1.

fasikl
E , S O SYAL
D NC S
E B YATLA ATIN LK tn likisi
ED A S HAY al ve Siyasi Haya
VE S Y e, Sosync
b i ya t l a D
Ede i
l e m e Dnem
Yeni

RETEN
NCE, SOSYAL VE SYAS HAYAT
EDEBYATLA Dve
TEST 1 Siyasi Hayatn
Edebiyatla Dnce, Sosyal
Edeb eser, ait olduu an olaylarndan
soyutlanamaz; o aa ait izleri gelecee
tar.
Yazarn dnya gr onun eserlerinde
karlk bulur. Bu ynyle edeb eser, ya-
zarn kafasnn iindekileri gsteren bir
aynadr.
Yazar, kendisini toplumdan ne lde
soyutlarsa soyutlasn halkn yaad so-
runlar, onun eserine yansr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Edebiyat; tarih, sosyoloji gibi toplumun
yaadklaryla dorudan ilgili bilimlerin
sunduu malzemeyi yazarn kiisel yak-
lam ve estetik anlay dorultusunda
kullanr.
IN LKS
lik isi
1. Yakup Kadrinin, Cumhuriyetin kuruluundan sonra yazd Ankara ro-
mannda Cumhuriyetin kurulu dnemiyle ilgili pek ok ayrnt bulmak
mmkndr.
Bu bilgiden aadakilerden hangisine ulalabilir?
A) Edeb eser, sosyal ve siyasi hayattan etkilenir.
B) Edeb eser, sosyal ve siyasi hayat etkiler.
C) Edeb eserin n, yazarn nn geebilir.
D) Edeb eser, topluma yn verebilir.
E) Edeb eser, okuyucunun dncelerini etkiler.
2. Halide Edip, milliyeti bir yazard; Ateten Gmlek, Yeni Turan gibi eser-
lerinde Trkl ne karmtr.
Bu cmlede aadakilerden hangisi vurgulanmtr?
A) Edeb eserin sosyal hayattan etkilendii
B) Edeb eserin, okuyucunun istei dorultusunda ekillenebildii
C) Edeb eserin, yazarn dnce dnyasna gre ekillendii
D) Edeb eserin toplumsal yaam eletirebilecei
E) Edeb eserin slubunun ieriine gre ekillendii
3. Anadoluda yoksulluk yaanmasayd ky romanlarnda yoksulluk ne k-
mazd.
Bu cmlenin yazar aadakilerden hangisini anlatmaktadr?
A) Edebiyat, yaanan deil, yaanmas gerekeni anlatr.
B) Edeb eser, gerekst ayrntlar ierebilir.
C) Yazar, eserini okuyucusunun dzeyine gre yazar.
D) Edebiyat, sosyal gerekleri aktarr.
E) Siyasi olaylar, edebiyatnn zgrln kstlayabilir.
4. I. Edeb eserde dnceye yer verilmez.
II. Edeb eser, yazld an siyasi yaamndan izler tayabilir.
III. Edeb eser, tarih olaylar edeb bir slupla ve yazarn bak as do-
rultusunda aktarr.
IV. Edebiyatn gerekleri ele al tarz, tarih biliminin ele al tarzndan
farkldr.
V. Sosyal yaam ele alan bir esere edeb eser denemez.
Yukardaki numaralanm bilgilerden hangileri doru deildir?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) I. ve V.
nite
D) II. ve III. E) III. ve V.
 EDEBYATLA DNCE, SOSY
AL VE SYAS HAYATIN LKS KONU
Edebiyatla Dnce, Sosyal ve
Siyasi Hayatn likisi 1 TEST

1. alar ncesinde yaananlar kaynaklardan aratrarak 3. Anadoluda yas gelenei olmasayd Trk edebiyatnda bu
anlatan romancnn amac tarih anlatmak olmasa da ---- kadar ok at bulunmaz ve
Bu cmle, dncenin akna gre aadakilerin Ecel tuzan aamaz msn
hangisiyle srdrlebilir? Ap da iinden kaamaz msn
A) yazd roman, kimi tarih bilgilerin okuyucuya ulama- Azad eyleseler uamaz msn
sn salar.
Krk m kanadn kollarn hani gibi aheserlerimiz sylen-
B) okuyucunun gemite yaananlar eksiksiz renme mezdi.
isteini karlamaz. Bu metinde aadakilerden hangisi ilenmitir?

C) tarihin, edeb eserde olduu gibi anlatlmasn istemi A) Edebiyat, okuyucunun estetik anlayn deitirir.
olabilir.
B) Edebiyat, sosyal hayatn gereklerinden etkilenir.
D) tarihle ilgili aratrma yapanlarn aradklarn onlara
C) Edebiyatn temel amac gzellik oluturmak deildir.
vermeyebilir.
D) Edebiyat, dier sanatlarn verilerini kullanr.
E) edebiyatla tarih arasndaki ilgiyi aklamakta glk
ekebilir. E) Edebiyat, halkn dnce dnyasna yn verir.

Yldzl Soru 1

Aadakilerden hangisi edebiya

t, sosyal ve siyasi
hayat arasndaki ilikiyi rneklem
ektedir?
A) Bireysel konulara arlk vere
n sanatlarn eserle-
rinin her dnem poplerliini koru
mas
B) Turgut zakmann u lg
n Trkler adl eseri-
nin toplum tarafndan byk ilgi grm
esi
C) Mill Mcadele yllarnda
yaayan sanatlarn,
eserlerinde Mill Mcadelenin ele
alnmas
D) Cumhuriyet Dnemi sanatla
rnn genellikle yaln
bir anlatma bavurmas

2. II. Abdlhamit Dneminde, lkenin iinde bulunduu ko- E) Divan Edebiyat Dneminde
Sanat, sanat iindir.
grnn etkili olmas
ullar gerei, sosyal ve siyasi konularn yazar ve airlerce
sk ilenmesine olumlu baklmam, bu da ierii toplumu 4. Sabahattin Ali, gereki bir yazar olarak bilinse de
3
dorudan ilgilendirmeyen edeb eserlerin oalmasnn Rousseaunun doa-ehir kartlndan etkilenmitir. Ku-
yolunu amtr. yucakl Yusufta kahramann, kasabann kokumuluun-

Bu cmleden yola klarak aadakilerden hangisi dan uzaklamak istedike doaya snmas bu etkinin

sylenebilir? neticesidir.
Bu cmlede aadakilerden hangisi zerinde durul-
A) Edebiyatlar, duyguyu dnceden daha ok nem-
maktadr?
serler.
A) Sosyal hayatn edeb eser zerindeki etkisi
B) Edebiyatta ierikle slup arasnda uyum aranr.
B) Yazarn toplumun hangi kesimine seslendii
C) Edebiyat, topluma yol gsteren bir aydn olmak du-
rumundadr. C) Yazarn dnce yapsnn edeb esere yansmas

D) Edebiyatn ekillenmesinde siyasi ortamn rol vardr. D) Yazarn kendisini toplumdan soyutlamasnn olumsuz-

1 E) Edebiyat, halkla bilgi arasndaki kpry ina eden sa-

nattr.
luu

E) Kahramann yazardan bamsz gelimesinin nemi


NCE, SOSYAL VE SYAS HAYAT
EDEBYATLA Dve
KONU
TEST 1 Siyasi Hayatn
Edebiyatla Dnce, Sosyal
lik isi
5. Osmanl brokrasisinin kokumuluunu anlatan bir tarih
eser yoktur. Bu konuda aratrma yapmak isteyen, pek
ok halk iirinin yannda Fuzulinin ikyetnamesini ve
Nabinin hikmetli iirlerini okumak durumundadr.
Bu cmlede anlatlanlar aadakilerden hangisini
dorulamaktadr?
A) Toplumun karlat aksaklklar, edeb eserde kendi-
sine yer bulur.
B) Edebiyat, halkn szcln stlenen bir sanat deildir.
C) Edebiyatlarla ynetenler arasndaki iliki, edebiyat
gereklerden uzaklatrr.
D) Edebiyatnn amac, bilgi aktarmak deil, okuyucu-
nun zevkine seslenmektir.
E) Maddi bir gereksinimi karlamak zere oluturulan
eser, sanat eseri deildir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6. (I) air, kendi hayatyla toplumsal hayat arasna duvar
4 9. Kemal Tahir, bir syleide Bence Osmanl mparatorlu-
rebilir. (II) Fil dii kulesine ekilerek gzlerini toplumun
yaadklarna kapatabilir. (III) Baki, Ahmet Haim, Cenap
ahabettin gibi bunu yapan pek ok air gelip gemitir.
(IV) Ancak bu, asla onlarn iirlerinin suyun stndeki ya
gibi toplumun yaadklarndan ayr durduu anlamna gel-
mez. (V) Onlarn iirlerinde halkn yaadklarna dair, sz-
gelerinin tutmad nice krnt bulmak mmkndr, bu
krntlar topladnzda iirleriyle alarnn gelimeleri
arasndaki engellenmez ilikiyi kolayca bulabilirsiniz.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
iirin an sosyal olaylarndan etkilenmesinin kanlmaz
olduu dile getirilmitir?
A) I. ve III. B) I. ve V. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
IN LKS
7. Aadakilerin hangisinde edebiyatla dnce arasn-
daki iliki anlatlmaktadr?
A) Kemal Tahirin eserlerinde, yaad skntlarn koyu
izlerini bulmak zor deildir.
B) Orhan Kemal, varo denen kenar semtlerde oturanlar-
la ilgili ayrntl bir gzleme sahiptir.
C) Edebiyatn gelenek zerine olumas gerektii gr,
Yahya Kemali eski iirimizin olanaklarndan yararlan-
maya ynlendirmitir.
D) Ahmet Haimin yalnzla dknl, onun iirini
deta ehrin dna karm; sessiz krlara srmtr.
E) Necip Fazln aruza ilgi gstermemesi hececiliin
onun dneminde ulat gcn bir gstergesidir.
8. (I) inasi, Fransz aydnlaryla tanmann neticesinde Ba-
tl yaam tarzn yakndan grd ve air Evlenmesinde
bu yaam tarzna gemek gerektiine dair iaretler verdi.
(II) Namk Kemalin devrimci kiiliine ramen o iaretleri
ok alglad sylenemez. (III) Namk Kemal, eserlerinde
kahraman nitelikli Trklerin yannda geleneksel yaama
uymayarak g durumda kalan kiileri de iledi. (IV) Ziya
Paa da Trklere yeni bir yaam tarz alamaktan te
eski yaam tarzlarn yenilemeyi tledi. (V) Bu da do-
layl olarak onun geleneksel yaam tarzn idealize ettiini
gsterir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ev-
renin edebiyatnn eserlerine yansmasna deinil-
mitir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
unun kuruluundaki ana unsur, Osmanl toplumunu mey-
dana getiren insanlardaki devlet kuruculuu yatknl de-
hasdr. der. Bu anlay, yazarn Devlet Ana romannda
Trkl ne karmasn salamtr. Devlet Anann kah-
ramanlar Trklk karakteriyle bir kiilie brnmlerdir.
Bu parada aadakilerin hangisi anlatlmaktadr?
A) Sosyal evrenin eserin ierii zerindeki etkisi
B) Yazarn tarihle ilgili dncesinin eserine yansmas
C) Yazarn okuyucusunu ynlendirme abas
D) Tarihin bir eserde, olduu gibi ilenebilecei
nite
E) Edebiyatn gemii tarih kitaplarndan daha doru an-
latt
 EDEBYATLA DNCE, SOSY
AL VE SYAS HAYATIN LKS KONU
Edebiyatla Dnce, Sosyal ve
Siyasi Hayatn likisi 1 TEST

10. Aadakilerin hangisinde edebiyatn sosyal evreyi 13. Tevfik Fikret kimdir? sorusuna verilecek en gereki ce-
etkileyebilecei vurgulanmtr? vap, sanrm, Cumhuriyet Devrimi denilen kkl deii-

A) Aslnda Yaprak Dkmnn Ali Rza Beyi, eserin min tarihsel kkenleri iinde, dnce alanndaki en b-
anlatt dneme ait herhangi bir devlet memurudur. yk temel talardan birisidir. ifadesidir. Denebilir ki Tevfik
Fikretin iirleri olmasayd Mustafa Kemalin gemiten ko-
B) Kiralk Konak Tanzimat Dnemi Trk toplumu hak-
pup Bat deerlerine ynelme ynndeki dnceleri bu
knda nmze geni bir pencere aar.
lde netlemezdi.
C) Tutunamayanlar, Cumhuriyet Dnemi Trk aydn-
Bu parada aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?
nn iinde bulunduu bunalm gstermesi asndan
A) Sosyal evrenin edebiyat zerindeki etkisi
nemlidir.

D) alkuu romannn geni kitlelere ulamasndan B) Edebiyatn siyasi hayat zerindeki etkisi

sonra toplumun zihninde idealist kadn retmen, Fe- C) Sanatnn dnya gryle eserleri arasndaki iliki
ride ile zdeleti.
D) Edeb eseri oluturan malzemenin kaynaklar
E) nce Memedde ekyaln kutsanmas Anadolu in-
E) Halkn edeb esere ilgi gstermesinin gerekeleri
sannn genel gryle elimektedir.

11. Trk toplumu 19. yzyl sonu karanln yaamasayd o

dnemde oluan Servetifnun edebiyat karamsarlk ze-
rine oturmazd. 14. Aadakilerden hangisinin edebiyat eseri olduu
sylenemez?
Bu cmlede aadakilerden hangisi vurgulanmtr?
A) Sosyal olaylar tahlil eden bilimsel bir yaz
A) Edebiyatn sosyal evre zerindeki etkisi
B) Halkn estetik anlayn ortaya koyan bir iir
B) Edebiyatn dnce zerindeki etkisi
C) Ekonomik adaletsizlii mizahi bir dille ileyen bir gaze-
C) Yazarla okuyucu arasndaki ilikinin olumas
te fkras
D) Edebiyatn toplumu ynlendirmedeki baars
D) Toplumun dnce yapsn ortaya koyan bir halk
E) Sosyal evrenin edebiyat zerindeki etkisi
hikyesi

12. Aadakilerin hangisinde ayra iinde verilen iliki E) Dnceyi meyvedeki vitamin gibi veren bir roman
anlatlmamaktadr?

A) Resm dilin Farsa olduu Seluklular dneminde

Trk edebiyat yeteri kadar gelimemitir. (Edebiyat
siyasi hayat ilikisi) 15. I. Edebiyat, sosyal hayatn edeb bir dille aktarlmasn-
5
dan oluur.
B) Namk Kemalin cokun kiilii onun iirlerinin yann-
da tiyatrolarna yansmtr. (Eserle sanat arasndaki II. Sosyal hayat neredeyse her ynyle edebiyatta kar-
iliki) lk bulur.
C) Ziya Gkalpin milliyetilie olan inanc, onun Trk iir III. Edebiyatn olumasnda sosyal hayatn ok nemli bir
kalplarn yabanc kkenli divan iiri kalplarna tercih katks vardr.
etmesini salamtr. (Edebiyat dnce ilikisi)
IV. Edebiyat, sosyal hayattan ald malzemeyi ileyerek
D) mer Seyfettinin Balkanlarda savaan bir Trk suba-
okuyucuya sunar.
y olmas, onun Trk milliyetiliini anlatan hikyeler
yazmasnda etkili olmutur. ( Edebiyatla okuyucu ara- V. Edebiyat, sosyal hayatn sradanlklarndan uzak bir
sndaki iliki) sanattr.

1
E) Tevfik Fikretin bir resim ustas olmas, iirlerinde tas- Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anla-
virleri baaryla yapmasn salamtr. (Edebiyatla di- tlanlar, tekilerle elimektedir?
er sanatlar arasndaki iliki) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 AL VE SYAS HAYATIN LKS
RETEN EDEBYATLA DNCE, SOSY
TEST 2 Yenileme Dnemi
Tanzimat Dnemine devrim deil, sla-
hat anlay hkimdir; gerek siyasi gerek
sosyal gerek edeb alanda kkl dei-
iklikler deil, eski kurum ve yaplarn
kimi yeni zelliklerle donatlarak devletin
glendirilmesi ve bu dorultuda sanatla
sosyal hayatn gelitirilmesi amalan-
mtr.
iir, Trk edebiyatnn gelenei en iyi
olumu ve uzun bir dnem en ok ilgi
gren edeb trdr.
Hmanistler insan sevgisini; pozitivistler,
doa ve insann anlalmasnda insann
kendisiyle snrl abalarnn nemini; re-
alistler, gerekilii; romantikler, cokulu
toplumculuu; sembolistler, imgelerden
yararlanmay ne karmlardr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
19. yzylda Osmanl toplumunun eitim
dzeyi dkt. Halk, Batdaki gelime-
lerden habersizdi; devletin baarszl-
n geleneklerden uzaklamasna bal-
yordu.
1. Tanzimat Dnemindeki yenilik istekleri aadakilerden hangisini
kapsamamaktadr?
A) Eitim alannda Batnn rnek alnmasn
B) Asker kurumlarn modernize edilmesini
C) Saltanat ve halifeliin kaldrlmasn
D) Hkmet icraatlarnn basn tarafndan halka duyurulmasn
E) Edebiyatn ierik bakmndan deiime uramasn
2. Aadakilerden hangisi, yenileme abalarnn bir neticesi deildir?
A) Gazete ve dergilerin yaymlanmas
B) Batya ait eserleri evirecek kurullarn oluturulmas
C) Trk rencilerin Parise eitim grmek amacyla gnderilmesi
D) Edebiyatmzda roman, makale, deneme gibi trlerin ortaya kmas
E) iirin en ok ilgi gren edeb tr olmas
3. Yenileme dnemi sanatlarnn akln ve bilimin nemini vurgulama-
lar onlarn aadaki hangi akmn etkisinde kaldklarn gsterir?
A) Pozitivizm B) Hmanizm C) Realizm
D) Romantizm E) Sembolizm
4. (I) Yenileme, Osmanl devlet ynetiminin deil, halkn isteidir. (II) Baty
gren eliler bata olmak zere, yneticiler Osmanlnn Bat karsndaki
gerilemesinin nedenlerini aratrm. (III) Gerilemenin altnda Osmanlnn
neredeyse btn alanlarnda kendini gsteren durgun yapsn bulmu.
(IV) zm, bata devlet idaresi olmak zere birok alanda Baty rnek
almakta grm. (V) Bu durum, ister istemez yeniliin nn am ve
Osmanly geleneksel yapsndan uzaklatrarak Batya yaklatrmtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
nite
vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 EDEBYATLA DNCE, SOSY
AL VE SYAS HAYATIN LKS KONU
Yenileme Dnemi 2 TEST

1. (I) Osmanldaki gerilemenin durdurulabilmesi iin XVIII. yz-
ylda yaplan dzenlemeler, kkl olmadndan, problemle-
re zm olmam; aksine zaman kaybna yol amtr. (II)
Ancak bu yzyln son padiah ve XIX. yzyln ilk birka
ylnda tahtta bulunan III. Selim devrinden itibaren kkl d-
zenlemelere gidilmitir. (III) O da gelenek yanllarnn sert
4. Aadakilerden hangisi, Osmanldaki yenileme ha-
reketinin en nemli nedenidir?
A) Bat karsndaki asker yenilginin nedenlerinin sorgu-
lanmas
B) stanbula yerleen yabanclarn Osmanl kltr yaa-

kar kyla karlam, yenilik abasn canyla demi- mn etkilemeleri

tir. (IV) III. Selimden sonra tahta kan II. Mahmut, yenilikleri
asker alanla snrl tutmayp kltrel hayata da tam. (V)
Tanzimat Fermann ilan ederek Osmanldaki yenilik isteine
hem resm bir nitelik hem de ilk dnem iin genel bir ereve
kazandrmtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
C) Yabanc eitim kurumlarnn, yneticilerin dnyaya ba-
kn deitirmesi
D) Batya giden rencilerin, Bat edebiyatn taklit etmek
istemeleri
E) Halkn devlet idaresindeki bozukluktan ikyeti olmas

bilgi yanl vardr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Yenilik, kalplar krma abasdr. II. Mahmutun Osmanl-

nn yenilemesine en nemli katks gelenein kabuunu Yldzl Soru 2
krmas, bylece yenilik isteklerini cesaretlendirmesidir.
Ben, devlet dairelerine padiahn resmini asmayla edebi-
yat alannda ok sonra kendini gsteren yenilikler arasn- Osmanl Devletindeki yenilem
e hareketi ile ilgili
da bile bir ilgi gryorum. O resimler aslmasayd gelene- olarak aadakilerden hangisi
sylenemez?
e kar oluan tepkinin neticesi olan Edebiyatmz Bat A) zellikle 19. yzylda kendini
gsteren Batllama
izgisinde gelisin. ynndeki isteklerin daha seslendirili hareketlerini karlad

aamasnda boulacan dnyorum. B) Devletin knn deil, aksi

ne kten kurtul-
ma isteinin sonucu olarak ortaya
Bu paradan aadakilerden hangisine ulalamaz? kt
C) Ynetim sisteminde, eitimde
ve asker alanda
A) II. Mahmutun yenilik isteklerinin nn atna daha ok kendini gsterdii
B) Edebiyattaki yeniliin dier yeniliklerden nce balad- D) Devlet ynetiminde sz sahi
bi olan aydnlarn n-
clnde gerekletii
na
E) Halkn, bask ve zorlamay
C) Edeb yenilikleri dier alanlardaki yeniliklerin iinde la srecin iine dhil
edildii
grmek gerektiine

D) Siyasi alandaki yeniliklerin edebiyat alanndaki yenilik- 7

lerin yolunu atna
E) Gelenekten uzaklama abasnn edebiyatta yenilik
isteini etkilediine
3. Aadakilerden hangisi Yenileme Dnemindeki ye-
niliklerden biri deildir?
A) lk Trke gazete Takvim-i Vekyinin yaymlanmas
B) Divan- Hmyun yerine bakanlklarn kurulmas
C) Cevdet Paa bakanlnda Mecelle hazrlanmas
5. (I) Tanzimat ncesi ve Tanzimatn hemen sonras yenilik
araylar, reform araylar niteliindedir. (II) Aray iin-
de olan btn Osmanl aydnlarnn amac, lkeyi restore
ederek kurtarmaktr. (III) Bunun iin divan iirini hem biim
hem z bakmdan batan sona yenilemilerdir. (IV) Akla
ve bilime nem vermek onlarn nemli isteklerinden biridir.
(V) Ancak gelenein ne kadarn terk edip ne kadarn terk
etmeyecekleri konusunda zihinsel bir kargaa iindedirler,
bu zihinsel kargaa onlarn bir hedefe odaklanan, prz-
sz dnceler dile getirmesini bir miktar engellemitir.

1
D) ura-y Devletin kurulmas Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
E) Trk oyunculardan oluan tiyatro topluluklarnn kurul-
mas A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 AL VE SYAS HAYATIN LKS
EDEBYATLA DNCE, SOSY
KONU
TEST 2 Yenileme Dnemi

6. Edebiyat alannda bir amatr olarak kalmsa da yeni
Trk edebiyatnn olumasnda olduka yarar dokunmu
bir devlet adamdr. Yeni Trk edebiyat Batya ynelir ve
ondan rneklenirken bu hususta en verimli alanlardan biri
de oradan iir evirileri yapmakt. Bu ortamda, Tanzimat
9. Aadakilerden hangisi Osmanlnn Yenileme Dne-
mi padiahlarndan deildir?
A) III. Selim B) II. Mahmut
C) IV. Murat D) Abdlmecit

Dneminde, Batdan Trkeye ilk iir evirisi yapanlar- E) Abdlaziz

dan biri odur. Onun Ondokuzuncu Asr adl nl man-
zumesi -edeb deerinden te- ada uygarl tantmas
bakmndan, ok deerli bir belge karakteri tar. Lamar-
tine den evirdii, ok tannm Gl manzumesi de yeni 10. (I) Tercmeler, yeni bir medeniyetle buluma konusunda
iir zevkinin belirli bir rneini tekil eder. Onun siyasi ve
kiisel anlaryla gezi notlar niteliindeki kimi yazlar da
Tanzimatla birlikte kendini gstermeye balayan yeni
edeb nesrin zerinde durulmaya deer rnekleridir.
Bu parada sz edilen devlet adam ve air aada-
kilerden hangisidir?
A) Ziya Paa
B) Ahmet Mithat Paa
C) Ali Suavi
D) Sadullah Paa
lokomotif grevi grr. (II) slam dnyasndaki bn-i Sina
gibi dehalarn yetimesini salayan felsefi ve bilimsel at-
lm eski Latin ve Yunan metinlerinden yaplan eviriyle
balamtr, denilir. (III) Avrupadaki dnsel geliimin
spanyada kurulan slam medeniyeti kaynaklarnn Bat
dillerine evrilmesiyle balad iddia edilir. (IV) Tanzimat
Dnemi yenilik abalarnda da tercmenin nemli bir yeri
vardr. (V) Bu dnemde Farsa, Arapa ve eski Yunanca-
dan yaplan tercmeler, Osmanl aydnlarnn nn a-
mtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?

E) Ahmet Vefik Paa A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

7. Yenileme Dneminin aydnlar daha ok, aadaki

11. Aadakilerden hangisi II. Mahmut dnemi yenilikle-
hangi lkenin kltrel ortamndan etkilenmilerdir?
rinden deildir?
A) Fransa B) Almanya C) Rusya
A) lkretimin zorunlu hle getirilmesi
D) ngiltere E) spanya
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 B) Memurlarn klk kyafetlerinin deitirilmesi

C) Trklerin matbaay kullanmaya balamas

8 D) Memurlarn Franszca renmesine nem verilmesi

E) Devlet dairelerine padiahn resminin aslmas

8. Aadaki cmlelerin hangisinde Yenileme Dnemi
ile ilgili bir bilgi yanl vardr?

A) Batl yazar ve airlerden eviriler yaplmaya balan-

mtr.
12. Sadullah Paann Ykld belki esasndan eski malumat
dizesi, aadaki hangi deiime iaret etmektedir?
B) Dile getirilen dnceler, daha ok neri niteliindedir.
A) Baz Bat kurumlarnn Osmanlda kurulmasna
C) Devlete, dolaysyla topluma yn verme amac ne
B) Halkn devlet ynetimine mdahale etmesine
kmaktadr.
C) Aznlklarn Mslmanlarla eitlenmesine
D) Edebiyatlar iiri brakp dzyazya ynelmilerdir.
nite

D) Gemie ait bilgilerin geerliliini yitirmesine

E) abalar, Doudan Batya yneli hedefi dorultu-
sunda olmutur. E) Osmanlnn Bat karsnda gerilemesine
 EDEBYATLA DNCE, SOSY
AL VE SYAS HAYATIN LKS KONU
Yenileme Dnemi 2 TEST

13. Klieden kanmak ve gelenein oluturduu yaplar de- 16. 3 Kasm 1856da okunan Tanzimat Ferman, Trk tarihinde
forme etmek ya da klieleri ters yz edip yeniden kullan- I
ma sokmak yeni olmak iin yeterli deildir.
yenilemenin en nemli admlarndandr. Abdlmecit d-
Bu cmlenin yazarnn aadakilerden hangisine kar- II
kmas beklenir?
neminde D leri Bakan Mustafa Reit Paa tarafndan
A) Yeniliin snrl tutulmasna III

B) Yeniliin kapsayc olmasna okunmutur. Bu fermana Glhane Hatt- Hmayunu veya

IV
C) Yeniliin srekli yaplmasna
Tanzimat- Hayriye de denir.
D) Yeniliin gemii ykmasna
V
E) Yeniliin bilinmeyen deerler getirmesine Bu parada numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

14. I. Ordunun eitilmesi iin yurt dndan uzmanlar getirildi.

II. Bat tarz eitim veren okullar kuruldu.

III. Bakent stanbulda ilkokulu okumak zorunlu hle ge- 17. Aadakilerden hangisi, Tanzimatn ilan edilmesinin
tirildi. nedenlerinden biri deildir?

IV. Aznlklarn kendi okullarn amalarna izin verildi. A) Msr Valisi Mehmet Ali Paaya kar Avrupann des-
teini almak
V. Her vatandan eit ve serbest ekilde ticari ve ekono-
mik giriimlerde bulunmas saland. B) Osmanlnn kurulu dnemine zg yapsn korumak

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde Yeni- C) Batl lkelerin Osmanlnn i ilerine karmasn nle-
leme Dnemiyle ilgili tekilerden farkl bir alandan mek
sz edilmektedir?
D) Fransz htilalinin aznlklar ayrla yneltmesini en-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. gellemek

E) Gayrimslimleri devlete balamak

15. Aadakilerden hangisinin Osmanlda yenileme a-

basnn olumasnda etkili olduu sylenemez?

A) Sefaretnamelerde Avrupann zenginliklerinin anlatl-

mas
18. Tanzimat Fermannda aadaki hangi alanla ile ilgili
B) Osmanl limanlarna gelen ticari gemilerin modern g-
yenilik yaplaca belirtilmemitir?
rnm
A) Hukuk
C) Batl dnrlerden yaplan eviriler
B) Ticaret
D) Osmanl aydnlarnn yabanc elilik grevlileriyle g-
C) Eitim

1
rmeleri
D) Edebiyat
E) Osmanl aydnlarnn divan edebiyat kltryle yeti-
mi olmalar E) Askerlik
 AL VE SYAS HAYATIN LKS
EDEBYATLA DNCE, SOSY
NTE
TEST 1
1. Moliere tiyatrolarnn ou XIV. Louis dneminin saray ha-
yatnn aynasdr. 20. yzyl Alman edebiyatnda Nazilere
ait pek ok iz vardr. Rus edebiyatnda da arln derin
etkisi vardr. Fakat bunun da tesine gitmek gerekiyor. De-
nebilir ki az veya ok, edebiyat her zaman toplumsal veya
siyasal yaam tarafndan smarlanr.
Bu paradan aadakilerden hangisine ulalamaz?
A) Sosyal hayatn edebiyat etkilediine
B) Siyasi gelimelerin edebiyata yn verebildiine
C) Edebiyatn ait olduu aa ayna tuttuuna
D) Edeb eserin siyasi bask altnda yazlamayacana
E) Edeb eserden baz tarih ve sosyolojik bilgilere ula-
labileceine
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10
2. Yazar, hayatn ierisinden aldklarna deiik biim ve
ekiller verdirse de bu deiim bizzat zde deil, ifadede
bulur kendini. Yani yazar, ne kadar deitirirse deitirsin
gzlemledii ve hayal ettii her trl malzeme bizzat top-
lumun yaantsndan esinlenmi rnlerdir.
Bu parann yazar aadakilerden hangisini iddia et-
mektedir?
A) Edebiyat, sosyal hayat mutlaka etkiler.
B) Yazar, halk dilinin imknlarndan yararlanr.
C) Yazarn anlatm, toplumun anlatmndan farkl olamaz.
D) Edeb eserin dili zamanla topluma mal olur.
E) Toplumsal yaam, edeb eserde mutlaka kendisine yer
bulur.
3. Edeb eserle tarihi karlatran aadaki bilgilerden
hangisi yanltr?
A) Edeb eser, bir sanat eseridir; tarih, bilimsel bir al-
madr.
B) Edeb eser, gerekleri olduu gibi aktarr; tarih eseri
tarihinin dncesine gre ekillenir.
C) Edeb eserin tek amac gerekleri anlatmak deildir;
tarihin amac gerekleri aktarmaktr.
D) Edeb eserin yazar, olaylar kendi szgecinden gei-
rerek verir; tarih yazar, aslna bal kalarak aktarr.
E) Edeb eser, okuyucunun zevkine seslenir; tarih eseri,
okuyucuyu bilgilendirmek amacyla yazlr.
4. (I) Yenilik, kimi dnemlerde kanlmaz olur. (II) 19. yz-
yln banda Avrupa lkeleri karsnda yenilen Osmanl
iin de yenilik kanlmazd. (III) Halk, Avrupadaki geli-
meleri duyuyor ve devletin geleneksel yapsn terk ede-
rek Batya uyum salamasn istiyordu. (IV) Osmanlda ilk
yenilikler Trk toplum yapsnda devletin nc rol gerei
nce devlet idaresiyle ilgili oldu. (V) III. Selim ve ondan
sonra gelen padiahlar asker kurumlardan balayarak
devlete Bat dorultusunda yeni bir yn vermeye alt.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. u lgn Trkler adl romann Trk toplumunun, yakn
tarihimize ynelik ilgi ve bilgisini artrdn ve toplumun
nemli bir ksmnda milliyetilik duygusunun gelimesinde
etkili olduunu dnyorum. zellikle Kurtulu Sava ile
ilgili trenlere ilginin artmasnda bu kitabn etkisinin olduu
inkr edilemez.
Bu paradan aadakilerden hangisi karlamaz?
A) Edebiyatn sosyal hayat etkiledii
B) Edebiyatn toplumun ilgilerine yn verebildii
C) Edeb eserin tarih olaylar aktarabildii
nite
D) Edeb eserin toplumu bilgilendirebildii
E) Edeb eserin tarih eserinden farkl olmad
 EDEBYATLA DNCE, SOSY
AL VE SYAS HAYATIN LKS
6. I. 19. yzyl, Trk aydnlar iin bir aray adr. 9. Victor Hugonun Sefiller adl roman sadece Fransada
II. Trk aydn, 19. yzylda Trk toplumunun yaadkla-
rna eletirel yaklamtr.
III. Sadullah Paa gibi devlet adamlar, aydnlardan farkl
olarak sorunlara geleneksel yap iinde zm ner-
milerdir.
IV. Yenileme Dnemi Trk aydnlar devlet adamlar ara-
sndan kmamtr.
V. Yenileme Dnemi Trk aydnlar, Bat karsnda ge-
rilediimizi kabul etmek istememilerdir.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde an-
latlanlar dorudur?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
7. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?
A) Edeb eserler, toplumda bir sanat zevki olutururken
deiik bilimlerden yararlanarak toplumun bilgisini de
artrabilir.
B) Edebiyat, siyasi yapnn basklarndan etkilenmez ve
siyasi ortama herhangi bir katkda bulunmaz.
C) Yenileme Dneminin aydnlar yenilik yanlsdrlar
ancak geleneksel bak asndan da tam uzaklam
deillerdir.
D) Edeb eser, okuyucu zerinden deiik toplum kat-
manlarna ular ve toplumun siyasi grnn olu-
masnda etkili olabilir.
E) Anlatmnn gzel olmas, edeb eseri yararland bi-
limlere ait eserlerden ayran en nemli zelliktir.
8. Edebiyattaki yenileme ile aadakilerden hangisi
arasnda daha ok ilgi vardr?
A) Sanayideki gelimeler
B) Sosyal olaylar
C) Siyasi gelimeler
1
D) Dildeki deimeler
E) Asker gelimeler
NTE
1 TEST
deil, ulat btn lkelerde halkn hukuk sistemini yar-
glamasna katkda bulunmu ve o lkelerde basklara
kar bir muhalefet ruhu oluturmutur.
Bu cmlede aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?
A) Sosyal hayatn edebiyatnn grnn olumas
zerinde etkili olduu
B) Victor Hugonun Fransz edebiyatnn en nemli yazar
olduu
C) Sefillerin Fransz hukukundaki aksaklklar eksiksiz
anlatt
D) Sefillerin Victor Hugonun en nemli eseri kabul edildii
E) Edebiyatn sosyal ve siyasi hareketlerin gelimesinde
etkili olduu
10. (I) lk kez III. Selim dneminde Paris, Viyana gibi Avrupa
bakentlerinde elilikler ald. (II) Buralara giden eliler
ve onlarn yannda bulunanlar yabanc dil rendiler, Ba-
tl yazarlarn eserlerini okudular. (III) Avrupa bakentleri-
ne gnderilen eliler, yeniliklere de katkda bulundular ve
yeniliklerin benimsenmesi noktasnda Osmanl kamuoyu
zerinde etkili oldular. (IV) Devlet brokrasisini dze-
ne sokmak isteyen II. Mahmut, Fransay rnek alarak
hkmet sistemi oluturdu; hariciye, dhiliye gibi nazrlk-
lar (bakanlk) kurdurdu. (V) lk resm Trk gazetesi olan
Tercman- Ahval de onun dneminde yayna balad.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
11
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Aadakilerden hangisinin edebiyat alannda yenilik-
lerin yaplmasnda daha ok etkili olduu sylenebilir?
A) Asker kurumlarda Bat tarz eitimin verilmesi
B) Baz okullarda yabanc dillerin okutulmaya balanmas
C) Gazetenin yaymlanmas
D) Eski Trk edebiyatnn modern okullarda da okutulmas
E) Bat lkeleriyle ticari ilikilerin artmas
 AL VE SYAS HAYATIN LKS
EDEBYATLA DNCE, SOSY
NTE
TEST 1
12. I. Osmanl toplumunda okuma yazma bilenlerin az olmas 15. Aadakilerden hangisi Trk edebiyat asndan ye-
nilik saylmaz?
II. Halkn kendisini devleti ynetme konumunda grmemesi
A) Ziya Paann eserlerinde Bat ile Dou arasnda kar-
III. zmir, Selnik gibi kentlerde yabanclarn kendilerine
latrmalar yapp Batya ynelii tavsiye etmesi
ait kurumlar oluturmalar
B) Ali Suavinin dncelerini makale tr iinde dile ge-
IV. Ulam imknlarnn eserlerin kk kentlere zama-
tirmesi
nnda gitmesini engellemesi
C) Namk Kemalin gazel ve kaside nazm biimlerini kul-
V. Halkn Bat kaynakl fikirleri renme konusunda istek-
lanmas
siz olmas
D) emsettin Saminin roman trnde eser yazmas
Yukardakilerden hangisinin, yeniliklerin halka ge
ulamasnda etkili olduu sylenemez? E) Edeb eserlerin gazetelerde yaymlanmas
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

13. (I) Batdaki yenilik temelde insan aklnn hayatn her

alannda ne karlmasna dayanyordu. (II) Bunun
iin Batya ynelmek akla ynelmek olarak grlebilir.
(III) Bilimin nemsenmesini de akln etkinliklerini nemse-
mek olarak kabul etmek doru olur. (IV) Batda akl ne
karan ana akm romantizmdi. (V) Saint Simon, Auguste
Comte gibi aydnlarn ortaya att bu akm insan aklnn
zerinde hibir g tanmayarak tam anlamyla insann
hakimiyetine dayal bir medeniyetin temelini atyor say-
lrd.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr? 16. Yenilii salayan en nemli etkenlerden biri, ileride olan-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. larn retimlerinin daha byk olduunun anlalmasdr.
Yenilemenin ilk dneminde ---- Ancak, Trk devlet adam-

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
larnn Baty devlet idaresi bakmndan daha ileride gr-
meleri ve yenilik karar almalar ister istemez edeb retimi
de etkilemi ve bu alanda da yenilikle neticelenmitir.
12
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
14. Tevfik Fikret, II. Abdlhamit dneminde Servetifnun izgi- si getirilebilir?
sinde ie dnk iirler yazarken II. Merutiyetin kendisine
A) edebiyatlarmzn Bat edebiyatn Trk edebiyatn-
zgrlk salayan ortamnda toplumcu iirler yazmtr.
dan stn grdkleri iddia edilemez.
Bu cmleden aadakilerden hangisine varlr?
B) Trk edebiyatlar, Bat edebiyat rnlerini divan ve
A) Edebiyat, siyasi ortamdan etkilenir.
halk rnlerinden daha stn grmlerdir.
B) Edebiyat, siyasi ortam etkiler.
C) Trk edebiyatlar, Bat edebiyat ile ilgili aratrma
C) Edebiyatnn ncelikli amac okuyucunun grn yapmay nemli bulmulardr.
deitirmektir.
D) Trk edebiyatlarnn Trk edebiyatnn stnlne
D) Edebiyatlarla siyasetiler arasnda bir kartlktan kukuyla yaklatklar sylenebilir.
nite

sz edilemez.
E) Trk edebiyatlarnn Bat edebiyatna ynelmelerinin
E) Edebiyat, siyasi ortamn kargaasndan etkilenmez. altnda da bu durum vardr.
 1. ................................ Yol Ayrm adl romannda Cumhuriyetin ilk yllarnda yaananlar anlatmaktadr.

2. Mehmet Akif Ersoyun Bursann igali zerine yazd ........................... adl iiri toplumu etkileyen nemli olaylarn edebiyata

konu edilebileceini gsterir.

3. 1839da ilan edilen ................................ ile yenileme abas resmi ve kalc bir devlet politikas hline gelmitir.

4. Edebiyat, ................................ olaylar anlatr ancak gemie ait olaylar olduu gibi aktarmaz, sanat zevkinin szgecinden

geirir, gzel bir anlatmla aktarr.

5. ................................ da ilan edilen Islahat Ferman ile devletin halkla ilikileri konusunda yeni bir dnem balam, yenileme

abas Batnn da basksyla yeni bir srece girmitir.

6. ................................ Serbest Frka Hatralar adl eserinde Cumhuriyetin ilk yllarndaki parti kurma almalarn anlatmakta-

dr.

7. Osmanlda yenileme abas halkn basksyla deil ....................... istei ve Batnn dayatmasyla gelimitir.

8. Demokrasi, ................................ bilimine ait bir kavramdr.

9. Cumhuriyet 1923te kuruldu. cmlesi, ....................... bilimine aitken 1923te bir umut gemisi olarak Anadolu limanna yanat

Cumhuriyet. cmlesi ....................... metne aittir.

10. gal yllar stanbulunu anlatan romanlarda toplamsal yozlama ve kokumuluun ilenmesi, edebiyatn ierik bakmndan

....................... ve ....................... olaylardan etkilendiini gsterir.

11. Bir roman ile bir tarih eseri ................................ bakmndan birbirine benzeyebilir, rnein ikisi de Cumhuriyetin ilk yllarn

anlatabilir ama anlatm ve olaylar ileyi ekli bakmndan farkl olur.

12. Tanzimatn ilan ................................ alanda yaplan bir yeniliktir ama edebiyat alannda da yenilemeye yol amtr nk

edebiyat, devletin uygulamalarndan tam bamsz deildir.

13
13. Yenileme kavram Bat dillerinde ....................., eski Trkede ..................... kavramnn karl kabul edilir.

14. Ondukuzuncu Asr adl iirin airi ................................ nn Ne yazk ki ilim ve irfann doduu yer Bat lkeleri oldu. dizesi Ye-

nileme Dnemi aydnlarnn hem Batya imrendiklerini hem de Dounun geri kalmasna hayflandklarn ortaya koymaktadr.

