khng.
Khi chuyn giao h thng cho khch hng th quy trnh kim th beta s c thc hin.
Khch hng s thng bo cc li cho i d n. Nhng li ny s c chnh sa v tip
tc kim th beta hoc chuyn giao thc s cho khch hng.
Ci tin phn mm
t vn
- Sau khi chuyn giao phn mm cho khch hng, th mi cng vic kt thc cha?
- Ci tin phn mm lm g?
20/105
21/105
Qun l d n
nh ngha v qun l d n
t vn
Qun l d n phn mm l mt phn quan trng ca cng ngh phn mm. Nu qun
l tt th cha chc d n thnh cng, nhng nu qun l ti th chc chn d n s
tht bi. D n tht bi khi phn mm chuyn giao chm hn so vi k hoch, chi ph
ln hn d tnh, v khng tho mn cc yu cu ra.
- Cng ngh phn mm khng c tha nhn nh mt quy tc cng ngh c trng thi
chun mc nh cc ngnh cng ngh khc.
Cc hot ng qun l
t vn
22/105
- Hy tho lun v nhng cng vic . Cho bit cng vic no l quan trng nht.
- Tnh chi ph d n
- iu hnh v xem xt li d n: ngi qun l phi gim st quy trnh thc hin d n,
so snh quy trnh v chi ph thc t vi k hoch nh. Nu iu hnh tt, ngi qun
l d n c th pht hin v khc phc c nhng ri ro tim tng.
Lp k hoch d n
Mc tiu
- Phi bit rng ng vi mi hot ng trong qu trnh pht trin phn mm, chng ta s
phi c mt bn k hoch ring.
23/105
Trong qu trnh thc hin d n, chng ta c nhiu loi k hoch c xy dng h
tr cho k hoch chnh ca d n phn mm nh: k hoch cht lng, k hoch thm
tra, k hoch qun l cu hnh, k hoch bo tr, k hoch pht trin nhn s
- Lch biu ca d n: lch biu cho thy s ph thuc gia cc hnh ng, thi gian c
tnh t ti mc v phn cng cng vic cho tng ngi. Mc l im cui ca mt
hnh ng trong quy trnh. V d, trong m hnh thc nc cho php ta nh ngha cc
mc ca tin trnh mt cch r rng.
- Cc k thut iu hnh v bo co
24/105
Lch biu ca d n
Mc tiu
Lp lch biu d n l mt trong nhng cng vic kh khn nht i vi ngi qun l
d n. Ngi qun l phi chia d n thnh nhiu nhim v, c lng thi gian v ti
nguyn cn thit hon thnh tng nhim v.
Khi lp lch biu, ngi qun l nn t chc cc cng vic song song s dng ti u
lc lng lao ng v ti thiu ho s ph thuc ln nhau gia cc nhim v trnh s
chm tr khi mt nhim v phi i nhim v khc hon thnh.
Cht lng ca lch biu ph thuc vo hiu bit v kinh nghim ca ngi qun l. Tuy
nhin, khi lp lch biu chng ta phi ch ti cc vn sau:
25/105
Chng ta s dng cc k php ho minh ho cho lch biu ca d n. S dng biu
gip ta thy r cch chia d n thnh nhiu nhim v. Cc nhim v khng nn qu
nh, chng nn c thc hin trong vng mt hoc hai tun.
V d
Gi s c mt lot cc hot ng Ti, thi gian thc hin tng hot ng v s ph thuc
ln nhau gia cc hot ng c lit k nh bng di y. Hy thc hin cc yu cu
sau:
2. Xy dng biu nhm biu din cc hot ng theo dng thi gian
Kt qu thc hin v d
26/105
Qun l ri ro
Mc tiu
- Nm c mt s loi ri ro thng gp
Sau y l mt s loi ri ro thng gp trong qu trnh pht trin h thng phn mm:
- Pht hin ri ro: Pht hin cc loi ri ro c lin quan n: cng ngh, con ngi, t
chc, cc yu cu, c lng.
