TALAMBUHAY NI APOLINARIO MABINI

Si Apolinario Mabini y Maranan (Hulyo 23, 1864Mayo 13, 1903),

kilala bilang ang "Dakilang Lumpo" o "Dakilang Paralitiko", ay
isang Pilipino teoretista na nagsulat ng konstitusyon ng Unang
Republika ng Pilipinas noong 1899-1901, at naglingkod bilang ang
kauna-unahang punong ministro noong 1899. Ipinanganak siya sa
Talaga, Tanauan, Batangas sa mahihirap na mga magulang, sina
Inocencio Mabini at Dionisia Maranan.
Siya ay natuto ng abakada mula sa kanyang ina at ang pagsulat ay sa
kanyang ingkong natutuhan. Nag-aral siya sa mataas na paaralan at
nagpatuloy sa Colegio de San Juan de Letran na kung saan natamo
ang katibayan sa pagka-Bachiller en Artes at naging propesor sa
Latin. Sa Unibersidad ng Santo Tomas naman siya nakapagtapos ng
pagkaabogado noong 1894. Samantalang nag-aral ng batas, sumapi
siya sa La Liga Filipina ni Jose Rizal.
Si Mabini ay nagkasakit noong 1896 ng paralisis ng bata na lumumpo
sa kanya. Ipinasundo siya ni Aguinaldo at sila'y nagkamabutihan.
Siya'y lihim na ipinatawag ni Aguinaldo at hinirang siyang opisyal na
tagapayo. Nang pasinayaan ni Aguinaldo ang Pamahalaang
Republika inatasan niya si Mabini bilang kalihim panglabas at pangulo
ng mga konseho. Sa panahong ito isinulat niya ang kanyang tanyag
na akdang "Tunay na Dekalogo".
Noong 1899, si Mabini ay nabilanggo sa Nueva Ecija. Kanyang
isinulat noon ang "Pagbangon at Pagbagsak ng Himagsikang
Filipino", "El Simil de Alejandro", at "El Libra". Noong ika-5 ng
Enero, 1901, si Mabini ay ipinatapon sa Guam, ngunit kusa siyang
nagbalik sa bansa noong Pebrero, 1903 kapalit ng panunumpa ng
katapatan sa Estados Unidos. Siya ay nagkasakit ng kolera at
namatay noong ika-13 ng Mayo, 1903 sa Nagtahan, Maynila.
Ayon sa paglalarawan sa kanya ni Arthur MacArthur, Jr., "Si Mabini ay
isang lubos na edukadong binata na, sa kasamaang-palad, ay
paralisado. Siya ay may isang klasikal na edukasyon, isang napaka-
kakayahang umangkop, mayroong malikhaing isip, at ng mga tanawin
ng Mabini ay komprehensibo kaysa sa alinman sa mga Pilipino na ako
ang nakakamit. Ang kanyang ideya ay isang panaginip ng isang
Maphilindo. Hindi ang Luzon o ang kapuluan ng Pilipinas, ngunit ang
ibig kong sabihin ay dugo ng Lahing Malay. Siya ay may pangarap,
ngunit isang napaka-tatag ng pagkatao at siya aty napakabuti. Tulad
ng nasabi, sa kasamaang-palad, siya ay paralisado. Siya ay isang
binata, at gusto niya na walang pag-aalinlangan na maging mahusay
na paggamit sa hinaharap ng mga isla na parang ito ay hindi para sa
kanyang pagdadalamhati."[2]