15. ................................ , ilk resm gazetemizdir.

Cevaplar

1. Kemal Tahir 6. Ahmet Aaolu 11. konu

2. Blbl 7. devlet idarecilerinin 12. siyasi
3. Tanzimat Ferman 8. siyaset 13. reform-slahat

1
4. tarih 9. tarih-edeb 14. Sadullah Paa
5. 1856 10. sosyal-siyasi 15. Takvim-i Vekayi
 D Y

1. Edebiyat; resim, mzik, mimari gibi sanatlarn olanaklarndan da yararlanabilir.

2. Bir yazarn dnceleri ile eseri arasnda yakndan ilgi vardr, milliyetilik dncesini benimseyen mer
Seyfettinin Trklerle ilgili olumsuz bir hikye yazmas beklenemez.

3. Bir eserin yazld dnemle onun ierii arasnda dorudan veya dolayl bir ilgi aramak doru deildir.

4. Ziya Paa gibi ilk yenilikilerimiz, Osmanl Devletinin, yenilenme almalarna toplumun dnce ve gn-
delik hayat bakmndan yenilenmesinden balamasn istemiler.

5. Edeb eserin tarih bir konuyu ilemesi sanatsal deerini olumsuz etkiler.

6. Yeniliki padiahlardan III. Selim, Osmanly modernletirme almasna asker kurumlardan balam
ancak bu konuda, dnemin yerleik asker kurumu olan yenierilerin tepkisiyle karlamtr.

7. II. Mahmutun halk arasnda olumlu anlmamas yenilik abasnn ilk dnemde halk arasnda yadrgandn
gsterir.
8. Yenileme Dnemi Osmanl aydnlar, devletin yenilenmesi konusunda aba gsterirken edebiyatn yeni-
lenmesini gereksiz hatta yanl bulmulardr.

9. Osmanlda siyasi alandaki Doudan uzaklap Batya yaklama ynndeki yenilik almasnn divan
geleneinden uzaklap Bat edebiyatna ynelme biiminde olmas, siyasi alandaki gelimelerin edebiyat
alann da etkilediini gsterir.

10. Yenilik Dneminde gazeteler, kltr kitlelere indirip basitletirerek edebiyat alanndaki almalar olum-
suz etkiledi ve kitap okuyucusunu azaltt.

11. Edebiyat; gzel sanatlar, sosyal hayat ve siyasi hayatla etkileim ierisindedir.

12. ttihad- slam dncesinin gndemde olduu bir dnemde Namk Kemalin dnemin iki byk slam dev-
leti Osmanl ve ran Cezmi adl romannda birletirme abas vermesi dnsel tartmalarn ve siyasi
hayatn edebiyat zerindeki etkisiyle aklanabilir.
14 13. Osmanlnn Bat karsnda gerilemesinin nedenini asker alanda yenilenmeme ile aklamak yetersizdir.
Osmanl, 17. yzylda birok kurumu ve devletin deiik etkinlik alanlaryla Batnn gerisinde kalmt,
asker alandaki gerileme bunun yansmasyd.

14. 17. yzyl Avrupas bilimsel alanda olduu gibi iirde de Osmanlnn ok ilerisindeydi.

15. Matbaann Osmanlya ge gelmesinin pek ok sebebinin yannda ekonomik sebepleri de vard, matbaa her
eyden nce saysz kitap oaltcsn isiz brakacakt.

Cevaplar

1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. Y
6. D 7. D 8. Y 9. D 10. Y
nite

11. D 12. D 13. D 14. Y 15. D

 A. Aadaki eser adlaryla yazar adlarn eletiriniz.

1. Vatan yahut Silistre a) Reat Nuri Gntekin

2. Oliver Twist b) Halide Edip Advar

3. alkuu c) Kemal Tahir

4. Kk Aa d) Namk Kemal

5. Ateten Gmlek e) Mehmet Akif Ersoy

6. Esir ehrin nsanlar f) Yakup Kadri Karaosmanolu

7. Git Bahar g) Halide Nusret Zorlutuna

8. Bir ehit Mezad h) Tark Bura

9. Blbl ) Charles Dickens

10. Serbest Frka Hatralar i) Ahmet Aaolu

B. Aadaki yenilikleri ait olduu alanla eletiriniz.

1. Yenieri ocann kaldrlmas a) Dnce

2. iirde sosyal ve siyasi konularn ilenmesi b) Siyasi

15
3. Padiahn yetkisinin kstlanmas c) Sosyal

4. Grc usul evliliin yadrganmaya balanmas d) Edebiyat

5. Aklcln Trk aydnlar arasnda taraftar bulmas e) Asker

Cevaplar

A.
1. d 2. 3. a 4. h 5. b 6. c 7. g 8. f 9. e 10. i

1
B.
1. e 2. d 3. b 4. c 5. a
 2.
fasikl
D E B YATI
T D N EM E
N Z M A n O luumu
TA iyat n
nemi E

deb )
Tanzim
a t D
r M eti n ler (iir
le n
re ti c i Metin n Dile Getire
ca
o k u v e Heye
C
 TANZMAT DNEM ED EBYATI
RETEN
TEST 1 Oluumu/retici Metinler
Tanzimat Dnemi Edebiyatnn
Tanzimat Dnemi aydnlar klasik Os-
manl kltryle yetimilerdi, o kltre
ait rnleri zmsemiler ve hayatlar-
nn bir dneminde bile olsa genellikle ilk
edeb rnlerini o kltr dorultusunda
kaleme almlard.
Tanzimat Dneminde henz yaygn ti-
yatro gsterileri olmad gibi dl me-
kanizmas da gelimemitir; devletin
sanatlara sahip kmas da snrldr ve
kiilere gre deimektedir.
Tanzimat Dnemi, bir yenilik dnemidir;
bu dnemde Batdan yeni yaz trleri
alnm, bu yazlarda yenilik dncesi
ve dncenin getirdii rnler savunul-
mutur.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Eserlerin dili ile yazl amac arasnda
yakn bir ilgi vardr. Halk ynlendirmek
zere yazlan eserler genellikle ar bir
dille kaleme alnmaz.
1. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dnemi edebiyatnn olumasn-
da etkili olan gelimelerden deildir?
A) Tanzimat Fermannn ilan edilmesi
B) Bat dillerinden Trkeye evirilerin yaplmas
C) Osmanl aydnlar arasnda yenilik dncesinin olumas
D) Batda gelien edebiyat akmlarnn Osmanlda duyulmaya balan-
mas
E) Gen Osmanl aydnlarnn divan geleneinde yazlan rnlerin dilini
anlamamas
2. Tanzimat Dneminde oluturulan rnlerin okuyucu bulmasn sa-
layan asl gelime aadakilerden hangisidir?
A) Tiyatro gsterileri
B) Gazetelerin yaymlanmas
C) Edebiyatlarn devlet idarecisi olmas
D) Sanatlara verilen dller
E) Memurlarn sanat eserlerine sahip kmas
3. I. Batl tarzda ilk eletiri yazlar yaymlanm, bu yazlarda divan ve
halk iiri zerine nemli tartmalara yer verilmitir.
II. Yeni yaz trleri alnmam, divan edebiyatnn ssl nesri olduu gibi
taklit edilmitir.
III. retici metinlerde bile sanat kaygs bir dnceyi iletme kaygsnn
nne gemi, dnce ssl anlatmn glgesinde kalmtr.
IV. Makale trndeki yazlarda gazetenin nemi ve Osmanlnn Batnn
gerisinde kalmas gibi konular ilenmi; okuyucuya bir dnce ka-
zandrlmaya allmtr.
Tanzimat Dnemi retici metinleri ile ilgili yukardaki numaralan-
m cmlelerin hangilerinde bilgi yanl vardr?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV.
D) II. ve III. E) III. ve IV.
4. (I) Tanzimat Dnemi edebiyat, ilk dnemde, yeniliklerin halka benimsetil-
mesi amac zerine olumutur. (II) Dolaysyla balangta bu edebiyatn
yz halka dnktr. (III) Bu dnemde eserler, divan edebiyatnn eserle-
rinden bile daha ar bir dille yazlmtr. (IV) rnler, genellikle gazeteler-
de yaymlanm, bylece halk arasnda okuma yazma bilen ve gndemle
ilgili olan kiilere kolayca ulamtr. (V) Bu da Namk Kemal ve Ziya Paa
gibi yenilikilerin tannmasnda etkili olmutur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
nite
vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 TANZMAT DNEM ED EBYATI KONU
Tanzimat Dnemi Edebiyatnn
Oluumu/retici Metinler 1 TEST

1. lk gazetemiz ----, 1831de devlet tarafndan yaymlanm
ancak edebiyatmzdaki yenilik dncesinin gelimesi,
yeni anlay dorultusunda yazlan rnlerin ilk kez ya-
ymland ---- gazetesi araclyla olmutur. inasi tara-
fndan 1860ta karlan bu gazetenin yayn hayatna ba-
lamas, Bat izgisindeki edebiyatmzn balangc kabul
edilir.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerden han-
gisinde verilenler srasyla getirilmelidir?
4. Tanzimat Dnemi aydnlarndan Ziya Paa iir ve na
adl makalesinde halk iirini verken daha sonra yazd
Harabat adl antolojisinin n sznde bu iirimizi yermi-
tir.
Bu cmleden Tanzimat Dnemi aydnlar ile ilgili ola-
rak aadakilerden hangisine ulalabilir?
A) Sanat anlaylarnda tutarl olmadklar
B) Sorunlara gereki yaklatklar

A) Tercman- Ahval-Ceride-i Havadis C) Divan kltrn halk kltrnden daha ok nemse-

dikleri
B) Takvim-i Vakayi-Tercman- Ahval
D) Dncelerinin etkilendikleri kaynaklara gre deitii
C) Tercman- Hakikat-Tercman- Ahval
E) Toplumsal konulara eilmeyi doru bulmadklar
D) Ceride-i Havadis-Tercman- Ahval

E) Takvim-i Vakayi-Ceride-i Havadis

2. Tanzimat Dnemi aydnlar, sorunlar Osmanl padiahl-

Yldzl Soru 1
na son vererek deil, devleti meruti ynetime kavu-
turarak zebileceklerine inanyorlard. Franszlardan
Tanzimatn I. Dnemi retici
eitlik, adalet, hrriyet gibi kavramlar alarak devletin bu metinleri ile ilgili ola-
rak aadakilerden hangisi yan
kavramlar nemsemesi iin aba gsteriyorlard. Bir ks- ltr?
A) Toplum iin sanat anlay
m paa rtbesindeydi, aralarnda vali olan da vard. On- benimsenmeye all-
mtr.
larn Osmanlnn birliini salama ynnde bir aba iinde
B) Halktan kopuk, soyut konular
olmas doald. Ayn ekilde onlarn Osmanl yazsn, di- ele alnmtr.
C) Temada, dilde, ifade biiminde
lini, eitim anlayn kkten deitirmeye almalar bek- eski-yeni atmas
varln hissettirmitir.
lenemezdi.
D) Halka ulamak amacyla ifade
lerin yalnlatrlma-
Bu paradan yola klarak Tanzimat Dnemi aydnlar sna zen gsterilmitir.
ile ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez? E) Bu dnemde balayan gaze
tecilik ve gazete etra-
fnda gelien retici trler gittike
A) Amalarnn devrim deil, reform olduu gelime gster-
mitir.
B) Osmanlnn kurumlarndan umutlarn kesmedikleri
3
C) Devlette grev aldklar

D) Osmanl kltrnn yenilenmesine kar olduklar

E) Gelenei inkr etmeden yenilik yapmaya altklar

5. Tercman- Ahval gazetesinin yayna balama yazs
I
3. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dnemine ait bir niteliinde olan ilk makalemiz Mukaddime, Namk Kemal
yayn organ deildir? II III IV
A) Hrriyet tarafndan kaleme alnmtr. Sz konusu makalede yazar,
basnn nemi zerinde durmutur.
B) Muhbir
V
C) Vekayi-i Tbbye
Bu parada numaralanm bilgilerden hangisi doru

D) Trk Yurdu

E) Tasvir-i Efkr
deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 TANZMAT DNEM ED EBYATI
KONU
TEST 1 Oluumu/retici Metinler
Tanzimat Dnemi Edebiyatnn
6. Tanzimat Dnemi retici metinleri ile divan edebiyat
retici metinlerini karlatran aadaki yarglardan
hangisi yanltr?
A) Tanzimat Dnemi retici metinlerinin devleti deitir-
me amac varken divan retici metinlerinde byle bir
amatan sz edilemez.
B) Tanzimat Dnemi retici metinleri gazetelerde ya-
ymlanmken divan retici metinleri gazetelerde ya-
ymlanmamtr.
C) Tanzimat Dnemi retici metinleri air olmayan ya-
zarlara aitken divan retici metinlerinin yazarlar ayn
zamanda airdir.
D) Tanzimat Dnemi retici metinlerinde noktalama ia-
retleri kullanlmken divan retici metinlerinde nok-
talama iareti kullanlmamtr.
E) Tanzimat Dnemi retici metinlerinin yazarlarnn,
dili sadeletirme amac sz konusuyken divan retici
metinlerini yazanlarn byle bir amac yoktur.
7. Aadakilerden hangisi Tanzimat edebiyatnn ilk d-
nem sanatlarndan deildir?
A) Namk Kemal B) Ziya Paa
C) Muallim Naci D) Ahmet Mithat Efendi
E) inasi
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4
8. Tanzimat Dnemi edebiyatyla ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) Bat edebiyatndan makale, eletiri gibi yeni edeb tr-
ler alnmtr.
B) Sanat toplum iindir. anlay dorultusunda eser ve-
rilmitir.
C) Dzyaz yaygnlam ve dnceyi aktarmada nem-
li bir ara hline gelmitir.
D) rnler, trnn ilk rnei olduundan teknik bakm-
dan kusurludur.
E) Cmle kalplar krlm, devrik cmleler yaygn olarak
kullanlmtr.
9. Tanzimat edebiyatnn olumasnda 1832de kurulan Ter-
cme Odasnn nemli etkisi vardr. Denebilir ki Tanzimat
edebiyatndaki pek ok yenilik Batya renci olarak gi-
den Trklerin yannda bu odada alanlarn yaptklar e-
virilerin etkisiyle olmutur.
Bu cmlelerden Tanzimat edebiyatyla ilgili olarak
aadakilerden hangisine ulalr?
A) Kaynan lke dndaki gelimelerden ald
B) Toplumculuk amac varsa da byk kitlelere ulaama-
d
C) Divan kltrnn etkilerini zayflatmaya ynelik olutu-
rulduu
D) Dnemin siyasi gelimelerinden bamsz gelitii
E) Topluma dnk yanlarnn zamanla zayflad
10. I. Tasvir-i Efkr gazetesini karmtr.
II. Makale, roman ve tiyatrolar ile adn duyurmutur.
III. Fransz edebiyatn Trk edebiyatlarna ilk tantan
yazarlardandr.
IV. Noktalama iaretlerini ilk kullanan yazarmzdr.
V. Trk gazeteciliini Bat izgisi zerinde gelitiren bir
basn ncsdr.
inasi ile ilgili yukardaki numaralanm cmlelerin
hangisinde bir bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Yabanclarn yerletii Beyolu, zamanla stanbulun de-
ien yznn simgesi hline gelmi, deta Batya ait bir
semt olarak ekillenmitir. Osmanl aydnlar Batdaki pek
ok gelimeyi ilk kez bu semtte grm, Bat ile Osmanl
arasndaki fark burada karlatrma imkn bulmutur.
Tanzimat edebiyat da ok ynyle bu semte aittir. Bu
semt, Osmanlda yaama imkn bulmasayd belki Tanzi-
mat edebiyat da gelimeyecekti.
Bu parada aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?
A) Tanzimat edebiyatnn sosyal hayat zerindeki etkisi
B) Sosyal hayatn Tanzimat edebiyatnn olumas ze-
rindeki etkisi
C) Tanzimat edebiyatnn dayand ilkeler
nite
D) Tanzimat edebiyatnn stanbul kltryle uyumad
E) Tanzimat edebiyatnn dar bir evre iinde ilgi grd

Tanzimat Dnemi Edebiyatnn
12. Aadakilerin hangisinde verilenler, Trk edebiyatn-
da ilk kez Tanzimat Dneminde grlmtr?
A) Makale, gezi yazs, biyografi
B) Makale, eletiri, gezi yazs
C) Makale, eletiri, deneme
D) Makale, fkra, iir
E) Deneme, hikye, destan
13. (I) Tanzimatn ilanndan yirmi bir yl sonra yaymlanmtr.
(II) lk zel Trk gazetesidir. (III) inasi ve Namk Kemal
tarafndan karlmtr. (IV) Edeb yazlara yer vermesiyle
bugnn pek ok gazetesinden ayrlr. (V) Edebiyatmz
ve yenilik abamz ilgilendiren pek ok tartma ilk kez
bu gazetede yaymlanm, aydnlarmz Batdaki pek ok
gelimeyi ilk kez ondan duymulardr.
Tercman- Ahval gazetesi ile ilgili yukardaki numara-
lanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. Tanzimat Dnemi retici metinleri ile ilgili olarak aa-
dakilerden hangisi sylenemez?
A) Toplumu ilgilendiren her konunun yannda sanat ve
kltrle ilgili gelimeler de ilenmitir.
B) Sade bir dil kullanlmaya allmsa da cmlelerde ok
sayda Arapa ve Farsa kelime ve tamlama vardr.
C) Gazete evresinde gelitiinden gncel olaylarla ilgilidir.
D) Okuyucularn gr ve duygularn deitirmek zere
kaleme alnmtr.
E) Tanzimat Dnemindeki dier metinlerden farkl olarak
Trk yazarlar tarafndan gelitirilmitir.
15. Tanzimat Dnemi sanatlarn himaye eden ve onlara
Batya dair bir bak as kazandran devlet adam
aadakilerden hangisidir?
A) Mustafa Reit Paa B) II. Abdlhamit
2
C) II. Mahmut D) III. Selim
E) III. Ahmet
TANZMAT DNEM ED EBYATI KONU
Oluumu/retici Metinler 1 TEST
16. Aadakilerden hangisi, Tanzimatn ilk kuann sa-
nat anlayna uygun deildir?
A) Sanatn toplumu eitmek amacyla kullanlmas
B) Edeb trlerde siyasi gelimelere ynelik eletirilere de
yer verilmesi
C) Toplumun anlayaca bir dili kullanmann amalanmas
D) Sanatl syleyiin, dncenin dile getirilmesinden
daha ok nemsenmesi
E) Okuyucuya yararl olma kaygsnn okuyucunun zevki-
ne seslenme kaygsndan daha ok ne kmas
17. Yenilik, Tanzimat Dneminde Trk aydnlarnn gnde-
minin en nemli konular arasndadr. Ancak o gnlerde
adalama kavram henz gelimemitir. Sanatlar,
yenilik dncelerini daha ok gelimelere ayak uydur-
ma ifadeleri etrafnda anlatmlardr. Buradaki gelimeyle
amalanan, elbette Batdaki yeniliklerdir, bunun iin Tan-
zimat yenilikleri Batllama olarak grlm ve o gnlerin
sanats, Batc diye etiketlenmitir. Ancak ----
Bu parann son cmlesi aadakilerin hangisiyle
srdrlebilir?
A) sanatlarn Dou kltrnn etkisinden kurtulduklar
sylenemez.
B) Trk edebiyatna Batnn etkisi ilk kez bu dnemde
gzlenmitir.
C) sanatlarn Osmanl kltrne nem verdikleri iddia
edilemez.
D) sanatlarn Baty taklit ettiklerini sylemek yanl de-
ildir.
5
E) sanatlarn Bat edebiyatn iyi takip ettikleri ne sr-
lebilir.
18. Devlet ve hkmet kurallar, parasal denetim, adliye ve il-
I II
miye yenilikleri, askerlik ileri gibi balca drt alanda yeni-
III IV
liklerin ngrld Hatt- Hmayun, gerekte Avrupa
devletlerinin basksyla, edebiyat evrelerinin haklarn g-
V
vence altna alan bir belgeydi.
Bu cmlede numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-
gi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 TANZMAT DNEM ED EBYATI
KONU
TEST 2 Oluumu/retici Metinler
Tanzimat Dnemi Edebiyatnn
1. Tanzimatla birlikte Bat dncesinin temel alnmasnn
sonucu Trk edebiyatnn yn deimitir. Osmanlnn
Batyla ilikilerini gelitirmesiyle Bat dillerini renenlerin
oalmas, devletin okullarda Franszca dersini okutmas,
Franszca renenlerin devlet kurumlarnda daha kolay
ykselmeleri genleri Fransz rnlerine ynlendirmi,
onlarn Batdaki siyasal eilimlerle edeb akmlar ren-
melerini salam, bu da onlar Fransz edebiyatn rnek
alan bir edebiyat gelitirme dncesine gtrmtr.
Bu parada aadakilerden hangisi zerinde durul-
maktadr?
A) Siyasi hayatn edebiyatmzn Bat etkisine girmesi
zerindeki etkisi
B) Fransz aydnlarnn Bat edebiyatna nclk etmeleri
C) Tanzimat aydnlarnn Osmanl devlet yaps zerinde-
ki etkisi
D) Fransz edebiyatnn Fransz dilinin yaygnlamasna
katks
E) Okullarda Franszca dersi okutulmasnn Franszlarla
ilikilerimize katks
2. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dnemine ait bir
retici metin deildir?
A) Tahrib-i Harabat B) merin ocukluu
C) Magosa Hatralar D) Yeni Lisan
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM11 E) Lisan- Osmani
3. (I) Edebiyatmzda ilk makale, inasiye aittir. (II) Daha
sonra Ziya Paa, Namk Kemal, Ali Suavi gibi Tanzimat
yazarlar da deiik makaleler yazdlar. (III) Bu makalele-
rinde Batya ynelmenin gerekelerine ve edebiyatta ye-
niliin nemine deindiler. (IV) Londrada Hrriyet gazete-
sini karan Ali Suavi, Osmanl devlet yapsn eletirmeye
ynelik daha sert yazlar yazd. (V) Gazete yazlar ve si-
yasi almalar ile adn duyurdu ise de edebiyat alannda
nemli bir varlk gsteremedi.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Zannederiz ki iirin teden beri baz kuyud- saire beraber
mevzun, mukaffa sz diye tarif olunmas beyan olunduu
zere tabiatn kelam- manzumu kelam- mensur, kafiyeli
nazm kafiyesiz nazma tercih etmek istidadnda bulunma-
sndan neet etmitir.
Ziya Paadan alnan bu cmleden yola klarak Tan-
zimat Dnemi retici metinlerinin dili ile ilgili aa-
dakilerden hangisine ulalamaz?
A) Cmleler uzundur.
B) Yabanc kelimelere yer verme alkanl devam et-
mektedir.
C) Divan edebiyatnn etkisi srmektedir.
D) Kurall cmle kalb korunmutur.
E) Tamlamalardan ska yararlanma alkanl son bul-
mutur.
5. retici metinlerle ilgili olarak aadakilerden hangi-
si sylenemez?
A) Okuyucuyu bilgilendirme amacyla kaleme alnr.
B) Anlatm, yaznn znden daha ok nemsenir.
C) Dilin anlalr olmasna dikkat edilir.
D) Gncel konularla da ilgili olabilir.
E) Gazetelerde yaymlanan trleri vardr.
6. Namk Kemal, 1866da Ceride-i Havadis gazetesinde
I II III
yaymlanan Lisan- Osmaninin Edebiyat Hakknda Baz
IV
Mlahazat amildir adl makalesinde divan edebiyatn
V
eletirir.
Bu cmlede numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-
gi yanl vardr?
nite
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 TANZMAT DNEM ED EBYATI KONU
Tanzimat Dnemi Edebiyatnn
Oluumu/retici Metinler 2 TEST

7. Tanzimat Dnemi eletirisiyle ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) Eletiri yazlar daha ok eski-yeni tartmalar ere-
vesinde yazlmtr.
10. Tanzimat yazarlarnn eserlerinde eitlik, adalet, hr-
riyet, hukuk kavramlarnn ska gemesinin nedeni
aadakilerden hangisi olamaz?
A) Edeb gelimelere ilgi gstermeleri

B) Yazarlar, genellikle divan iirini eletirmi, Batdaki B) Divan edebiyatn da iyi bilmeleri
edeb gelimeleri vmlerdir.
C) Fransz htilalinin etkisinde kalmalar
C) lk dnemde Ziya Paa ile Namk Kemal arasnda di-
D) Okuyucuyu ynlendirmeye almalar
van iiri - halk iiri konusunda tartma yaanmtr.
E) Halk-devlet ilikilerinde yenilikten yana olmalar
D) kinci dnemde Abdlhak Hamit, Takdir-i Elhan ve
Talim-i Edebiyat gibi eserlerinde divan edebiyatn yer-
mitir.

E) Muallim Naci, yazlarnda Batya yneliin eski ede-

biyat yok sayma anlay dorultusunda yaplmasna
kar kmtr.

Yldzl Soru 2
8. Tanzimat Dnemi retici metinleri ile ilgili olarak aa-
dakilerden hangisi sylenemez?
inasi ile Agh Efendi 1839da
Tercmn- Ahvl adl
A) Namk Kemal, tarih ve hatra tr de dhil birok alan- I II
da yazlar kaleme almtr. ilk zel gazeteyi karmlardr.
inasi bu gazetede
III IV
B) Ahmet Mithat Efendi, halk bilgilendirme amacyla, ro-
Tercmn- Ahvl Mukaddimesi
manlarnn arasna deta makaleler koymu, gazete adl ilk makaleyi yaz-

V
yazlaryla da kendinden sz ettirmitir.
mtr. Bundan sonra dier retici
metinler de gazete
araclyla ve gazete etrafnda geli
C) Ziya Paa, Defter-i Amal adl eserinde anlarn anlat- meye balamtr.
m; eletiri ve makale trnde yazlar kaleme almtr. Yukardaki numaralanm yerlerde
n hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
D) inasi, Tasvir-i Efkar gazetesinde yaymlanan makale-
A) I. B) II. C) III.
leri ile Tanzimat yazarlarna yol gstermitir. D) IV. E) V.

E) Abdlhak Hamit, Harabat adl antolojisinin nszn-

11. Tanzimat yazarlarnn gazeteye, dolaysyla retici 7
de Trk edebiyat hakknda eski grleriyle elien
metinlere ynelmesi aadakilerden hangisiyle ak-
dncelere yer vermitir.
lanr?

A) Okuyucularn kendi dnceleri dorultusunda yn-

lendirmek istemeleri
9. merin ocukluu adl bir hatra kitab bulunan Muallim
I II III B) Yaznn ieriinin yannda sanat ynne de nem ver-
Naci, szlk almasyla dilimize katkda bulunmu; Reca- meleri
izade Mahmut Ekreme kar yazd Zemzeme adl ele-
C) iir trnde divan airleri kadar geni bir birikime ve
IV V
byk bir yetenee sahip olmamalar
eletirisiyle de kendinden sz ettirmitir.
D) Duygularn stn bir slupla aktarmalar gerektiine
Bu cmlede numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-

2
inanmalar
gi yanl vardr?
E) Yaz konusunda Batl yazarlarn gerisinde kalmadk-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. larn ispatlamaya almalar
 TANZMAT DNEM ED EBYATI
KONU
TEST 2 Oluumu/retici Metinler
Tanzimat Dnemi Edebiyatnn

12. Tanzimat edebiyatlar Osmanl kltr ile yetimilerdi,
bunun iin gnlleri Osmanl kltrnden yanayd ancak
yeni dnya koullarnda Batya uymay da bir zorunlu-
luk olarak gryorlard, bu da onlarn akln Bat kltrne
gtryordu. Denebilir ki Tanzimat Dnemi Trk aydnla-
15. Aadakilerden hangisi Tanzimat yazarlarnn reti-
ci metinlerle ilgili getirdikleri yeniliklerden deildir?
A) Noktalama iaretlerini kullanmalar
B) Yazlarn gazete ve dergilerde yaymlamalar

r iin bir atma ayd. Gnlle akln, eski ile yeninin, C) Tarih, an ve gezi trnde eserler vermeleri
Dou ile Batnn, Divan iiriyle toplumcu iirin att bir
D) Gncel konular ileyen yazlar kaleme almalar
a
E) Dili ssl nesrin yapaylndan bir miktar uzaklatr-
Aadakilerden hangisi bu parada deinilen at-
malar
ma trn rneklemez?

A) Harabatn nsz ve Tahrib-i Harabatn kaleme aln- 16. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dnemi yazarlarn-
mas dan deildir?

A) Abdlhak Hamit Tarhan

B) Zemzeme ile Demdemenin kaleme alnmas
B) Direktr Ali Bey
C) inasinin air Evlenmesi adl tiyatrosunda grc
usul evlilii eletirmesi C) Nabizade Nazm

D) Namk Kemalin Cezmi adl romannda Osmanl-ran D) Yusuf Kamil Paa

savalarn konu almas
E) Mehmet Rauf
E) Beyolundaki yaam biimi ile stanbulun sur ii
semtlerindeki yaam biimi 17. inasinin aadaki hangi almas retici metinler-
le ilgili deildir?

A) lk zel gazeteyi karmas

13. Tanzimat Dnemine ait aadaki eserlerden hangisi B) iir yazmas
eletiri trnde yazlmamtr?
C) Tasvir-i Efkar gazetesini karmas
A) Takib B) Demdeme
D) Bat edebiyat hakknda yazlar kaleme almas
C) Istlahat- Edebiye D) Tahrib-i Harabat
E) lk makaleyi yazmas
E) Zemzeme

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
18. retici metinler, insanlarn, gereklere farkl bir gzle
bakmasn salar. retici metinler, aydnlatmak, haber
vermek, tantmak, uyarmak, dndrmek, deitirmek,
8 gelitirmek gibi amalarla kaleme alnr. rnein, tarih bir
olayn anlatld retici metinde ilk ama, insanlar bilgi-
14. (I) Makale, deneme gibi retici metinler edebiyatmzda
lendirmek, onlara konuyla ilgili bir eyler retmektir. Bunun
ilk kez Tanzimat Dneminde grlmtr. (II) Bu yaz
yannda o metin, olayn gerek nedenlerini ortaya koyarak
trlerinin gelimesinde gazete nemli rol oynamtr.
uyarma, insanlarn yerleik dncelerini deitirme, olaya
(III) Yazarlarn yazdklar retici metinler, dnemin ga-
farkl bir bak asyla yaklatrma amacn da tar.
zetelerinde yaymlanmtr. (IV) O gazetelerin en nem-
lilerinden biri de Tasvir-i Efkrdr. (V) inasinin karp Bu parada retici metinlerle ilgili olarak aadaki-

sonradan Ziya Paaya teslim ettii bu gazete, yazarlarn lerden hangisine deinilmemitir?

dncelerinin halka ulamasnda ok nemli bir rol st- A) Okuyucularn bak asn deitirdiine
lenmitir. B) Okuyucuyu bilgilendirme amac tadna
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir C) Gerekleri sade bir anlatmla aktardna
bilgi yanl vardr?
nite

D) Allm dnceleri deitirebildiine

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Toplumu uyarma ynnn olabildiine

 TANZMAT DNEM EDEBYATI RETEN
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) 2 TEST

1. Tanzimat Dnemi iiri ile ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-

nemez?
Tanzimat airleri, iirin biimsel zellikle-
A) Sanatsal bir zevk oluturmaktan te okuyucunun dncelerini etkile-
rine pek dokunmam, eski iir kalplar
mek zere yazlmtr.
iinde yeni konular ilemilerdir.
B) Yeni olmas biimsel zellikleriyle deil, dnemin zihniyetini yans-
tan zyle ilgilidir.
C) airler, sade bir dille yazmay amalamlarsa da bu ynde nemli bir
aamaya ulamamlardr.
D) Vatan, millet, eitlik, hrriyet gibi daha nce iirimizde yer bulmayan Badatl Ruhi izgisinde iir yazan airi-
kavramlar ilenmitir. miz Ziya Paadr.
E) Halk iiri rnek alnm, divan iirinin ahenk unsurlar yerine hece l-
s ve yarm uyak gibi unsurlar kullanlmtr.

2. (I) Tanzimat iiri, toplum iin sanat ilkesine dayanmaktadr. (II) Bu d-

nemde eski edebiyatn soyut ak iirine kar bir dnce ve eylem iiri
gelitirilmitir. (III) st iir de diyebileceimiz, okumu kesime ait Trk
iiri ilk kez bu dnemde deiiklie uram, geleneksel izgisinden uzak-
lamtr. (IV) Dnemin airlerinden Namk Kemal, Terkib-i Bent ve Terci-i
Bentlerinde Osmanlnn iinde bulunduu durumu ok ynl tasvir etmi-
tir. (V) airin Badatl Ruhi izgisinde yazd bu eserler, bugn de sosyal
ierikli iirimizin ok nemli rnekleri arasnda yer almaktadr. Ziya Paa
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Tercme-i Manzume, Fransada renci
olarak bulunduu sre iinde bu lke-
3. Tanzimat edebiyatlar, ---- La Fontaine, Racine, Lamartine gibi Fransz
nin iirini tanyan ve airlerimize tantan
airlerinden yapt evirileri Tercme-i Manzume ad altnda bir araya
nc bir edebiyatmza aittir.
getirmesiyle Bat iirini tand.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) inasinin
B) Namk Kemalin
9
C) Ziya Paann
D) Ahmet Vefik Paann
E) Ahmet Mithat Efendinin

4. Durup ahkam- nusret ittihad- kalb-i millette

Namk Kemal
kar asar- rahmet ihtilaf- rey-i mmetten
Hrriyet Kasidesinden alnan bu dizelerden Namk Kemalle ilgili
olarak aadakilerden hangisine ulalamaz?
Bu dizelerde Namk Kemalin dier iirle-
A) Osmanlnn birliini salama siyasi amacn benimsedii
rinde de olduu gibi ok sayda Arapa,
B) Toplum iin sanat anlayna bal olduu Farsa szce ve uzun tamlamalara

2
C) Dil bakmndan divan iirinden uzaklat yer verilmitir.
D) iirlerinde sz sanatlarndan yararland
E) iirlerinin dneminin zihniyetini yanstt
 EDEBYATI
TANZMAT DNEMren
KONU
TEST 3 Metinler (iir)
Coku ve Heyecan Dile Geti
1. Divan iiri ile Tanzimat iirini karlatran aadaki
yarglardan hangisi yanltr?
A) Divan airlerinin tek amac mutlak gzellie ulamak
iken Tanzimat airleri toplumu dnce bakmndan
kendilerine benzetmeyi amalamlardr.
B) Divan airleri l, uyak gibi ahenk gelerini nem-
serken Tanzimat airleri iirde ahenk unsurlarn ihmal
etmilerdir.
C) Tanzimat airleri de divan airleri gibi sz sanatlarn-
dan yararlanm, szlerini sanatl syleyile glendir-
meye almlardr.
D) Divan airleri Arap ve Fars edebiyatlarnn etkisinde
rn vermiken Tanzimat airleri iirin z bakmndan
Batdaki gelimelerden etkilenmilerdir.
E) Divan airleri kadn, ak, arap kavramlarn ne -
karrken Tanzimat iirinde hak, adalet, zgrlk kav-
ramlar ilenmitir.
2. Tanzimatn ilk kuann iir anlay dorultusunda
yazlm bir iir aadakilerden hangisiyle divan ii-
rinden ayrlr?
A) Temas B) ls
C) Uyaklan D) Nazm biimi
E) Nazm birimi
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
3. iir gzellik iin vardr. airin tek amac mutlak gzellie
10
ulamaktr. iirde konunun nemi yoktur. nemli olan ko-
nunun ileni biimidir. Onlarca air Leyla ile Mecnunu
anlatm, hi kimse onlara Madem eski bir konuyu iliyor-
sunuz air deilsiniz. dememitir ama onlardan sadece
gzel anlatmay baaranlara byk air denmitir.
Bu parada anlatlanlar aadakilerden hangisinin
iir anlayyla elimektedir?
A) Ziya Paa
B) Fuzuli
C) Baki
D) Abdlhak Hamit Tarhan
E) Muallim Naci
4. Aadakilerden hangisinde Tanzimatn birinci kuak
airleri bir arada verilmitir?
A) inasi, Namk Kemal, Muallim Naci
B) Muallim Naci, Abdlhak Hamit, Recaizade Mahmut
Ekrem
C) Ziya Paa, Muallim Naci, inasi
D) inasi, Ziya Paa, Namk Kemal
E) inasi, Abdlhak Hamit, Ziya Paa
5. iire divan izgisinde balayan Ziya Paa, inasi ile tan-
I II III
tktan sonra zde yeni, biimde eski bir iire ynelmi,
IV
iirlerinde vatan, hrriyet, adalet gibi kavramlar ilemi,
V
hayatnn sonlarna doru hem z hem biim bakmndan
yeni iirler de yazmtr.
Bu cmlede numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-
gi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Aadakilerin hangisinde dize sonlarndaki ses ben-
zerliine dayal ahenk, uyakla salanmamtr?
A) Gtrdn sevgilimi mavi su beyaz duvak
Senin olsun pervanen, yrimi bana brak
B) Nar ieinden tatl, keza ipek dudaklar
Akm yllardr kendini benden saklar
C) Benim oyunumdur, benim merakm
Her ey benim benim iin bir akm
D) Seni estirmeye yeter mi bilmem
Ama vardr yine ktan biraz nem
E) Bir da iei gibi imdiden hasretteydim
Srgndm, ok uzaklardaydm
7. (I) Kaside, divan iirine ait bir nazm biimidir. (II) Ancak
Tanzimat airlerince de kullanlmtr. (III) Namk Kemale
ait Mustafa Reit Paa Kasidesi dnemin en nl rn-
lerindendir. (IV) air, bu eserde kasidenin klasik blmlen-
diriliine uymamtr. (V) Tasvir ve girizgh blmlerine yer
vermeden sze dorudan methiye blm ile balamtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
nite
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 TANZMAT DNEM EDEBYATI KONU
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) 3 TEST

8. (I)Tanzimat edebiyatnn kurucusu saylan inasi iirde
ilk defa kkl bir deiiklik yapm, divan edebiyat nazm
biimlerini terk ederek Batdan alnma nazm biimleri-
ni kullanmtr. (II) Namk Kemal, Hrriyet Kasidesi ve
Vatan yahut Silistre gibi geni yanklar uyandran eserler
yazm, kuann en gr sesli airi olarak grlmtr.
(III) Ziya Paa, divan iiri geleneini biim bakmndan sr-
drmesine ramen, iirde sosyal ve siyasal konular ileye-
rek Tanzimat edebiyat izgisinin iinde yer almtr. (IV)
Bu byk sanat adamnn nclk ettii Tanzimatn ilk
kua, be yz yl sren divan edebiyat geleneinden
tam olarak kurtulamamtr. (V) Bu kuan iire getirdii
yenilik, iiri soyut aktan uzaklatrp sosyal konularn hiz-
metine vermek olmutur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. Tanzimatn ikinci kuak airlerindendir. Edebiyatmzda
iirleri ile tannmtr. air-i Azam olarak bilinmitir. iirle-
rinde ssl ve sanatl bir dil kullanm, aruz lsn ter-
cih etmitir. Sanat, sanat iindir. grne baldr. iirde
her konunun ilenebileceini iddia etmi; ak, lm, tabiat
gibi konular ilemitir. Felsefi iirin edebiyatmzdaki g-
l temsilcilerindendir. Sahra adl iiri edebiyatmzda ilk
pastoral iir kabul edilir.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir?
A) Namk Kemal
B) Ziya Paa
C) Recaizade Mahmut Ekrem
D) Abdlhak Hamit Tarhan
E) Muallim Naci
Yldzl Soru 3

Divan edebiyat ile Tanzimat ede

biyat iirinin kar-
latrlmasna ilikin aadaki
yarglardan hangisi
yanltr?
A) Divan iirinde btn gzellii
,
9. Pek rengine aldanma felek eski felektir para gzellii anlay benimseTanzimat iirinde
nmitir,
B) Divan iirinde soyut konular,
Tanz
Zira felein mereb-i nasaz dnektir toplumsal konulara arlk verilmitimat iirinde ise
ir.
C) Divan edebiyatnda kullanlan
Ya bister-i kemhada ya viranede can ver Tanzimat edebiyatnda da kulla naz m biimleri,
edilmitir. nlmaya devam
n bay u geda hake beraber girecektir
D) Divan iirinde sekin zmreye
hitap
mat edebiyatnda ise halka ulamak edilmi, Tanzi-
Allaha sn ahs-i halimin gazabndan amalanmtr.
E) Divan edebiyatnda aruz l
s kullanlm, Tanzi-
Zira yumuak huylu atn iftesi pektir mat edebiyatnda az da olsa hece
lar yaplmtr. ls alma-
Yakt nice canlar o nezaketle tebessm
irin dahi kasdetmesi cana glerektir 11. Tanzimat iirinde hrriyet, adalet, eitlik gibi kavramlarn
11
yer almas ----
Bed-asla necabet mi verir hi niforma Bu cmle aadakilerden hangisiyle srdrlebilir?
Zerduz palan ursan eek yine eektir
A) Tanzimat airlerinin divan geleneini olduu gibi sr-
Bu dizelerden Ziya Paa ile ilgili olarak aadakiler-
drdklerini gsterir.
den hangisine ulalamaz?
B) Tanzimat airlerinin sadece Trk kltrnden beslen-
A) Toplum iin sanat anlaynda olduu
diklerini kantlar.
B) iirinin biim bakmndan divan iirinden farkl olmad
C) Tanzimat airlerinin sanat iin sanat grne bal
C) iirlerinde okuyucusunda dnsel deiim olutur- olduklarnn kantdr.
may amalad
D) Tanzimat airlerinin Fransz htilalinden etkilendikleri-

2
D) Dizelerinde sz sanatlarndan yararland ni gsterir.

E) iirin zne yneldiinden l, uyak gibi ahenk un- E) Tanzimat airlerinin iirde kalplamlktan kurtulama-
surlarn nemsemedii dnn kantdr.
 EDEBYATI
TANZMAT DNEMren
KONU
TEST 3 Metinler (iir)
Coku ve Heyecan Dile Geti

12. ---- iin sanatn amac gzelliktir. iir akldan ok duyguya 15. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dneminin airle-
dayanr. Ona gre iirde sade slup, mzeyyen slup ve rinden deildir?
yce slup olmak zere slup vardr. Kendisi mzeyyen A) Namk Kemal
slup dedii ssl slubu kullanr. Kafiyede ses benzerlii-
nin ekil benzerliinden daha nemli olduunu syleyerek B) Cenap ahabettin

Trk iirinde byk bir tartmay balatm. Bu tartma, C) Recaizade Mahmut Ekrem
Trk iirinin yenilenmesine katkda bulunmutur.
D) Abdlhak Hamit Tarhan
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
lidir? E) inasi

A) Namk Kemal

B) Ziya Paa

C) Recaizade Mahmut Ekrem

D) Abdlhak Hamit Tarhan

E) Muallim Naci 16. Aadaki cmlelerin hangisinde verilen gr, ad ay-

ra iinde verilen airin iir grn aklamamakta-
dr?