27/105
28/105
Mt s yu cu v nhp mn cng ngh
phn mm
Yu cu h thng
Gii thiu
Mc tiu
V d
Yu cu chc nng
t vn
29/105
Yu cu chc nng m t h thng s lm g. N m t cc chc nng hoc cc dch v
ca h thng mt cch chi tit.
c im ca yu cu chc nng:
- Tnh hon thin v nht qun: V nguyn tc, yu cu phi cha tt c cc m t chi
tit v khng c s xung t hoc i ngc gia cc yu cu. Tuy nhin, trong thc t
rt kh c th t c iu ny.
t vn
30/105
cng v phn mm v cc tc nhn ngoi khc. Do , chng ta c th phn loi cc yu
cu phi chc nng nh sau:
31/105
Ni chung, chng ta rt kh xc nh chnh xc v rt kh thm tra nhng yu cu phi
chc nng mp m. Do , trong ti liu c t yu cu, ngi ta thng b sung cc
mc tiu. Mc tiu rt hu ch i vi ngi pht trin h thng khi n truyn ti c
nhng mong mun ca ngi s dng h thng. Cn vi nhng yu cu phi chc nng
c th thm nh c l nhng yu cu c th kim th mt cch khch quan.
Tuy nhin, trong nhiu trng hp thng xy ra xung t gia cc yu cu phi chc
nng i vi nhng h thng phc tp.
Yu cu min ng dng
t vn
32/105
Yu cu v min ng dng ca LIBSYS
- Giao din ngi dng chun cho tt c cc CSDL u da trn chun Z39.50.
Mt s k thut c t yu cu h thng
Gii thiu
- Khng r rng: Ngi c v ngi vit yu cu phi gii thch cc t theo cng mt
ngha. Ngn ng t nhin c bn cht l mp m nn t c yu cu trn l rt kh
khn.
- Thiu kh nng m-un ho: cu trc ca ngn ng t nhin khng tng xng vi
cu trc ca cc yu cu h thng.
33/105
c t da biu mu (Form-based)
Biu trnh t
Biu trnh t biu din trnh t cc s kin xy ra khi ngi s dng tng tc vi h
thng. Nu ta c biu ny t u n cui th ta s thy c th t ca cc hnh
ng c thc hin.
34/105
Yu cu ca ngi s dng
t vn
- Yu cu ca ngi s dng l chc nng hay phi chc nng hay c hai?
35/105
Ti liu c t yu cu
Ti liu
t vn
1. Gii thiu
1.1. Mc ch ca ti liu yu cu
2. M t chung
36/105
2.4. Cc rng buc
4. Ph lc
5. Ch mc
37/105
Phn tch kh thi
Mc tiu
- phn tch kh thi, chng ta phi thc hin nhng cng vic g
- Kim tra xem h thng c th c xy dng bng cch s dng cng ngh hin ti v
ngn sch cho php.
- Kim tra xem liu h thng c c tch hp vi cc h thng khc ang s dng hay
khng.
Thc hin phn tch kh thi da trn vic nh gi thng tin, la chn thng tin v vit
bo co.
- Vn x l hin ti nh th no?
- Vn v tch hp l g?
38/105
Pht hin v phn tch yu cu
Mc tiu
- Hiu r m hnh xon c trong quy trnh pht hin v phn tch yu cu
Trong pha pht hin v phn tch yu cu, nhn vin k thut v khch hng cng hp
tc xc nh min ng dng, cc dch v m h thng cung cp, hiu nng ca h
thng, cc rng buc vn hnh ca h thng
Do , ngi ta thng s dng m hnh xon c trong quy trnh pht hin v phn tch
yu cu.
39/105
Trong quy trnh ny bao gm cc hot ng sau:
Pht hin yu cu l quy trnh thu thp nhng thng tin v h thng c xut v h
thng ang tn ti xc nh cc yu cu h thng v yu cu ca ngi s dng. Ta
c th ly thng tin ny t cc t liu, stakeholder, v bn c t ca nhng h thng
tng t. Chng ta giao tip vi stakeholder thng qua phng vn hoc quan st v c
th s dng kch bn v mu th gip pht hin yu cu.