A) iir toplumun sorunlarn dillendiren bir aratr. (Namk

13. (I) Kaside, Arap edebiyatndan alnan bir nazm biimidir.
(II) Bir vg iiri olarak bilinir, beyit saysnn okluuy-
la gazelden ayrlr. (III) Klasik bir blmlendirilii vardr.
(IV) Tasvir blm ile balar, methiye blm ile biter.
(V) airin mahlasna yer verdii blme ta beyit denir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Kemal)
B) iirde biim ve konudan te nemli olan syleyi g-
zelliidir. ( Ziya Paa)
C) Divan iiri, Trk edebiyatnn en nemli ve asla gz
ard edilemeyecek izgisini oluturur. ( Muallim Naci)
D) Aruz lsn kullanrm ancak konularm ve iirimin
biimini divan airleri gibi semek zorunda deilim.
(Abdlhak Hamit)
E) Divan airleri Arap harflerinden yola karak kafiyede

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
ekil benzerliini nemsemekle hata etmilerdir, ben
ses benzerliini yeterli gryorum. (Recaizade Mah-
mut Ekrem)
12

14. Tanzimatn ikinci kuak airleri iin aadakilerden

hangisi sylenemez?

A) Sanat iin sanat anlay dorultusunda eser vermi-

lerdir. 17. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dnemine ait bir
B) iirlerinde ak, lm, tabiat temalarn ilemilerdir. eser deildir?

C) Tanzimat iirini biim bakmndan divan iirine yakla- A) Tercme-i Manzume

trmlardr. B) Makber

D) Dilin sadeletirilmesini gndemlerinin dnda tutmu- C) Zafername

lardr.
D) Name-i Seher
nite

E) Siyasi ortam ve devletin geleceiyle ilgili iir yazmak-

E) Evrak- Leyal
tan kanmlardr.
 TANZMAT DNEM EDEBYATI KONU
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) 4 TEST

1. (I) Klasik Trk iirinde kasideler, genellikle bir kiiyi vmek
maksadyla yazlmtr. (II) Tanzimatn ilk kuak airleri
ise iirde dncelerini ilemilerdir. (III) Onlar iin iirin
ne anlatt, nasl anlattndan nemlidir. (IV) Ama bu
onlarn sz geliigzel syledii anlamna gelmez. (V)
inasi, Namk Kemal ve Ziya Paa, aruzu terk edip hece
lsn titizce kullanm, sz bir disiplin iinde iirletir-
milerdir.
4. Gne gler, kular uar havada,
Uyanrlar nazl nazl iekler..
Yalnz msn o karanlk yuvada?
Yok mu seni bir kayrr, bir bekler?
Recaizade Mahmut Ekreme ait, gnmz Trkesi-
ne evrilmi bu dizelerle ilgili olarak aadakilerden
hangisi sylenemez?

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir A) Kiiletirme sanat yaplmtr.

bilgi yanl vardr? B) Tecahl-i arif (bilmezlikten gelme) sanat vardr.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. C) Nazm birimi drtlktr.

D) Bireysel bir sorun ilenmitir.

2. Tanzimatn iki kuayla ilgili aadaki karlatrma- E) Kafiye kullanlmamtr.

lardan hangisinde bir bilgi yanl vardr?

Birinci Kuak kinci Kuak

Yldzl Soru 4
A) Toplum iin sanat Sanat iin sanat anla-
anlay dorultusun- y dorultusunda eser
da eser vermilerdir. vermilerdir.
Usanmaz kendini insan bilenler halk
a hizmetten
B) Dili sadeletirmeye Dili sadeletirme ama- Mrvvet-mend olan mazluma el
ekmez inetten
almlardr. lar yoktur.
Hakr olduysa millet nna noks
an gelir sanma
C) Divan nazm biimleri- Divan nazm biimlerini Yere dmekle cevher skt olma
z kadr kymetten
ni kullanmamlardr. kullanmlardr. Tanzimat Dneminde yazlan bu
iirden hareketle o
D) iirde siyasi dnce- iirde daha ok doa, dnemin iiriyle ilgili olarak aa
dakilerden hangi-
si sylenemez?
lerini anlatmlardr. lm gibi konularla ilgili
A) Aruz ls ile yazld
duygularn ilemilerdir. B) Sosyal konularn ele alnd
E) Uyakta klasik anlaya Yeni bir uyak anlay C) Divan edebiyat nazm biim
lerinin terk edildii
bal kalmlar. gelitirmiler. D) iirin ieriinde yeni kavramla
ra yer verildii
E) Arapa ve Farsa szcklerin
kullanlmaya devam
edildii

3. Aadaki dizelerin hangisinde zengin uyak vardr? 5. Aadaki dizelerin hangisinde yarm uyak vardr?
13
A) Makber mi nedir u grdm yer A) iek diye sevinip de severken incitme

Ya byle reva m ca-y dilber Koparma! Bir hevese bir gl feda etme

B) Glersin ah! Benim hissimin sabavetine B) Ki hsn mncezip etti senin gibi gzeli

Demez mi hi sana kalbin bakp teravetine Masun- dest-i taaruz mu kalmadr emeli

C) Cmlesi solmu C) Nasibi andaki akn tecelliyatndan

Vaktiyle siyah, imdi fakat yemyeil olmu Btn midi kadar bir kzn hayatndan

D) Cepler delik az ok D) Dokunma! Solmayacak bir kfe-i terdir

Lakin ne zarar var ki delikten decek yok Koparma! Belki gelindir, mid-i perverdir

2
E) En byk zevkim, midim, neem E) Fakat bekas kadar bari ad-kam olsun

Krda seyran idi, her gn, her dem Hazin hazin glerekten yava yava solsun
 EDEBYATI
TANZMAT DNEMren
KONU
TEST 4 Metinler (iir)
Coku ve Heyecan Dile Geti

6. Git vatan! Kabede siyaha brn 9. Aadakilerden hangisi Tanzimatn ikinci kuak air-
Bir kolun ravza-i nebiye uzat lerinin iirlerinde grlmez?

Birini Kerbelada mehede at A) Sanatl syleyi

Kinata o heyetinle grn! B) Aruz ls

O temaaya hak da ak olur C) Uyak ve redif
Gze bir alem eyliyor izhar
D) Divan nazm biimleri
Ki cihandan byk letafeti olur:
E) Bireysel konular
A vatan gsn ilahna a!
hedan kar da ortaya sa!
Bu dizelerden Namk Kemal ile ilgili olarak aadaki-
lerden hangisine ulalamaz?

A) Dili sadeletirmeyi amalamad 10. Aadaki dizelerden hangisi Tanzimatn ikinci kuak
airlerine ait olamaz?
B) iiri sorunlar anlatmada bir ara olarak kulland
A) Biri endieden aman bulmaz
C) iirinin konu bakmndan divan iirinden ayrld
Biri endieden zaman bulmaz
D) Sz sanatlarndan yararland
B) Ey yr u nev-bahar sensin
E) Anlatmnn cokulu olduu
Ben anlyorum ki yr sensin

7. Makber, Sahra gibi iirleri bilinen inasi, divan nazm bi- C) Hevesli bir gl soldurmada safa yokdur
I II III IV
Koparma! Glen-i hsnnde gllerin oktur
imlerini terk etmi, iirde bireysel duygularn ilemi, a-
V D) Milliyeti unutarak her iimizde
hengi nemseyerek kelime seimi zerinde durmutur. Batnn dncelerine uymak yeni kt
Bu cmlede numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-
E) Utuka hayl-i yr gzde
gi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. rma bulup medar szde

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14
8. Koyamam kargay blbl yerine
11. Konuyu sadece bir malzeme olarak gren ---- airleri iir-
de para gzelliini yeterli bulurken konu ilemeyi ama
iek am dikeni gl yerine
hline getiren ---- btn gzelliine nem vermilerdir.
Ei yok bir gzeli sevdi beendi gnlm
Bu cmlede bo braklan yerlere aadakilerden
Kskanr kendi gznden yine kendi gnlm hangilerinde verilenler srasyla getirilmelidir?
Bu dizelerden yola klarak inasi ile ilgili olarak aa-
A) divan -Tanzimatn ilk kuak airleri
dakilerden hangisi sylenemez?
B) halk - Tanzimatn ikinci kuak airleri
A) Sade bir dil kullanmtr.
C) divan - Tanzimatn ikinci kuak airleri
B) Uyak ve redif gibi ahenk gelerinden yararlanmtr.
D) Tanzimatn ilk kuak airleri - Tanzimatn ikinci kuak
C) Halk deyilerinden yararlanmtr.
airleri
nite

D) Sz sanatlarn kullanmtr.
E) Tanzimatn ikinci kuak airleri - Tanzimatn ilk kuak
E) iirde bireysel duygular ilemekten kanmtr. airleri

12. Gnlme skyi mimr eyledim mey-hnede
Allah Allah Kbe imr eyledim mey-hnede
Ol kadar aktm ki ters-zdegnn akna
Berke dndm ner-i envr eyledim mey-hnede
Merkez- feyzimde oldum mstakar hur-d vr
Encm-i akdh seyyar eyledim mey-hnede
Kbe-y kuyun anp n ettiim sgarlar
Zemzem- eskimle ser-r eyledim mey-hnede
Gel de c--cunu seyr eyle Mesdlerin
Baka bir lem beddr eyledim mey-hnede
Muallim Naciye ait bu dizelerle ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) Tanzimatn ilk kuann toplum iin sanat anlay-
na uymad
B) Nazm biiminin gazel olduu
C) Divan airlerinin zihniyetini yanstt
D) slup bakmndan klasik iirimize benzedii
E) Trk iirindeki yenilemeyi gsterdii
13. Bu ayrlk bana yaman geldi pek
Ruhum hasta, krk kolum kanadm
Ya gel bana, ya beni oraya ek
Gzm nuru oulcuum, Nijadm
Recaizade Mahmut Ekrem
Bu dizelerle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Temas lmden duyulan acdr.
B) Halk deyilerine yer verilmitir.
C) Dili olduka sadedir.
2
D) apraz uyak dzenine rnektir.
E) Sz sanatlarndan yararlanlmamtr.
TANZMAT DNEM EDEBYATI KONU
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) 4 TEST
14. Aadakilerden hangisi Abdlhak Hamitle divan a-
irlerinde ortaktr?
A) Serbest nazm denemesi
B) Doal evreyi iirde konu edinmesi
C) Aruz lsn kullanmas
D) Kafiyeyi ok nemli grmemesi
E) Hece denemesi yapmas
15. Gl hazin snbl perian bazarn evki yok
Derdnk olmu hezr- namekrn evki yok
Baka bir haletle alar, cuybarn evki yok
Ah edip inler nesim-i bikararm evki yok
Geldi amma neyleyim sensiz baharn evki yok
Recaizade Mahmut Ekrem
Bu dizelerde belirgin olan sz sanat aadakilerden
hangisidir?
A) Benzetme B) Hsntalil
C) Tezat D) Kiiletirme
E) Tecahlarif
16. Tanzimatn ilk kuak airleri eski ile yeni arasnda gelgitler
yaamlar, halk kltrnn iire yanstlmas konusunda
da istikrarl bir tutum ortaya koyamamlardr.
Bu cmlede Tanzimatn ilk kuak airlerinin ne ka-
rlan yn aadakilerden hangisidir?
A) Gerekilik B) Tutarszlk
15
C) dealistlik D) Yenilikilik
E) Toplumculuk
17. Aadakilerden hangisi Ziya Paa ile divan airlerin-
de ortak deildir?
A) Aruz lsn kullanmas
B) Syleyiinin sanatl olmas
C) Toplumsal sorunlar ilemesi
D) iirlerini bir nazm biimi iinde yazmas
E) Beyit nazm birimini kullanmas
 3.
fasikl
D E B YATI
T D N EM E
NZM A
TA
estleri
nite T
 TANZMAT DNEM EDEBYATI
NTE
TEST 1
1. Tanzimat Dnemi Trk Edebiyat ile ilgili olarak aa- 4. I. Heceyle az da olsa denemeler yaplmtr.
dakilerden hangisi sylenemez?
II. lk dnemde nazm birimi genellikle beyittir.
A) lk dnemde gazete etrafnda oluup gelimi, ikinci
III. Btn gzellii yerine para gzellii nemsenmitir.
dnemde gazeteyle ilgisi azalmtr.
IV. kinci kuan airleri, iiri toplumu eitmek iin bir
B) Dz yaz, Batdan alnan makale, fkra, deneme, ele-
ara olarak grmlerdir.
tiri, roman gibi trlerle zenginlemitir.
V. eriin nem kazanmasyla iire konusuna gre isim
C) Bat iirinin etkisinde kalan airler, iirde nce biim
verilmi, bylece iirin nazm biimiyle adlandrlmas
deiiklikleri, sonra z bakmndan nemli deiiklikler
sona ermitir.
yapmlardr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde Tan-
D) Dz yazda noktalama iaretleri ilk kez kullanlm,
zimat Dnemiyle ilgili bir bilgi yanl vardr?
bylece dz yaz dnce ve olaylar aktarmada daha
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III
st bir nitelie kavumutur.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
E) lk dnemde Bat romanyla halk hikyeleri arasnda
kalan romanlar yazlrken ikinci dnemde romanda
gerekilik ne kmtr.

5. (I) Edebiyatmzda ilk edeb roman Namk Kemal yaz-

mtr. (II) Aydnlara ynelik roman yazan Namk Kemal,
romanlarnda ssl, sanatl bir anlatm tercih etmitir.
(III) Tasvirleri genellikle uzundur ve karakterleri ortaya
koymaktan te yazarn kalem gcn gstermeye yne-
liktir. (IV) Btn kiilerini sradan insanlardan semitir.
2. Aadakilerden hangisi ilk kez Tanzimat Dneminde
(V) ntibahta ann olaylarn ilerken Cezmide tarih bir
grlen tr deildir?
konuyu ilemitir.
A) Makale B) Fkra C) Roman
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
D) Deneme E) An bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
2

3. (I) Ahmet Mithat, Tanzimat Dneminde halka ynelen ro-

6. Tanzimat airleri, iirde yenilik yapmaya almlarsa da
man trnn temsilcisidir. (II) Roman halk eitmede bir
divan iiri mirasn neredeyse birok ynyle devralmlar-
ara olarak gren yazar, eserlerinde olay akn ska
dr.
keserek araya retici bilgiler koymutur. (III) Bu da onun
Aadakilerden hangisi Tanzimat airlerinin divan
romannn teknik bakmdan kusurlu olmasna neden ol-
airlerinden devraldklar zelliklerden deildir?
mutur. (IV) Dili adalarna gre ardr. (V) Konusunu
genellikle stanbulun dndan alarak dneminin romanc- A) Dilin genellikle ssl ve ar olmas
larndan ayrlmtr.
B) Kafiye ve redif gibi ahenk unsurlarn kullanmalar
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
C) iire konusuna gre balk koymalar
bilgi yanl vardr?
nite

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III D) Genellikle aruz lsn tercih etmeleri

D) III. ve IV. E) IV. ve V. E) Sz sanatlarndan ska yararlanmalar


7. Yanl Batllamay ileyen ilk romanmzdr. Yazar, 10. I. Biim bakmndan eski edebiyatmzn snrlar iinde
eserinde Karagz tekniinden yararlanm, aydn bir
Osmanlnn karsna Batllamay yanl anlam bir
zppeyi yerletirmitir. Yazarn amac Batllamay ele-
tirmek deil, nasl olmas gerektiini aklamaktr. Bu da
kendisini ilk muallim olarak gren yazarn tarzna uygun-
dur. Onun iin nemli olan, halkn romandan ders almas-
dr. Eseri teknik bakmdan zayfsa da yazarn bu amaca
ulat sylenebilir.
Bu parada sz edilen eser aadakilerden hangisi-
dir?
A) Cezmi
B) ntibah
C) Araba Sevdas
D) Felatun Beyle Rakm Efendi
E) Sergzet
8. Shakespeare ve Corneille gibi yazarlarn etkisinde kalan Ab-
dlhak Hamit, Finten, Nesteren, ok Bilen, ok Yanlr,
I II III
li Kz, Duhter-i Hindu gibi eserleri kalemi ald.
IV V
Bu cmlede numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Tiyatroda elence ile sosyal fayday birletirerek tiyatroyu
faydal bir elence olarak tantan ---- Vatan yahut Silistre,
Zavall ocuk, Glnihal gibi eserler kaleme alarak tiyatro-
muza katkda bulundu.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) Ahmet Vefik Paa
B) Abdlhak Hamit Tarhan
C) Namk Kemal
D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) inasi
TANZMAT DNEM EDEBYATI NTE
1 TEST
kalan eserler kaleme ald.
II. Dizeleri youn anlamyla birer zdeyi gibi dilimize
yerleti.
III. Toplum iin sanat anlayndan vazgeerek iirlerinde
bireysel duygular iledi.
IV. Harabat adl antolojisinde divan airlerinden ve onla-
rn rnek ald airlerden sz etti.
V. Hicivleri ann toplumsal gereklerine k tutmu,
iirlerini sosyal aratrmalar iin bir kaynak hline ge-
tirmitir.
Ziya Paa ile ilgili yukardaki cmlelerden hangisinde
anlatlanlar doru deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Aadakilerden hangisi inasinin edebiyatmza ka-
zandrdklarndan deildir?
A) lk zel gazete
B) lk atasz derlemesi
C) lk yerli tiyatro
D) lk serbest iir
E) lk makale
12. Trk edebiyatnn ilk gereki romanlarndandr. ann
gereklerini bir fotoraf gerekiliiyle olmasa da realist
yazarlarn tekniine yakn bir ekilde aktarmaktadr. Roma-
nn kahraman Dilber, zengin konaklarna satlmak zere
Kafkasyadan karlm bir erkez kzdr. Kzn satld
3
konan sahibinin olu Celal Bey ise Pariste eitim alm,
insan haklar konusunda duyarl bir gentir. Roman, Dilberin
trajik yks ve Celal Beyin onu kurtarma ideali etrafnda
geliir; Celal Beyin dilinden dnemin insan anlayna ve
hizmetilerine baka ynelik bir eletiriye dnr.
Bu parada sz edilen eser ve yazar aadakiler-
den hangisinde doru verilmitir?
A) Cezmi Namk Kemal
B) ntibah Namk Kemal
C) Araba Sevdas Recaizade Mahmut Ekrem
D) Felatun Beyle Rakm Efendi Ahmet Mithat
E) Sergzet Samipaazade Sezai
 TANZMAT DNEM EDEBYATI
NTE
TEST 1
13. Tanzimat Dnemindeki retici metinlerle ilgili olarak 16. Tanzimat edebiyat, Tanzimat Dneminde grlen siyasi
aadakilerden hangisi sylenemez? ve sosyal gelimelere uygun gelimitir. O dnemin yazar

A) Gncel konulardan ok felsefe ve tarih alannda geli- ve airleri de an devlet adamlar gibi gemiin etkisin-

mitir. den tam kurtulamam, byk yenilikler yapmaktan kan-

mtr.
B) Dil, klasik nesrin etkisiyle olduka ardr.
Bu cmlede aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?
C) Batdan alnan yeni trlerle yazarlarn kendilerini ifade
A) Tanzimat edebiyatnn ait olduu an etkisi altnda
etme olanaklar artmtr.
gelitii
D) Gazete zerinden gelimi ve halka ulama olana
B) Tanzimat edebiyatnn ait olduu an gelimelerini
bulmutur.
etkiledii
E) Makale ve eletiri trnde yazlan yazlar dnemin
C) Tanzimat yazarlarnn toplum iin sanat anlaynda
hem siyasi sorunlarna hem edeb tartmalarna ayna
olduklar
tutmaktadr.
D) Tanzimat yazarlarnn toplumsal olaylara yn verdikleri

E) Tanzimat Dnemi yazarlarnn ayn zamanda devlet

adam olduklar

14. I. Edebiyatmzda ilk yerli roman rneidir.

II. Grc tarz evlilii eletirmektedir.

III. Romantizmin etkisinde kaleme alnmtr.

IV. Teknik bakmdan zayftr, uzun bir hikyeye benze-

mektedir.
V. Ahmet Vefik Paa, tarafndan kaleme alnmtr.
Taauk- Talat ve Fitnat adl eserle ilgili yukardaki
numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. Letaif-i Rivayat ve Kk eyler adl eserlerle ilgili
olarak aadakilerden hangisi sylenebilir?
A) Ayn yazara ait olduklar
B) Trk edebiyatnda ilk yk rnekleri olduklar
C) Realizmin etkisinde yazldklar

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
D) Halk hikyeleri tarznda kaleme alndklar

E) retici metinler arasnda yer aldklar

15. iir de her edeb tr gibi ncelikle topluma yarar amala-

mal, bir toplumsal sorunu ilemeli, bir toplumsal istei dile
getirmeli ve toplumu eitmeye ynelik olmaldr.
Bu cmlede dile getirilenler aadakilerden hangisin- 18. Aadakilerden hangisi Namk Kemale ait, tekiler-
de ad geen airlerin iir zihniyetine aykrdr? den farkl trde bir eserdir?

A) Namk Kemal Abdlhak Hamit A) Glnihal

B) Recaizade Mahmut Ekrem Abdlhak Hamit B) Akif Bey

C) Muallim Naci Namk Kemal C) Cezmi

nite

D) Ziya Paa Muallim Naci D) Zavall ocuk

E) Namk Kemal Recaizade Mahmut Ekrem E) Kara Bela

 TANZMAT DNEM EDEBYATI NTE
2 TEST

1. Aadakilerden hangisindeki bilgi, ad ayra iinde 4. Aadakilerden hangisi Tanzimatn ilk kuak yazar-
verilen yazara ait deildir? larnn zihniyetini belirleyen etkenlerden deildir?

A) Tiyatrolarnda irade gcyle her engeli aacak, her A) Genellikle eski tarzlarda aldklar eitim
acy yenecek gl bir insan tipi peindedir. (Namk
B) Divan iiri ile ilgili kendilerine retilenler
Kemal)
C) Fransz air ve yazarlarndan yaplan eviriler
B) Bir roman yazmsa da adn sanat almalaryla de-
il, dil aratrmalar ve bu dorultuda hazrlad sz- D) Osmanlnn iinde bulunduu asker ve siyasi durum

lkle duyuran Tanzimat aydndr. (Ahmet Vefik Paa) E) Sembolizm akmnn Batya getirdii iir anlay

C) Beeniyle okunan iirler yazmsa da iir alannda-

ki almalar, edebiyat aratrmalar ve yenilikilere
ynelik eletirilerinin glgesinde kalmtr. (Muallim
Naci)

D) iir onun iin dnceyi dile getiren gl bir aratr,

bunun iin dil incelii onun iirlerine duygu incelii ola-
rak yansmamtr. (Ziya Paa)
5. I. Roman, iir ve tiyatro yazmtr.

II. iirlerinde romantizm ne kmaktadr.

E) iiri Tanzimatn ilk kuak yazarlarnn toplumcu dn-
yasndan uzaklatrm; kendisini, aclarn, tabiatla III. Romancl dnemine gre gerekidir.
ilgili bireysel dncelerini anlatan bir ara hline ge-
IV. Sanat toplum iindir, anlayn savunmutur.
tirmitir. (Abdlhak Hamit)
V. Edebiyatmzn her alanda yenilenmesinden yanadr.

Yukardaki numaralanm zelliklerden hangisi Recaiza-

de Mahmut Ekrem ve Namk Kemalde ortak deildir?
2. ---- bal olanlara gre sanat, deimezlii ve evrensel- A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
lii yakalamaldr. Olaylar ve insanlarn grnen zrleri
geicidir ama insan karakteri kalcdr. Dnyada iyilikse-
ver, kt, vefal, nankr gibi belli insan modelleri vardr.
Bu modeller zerinden btn insanlk anlatlabilir. Eserleri
bu tipler etrafnda olumutur. Edebiyatmzda bu akmn
gl bir temsilcisi yoktur. Ancak inasi ve Ahmet Vefik
Paa ondan etkilenmilerdir. 6. Bir Rousseau hayranyd. Onun Toplum Szlemesi
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme- adl eserini Fransadayken heykelinin karsna oturarak
5
lidir? Trkeye evirmeye almt. Rousseau nasl Fransz
toplumunu deitirmise kendisi de Osmanl toplumunu
A) Klasisizme B) Romantizme
deitirmek istiyordu. iirini yalnz bu ynde kullanyor, di-
C) Realizme D) Natralizme zeleriyle toplumu gemiin yklmlna kar mamur bir

E) Sembolizme gelecee inandrmaya alyordu.

Bu parada sz edilen sanat adammz aadakiler-
den hangisidir?

A) inasi
3. Aadakilerden hangisi Ahmet Mithat Efendi tarafn-
dan karlan bir gazetedir? B) Ziya Paa

A) Takvim-i Vakayi B) Ceride-i Havadis C) Recaizade Mahmut Ekrem

C) Tercman- Ahval D) Tasvir-i Efkr

E) Tercman- Hakikat

D) Abdlhak Hamit Tarhan

E) Ahmet Mithat Efendi

 TANZMAT DNEM EDEBYATI
NTE
TEST 2
7. inasi Mukaddimeyi, Agh Efendi ile birlikte kard
Tasvir-i Efkr gazetesine yazdnda henz hibir yaza-
rmz bir makale kaleme alm deildi. Bu ynyle inasi
ncszd. Buna ramen basnn Trkler iin nemini ok
iyi ifade etmi ve bu yazs Trk edebiyatnda ilk makale
olarak kalc bir yer edinmitir.
Bu paradaki bilgi yanl aadakilerden hangisidir?
A) Mukaddime, inasiye ait bir makale deildir.
B) Tasvir-i Efkr, inasi tarafndan karlmamtr.
C) Agh Efendi, inasi ile birlikte alan bir gazeteci de-
ildir.
D) Sz edilen gazete Tasvir-i Efkr deil, Tercman-
Ahvaldir.
E) inasi, ilk makale yazarmz deildir.
8. Aadakilerden hangisi Tanzimat iiri ile divan iirin-
de ortaktr?
A) Konu btnl
B) Aruz ls
C) Konuya gre adlandrma
D) Dnceyi ne karma
E) Toplum iin yazlma
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6 9. (I) Tanzimatn ikinci kuak airleri, II. Abdlhamit
Dneminin etkisiyle iirin kapsn toplumsal sorunlara
kapatmlardr. (II) Bunun iin iirin biimi zerindeki yeni-
liklere odaklanmlardr. (III) Abdlhak Hamitin airliinde,
beyit iirinden uzaklap neredeyse serbest bir iire do-
ru yol almlar. (IV) Recaizadenin airliinde uyakta ses
benzerliinin yeterli grlmesi anlayna son verip harf
benzerlii artn komulardr. (V) erikteki yenilik her iki
airimizin de iiri kendi yaknlarnn lmnden duyduklar
acy anlatmakta kullanmalar ile snrl kalmtr, denebi-
lir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. ann en retken yazardr. ki yze yakn roman yaz-
mtr. Ancak bunlarn ok az gnmze kalmtr. nk
neredeyse hepsi teknik bakmdan zayftr. Kendisini, hal-
ka okumay retmekle grevli kabul etmitir. Onun iin
nemli olan tek ey, eserinin okuyucu bulmasdr. Merak
uyandrc hikyelere ynelmitir. Blm blm yaymla-
d yazlar, gazetelerin okuyucu bulmasna nemli bir
katkda bulunmutur.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Namk Kemal
B) Ahmet Mithat Efendi
C) emsettin Sami
D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Abdlhak Hamit Tarhan
11. Edebiyatmzda Tanzimat Dneminin sonlarna doru his-
sedilen bir akmdr. Akmn kurucusu Emile Zolaya gre
dnya bir laboratuvar, romanc bir bilim adam gibidir. Bu-
nun iin romanc, realist anlay da aarak doal gerek-
ilie ulamal; her eyi btn ynleriyle aktarmaldr. Bu-
nun iin kiilerin diline de dokunmamal, onlar ait olduklar
evrenin diliyle konuturmaldr.
Bu parada sz edilen akm aadakilerden hangisi-
dir?
A) Natralizm
B) Sembolizm
C) Klasisizm
D) Romantizm
E) Srrealizm
12. (I) Nabizade Nazm, ky sorunlarn roman konusu yapan
ilk yazarmzdr. (II) Kiilerini ait olduklar yrenin diliyle
konuturmutur. (III) Eserlerinde kiiliini belli etmekten
kanarak olay akna mdahale etmemitir. (IV) Karabi-
bik adl roman, edebiyatmzda ky sorunlarn ileyen ilk
eserdir. (V) Kk eyler adl kitab da edebiyatmzda
Batl anlamda ilk hikye kitab kabul edilir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
nite
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

13. ---- edebiyatmzn konu ve tema ufuklarn geniletmi,
yk ve romanlarnda meddah tekniinden baaryla ya-
rarlanmtr. Bu ynyle eserleri Dou ile Bat arasndaki
gei dnemine ait edeb srecimizi eksiksiz yanstmakta-
dr.
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
lidir?
A) inasi
B) Ahmet Mithat Efendi
C) emsettin Sami
D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Ahmet Vefik Paa
14. Kamus-i Trki, yazarn edebiyatmza kazandrd en
nemli eserdir. Orhun Yaztlar ve Kutadgu Bilig, Trkiye
Trkesine evirdii eserlerdendir. Bu almalaryla Os-
manl aydnlarnn dikkatini Trk kltrne ekmi, Trk-
ln olumas iin zemin hazrlamtr.
Bu parada sz edilen yazn ustas aadakilerden
hangisidir?
A) inasi B) Ahmet Mithat
C) emsettin Sami D) Muallim Naci
E) Ahmet Vefik Paa
15. Tiyatro her uygarla ulam lkeler iin zaruri ihtiyalar
srasna girmi olup medeniyete bizim gibi henz kemale
ulamam olan yerler iinse bunun lzumu bir kat daha
artar. Halk ilerlemeyi ve medeniyeti anlatan dersi, yalnz
ciddi edeb eserlerden alrsa, bu ynde istenen sonuca
ok uzun zamanda ulalr. Hlbuki tiyatroda ksa srede
on-on be bin kiiye ulamak mmkndr.
Ahmet Mithattn bir eserinden sadeletirilen bu me-
tinden Tanzimat tiyatrosuyla ilgili olarak aadakiler-
den hangisine ulalr?
A) Batnn deerlerini halka anlatmada bir ara olarak
grld
B) Halk kltrne ait meddah ve Karagz geleneini d-
lad
C) Dier edeb trlere gre sade bir dille oluturulduu
2
D) evirilerden ok yerli eserlere dayand
E) Gldr asndan yeteri kadar gelimedii
TANZMAT DNEM EDEBYATI NTE
2 TEST
16. Ahmet Mithat, Namk Kemal ve Sami Paazade Se-
zainin ortak zellii aadakilerden hangisidir?
A) Tanzimatn ilk kuak yazarlarndan olmalar
B) Romantizmin etkisinde eser yazmalar
C) Edebiyatn neredeyse her trnde eser vermeleri
D) Tiyatro alanndaki almalaryla toplumu ynlendir-
meleri
E) Roman trnde eser yazm olmalar
17. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dnemindeki gs-
termeye bal edeb metinlerin bir zellii deildir?
A) Eserler, sahnelenmek iin deil, okunmak iin yazl-
mtr.
B) Aruz lsyle manzum eserler de kaleme alnmtr.
C) Konular, an koullar gerei gnlk yaamdan de-
il, tarihten alnmtr.
D) Yazarlar, klasisizm ve romantizmin etkisinde kalm-
lardr.
E) Tiyatro, toplumu eitmede nemli bir ara olarak g-
rlmtr.
7
18. Ak, doa, lm ve metafizik; iirlerinin nemli temalar-
dr. iirlerini lirik ve felsefi bir anlayla yazmtr. Serbest
tarzda iirler de yazm, pastoral iirin ilk rneini vermi-
tir. Dili genellikle ardr. Kendisinden sonra gelen Ahmet
Haim gibi airleri etkilemitir..
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir?
A) Abdlhak Hamit Tarhan
B) Recaizade Mahmut Ekrem
C) Namk Kemal
D) Muallim Naci
E) inasi
 TANZMAT DNEM EDEBYATI
NTE
TEST 3
1. Aadakilerin hangisinde ayra iindeki aklama
doru deildir?
A) Telemak (Fransz yazar Fenelonun roman), Trkeye
Yusuf Kamil Paa tarafndan evrilmitir.
B) air Evlenmesi (ilk yerli tiyatromuz), meddah gelene-
iyle klasisizmin getirdiklerini birletirerek Tanzimat
Dnemindeki gei srecine ilgin bir rnek olutur-
mutur.
C) Araba Sevdas (romantizmin etkisinde yazlan ilk Trk
roman), Recaizade Mahmut Ekremin Batllama ile
ilgili dncelerini yanstmaktadr.
D) Vatan yahut Silistre (sahnelenen ilk tiyatromuz), top-
lum zerinde derin bir etki brakm ve toplumsal bir
hareketlilie yol amtr.
E) Celalettin Harzemah (Namk Kemalin bilinen tiyatro-
larndan biri), Trk tarihinin ok bilinmeyen bir sayfas-
na k tutmaktadr.
2. Aadakilerden hangisi tekilerden farkl trde bir
eserdir?
A) Glnihal B) Sabr Sebat
C) Makber D) Nesteren
E) Finten
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8
3. (I) Tanzimatn ilk dneminde natralizmin etkisinde geli-
en romanmz teknik ynden zayftr. (II) Eserlerde halk
hikyelerimizin etkisi belirgindir. (III) yi kt atmas
neredeyse her eserde vardr. (IV) Olaanst olaylara ve
rastlantlara ska yer verilmitir. (V) Yazarlar kiiliklerini
belli etmekte bir saknca grmemilerdir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
deiiklik yaplrsa Tanzimatn ilk dnem romancl-
yla ilgili bilgi yanl dzeltilmi olur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. lk iirlerini ocuk yata, divan iirinin etkisindeki hocalar-
nn tevikiyle yazmtr. stanbula geldikten sonra airle-
rin topland Encmen-i uaraya katlm ve kimi divan
airlerine nazireler yazmtr. inasiyle tanncaya dein
iirlerinde tasavvuf etkileri grlr. Bu dnemde zellikle
Yeniehirli Avni, Leskofal Galip gibi airlerden etkilen-
mitir. inasiyle tanmasndan sonra iirlerindeki ierik
de deimitir. Gnlk konuma dilinden alntlarn yan
sra o zamana dein geleneksel Trk iirinde grlmemi
olan hrriyet kavgas, esaret zinciri, vatan, kalb-i mil-
let gibi yeni kavramlarla birlikte, dorudan doruya d-
ncenin aktarlmasn amalayan bir tr manzum nesir
oluturmutur.
Bu parada iirdeki geliimi anlatlan air aadaki-
lerden hangisidir?
A) Sadullah Paa
B) Muallim Naci
C) Recaizade Mahmut Ekrem
D) Namk Kemal
E) Ziya Paa
5. Aadakilerden hangisi inasi ve Namk Kemalde or-
tak deildir?
A) Dncelerini halka ulatrmada gazeteden yararlan-
malar
B) Tiyatrolarnda vatan, millet sevgisini ne karmalar
C) Fransz yazar ve airlerinden etkilenmi olmalar
D) Duygularn kaside nazm biimini kullanarak ilemeleri
E) Toplum iin sanat anlayn benimsemeleri
6. Aadakilerden hangisinin tiyatro veya roman trn-
de eseri yoktur?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Namk Kemal
C) Ziya Paa
nite
D) emsettin Sami
E) Ahmet Mithat Efendi

7. Trk gazeteciliinin ve Bat etkisindeki Trk edebiyatnn
ncsdr. Fransz kltrnn etkisinde kalm ve klt-
r Trk toplumuna tamaya almtr. Bu dorultuda La
Fontaine, Lamartine gibi Fransz airlerden eviriler yap-
m, klasisizmin etkisiyle bir tiyatro eseri kaleme almtr.
Edebiyatmzdaki pek ok yenilik ona aittir. Onu Trk ede-
biyatnda byk bir sanat olarak grmekten ok, byk
bir yeniliki olarak grmek daha dorudur. nk eserleri-
nin yenilik yn sanat ynnden daha nemlidir.
Bu metinde sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) inasi B) Namk Kemal
C) Ziya Paa D) emsettin Sami
E) Ahmet Mithat Efendi
8. (I) Tanzimat Dneminde retici metinler gazetenin nc-
lnde gelimitir. (II) Bata ilk makalemiz olmak zere
bu trdeki pek ok metin ilkin gazetede yaymlanmtr.
(III) Bu konuda Namk Kemalin kard Tercman- Ha-
kikat nc bir rol stlenmitir. (IV) Ali Suaviye ait Muhbir
de nemli bir gazetedir. (V) Muhbir gibi ancak yurt dnda
yaymlanma olana bulan Hrriyet, Namk Kemal ve Ziya
Paaya dncelerini zgrce anlatma olana vermitir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.
9. Edebiyatta genel olarak halk iin roman ve aydnlar iin ro-
man olmak zere, seslenilen okuyucunun nitelii bakmn-
dan iki tr roman vardr. Edebiyatmzda ---- birinci tr ter-
cih ederken ---- ikinci tr tercih etmi; romanlarnda ssl,
sanatl, ar bir dille ve ancak edeb tasvirlerden zevk alan
okuyucularn ilgisini ekebilecek tasvirler yapmtr. Bugn
onun ntibah adl romann ilk basksndan okuyup anlaya-
bilecek okuyucularmz yoktur. Bunun iin onun romancl
okul kitaplarnda kalmtr.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerin hangi-
sinde verilenler srasyla getirilmelidir?
A) Recaizade Mahmut Ekrem Namk Kemal
B) Ahmet Mithat Efendi Namk Kemal
C) Ziya Paa Ahmet Mithat Efendi
2
D) emsettin Sami Ahmet Mithat Efendi
E) Ahmet Mithat Efendi Samipaazade Sezai
TANZMAT DNEM EDEBYATI NTE
3 TEST
10. I. ----, Ahmet Mithat Efendi tarafndan karlan bir gaze-
tedir.
II. ----, ilk gazetemizden sonra yaymlanan, yabanclarn
ynetiminde, yar resm bir gazetedir.
III. ----, inasinin tek bana karp Namk Kemale tes-
lim ettii sanat ve kltr gazetemizdir.
IV. ----, Namk Kemal ve Ziya Paa tarafndan Londrada
karlan gazetemizdir.
Aadakilerden hangisi, yukardaki numaralanm
cmlelerde bo braklan yerlere getirilecek adlardan
deildir?
A) Ceride-i Havadis B) Tercman- Hakikat
C) Tasvir-i Efkr D) Hrriyet
E) Takvim-i Vakayi
11. Aadakilerden hangisi Tanzimat Dneminde gaze-
tenin ilevi deildir?
A) Batdaki gelimelerin duyulmasn salamak
B) Yazl edeb tartmalara imkn vermek
C) Edeb eserlerin okuyucu kitlelerine ulamasn sala-
mak
D) Osmanlnn iinde bulunduu durumu duyurmak
E) Toplumun Latin alfabesini renmesine nclk etmek
12. Namk Kemalin Vatan yahut Silistre adl eseri, Osmanlnn
9
iinde bulunduu ---- yapnn; Recaizade Mahmut Ekremin
Araba Sevdas, Tanzimatn aydn evrelerde oluturduu
---- yapnn, Ziya Paann divan airleri tarznda iir yaz-
mas Osmanlnn kkl ---- yapsnn Tanzimat yazar ve
airleri zerinde brakt etkinin rndr.
Bu cmlede bo braklan yerlere aadakilerin han-
gisinde verilenler srasyla getirilmelidir?
A) sosyal, siyasi, asker
B) siyasi, sosyal, kltrel
C) kltrel, siyasi, sosyal
D) ekonomik, asker, sosyal
E) sosyal, ekonomik, kltrel
 TANZMAT DNEM EDEBYATI
NTE
TEST 3
13. I. Dili dnemine gre ar olduundan eserleri gnm- 16. Aadakilerin hangisinde yazarmzn etkilendii
ze kalmamtr. akm yanl verilmitir?

II. kard gazetelerle gen yazarlara yol gstermekle A) Namk Kemal Romantizm
yetinmemi, yazmay renme olana da tanmtr.
B) Ahmet Vefik Paa Klasisizm
III. Adn romanlaryla duyurmusa da hikye, gezi, ma- C) inasi Sembolizm
kale gibi trlerde de eser vermitir.
D) Samipaazade Sezai Realizm
IV. Romantizmin etkisinde kaldndan eserlerinde tesa-
dflere yer vermekten ekinmemitir. E) Nabizade Nazm Natralizm

V. Romanlarnda tre basks, yanl Batllama gibi ko-

nular ilemitir.

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anla-

tlanlar Ahmet Mithata ait deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

17. Abdlhak Hamiti anlatan bir biyografi almasnda

aadaki balklardan hangisinin almas beklen-
mez?

A) iir B) Romantizm C) Tiyatro

D) Roman E) Metafizik
14. Namk Kemal, ---- trnde eser vermemitir.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?