40/105
nh gi yu cu
Mc tiu
Trong qu trnh nh gi yu cu, chng ta phi kim tra cc yu cu nhng kha cnh
sau:
- To ra cc trng hp kim th
41/105
Lp k hoch qun l yu cu
K hoch
Mc tiu
- Th t u tin t cc khung nhn khc nhau cung thay i trong sut qu trnh pht
trin h thng.
42/105
* Tm vt ngun: l nhng lin kt t cc yu cu ti stakeholder a ra nhng yu cu
.
* Qun l thay i: quy trnh qun l thay i l quy trnh lung cng vic m cc trng
thi c th c nh ngha v lung thng tin gia cc trng thi l t ng.
43/105
Cc m hnh Qun l
Cc m hnh h thng
Gii thiu
Ta c th s dng cc m hnh khc nhau biu din h thng t nhiu kha cnh khc
nhau.
Mc tiu
M hnh ng cnh
t vn
Trong qu trnh pht hin v phn tch yu cu, chng ta nn xc nh phm vi h thng,
tc l phn bit ci g l h thng v ci g l mi trng ca h thng. iu ny s gip
gim chi ph v thi gian phn tch.
Khi xc nh phm vi ca h thng, hot ng tip theo ca quy trnh phn tch l
nh ngha ng cnh ca h thng v s ph thuc gia h thng vi mi trng ca n.
44/105
V d: m hnh ng cnh ca h thng ATM
M hnh tin trnh biu din tt c cc tin trnh c h thng h tr. M hnh lung
d liu c th c s dng biu din cc tin trnh v lung thng tin i t tin trnh
ny ti tin trnh khc.
45/105
M hnh ng x v my h thng
M hnh ng x
Gii thiu
Hai m hnh ny biu din nhng gc nhn khc nhau, nhng c hai u cn thit m
t ng x ca h thng.
M hnh lung d liu l phn ct li ca rt nhiu phng php phn tch. N cha cc
k php rt d hiu i vi khch hng.
46/105
V d: M hnh lung d liu ca chc nng x l n hng
Biu trng thi l mt biu trong UML v c s dng biu din m hnh my
trng thi. Biu trng thi cho php phn tch mt m hnh thnh nhiu m hnh con
v m t ngn gn v cc hnh ng cn thc hin ti mi trng thi. Ta c th v cc
bng m t mi quan h gia trng thi v tc nhn kch hot.
47/105
M hnh d liu
Gii thiu
Tuy nhin, m hnh d liu thng khng chi tit. Cho nn, chng ta c th s dng t
in d liu lm cng c b tr. T in d liu l danh sch tt c cc tn gi c s
dng trong cc m hnh h thng. c th l cc thc th, quan h v cc thuc tnh
48/105
V d: t in d liu ca LIBSYS
49/105
M hnh i tng,h thng,ng x v tha
k
M hnh i tng
Gii thiu
M hnh tha k
50/105
V d: cu trc phn cp ca lp Library trong LIBSYS
51/105
V d: cu trc phn cp ca lp User trong LIBSYS
52/105
M hnh kt hp
V d: M hnh kt hp
M hnh ng x
Biu trnh t hoc biu cng tc trong UML c s dng m hnh ho tng
tc gia cc i tng.
V d
53/105
54/105
Phng php hng cu trc
Gii thiu
- To ra qu nhiu ti liu
- Ngn ng truy vn
- T in d liu
- Cng c to v nh ngha bo co
55/105
- B dch
- Cng c to m lnh t ng
56/105
Cc vn v thit k kin trc
Thit k kin trc
Gii thiu
Sau khi xc nh v phn tch yu cu h thng, chng ta chuyn sang pha thit k v ci
t h thng. Thit k kin trc h thng l giai on sm nht trong quy trnh thit k
h thng. Thit k kin trc cung cp cho chng ta bn c t v kin trc h thng, bao
gm nhng h thng con no, tng tc vi nhau ra sao, framework h tr iu khin
tng tc gia cc h thng con nh th no
Mc tiu
t vn
57/105
Thit k kin trc l pha sm nht trong quy trnh thit k h thng. Thit k kin trc
thng c thc hin song song vi mt s hnh ng c t. N bao gm c vic pht
hin cc thnh phn chnh ca h thng v giao tip gia chng.
- Bo mt: s dng kin trc phn lp vi nhiu kim sot cht ch cc lp su hn.
- An ton.
- Sn dng.
- C kh nng bo tr.
Tuy nhin, trong qu trnh thit k kin trc c th xy ra cc xung t v mt kin trc
nh sau:
- S dng nhiu thnh phn ln s tng hiu nng nhng gim kh nng bo tr.
- Hn ch cc thuc tnh c lin quan n tnh an ton c ngha l nu c nhiu giao tip
th s lm gim hiu nng.
Thit k kin trc l mt quy trnh sng to cho nn s phc bit ca quy trnh ny ph
thuc vo tng loi h thng c xy dng. Tuy nhin, cc quy trnh thit k u da
trn nhng quyt nh sau:
58/105
- H thng s c phn tn nh th no?
- M hnh quy trnh ng: biu din quy trnh cu trc ca h thng.
- M hnh phn tn: biu din cch ci t cc h thng con trn my tnh.
59/105
T chc h thng v cc m hnh
T chc h thng
Gii thiu
cc phn tip theo, chng ta s tm hiu chi tit ba phng php t chc h thng ny.
Mc tiu
Cc h thng con phi trao i d liu v lm vic vi nhau mt cch hiu qu. Vic
trao i d liu c thc hin theo hai cch:
Nu s lng d liu dng chung rt ln th m hnh kho d liu dng chung thng
c s dng ph bin nht. u im ca m hnh ny l:
60/105
- Cc h thng con khng cn quan tm ti nhng hot ng lin quan n d liu nh:
sao lu, bo mt, v c b qun l trung tm thc hin nhim v ny.
Tuy nhin, vic s dng kho d liu dng chung cng c mt s nhc im sau:
- H thng mng cho php client truy cp ti dch v m server cung cp.
Client phi bit tn ca server v cc dch v m server cung cp. Nhng server th
khng cn xc nh r client v hin ti c bao nhiu client. Client to ra mt yu cu
ti server v ch server tr li.
61/105
- Khng ng k tn v dch v tp trung. iu ny lm cho vic tm kim server hoc
cc dch v rt kh khn.
M hnh phn lp
M hnh phn lp h tr pht trin cc h thng con theo kiu tng vng nhiu lp
khc nhau. Khi giao din ca mt lp thay i th ch nhng lp lin k n mi b nh
hng.
62/105
Phn r h thng v phn r i tng
Phn r h thng
Gii thiu
M-un l mt thnh phn h thng cung cp cc dch v cho cc thnh phn khc,
nhng n thng khng c coi nh l mt h thng ring r, c lp.
- Pipeline hng chc nng hoc lung d liu: h thng c phn r thnh cc m-
un chc nng chu trch nhim chuyn i thng tin u vo thnh kt qu u ra.
Mc tiu
63/105
- i tng c gn kt lng nn khi thay i cch ci t chng c th khng nh
hng ti cc i tng khc.
<
M hnh pipeline hng chc nng hoc m hnh lung d liu l quy trnh chuyn i
thng tin u vo thnh kt qu u ra. Vic chuyn i thng tin u vo thnh kt qu
u ra c th c thc hin tun t hoc song song. D liu c x l trong quy trnh
c th l ring l hoc theo l.
u im ca m hnh:
64/105
Tuy nhin, m hnh ny yu cu phi c nh dng d liu chung truyn qua cc
pipeline v rt kh h tr cho cc tng tc hng s kin.