A) mektup B) tarih C) eletiri

D) makale E) yk

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
15. Gen yata hayatn kaybetmesine ramen edebiyatmz-
10
da ad kalclaan yazarlardandr. Karabibik adl roma-
nnda Trk gerekiliini dorua ulatrm, ayn zamanda
ky romancln da balatmtr. Bu eser, Anadoludaki
renkli yaamn yazarlarmz iin snrsz bir malzeme sa-
layacan gstermesi bakmndan nemlidir.
18. Ali Bey, zengin bir ailenin ocuudur. yi bir eitim gr-
m ancak bilinsizdir, konduu mirasn hi tkenmeye-
ceini dnen savurgan bir gentir. Bir gn amlcada
Mahpeyker adnda gzel bir kadnla tanr, ona ak olur.
Mahpeykeri soylu bir kadn sanm, ona ar bir ekil-
de balanmtr. Annesinin uyarlarna ve onunla Dilaup
adnda gzel bir kz tantrmasna ramen Ali Bey ondan
vazgemez. Romann sonunda btn kahramanlar lr.

Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi- Bu parada sz edilen roman ve yazar aadakile-
sidir? rin hangisinde doru verilmitir?

A) Recaizade Mahmut Ekrem A) ntibah Namk Kemal

B) Ahmet Vefik Paa B) Araba Sevdas Recaizade Mahmut Ekrem

C) Yusuf Kmil Paa C) Henz On Yedi Yanda Ahmet Mithat

nite

D) Nabizade Nazm D) Sergzet Samipaazade Sezai

E) Ahmet Mithat Efendi E) Taauk- Talat ve Fitnat emsettin Sami


1. Aadakilerden hangisi Recaizade Mahmut Ekremle
Abdlhak Hamitte ortak deildir?
A) Gzellik iin sanat anlay dorultusunda iirde birey-
sel duygular ilemek
B) Ders kitab, eletiri ve roman trlerinde nemli eserle-
re sahip olmak
C) Tiyatrolarn sahnelenmekten ok okunmak iin kale-
me almak
D) Biimsel yenilikler yaparak iirimizi divan gelenein-
den uzaklatrmak
E) Tanzimatn ilk kuann dili sadeletirme amacn
srdrmemek
2. Recaizade Mahmut Ekrem, Araba Sevdas adl roma-
nnda Bihruz Beyin kiiliinde anda grlen bir
tipi gzlemleyip anlatmas onun aadaki hangi ak-
mn etkisinde kaldn gsterir?
A) Klasisizm B) Romantizm
C) Sembolizm D) Srrealizm
E) Realizm
3. Tanzimat Dneminde, yazarlar ve eitimciler tarafndan,
ailenin ocuk eitimi ve grevleri zerinde geleneksel g-
rlerden farkl dnceler gndeme getirilir. Ailelerin g-
revlerini sadece din ve geleneksel normlarn tanmasyla
snrlayan grler eletirilmi; sorumluluk alan, topluma
izafe edilerek geniletilmi ve yeniden tanmlanmtr. Bu
yeni tanmlamann temelinde baz aydnlarn z eletiride
bulunup toplumun geri kalmlnn nedenlerinden birini
de aile ve okuldaki geleneksel eitim ve retim anlayn-
da grmeleri yatmaktadr.
Bu paradan Tanzimat aydnlar ile ilgili olarak aa-
dakilerden hangisine ulalamaz?
A) Topluma yn vermek istediklerine
B) Geleneksel yapnn olduu gibi korunmasna kar ol-
duklarna
C) Toplumun geri kalmln sorguladklarna
D) Toplumun deimesi konusunda eitimi nemsedikle-
2
rine
E) Toplumu yenilie ynlendirme konusunda baarsz
olduklarna
TANZMAT DNEM EDEBYATI NTE
4 TEST
4. 1839da ilan edilen Tanzimat, her eyden nce, sosyal
tenkit dncesinden domu bir harekettir ve onunla
balayan yeni bir edebiyat anlay da bu temel dnceye
dayanmaktadr. Dnemin kendi adlaryla anlan ilk edeb
okulunu meydana getiren ---- ou kez birlikte yrttkleri
toplum, politika ve edebiyat genindeki almalarn asl
amac, Tanzimatn getirdii dinamizmin halka alma is-
teidir. Onlar, dncelerini geni kitlelere anlatmak iin,
Batdaki gcn yakndan bildikleri gazetecilie ynel-
diler. mzalarn attklar ilk zel Trke gazeteler, tenkit
dncesini beraberinde getirdi.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
sinde verilenler getirilmelidir?
A) Ahmet Mithat, Namk Kemal, Muallim Nacinin
B) Ziya Paa, Ahmet Mithat, Recaizade Mahmut
Ekremin
C) inasi, Namk Kemal, Ziya Paann
D) Recaizade Mahmut Ekrem, Namk Kemal, Ziya
Paann
E) Namk Kemal, Ziya Paa, Abdlhak Hamitin
5. Aadakilerden hangisi Tanzimatn ikinci kuann
iiriyle divan iirinde ortaktr?
A) Arap ve Fars edebiyatlarnn rnek alnmas
B) Fransz airlerinin etkisinde kalnmas
C) Nazm biiminin nemsenmemesi
D) Ssl ve ar bir dilin kullanlmas
E) Uyakta harf benzerliinin nemsenmemesi
11
6. Tanzimatn ikinci kua, dnemin koullarndan dolay
gazeteden yeteri kadar yararlanamad. Bu dnemde ga-
zetecilik ile edeb kiilik birbirinden ayrld. rnein ---- b-
yk bir edeb kiiliktir ama onun gazetecilikle ilgisi yoktur.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilebilir?
A) Abdlhak Hamit
B) inasi
C) Ziya Paa
D) Namk Kemal
E) Ahmet Mithat Efendi
 TANZMAT DNEM EDEBYATI
NTE
TEST 4
7. ----, kk yata iire baladn Harbt mukaddime- 10. Tanzimat Dneminde Namk Kemal eserlerini sz sanat-
sinde anlatrken ilk iir zevkini, lalasnn tesiriyle k laryla ykl, ar bir dille yazar oysa Ahmet Mithat, eserini
mer, k Kerem ve k Garibi okuyarak aldn sy- bir an nce baskya yetitirmenin telayla geliigzel ka-
ler. Bu durum airimizin kimi hece denemeleri yapmasn leme alr. Recaizade Mahmut Ekrem, evresinde grdk-
salamsa da sonradan tant edebiyat ortamlar onu lerini olay btnl iinde romanlatrr, Nabizade Nazm
Badatl Ruhi zerinden gl bir divan geleneine ba- ise roman stanbul meknndan kurtarr, ky seyahatine
lar. O, bu gelenei ne kadar eletirirse eletirsin onun er- karr.
evesinden tam kamaz. Aadakilerden hangisi, bu parada ad geen yazar-
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme- lardan birine ait deildir?
lidir? A) ntibah

A) Abdlhak Hamit B) inasi B) Araba Sevdas

C) Karabibik
C) Ziya Paa D) Namk Kemal
D) Avrupada Bir Cevelan
E) Muallim Naci
E) Sergzet

11. Tanzimat Dneminde dil almalar nemli bir yer tutmu,

dili sadeletirme ile ilgili fikirler tartlm ancak bundan
daha nemlisi sanatlar szlk almalarna ynelmi,
8. Tercman- Ahval ile ilgili olarak aadakilerden han- bugn de bizim iin nemli olan eserler oluturmutur. ----,
gisi sylenemez? o szlkler arasnda yer alr.
A) 1860ta yaymlanmaya balad Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilemez?
B) inasi ve Agh Efendi tarafndan karld
A) Lehe-i Osmani
C) Trkler tarafndan karlan ilk resm gazete olduu
B) Kamus-i Trki
D) Yaymlannn Tanzimat edebiyatnn balangc ka- C) Kamusl-Alam
bul edildii D) Istlahat- Edebiyye
E) Edeb yazlarn yaynlanmasna olanak oluturduu E) Talim-i Edebiyat

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 12. Tanzimat tiyatrosunun olumasnda nemli katks olan
yazarlardandr. Teodor Kasapn yaymlad Diyojen der-

12 gisi iin yazd mizah yazlaryla tannmtr. Moliereden

9. Tanzimat Dnemindeki akm takibi, kronoloji asndan
Batya uymaktadr. nce klasisizmin etkisi hissedilmi,
ardndan romantizm grlm, sonra realizm ve en son
natralizmin iaretleri alnmtr.
Buna gre aadakilerden hangisinin eserlerinde ro-
mantizmin etkisi grlmez?
A) Nabizade Nazm
yapt uyarlamalar beeniyle okunmutur. Klasisizmin
etkisinde kalan yazarlar arasnda yer alr. Gedik Paa Ti-
yatrosu iin eviriler yapmtr. Ayyar Hamza adl oyunu
ile Lehetl-Hakayk adl mizah szl bilinen eserleri
arasndadr.
Bu parada sz edilen sanat adam aadakilerden
hangisidir?
A) Ahmet Vefik Paa

B) Abdlhak Hamit B) Direktr Ali Bey

C) emsettin Sami C) emsettin Sami

nite

D) Namk Kemal D) Mizanc Murat

E) Ahmet Mithat Efendi E) Muallim Naci

 1. Tanzimat edebiyat, inasinin 1860ta Agh Efendi ile birlikte kard ....................... gazetesi ile balamtr.

2. Namk Kemal, Fransz htilalinin nclerinden Victor Hugonun ve onun baland .......................akmnn etkisinde kalmtr.

3. ....................... bir sanat adam olmaktan te bir dil bilimcidir, edebiyatmza katks daha ok dil alannda yapt almalarla ol-

mutur, edebiyatmzda bir sanat adam olarak anlmasn salayan, ilk yerli romanmzn onun tarafndan kaleme alnmasdr.

4. Tanzimatn ikinci kuak yazarlarndan ....................... roman ve hikyede gereki izgiye balanm, Sergzet, Kk ey-

ler gibi eserlerinde gzlemlerini anlatmtr.

5. Ziya Paa ve Namk Kemal, Londrada kardklar .......................gazetesi ile siyasi ortama katlmakla kalmam, ayn zamanda

edebiyat iin de bir imkn oluturmutur.

6. Tanzimat romannda kahramanlar genellikle ....................................... seilmitir.

7. Tanzimat Dneminde ....................... ve ....................... tiyatro alannda en ok eser veren edebiyatlardr.

8. lk edeb romanmz kabul edilen ....................... Tanzimatn ilk kuak yazarlarnn romanda ulatklar dzeyi gstermesi asn-

dan nemli bir eserdir. Eser Son Pimanlk ad altnda yaymlanacak iken dnemin kat sansr aamasnda isim deiikliine

uramtr.

9. Badatl Ruhinin terkibibent ve terciibent etkilenen ......................., Osmanlnn iinde bulunduu durumu gzler nne seren,

biimce eski, zde yeni iirler yazmtr.

10. inasinin eseri bir yana Tanzimat tiyatrosuna neredeyse batan baa .......................akm hkimdir. Namk Kemalin de Abdl-

hak Hamitin de eserleri birer dramdr.

11. Kutadgu Biligi de Trkiye Trkesine uyarlayan .......................Trk aydnlar ile Trklerin kltrel birikimi arasndaki duvar

kaldran nemli isimler arasnda yer alr.

12. Gerek bir dnce ve sanat gazetesi olan ....................... Namk Kemalin idaresinde olduu dnemde de dnemin sanat ve

edebiyat tartmalar iin uygun bir ortam oluturmutur.

13. Glhane Hatt- Hmayununu ilan eden gl Osmanl baveziri ....................... bata inasi olmak zere yeniliki sanat adam-

larna sahip kmtr.

13
14. Dncelerini halka ulatrmada gldrden yararlanmay seen Tanzimat aydnlar, nl Fransz komedi yazar .......................in

neredeyse her eserini Trkeye uyarlamlardr.

15. Araba Sevdasnn kahraman ....................... Batllamay yanl anlayan zppe bir tip olarak edebiyatmzda kalc bir yer

edinmitir.

Cevaplar

1. Tercman- Ahval 6. stanbulun aydn evrelerinden 11. emsettin Sami

2. romantizm 7. Namk Kemal, Abdlhak Hamit 12. Tasvir-i Efkr
3. emsettin Sami 8. ntibah 13. Mustafa Reit Paa
4. Samipaazade Sezai 9. Ziya Paa 14. Moliere

2
5. Hrriyet 10. romantizm 15. Bihruz Bey
 D Y
1. Osmanl mparatorluu, 1839da Tanzimat Fermann, 1856da Islahat Fermann ilan ederek Batya y-
neldiini resmen aklamtr.

2. Hayrullah Efendinin Hikaye-i brahim Paa be-brahim-i Gleni adl eseri, edebiyatmzda Batl anlamda
ilk tiyatro eseri kabul edilir.

3. Tanzimatn ilk kuak airleri, Fransz htilalinin getirdii kavramlar ileyerek iire yeni bir z kazandrdklar
gibi divan nazm biimlerini kullanmayarak iirimizin biiminde de nemli bir deiiklik yapmlardr.

4. Tanzimat Dneminde yazlan romanlarda mekn stanbuldur, Anadoluya alma bir rnekle snrl kalm-
tr.
5. Tanzimatn ikinci kua dnemin koullarndan etkilenerek toplum iin sanat anlayn terk etmi, gzellik
iin sanat anlayn benimsemitir.

6. Ziya Paa, iir ve na makalesinde divan iirinin edebiyatmzdaki yerini ne karrken halk iirimizi
yermitir.

7. Batya giden elilerin tuttuklar notlarn yannda Paris gibi ehirlere gnderilen rencilerin Batdaki edeb
akmlarla ilgili anlattklar da Osmanl aydnlarnn edebiyatta yenilie ynelmelerinde etkili olmutur.

8. Aydnlarn ve toplumun karamsar olduu bir dnemde yazlan Tanzimat eserlerinde gldr uyarlamalar
dnda aclar ar basmtr.
9. Recaizade Mahmut Ekrem, Zemzeme adl iir kitabnn n sznde kafiyede ekil benzerliinin ses ben-
zerliinden daha nemli olduunu kantlamaya almtr.

10. Namk Kemalin Vatan yahut Silistre adl tiyatrosunun sahnelenmesi I. Merutiyetin ilan edilmesinde etkili
olmutur.

11. Ahmet Mithat Efendi, teknik bakmndan stn, konu bakmndan ilgin, dil bakmndan sade romanlar ka-
leme almtr.

12. Abdlhak Hamit, iirde bireysel aclarn ve tabiatla ilgili dncelerini ileyerek toplum iin sanat grn-
de olan ilk kuak airlerinden farkl bir iir izgisi edinmitir.
14
13. Trkede ilk atasz derlememiz kabul edilen Durub- Emsali Osmaniye Ahmet Mithat Efendi tarafndan
hazrlanmtr.

14. inasi ve Namk Kemalin ortak yn, edebiyatta yenilik yanls olmalardr.

15. Tanzimat Dneminde aruz lsnn kullanlmas srdrlm ancak airler halk iirine zenerek kimi
hece denemeleri de yapmlardr.

Cevaplar

1. D 2. Y 3. Y 4. D 5. D
6. Y 7. D 8. D 9. Y 10. Y
11. Y 12. D 13. Y 14. D 15. D
nite
 1. Tanzimat edebiyatnn olumasnda Osmanlnn
iinde bulunduu siyasi ve sosyal durumun et-
kisini aklaynz.

2. Bu halkn mlkn seyret harbd lzmsa

Bu halkn mlkn sylet sana feryd lazmsa

Abdlhak Hamite ait bu dizelerin z bakmn-

dan airin bilinen iir izgisine hangi ynden
uymadn aklaynz.

3. Tanzimat iiriyle Divan iiri arasndaki farklar

yaznz.

4. inasinin air Evlenmesi adl eserinin hangi

akmn etkisi altnda yazldn aklaynz, bu
eserle geleneksel tiyatromuz arasndaki ilgiyi 15
ksaca belirtiniz.

5. Zalim olsa ne rtbe bi-perva

Yine bnyad zulm biz ykarz

Merkez-i haka atsalar da bizi

Kre-i arz patlatr karz

Namk Kemale ait bu dizeleri dil, tema, sz sa-

natlar ve ahenk unsurlar bakmndan inceleyi-

2
niz.
 4.
fasikl
B YA T I VE
N U N EDE
V E T F LU U ler (iir
)
SER AT TOPLOUluumu - rre(tiiicr) - Mensur ii
i M etin r

FECR Edebiyatnn tiren Metinle

fnun ile Ge nler
Serveti e Heyecan Dan Edebi Meti
Coku vevresinde Olu
Olay Topluluu
Fecriati

SERVETFNUN EDEB YATI VE FECRAT TOPLULU
RETEN
TEST 1 umu retici
Servetifnun Edebiyatnn Olu
Trklk akmnn olgunlamas Balkan
Savalarndan sonra olmutur. Oysa
Servetifnun edebiyat Balkan Sava-
larndan nceki dneme denk gelmitir.
Recaizade Mahmut Ekrem ile eski-yeni
tartmasna giren retmen, air ve ya-
zarmz Muallim Nacidir.
Servetifnuncular, saray ve kk evre-
lerinde yetimitir; halk kltrne uzaktr
ve halka seslenme amalar yoktur. Hal-
ka seslenme amac olmayan bir grubun
edebiyat halk kltrne yaklatrmas
beklenemez.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Tevfik Fikret, sadece iir yazmtr.
Servetifnun Dneminde an trnde
nemli eserler veren yazarmz Halit Ziya
Uaklgildir.
U
Meti nler
1. Servetifnun edebiyatnn olutuu dnemle ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) II. Abdlhamitin basn kontrol altnda tutan ynetimi devam etmektedir.
B) Osmanl Devletinin dalacana dair belirtiler artmtr.
C) Aydnlar, lkenin sorunlarna zm bulma konusunda karamsardrlar.
D) Aznlk isyanlarna tepki olarak aydnlar Trklk akmn benimse-
milerdir.
E) Sanatlar toplumdan uzaklam, toplumun dilini kullanma kaygsn
tamamlardr.
2. (I) Servetifnun edebiyatnn ortaya kmas Tanzimat Dneminin iki -
retmen, air ve yazarna dayanyor. (II) Tanzimat Dneminde Recaizade
Mahmut Ekrem edebiyatmzn Fransz edebiyat dorultusunda yenilen-
mesinden yanayd. (III) Abdlhak Hamit ise divan geleneinden kopan-
larn ilkesiz bir yenilik iinde olduklarn syleyerek yenileme haraketi-
ne kar kyordu. (IV) Genler, hocalar Recaizade Mahmut Ekremin
yenilik yanls tutumunu benimsediler. (V) Araba Sevdasnn ve Takdir-i
Elhann yazar, onlar 1896da Servetifnun dergisi etrafnda toplad,
bylece Edebiyatcedide denen grup olutu.
Bu parada numaral6anm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?
A) Servetifnun Dneminde edeb tenkit, daha ok, grubun sanatlar-
na ynelik eletirilere cevap verme erevesinde gelimitir.
B) Servetifnun yazarlarndan Hseyin Cahit Yaln Servetifnun dergi-
sinin yazarlarn savunan yazlar kaleme almtr.
C) Servetifnun Dneminde retici metinlerde toplumun ounu ilgi-
lendiren konular deil, bireysel konular ilenmitir.
D) Servetifnun Dneminde Fransz edebiyatndaki gelimeleri anlatan
ok sayda makale kaleme alnmtr.
E) Servetifnuncular eletirenler, onlar edebiyat sokaa indirip halk
kltrne yaklatrdklarn iddia etmilerdir.
4. (I) Servetifnun Dneminde edebiyatmz o gnlerde nesir denen dzyaz
asndan olduka gelimitir. (II) O dnemde edeb eletiri, gezi yazs, an
gibi retici trlerde birok eser verilmitir. (III) Tevfik Fikretin an trnde
yazd ok sayda esere kadar edebiyatmzda an edeb bir tr niteliin-
den uzakt. (IV) Krk Yl adl an kitab, edebiyatmza edeb an yazarlnn
nemli bir aamasn tekil eder. (V) Cenap ahabettin de Hac Yolunda
adn verdii eseriyle gezi yazarlmza yeni bir soluk getirmitir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
vardr?
nite
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLUL UU KONU
Servetifnun Edebiyatnn Olu
umu retici Metinler 1 TEST

1. Servetifnun edebiyatyla ilgili olarak aadakilerden 4. Servetifnun yazarlarnn toplumsal ve siyasal konula-
hangisi sylenemez? r ilememesinin nedeni aadakilerden hangisidir?

A) Edebiyat tarihimizde yeni olarak nitelenen ilk edeb A) Divan geleneini srdrmeyi amalamalar
akmdr.
B) Dergilerinin siyasi niteliinin olmamas
B) Sanatlar, genellikle kk evrelerinde yetimilerdir.
C) Dnemlerinde yazarlarn bask altnda olmas
C) Fransz edebiyatna olan ilginin devam ettii bir d-
D) Toplumun siyasal yazlara ilgi gstermemesi
nemde olumutur.
E) Fransz edebiyatn rnek almalar
D) Sanatlar, dnemin skynetim koullarnda kendile-
rini zgr hissetmemilerdir.
5. Aadakilerden hangisi Servetifnun sanatlarndan
E) retici metinlerde, halkn sorunlar sade ve akc bir deildir?
dille ilenmitir.
A) Tevfik Fikret B) Halit Fahri Ozansoy

C) Halit Ziya Uaklgil D) Mehmet Rauf

2. Halit Ziya Uaklgilin Hac Yolunda adl eseri 19. yzyla E) Ahmet uayb


I II
kadar gezi yazs trnde pek birikimi olmayan Trkiye ede-
Yldzl Soru 1
III
biyatna kazandrlm nemli bir eserdir. Bu eser, nce
Servetifnun dergisinde yaymlanm, daha sonra kitap- Aadakilerden hangisi Servetif
nun edebiyatnn
zelliklerinden deildir?
IV
latrlmtr. Yazar, bu eserde Hicaz ve Msr yolculuunu y- A) Metinlerde devrin sosyal prob
lemleri zerinde faz-
la durulmamtr.
zeysel deil; tarih, corafya ve insan boyutuyla anlatmtr.
V B) Sanatlar, Recaizada Mehmet
Ekremin etrafnda
bir araya toplanmtr.
Bu paradaki bilgi yanl, numaralanm blmlerin
hangisinde kaynaklanmaktadr? C) Syleyi gzellii ve estetik
n plan a karlmtr.
D) Sanat iin sanat anlayna
bal kalnmtr.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) Fransada etkili olan natraliz
mden ve romantizm-
den etkilenilmitir.

3. (I) Servetifnun dergisi balangta bir edebiyat dergisi

3
deildi. (II) Recaizade Mahmut Ekrem, bu derginin ba-
na rencisi Tevfik Fikreti getirerek genlerin ona edeb
yazlar yazmasn salad. (III) Recaizade Mahmut Ek-
rem, edebiyatmzn divan kltrn brakp an Bat
edebiyatna ayak uydurmasndan yanayd. (IV) Onun bu
yeniliki dncesi Servetifnunun Ahmet Haim, Yakup 6. Servetifnun Dnemi retici metinleri ile ilgili olarak
Kadri, Faik Ali, ahabettin Sleyman gibi air ve yazarlar aadakilerden hangisi sylenemez?
iin yol gsterici oldu. (V) Ancak derginin gen yazarlar-
A) Dil, genellikle ardr.
nn Recaizade Mahmut Ekremin ar, ssl slubunu da
devralmalar onlarn kitlelere almasn engelledi. B) Konular, toplumla ilgili deildir.

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir C) Ssl bir anlatmdan kanlmtr.

3
bilgi yanl vardr?
D) Yazlar, dergide yaymlanmtr.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Cmleler, genellikle uzundur.


SERVETFNUN EDEB YATI VE FECRAT TOPLULU
KONU
TEST 1 umu retici
Servetifnun Edebiyatnn Olu
Meti nler
7. I. Servetifnun dergisi Hseyin Cahit Yalnn Edebiyat
ve Hukuk adl yazsndan dolay kapanmtr.
II. Servetifnun dergisi Ahmet hsan Tokgz tarafndan
karlmtr.
III. Servetifnun Dnemi be yl srmesine ramen Ser-
vetifnun yazarlar bir kitaplk oluturacak kadar ok
eser vermilerdir.
IV. Servetifnun yazarlar Osmanlnn birliini salamay
ana hedefleri olarak grmlerdir.
V. Servetifnun yazarlar, Batnn sosyal deerlerinin
yannda edebiyatnn da alnmas gerektiini ileri sr-
mlerdir.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. Servetifnun Dneminde edebiyata sansr uygulanm,
seyahat zgrl de kstlanmtr. Bunun iin yazarlar,
deta stanbula hapsolmu, bir kk ve saray edebiyat
oluturmutur. Ama aralarnda ---- gibi resm grevlerle de
olsa yurt gezileri yapp bu gezilere ait notlarn yaymlama
imkn bulanlar olmutur.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) Hseyin Cahit Yaln B) Cenap ahabettin
C) Mehmet Rauf D) Sleyman Nazif
E) Ahmet uayb
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
9. Edebiyat- Cedide olarak bilenen Servetifnun edebiyat,
4 I
Recaizade Mahmut Ekremin 1896da Servetifnun dergisinin
II III IV
bana Ahmet hsan Tokgz getirmesiyle balamtr.
V
Bu cmlede numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. Aadakilerden hangisi Servetifnun edebiyatlarn
Dekadanlar diyerek eletirmi, sonradan Teslim-i Ha-
kikat yazsyla bu eletirisini geri almtr?
A) Ahmet Mithat Efendi B) Cenap ahabettin
C) Abdlhak Hamit D) Sleyman Nazif
E) Ahmet uayb
U
11. Malumat dergisinde Hasan Asaf adl gen bir airin iiri
kar. Bu iirde geen abes-muktebes kelimelerinin kafi-
ye oluturup kafiye oluturmayaca tartmalara yol aar.
----, bu tartmada yenilikten yana bir retmen olarak
kulak iin uya savunurken Muallim Naci divan edebiya-
tndaki gz iin uya savunur. Muallim Nacinin yalnz kal-
masyla neticelenen bu tartma, Servetifnun grubunun
olumasnda etkili olur.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Abdlhak Hamit Tarhan
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Cenap ahabettin
E) Nabizade Nazm
12. (I) Krk Yl Halit Ziya Uaklgilin nemli hatra kitaplarn-
dandr. (II) Yazar, bu kitapta hem edeb hem siyasal alan-
da tanklk ettiklerine yer vermitir. (III) Saray ve tesi,
Halit Ziyann sarayda grevli olduu gnleri anlatt bir
an eseridir. (IV) Yazar, bu eserde II. Abdlhamit sonra-
snda oluan ortamn yol at hayal krklklarn gzler
nne sermektedir. (V) Halit Ziya, aile hayatnn ve olu-
nun bandan geen ac bir olay merin ocukluu adl
eserde ilemi, bylece hayatnn neredeyse tmn an
kitaplaryla kendisinden sonraki alara aktarmtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
13. Afak- Irak, Avrupa Mektuplar gibi gezi kitaplar bilin-
mektedir. Bu eserlerinde ann yapay dili diyebilecei-
miz, ssl, sz sanatlaryla ykl aydn dilinin nemli bir
rneini gzler nne serer. Eski-yeni tartmalar dorul-
tusunda Servetifnuna yazd makalelerle nemli tenkit
rnekleri oluturmutur. Bu yazlar, dneminin bu alanda
verilmi en ciddi, en zl yazlar kabul edilir. Yazar, muha-
liflerinin polemikiliine kar Bat edebiyatna dair geni
bilgisiyle km; doyurucu bir eletiri ortamnn olumas-
na katkda bulunmutur.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Hseyin Cahit Yaln B) Cenap ahabettin
nite
C) Mehmet Rauf D) Sleyman Nazif
E) Ahmet uayb
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TO PLULUU RETEN
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) Mensur iir 2 TEST

1. Servetifnun Dnemi iiri iin aadakilerden hangisi sylenemez?

A) Aruz lsnn kullanlmasna son verilmi, serbest iir gelitirilmitir.

Trk iirinin l bakmndan serbestle-
B) airler, sembolizm ve parnasizmden etkilenmilerdir. mesi Cumhuriyet Dneminde Garip a-
irleri denen Orhan Veli ve arkadalarnn
C) Divan edebiyat nazm biimleri terk edilmitir.
iiriyle olmutur.
D) Arapa ve Farsa kelimelerle ykl ar ve ssl bir dil kullanlmtr.

E) Batdan alnan sone, terza-rima gibi nazm biimleri ilk kez kullanl-
mtr.

2. Millet yaamaz, hakka tahassrle solurken

Halk iiri, hece lsyle ve neredeyse
Sussun diye vicdanna yumruklar inerse
yabanc etkilerden arndrlm, sade bir
Millet yaamaz, Meclisi mstahkar olurken
dille sylenmitir.
Ifal ile, tehdid ile titrer ve sinerse
Millet yaamaz maer-i millet boulurken

Bu dizelerden yola klarak Tevfik Fikretin iiri iin aadakilerden

hangisi sylenemez?

A) iirinin z bakmndan Servetifnun iirine benzemedii Kaside ve gazel, divan edebiyatnn ana
nazm biimleridir. Bu nazm biimleri
B) iirlerinde toplumsal konular iledii
Tanzimatn ikinci dneminde terk edil-
C) l, redif, kafiye gibi ahenk gelerini kulland mi, airler Batdan alnma nazm biim-
D) Halk airlerinin iir anlaynn benimsedii lerine ynelmilerdir.

E) Sz sanatlarn baaryla kulland

3. Aadakilerden hangisi Servetifnun airleri ile divan airlerinde

ortak deildir?

A) Aruz lsnn kullanlmas

B) iirde gzelliin zden daha ok nemsenmesi

C) Kaside, gazel gibi nazm biimlerinin kullanlmamas

D) Kafiye, redif gibi ahenk gelerinden yararlanlmas 5

E) Ssl, sz sanatlaryla ykl, ar bir dilin kullanlmas

Mehmet Akif Ersoy

4. (I) Servetifnun Dnemi, basn ve sanatlar iin zgr bir dnem de-
ildir. (II) zgrln olmad bir ortamda toplumcu bir iirin olumas Parnasizm, iirde mzii deil, gereki
beklenemez. (III) Servetifnun airleri, iirde toplumu ilgilendiren konular resmi ne karma akmdr. Bu akmn
deil, bireysel konular ilemiler. (IV) iirde ak, doa, d krkl, aile temsilcileri, nesnel betimlemeler yapm-
yaam gibi temalar ne karmlar. (V) Tevfik Fikretin dndakiler, par- lardr. Edebiyatmzda bu akmn temsil-
nasizmden etkilendiklerinden malzemelerini mziin hkim olduu bir iir cileri Tevfik Fikret ve Mehmet Akiftir.
iin kullanmlar.

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl

3
vardr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.


SERVETFNUN ED EBYATI VE FECRAT TOPLULU
KONU
TEST 2 ren Metinler (iir
Coku ve Heyecan Dile Geti
) Men sur iir
1. Saf rakid Hani akamki tegayyr, heyecan
Bir ocuk ruhu kadar pr-nisyan,
Bir ocuk ruhu kadar imdi mnevver, lekesiz
Uyuyor mu mai deniz
Ben btn gecelik ci-i ahzanmla
O hayalat- perianmla
Mteekki, laim
Kardan saffet-i mahmurunu seyretmedim
Bu dizelerden yola klarak Tevfik Fikretle ilgili ola-
rak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) ann sosyal olaylarn roman gerekiliinde iire
yanstt
B) Arapa, Farsa kelime ve tamlamalar kulland
C) Anlam dizenin dna tararak iiri dz yazya yakla-
trd
D) Ahenk unsuru olarak kafiye ve rediften yararland
E) Benzetme, kiiletirme gibi sz sanatlarndan yarar-
land
2. I. Aruz ls kullanlmtr.
II. iir dzyazya yaklatrlmtr.
III. Batdan alnma nazm biimleri kullanlmtr.
IV. Sz sanatlaryla ykl ar bir dil kullanlmtr.
V. Sembolizm ve parnasizmin etkisinde kalnmtr.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde an-
latlanlar Servetifnun iiriyle Tanzimatn ilk kuak
airlerinin iirlerinde ortaktr?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6
3. Servetifnun edebiyatnn nemli isminden biri kabul
edilir. Geleneki airlerin en ok saldrd yeniliki air-
di. Bireysel iiri tercih etti. Edebiyat- Cedidenin en a-
r rneklerini verdi. iire nesir musikisi dedi. iirlerinde
kulland St-i semenfm, eng-i mzehhep, nay-i 6. (I) Servetifnun airleri, ak, doa, karamsarlk, doaya
zmrrt gibi deyimler, imgeler dneminin sanat dnya-
snda nemli tartmalar yaratt. Heceleri mzik dzeyinde
uyumlu kullanmay savundu. Bu tarzda yazd en iyi r-
nek Elhan- ita iiridir.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir?
A) Abdlhak Hamit Tarhan B) Cenap ahabettin
C) Muallim Naci D) Tevfik Fikret
E) Recaizade Mahmut Ekrem
U
4. ----, topluma yzn dnd oranda, kendini toplumdan
uzaklatrmtr. Aiyan, bir ka zaman ve bir mcadele
kalesidir. ki ilevi de, belki onun bile farknda olmad bu
iki ayr sivri ucu iinde tar. ---- hayalini kurduu, dn-
cesini zerine ina ettii dnya grnden taviz verme-
yecek kadar onurlu ve ba dik bir insand. Ancak, bu ha-
yalin zedelenmemesi iin, yakn evresinden de toplumsal
balantlarndan da uzaa att kendini. Bu ka, dier
Edebiyat- Cedidecilerin bir yaknlarnn iftliini satarak
Yeni Zelandaya g etme planlarna ve suya den plann
ardndan ciddi ciddi gzya dkmelerine hi benzemiyor-
du. Halukun Defterine yer yer yansd gibi onun ka-
nefretten deil, sevgidendi; sevdii toplumun olumsuz
yanlarn grerek kahrolmak istememesindendi.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerden han-
gisi getirilmelidir?
A) Sleyman Nazif B) Cenap ahabettin
C) Ahmet Haim D) Tevfik Fikret
E) Recaizade Mahmut Ekrem
5. iirde anlam deil, gzel syleyi nemlidir. Anlam be-
lirginletike iirin deeri azalr. iir, bir ynyle mzie
benzer. anlalmayan bir mzik zevk verebilir. Ama anla-
lsa da gzel sylenmeyen sz mzik deildir, iir deil-
dir. anlayyla iir yazan akmn temsilcileri toplumdan
uzaklap doaya yneldiler. Hayata dair karamsar duy-
gularn ahenge nem vererek ilediler. iirlerinin anlal-
masn amalamadlar, sradan okuyucularn anlayabile-
cei iirler yazmadlar. Fransz edebiyatnda ortaya kan
akmn bizim edebiyatmzdaki ilk iaretleri Servetifnun
Dneminde grlmtr.
Bu parada sz edilen akm aadakilerden hangisi-
dir?
A) Parnasizm B) Srrealizm C) Kbizm
D) Romantizm E) Sembolizm
ynelme gibi temalar ilediler. (II) Sanat iin sanat an-
laynn gerei, iirde estetik mkemmellie nem verdi-
ler. (III) Toplumun sorunlaryla ilgilenmediler. (IV) Sadece
Cenap ahabettin, eserlerinde sosyal konulara yneldi.
(V) Onun da toplumla ilgili iirleri Servetifnundan sonra,
II. Merutiyetin ilanyla oluan zgrlk ortamna aittir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
nite
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TO PLULUU
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) Mensur iir 2 KONU
TEST

7. Aadakilerden hangisi edebiyat alannda yalnz iir 11. Mensur iir, ---- iirden, kendine zg ahenkli syleyiiyle
trnde eser yaymlamtr? dzyazdan ayrlr.

A) Sleyman Nazif B) Cenap ahabettin Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-

si getirilmelidir?
C) Tevfik Fikret D) Ahmet Haim
A) ll uyakl olmamas ve anlatm biriminin dize deil,
E) Recaizade Mahmut Ekrem
cmle olmasyla

B) Trk edebiyatnda ilk kez Servetifnun yazarlar tara-

8. Servetifnun Dnemi iiriyle ilgili olarak aadakiler-
fndan kaleme alnmakla
den hangisi sylenemez?
C) toplumu ilgilendiren sorunlar ve gncel olaylar ile-
A) Aruz lsnn eksiklikleri giderilerek bu l, Trke-
mekle
ye baaryla uygulanmtr.
D) gzelliini baarl yazarlarn sz sanatlarn baaryla
B) iirde btn gzelliine nem verilmitir.
kullanma yeteneinden almasyla
C) nceki dnemlerin iirinde grlmeyen Arapa ve
E) sradan okuyucularn ilgisini ekmemesi ve toplumsal
Farsa tamlamalar da kullanlmtr.
konulara kapal olmasyla
D) Edebiyatmzda mensur iir rnekleri ilk kez bu d-
nemde verilmitir.
Yldzl Soru 2
E) Divan airlerine ait, cmlenin bir dize ya da beyitte ta-
mamlanmas gelenei korunmutur.
Sarm yine fkn bir dud- mua
nnid
Bir zulmet-i beyz ki peypey mte
9. Servetifnun dergisinin yazarlarndan olmasna ramen d zyi
Namk Kemalin toplum iin sanat anlayn srdrm, Servetifnun Dnemine ait yuk
ardaki dizelerden
hareketle o dnemin iirine ilik
iirlerinde vatan ve milletle ilgili duygularn ilemitir. Dou in aadaki bilgi-
lerden hangisine ulalabilir?
ve Bat iirini bilmesine ramen belki devlet adamllnn
A) Toplumsal sorunlar ele alnm
neden olduu meguliyet yznden iiri sanat asndan tr.
B) iirde ahenk geri plana itilm
zayftr. O dnemin kimi aydnlarnn duygularn yanstan itir.
birer manzume niteliindedir. Frak- Irak ve Gizli Figan- C) Sanat, toplum iindir. gr
ne bal kalnmtr.
lar adl eserleri bilinmektedir. D) Arapa ve Farsa tamlama
larla ykl ar bir dil
kullanlmtr.
Bu parada sz edilen airimiz aadakilerden han-
E) Hece ls ile yazma gelenei
gisidir? devam ettirilmitir.

A) Sleyman Nazif B) Cenap ahabettin

C) Ahmet Haim D) Tevfik Fikret
E) Abdlhak Hamit Tarhan
10. Tevfik Fikret, bir aruz airidir; aruzu Trkeye uyarlamada
en baarl airlerden biridir. ---- dnda btn eserlerini
aruzla yazmtr. Hece lsn kulland bu eseri, o-
cuklar iin yazmtr.
Yukarda bo braklan yere aadakilerden hangisi
getirilmelidir?
A) Halukun Defteri B) Rbab- ikeste
7
12. Mehmet Raufun Siyah nciler adl eseri Trk edebiyat-
nn en baarl ---- rneklerinden kabul edilir. Aka, gzel-
lie, sanata olan tutkusunu iinden geldii gibi, bir anda
kda dkveren yazar, bu eserde bir ynyle kendi
dramn yazmtr. Yazar, bu ynyle trn dnya edebi-
yatndaki baarl yazarlar Amerikal Edgar Allan Poe ve
Fransz Baudelaire ile Rimbaudun etkisini edebiyatmza
tayan sanat adamlarndandr.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?

C) ermin

E) Tarih-i Kadim
D) Doksan Bee Doru

A) iir

D) deneme
B) trajedi C) yk

E) mensur iir
 U
SERVETFNUN ED EBYATI VE FECRAT TOPLULU
KONU
TEST 2 ren Metinler (iir
Coku ve Heyecan Dile Geti
) Men sur iir

13. ---- ilk mensur iir denemesi, olduka gen yalarda
Tercman- Hakikate gnderdii Akmn Mezar balkl
bir metindir. Bu metin gazetede, Muallim Nacinin Mezar-
da ak aramak, lye can aramaya benzer. eletirisiyle
birlikte yaymlanr. Yazar, bu eletiriye ok zlr fakat a-
lmalarna devam eder. Nevruz, Berk gibi dergilerde bu
tr denemeler yaymlar. Recaizade Mahmut Ekrem, onu
ve onunla birlikte hareket eden genleri yreklendirirken
mensur iirin karsnda duranlar Tark ve Saadet gazetesi
evresinde toplanrlar. Yazar, eitli gazete ve dergilerde
yaymlad mensur iirlerini Mensur iirler ve Mezar-
dan Sesler adl kitaplarnda bir araya getirir.
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
lidir?
A) Ahmet Mithat Efendinin
B) Halit Ziya Uaklgilin
C) Mehmet Raufun
D) Abdlhak Hamit Tarhann
E) Ahmet Haimin
16. ki drtlk ve iki lkten oluan 14 dizelik bir nazm ek-
lidir. Bat edebiyatnda kullanlan bu tr, Servetifnuncular
tarafndan Trk edebiyatna sokulmutur. Genellikle drt-
lkleri apraz kafiye ile yazlr. Bu trde ilenen konular
snrlandrmak doru deildir. lk iki bendi drtlk, son iki
bendi lk olmak zere on drt msradan oluur. nce
talyan edebiyatnda kullanlm, sonra Fransz edebiyat-
na, oradan da dier Avrupa edebiyatlarna gemitir. Ede-
biyatmzda ilk kez Cenap ahabettin bu nazm biiminde
iir yazm, dier Servetifnun airleri de onu rnek alm-
lardr.
Bu parada sz edilen nazm biimi aadakilerden
hangisidir?
A) Terza-rima
B) Serbest mstezat
C) Sone
D) Terkibibent
E) Tahmis

17. Servetifnun airlerine Fransz iirini reten ----,

14. Aadakilerden hangisi Servetifnun airlerinden de- Fransada tp eitimini alrken parnasizm ve sembolizmi

ildir? renmi, Fransz edebiyatnn nazm biimini kavram,

yurda dnnde bunlar bata Servetifnunun en bilinen
A) Ali Ekrem Bolayr B) Celal Sahir Erozan
airi ---- olmak zere dier Servetifnun airlerine ret-
C) Faik Ali Ozansoy D) Abdlhak Hamit Tarhan mitir.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerin hangi-
E) Hseyin Siret zsever
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

sinde verilenler srasyla getirilmelidir?
A) Tevfik Fikret Cenap ahabettin

8 15. Realizmin iire yansmas olarak gelien sembolizm akm- B) Cenap ahabettin Tevfik Fikret
I C) Recaizade Mahmut Ekrem Tevfik Fikret
na bal airler, iirde gereki betimlemelere yer vermiler,
D) Recaizade Mahmut Ekrem Cenap ahabettin
II
sanat iin sanat anlayna bal kalp konularn tarihten al- E) Abdlhak Hamit Cenap ahabettin
III
mlar ancak edebiyatmzda bu akmdan etkilenen ve
mimar olmasyla da gereki betimlemeyi iire baaryla
yanstan Tevfik Fikret, iirinin ikinci dneminde toplum iin 18. Aadakilerden hangisi Tevfik Fikretin iirinde yoktur?
IV V A) reticilik
sanat dorultusunda eser vermi, bu akmn gerekiliin- B) Sanatl anlatm
den bu tr iirlerinde yararlanmtr.
C) Divan nazm biimleri
Bu parada numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
nite

D) Aruz
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Toplumculuk
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLULUU RETEN
Olay evresinde Oluan Edeb
Metinler 3 TEST

1. (I) Servetifnun romanc ve hikyecileri, genellikle, Fransz edebiyat kay-

naklaryla yetimilerdir. (II) Onlarn, Tanzimat yazarlar gibi Dou klt-
rne ait masal ve hikyeler konusunda geni birikimleri yoktur. (III) Bunun Servetifnun roman ve hikyesi gerek-

iin romana, Dou masal ve hikyeciliinin aa uydurulmu, yar Bat- idir; gerekilik, yaanmas mmkn ol-

l trnden deil, bizzat Bat rn olan gelimi biiminden baladlar. mayan olaylarn ve sadece sanat amal

(IV) Romantizmi kendileri iin rnek alp heyecann ne kt, olaans- betimlemelerin eserde yer almasna en-

t ayrntlarla ilginletirilmi, abartl betimlemelerle sslenmi eserler geldir.

verdiler. (V) Bu dnemde Halit Ziya Uaklgil, Trk edebiyatna Bat izgi-
sinde yazlm, kusurlar en aza indirilmi eserler kazandrd.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Servetifnun Dnemi roman ve hikyesi ile ilgili olarak aadakiler-

den hangisi sylenemez? Yazarn kiiliini belli etmesi romantizme

A) Yazarlar, genellikle realizm ve natralizmin etkisinde kalmtr. zgdr, gereki roman anlaynda
yazar olaylara bir fotoraf nesnelliiyle
B) Roman, teknik bakmdan gelimi, olaanst olaylardan arndrl-
bakar.
mtr.
C) Yazarlar, eserde kendi kiiliklerini ortaya koymakta bir saknca gr-
memilerdir.
D) Kolay anlalma amac gdlmemi, toplumun okumu kesimine ses-
lenilmitir.
E) Tasvirler, ss amal deil, roman kahramanlarnn karakterlerini ak-
lamaya yneliktir.

3. I. Olaylarn stanbul ve evresinde gemesi

Servetifnun yazarlar alarndaki se-
II. Yazarn kiiliini belli etmesi
yahat kstlamas yznden stanbulun
III. Doal gereklikle aklanmayacak ayrntlara yer verilmesi dna pek kmam, stanbulu roman-
IV. Topluma yn vermenin amalanmas da konu edinmiler.

V. Halk hikyelerine zg destans bir anlatmn tercih edilmesi

Yukardaki numaralanm zelliklerden hangisi Tanzimatn ilk ku-

ak yazarlarnn romanyla Servetifnun romannda ortaktr?
9
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

4. Aadakilerden hangisinde bir bilgi yanl vardr?

A) Halit Ziya Uaklgil, hikyelerinde zmir evresindeki ky ve kasabala- Roman; yazarn dnce ve kiiliinin,
r ilemitir. yazld an bir rndr. Servetif-
nun yazarlar toplumun genellikle orta ve
B) Hseyin Cahit Yaln, adn Servetifnunu savunmaya ynelik tenkit
st snfna mensuptur. Romanlar, konu-
yazlaryla duyurmusa da hikye de yazmtr.
sunu bu kiilerin yaamndan almtr.
C) Ahmet Hikmet Mftolu, Trklk akm iinde yer alarak hikyelerini
sonraki dnemde daha anlalr bir dille kaleme almtr.

D) Servetifnun Dnemi roman ve hikyecileri halk kltrne ait unsurla-

3
r hikye ve romanlarnda baaryla kullanmlardr.

E) Mehmet Rauf, edebiyatmzda adn mensur iirlerinin yannda Halit

Ziya Uaklgilin izgisinde yazd romanlarla duyurmutur.
 U
SERVETFNUN EDbEB YATI VE FECRAT TOPLULU
KONU
TEST 3 Metinler
Olay evresinde Oluan Ede
1. (I) Halit Ziya Uaklgil, hikyelerini romanlarndan daha
sade bir dille kaleme almtr. (II) Hikyelerinin bir rpda
okunacak kadar srkleyici olmas hedefine ulamtr.
(III) Hikyeleri, iinde yaad evrenin, grp tand
insanlarn rndr. (IV) Olay ve kiilerin sadece stanbul
evresinden seilmesi Servetifnun yazarlarnn tercihine
uygundur. (V) Halit Ziya hikyelerinde Batl yazarlarn yo-
lundan gitmi; Bourget, Goncourt Kardeler ve Daudetin
izgilerini kaynatrp Trkeye tamtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bilgi
yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Halit Ziya Uaklgil, realizmi benimsemi bir sanat olarak
I
Fransz edebiyatndan Victor Hugo, Balzac, Stendhal,
II III
Flaubert gibi realist yazarlarn izgisinde roman ve hikye
V
yazm, Trkeye Fransz edebiyatnn bu iki trde ulat-
olgunluu tamtr.
Bu cmlede numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10
3. Edebiyat- Cedide romanyla ilgili olarak aadakiler-
den hangisi sylenemez?
A) Yaanm ya da yaanmas mmkn olaylar anlatl-
mtr.
B) Dnceler, olay ak kesilmeden, kahramanlarn di-
linden anlatlmtr.
C) Eserler sanat iin sanat dorultusunda aydn kesime
ynelik yazlmtr.
D) Kiiler, stanbulun saray ve kk evrelerinden seil-
mitir.
E) Anadolu birok ynyle romana konu edilmi, romann
mekn alan genilemitir.
4. Aadakilerden hangisi tekilerden farkl trde bir
eserdir?
A) Eyll B) Nemide
C) Hayat- Muhayyel D) Krk Hayatlar
E) Ferda-i Garam
5. ieki ta yanmzdan geiyordu. Dikkat ettim; gen hasta
da gzlerini kapam, ban arkaya brakmt. Vatann bu
tatl kokularn titreyen dudaklaryla emmek, pmek istiyor-
du. Bu kokular bana ve ona ne mdebdep ve muhteem
tarih sahifeleri, ne mutantan ve muazzam zafer levhalar
gsteriyor ve ne rakik ve ulv ve hayat neideleri okuyor-
du. Mevkiim Sarayburnunun en muall bir noktas idi. Si-
nan Paann Murad Salis iin yaptrd ncili Kkn
virane-i zaili stnde idik. Sanyordum ki bugn batan
baa vatan, evltlarnn kan ve yalaryla yakut ve incili bir
kanedir.
alayanlar adl eserden alnan bu metinden Ahmet
IV
Hikmet Mftolu ile ilgili olarak aadakilerden han-
gisine ulalamaz?
A) Anlatmnn sanatl olduuna
B) Tarihe ve mill konulara ilgi duyduuna
C) Edebiyat- Cedideye gre dilinin sade olduuna
D) Sanat iin sanat grne bal kaldna
E) Anlatmda balalardan ska yararlandna
6. Bir polemik yazar olarak bilinse de hikye ve roman da
yazmtr. Romanlarnda ak ve yaln bir slubu tercih et-
mi, hikyelerinde de stanbul kltrnn halka yakn nok-
talarn ilemitir. Bu ynleriyle kuann en nl roman-
csndan ayrlr. Hayat- Muhayyel adl eserinde Serve-
tifnuncularn Yeni Zelandaya yerleme hayallerini iler.
Nadide, Hayal inde adl romanlar ve Hayat- Hakikiye
Sahneleri adl bir hikye kitab da vardr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Hseyin Cahit Yaln
B) Ahmet Hikmet Mftolu
C) Mehmet Rauf
nite
D) Halit Ziya Uaklgil
E) Hseyin Siret zsever
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLULUU KONU
Olay evresinde Oluan Edeb
Metinler 3 TEST

7. Aadakilerden hangisi Edebiyat- Cedide yazarlar- 11. Daha Deniz Harp Okulunda okurken ngilizce ve Fransz-
na aittir? ca renmi, Fransz realist ve natralistlerini tanmt.

A) lk yerli roman Trk edebiyatnn ilk psikolojik roman, onun en byk

eseri saylr. Sz dizimi ann dier nesir ustalarnnkin-
B) lk yerli tiyatro
den sadedir. Hikye, mensur iir, roman ve oyunlarnda
C) lk yerli yk kitab
kiiliini saklamayan, kahramanlarnn duygu ve dnce-
D) lk ky roman lerini kendi duygu ve dnceleri zerinde oluturan bir
E) lk psikolojik roman yazardr. kane, Akn Tarihi, Son Emel, Gen Kz Kal-
bi eserlerinden bazlardr.

Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-

8. Hseyin Cahit Yaln, dilde slupuluktan te kat bir ger-
ekilie, akla, manta ve bilime ynelmitir. ---- adn ta-
yan kitabndaki hikyeler, onun bu ynn ok iyi gzler
nne serer. Bu hikyeler, edeb bir eser olmaktan ok,
gnlk bir gazete haberi veya rportaj havas tar.
sidir?
A) Hseyin Cahit Yaln B) Ahmet Hikmet Mftolu
C) Mehmet Rauf D) Halit Ziya Uaklgil
E) Hseyin Siret zsever

Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-

si getirilebilir? Yldzl Soru 3
A) Bir Yazn Tarihi

B) Solgun Demet
Servetifnun Dnemi romanlaryla
ilgili olarak aa-
C) Hayat- Hakikiye Sahneleri dakilerden hangisi yanltr?
D) Son Emel A) Ar ve ssl bir dilin kullanld

E) alayanlar B) Kahramanlarn sradan insanlar
arasndan seildii
C) Romanlarn realizm ve nat
ralizmin etkisinde kal-
narak yazld

9. Halit Ziya Uaklgille ilgili olarak aadakilerden han- D) Romanlarn kurgu bakmnd
an ve teknik adan
gisi sylenemez? olgunluk kazand
E) Yazarn dncelerini olay
A) Hikye dili, roman diline gre sadedir. akn keserek deil,
kahramanlarn azndan aktard

B) Romanlarnn konusunu zmir ve evresinden almtr.

C) Ssl, salam bir dili, edeb bir syleyii vardr. 11

D) Romanlar teknik ynden gldr. 12. Servetifnun edebiyat aadakilerden hangisinde

yeteri kadar gelimemitir?
E) Realizm ve natralizmin etkisinde kalmtr.
A) Tiyatro B) Roman C) Hikye

D) iir E) Mensur iir

10. Aadakilerden hangisinin roman veya hikye trn-
de eseri yoktur?

A) Tevfik Fikret

B) Hseyin Cahit Yaln

13. Servetifnun romanlarnda aadakilerin hangisi
yoktur?
C) Mehmet Rauf

3
A) Gerekilik B) reticilik
D) Ahmet Hikmet Mftolu C) Teknik stnlk D) Kk ve saray hayat
E) Halit Ziya Uaklgil E) Karamsarlk

SERVETFNUN EDbEB YATI VE FECRAT TOPLULU
KONU
TEST 3 Metinler
Olay evresinde Oluan Ede
14. Aadakilerin hangisinde ayra iindeki aklama
yanltr?
A) Halit Ziya Uaklgil (modern Trk romanclnn olu-
masna katkda bulunan Servetifnun yazar), ann
stanbul zenginlerinin yaamn romana baaryla yan-
stmtr.
B) Hseyin Cahit Yaln (Servetifnun kuann tenkit,
hikye ve roman yazar), hikyelerinde stanbulun
gnlk yaamn gazete haberi nesnelliinde anlat-
mtr.
C) Mehmet Rauf (Eylln yazar), 19. yzyl sonunda
kk zenginliinde yaayan bir kesimin iinde bulun-
duu psikolojik durumu aktarmaya almtr.
D) Cenap ahabettin (mensur iir, tiyatro, roman ve
hikyeleriyle adn duyuran Servetifnun sanats),
Fransz edebiyatnn etkilerini Trk edebiyatna ta-
yan isimler arasndadr.
E) Ahmet Hikmet Mftolu (Haristan ve Glistann ya-
zar) Servetifnun izgisinde durmam, dnya gr-
ne yakn bulduu mill edebiyatlara yaklamtr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
15. Servetifnun yazarlarn eletirenler, onlar iin salon
12 edebiyats szn kullanmlardr. nk Servetifnun
yazarlar, ----
Bu cmle aadakilerden hangisi ile tamamlanabilir?
A) romanlarnda kk yaamnn dna pek kmamlar-
dr.
B) realizmden etkilenmelerine ramen gerekilie tam
ulamamlardr.
C) kendilerinden nceki yazarlardan farkl bir roman ge-
litirmilerdir.
D) byk okuyucu kitlelerine ulamak iin aba gster-
memilerdir.
E) kimi eserlerinde romantizmi ihmal etmi, kuru bir ger-
ekilie dmlerdir.
U
16. Tatl hayallerle ac gereklerin sergilendii bu roman,
1896da Servetifnun dergisinde yaymlanmtr. Teknik
bakmdan Tanzimat romanlarnn ok ilerisindedir. Ro-
mann kahraman Ahmet Cemil, Servetifnun genliinin
sembol olarak grlm, onun basn hayatnda urad
hayal krkl Servetifnun genliinin adan beklentileri
karsnda urad hayal krkln anlatr. Eser, olabildi-
ince ar bir dille yazlm; daha sonra yazar tarafndan
sadeletirilmitir.
Bu parada sz edilen eserle yazar aadakilerin
hangisinde doru verilmitir?
A) Billur Kalp Hseyin Rahmi Grpnar
B) Gnl Hanm Ahmet Hikmet Mftolu
C) Gen Kz Kalbi Mehmet Rauf
D) Mai ve Siyah Halit Ziya Uaklgil
E) Sergzet Sami Paazade Sezai
17. Suat Hanm ile Sreyya Bey be yldan beri evlidir. Bir
yaz, Boaziinde kk bir yal kiralarlar. Mutludurlar an-
cak hayatlar Sreyya Beyin arkada Necipin kke gidip
gelmesiyle altst olur. Suat Hanm, Necipe ak olmutur.
Ancak ikili bunu a vurmaz ve bu durum Suat Hanmn
ruh hli zerinde kt bir etki brakr, onun daha da iine
kapanmasna neden olur. Roman, ruh hllerini aktarmada
romantizme yaklarken evre, mevsim ve kahramanlarn
ruh hli arasndaki ilgiyle realizmin iinde yer alr.
Bu parada sz edilen eser ve yazar aadakilerin
hangisinde bir arada verilmitir?
A) Hayal inde Hseyin Cahit Yaln
B) Gnl Hanm Ahmet Hikmet Mftolu
C) Eyll Mehmet Rauf
D) Krk Hayatlar Halit Ziya Uaklgil
E) Araba Sevdas Recaizade Mahmut Ekrem
18. Servetifnun edebiyatyla ilgili aadaki hangi zellik
realizm ve natralizmin bu edebiyat etkilemesinin bir
neticesi deildir?
A) Halit Ziya Uaklgilin hikyelerinde zmir kasabalarn
bir tank gzlemciliiyle anlatmas
B) Hseyin Cahit Yalnn hikyelerinin bazen bir gazete
haberi gerekiliine yaklamas
C) Hibir yazarn romanda Anadolu halknn gnlk yaa-
mn ilememesi
D) Doal gereklie uymayan betimlemelerin yaplma-
mas
nite
E) Roman kahramanlarnn, o dnemin kimi aydn evre-
lerinin zelliklerini tamas
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLULUU RETEN
Fecriati Topluluu 4 TEST

1. Denizlerden
Esen bu ince hava salarnla elensin
Serbest Trk iiri Cumhuriyet Dneminin
Bilsen
deiim sreci iinde 1940tan sonra g-
Melal-i hasret gurbetle ufk- ama bakan rlmeye balanmtr. Cumhuriyetten
Bu gzlerinle, bu hznnle sen ne dilbersin nceki btn Trk airleri ya aruz ya da

Ne sen hece lsn kullanmlardr.

Ne ben
Ne de hsnnde toplanan bu mesa
Ne de alam- fikre bir mersa
Olan bu mai deniz
Melali anlamayan nesle ana deiliz
Bu dizelerden Ahmet Haimle ilgili olarak aadakilerden hangisi-
ne ulalamaz?

A) Trk edebiyatnda lsz, uyaksz trn ncs olduu

B) Divan edebiyat nazm biimlerini kullanmad Ahmet Haim

C) Dilinde Arapa ve Farsa tamlamalarn bulunduu

D) Sanatsal gzellii ierikten daha ok nemsedii

Ahmet Haim, sembolizmin etkisindedir.
E) Doann, iirlerinde nemli bir yer tuttuu Sembolizm, romantizmin devam gibidir,
dolaysyla yaanan edeb esere olduu
gibi tamay amalamaz. Sembolizm,
2. I. Sanat, d dnyay olduu gibi deil, bir izlenim olarak alglar. olan deil, olann sanat zerinde b-

II. Sanat, doal gereklii hayal iinde olan ruhlarn ekil bozan priz- rakt kiiye gre deien etkiyi esere

masndan grr. yanstmay amalar.

III. airin iirde anlatt, yaanan deil, yaanann, onun zerinde brak-
t kiisel etkidir.

IV. Doal gereklik, sanatn doruudur, doal gereklii eksiksiz aktara-

bilen sanat sanatta dorua kmtr.

V. Sanat, bir dnceyi aktarmak, sanatsevere bir dnya grn be- 13

nimsetmek zere yazlmaz.

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anlatlanlar Ahmet

Haimin sanat zihniyetine uygun deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. Cenap ahabettin

3. Aadakilerden hangisi Fecriati topluluu iinde yer almamtr?

Cenap ahabettin, Servetifnun ede-
A) Yakup Kadri Karaosmanolu
biyatnn en nemli isimlerinden biriydi.
B) Cenap ahabettin Sanat anlay Ahmet Haimin sembo-
lizm kaynakl sanat anlayna yakndr
C) ahabettin Sleyman

3
ancak o, bu anlaya Ahmet Haimden
D) Celal Sahir Erozan nce ulamtr.

E) Emin Blent Serdarolu


SERVETFNUN EDEBYATI VE
KONU
TEST 4 Fecriati Topluluu
1. Aadakilerden hangisi Fecriati topluluunun ama-
larndan deildir?
A) Dil, edebiyat ve bilimin gelimesine almak
B) Topluluk yelerinin eserlerini ieren bir kitaplk kurmak
C) Batnn nemli eserlerini Trkeye evirmek
D) lkemizin eserlerini Bat lkelerine tantmak
E) Halkn sorunlarna edebiyat zerinden zm bulmak
2. Ona gre iirle nesir birbirinden keskin izgilerle ayrlr.
iir, duyulmak iin, dz yaz ise anlalmak iin yazlr.
iirin musiki ile sz arasnda yer aldn ancak szden
ok musikiye yakn olduunu syler. Onun iirde arad,
z deil, uyumdur; o, kiilerin yorumlarna ak, okuyu-
cuyu hayallere srkleyen bir iirin peindedir. Grlen
lemin ardndan grlmeyen bir lemin varlna inanr.
nsann i rperiini, deta renksiz bir k ama renkli ses-
lerle duyurmak ister gibidir. Bu onun iirine derinlik katm,
dizelerine kendisinden ncekilerde bulunmayan bir ahenk
salamtr.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi
olabilir?
A) Namk Kemal B) Ahmet Haim
C) Tevfik Fikret D) Ziya Paa
E) Recaizade Mahmut Ekrem
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14 3. Fecriati topluluu gen yazar ve airlerden oluuyordu.
Onlarn hepsi birer edebiyat idealistiydi. Hedefleri bykt
ancak bir topluluu idare edecek deneyimden uzaktlar.
Bunun iin ksa bir srede daldlar. Ama artlarnda ede-
biyatmza mal olmu byk isimler braktlar.
Aadakilerden hangisi genlik yllarnda Fecriati
iinde yer alp sonraki dnemde nlenen edebiyat-
larmzdan deildir?
A) Yakup Kadri Karaosmanolu
B) Reat Nuri Gntekin
C) Ali Canip Yntem
D) Refik Halit Karay
E) Ahmet Haim
FECRAT TOPLULUU
4. Fecriati sanatlarn bir araya getiren kii olarak bilinir.
Servetifnun dergisinde birleen Fecriati topluluu iin-
de oyun, hikye, eletiri ve edebiyat tarihi trlerindeki
eserleriyle tannd. Liseler iin edebiyat tarihleri (Tarih-i
Edebiyat- Osmaniye; yeni Osmanl Tarih-i Edebiyat) ve
edebiyat bilgileri (Malumat- Edebiye) kitaplarn yazd. Bi-
rer perdelik alt oyununu Frtna adl kitabnda toplad.
Bu parada sz edilen sanat aadakilerden han-
gisidir?
A) Ali Canip Yntem B) Refik Halit Karay
C) Tahsin Nahit D) ahabettin Sleyman
E) Faik Ali Ozansoy
5. Ahmet Haimi sadece sembolizmle aklamak doru de-
ildir, onda klasik Trk iirinin byk birikimi vardr.
Ahmet Haimin iirinin aadaki hangi zellii divan
iiriyle ortak deildir?
A) stiarelerden ska yararlanmas
B) Aruz lsn kullanmas
C) Kafiyeyi bazen ihmal etmesi
D) Ar, ssl bir dil kullanmas
E) Toplumsal sorunlara deinmemesi
6. Fecriati sanatlarnn sanat zihniyeti aadakilerden
hangisi ile aklanamaz?
A) Sanat sanat iindir.
B) Sanat eserinde esas olan, estetik kaygsdr.
C) Sanat eseri sadece sanat eseri olmak iin vardr.
D) Sanat eseri, her eyden nce yol gsterici olmaldr.
E) Sanat eserinde gzellikten baka bir ey aranamaz.
7. Sanatn ilevi konusunda Fecriati topluluuyla aa-
dakilerin hangisi arasnda benzerlik yoktur?
A) Tanzimatn ilk kuak airleri
B) Tanzimatn ikinci kuak airleri
C) Servetifnun airleri
nite
D) Divan airleri
E) Baudelaireden etkilenen Batl airler
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRT TOPLULUU KONU
Fecriti Topluluu 4 TEST

8. I. Eserlerinde ak ve tabiat konularn ilemilerdir.
II. Doal gereklie uymayan tasvirler yapmlardr.
III. iirlerinde aruz lsn kullanmlardr.
IV. iiri dzyazya yaklatrmaya almlardr.
V. Dili Arapa ve Farsa tamlamalarla ykldr.
Yukardaki numaralanm zelliklerden hangisi
Fecriatiye ait deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. ---- etkisinde kalan airler, d dnyada grdklerini deil,
hissettiklerini yazmlar ve her alanda olduu gibi doay
anlatan iirlerinde de kapal bir anlatm tercih etmilerdir.
Bu cmlenin bana aadakilerden hangisi getiril-
melidir?
13. Ahmet Haimin dzyazlar ile ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) Ustaca bir slupla yazd
B) Cmlelerinin uzun olduu
C) Gezi yazs trnde yazlarnn bulunduu
D) Fkra, deneme, sohbet trleri iinde yer aldklar
E) Romanlarnda sade bir dil kulland
14. Ahmet Haimin etkilendii Fransz iir damar, iirde ----
anlayna tepki olarak domutur. Dolaysyla onun iirin-
de nesnel yaklam aramak yanltr.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) romantizm B) simgeci anlat
C) izlenimcilik D) gerekilik
E) bireycilik

A) Parnasizmin B) Srrealizmin C) Romantizmin Yldzl Soru 4

D) Klasisizmin E) Sembolizmin

10. Aadakilerden hangisi Fecriati sanatlarnn ortak

zellii deildir?
Aadakilerden hangisi Fecriati
Dneminin zel-
A) Fransz edebiyatndan etkilenmeleri liklerinden deildir?
B) Daha nce herhangi bir topluluk iinde yer almamalar
A) iirler, aruz ls ile yazlm
tr.
C) Sanat toplumsal amalar iin kullanmamalar
B) Sanat sanat iindir, gr beni
mse nmitir.
D) Dilde sadelemeyi amalamamalar
C) iirler estetik kayg ile oluturu
E) Byk bir edebiyat deneyiminden yoksun olmalar lmu tur.
D) erik, syleyiten nemli gr
lm tr.
11. Aadakilerden hangisi Edebiyat- Cedide ve Fecriati E) Toplumsal konulardan uzak
duru lmutur.
hareketlerinin ortak bir zellii deildir?
A) Fransz edebiyatndan etkilenmeleri
B) Edebiyat bireysel bir etkinlik olarak grmeleri 15

C) Bir dergi etrafnda toplanmalar

15. Bireysel konularn yannda sosyal ve mill konularda da
D) Halk dilinden uzak bir dili tercih etmeleri iir yazmtr. Fecriatinin ikinci nemli airi olarak kabul
E) Kurulularn bir bildiriyle duyurmalar edilir. iirlerini aruzla yazmtr. Victor Hugonun Yunan is-
yann ven Mavi Gzl Yunan ocuu iirine kar Kin
iirini yazm, bu iir byk bir ilgi grmtr. air, bu iirle
12. Aadakilerden hangisi Servetifnun airleri ile Ah- Atatrkn takdirini kazanmtr.
met Haimde ortak deildir? Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi
olabilir?
A) Aruz lsn kullanmalar
A) Tahsin Nahit
B) Dillerinin ar olmas
B) Ahmet Haim
C) iiri dzyazya yaklatrmalar

3
C) Faik Ali Ozansoy
D) Divan edebiyat nazm biimlerini kullanmamalar D) Emin Blent Serdarolu
E) Edebiyat toplumu ynlendirmek iin kullanmamalar E) Celal Sahir Erozan
 5.
fasikl
B YAT I VE
N U N EDE
E RV E T F LULUU
S
AT TOP
FECR i
estler
nite T

SERVETFNUN EDEBYATI VE
NTE
TEST 1
1. Btn kltrm Batya ve bilhassa Fransaya borluyum.
zerimde ark eserlerinin hibir etkisi olmad. Arapa ve
Farsa tahsilimiz zaten pek noksand. O lisanlarla yazl-
m bir eyi okuyamazdk. Eski ve yeni Trke eserlere
de veda etmitim. ocukluumda anlamadan okuduum
divan edebiyatndan da uzaklamtm. iir iin kendimde
ufak bir yetenek bile hissetmiyordum. Binaenaleyh diyebi-
lirim ki genliimden beri ne okumusam Franszcadr, ne
renmisem o menbadandr.
Servetifnun edebiyatlarnn aadaki hangi zelli-
i Hseyin Cahit Yalna ait bu metinde anlatlanlarla
elimektedir?
A) iirde Baudelaire gibi sembolist airlerin etkisinde kal-
malar
B) Divan edebiyat nazm biimleri yerine serbest mste-
zat, sone gibi biimleri tercih etmeleri
C) Aruz lsn kendilerinden nceki airlerden daha
baarl kullanmalar
D) Roman ve hikyede realizm ve natralizmin etkisini
Trkeye baaryla tamalar
E) Roman ve hikyelerinde halk hikyesi, mesnevi gibi
kltrmze ait eserlerin etkisinin grlmemesi
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
2 2. Kuann topland derginin kapanmasndan sonra top-
lum iin sanat anlayn benimseyen air, topluma yn
vermeye ynelik iirler yazd. iirlerinde Batllamay
hedef olarak gsterdi; bu ynyle adalamadan yana
olanlarn yoluna k tuttu. iirde biim gzelliine ve be-
timlemeye nem verdi. ocuklar iin yazd ermin
adl eseri dnda hep aruz lsn kulland. Halukun
Defteri, Rbab- ikeste, Rbabn Cevab yaptlarndan
bazlardr.
Bu parada sz edilen air, aadakilerden hangisi-
dir?
A) Cenap ahabettin B) Tevfik Fikret
C) Ahmet Haim D) Celal Sahir Erozan
E) Abdlhak Hamit
FECRAT TOPLULUU
3. Aadakilerden hangisi, Cenap ahabettin ve Ahmet
Haimin ortak bir zellii deildir?
A) Sembolizmin etkisinde kalmalar
B) Sanatl, ar bir dil kullanmalar
C) iirde kiisel duyularn ilemeleri
D) Baarl bir dzyaz ustas olarak bilinmeleri
E) Tiyatro alannda da eser sahibi olmalar
4. Aadakilerden hangisi retici bir metin deildir?
A) Hac Yolunda
B) Piyale
C) Frankfurt Seyahatnamesi
D) Krk Yl
E) Kavgalarm
5. Servetifnun topluluunun nesir alannda en nemli us-
tasdr. Yaznmzn ilk byk romancs kabul edilir. Bal-
zac, Flaubert, Stendhal gibi realistlerin etkisinde kalmtr.
Karakter tahlillerinde ve evre tasvirlerinde baarldr.
Romanlarnda sekin kiileri anlatrken hikyelerinde s-
radan insanlar anlatm, toplumsal sorunlara deinmitir.
Olduka ar bir dille yazd eserlerini sonradan sadele-
tirmitir. Mai ve Siyah, Ak- Memnu, Krk Hayatlar eser-
lerinden bazlardr.
Bu parada sz edilen yazar, aadakilerden hangi-
sidir?
A) Halit Ziya Uaklgil
B) Ahmet Rasim
C) Emin Blent Serdarolu
D) Hseyin Siret zsever
E) Mehmet Rauf
6. Aadakilerden hangisi ne Servetifnun ne Fecriti
topluluu iinde yer almtr?
A) Cenap ahabettin B) Tahsin Nahit
nite
C) ahabettin Sleyman D) Ahmet Rasim
E) Ali Faik Ozansoy
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
7. Servetifnun edebiyatlaryla ilgili olarak aadaki- 10. iirlerinde
lerden hangisi sylenemez?
A) Hrriyetsizlik ortam iinde olduklarna inanyorlard.
B) Hrriyetin kayna olarak Avrupay, zellikle Fransay
gryorlard.
C) Siyasi ortam, toplumsal konularla ilgili eser vermek
iin uygun bulmuyorlard.
D) Batl tarzda eitim veren okullarda yetitiklerinden
eski kltrmz iyi bilmiyorlard.
E) Edebiyat toplumu eitip Bat dzeyine karacak bir
ara olarak gryorlard.
8. 1896da bir derginin etrafnda bir araya geldiler. Bat kl-
tryle yetimilerdi. Bunun iin edebiyatn ynn daha
nce grlmedik bir ekilde Batya eviriyorlar, belki Trk
edebiyatndaki ilk yenilikilerin, inasi, Namk Kemal ve
Ziya Paann amaladklarnn ok ilerisine gtryorlar-
d. Bunun iin onlara Yeni Edebiyatlar , edebiyatlarna
da Yeni Edebiyat dendi. Bylece yeni sfat ilk kez bir
edebiyat grubumuz iin kullanld. Ancak iirde tam kar-
lamasa bile roman ve hikyede yeni sfatnn yerine hay
hay Bat ad konabilirdi. nk onlarn getirdii yenilik
aslnda Batnn 19. yzyl ortas eskisinden baka bir ey
deildi. Onlar bir tr tercmeciydi.
Bu parada tercmeci denerek kmsenen edebiyat
grubu aadakilerden hangisidir?
A) Tanzimatn ilk kuak sanatlar
B) Tanzimatn ikinci kuak sanatlar
C) Servetifnun edebiyatlar
D) Fecriti topluluu
E) Mill edebiyatlar
9. Servetifnun Dnemi retici metinleriyle ilgili olarak
aadakilerden hangisi sylenemez?
A) Halk eitmek ve genlere edebiyat sevdirmek ynn-
de gelitii
B) Dergi yazlar olarak kaleme alnd
C) Eski-yeni tartmalaryla eletiri trnde gelitii
D) Dilinin genellikle ar olduu
E) Gezi yazs ve an trnde nemli eserlerin verildii
FECRAT TOPLULUU NTE
1 TEST
hep aruz lsn kulland. Ona gre iir-
de nemli olan z deil, syleyitir. iirin deeri, iledi-
i konunun nemi ile deil, airin sz ahenkli syleme
baarsyla belirlenir. iir, ahenkli olunca anlalmasa da
gzeldir. iirlerinde dil ardr ve dsellik ne kmakta-
dr. O, gnlk yaamda toplumdan kat gibi, iirde de
gerekilikten uzak durmutur. Dizelerinde kendini hayale
kaptran bir insan portresi izmektedir. Gl Saatleri ve
Piyale iirlerinin topland iki eserdir.
Bu parada sz edilen air, aadakilerden hangisi-
dir?
A) Ahmet Haim
B) Tevfik Fikret
C) Cenap ahabettin
D) Abdlhak Hamit Tarhan
E) Recaizade Mahmut Ekrem
11. Snsn mebbeden o cehennem; senin bugn
Cennet kadar gzel vatann var, u grdn
Zmrt bakl, inci etaretli kzcaz
Kimdir bilir misin? Vatann... imdi saygsz
Bir gz bu nazl ehreye -Allah esirgesin-
Kem bir nazarla baksa tahamml eder misin?
ster misin, u ak sakaln pk muhteem
Pni-i vakaarna, bir kirli el demem,
Hatt yabanc bir el uzansn? u makberi, 3
Raz olur musun, taa tutsun u serseri?
Elbet hayr; o makber, o pni-i vakur
Kuds birer misl-i vatandr... Vatan gayur
nsanlarn omuzlar stnde ykselir.
Bu dizelerden Tevfik Fikretle ilgili olarak aadakiler-
den hangisine ulalamaz?
A) Toplum iin sanat anlayn iire uygulad
B) iiri dncelerini topluma aktarmak iin kulland
C) Divan edebiyat nazm biimlerini kullanmad
D) Sz sanatlarndan arnm, yaln bir iiri amalad
E) iirde l, kafiye gibi klasik ahenk unsurlarn koruduu
 FECRAT TOPLULUU
SERVETFNUN EDEBYATI VE
NTE
TEST 1
12. Tanzimatn ilk kuak edebiyatlarnn halka ulama 15. (I) Edebiyat- Cedide yazarlarnn Servetifnun lisan di-
amac vardr, dili sadeletirmeyi amalamlardr. yebileceimiz farkl bir nesir dili vardr. (II) Bu nesir divan

Servetifnun Dneminde ve Fecriti topluluunda edebiyatndaki ssl nesre dnk olmasa da Tanzimatn

halka ulama amac yoktur, dil ardr.
Bu cmlelerden aadakilerden hangisine varlabilir?
A) Tanzimattan sonra Trk yaz dilinin gnden gne sa-
deletiine
B) Tanzimat yazarlarnn edebiyat bir sanat olarak gr-
mediklerine
ilk kuak yazarlarnn sadelemeye dnk diliyle de kar-
latrlamayacak kadar ardr. (III) Yazarlar, zarif, ahenkli
ama duyulmam kelime ve tamlamalar bulmak iin deta
birbirleriyle yarmlardr.(IV) Hseyin Rahmi Grpnarn
roman ve hikyelerinde kulland bu ssl slup birok
Servetifnun yazarna rnek olmu ve neredeyse ortak bir
Servetifnun nesri oluturmutur. (V) Ancak kimi yazarla-

C) Halka ulama amac olan topluluklarn daha ok gn- rn kendi kltrel dzeylerini aarak szlk szlk kelime

demde kaldna aramalar, jale, julide, nlan, iyan, kebter gibi Fransz-
caym izlenimi uyandran kelimeleri kullanmalar bu dilin
D) Edeb topluluun amacnn dilinin niteliini belirlediine
yapaylamasna ve tepki ekmesine neden olmutur.
E) Fecriati topluluunun Servetifnun anlayn canlan-
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
drmay amaladna
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

13. Aadakilerin hangisinde verilen eser, karsndaki

yazara ait deildir?
A) Mai ve Siyah Halit Ziya Uaklgil

B) Tiryaki Szleri Cenap ahabettin

C) Hayat- Muhayyel Hseyin Cahit Yaln

D) Krk Hayatlar Sleyman Nazif

E) Bize Gre Ahmet Haim

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 16. Servetifnun nazm dilini kuran ----tir, Fransaya gidip ora-
da sembolistleri yakndan tanyan ----, byk bir air olma-
sna ramen onun kadar baarl deildir. Servetifnunun
4
14. Tevfik Fikretle Ahmet Haimi karlatran aadaki nesir dili ise ----nn dilidir. ----, Eyll gibi nemli bir eser
yarglardan hangisi yanltr? vermise de onun orta dzeydeki bir takipisi saylr.
A) Tevfik Fikret, parnasizmin etkisindeyken Ahmet Haim Bu parada bo braklan yerlere aadakilerden han-
iirlerini sembolizmin etkisinde yazmtr. gisinde verilenler srasyla getirilmelidir?

B) Tevfik Fikret, iire toplumsal bir ilev yklemi; Ahmet
Haim, iire toplumsal bir ilev yklemeye kar k-
mtr.
C) Tevfik Fikret, kimi iirlerini heceyle yazm; Ahmet Ha-
im iirlerini hep aruzla yazmtr.
D) Tevfik Fikret, didaktik iirler kaleme alm; Ahmet Haim,
iirde anlamn ne karlmasn doru bulmamtr.
A) Tevfik Fikret, Cenap ahabettin, Halit Ziya, Mehmet
Rauf
B) Tevfik Fikret, Ahmet Haim, Halit Ziya, Mehmet Rauf
C) Cenap ahabettin, Ahmet Haim, Halit Ziya, Mehmet
Rauf
D) Tevfik Fikret, Ahmet Haim, Mehmet Rauf, Halit Ziya
nite

E) Tevfik Fikret, iiri dz yazya yaklatrmaya kar k- E) Tevfik Fikret, Cenap ahabettin, Mehmet Rauf, Halit
m; Ahmet Haim iiri dz yazya yaklatrmtr. Ziya
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLULUU NTE
2 TEST

1. Edebiyatmzn ilk gereki romanlarndandr. Yazarnn
realizmde ulat baary ve natralizmle yaknlamasn
ortaya koymas asndan nemli bulunmutur. Romanda
Firdevs Hanm ve Adnan Beyin kiilikleri zerinden d-
nemin elenmekten baka kayglar olmayan, toplumun
iinde bulunduu ekonomik skntlara uzak, yallarnda
kurduklar yaamla byk kitlelerle ban koparm azn-
lk bir kesimin yaam tarz gzler nne serilmektedir. Ya-
zarn bu yaam tarzn anlatrken byk kitlelerin iinde
bulunduu skntlar yanstacak kahramanlara yer ver-
memesi eletiri konusu olmu ve Servetifnun yazarlarn
salon edebiyats olarak deerlendirenlerin iddialarn
glendirmitir.
Bu parada sz edilen eser ve yazar aadakilerin
hangisinde bir arada verilmitir?
A) Hayal inde-Hseyin Cahit Yaln
B) Gnl Hanm-Ahmet Hikmet Mftolu
4. Aadakilerden hangisi Fecriti topluluu iinde yer
almamtr?
A) Yakup Kadri Karaosmanolu
B) Ahmet Rasim
C) Hamdullah Suphi Tanrver
D) Faik Ali Ozansoy
E) Ali Canip Yntem
5. Bence iir, okunmak iin deil, dinlenmek iin yazlr. Bu-
nun iin iirde anlam deil, mziksellik nemsenmeli. Bu
dorultuda air, iirini ses deeri olan, dizeye ahenk katan
szcklerle yazmal. Bu da airin szck seiminde titiz
olmasn gerektirir.

C) Eyll-Mehmet Rauf Bu parada anlatlanlar, aadakilerden hangisinin

D) Ak- Memnu-Halit Ziya Uaklgil iir anlayyla uyumaktadr?
E) Araba Sevdas- Recaizade Mahmut Ekrem
A) Ahmet Haim

B) Tevfik Fikret
2. (I) Mensur iirde de saf iirde olduu gibi ahenk nemlidir.
C) Namk Kemal
(II) Bu iirde, nesirden ok, iirde ilenmesi uygun olan
airane temalar var. (III) Mensur iirin anlatm da ssl, D) Ziya Gkalp
sanatl yapsyla saf iirinkine yakndr. (IV) Mensur iir, E) Faruk Nafiz amlbel
lsz ve uyaksz olmasyla saf iirden ayrlr. (V) Edebi-
yatmzda Siyah nciler adl eseriyle Hseyin Rahminin
ilk baarl rneini verdii bu tre gnmzde iirsel anla-
tma merakl kimi deneme ustalarnn paragraf aralarnda
6. Kiilerin i dnyasna ynelen yazar, zellikle hasta kiile-
rastlamak mmkndr.
rin psikolojisi zerinde durdu. Bedenleri hasta, ruhlar bu-
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir nalmda olan kahramanlarnn kiiliinde kiilerin toplumun
bilgi yanl vardr? genel bakn zorlayan eilimlerine deindi. Bu ynyle 5
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. natralist romanclara yaklat. Realizmden de yararland
ama pek ok eserinde romantik ynler ne kt. Bu durum
onda bir eliki oluturmaktan te, renklilie merakl genel
3. Dedem koynunda yattka benimsin ey gzel toprak
Trk okuyucusunu olumlu ynde etkiledi. Gen Kz Kal-
Neler yapm bu millet en yakn tarihe bir sor bak
bi ve Son Emel romanlar da onun eserleri arasndadr.
Yerim sensin, gm sensin, cihanm cennetim hep sen
Bu parada sz edilen yazar, aadakilerden hangi-
Nasl bir zinde millet kt, grdm hasta sinenden
sidir?
Bu dizeler aadaki airlerden hangisine ait olabilir?
A) Halit Ziya Uaklgil
A) Sleyman Nazif
B) Ahmet Rasim
B) Ahmet Haim
C) Mehmet Rauf

3
C) Cenap ahabettin
D) Abdlhak Hamit Tarhan D) Hseyin Rahmi Grpnar

E) Recaizade Mahmut Ekrem E) Nabizade Nazm

 FECRAT TOPLULUU
SERVETFNUN EDEBYATI VE
NTE
TEST 2
7. (I) Edebiyat- Cedide Dneminde roman olduka geli- 10. Tevfik Fikretle Namk Kemali karlatran aadaki
mitir. (II) Bu dnemin romanlarnda betimlemeler ssle- yarglardan hangisi yanltr?
me amal deil, kiilerin karakterlerini ortaya koymak iin
A) Tevfik Fikret, Batdan alnma sone gibi nazm biimle-
yaplmtr. (III) Yazarlar, realizme balandklarndan eser-
rini kullanrken Namk Kemal kaside, gazel gibi klasik
lerinde kiiliklerini gizlemilerdir. (IV) Genellikle stanbulun
nazm biimlerini kullanmtr.
kenar semtlerinde oturan sradan insanlarn yaamn
konu edinmilerdir. (V) Bu da onlarn, roman stanbulun B) Tevfik Fikret, edebiyat alannda sadece iirle ura-
kklerinden kurtarp sokaklarna amalarn salamtr. mken Namk Kemal hemen hemen her trde eser
yazmtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
bilgi yanl vardr? C) Tevfik Fikret, parnasizmin etkisindeyken Namk Kemal
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV. romantizmin etkisindedir.