65/105
Cc chin lc iu khin
Gii thiu
Cc m hnh cu trc h thng c lin quan ti cch phn r h thng thnh nhiu h
thng con. h thng lm vic tt, ta phi iu khin c cc h thng con; cho nn,
cc dch v ca chng phi c thc hin ng ch v ng thi im.
- iu khin tp trung: mt h thng con chu trch nhim kim sot, khi to hoc dng
cc h thng con khc.
Mc tiu
iu khin tp trung
H thng con iu khin chu trch nhim qun l vic thc hin ca cc h thng con
khc.
M hnh gi - tr li (call-return)
66/105
M hnh qun l
Thng p dng cho cc h thng song song. Mt thnh phn h thng iu khin vic
khi to, ngng, hoc cng tc vi cc quy trnh h thng khc.
67/105
M hnh ny c hiu qu i vi vic tch hp cc h thng con trn nhiu my tnh
khc nhau trong cng mt mng.
M hnh hng ngt c s dng trong cc h thng thi gian thc trong cc ngt
c pht hin bi b bt ngt (interrupt handler) v c truyn cho mt s cc thnh
phn khc x l.
68/105
69/105
Cc kin trc tham chiu
Gii thiu
Mc d cc h thng c cng mt min ng dng c khc nhau v chi tit nhng kin
trc chung ca n kh ging nhau. Do , khi xy dng mt h thng mi, ta c th s
dng li kin trc ca h thng tng t tn ti.
- M hnh tham chiu: l m hnh tru tng ho v l tng. Cc m hnh tham chiu
thng k tha t nhng nghin cu v min ng dng hn l t cc h thng ang tn
ti. M hnh tham chiu l m hnh top-down. M hnh tham chiu c s dng nh
mt phn c bn ci t h thng hoc so snh vi cc h thng khc. N ng vai
tr l mt m hnh chun nh gi cc h thng khc.
70/105
Thit k giao din ngi dng
Thit k
Gii thiu
Chng ta phi lun nh mt nguyn tc quan trng khi xy dng mt h thng phn
mm, l: ngi s dng khng quan tm n cu trc bn trong ca h thng, n
gin hay phc tp; ci m h c th nh gi c v cm nhn c chnh l giao din
tng tc gia h thng v ngi s dng. Nu ngi s dng cm thy giao din khng
thch hp, kh s dng th rt c th h s khng s dng c h thng; cho d h thng
c p ng tt c cc chc nng nghip v m h mun. V nh vy, d n ca chng
ta s tht bi.
Gii thiu
Giao din ngi dng cn phi c thit k sao cho ph hp vi k nng, kinh nghim
v s trng i ca ngi s dng n.
Ngi s dng h thng thng nh gi h thng thng qua giao din hn l chc nng
ca n. Giao din ca h thng ngho nn c th khin ngi s dng to ra cc li ht
sc nghim trng. l l do ti sao nhiu h thng phn mm khng bao gi c s
dng.
Mc tiu
- Phn loi cc kh nng tng tc gia ngi v my thit k giao din cho ph hp
71/105
- Bit cch biu din thng tin cho ph hp vi ngi s dng
Mt nhn t quan trng nh hng ti qu trnh thit k giao din chnh l ngi s
dng h thng. Do , chng ta phi tm hiu mt s c im ca ngi s dng c
lin quan n giao din h thng:
- Ngi s dng l khc nhau: con ngi c nhng kh nng khc nhau. Nhng ngi
thit k khng nn ch thit k giao din ph hp vi nhng kh nng ca chnh h.
- Ngi s dng thch cc loi tng tc khc nhau: mt s ngi thch hnh nh, vn
bn, m thanh
Thit k giao din phi ph thuc vo yu cu, kinh nghim v kh nng ca ngi s
dng h thng.
Ngi thit k cng nn quan tm n nhng gii hn vt l v tinh thn ca con ngi
v nn nhn ra rng con ngi lun c th gy ra li.