D) III. ve V. E) IV. ve V. D) Tevfik Fikret de Namk Kemal de iire toplumsal bir

ilev yklemilerdir.

E) Tevfik Fikret, hece lsn kmserken Namk Ke-

mal iirlerini hep hece lsyle yazmtr.

8. Aadakilerden hangisi Servetifnunla Fecritide

ortak deildir?

A) Roman ve hikyede byk bir gelime salanmas

B) Yenilikiliin Bat edebiyatna yaklama ynnde e-

killenmesi 11. Fecriti edebiyatlaryla ilgili olarak aadakilerden
hangisi sylenemez?
C) Edebiyatn halk siyasi olarak etkileme amacyla kulla-
nlmamas A) Servetifnuncularn halk edebiyatn dlamasn do-
ru bulmamlardr.
D) Dili sadeletirme dncesinin ilgi grmemesi
B) Edebiyatmz, Bat edebiyatnn dzeyine karmay
E) iirin sradan okuyucu tarafndan anlalmamasnn
amalamlardr.
sorun olarak grlmemesi
C) Arapa ve Farsa tamlamalarla ykl ar bir dil kul-
lanmlardr.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 D) Serbest mstezat, sone, terzarima gibi nazm biimle-
rini kullanmlardr.
6
9. Ak ve tabiat konular zerinde durmular, bireysel duy-
gular romantik bir tarzda ilemiler, lm temasyla d- E) iirde ahengin anlamdan nce geldiini iddia etmilerdir.
nemlerinin aydnlarnn karamsarln yanstmlar, halk
ilgilendiren gereklere hi deinmemiler. Bylece Trk
iirini Tanzimatn ilk dneminde girdii toplumcu yoldan
evirmilerdir.
Aadakilerden hangisi bu parada sz edilen air- 12. Piyale, Gl Saatleri, Evrak- Leyal gibi iir; Bize Gre ve
lerden deildir? I II III IV
A) Ahmet Haim Gurabahane-i Lklakn gibi dzyaz eserleriyle Ahmet Ha-

B) Tevfik Fikret V
im edebiyatmzn az yazan ama iyi yazan temsilcileri
C) Cenap ahabettin
arasnda yer alm, kalc bir konuma ulamtr.
nite

D) Recaizade Mahmut Ekrem Bu cmlede numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?

E) Abdlhak Hamit Tarhan A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLULUU NTE
2 TEST

13. I. Yoksulluk, isizlik gibi toplumsal sorunlara hi dein-
memitir.
II. Vatan sevgisi, Trk milletinin birlii gibi konulara hi
girmemitir.
III. Sadece insan ne karm, doay ihmal etmitir.
16. Sanat iin sanat anlayna balanan air sembolizmin
etkisindedir. Sembolizmin iirde nemli olan anlam deil,
mziksel syleyitir. anlay dorultusunda sanatl sy-
leyiin ne kt iirler yazmtr. Dili ardr. Dz yaz-
lar da vardr. Ancak bu yazlarda da sanatl syleyi ne
kar. zdeyi deerindeki szlerini Tiryaki Szleri adl

IV. iirin yoruma ak olmasn sanat asndan bir eksik- eserinde toplamtr.

lik olarak grmtr. Bu parada sz edilen air, aadakilerden hangisi-

V. iirin dzyazya yaklatrlmasnn iiri sanat asn- dir?

dan zayflatacan dnmtr. A) ahabettin Sleyman

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangileri, Ahmet
B) Ahmet Haim
Haimin iir zihniyetini anlatmamaktadr?
C) Cenap ahabettin
A) I. ve II B) II. ve III. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) IV. ve V. D) Abdlhak Hamit Tarhan

E) Sleyman Nazif

14. Fecriti adn neren airdir. iirlerini Abdlhak Hamitin

izgisinde yazmtr. iirlerinde Arapa ve Farsa kelime-
lere ska yer vermi, okuyanlar srekli renkli ve zengin 17. I. airliinin ikinci dneminde ann gelimelerini ve
bir hayal dnyas iinde tutmak isterken zaman zaman sosyal skntlar iirine yanstmtr.
doallktan uzaklam, yapay bir iirin iine dmtr.
II. Servetifnun dergisinin kapanmasndan sonraki iirle-
Fani Temasiller, Temasil, Elhan- Vatan iir kitaplar ona
rinde dil, kuann airlerine gre aktr.
aittir, sanat yn devlette stlendii grevler arasnda
kaybolmu ve unutulmutur. III. iirlerini serbest mstezat, sone, terzarima gibi

Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi- Batdan alnma biimlerde yazmtr.

dir? IV. Dier Servetifnun airlerinden farkl olarak iirlerinin

A) Ahmet Haim ounu hece lsyle yazmtr.
B) Sleyman Nazif V. Halk iin iir anlayyla ocuklara ve genlere yne-
C) Faik Ali Ozansoy lik retici iirler de yazmtr.
D) Cenap ahabettin
Tevfik Fikretle ilgili yukardaki cmlelerden hangisin-
E) Ali Canip Yntem de bir bilgi yanl vardr? 7

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

15. ki timsal-i kehkean-sakin
ki hemire, musiki ve iir
Beiinden beraber inmitir
O muazzez behit-i gmgetin 18. Aadakilerden hangisi nesir alannda eser verme-

Bu dizelerlerden yola klarak Fecriti topluluu ile mi, btn eserlerini manzum yazmtr?

ilgili olarak aadakilerden hangisine ulalamaz? A) Ziya Paa

A) iiri mzie yakn grdklerine
B) Tevfik Fikret
B) iirde ahenkli syleyii nemsediklerine
C) Ahmet Haim

3
C) Anlatmlarnn ssl, sanatl olduuna
D) iiri dzyazya yaklatrmaya altklarna D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) Divan edebiyat nazm biimlerini kullanmadklarna E) Cenap ahabettin

 FECRAT TOPLULUU
SERVETFNUN EDEBYATI VE
NTE
TEST 3
1. (I) Servetifnun edebiyatnn ana karakteri, ada Fran- 4. Edebiyat- Cedide topluluunun nclerinden Halit Ziya
sz edebiyatna benzer eser vermek ve bu eserlerde sanat I II
iin sanat anlayna bal bulunmaktr. (II) Onlarn r- Uaklgil, roman, yk ve mensur iirin dnda gezi trn-
nek edindikleri Fransz sanatlar, realist ve natralisttir. III IV
(III) Dolaysyla ncleri, J.J. Rousseau, Victor Hugo ve
de yazd eserlerle de adn duyurmu, realist izgideki
Goethedir. (IV) Ayn akmn iirde yapt yenilikler parna-
V
sizm ve biraz da sembolizmden izler tar. (V) Bu ynle-
riyle bu edebiyat, geleneksel Trk edebiyatndan ayrlm; bir yazardr.

roman ve hikyede Halit Ziya Uaklgil, iirde Tevfik Fikret Bu cmlede numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?
mektebi olarak bir r amtr. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Tevfik Fikretin hayatnn son yllarnda, ocuk ruhu ve o-

cuk diliyle, hece veznini kullanarak yazd ocuk iirle-
rinin bir araya getirilmesinden oluan bir eserdir. 1914te
baslm, 1946da yeni harflerle yaymlanmtr. Eserde 5. Edebiyat- Cedide romanyla ilgili olarak aadakiler-
ocuklara ynelik canl doa tasvirleri, oyun ve t man- den hangisi sylenemez?
zumeleri vardr.
A) Sosyal sorunlara ve sokaa kapaldr.
Bu parada sz edilen eser aadakilerden hangisidir?
B) Toplumun varlkl ve memur kesimine seslenmektedir.
A) Halukun Defteri
C) Realist ve natralist yazarlardan izler tamaktadr.
B) ermin D) Kiiler, dnemin kk ve saray evrelerinden seilmitir.
C) Rbab- ikeste E) Mekn, stanbuldan ok, Anadolu ehir ve kasabalardr.

D) Rbabn Cevab

E) Balklar

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8
3. I. Nesrin gelitirilmesinde Fransz yazarlarnn tekniin-
den yararlanlmtr. 6. Edebiyat- Cedide Dneminde ksa bir srede yazn sa-
nat ok ynl gelimitir. Bu dnemde Tevfik Fikret iir;
II. Trkenin klasik cmle yaps bozularak yer yer devrik
Halit Ziya Uaklgil roman ve hikye; Mehmet Rauf tiyatro;
cmleler kullanlmtr.
Hseyin Cahit Yaln makale ve eletiri; Cenap ahabet-
III. Ara cmleler ve balalar kullanlarak cmleler uzatl- tin iir, deneme ve gezi yazs gibi trlerde nemli eserler
mtr. vermilerdir.

IV. Noktalama iaretleri ilk kez kullanlarak nesrin anlal- Bu parada ad geen hangi yazn ustasyla ilgili bilgi

mas kolaylatrlmtr. yanltr?

A) Tevfik Fikret
V. Yklemsiz (eksiltili) cmlelerle anlatma canllk ka-
zandrlmaya allmtr. B) Halit Ziya Uaklgil

Servetifnun nesriyle ilgili yukardaki numaralanm C) Mehmet Rauf

nite

cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr? D) Cenap ahabettin

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Hseyin Cahit Yaln
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
FECRAT TOPLULUU NTE
3 TEST

7. Halit Ziya Uaklgille ilgili olarak aadakilerden han- 10. Aadakilerden hangisi Edebiyat- Cedide sanatla-
gisi sylenemez? rna ait bir eser deildir?

A) Romanlarnda dneminin sosyal problemlerini ele al- A) Gurabahane-i Laklakan

mtr. B) Mezardan Sesler

C) Ferda-i Garam
B) Realizmin etkisinde kalarak gzlemlerini romanlarna
yanstmtr. D) Solgun Demet
E) Suriye Mektuplar
C) Hikyelerinde Anadoluya alm, zmir yresinin ger-
eklerini baaryla anlatmtr.

D) Hikyelerini romanlarna gre daha anlalr bir dille

yazmtr.

E) Roman ve hikyeleri dnda an kitaplar ve mensur

iirleri nemlidir.

8. Ahmet Haimle Tevfik Fikreti karlatran aadaki

yarglardan hangisi yanltr?

A) Her ikisi de iinde yer aldklar edebiyat grubunun en

11. Aadakilerin hangisinde bir Trk sanatsnn etki-
lendii akm yanl verilmitir?
ok gndemde kalan airidir.
Yazar Akm
B) Ahmet Haim, iirde sembolizmin etkisiyle sesi; Tevfik
A) Namk Kemal Romantizm
Fikret, parnasizmin etkisiyle tasviri ne karmtr.
B) Ahmet Mithat Efendi Romantizm
C) Ahmet Haim, gezi, fkra, deneme trlerinde de yaz
C) inasi Klasisizm
yazm; Tevfik Fikret yalnz iir trnde kalem kullan-
mtr. D) Halit Ziya Uaklgil Realizm
E) Ahmet Haim Srrealizm
D) Ahmet Haim, duygunun iirini yazm; Tevfik Fikret
iirini dncelerini aktarmak iin kullanmtr.

E) Ahmet Haim, aruzu terk etmi; Tevfik Fikret aruzu en

iyi kullanan Trk airlerindendir.

9. I. iirde ilk kez noktalama iaretlerinin kullanlmas

II. iirde allmam badatrmalara yer verilmesi

III. Makale trnde eser verilmesi
IV. Serbest mstezadn yaygn olarak kullanlmas
V. iire konusuna gre balk konmas
Yukardakilerden hangileri Servetifnun sanatlarna
ait yenilikler deildir?
12. Halit Ziya Uaklgilin Ak- Memnu roman, ----
Bu cmle aadakilerden hangisiyle srdrlemez?
A) Edebiyat- Cedide izgisinde yazlm nemli bir eserdir.
B) konusunu stanbulun kk ve yal yaamndan almak-
tadr.

3
C) toplum iin sanat dorultusunda yazlm bir eserdir.
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV. D) realizm ve natralizmin etkisinde kaleme alnmtr.
D) III. ve V. E) IV. ve V. E) bir zmre edebiyat rn olarak ar bir dille yazlmtr.

SERVETFNUN EDEBYATI VE
NTE
TEST 3
13. Roman, hikye ve mensur iir yazan yazar, eserlerinde
genellikle kendisini anlatmtr. Romanlar, yaad ya
da yaamak istedii olaylar anlatan, kendisini farkl bir
biimde canlandran birer uzun hikye gibidir. Eserlerin-
de kadnlara geni bir yer vermi; Mehasin, Sis gibi kadn
dergisi saylabilecek dergiler karmtr. Eserleri dil rg-
s bakmndan genellikle zayftr ancak psikolojik tahliller
yapmadaki baars eserlerine bir lde bir derinlik ka-
zandrmtr. Hanmlar Arasnda, Eski Ak Geceleri, Bir
Akn Tarihi gibi eserleri vardr. Cidal, Pene, Sansar
gibi birka tiyatro da kaleme almtr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Ahmet Mithat Efendi
B) Ahmet Hikmet Mftolu
C) Mehmet Rauf
D) Halit Ziya Uaklgil
E) Nabizade Nazm
14. Aadakilerden hangisi Servetifnun Dneminde ya-
amasna ramen Servetifnunculara katlmamtr?
A) Celal Sahir Erozan B) Hseyin Suat Yaln
C) Hseyin Rahmi Grpnar D) Hseyin Cahit Yaln
E) Sleyman Nazif
DL VE ANLA 11
TRK EDEBYATI
TIM
10
15. Aadakilerden hangisi parnasizmin Servetifnun i-
irine yansmasndan kaynaklanmtr?
A) Cenap ahabettinin iirlerinde duygularn simgelerle
anlatlmas
B) Tevfik Fikretin iirlerinde toplumcu ynn ne kmas
C) airlerin genellikle ar bir dil kullanmalar
D) Kimi iirlerde lirizmin dncenin nne gemesi
E) Tevfik Fikretin kimi iirlerinde gereki betimlemeler
yapmas
FECRAT TOPLULUU
16. Fecriti azas, kendilerine herkesten ziyade edebiyat-
perver ve azim-perver olmaktan fazla bir kymet ve ehem-
miyet vermemekle beraber, temelini attklar messesenin
ilim ve edebiyat lnde zmrt renkli bir glgelik hline
gelmesini beklerken imdilik Avrupadaki benzerlerinin k-
k bir rneini temsil ve irae (gsterme) etmesine ala-
caklardr.
Fecriatinin kurulu bildirisinden alnan bu cmleden
Fecriati topluluu ile ilgili olarak aadakilerden han-
gisine ulalamaz?
A) Dnemlerini edebiyat asndan yoksul bulduklar
B) Kendilerini Batl air ve yazarlardan stn bulduklar
C) Anlatmlarnn yabanc kelimelerle ykl ve ssl olduu
D) Avrupadaki edeb gelimeleri rnek aldklar
E) Nesirde uzun cmleli, ok tamlamal bir dil kullandklar
17. I. Anlam dize ve beytin dna tarmalar
II. Aruz lsn tercih etmeleri
III. Uyak, redif gibi ahenk unsurlarn kullanmalar
IV. Sanat iin sanat anlayn benimsemeleri
V. iirde noktalama iaretlerini kullanmalar
Yukardakilerden hangileri Servetifnun airleriyle di-
van airlerinin ortak bir zellii deildir?
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
18. Sanat ahsi ve muhteremdir. ilkesine bal kalan ----,
edebiyat hakkndaki amalarn birletirmemi, renkli bir
gruptur. Bu heyette sanat ahsiyetine sahip ve edebiyat-
ta yeniliin yaplmasna inanan kiiler bulunduu gibi eski
statlar taklit eden ve yenilik dncesini zmsememi
kiiler de bulunmutur. Bunun iin yl gibi ksa bir sre
bir arada kalabilmi, her biri kendi dncesi dorultusun-
da farkl bir yol edinmitir.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) Tanzimatn ilk kua
B) Tanzimatn ikinci kua
C) Servetifnun edebiyatlar
nite
D) Fecriati topluluu
E) Edebiyat- Cedideciler
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
1. Ahmet Haimin aadaki hangi zellii divan airle-
rinde yoktur?
A) Dilinin ar ve sanatl olmas
B) Sosyal problemlere deinmemesi
C) Aruz lsn kullanmas
D) Ahenge nem vermesi
E) Sone nazm biimini kullanmas
2. Aadakilerin hangisi divan iiriyle Servetifnun ii-
rinin ortak zelliklerinden deildir?
A) Sanatn n planda tutulmas
B) Kafiyede ses benzerliinin yeterli grlmesi
C) Arapa ve Farsa tamlamalara sk sk yer verilmesi
D) Aruz lsnn kullanlmas
E) Ak, hzn, karamsarlk gibi bireysel duygularn ilen-
mesi
3. Aadakilerden hangisi Fecriticilerin amalarndan
biri deildir?
A) Halka ak konferanslar vererek halkn edeb zevkini
ykseltmek
B) Bat lkelerindeki benzer kurumlarla gr alverii
ierisinde olmak
C) Dilin, edebiyatn ve sosyal ilimlerin gelimesine hizmet
etmek
D) Batdaki birok eseri Trkeye kazandrmak iin bir
3
tercme komisyonu oluturmak
E) Kendilerinden nceki topluluklarn yaayan temsilcile-
rinin eserlerini tantmak
FECRAT TOPLULUU NTE
4 TEST
4. Gazetelerde edeb fkra ve makaleler yazmtr. Dzya-
zlar iirlerinden farkl zellik gsterir. Bu yazlarda, dn-
yayla ilgili gr ve izlenimlerini sanatl da olsa anlalr
ve nkteli bir dille aktarmtr. Dzyazlarnda kelime se-
imine gsterdii zen nemlidir. Fkra ve izlenimlerinden
oluan kk nesirlerini Bize Gre; tedavi iin gittii
Frankfurttaki seyahat notlarn Frankfurt Seyahatname-
si; dier yazlarn ise Gurabahane-i Lklakn ad altn-
da kitaplatrmtr.
Bu parada sz edilen sanat, aadakilerden han-
gisidir?
A) ahabettin Sleyman
B) Ahmet Haim
C) Cenap ahabettin
D) Abdlhak Hamit Tarhan
E) Sleyman Nazif
5. Aadakilerin hangisi Tevfik Fikretin bir zellii de-
ildir?
A) Baarl tasvirler yapmtr.
B) Manzum hikyeler yazmtr.
C) Msray iirin birimi hline getirmitir.
D) iiri dzyazya yaklatrmtr.
E) iirlerinde hayatn hep olumlu taraflar vardr.
6. Fecriati topluluu iinde hikye ve roman alannda eser 11
veren sanatlar, ----, Cemil Sleyman ve zzettin Melihtir.
Cemil Sleyman ve zzettin Melih, Edebiyat- Cedide ya-
zarlarnn izgisinde yol alrken dierleri bu trlerdeki asl
baarlarna Mill Edebiyat Dneminde ulamlardr.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerin hangi-
sinde verilenler getirilmelidir?
A) Yakup Kadri, Refik Halit
B) Ahmet Rasim, Yakup Kadri
C) Hseyin Rahmi, Refik Halit
D) Ahmet Rasim, Hseyin Rahmi
E) Ali Canip, Hseyin Rahmi

SERVETFNUN EDEBYATI VE
NTE
TEST 4
7. lk roman Nadidede Ahmet Mithatn tarz kendini gster-
mektedir. Romantizme zg bir ikilik ve halk kltrndeki
meddah tarzn andran slup bu romanda izlenmektedir.
Realizme ancak Hayal inde adl ikinci romannda ge-
ebilmitir. Edebiyat- Cedideye zg dilin kullanld bu
roman da teknik ynden salam saylmaz. Yazar, bu y-
nyle romanda hep bir acemilik devresinde kalm saylr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Hseyin Rahmi Grpnar
B) Ahmet Hikmet Mftolu
C) Mehmet Rauf
D) Hseyin Cahit Yaln
E) Nabizade Nazm
8. stanbulun igalini protesto etmek iin yazd Kara Bir
Gn adl yazdan sonra Maltaya srld. Maltadaki iz-
lenim ve iirlerini Malta Geceleri ad altnda toplad.
Edebiyat dnyasnda daha nce Servetifnun dergisinde
yazd iirlerden ok bu eserlerle anld. Kendisini Namk
Kemalin izgisinde gren air, onun gibi vatan iirleri yaz-
maya alt. Ancak onun baarsn yakalayamad.
Bu parada sz edilen sanat, aadakilerden han-
gisidir?
A) Sleyman Nazif B) Ahmet Haim
C) Cenap ahabettin D) Emin Blent Serdarolu
E) Faik Ali Ozansoy
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
12
9. Aadakilerden hangisi Servetifnun edebiyatnn
genel zelliklerinden biri deildir?
A) Sanatlar, iirde parnasizm ve sembolizmin; roman
ve hikyede realizmin etkisinde kaldlar.
B) Eserlerinde dnemin aydnlarnn ruh hlini yanstan
koyu bir karamsarlk vardr.
C) Romanda ilenen kahramanlar ounlukla tara kesi-
mine ait, dlanm insanlardr.
D) air ve yazarlar, daha ok slup ve ekil zerinde du-
rurlar.
E) Bat kltrne duyulan hayranlk eserlerde kendini
kk ve yal yaamn anlatmak olarak yansmtr.
FECRAT TOPLULUU
10. Bunlar iirlerinde biim-ierik ikiliini kaldrmaya, iirin
anlamyla yapsn kaynatrmaya alrlar. sterler ki i-
irlerinde ses ve anlam ayrlmaz hle gelsin, dzyazya
evrilemesin, ses ve anlam ylesine yorulsun ki anlam
tek bana syrlp karlamasn, iir katksz biim olan
mzie yaklasn.
Bu yarglar aadakilerin hangisiyle ilgilidir?
A) Tanzimatn ilk kuak airleri
B) Tanzimatn airleri
C) Fecritide toplanan saf iirciler
D) Tevfik Fikreti izleyen toplumcu airler
E) Manzum hikyeciler
11. Tevfik Fikret ile ilgili aadaki bilgilerden hangisi yan-
ltr?
A) lk iirlerinde sanat iin sanat grn benimsemi
ve bireysel konular ele almtr.
B) Edebiyat- Cedide izgisinde yazd iirlerde ar bir
dil kullanmtr.
C) Aruz hatalarn gidererek bu ly Trkeye baary-
la uygulamtr.
D) Servetifnun dergisinden ayrldktan sonra bireysel
konular ilemitir.
E) iirlerinde noktalama iaretlerine nem vermitir.
12. Ocak banda oturmu bir ihtiyarca kadn
Az! Az! diye feryad eden ocuklarnn
Kartrp duruyorken pien nevlesini
kard yuttuu yalarda rpnan sesini:
-Durundu yavrularm, ite imdicek piecek
Fakat ne hl ise bir trl pimiyordu yemek!
ocuklarn yeniden balamt nleleri
Bu iirdeki sanat anlay, biim ve ierik zellikleri
bakmndan aadaki airlerimizden hangisinin iir
anlayna uygundur?
A) Tevfik Fikret B) Cenap ahabettin
nite
C) Ahmet Haim D) Tahsin Nahid
E) Recaizade Mahmut Ekrem
 SERVETFNUN EDEBYATI VE
13. Tp eitimi iin gittii Fransada Baudelairei izleyen sanat-
lardan etkilenen sanatnn iirlerinde ahenk ve musiki
nemli bir yer tutar. Dili olduka ardr. Arapa, Farsa
kelime ve tamlamalar ok sk ve allmn dnda kulla-
nr. Saat-i semenfam (yasemin renkli saatler) tamlamas
tartmalara yol amtr. Sembolizmi edebiyatmza geti-
ren air olarak bilinir.
Bu parada tantlan Servetifnun sanats kimdir?
A) Ahmet Haim
B) Tevfik Fikret
C) Cenap ahabettin
D) Tahsin Nahit
E) Emin Blent Serdarolu
14. I. Yasak bir akn trajik sonular dile getirilmitir.
II. Teknik ynden kusursuzdur, bu romanla Trk roman,
Bat romannn seviyesini yakalamtr.
III. Halit Ziya Uaklgilin en baarl romanlarndan biridir.
IV. Romann en nemli kahramanlarndan Bihter, Madam
Bovaryi hatrlatr.
Yukarda zellikleri verilen roman, aadakilerden
hangisidir?
A) Ak- Memnu B) ntibah
C) Krk Hayatlar D) Mai ve Siyah
E) Kadn Penesi
15. Bireyci bir sanat anlayn savunan bu topluluktakiler sa-
natn muhterem ve kiisel bir etkinlik olmas gerektiini
savundular. iirde, sembolizmin etkisinde kaldlar. Byk
hedeflerle bir araya geldiler ancak nemli bir varlk gs-
teremeden daldlar. Yerlerini an siyasi ve dnsel
ortamna daha uygun eser oluturan mill edebiyatlara
braktlar.
Yukarda zellikleri verilen edeb topluluk aadaki-
lerden hangisidir?
A) Toplumcu Gerekiler
B) Edebiyat- Cedideciler
3
C) Tanzimatlar
D) Fecriaticiler
E) Garipiler
FECRAT TOPLULUU NTE
4 TEST
16. 1909da Fecriti topluluuna katld, bu topluluun dal-
masndan sonra da iirler yazmay srdrd. iirlerinin
hepsi de aruzla yazlmtr. Ak ve doa temalarn ile-
dii, sembolizm akm anlayna uygun olarak yazd
iirlerinde hayale ve musikiye byk nem verdi. Gl
iirleri yannda, deiik konular youn bir dille anlatan fk-
ralar da vardr.
Yukarda sz edilen sanat aadakilerden hangisi-
dir?
A) Cenap ahabettin
B) Sleyman Nazif
C) Ahmet Haim
D) Yahya Kemal Beyatl
E) Ziya Gkalp
17. Genlik yllarnda ahabettin Sleyman ile olan dostluu
sayesinde Fecriati topluluuna katld, bu toplulukta Ah-
met Haimin sanat anlayna baland. Ancak o bir air
deil, hikyeci ve romancyd. iirle tek ilgisi mensur iir-
ler yazmasyd. Erenlerin Bandan ve Okun Ucundan
mensur iir eserlerinde olduu kadar romanlarnda da
Ahmet Haimin sanatl syleyiini ve nesirdeki slup m-
kemmelliyetiliini onda hayatnn sonuna kadar bulmak
mmkndr. Eserleri arasnda iki monografi vardr. Bun-
lardan biri Atatrk, dieri Ahmet Haimi anlatmaktadr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Yakup Kadri Karaosmanolu
B) Refik Halit Karay
C) Hseyin Rahmi Grpnar
D) Hseyin Cahit Yaln
E) Ali Canip Yntem
13
18. Aadakilerden hangisinde bir Servetifnun yazar
veya airinden sz edilmemektedir?
A) Edebiyatmzda Batl anlamda romancln ilk byk
temsilcisi kabul edilmektedir.
B) Beyit hakimiyetini krarak Trk iirini dzyazya yak-
latran ilk Trk airidir.
C) lk psikolojik roman yazarak Trk edebiyatnda, sanat
yeteneiyle orantl olmayan bir ne kavumutur.
D) Elhan- ita adl iirinde kar yandaki estetik gzel-
lii sanatkrane bir slupla aktarmaya almtr.
E) Sahra, Makber gibi iirlerinin yannda deiik biim-
lerde yazd dramlaryla da ad anlan byk bir Trk
airidir.
 1. Servetifnun edebiyatn en nl iki ismiyle adlandrarak ona ---- ve ----mektebi diyenler de olmutur.

2. Servetifnun edebiyat, Tanzimatn ikinci kuak yazarlarndan ......................in gen sanatlar Servetifnun dergisi etrafnda

toplamasyla balamtr.

3. ......................, edebiyatmzda kuruluunu bir bildiriyle ilan eden ilk topluluktur.

4. Servetifnun romanc ve hikayecileri, daha ok .................... ve .................... akmlarnn etkisinde kalmlardr.

5. ......................, Fransada eitim grrken Bat edebiyatndaki gelimelere tanklk etmi ve bu konuyla ilgili rendiklerini Ser-

vetifnun genlerine anlatmtr.

6. Servetifnun airleri, iirlerini ...................... lsyle yazmlardr.

7. Tanzimat yazarlarndan ......................, Servetifnun genlerini eletirerek onlara Dekadanlar demitir.

8. Servetifnun dergisi, ...................... ylnda, air ...................... ynetiminde bir edebiyat dergisi olarak kmaya balad.

9. ......................, Tevfik Fikretin hece lsyle yazd tek eserdir.

10. Sanat kiisel ve muhteremdir. diyen ...................... sanatlar, edebiyatn toplumsal amalarla kullanlmasn doru bulma-

mlardr oysa kendilerinden sonra gelen mill edebiyatlar edebiyat toplumu eitmede bir ara olarak grmlerdir.

11. Baudelaireden etkilenerek Verlaine, Mallarme gibi airlerin oluturduu ...................... akmnda airin grleni kendi kiisel

prizmasndan geirerek ve simgelerle aktarmas nerilir.

12. ......................, edebiyatmzda Batl anlamda ilk realist romanmz kabul edilir; bu roman, teknik bakmdan, ilk realist romanmz

Araba Sevdasndan ok daha stndr.

13. Servetifnun dneminde retici metinler, daha ok ...................... dergisinde yaymlanan makale ve eletiri yazlarndan olu-

mutur.

14. Kara Bir Gn adl makalesinden dolay Maltaya srlen ......................, bir Servetifnun yazar olsa da kendisini Namk
14
Kemalin izgisindeki bir air olarak grmtr.

15. ......................, edebiyatmzda saf iirin ve sembolizmin en nemli temsilcileri arasnda kabul edilir. airin Merdiven gibi baz

iirleri klasiklerimiz arasnda yerini almtr, denebilir.

Cevaplar

1. Tevfik Fikret, Halit Ziya Uaklgil 6. aruz 11. sembolizm

2. Recaizade Mahmut Ekrem 7. Ahmet Mithat Efendi 12. Mai ve Siyah
3. Fecriati 8. 1896, Tevfik Fikret 13. Servetifnun
4. realizm ve natralizm 9. ermin 14. Sleyman Nazif
nite

5. Cenap ahabettin 10. Fecriti 15. Ahmet Haim

 1. Tevfik Fikretin mimar olmasyla parnasizmden
etkilenmesi arasndaki ilgiyi anlatnz.

2. Halit Ziya Uaklgil:

Hseyin Cahit Yaln:

Ahmet Haim:

Cenap ahabettin:

Yukardaki sanatlarn etkilendii edeb akm,

adlarnn karsna yaznz.

3. Servetifnun sanatlarnn eserlerinde neden

sosyal konulara deinmediklerini aklaynz.

4. Ak- Memnu romannn konusuyla ait olduu

15
dnemin sosyal yaps arasndaki ilgiyi ksaca
aklaynz.

5. Servetifnun sanatlarna ait retici metinler-

den n trlerini de belirterek yaznz.

3
 6.
fasikl
D N E M etici Metinler
AT Oluumu - r iir)
EDEBY
MLLdebiyat DnemileniGnetiren Metinleler
r(
Mill E Heyecan Di Edeb Metin
e n
Coku v resinde Olua
v
Olay e
 MLL EDEBYAT DNE M
RETEN
TEST 1 umu / retici Metinler
Mill Edebiyat Dneminin Olu

1. Tevfik Fikretin 1911de Gen Kalemler dergisinde Trkenin sadeletiril-

I II III IV
Gen Kalemler dergisi mer Seyfettin ve
me ilkelerini ortaya koyan Yeni Lisan adl makaleyi yaymlamas Mill Ede-
Ali Canip Yntem tarafndan karlm,
V
sonradan onlara Ziya Gkalp de katl-
biyatn balangc kabul edilebilir.
mtr.
Bu cmlede numaralanm bilgilerden hangisi yanltr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Milli Edebiyatn kkleri Tanzimat Dnemine dayanr. O dnemde Ahmet

Vefik Paa, emsettin Sami ve Ahmet Cevdet Paann Trk kltrn
aratrmaya ynelik abalar Namk Kemalin 1897 Yunan Sava srasn-
da yazd Cenge Giderken adl iirinde dillendirdii Ben bir Trkm,
dinim, cinsim uludur dizesinde somut bir Trkle doru yol almtr.
Bu iirden etkilenen gen yazar ve airler zamanla kmelenmi ve kendi-
Ziya Gkalp Ali Canip Yntem
lerine ait dergiler kararak dncelerini ortaya koymulardr.
Bu paradaki bilgi yanl aadakilerin hangisinde aklanmtr?

A) emsettin Sami Trk kltryle ilgili aratrmalar yapmamtr.

Namk Kemal, iir ve yazlarnda
B) Cenge Giderken iiri Namk Kemalin deil, Mehmet Emin
Osmanlnn varlnn ve birliinin ko-
Yurdakulundur.
runmas zerinde durmu; iirlerinde
C) Cenge Giderken iiri Yunan Sava ile ilgili deildir.
vatan, millet temalarn ska ilemise
de Trkle dorudan deinmemitir. D) Tanzimat Dneminde mill edebiyatn olumasn salayacak bir a-
lma yaplmamtr.

E) Mill edebiyat dergiler etrafnda olumamtr.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

3. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?

2
A) Mill edebiyatlar; Gen Kalemler, Trk Dernei gibi dergiler etrafn-
Kurtulu Sava, sadece asker bir kar
da bir araya gelmitir.
koyu deil, ayn zamanda Trk halk-
nn kendi kltrne sahip kmasnn da B) Mill edebiyatn olutuu dnemde Osmanl aydnlar arasnda Os-

mcadelesidir. Bu mcadelenin edeb ve manlclk, slamclk, Batclk ve Trklk olmak zere drt ana

kltrel temelleri savatan nce atlm- akm kendini gstermitir.

tr. C) Mill edebiyat fikri ilk kez Kurtulu Sava yllarnda Anadolu halknn
Yunanllara kar verdii destans mcadele srasnda gndeme gel-
mitir.

D) Mill edebiyatn olumasnda Balkanlarda isyan eden aznlklara kar

savaan gen subaylarn milliyetilik akmndan etkilenmesinin katk-
s olmutur.
nite

E) Osmanlnn Balkan Savanda dilenen baary gsterememesi, ay-

dnlar arasnda yeni zm yollarnn aranmasna neden olmutur.
 MLL EDEBYAT D NEM KONU
Mill Edebiyat Dneminin Oluumu
/ retici Metinler 1 TEST

1. (I) Balkan Savandan sonra Trklk akm gn ge-
tike siyasi bir akma dnmtr. (II) Trk Dernei,
1908de kurulmu, 1911de kendi adnda bir dergi de -
karmaya balamtr. (III) Bu dernek daha sonra yerini
Ziya Gkalpin bakanlnda kurulan ve ayn isimle bir
dergi karan Yeni Lisana brakmtr. (IV) Ahmet Hikmet
Mftolu, Yusuf Akura gibi Trk isimler Cenge Gider-
ken iirinin airinin yannda yer alm, onun derneine
ye olmulardr. (V) 12 Mart 1912de tbbiyeli genler de
bir araya gelerek Trk Oca derneini kurdular ve yurdun
pek ok yerinde bu dernein ubelerini atlar.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Aadakilerden hangisi mill edebiyatlarn dilin sade-
letirilmesiyle ilgili dile getirdikleri bir gr deildir?
A) Arapa, Farsa dil kurallar ve bu kurallara gre olu-
turulmu tamlamalar kullanlmamaldr.
B) z Trkenin gelitirilmesinde Azerice, zbeke gibi
Trk azlarnn imknlarndan yararlanlmaldr.
C) Arapa ve Farsa kelimeler, bu dillerde olduu gibi de-
il, Trkede sylendikleri gibi yazlmaldr.
D) Konuma ve yaz dili arasndaki fark kalkmal, stanbul
az Tkenin hem konuma hem yaz dili olmaldr.
E) Arapa ve Farsa kavramlarn Trkede e anlamllar
varsa Trke olan kavramlar tercih edilmelidir.

Yldzl Soru 1
2. Aadakilerden hangisi milli edebiyatn olumaya
balad yllarda Osmanl aydnlar arasnda gelien
akmlardan deildir?
Aadakilerden hangisi Mill Ede
biyat Dnemi ya-
A) Cumhuriyetilik
zarlarnn zelliklerinden deildir
?
B) Trklk
A) Halk kltrne ynelme
C) Osmanlclk
B) slup ve sanat grlerinde
birlik iind e olma
D) Batclk
C) Sosyal ve ilm konular sade
bir dille ele alma
E) slamclk
D) Sanat toplum iindir. grn
savunma
E) Servetifnun ve Fecriati Dn
emi sanatlaryla
ayn gr benimseme

3. (I) Mill Edebiyat Dnemi retici metinlerinin belki en

3
nemli zellii nceki dnemlerde yazlanlardan daha
sade bir dille yazlmalardr. (II) Bu metinlerde Tanzimat
aydnlarnn gl ifadeler bulmak iin bavurduklar, Fars-
a ve Arapa kavramlarla ykl uzun tamlamalar yoktur.
(III) Edebiyat- Cedide ve Fecriatinin Franszca kokan
yapay dilleri de bu metinlerden uzaktr. (IV) Mill edebi-
yat edeb adan bu iki akma kar gelitiinden ona ait 5. Aadakilerden hangisi Mill Edebiyat Dneminde -
metinlerin bu iki akma ait metinlere benzemesi yerinde kan yayn organlarndan deildir?
olmazd. (V) Sadece mer Seyfettin deil, Ahmet Haim, A) Trk Sz
Halide Edip, Yahya Kemal gibi yazarlar da an, sohbet, fk-
B) Halka Doru
ra gibi yazlarnda sade bir dil kullanmlardr.
C) Yeni Mecmua

4
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr? D) Trk Yurdu

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Tercman- Hakikat

 MLL EDEBYAT DNE M
KONU
TEST 1 umu / retici Metinler
Mill Edebiyat Dneminin Olu
6. (I) Mill edebiyatn olutuu dnemde btn akmlar, mem-
leketi kurtarma ortak amacna sahiptiler. (II) Tartma ko-
nusu olan, bu kurtuluun nasl olacayd, daha dorusu
zmd. (III) Batclarn nclerinden Ali Canip Ynteme
gre Prometenin gkten atei almas gibi Batdan me-
deniyet ateini getirmekten baka are yoktu. (IV) Trk
Ziya Gkalp de medeniyet ateinin Batdan getirilme-
sinden yanayd ancak muasrlama dedii bu abay
Trkleme ve slamlama ile birlikte dnyordu.
(V) slamc Mehmet Akif ise teknolojinin Batdan alnmas-
na kar kmadan dine sarlmay ve Osmanlnn ncl-
nde slam birliini salamay zm olarak gryordu.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Mill edebiyatlarla ilgili olarak aadakilerden han-
gisi sylenemez?
A) Dergiler etrafnda bir araya gelmilerdir.
B) Eserlerini sade bir dille yazmlardr.
C) Toplum iin sanat izgisinde eser vermilerdir.
D) Edebiyatn ynn Anadoluya evirmeye almlar-
dr.
E) An, tarih, felsefe gibi retici metin trnde eser ver-
memilerdir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4 A) Falih Rfk Atay B) Mithat Cemal Kuntay
8. Senelerden beri Trk milletinin sosyolojisini ve psikolojisini
tetkik iin sarf ettiim mesainin mahsulleri kafamn iinde
istif edilmi duruyordu. Bunlar meydana atmak iin yalnz
bir vesilenin zuhuruna ihtiya vard. te Gen Kalemlerde
mer Seyfettinin balam olduu mcadele bu vesileyi
hazrlad.
Ziya Gkalpe ait bu metinden mill edebiyatlarla ilgi-
li olarak aadakilerden hangisine ulalr?
A) Sanat iin sanat anlaynda olduklar
B) Edebiyat bir bilim olarak grdkleri
C) Bir dnce etrafnda toplanmadklar
D) Toplum iin sanat anlayn benimsedikleri
E) zgn bir edebiyat izgisi oluturmaya altklar
9. Trk dili edebiyatnda otuz be sene evvel balayan sade-
lii ldrenler Servetifnunculard. Onlarn yle cmleleri,
msralar vard ki iinde hi Trke kelime yoktu. imdi
yeni bir hayata, yeni bir intibak devresine giren Trklere
yeni, tabii bir lisan yani kendi lisanlar lazmd; mill bir ede-
biyat meydana getirmek iin evvela yeni bir lisan isterdi.
Eski lisan hastayd ve bu hastaln sebebi de iindeki l-
zumsuz ve yabanc kaidelerdi.
Yeni Lisan makalesinde dile getirilen bu dnceler-
den mill edebiyatlarla ilgili olarak aadakilerden
hangisine ulalamaz?
A) Servetifnuncularn dil anlayna kar olduklarna
B) Tanzimatn ilk kuann dili sadeletirme amacn
nemsediklerine
C) Mill bir edebiyatn olumasn dilin sadeletirilmesine
bal grdklerine
D) Dili sadeletirme abalarn sosyal ve siyasi ortamn
bir gerei olarak grdklerine
E) Eski lisanda yabanc kurallarn uygulandna
10. Mill Edebiyat Dneminde Ziya Gkalp, dnce arlkl
eserleri; mer Seyfettin yk ve makaleleri; Cenap aha-
bettin, iir ve gezi yazlar; Fuat Kprl edebiyat aratr-
malar; sonraki dnemde Halide Edip Advar da romanlar
ile kendisinden sz ettirmitir.
Bu parada aadakilerden hangisi ile ilgili bir bilgi
yanl vardr?
A) Ziya Gkalp B) mer Seyfettin
C) Cenap ahabettin D) Fuat Kprl
E) Halide Edip Advar
11. Aadakilerden hangisi, mill edebiyat iinde yer al-
mamtr?
C) Refik Halit Karay D) Ahmet Haim
E) Yakup Kadri Karaosmanolu
12. Tanrm sana dedi ki Ey Trk rk, bu yerden
Gnelere szlen kartal gibi u, yksel!
Senin, her kuvveti, ram edici ellerin
Btn marur balara yldrmlar saacak
Bu dizelerin airi aadaki akmlardan hangisine ba-
l olabilir?
A) Cumhuriyetilik B) Trklk
C) Osmanlclk D) Batclk
nite
E) slamclk

13. iirlerinin yan sra nesir olarak makale, an, deneme,
mektup trlerinde yazlar yazm, eviriler yapmtr. Ya-
zlar Dergh, Trk Yurdu, Byk Mecmua gibi dergiler-
de kmtr. Nesirlerini de iirleri gibi gl bir Trkeyle
yazm, geni bilgi birikimiyle eksiksiz slubu eserlerine
zgnlk katmtr. Baz nesirleri Aziz stanbul, stiklal
Savana dair yazd yazlar da Eil Dalar ad altnda
rencileri tarafndan kitaplatrlmtr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Ali Canip Yntem
C) Fuat Kprl D) Ziya Gkalp
E) Mehmet Emin Yurdakul
14. Fecriati nesriyle mill edebiyat nesrini karlatran
aadaki yarglardan hangisi yanltr?
A) Fecriati nesri ar bir dille yazlmken mill edebiyat
nesri, dnemine gre sade bir dille yazlmtr.
B) Fecriati nesrinde sanat yapma amac ne karken
mill edebiyat nesrinde dnceyi aktarmak nemsen-
mitir.
C) Fecriati Dneminde nesirde toplumsal sorunlar ak-
tarmak amalanmken mill edebiyatlar, toplumsal
sorunlara deinmemilerdir.
D) Fecriati nesri Arapa ve Farsa tamlamalarla rly-
ken mill edebiyat nesrinde genellikle bu tamlamalarn
kullanlmasndan kanlmtr.
E) Fecriati nesrinde toplumu bir siyasi dnceye ynlen-
dirme amac yokken mill edebiyat nesrinde topluma
milliyetilii alama amac vardr.
15. Roman ve hikyenin yan sra an, makale, eletiri, ede-
biyat tarihi gibi retici metin trnde de eser vermitir.
slubu pek akc deildir. Allmn dnda bir cmle ya-
ps, tutuk ve yer yer bozuk bir anlatm vardr. Eserlerinin
nemi daha ok Kurtulu Savana dair anlattklarndan
gelir. Trkn Atele mtihan, Mor Salkml Ev an; n-
giliz Edebiyat Tarihi, Trkiyede ark, Garp ve Amerikan
Tesirleri adl eitim ve inceleme eserleri vardr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Halide Edip Advar
C) Fuat Kprl D) Ziya Gkalp
E) Mehmet Emin Yurdakul
MLL EDEBYAT D NEM KONU
Mill Edebiyat Dneminin Oluumu
/ retici Metinler 1 TEST
16. Trk edebiyat, Trk hukuku, Trk dncesi zerine
yapt aratrmalarla mill edebiyata malzeme salam,
makaleleriyle mill edebiyatn tannmasna katkda bulun-
mutur. Trk Edebiyat Tarihinde Usul adl makalesiyle
edebiyat tarihilerine yol gstermitir. Trk Edebiyatnda
lk Mutasavvflar, Trk Edebiyat Tarihi, Trk Saz airleri
adl eserleriyle edebiyat tarihiliimizde divan edebiyat
dna kmada nemli bir r amtr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Halide Edip Advar
C) Fuat Kprl D) Ziya Gkalp
E) Mehmet Emin Yurdakul
17. Aadakilerden hangisi mill edebiyatlarn amala-
rndan deildir?
A) Anadoluya ynelerek halk kltrn aratrmak ve ta-
ntmak
B) Konuma dilindeki kelimelerle yaz dilini zenginletirmek
C) Trklk dncesini aydnlara ve halka alamak
D) Arapa ve Farsa bilimsel terimlerin yerine Franszca
terimler getirmek
E) Ortak bir yaz Trkesi oluturarak dil birliinin olu-
masna katkda bulunmak
5
18. anakkale Cephesine gnderilen 40 kadar air arasnda
yer ald. Sava yllarnda kartlan Harp Mecmuasnda
vatan, millet temalarn ileyen iirlerini yaymlad. Mill
Mcadele yllarnda da bu tr iirler yazmaya devam etti.
30 Austos Zaferinden sonra yazd Vatan Hisleri adl
iirinin lmez bu vatan farz- muhal lse de hatt / ek-
mez krenin srt bu tbt- cesmi eklindeki son iki ms-
ras TBMMde Mustafa Kemal tarafndan okundu. Bu olay
onun nn daha da artrd.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir?
A) Ahmet Haim B) Tevfik Fikret
C) Cenap ahabettin D) Abdlhak Hamit Tarhan
E) Mithat Cemal Kuntay
 RETEN
NEM
MLL EDEBYAT Dren
TEST 2 Metinler (iir)
Coku ve Heyecan Dile Geti
Toplum iin sanat anlayn benimseyen
airler, iiri dncelerini aktarmak iin
kullanrlar. Bunun iin iirde sanatl sy-
leyiten ok, anlatlanlar nemserler.
Sanatl syleyi genellikle iirin bir
gerei olarak grlm, Cumhuriyet
Dnemindeki Garip akmna kadar btn
Trk iir akmlar iirde sz sanatlarndan
yararlanmlardr. Ancak bu yararlanma
dneme gre deimitir. rnein divan
edebiyatnnda sanatl syleyi ama iken
Tanzimatn ilk kua iin sanatl syle-
yi dnceyi daha iyi anlatmak iin bir
aratr.
Mill edebiyatlar, dilde, dncede,
sanatta halka ynelme ilkesiyle iirlerini
halkn anlayaca bir dille, mill deerleri
ne kararak ve halk ozanlarnn iirlerini
biim bakmndan da dikkate alarak yaz-
maya almlar, iirde Arapa ve Fars- 3. Fecriati iiriyle milli edebiyat iirini karlatran aadaki yarglar-
a kaynakl etkilere kar kmlardr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
6 D) Fecriati iirinin dili Arapa ve Farsa tamlamalar ile yklyken mill
Saf iir anlayndaki airlere gre iir
saygn ve kiisel bir etkinliktir. Onlar, bu
anlay dorultusunda iiri sokaa ait dil
ve duygulardan uzaklatrmaya alm,
iiri ulalmas g, romantik bir uzakla
tamaya almlardr.
1. Bir lke ki arsnda dnen btn sermaye
Sanatna yol gsteren ilimle fen Trkndr
Hirfetleri birbirine daim eder himaye
Tersaneler, fabrikalar, vapur, tren Trkndr
Ey Trk olu, ite senin orasdr vatann
Ziya Gkalpe ait bu dizelerden Mill Edebiyat Dnemi iiri ilgili ola-
rak aadakilerden hangisine ulalamaz?
A) Dilinin dnemine gre sade olduu
B) Hece lsnn kullanld
C) Ahenk unsuru olarak uyak ve rediften yararlanld
D) Toplum iin sanat anlaynn benimsendii
E) Sanatl syleyiin ierikten daha ok nemsendii
2. I. Halka doru ilkesiyle iir ilk kez Anadoluya almtr.
II. Toplumu etkileme amac olduundan sade bir dil kullanlmtr.
III. Halk iiri nazm biimlerinden yararlanma yoluna gidilmitir.
IV. airanelikten kanma ilkesiyle iir sz sanatlarndan arndrlmaya
allmtr.
V. airler, genellikle ilk iirlerinde kullandklar aruzdan vazgeip hece
lsne ynelmilerdir.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisinde anlatlanlar mill
edebiyat iiriyle ilgili deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
dan hangisi yanltr?
A) Fecriati airleri iin sanatl syleyi ama iken mill edebiyat airlerinin
amac duygu ve dncelerini halka aktarmaktr.
B) Fecriati iirinde l aruzken mill edebiyat iirinde hece ls kulla-
nlmtr.
C) Fecriati airleri Fransz sembolist airlerini rnek almlar, mill edebi-
yat airleri ise divan iirini canlandrmaya almlardr.
edebiyat iiri genellikle sade bir dille yazlmtr.
E) Fecriati iirinde lm, doa temalar ne kar; mill edebiyat iirinde
ise vatan, millet, Anadolu sevgisi temas ar basmaktadr.
4. Ne kadar gaml bu akam vakti
Bakn benzemiyor mutade
Gk yeil, yer sar, mercan dallar
Dalm stndeki kular yde
Ahmet Haime ait bu dizelerden yola klarak saf iirle ilgili olarak
aadakilerden hangisi sylenemez?
A) air iin nemli olan iyi ve gzel syleyitir. anlay esas alnmtr.
B) iirde her tr ideolojik syleyiten kanlmtr.
C) iir gnlk dilin sradanlklarndan uzaklatrlmaya allmtr.
nite
D) Simgesel bir anlatm benimsenmi, doal gereklikten uzaklalmtr.
E) Halk diline zg nkteli syleyi iire tanmtr.

1. (I) Mill edebiyat iirinin balangcn Sleyman Nazifin
Tanzimat Dneminde Yunan Harbi esnasnda halkn kah-
ramanlk duygularn coturmak iin yazd Cenge Gider-
ken adl iire dayandrmak mmkndr. (II) air, bu iirin-
de ve daha sonra yazdklarnda hece lsn kullanm,
bylece mill iirle divan iiri arasna mesafe koymutur.
(III) mer Seyfettin az saydaki iirlerini yaln bir Trkeyle
ve hece lsn kullanarak yazmtr. (IV) Ziya Gkalpin
Trk milliyetiliini anlatt iirler de bu ekilde kaleme
alnmtr. (V) Bu airler, biim ve dil bakmndan iirlerini
halk iirine, z bakmndan ise Tanzimatn ilk kuana ve
zellikle Namk Kemale yaklatrmlardr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Grnd:
-Oh benim olum, gel etme krma sakn!
Ne istedin kfeden yavrum? Az yok, dili yok,
Baban sekiz sene kulland... Hem de derdi ki: ok
Uurlu bir kfedir, kalmadm hemen yksz...
Baban gidince demek kald det ksz!
Onunla besliyeceksin ananla kardeini.
Bebek misin daha renmedin mi sen iini?
Dedim ki ben de:
Ayol dinle annenin szn...
Yukardaki dizeler biim, syleyi ve z bakmndan
incelendiinde bu dizelerin aadaki airlerden han-
gisine ait olduu sylenebilir?
A) Yahya Kemal Beyatl
B) Mehmet Akif Ersoy
C) Ahmet Haim
D) Ziya Gkalp
E) Mehmet Emin Yurdakul
3. Mill edebiyat airleri, genellikle ---- rnek alm, iirlerini
yaln bir dille, bazen drtlkler hlinde ve hece lsyle
sylemilerdir.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) divan airlerini B) Tanzimat airlerini
4
C) Tevfik Fikreti D) halk airlerini
E) Yahya Kemali
MLL EDEBYAT DNEM KONU
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) 2 TEST
4. Edebiyat yaamna Fecriati topluluuna katlarak balad.
lk iirlerini aruz lsyle yazd. mer Seyfettinin yann-
da yer alarak Gen Kalemler dergisine yazlar verdi. Bu
yazlarda Trkenin sadelemesini savundu. Yeni iirlerin-
de hece lsn kulland, ancak halk edebiyat nazm bi-
imlerine ilgi gstermedi. Ak ve doa konularnda yazd
lirik iirlerinde Bat edebiyatndan alnma nazm biimlerini
tercih etti. iirlerini Getiim Yol adl eserinde toplad.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi-
dir?
A) Ahmet Haim B) Tevfik Fikret
C) Ali Canip Yntem D) Ziya Gkalp
E) Mithat Cemal Kuntay
Yldzl Soru 2
Aadakilerden hangisi Mill Ede
biyat Dnemi co-
ku ve heyecan dile getiren met
inlerin zelliklerin-
den deildir?
A) Mazmunlara ve sz sanatlarn
a nem verilmesi
B) Hece lsnn arlkta olma
s
C) Konusunu dnemin sosyal
ve siyasi olaylarndan
almas
D) Yaln ve anlalr bir dille yaz
lmas
E) Halk iiri gelenei ile benzer
zel likler tamas
5. Edebiyatmzda Ahmet Haim ve Yahya Kemal gibi 7
nemli airlerce temsil edilen saf iirle ilgili olarak
aadakilerden hangisi sylenemez?
A) sel ve bireyci bir yaklamla insann evrensel duygu-
lar dile getirilmeye allmtr.
B) iirin sradanlamasna kar klarak iirde kelime
seimine nem verilmitir.
C) iirde dnce deil, ahenkli syleyi nemsenmi;
imgelerden yararlanlmtr.
D) iirin bir dnceyi yaymak iin kullanlmasna kar
klm, iir duygunun emrine verilmitir.
E) lnn iiri doal syleyiten uzaklatrd iddia
edilmi, serbest iir rnekleri verilmitir.
 NEM
MLL EDEBYAT Dren
KONU
TEST 2 Metinler (iir)
Coku ve Heyecan Dile Geti
6. Manzume ile saf iiri karlatran aadaki yarglar- 10. Paristeyken Fransz airleriyle tant. Jean Mores, Char-
dan hangisi yanltr?
A) Manzumede yksel anlatmdan yararlanlrken saf
iir btn nesir rneklerinden uzaktr.
B) Manzume de saf iir gibi msralardan oluur, baz saf
iir rnekleri gibi ll uyakl olur.
C) Manzumede bir olay aktarmak amalanabilirken saf
iirde olay aktarma sz konusu deildir.
D) Manzumede reticilik sz konusuyken saf iirde duy-
guyu sanatl bir syleyile ifade etmekten baka bir
ama gdlemez.
E) Manzume hece lsyle yazlrken saf iirde, hep
aruz ls kullanlmtr.
7. Uydurma sz yapmayz
Yapma sze sapmayz
Trkelemi, Trkedir
Eski kke tapmayz
Arapaya meyletme
rana hi gitme
Tecvidi halktan ren
Fasihlerden iitme
Mill edebiyatn dil anlayn ortaya koyan bu dizeler
aadakilerden hangisine ait olabilir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Mehmet Akif Ersoy
C) Ahmet Haim D) Ziya Gkalp
E) Abdlhak Hamit Tarhan
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8 8. Aadakilerden hangisi mill edebiyat iinde yer al-
mamtr?
A) Faruk Nafiz amlbel B) Cenap ahabettin
C) Ali Canip Yntem D) Ziya Gkalp
E) Mithat Cemal Kuntay
9. Aadakilerden hangisi sanatn ilevi ve mill mese-
lelere yaklamyla mill edebiyata yakn olmasna ra-
men btn iirlerini aruzla yazmtr?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Mehmet Akif Ersoy
C) Ahmet Haim D) Ziya Gkalp
E) Abdlhak Hamit Tarhan
les Baudelaire, Paul Verlaine gibi sanatlarn eserlerinde
grd l, biim ve titizlikten etkilenmesi air, kiilii-
nin gelimesini salad. Fransz sembolistlerinin z iir
anlayna uygun halis(saf) iir dncesine baland.
Derun ahenk anlay zerinde titizlikle durdu. Fransz
iiriyle yakn ilikileri onun Trk iirine yeni bir bak a-
s kazandrmasn salad. Eski kuak sanatlaryla yeni
kuak sanatlar arasnda aruz-hece tartmasnn kz-
t dnemde aruz vezni ile iir yazmasna karn hece ile
yazan airlerin yannda yer ald. Sadece bir iirini hece
lsyle kaleme ald.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Mehmet Akif Ersoy
C) Ahmet Haim D) Ziya Gkalp
E) Faruk Nafiz amlbel
11. (I) Mill edebiyat iirini Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya
Gkalpin iirleriyle snrlandramayz. (II) ki airimizin de
hece lsyle yazdklar didaktik-epik iirleri sanat a-
sndan zayftr. (III) Bu tr retici ve halk kltrne yakn
dizeler Fuat Kprl ve Hamdullah Suphi Tanrver gibi
saf iir temsilcilerince iir bile kabul edilmemitir. (IV) Mill
Edebiyat iin ortak bir yn aranacaksa bu, Servetifnunun
ar Trkesine kar olma eilimidir. (V) Bu eilim Meh-
met Akif gibi aruz lsn kullanan airlerce de paylal-
mtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Krk minareden duyulmaz ezan
Hep ocaklar snm, devrilmi kazan
Bir inilti duydum, sandm bir ozan
Sesime ses veren karl dalarm
Bu dizeler, biim, syleyi ve konu bakmndan ince-
lendiinde aadaki hangi dneme ait olduu syle-
nebilir?
A) Divan edebiyat B) Tanzimatn ilk kua
C) Fecriati edebiyat D) Edebiyat- Cedide
E) Mill edebiyat
13. Mill edebiyat iirinde aadakilerden hangisi yoktur?
A) Hece ls B) Ahenk unsurlar
nite
C) Divan nazm biimleri D) Romantizm
E) Memleket sevgisi
 MLL EDEBYAT DNEM KONU
Coku ve Heyecan Dile Getiren
Metinler (iir) 2 TEST

14. Bozulan balarn zm ac 17. Servetifnunculardan Tevfik Fikret ve Cenab ahabettin,

Asi kle kesmi eski harac milliyetimize, hissimize, zevkimize muhalif fakat gzel i-
Yine yedi kral giymiler tac irler, Fransz tarz iirler vcda getirmilerdir. Servetif-
ahin yuvasn kargalar sarm nunculardan hibiri esasl ve mhim bir yenilik gstermi
saylamaz. Onlarda yle msralara rastlanr ki iinde hi
Haydi eski ozan al saz eline
Trke kelime yoktur. Eski nazm ekillerini deitirip son-
Dmanlar iine dsn velvele
netleri alm ve bir salon edebiyat vcuda getirmilerdir.
De ki: Hor bakmayn bu durgun sele
Fecriaticiler de Servet-i Fnuncular tekrar etmilerdir.
O, yetmi bir kavme akn karm
Servetifnunculardan tek ayrldklar nokta, onlarn en kul-
Fuat Kprlye ait bu dizelerden yola klarak mill
lanlmayan kelimeleri kamuslardan bulmalarna mukabil,
edebiyat airleri ile ilgili olarak aadakilerden hangi-
Fecriati mensuplarnn bunu yapmamasdr.
si sylenemez?
Fecriaticiler gentirler, zekidirler, vatann midi onlardadr.
A) Halk iirini rnek aldklar
Onlar alacak, okuyacak, tekaml edeceklerdir. Bizi mill
B) Hece lsn kullandklar
bir edebiyattan mahrum brakan eski ve suni lisan terk
C) l ve uya nemsemedikleri edeceklerdir. Dnkleri taklid etmekten vazgetikleri gn
D) Halk edebiyat nazm biimlerini kullandklar hakiki bir fecir olacak, onlarn sayesinde yeni bir lisanla
E) Halk deyilerinden yararlandklar terennm olunan mill bir edebiyat doacaktr.
Yeni Lisan makalesinden alnan bu paragraftan
15. Aadakilerden hangisi Ahmet Haimle Mehmet
yola klarak mill edebiyatlarla ilgili olarak aada-
Akifte ortaktr?
kilerden hangisi sylenemez?
A) Btn iirlerinde aruz lsn kullanmalar
A) Servetifnun iirini sanat asndan gzel bulsalar da
B) Saf iir anlayn benimsemeleri
z bakmndan beenmediklerine
C) Fransz sembolistlerinden etkilenmeleri
B) Servetifnun iirini hem dil hem biim bakmndan
D) Toplum iin sanat anlayna kar olmalar
Trkeye uzak bulduklarna
E) Genellikle ak, doa ve lm temalarn ilemeleri
C) Fecriati airlerinin sanat anlayn benimseyip gelitir-
16. Ne sad var, ne bir yrr bdr meye altklarna
Uhrev bir skn iinde civr D) Fecriati airlerini Servetifnun izgisinden uzaklatrp
mer olmu gezer, synet-i Hak kendi izgilerine ynlendirmeye altklarna
u yatan beldenin huzruna bak E) Eski anlaytan vazgemeyi mill edebiyatn iinde yer
O semlar kadar ycelmi aln almann koulu olarak grdklerine
akarak snesinden fkn
Bir zaman snmeyen nighyle
9
Necm-i shirde sanki bir hle!
Duruyor her evin nnde mer
Dinliyor b-haber ierdekiler 18. I. Btn iirlerini aruz lsyle yazmas
Gemedik en harb bir yapy
II. Tema bakmndan mill edebiyatlara yaklamas
Yokladk sal sollu her kapy
Geldik artk medne hricine III. Dncelerini manzumeler yazarak aktarmas
Bir adr grd, durdu kald yine
IV. iirin retici olmasna kar kmas
Bu dizelerle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez? V. Halk airlerini rnek almas
A) Saf iir anlay dorultusunda yazlmtr. Yukardakilerden hangileri Mehmet Akif Ersoyla ilgili
B) Ahenk unsurlarndan yararlanlmtr. deildir?

4
C) Bir manzumeden alnmtr. A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) Manzum bir hikye rneidir. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
E) Mehmet Akif Ersoya ait olabilir.
 MLL EDEBYAT DbNE M
RETEN
TEST 3 Metinler
Olay evresinde Oluan Ede
Olay hikyesi ve durum hikyesi olmak
zere iki tr hikye vardr. Olay hikyesi,
Fransz yazar Maupassantn adyla
zdelemiken durum hikyesi, Rus
yazar ehovun adyla zdelemitir.
Maupassant, hikyelerinde bir olay se-
rim, dm, zm blmleri etrafnda
gelitirerek anlatrken ehov, bir durumu
tahlil etmekle yetinir.
ehov
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
10
Mill edebiyatn en nemli iddias dn-
cede, sanatta, dilde halka ynelmektir.
Cumhuriyetten nce stanbul, toplumun
bir kesimini temsil ederken halka yneli
Anadoluya ynelile zdelemitir.
1. ki dakika gemeden odann sedef kakmal ceviz kapsndan pala bykl,
iri, levent, en bir adam girdi. nce siyah kalarnn altnda iri gzleri par-
lyordu. Belindeki silahlk botu. Btn kullarnn tekpsuna, secdesine
alan sadrazam, bir an, eteine kapanlmasn bekledi. Oturduu mor
uha kapl sedirin daima plen ar srma saandaki yuma, altndan,
ii bo kk bir kafa gibi akn duruyordu. Sadrazam syleyecek bir
ey bulamad. Byle gs ileride kabark, ba yukar kalkk bir adam
mrnde ilk defa gryordu. Kubbe vezirleri bile huzurunda iki bklm
dururlard. Muhsin elebi, gayet tabii bir sesle sordu:
Beni istetmisiniz, ne syleyeceksiniz efendim?
ey...
Buyrunuz efendim.
Buyur olum, yle bir otur da...
Bu paradan yola klarak mer Seyfettinle ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) Hikyelerini sade bir dille yazd
B) Hikyelerinde, yaanmas mmkn olaylar anlatt
C) Kimi hikyelerinin konusunu tarihten ald
D) Kii betimlemelerinin gereki olduu
E) Hikyecilikte ehov tarzn benimsedii
2. Mill Edebiyat Dnemi roman ve hikyesi ile ilgili olarak aadaki-
lerden hangisi sylenemez?
A) Romann yn Anadoludan stanbula evrilmi, kk ve yal evrele-
rinde geen olaylar ilenmitir.
B) Konuma dilinin akcl ve scakl hikyeye tand, bylece ko-
numa diliyle yaz dilini birletirme iddias hikyede gerekleti.
C) Hikyede mizahn okuyucuyu artrma ynnden yararlanld; bylece
hikye, edebiyat okuyucusunu artrma ilevi grd.
D) Romanlarda yakn dnem, Kurtulu Sava, eitim sorunu ve kadna
bak gibi konular ilendi.
nite
E) Romanda toplumun her snfndan kiiler ilendi, bylece Servetif-
nun Dneminde bir kesime ynelen roman btn topluma ait oldu.
 MLL EDEBYAT DNEM RETEN
Olay evresinde Oluan Edeb
Metinler 3 TEST

3. Konusunu Osmanl tarihinden alan, eitli dnemlerin toplumsal yaam-

n, gelenek ve greneklerini, inanlarn gln yanlaryla iledii oyun-
laryla tannd. Yaymlanan ilk oyunu ise Kprllerdir. Ama asl nne Milli Edebiyat Dneminde bilinen ya-

Fermanl Deli Hazretleri adl oyununun sahnelenmesiyle kavutu. Trk zarlardan neredeyse hi kimse tiyatro

Kz, stanbul Efendisi, Gen Osman dier eserleri arasndadr. zerinde younlamam; sadece Reat
Nuri Gntekin roman ve hikyelerinin ya-
Bu parada sz edilen tiyatro yazar aadakilerden hangisidir?
nnda pek ok tiyatro eseri yazmtr.
A) Ziya Gkalp

B) mer Seyfettin

C) Musahipzade Celal

D) Fuat Kprl

E) Refik Halit Karay

Reat Nuri Gntekin

Yakup Kadri Karaosmanolu

4. I. Roman, hikye, an, mensur iir ve monografi trlerinde eser vermi-

tir. Yakup Kadri Karaosmanolu, Tanzimat
sonras Trk toplumunun geirdii de- 11
II. Tanzimat Dneminden 1950li yllara kadar yakn dnem Trk toplu-
iimi bir tarihi veya bir toplum bilim-
munun geirdii deiimi baaryla anlatmtr.
ci gibi ele alm, eserleriyle o gnlerin
III. Mill edebiyatlar arasnda kabul edilse de anlatm aydnlara zg- yaamna k tutmu, bugn zellikle
dr, cmlelerinde bir dnem Fecriati topluuna katlm olmasnn iz- I. Dnya Sava ve ardndaki Kurtulu
leri vardr. Savamz aratran kiilere nemli bir

IV. Romantizmden etkilenmi, romanlarnda olaanst olaylara ve do- malzeme sunmutur.

al gereklikle uyumayan tasvirlere yer vermekten kanmamtr.

V. Tezli roman trnn edebiyatmzdaki en baarl temsilcilerinden biri

olarak kabul edilir.

Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisinde anlatlanlar Ya-

4
kup Kadri Karaosmanolu ile ilgili deildir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 MLL EDEBYAT DbNE M
KONU
TEST 3 Metinler
Olay evresinde Oluan Ede

1. Bir genlik hevesi hlinde balayan romancl, ihtirasl
benlii ve aile yn, Dou kltrne, okul yn Bat kl-
trne dayanan birikimiyle birleince hzla gelimi ve
edebiyatmza nl eserler kazandrmakla neticelenmitir.
Seviye Talip ve Raikin Annesi gibi ilk romanlar uzun
bir ak hikyesi biiminde ise de Cumhuriyet yllarnda
yazd Sinekli Bakkal edebiyatmzn klasikleri arasnda
yerini alm saylr. Eserleri gcn genellikle konusundan
alr. Anlatm zayftr, cmlelerinde yer yer hatalar vardr.
Ancak bu durum onun geni bir okuyucu kitlesine ulama-
sna engel olmamtr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Halide Edip Advar
4. (I) Refik Halit Karay; yk, roman, an, deneme, tiyatro, fk-
ra, mizah trlerinde eser vermitir. (II)Trk hikyeciliinde
Anadoluyu bal bana bir konu hline getiren ilk yazar-
lardandr. (III) Realizmin etkisinde kalm, olaylar hibir
teze bal kalmadan salam bir teknik ve baarl evre
betimlemeleri ile birlikte anlatmaya zen gstermitir.
(IV) gzlemlerinde ayrntya ok girmezken d gzlem-
lerinde yer yer bir ressam baarsna ular. (V) Haristan
ve Glistan, Gnl Hanm, alayanlar onun bilinen
eserleri arasndadr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

B) Yakup Kadri Karaosmanolu 5. Memleket hikyelerinin ilk baarl rneklerinin verildii

I
C) Reat Nuri Gntekin
Mill Edebiyat Dneminde, eserlerde sade bir dil kullanl-
D) Refik Halit Karay II

E) Halit Ziya Uaklgil mtr, realizmin etkisi ar basmaktadr, tarih konulara de-
III IV
inilmemi, o gnn toplumunun her kesiminden kiilerin
V
yaam baarl bir ekilde eserlere tanmtr.
Bu cmlede numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-
2. Aadakilerden hangisi, Servetifnun Dneminde
gi yanl vardr?
geri kald gibi Mill Edebiyat Dneminde de yeteri
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
kadar gelimemitir?
A) Tiyatro B) Roman C) Hikye
6. Aadakilerden hangisi mill edebiyat iinde yer alan
D) iir E) An
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
yazarlara ait bir roman deildir?

A) Mai ve Siyah B) Ankara

12 C) Yeni Turan D) Yeil Gece

E) Yezidin Kz

3. mer Seyfettin, And, Falaka, Beyaz Lale, Pembe ncili 7. mer Seyfettinle ilgili olarak aadakilerden hangisi
Kaftan, ve Mill Sava Hikyeleri gibi eserleriyle Trk oku- sylenemez?
yucusunun hafzasnda unutulmaz bir iz brakmtr.
A) Hikyeciliiyle ne kan ilk yazarmzdr.
Bu cmlede geen aadaki hangi eserle ilgili bilgi
B) Maupassant tarz ykcln nemli temsilcilerin-
yanltr?
dendir.
A) And
C) Konularn gndelik hayattan, anlarndan ve tarihten
B) Falaka almtr.
C) Beyaz Lale D) Efruz Bey adl eseri bir hikye boyutunun ilerisindedir.
nite

D) Pembe ncili Kaftan E) Dili sadeletirmeyi amalam ama bunu uygulayama-

E) Milli Sava Hikyeleri mtr.
 MLL EDEBYAT DNEM KONU
Olay evresinde Oluan Edeb
Metinler 3 TEST

8. (I) kinci Merutiyetle birlikte yeniden balayan tiyatro
almalar, 1914te ilk resm tiyatromuz Darlbedayi-i
Osmaninin kurulmasyla hzlanmtr. (II) Ancak I. Dnya
Sava, tiyatro eitiminin istenen baarda yrtlmesine
engel olmutur. (III) Yakup Kadri Karaosmanolunun ba-
ta Balkesir Muhasebecisi olmak zere pek ok oyununu
saymazsak bu dnemde edebiyatlarn tiyatroya ok ilgi
gsterdikleri sylenemez. (IV) mer Seyfettin Mahupluk
mtihan adnda bir eser kaleme alm. (V) Halide Edipin
Kenan obanlar, Maske ve Ruh adl oyunlar onun ok
saydaki roman arasnda yeteri kadar duyulmamtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. En ok eser veren yazarlarmzdandr. Mizahla renklen-
mi, akc bir anlatm vardr. Srgn olarak bulunduu
Anadoluyu yakndan tanm ve hikyelerinde ok ynl
ilemitir. Dili dnemine gre sadedir. Genlik yllarnda
katld Fecriati topluluunun etkisini hikyelerine tama-
mtr. Memleket Hikyeleri ve Gurbet Hikyeleri adl
eserleri ok nemlidir. Mizah yazlarnda Kirpi mahlasn
kullanmtr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?
A) Halide Edip Advar
B) Yakup Kadri Karaosmanolu
C) Reat Nuri Gntekin

D) Refik Halit Karay

E) Halit Ziya Uaklgil

Yldzl Soru 3
9. Aadakilerden hangisinin tr tekilerden farkldr?
A) Sodom ve Gomore B) Okun Ucundan
C) Ankara D) Hkm Gecesi Aadakilerden hangisi Mill
Edebiyat Dnemi
E) Yaban hikyeciliinin zelliklerinden
biri deildir?
A) Ahmet Hamdi Tanpnar nc
lnde gelimitir.
B) Halk ve halkn sorunlar ele
alnmtr.
C) ten ve samimi bir anlatma
bav urulmutur.
10. Mill edebiyatn yk ve romanyla ilgili olarak aa- D) stanbul Trkesi esas alna
rak yaz lmtr.
dakilerden hangisi sylenemez?
E) Genellikle realist akmn etkis
inde kalnmtr.
A) Roman, kiilerin ait olduu sosyal snf asndan s-
nrlandrlmam; edebiyatmzda ilk kez bu dnemde
birden ok eserde Anadolu insan romanda kendisine
13
yer bulmutur.

B) Roman, teknik bakmdan gelimi, olay akn ska

kesme gibi Tanzimat alkanlklar terk edilmi, dn-
ce olay iinde eritilmitir.

C) ykde yalnz bireysel konular ilenmi, bylece y-
knn dncenin arac hline gelerek sanatsal yn-
n yitirmesinin nne geilmitir.
D) Sade, gnlk dile yakn, akc bir dil kullanlarak
hikyenin byk okuyucu kitlelerinin ilgisini ekmesi
salanmtr.
12. Ateten Gmlek romanyla ilgili olarak aadakiler-
den hangisi sylenemez?
A) Yurt sevgisini kiiler arasndaki sevgiyle birlikte iledii
B) zmirin igalinden sonraki olaylar anlatt
C) Gnlk olarak tutulan notlarn romana uyarlanmas bi-
iminde yazld

4
E) Kurtulu Savan anlatan romanlarda ak da ihmal
D) Kurtulu Savan anlatan ilk romanmz olduu
edilmemi, bylece romann kuru bir tarih kitab zelli-
ine brnmesi engellenmitir. E) Reat Nuri Gntekinin en baarl roman kabul edildii
 MLL EDEBYAT DbNE M
KONU
TEST 3 Metinler
Olay evresinde Oluan Ede

13. Aadakilerin hangisinde bo braklan yere ayra 15. (I) mer Seyfettin, edebiyat alanndaki yeteneini hikye
iindeki ad getirilemez? zerinde younlatran ilk yazarmzdr. (II) Gen ya-
ta lmesine ramen 140a yakn eser yazmtr. (III) Bu
A) ----, kadn kahramanlar ne kard, mill duygular
hikyelerinin nemli bir ksm manzumdur. (IV) Hikye
ve Dou-Bat atmasn kendi bak asyla iledii
kaynaklar arasnda gnlk yaamn yannda anlar, tarih
romanlaryla ne kt. (Halide Edip Advar)
ve hatta efsaneler de vardr. (V) Hikyelerinde bir olay
B) ----, eserlerinde Tanzimattan itibaren Trk toplumunun ne karmasyla Fransz yazar Maupassanta yaklar.
geirdii deiimleri, bunlarn getirdii sosyal konular,
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
aydn-halk ilikisini ilemitir. (Yakup Kadri Karaosma-
bilgi yanl vardr?
nolu)
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
C) ----, gzlem yetenei, sade ve akc slubu, betimle-
medeki ustal ve mizahtan yararlanma baarsyla
bilinen bir romanc ve hikyecidir. (Refik Halit Karay)

D) ----, Anadoluyu ilemesi, batl inanlara kar duruu,

tasvirlerindeki baars ile bilinmitir ancak onu asl
ne kavuturan Feride adl kadn kahramandr. (Ha-
16. Mill edebiyat akm yazarlarndandr. Milliyetilii ile tann-
mtr. Alay, ocuk Bahesi, Gen Kalemler dergilerinde
lide Nusret Zorlutuna)
yazlar yaymlanmtr. Sade Trkeyi savunmutur. Bir-
E) ----, teknik bakmdan stnle ulamamsa da mil-
ok eseri sinemaya uyarlanmtr. Eserlerinde genellikle
liyetilii ve Dikmen Yldz, Trk Kalbi, Sar Zeybek
romantik bir hava sezilir. stanbulda gazetecilik yapmtr.
gibi eserleriyle kendisinden sz ettirmitir. (Aka Gn-
Tank Tango, ki Sng Arasnda, vey Ana, Mezar Kaz-
dz)
clar, Bir ofrn Gizli Defteri, Bu Topran Kzlar, Yarm
Osman, Bozgun, Ebu Hatrat Said Paa Hazretlerine Ak
Mektup, Gazi Muhtar Paa Hazretlerine Ak Mektup,
Candamarlarmza Dair gibi ok sayda eseri vardr.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
sidir?

A) Halide Edip Advar

B) Aka Gndz

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM C) Reat Nuri Gntekin

D) Refik Halit Karay

14 14. Servetifnun romanyla mill edebiyat romann kar- E) Halit Ziya Uaklgil
latran aadaki yarglardan hangisi yanltr?

A) Hem Servetifnun hem mill edebiyat roman realizmin

etkisinde gelimitir.

B) Servetifnun romannda mekn hep stanbulken Milli

edebiyat romannda Anadolu geni yer tutmutur.
17. Reat Nuri Gntekinle ilgili olarak aadakilerden
C) Servetifnun romannda tez ne karken mill edebi-
hangisi sylenemez?
yat roman hep tezsiz yazlmtr.
A) alkuu adl romanyla nlenmitir.
D) Servetifnun romannda kahramanlar hep saray, kk
B) ok sayda oyun kaleme almtr.
evrelerinden seilmiken mill edebiyat romannda
her snftan insan anlatlmtr. C) Yeil Gece adl roman tiyatroya da uyarlanmtr.
nite

E) Servetifnun romannda dil, mill edebiyat romanna D) Anadolu Notlar adl gezi kitab vardr.
gre olduka ar ve ssldr. E) Mill edebiyat ierisinde kabul edilmemektedir.

18. Mill Edebiyat Dnemi tiyatrosuyla ilgili olarak aa-
dakilerden hangisi sylenemez?
A) Roman ve hikye kadar gelime ve baar gstereme-
mitir.
B) Musahipzde Celal, Reat Nuri ve bnrrefik Ahmet
Nuri dnemin ne kan tiyatro yazarlardr.
C) Dil ve slup daha nceki dnemlere gre yaln ve do-
aldr.
D) Drlbedyi-i Osmn adl ilk resmi tiyatro bu dnem-
de almtr.
E) zgn eserlerden ziyade Moliereden
Sheakespearedan yaplan uyarlamalar arlktadr.
19. Yakup Kadri Karaosmanolu, romanlarnda Trk toplumu-
nun Tanzimattan 1950li yllara kadar geirdii sreci ele
alarak edebiyatmzda nehir roman trnn ncln
yapmtr. Yazar Batllama srecindeki kuak atmas-
n Kiralk Konak, geleneksel kurumlarn yozlamasn Nur
I II
Baba, igal altnda bulunan stanbuldaki insanlarn ibir-
likiliini ve ahlak kn Sodom ve Gomore, Kurtulu
III
Sava yllarndaki kyl-aydn atmasn Hkm Gecesi,
IV
sava sonrasnda Ankarada gerekleen devrimleri ve
gelimeleri Ankara adl eserlerde ele almtr.
V hangisi getirilmelidir?
Bu paradaki numaralanm eserlerden hangisinin
4
aklamas yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
MLL EDEBYAT DNEM KONU
Olay evresinde Oluan Edeb
Metinler 3 TEST
20. Mill Edebiyat Dneminde roman her ynden byk bir
gelime gstermitir. Deiik konular ele alarak byk
bir alm yaamtr. Ateten Gmlekte bir ak hikyesi
erevesinde Anadoludaki isyanlar ve Byk Taarruza
kadar geen dnem anlatlr. Sodom ve Gomorede igal
altndaki stanbulun ahlaki bozukluklar ele alnr. Yaprak
Dkmnde geleneklere bal aile reisi ile Bat tarz ya-
ama hevesli ocuklarnn atmalar konu alnr. Yezidin
Kz adl eserlerde ise babadan kalma kyn grmeye
giden Hikmet Alinin Marsilyadan bindii vapurda kendi-
ni Yezidin Kz zanneden Zeliha ile tanmas ve aslnda
Zelihann bir ruh hastas olduunu renmesi anlatlr.
ve
Bu parada aadaki sanatlardan hangisine ait bir
esere yer verilmemitir?
A) Reat Nuri Gntekin
B) Aka Gndz
C) Refik Halit Karay
D) Yakup Kadri Karaosmanolu
E) Halide Edip Advar
21. Aadaki eserlerden hangisinde Mill Mcadele ruhu
ele alnmamtr?
A) Acmak B) Kk Aa
C) Ateten Gmlek D) alkuu
E) Yaban
15
22. Halide Edip Advar, Kurtulu Sava zerine yazd ro-
manlarnda ideolojik bir tavr sergiler. ---- adl eserinde bir
kadnn vatan iin yapt fedakrln yanl anlalmas
anlatlr. Romanda Anadolu insan banaz, sabit fikirli ola-
rak takdim edilir. Olay ky retmeni Aliye, ete kumanda-
n Tosun Bey ve ky imam Hac Fettah Efendi arasnda
geer.
Bu parada bo braklan yere aadaki eserlerden
A) Ateten Gmlek B) Sinekli Bakkal
C) Vurun Kahpeye D) Yeni Turan
E) Handan
 7.
fasikl
N E M
AT D
EDEBY
MLL stleri
e
nite T
 MLL EDEBYAT DNEM
NTE
TEST 1
1. Mill edebiyatlarla ilgili olarak aadakilerden han-
gisi sylenemez?
A) Toplum iin sanat anlayn benimseyerek ulusal kay-
naklara ynelmilerdir.
B) Trkenin Arapa ve Farsa kelimelerin arlndan
uzaklaarak sadelemesi gerektiini savunmulardr.
C) iirde halk ozanlarn rnek alm, memleketin gzel-
likleriyle ilgili duygularn cokulu bir anlatmla ilemi-
lerdir.
D) lsz, uyaksz iirin edebiyatmzn nnn alma-
s iin nemli olduuna inanm, bu ynde eser ver-
milerdir.
E) Roman ve hikyede genellikle realist gelenee bal
kalm, dnemlerinin gereklerini eserlerine tam-
lardr.
2. Aadakilerden hangisi, Tevfik Fikretle Mehmet Akif
Ersoyda ortak deildir?
A) retici manzumeler yazmalar
B) Aruz lsn ustalkla kullanmalar
C) Manzum hikyeler kaleme almalar
D) Toplum iin sanat anlaynda olmalar
E) Servetifnun topluluu iinde yer almalar
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
2 3. Aadakilerden hangisi, mill edebiyatlarn dille ilgi-
li grlerinden deildir?
A) Edeb eserler, stanbulun konuma Trkesiyle kale-
me alnmaldr.
B) Arapa ve Farsa dil bilgisi kurallarnn yerine Trke
dil bilgisi kurallar gelitirilmelidir.
C) Btn bilimsel alanlardaki Arapa ve Farsa terimler terk
edilmeli, onlarn yerine Trke terimler gelitirilmelidir.
D) Trkenin yapsna uyum salam Arapa ve Farsa
kelimeler, yazl bakmndan Trkeye uydurularak
korunmaldr.
E) Trkiye Trkesinin gelitirilmesinde Anadolu dnda-
ki Kazak ve zbek leheleri gibi lehelerden yararla-
nlmamaldr.
4. Mill edebiyatn gelimesinde en nemli rol stlenen sa-
nat adam ve dnrdr. Eserlerinden ok, mill edebi-
yatn olumasn salayan dnceleriyle ne kmtr.
Sosyoloji alanndaki retici eserleriyle Trk kltrnn
anlalmasna katkda bulunmutur. Hece lsyle ve
drtlkler biiminde yazd iirleri reticidir. Altn Ik,
Yeni Hayat, Kzl Elma eserlerinden bazlardr.
Bu parada sz edilen air, aadakilerden hangisi-
dir?
A) Ziya Gkalp
B) Halide Edip Advar
C) Mehmet Emin Yurdakul
D) Ali Canip Yntem
E) mer Seyfettin
5. Aadakilerden hangisi mill edebiyat akmnn g-
rleri arasnda yer almaz?
A) Aruz lsnden vazgeilip hece ls kullanlmaldr.
B) Trk kltr ve Trk tarihi incelenmelidir.
C) iirde biim ve anlatm bakmndan halk edebiyat r-
nek alnmaldr.
D) Dzyazda Fecriati ustalar rnek alnmal, sanatl sy-
leyi korunmaldr.
E) Toplumun aydnlatlmasnda edebiyat sanatndan ya-
rarlanlmaldr.
6. Aadakilerden hangisi mer Seyfettin ile Mehmet
Emin Yurdakulun ortak zellii deildir?
A) Gen Kalemler dergisini kararak mill edebiyat ak-
mn balatmlardr.
B) Millet ve vatan sevgisini esas alan bir milliyetilii be-
nimsemilerdir.
C) Eserlerinde sanat kaygs ikinci planda kalm, toplu-
mun sorunlar dile getirilmitir.
D) Servetifnun Trkesini eletirerek eserlerini sade bir
Trke ile yazmlardr.
nite
E) Mill duygular uyandrmada edebiyattan yararlanm-
lardr.