- S quen thuc ca ngi s dng: giao din phi c xy dng da trn cc thut
ng v cc khi nim m ngi s dng c th hiu c hn l nhng khi nim lin
quan n my tnh. V d: h thng vn phng nn s dng cc khi nim nh th, ti
liu, cp giy m khng nn s dng nhng khi nim nh th mc, danh mc
72/105
- Kh nng phc hi: h thng nn cung cp mt s kh nng phc hi t li ca ngi
s dng v cho php ngi s dng khi phc li t ch b li. Kh nng ny bao gm
cho php lm li, hi li nhng hnh ng nh xo, hu
- Tnh a dng: h tr nhiu loi tng tc cho nhiu loi ngi s dung khc nhau. V
d: nn hin th phng ch ln vi nhng ngi cn th.
- La chn menu
- in vo biu mu (Form)
- Ngn ng ra lnh
- Ngn ng t nhin
Biu din thng tin c lin quan ti vic hin th cc thng tin trong h thng ti ngi
s dng. Thng tin c th c biu din mt cch trc tip hoc c th c chuyn
thnh nhiu dng hin th khc nh: dng ho, m thanh
- Thng tin tnh: c khi to u ca mi phin. N khng thay i trong sut phin
v c th l dng s hoc dng vn bn.
- Thng tin ng: thay i trong c phin s dng v s thay i ny phi c ngi
s dng quan st.
- Ngi s dng thch hin th mt phn thng tin hay quan h d liu?
73/105
- C phi l giao din vn hnh trc tip khng?
Chng ta thng s dng mu trong khi thit k giao din. Mu b sung thm mt chiu
na cho giao din v gip cho ngi s dng hiu c nhng cu trc thng tin phc
tp. Mu c th c s dng nh du nhng s kin ngoi l.
Tuy nhin, khi s dng mu thit k giao din c th gy phn tc dng. Do , chng
ta nn quan tm ti mt s hng dn sau:
- S dng mu h tr cho nhng nhim v m ngi s dng ang c gng thc hin.
V vy, thng bo li nn ngn gn, xc tch, thng nht v c cu trc. Vic thit k
thng bo li nn da vo k nng v kinh nghim ca ngi s dng.
Trong h thng qun l bnh vin, y t phi nhp h s bnh nhn. Trong khi nhp, y t
qun tn bnh nhn.
74/105
Quy trnh thit k giao din ngi dng
Quy trnh thit k
Gii thiu
Thit k giao din ngi dng l mt quy trnh lp li bao gm s cng tc gia ngi
s dng v ngi thit k. Trong quy trnh ny gm 3 hot ng c bn:
Mc tiu
- Nm c chi tit tng hot ng trong quy trnh thit k giao din ngi dng
75/105
Phn tch ngi s dng
Phn tch ngi s dng phi c m t theo nhng thut ng ngi s dng v
nhng ngi thit k khc c th hiu c.
- Phng vn v trc nghim: hi ngi s dng v nhng g m h lm. Khi phng vn,
chng ta nn da trn nhng cu hi c kt thc m. Sau , ngi s dng cung cp
nhng thng tin m h ngh rng n l cn thit; nhng khng phi tt c cc thng tin
l c th c s dng. Ngoi ra, chng ta c th thc hin phng vn vi c nhm
ngi s dng, iu cho php ngi s dng tho lun vi nhau v nhng g h lm.
Mu th cho php ngi s dng c c nhng kinh nghim trc tip vi giao din.
Nu khng c nhng kinh nghim trc tip nh vy th khng th nh gi c kh
nng c th s dng c ca giao din.
- Lp cc mu th trn giy.
Cc k thut lp mu th:
76/105
- Mu th hng nguyn mu: s dng cng c nh Macromedia Director xy dng
mt tp hp cc nguyn mu v mn hnh. Khi ngi s dng tng tc vi chng th
mn hnh s thay i hin th trng thi k tip.
- Lp trnh trc quan: s dng cc ngn ng c thit k cho vic pht trin nhanh nh
Visual Basic.
Cc k thut nh gi n gin:
- Cung cp m lnh trong phn mm thu thp nhng phn hi ca ngi s dng mt
cch trc tuyn.
77/105
Ci tin v bo tr phn mm
Ci tin phn mm
Gii thiu
Tuy nhin, vn quan trng l chng ta phi thc hin v qun l cc thay i i vi
h thng phn mm tn ti. V chng ta phi thy c tm quan trng ca vic ci
tin phn mm:
- Ngn sch phn mm chnh trong cc cng ty ln thng dng cho vic ci tin cc h
thng tn ti hn l pht trin mt h thng mi.
78/105
Mc tiu
Bo tr phn mm
Mc tiu
- Bo tr phn mm l lm g?
Bo tr thng khng bao gm nhng thay i chnh lin quan ti kin trc ca h thng.
Nhng thay i trong h thng thng c ci t bng cch iu chnh nhng thnh
phn ang tn ti v b sung nhng thnh phn mi cho h thng.
79/105
- Cc yu cu h thng thng thay i khi h thng ang c xy dng v mi trng
thay i. V vy, h thng c chuyn giao c th khng tho mn cc yu cu ca n.
80/105
- S n nh ca i d n: chi ph bo tr s gim nu nhn vin trong i d n khng
thay i.
- Nhng trch nhim cam kt: ngi xy dng h thng c th khng cam kt trch
nhim bo tr cho nn khng c g bt buc h phi thit k li cho cc thay i trong
tng lai.
- K nng ca nhn vin: nhn vin bo tr thng khng c kinh nghim v hiu bit
v min ng dng ca h b hn ch.
- Tui th v cu trc chng trnh: khi tui th v cu trc chng trnh b xung cp
th chng cng tr ln kh hiu v thay i nhiu.
D on bo tr
D on thay i
81/105
- phc tp ca cu trc d liu
- S lng cc yu cu cn bo tr sa li.
82/105
Cc quy trnh ci tin phn mm
Cc quy trnh
Mc tiu
- Kiu phn mm cn bo tr
83/105
Trn y l nhng quy trnh c bn. Tuy nhin, vi cc yu cu thay i khn cp, ta c
th ci t chng nay m khng cn phi tri qua tt c cc pha ca quy trnh cng ngh
phn mm. Nhng yu cu thay i khn cp thng xy ra khi:
- Tip tc bo tr h thng
84/105
- Thay th h thng bng mt h thng mi
Cc loi h thng hin c c phn loi da trn tiu ch cht lng v gi tr nghip
v m n mang li nh sau:
- Cht lng cao v gi tr nghip v thp: thay th bng cc thnh phn COTS
- Cht lng cao v gi tr nghip v cao: tip tc s dng v bo tr h thng theo cch
thng thng.
Vic nh gi gi tr nghip v c thc hin t nhiu khung nhn khc nhau. Phng
vn cc stakeholder khc nhau v i snh kt qu thu c. Cc stakeholder thng l:
85/105
- S lng cc yu cu thay i ca h thng
Mc tiu
86/105
- M-un ho chng trnh: t chc li cu trc chng trnh
- Cc cng c h tr ti k ngh
87/105
Kim th phn mm v quy trinh
Kim th phn mm
Gii thiu
Kim th l mt pha khng th thiu c trong qu trnh pht trin h thng. Kim th
gip cho ngi xy dng h thng v khch hng u thy c rng h thng mi
tho mn yu cu ra hay cha.
Mc tiu
- Tm hiu chi tit v kim th thnh phn v kim th h thng; cc phng php c
s dng.
t vn
- Sau khi xy dng xong phn mm, c th chuyn giao ngay cho khch hng khng?
Sau khi ci t h thng, chng ta phi kim th chc chn rng h thng tho
mn tt c cc yu cu ra. Quy trnh kim th gm hai pha:
- Kim th thnh phn: kim th tng thnh phn ring bit. Do ngi xy dng thnh
phn t thc hin. Vic kim th c k tha t kinh nghim ca ngi xy dng n.
88/105
Mc ch ca quy trnh kim th:
- Kim th hp l: chng minh cho ngi xy dng v khch hng thy c phn
mm tho mn yu cu hay cha. Kim th thnh cng cho thy h thng vn
hnh nh mong i.
- Kim th khim khuyt: pht hin li hoc nhng khim khuyt ca phn mm thy
c ng x ca n c chnh xc hoc ph hp vi ti liu c t ca n hay khng.
- Cc chc nng kt hp c truy nhp thng qua cng mt menu cng phi c kim
th.
89/105
- Nhng ni ngi s dng phi nhp thng tin u vo th tt c cc chc nng phi
c kim th vi nhng u vo chnh xc hoc khng chnh xc.
90/105
Kim th h thng ,kim th tch hp v
kim th c lp
Kim th h thng
Mc tiu
Kim th h thng bao gm tch hp cc thnh phn to ra h thng hoc h thng con;
sau , kim th h thng c tch hp. Kim th h thng gm 2 pha:
Kim th tch hp
Kim th tch hp bao gm vic xy dng h thng t nhng thnh phn ca n v kim
tra xem c vn g xy ra t cc tng tc gia cc thnh phn. C hai cch tch hp
h thng:
91/105
Cc phng php kim th tch hp:
- Minh ho h thng: kim th tch hp t trn xung cho php biu hin h thng mt
cch gii hn nhng pha ban u ca qu trnh xy dng h thng.
Kim th c lp
Gii thiu
V d: Kim th hp en
92/105
Chng ta c th a ra cc hng dn kim th cho i kim th. Hng dn kim th
l nhng gi cho i kim th gip h la chn mu th nhm pht hin ra khim
khuyt ca h thng.
93/105
Kim th p lc h thng xc nh nhng ng x li, gip kim tra nhng li khng th
chp nhn c ca cc dch v hoc d liu. Kim th p lc thch hp vi nhng h
thng phn tn.
94/105
Cc phng php kim th
Kim th thnh phn
Gii thiu
Mc tiu
- Hai phng php kim th thnh phn l: kim th lp i tng v kim th giao
din.
Kim th lp i tng
Kim th lp i tng nhm kim tra mc hon thin ca lp, bao gm:
K thut tha k gy kh khn cho vic thit k kim th lp i tng v thng tin
c kim th khng c hn ch.
95/105
Kim th giao din
t vn
- Giao din truyn thng ip: cc h thng con yu cu cc dch v t nhng h thng
con khc.
96/105
- Li v thi gian: cc thnh phn gi v thnh phn c gi thao tc vi tc khc
nhau v nhng d liu c li c truy nhp.
97/105
Thit k cc trng hp kim th
Mc tiu
98/105
T ng kim th
Gii thiu
- Qun l kim th: gip qun l cc chng trnh kim th nh lu vt d liu kim
th, cc kt qu mong mun
- B to d liu kim th
- Oracle: to ra cc d on v kt qu kim th
- B to bo co
- B phn tch ng: b sung m lnh cho chng trnh m s ln thc hin ca mi
cu lnh.
- B gi nh
99/105
Tham gia ng gp
Ti liu: Nhp mn Cng ngh phn mm
Bin tp bi: Phm Th Qunh
URL: http://voer.edu.vn/c/fb584480
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Phn mm l g?
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/e7887c82
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Qun l d n
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/eb4928a4
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
100/105
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Ti liu c t yu cu
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/8ec19c6e
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: nh gi yu cu
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1a227435
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
101/105
Module: M hnh ng x v my h thng
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/a904f0ba
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
102/105
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/56047c40
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
103/105
URL: http://www.voer.edu.vn/m/47c20c25
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: T ng kim th
Cc tc gi: Phm Th Qunh
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1f842c44
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
104/105
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam
Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.
Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.
105/105