7. (I) Yahya Kemalin (II) mill meselelere yaklam (III) mill
edebiyatlarn bu konulardaki yaklamndan farkl deil-
di. (IV) Yahya Kemal, bunun iin mill edebiyatlar des-
teklemiti (V) ancak Fransz tarihi Albert Sorelden etki-
lendiinden Trk iirinin Bat iirinden uzaklatrlmasna
karyd. (VI) Bundan dolay mill edebiyatlara katlma-
mt.
Bu parada hangi iki numara arasndaki bilgi yanltr?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) I. ve IV.
D) IV. ve V. E) V. ve VI.
8. Aydn bir retmenin Anadoluda cehalete ve rml-
e kar verdii mcedeleyi ileyen bir romandr. Roma-
nn kahraman ahin Bey muallim okulunu bitirince tayini
stanbula kt hlde tayinini bir tara kasabasna ister.
Anadoluya geldiinde cahillik ve sefaletin sard kyller-
le karlar. Her zorlua gs geren ahin Beyin, ky-
nn dmanlar tarafndan igal edilmesiyle hayat deiir.
Dman kuvvetlerinin i birlii yapmak istedii kiiler ara-
snda ahin Bey de vardr. ahin Bey, bu teklifi, Trk kuv-
vetlerine istihbarat salama amacyla kabul eder. Ancak
bir gn bu durumu anlalr ve srgne gnderilir. Savan
ardndan kyne dndnde herkes onu i birliki diye
bilir. Hlbuki o gnlerde dmanla i birlii yapanlar, artk
vatansever diye meydana kmlardr. ahin Bey, byk
bir umutsuzluk iinde Ankaraya gider.
Bu parada sz edilen eser ve yazar aadakilerin
hangisinde bir arada verilmitir?
A) Ateten Gmlek Halide Edip Advar
B) Dikmen Yldz Aka Gndz
C) Yeil Gece Reat Nuri Gntekin
D) Srgn Refik Halit Karay
E) Nemide Halit Ziya Uaklgil
9. Tanzimat yllarnda Trklk dncesini benimseyen
Ahmet Hikmet Mftolu, halk airlerini rnek alarak hece
I larak izlenimci, simgeci bir anlayla saf (z) iiri gelitir-
lsyle yazd Cenge Giderken, Trke iirler gibi e-
II III
serleriyle Trk genler tarafndan sevilmi, onlarn hece
lsn ve anlalr bir dili benimseyip sahiplenmelerinde
IV V
etkili olmutur.
4
Bu parada numaralanm yerlerin hangisinde bir bil-
gi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
MLL EDEBYAT DNEM NTE
1 TEST
10. ---- yazarlnn ilk evresinde Fecriatinin Sanat ahsi ve
muhteremdir. grne baland. Ayn zamanda Fransz
edebiyatna ve onun kkenindeki Yunan-Latin klasiklerine
ilgi duyuyordu. bsenden esinlenerek yazd tek perdelik
oyunu Nirvana, 1913te yaymlanan Bir Serencam adl
kitabna ald bireysel temalar ileyen hikyeleri ve ilk
mensur iirleri bu dnemin rndr. 1916dan sonra sa-
nat anlay ve Fecriati beenisine uygun dil tutumu de-
iti. Balkan Savayla Birinci Dnya Savann ykmlar,
Kurtulu Savandaki gzlem ve tankl, onu, toplum iin
sanat anlayna yneltti. Mill edebiyat akmnn sade dil
anlayn benimsedi.
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
lidir?
A) Halide Edip Advar
B) Yakup Kadri Karaosmanolu
C) Reat Nuri Gntekin
D) Refik Halit Karay
E) Halit Ziya Uaklgil
11. (I) Tanzimattan sonra inasi gibi edebiyat adamlar, dilin
sadelemesini gndeme getirdiler. (II) Ancak onlarn bu
nerileri yank bulmad nk onlarn grleriyle yaz tu-
tumlar arasnda tam bir uyum yoktu, stelik onlar eski dile
kar yeni bir dil de ortaya koymuyorlard. (III) Bu konuda
ilk kez Yeni Lisan dergisinde dile getirilen grler yank
buldu. (IV) mer Seyfettin dili sadeletirmekle ilgili dn-
celerini dile getirirken eski dili reddetmekle kalmyordu.
(V) Edebiyat adamlarnn nne Servetifnun Trkesine
alternatif olarak stanbul hanmefendilerinin nezih Trke-
sini koyuyordu.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
3
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. 1912den sonra devrin egemen anlaynn dnda ka-
meye alan ----, hibir ynyle mill edebiyat akm iine
alnmayacak tek isimdir, denebilir.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Mehmet Akif Ersoy
C) Ahmet Haim D) Ziya Gkalp
E) Mehmet Emin Yurdakul
 MLL EDEBYAT DNEM
NTE
TEST 1
13. Hadi yavrum kendine sen de yiit er dedir
Bydn gaziler ocana can getir
O cenkleri kazan ki senin byk Trk adn
Yedi iklim drt bucak iersine n salsn
Be yz yllk ecdadn kabirlerde titreyen
Kemikleri alsn
Git evladm yllarca ben oulsuz kalaym
u yaral barma kara talar alaym
Hadi yavrum hadi git ya gazi ol ya ehit
Bu dizeler aadaki airlerden hangisine ait olabilir?
A) Yahya Kemal Beyatl
B) Mehmet Akif Ersoy
C) Ahmet Haim
D) Abdlhak Hamit Tarhan
E) Mehmet Emin Yurdakul
14. Aadakilerden hangisi Halide Edipe ait bir eser de-
ildir?
A) Sinekli Bakkal B) Maske ve Ruh
C) Anamn Kitab D) Seviye Talip
E) Yeni Turan
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
4 gazelleri de gzeldir elbette. Ama rubailerinde iirden anla-
15. Yakup Kadri Hep O arkda Abdlaziz devrindeki hayat,
Bir Srgnde II. Abdlhamit ynetimiyle mcadele etmek
iin Fransaya kaan Jn Trkleri, Hkm Gecesinde,
II. Merutiyet dnemindeki parti ekimelerini ve ttihat
ve Terakkinin eylemlerini, Sodom ve Gomorede Bat
Avrupadaki ahlaki rml, Yabanda ise Kurtulu
Sava yllarn anlatt.
Bu parada aadaki hangi eserle ilgili bir bilgi yanl-
vardr?
A) Hep O ark B) Bir Srgn
C) Hkm Gecesi D) Sodom ve Gomore
E) Yaban
16. ----, bir sanat adam olmaktan ok bir aratrmacyd. Onu
retici metinler trnde Milli Edebiyatn en verimli yaza-
r kabul etmek mmkndr. Ahmet Yesevi, Yunus Emre
gibi bir dnem divan airlerinin glgesinde kalm byk
airleri tantmada esiz bir yere sahiptir. Bu aratrmalar,
Trk edebiyatnn ufkunu am, airlerimize yeni imknlar
sunmutur.
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
lidir?
A) Yakup Kadri Karaosmanolu
B) Fuat Kprl
C) Ahmet Haim
D) Ziya Gkalp
E) Mehmet Emin Yurdakul
17. Anadolu Notlar, Zoraki Diplomat, Yeni Lisan, Aziz stanbul
Bu eserlerin ortak zellii aadakilerden hangisidir?
A) Ayn yazara ait olmalar
B) retici metinler iinde yer almalar
C) An tr iinde yer almalar
D) Eski Fecriati ustalarna ait olmalar
E) Gazete yazlarndan derlenmeleri
18. O kukusuz, Trk edebiyatnn en byk rubai ustalarn-
dandr. 20. yzyln yenilik rzgrna aldrmadan yazd
yanlar iin baka bir tat vardr. Ne yazk ki mer Hayyamn
Farsa rubaileri dnyann pek ok diline evrildii hlde
onun rubaileri evrilmemi, dnyaya tantlmam, dnya
iiri byk bir airden yoksun braklmtr. Bilmem kime
yahut neye uyduk gittik/Ghi meye ghi neye uyduk gittik/
Erbb- zek riyay mezhep bildi/Bizler dili divneye uyduk
gittik dizelerindeki itenlik, ka dnya airinde var?
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi-
dir?
A) Yahya Kemal Beyatl B) Mehmet Akif Ersoy
nite
C) Mehmet Emin Yurdakul D) Faruk Nafiz amlbel
E) Orhan Veli Kank
 MLL EDEBYAT DNEM NTE
2 TEST

1. lk kitab Trke iirler ilgiyle karlanmtr. Dnemin iir 3. Hayr, hayl ile yoktur benim alveriim
anlay dnda, hece lsn kullanarak yazd iirler-
nan ki her ne demisem grp de sylemiim
de yaln bir dil kullanmtr. Trk edebiyatna halk sesini
getiren air olarak nitelendirilmitir. Osmanlclk ve slam- udur cihanda benim en beendiim meslek
clk akmlarna kar Trklk akmn savunan, bu konu- Szm odun gibi olsun, hakikat olsun tek
daki dncelerini dile getiren retici iirler yazmtr. i-
Bu dizelerden yola klarak Mehmet Akif Ersoyla ilgili
irde biim ynnden yenilikler yapmtr. Geleneksel Trk
aadakilerden hangisine ulalamaz?
iirinde srekli kullanlan kalplarn yerine 4+4+4+3=15,
4+4+4+5=17, 4+4+4+7=19 gibi allmn dnda kalplar A) Ahenk unsurlarndan yararlandna
kullanmtr. Drtlk geleneinin dna karak er, alt-
B) Sade, zengin ve canl bir Trke kullandna
ar, sekizer dizelik ktalar kurmutur. Servetifnun dorul-
tusunda Batdan gelen sone biiminde iirler de yazmtr. C) iirde dncenin doruluunu daha ok nemsedii-
Halk, ulusu dnce ve duygular dile getirmitir. ne

Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi- D) Halk ozanlarnn iirlerinden etkilendiine

dir? E) Toplum iin sanat anlayn benimsediine
A) Yahya Kemal Beyatl

B) Mehmet Akif Ersoy

C) Mehmet Emin Yurdakul

D) Cenap ahabettin

E) Ahmet Haim

2. ----, Osmanl Devletinin ykl gnlerinde Trk toplu-

munun en nemli unsuru olan ailenin nasl rdn
4. Galatasaray Sultanisi ve Mekteb-i Hukukta okuyan yazar,
Merutiyet sralarnda gazetecilie balamtr. Ksa sre-
hikye eder. Batllama veya alafrangalama arzusu ile
de ne kavumu, Fecriati topluluu iinde yer almtr.
bu alafranga hayata ayak uydurma ve o tarzda yaama
Kirpi adyla yazd talamalar ve siyasal yazlar nede-
gayreti, bu felaketin en nemli nedenidir. Romann yazar
niyle ttihat ve Terakki hkmetince Anadolunun eitli
---- bu durumu yle anlatr: O kadar necabet ve saha-
yerlerine srlm ancak I. Dnya Savann son yln-
betle balayan o byk Tanzimat cereyan dne dolaa
da stanbula dnebilmitir. Bu arada nl Aydede mizah 5
nihayet stanbulun ortasna Seniha gibi bir kadnla, Faik
dergisini de karmtr. 1965 ylnda len yazar; teknii,
Bey gibi bir erkek rnei brakp gemiti. Romanda Naim
dilinin gzellii, talamalarnn incelii ve tasvirlerinin ek-
Efendi, yazarn zendii Osmanl tipini temsil ederken
siksizlii ile n yapm, modern Trk edebiyatnn temel
Hakk Celis yazarn da iinde yer ald yeni Trk aydnn
talarndan biri olmutur.
temsil eder.
Bu parada sz edilen yazar aadakilerden hangi-
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerin hangi-
sidir?
sinde verilenler getirilmelidir?
A) Yakup Kadri Karaosmanolu
A) Kiralk Konak - Yakup Kadri Karaosmanolu
B) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Araba Sevdas - Recaizade Mahmut Ekrem
C) Refik Halit Karay
C) Felatun Beyle Rakm Efendi - Ahmet Mithat

4
D) Reit Nuri Gntekin
D) Fatih-Harbiye - Peyami Safa
E) Halide Edip Advar
E) Sinekli Bakkal - Halide Edip Advar
 MLL EDEBYAT DNEM
NTE
TEST 2
5. Halide Edipin Trklk dncesini kendi szgecinden 7. Balangta yesi olduu Fecriatinin sanat anlayna
geirerek iledii ilgi ekici bir romandr. Daha nceki ro-
manlarnda ak ve evlilik ilikileri erevesinde kard-
gl kadn kahramanlarn yerini bu kez dnce ve
eylemleriyle toplumun gelimesinde byk bir etkisi olan
idealist bir kadn alr. Halide Edipin idealindeki Trkiyeyi
anlatt bu 1912 tarihli topik romann bakiisi Kaya,
milliyeti bir aydn kadndr. Kendini milliyetilik idealini
geni kitlelere yayma ve lke ynetimine egemen duruma
getirmeye adamtr. Bunu yaparken yalnzca almas
yetmemi, ideali iin kiisel mutluluundan vazgeebilmi-
tir. Eser ok ynl olarak mill edebiyatlarn dnce ve
duygu dnyalarn yanstmaktadr.
Bu parada sz edilen eser aadakilerden hangisi-
dir?
A) Ateten Gmlek
B) Yeni Turan
C) alkuu
D) Yaban
E) Yeil Gece
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6 6. 1920de yaymlanan kitap, hem o gnlerde hem sonraki
dnemde ok ilgi grm; Trk edebiyatnda en ok oku-
nan romanlardan biri olmutur. Romann bakiisi Feride,
stanbulda yetimi, yetenekli, salam kiilikli bir gen
kzdr. Anadoluya retme n olarak gider; ky ky, kasaba
kasaba dolar. Romann ok okunmasnda, hem bu ce-
sur, gen retmenin ilgi ekici maceras hem de yazarn
kulland yaln Trke etkili olmutur.
Bu parada sz edilen eser aadakilerden hangisi-
dir?
A) Ateten Gmlek B) Srgn
C) alkuu D) Yaban
E) Yeil Gece
uygun olarak bireyci bir yazar olan ----, daha sonra mill
edebiyat hareketine katlr. Bundan sonra lke gerekle-
rini gren yazar, toplumun sorunlarn eletirel bir bakla
ilemeye balar. lk romannn ardndan bir Bektai tek-
kesindeki yozlam insan ilikilerini anlatt Nur Babay
1922de yaymlamtr. Cumhuriyet Dneminde yaymla-
d teki romanlaryla birlikte, deta toplumumuzun a-
dalama tarihini yazmtr.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) Halide Edip Advar
B) Recaizade Mahmut Ekrem
C) Refik Halit Karay
D) Reat Nuri Gntekin
E) Yakup Kadri Karaosmanolu
8. (I) Mill Edebiyat Dnemi roman ve yklerinde konuma
dili kullanlmtr. (II) Halk ilgilendiren konulara ynelen
yazarlar, eserlerinde hem stanbulun hem Anadolu hal-
knn yaamn, sorunlarn ele almlardr. (III) Dnemin
nde gelen roman ve yk yazarlar Halit Ziya, Hseyin
Rahmi, Ahmet Haim, Halide Edip, Yakup Kadri, Refik
Halit, Aka Gndz, Reat Nuri ve Ebubekir Hazmdr.
(IV) Ebubekir Hazm dndaki yazarlarn tm Cumhuri-
yet Dneminde de yazarlk yaamlarn srdrmlerdir.
(V) Bu yazarlarn ortak zellikleri, 1912-1923 dneminde
ve sonrasnda mill sorunlara ynelik duyarl olmalar ve
genel olarak mer Seyfettinin Yeni Lisan makalesindeki
dil anlayn benimsemeleridir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
nite
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Milliyetilii ve Kurtulu Savan romanlarnda ele alan
Halide Edip Advar, romanlarndaki gl kadn tiplerle
dikkati eker. Mill edebiyat hareketine sonradan katlan
Yakup Kadri Karaosmanolu ise romanlarnda toplumun
yaad deiimleri eletirel bir bakla anlatmtr. Mill
Edebiyat ve Cumhuriyet Dnemlerinin en sevilen yazar-
larndan biri olan Reat Nuri Gntekin, Yaban romanyla
byk n kazanmtr. Refik Halit Karay, stanbulun
Yz adl romannda II. Merutiyet ynetimi ile I. Dnya
Sava srasnda ortaya kan sava zenginlerini anlatr.
mer Seyfettin ise ada Trk ykclnn ilk nemli
kiilii olarak dikkati eken bir yazarmzdr.
Bu parada aadaki yazarlardan hangisi ile ilgili bir
bilgi yanl vardr?
A) Halide Edip Advar
B) mer Seyfettin
C) Refik Halit Karay
D) Reat Nuri Gntekin
E) Yakup Kadri Karaosmanolu
10. Aadakilerden hangisi Mill Edebiyat kapsayan
1912-1923 dneminde adn duyuran airlerden deil-
dir?
A) Ziya Gkalp
B) Faruk Nafiz amlbel
C) Yusuf Ziya Orta
D) Halit Fahri Ozansoy
E) Cahit Stk Taranc
11. Aadakilerden hangisi Yakup Kadri Karaosman-
olunun ayrc bir zelliidir?
A) Romanlarnda sosyal deiimi eletirel bakla ilemesi
B) Gl kadn kahramanlara yer vermesi
C) Eserlerinin ak romanlar iinde yer almas
D) Sanatl anlatm zden daha ok nemsemesi
E) Gelenek ve grenekleri yeren eserler yazmas
MLL EDEBYAT DNEM NTE
2 TEST
12. (I) Makale, Mill Edebiyat Dneminde daha da yaygnlk
kazanm, yazarlar dncelerini ortaya koymak iin bu
tre arlk vermilerdir. (II) Bu erevede mill edebiyat
yazarlar Trklk akmn btn ynleriyle ortaya koy-
mak, yeni dil anlayn benimsetmek, halk eitmek ve
bilgilendirmek iin dncelerini makale yaz tryle or-
taya koymulardr. (III) Bu dnemde sanatlar dilde sa-
delemenin yannda Anadoluya ve Anadolu insanna
ynelmiler; yazlarnn konularn Trk tarihinden, Trk
toplumunun o gnk sorunlarndan, rf ve detlerden,
halkn yaayndan almlardr. (IV) Bu dnemde zellikle
mer Seyfettin, Ali Canip Yntem ve Ziya Gkalp bu trle
mill duygu ve dnceleri dile getiren yazlar yazmlar-
dr. (V) Dnemin nemli yazarlarndan Ahmet Rasim, Trk
Yurdunda yaymlanan makalelerini Mill Edebiyat Mese-
leleri ve Cenap Beyle Mnakaalarm adl kitaplarnda
toplamtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
13. Sng beni ayrsa da vahdetimi unutmam,
Dilde, dinde mterekiz, hep gelmiiz bir belden.
Devletimin kaygusyle milletimi unutmam,
Anadolu bir i-ildir ayrlamaz d-ilden...
7
Deme bana Ouz, Kay, Osmanl...
Trkm, bu ad her unvndan stndr...
Yoktur zbek, Nogay, Krgz, Kazanl,
Trk milleti bir blnmez btndr...
Bu dizeler aadaki airlerden hangisine ait olabilir?
A) Ziya Gkalp
B) Ahmet Haim
C) Cenap ahabettin
D) Yahya Kemal Beyatl
E) Mehmet Akif Ersoy
 MLL EDEBYAT DNEM
NTE
TEST 2
14. Sekiz yanda kadardm. Babam gelir: Bu gece,
Sizinle camiye gitsek ocuklar erkence.
Giderseniz gelin amma namazda uslu durun;
Mermnz yaramazlksa ite ev, oturun!
Deyip alrd beraber benimle kardeimi
Namaza durdu mu, hliyle koyverir peimi
Dalar giderdi, ben artk kalnca zade
Ne kane koardm hasrlar stnde.
Bu dizelerle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Manzum hikye rnei olduu
B) Saf iir iinde grlemeyecei
C) Mehmet Akif Ersoya ait olabilecei
D) Anlamn dizede bitmemesiyle dzyazya yaklat
E) Sanat iin sanat anlay dorultusunda yazld
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
8
15. I. Btn iirlerini aruz lsyle yazmtr.
II. iiri dzyazya yaklatrmtr.
III. iirde uyak ve redif gibi ahenk unsurlarndan yararlan-
mtr.
IV. Sembolizmden etkilenmi, yoruma ak iirler yazmtr.
V. Sosyal hayatla ilgili manzum hikyeler kaleme almtr.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisinde an-
latlanlar Mehmet Akif Ersoyla ilgili deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
16. Aadakilerden hangisi edebiyatmzda saf iirin bir
temsilcisi olarak bilinir?
A) Mehmet Akif Ersoy
B) Ziya Gkalp
C) Ahmet Haim
D) Ali Canip Yntem
E) Mehmet Emin Yurdakul
17. mrn engin bir hayat tecrbesi, zengin bir kltr ve bil-
gi birikimi ile donatm bir edebiyat adamdr. Bu birikim-
le, hayat, insan, kader, Tanr, sonsuzluk, yallk, fanilik,
lm, gnl, ak, iki, tabiat, edebiyat gibi evrensel konu
ve temalar kadar; millet, vatan, tarih, stanbul, musiki, ta-
savvuf, rintlik gibi mill konu ve temalar hakknda da dik-
kate deer dnce ve kanaatleri olan bir airdir. Bata
Rubailer olmak zere Kendi Gk Kubbemiz ve Eski
iirin Rzgryla isimli kitaplarnda yer alan iirleri zeri-
ne eildiimizde onun ele ald konu ve temalarla ilgili sk
sk hikem syleyilerde bulunduuna ahit oluruz.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir?
A) Mehmet Akif Ersoy B) Yahya Kemal Beyatl
C) Mehmet Emin Yurdakul D) Orhan Seyfi Orhon
E) Faruk Nafiz amlbel
18. Aadakilerden hangisi ad ayra iinde verilen airle
ilgili deildir?
A) Hece lsyle ve drtlkler hlinde iirler yazmtr.
(Ziya Gkalp)
B) Halk airlerinden etkilenmi, koma nazm biimini
kullanmtr. (Yahya Kemal Beyatl)
C) Trklk dncesini ileyen ilk airlerimiz arasnda
yer alr. (Mehmet Emin Yurdakul)
D) iirin iir olmaktan baka hibir zelliinin olmamas
gerektiini syler. (Ahmet Haim)
nite
E) Ziya Gkalpin iir anlayndan etkilenmi ve memle-
ket iiri rn amtr. (Faruk Nafiz amlbel)

1. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl var-
dr?
A) 1789da yaplan Fransz htilal Trk aydnlarn da
etkilemi ve Osmanlda dnsel bir hareketlilie yol
amtr.
B) II. Merutiyet Dneminde Osmanlda slamclk, Os-
manlclk, Batclk ve Trklk olmak zere drt ana
akm ne kmtr.
C) 1911de Gen Kalemler dergisi etrafnda bir araya ge-
len edebiyatlar, halkla edebiyat arasndaki kopuklu-
u gidermek gerektiini duyurdular.
D) Mill edebiyatlar, Halit Ziya Uaklgil, Cenap aha-
bettin, Mehmet Rauf gibi tannm Servetifnun yazar-
larnn desteini kazanarak baarl oldular.
E) Tanzimat Dneminden Ahmet Vefik Paa, emsettin
Sami gibi edebiyat adamlarnn Trk kltr ile ilgili a-
lmalar mill edebiyatlar iin kaynak oluturmutur.
2. Mill deerleri savunan, bylece mill edebiyatn nn a-
an yazarlar, ocuk Bahesi, Gen Kalemler, Trk Dernei,
I II III
Trk Yurdu ve Bedir gibi yayn organlarnda bir araya gel-
IV V
milerdir.
4
Bu cmledeki bilgi yanl numaralanm adlarn han-
gisinden kaynaklanmaktadr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
MLL EDEBYAT DNEM NTE
3 TEST
3. Edebiyatsz edebiyat yapmak ilkesiyle eser yazan yaza-
rn anlatm sadedir ve gnlk dile yakndr. Bir durumdan
ok, bir olayn ne kt hikyeleri genellikle ksadr. An-
cak Efruz Bey ve Harem adl eserleri dierlerine gre
uzundur. And, Falaka, Kaa adl hikyelerinde ocuk-
luk anlarn; Beyaz Lale, Bomba gibi hikyelerinde ise
Balkan Savann aclarn anlatmtr.
Bu parada edebiyat anlay ve eserleri hakknda bil-
gi verilen yazar aadakilerden hangisidir?
A) Halide Edip Advar
B) mer Seyfettin
C) Refik Halit Karay
D) Reat Nuri Gntekin
E) Yakup Kadri Karaosmanolu
4. Yakup Kadri Karaosmanolunun en ok sz edilen ro-
mandr. Realizmin etkisiyle bir an defterinden alntlar
biiminde yazlmtr. Romann kahraman Ahmet Ce-
lal savata yaralandktan sonra sorunlar yaayan biridir.
Emir eri Mehmet Alinin kyne snmtr. Ancak onunla
kyller arasnda duygu, dnce ve yaay fark vardr.
Kendisi Kurtulu Savan desteklerken kyller stanbul
9
hkmetinin propagandalarndan etkilenmilerdir. Yazar,
Ahmet Celalle kyller arasndaki uzakl aydnlardan
yana bir tavrla iler. Eserin en ok eletirilen yn, bu
yaklamdr.
Bu parada sz edilen eser aadakilerden hangisi-
dir?
A) Ateten Gmlek
B) stanbul
C) Yaban
D) alkuu
E) Kiralk Konak
 MLL EDEBYAT DNEM
NTE
TEST 3
5. Servetifnun topluluuna katlmam, tekke ve saz air-
lerinin etkisiyle iten, duygulu komalar, nefesler yazm;
mill edebiyatn etkisindeki airlerin iirlerindeki ahenk
eksikliini gidermi, hece lsn baaryla kullanm-
tr. Eserlerinde sade bir dil kullanm; ak, doa, gemie
zlem gibi temalar baaryla ilemitir. Dneminde fey-
lesof olarak anlmtr. iirlerini Serab- mrm ad al-
tnda toplamtr. Bu iirlerde Mill Mcadelenin anlatlma-
mas onu o gnlere ulaan mill edebiyatlardan ayran ve
onun yerilmesine yol aan kayda deer bir durumdur.
8. (I) Mill Edebiyat Dnemi airleri, halka doru ilkesini be-
nimseyerek halk edebiyatnn kaynaklarna ynelmiler.
(II) Dilin yaln olmasn (III) ve hece lsn esas alm-
lar. (IV) Doa gzelliklerini ve (V) kahramanlk konularn
ilemiler. (VI) Parnasizmin etkisinde kaldklarndan tarih
konular romantizmden uzak bir anlayla ilemilerdir.
(VII)
Bu parada hangi iki numara arasndaki bilgi yanltr?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.

Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisidir? D) IV. ve V. E) VI. ve VII.

A) Mehmet Akif Ersoy

B) Yahya Kemal Beyatl

9. ---- Yahya Kemalin etrafnda toplananlarn kard bir
C) Mehmet Emin Yurdakul dergidir. Yahya Kemalin dnda dnemin nemli ustalar

D) Orhan Seyfi Orhon Ahmet Haim ve Yakup Kadri derginin yazarlar arasn-
dadr. Ahmet Hamdi Tanpnar, Nurullah Ata, Ahmet Kutsi
E) Rza Tevfik Blkba
Tecer gibi sonradan nl olan birok yazn ustamz yaz
yaamna bu dergide balamtr.
6. Aadakilerden hangisi Reat Nurinin yklerinde
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
grlr?
lidir?
A) Trklk bilincini uyandran konularn ilenmesi
A) Dergh
B) Olaylarn ar bir dille ilenmesi
B) Gen Kalemler
C) Olaylardan ok durumlarn ilenmesi
C) Trk Dernei
D) Gelenek ve greneklerin eletirilmesi
D) Trk Yurdu
E) Halk hikyelerindeki teknikten yararlanlmas
E) ocuk Bahesi

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10. I. nn siyasal yergi ve mizah yazlaryla salayan sa-
10 7. Aadaki cmlelerin hangisinde Halide Edip Advar
nat, hikyeciliimizi Anadoluya ynlendirerek edebi-
ile ilgili rnekleme yanltr?
yatmza yeni bir ufuk amtr.
A) An trnde eserler kaleme almtr: Zoraki Diplomat,
II. Kalem dergisinde Kirpi imzasyla mizah yazlar yaz-
Anamn Kitab, Hep O ark
mtr.
B) lk dnemde bireysel duygular ve kadn-erkek akn
III. Realizmin etkisinde kalm, Anadoluyla ilgili izlenimle-
ileyen romanlar yazmtr: Seviye Talip, Handan
rini romantizme sapmadan ilemi; ayrca ok sayda
C) kinci dnemde Mill Mcadele ruhunu yanstan romanlar roman kaleme almtr.
kaleme almtr: Ateten Gmlek, Vurun Kahpeye
Yukarda nemli zellii verilen yazarmz aada-
D) Bat ile Dou arasndaki Trk kadnn olgun bir slup- kilerden hangisidir?
la anlatt ve model bir kadn tipini ele ald romanlar
A) Halide Edip Advar B) mer Seyfettin
da vardr: Sinekli Bakkal, Tatarck
nite

C) Refik Halit Karay D) Reat Nuri Gntekin

E) yk trnde eser veren yazarlar arasndadr: Daa
kan Kurt, Harap Mabetler. E) Yakup Kadri Karaosmanolu

11. Manzum hikyelerinde ann stanbul insannn iin- 13. Yakup Kadrinin stanbulun igal yllarndaki ahlaki -
de bulunduu durumdan tablolar sunan, Seyfi Baba,
Mahalle Kahvesi, Meyhane, Hasta, Bebek gibi bu trde-
ki eserlerinde kahramanlarn ait olduklar sosyal ev-
renin diliyle konuturarak manzum hikyemize farkl
bir soluk getiren airimiz aadakilerden hangisidir?
A) Yahya Kemal Beyatl
B) Mehmet Akif Ersoy
C) Mehmet Emin Yurdakul
D) Ziya Gkalp
E) Tevfik Fikret
12. ----, ---- ve ---- Mill Edebiyat Dneminde yaamalarna
ramen heceye ve halk edebiyat nazm biimlerine y-
nelme eilimi dorultusunda iir yazmam, aruz lsn
kullanmaya devam etmitir.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerin hangile-
ri getirilmelidir?
A) Mehmet Akif Ersoy, Yahya Kemal Beyatl, Ahmet Ha-
im
B) Ziya Gkalp, Faruk Nafiz amlbel, Orhan Seyfi Or-
hon
C) Halit Fahri Ozansoy, Enis Behi Koryrek, Faruk Nafiz
amlbel
D) Mehmet Emin Yurdakul, Ziya Gkalp, Yahya Kemal
4
Beyatl
E) Yahya Kemal Beyatl, Mehmet Akif Ersoy, Rza Tevfik
Blkba
MLL EDEBYAT DNEM NTE
3 TEST
knty iledii romandr.
Halide Edip Advarn stanbullu retmen Aliyenin
yaadklar zerinden Kurtulu Savan farkl bir yn-
den iledii romandr.
Reat Nuri Gntekinin Ali Rza Bey zerinden Os-
manl brokrasisindeki bozulmay ve bu onurlu devlet
memurunun yaad skntlar iledii romandr.
mer Seyfettinin Merutiyet yllarnda klktan kla
giren bir tipi, bir hikye dizisi eklinde anlatt romana
yakn bulunan eseridir.
Yukardaki cmlelerde aadakilerden hangisiyle ilgi-
li bir bilgi yoktur?
A) Sodom ve Gomore
B) Kiralk Konak
C) Vurun Kahpeye
D) Yaprak Dkm
E) Efruz Bey
14. inde yaad zamana ve dnemsel ynelime ramen
bir tarih algs ve nerisi iindedir. Balkanlar fetheden
padiahlar iirlerinde ska yer alr. Yz Batya, Balkan-
lara dnktr. Ak Deniz iirinde Balkanlardan geii-
ni, ocukluunu anlatr. Itri iirinde olduu gibi Douya
dner. Aknc ile Balkanlar fethe gider. Mohaa trk
11
yakar. stanbulun fethini gren skdar anlatr. Hayal
ehir ile yine stanbul ve skdar semalarnda gezer.
Atik-Valdeden nen Sokakta iirinde yabanclk duygusu
iindedir ve bunun hznn tar. Endlste Raks iiri
ile tarihin farkl bir alan ile ba kurar.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi-
dir?
A) Mehmet Akif Ersoy
B) Cenap ahabettin
C) Yahya Kemal Beyatl
D) Tevfik Fikret
E) Ahmet Haim
 MLL EDEBYAT DNEM
NTE
TEST 3
15. Merutiyet devrinin orijinal ahsiyetlerinden biridir. eitli
sosyal ve siyasi alkantlarn vuku bulduu, mill bir edebi-
yat anlaynn btn sosyal alanlar kaplad ve ynlen-
dirdii bu yllarda, kendi tabiriyle zcc- sanat fikret
ile rl fil dii kulesinden dnyaya bakar ve sanatn, bu
kapal lem zerine kurar. Onun mizac ve eserleri, iinde
yaad topluma tamamyla tezat tekil eder. Tanpnarn
ifadesi ile o, Kamu anlayna hi taviz vermeyen adam-
dr. Bunun iin ne yedek subay olarak bulunduu anak-
kale Cephesi ne Anadoluda yaananlar onun iirine u-
rar.
Bu parada sz edilen air aadakilerden hangisi-
dir?
17. Saf iir anlaynda estetik tavr n plandadr. Bu anlay-
taki airler, didaktik bilgiden uzak durup bir ey retmeyi
deil, musikiyle ya da musikinin artrd, uyandrd-
imgelerle insann estetik duyarlln doyurmay ama
edinirler. Ksacas bu airler, iirde anlama fazla nem
vermezler. Anlalmak iin deil; duyulmak, hissedilmek
iin iir yazarlar.
Aadakilerden hangisi bu parada dile getirilen iir
anlayna en uzaktr?
A) Ahmet Haim
B) Cenap ahabettin
C) Yahya Kemal

A) Mehmet Akif Ersoy D) Mehmet Emin Yurdakul

B) Ziya Gkalp E) Abdlhak Hamit Tarhan

C) Mehmet Emin Yurdakul

D) Tevfik Fikret

E) Ahmet Haim

18. Aadakilerden hangisi Safahatn bir blm deildir?

A) Hakkn Sesleri

B) Fatih Krssnde

C) Kfe
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
D) Asm

E) Hatralar
12

16. Mill edebiyatn etkili olduu dnemde Trk air ve ya-

zarlarnn aadaki akmlardan hangisinin etkisinde
kald sylenemez?
19. Aadaki eserlerden hangisi farkl trde yazlmtr?
A) Realizm
A) Getiim Yol
B) Natralizm B) Bahar ve Kelebekler
C) Parnasizm C) Yeni Hayat
nite

D) Sembolizm D) Trk Saz

E) Srrealizm E) Suda Halkalar

 1. Mill edebiyat, Osmanlnn son dneminde etkili olan drt akmdan ......................... akmnn edebiyata yansmasyla olumu-
tur.

2. Mill edebiyat, mer Seyfettinin 1911de Selanikte kan ......................... dergisine imzasz olarak koyduu .........................
makalesi ile balam saylr.

3. Mill edebiyat, mer Seyfettin ve Ali Canip Yntemin abalarna Trk sosyolog .........................in de katlmasyla dnsel
ynden de tamamlanr ve daha ok aydnn ilgisini eker.

4. Mill edebiyat airleri, ulusal kaynaklara ynelme dncesiyle ......................... rnek alm, hatta bazlar onlar gibi kouklar
yazmaya almlardr.

5. Merutiyet yllarnda Trklk akm dorultusunda eser veren ........................., bata Cenge Giderken olmak zere btn
eserleriyle mill edebiyatlarn yolunu amtr.

6. mer Seyfettin Gen Kalemlerde kan retici metin trndeki yazlaryla yetinmemi, ......................... trnde yazd ok
sayda eserle mill edebiyatn retken bir ncs olarak tarihe gemitir.

7. Ziya Gkalp slam ncesi Trk kltrn irdelerken ....................., Osmanl ncesi slamiyet Dnemi Trk eserlerine ynelmi,
Yunus Emre gibi byk airler zerine yaymlad yazlarla mill edebiyatn nn amtr.

8. Fecritiden ayrlan ........................., bu akmdan ald zenli anlatm ilkesini koruyarak yazd ve Tanzimat sonras Trk
toplumundaki deiimi deta kronolojik bir sralamayla iledii romanlarla mill edebiyata bir st renk katmtr.

9. Mill edebiyat romanc ve hikyecilerinin romanlarn gzlemlerinden yararlanarak yazmalar ve baz romanlarn an defteri veya
mektup tryle ilgi kurarak kaleme almalar onlarn ......................... ve ......................... akmlarndan etkilendiini gsterir.

10. Saf iir anlayna balanan ........................., mill edebiyat akm iinde yer almam, iirlerini toplumsal zden uzak tutmay
srdrmtr.

11. Kfe, Mahalle Kahvesi, Kse mam gibi ........................., edebiyatmzda iirden dzyazya gei srecinde deta bir ara tr
rnei olarak nemsenebilir.

12. ........................., toplum iin sanat anlayna balanmasna ramen mill edebiyatlara katlmam, halk iirinden yararlanmay
gerekli bulmayarak btn iirlerini .........................lsyle yazmtr.
13
13. Memleket Hikyeleri ve Gurbet Hikyeleri adl eserleriyle hikyeciliimize yeni bir gereki soluk katan ....................................,
ayn zamanda baarl bir mizah yazardr.

14. Reat Nuri Gntekin, ................ adl romannda stanbullu gen bir kadn retmenin yaamn konu edinmitir.

15. Mill Edebiyat Dneminde Musahipzade Celal, ......................... trnde eserler vermitir.

Cevaplar

1. Trklk 6. hikye 11. manzum hikyeler

2. Gen Kalemler, Yeni Lisan 7. Mehmet Fuat Kprl 12. Mehmet Akif Ersoy, aruz
3. Ziya Gkalp 8. Yakup Kadri Karaosmanolu 13. Refik Halit Karay
4. halk ozanlarn 9. realizm, natralizm 14. alkuu

4
5. Mehmet Emin Yurdakul 10. Ahmet Haim 15. tiyatro
 D Y
1. Balkan Savalarnn Osmanl aydnlar zerindeki etkisi mill edebiyatn ilgi grmesinde etkili olmutur.

2. mer Seyfettin ve Ali Canip Yntemin 1911de Selanikte karmaya balad ocuk Bahesi adl dergi
mill edebiyatn balangcn oluturmutur.

3. Mill edebiyatlar, dilin sadeletirilmesi ortak gr etrafnda bir araya gelmi ve bu gr her yazar
ve air bir lde eserlerinde uygulamtr.
4. Mill edebiyatlar, dergi ve derneklerin etrafnda bir araya gelmi; grlerini halka yaymada makale gibi
retici trlerin yannda iir, hikye ve romandan da yararlanmlardr.

5. Mill edebiyatlar, dil konusunda stanbulun gnlk Trkesine kar Anadolu halk Trkesini konuma
ve yaz dili olarak nermilerdir.

6. mer Seyfettin, ehov tarz ykcl benimsemi; hikyelerinde bir olaydan ok bir durumu ne -
karmtr.

7. Ziya Gkalp, mill edebiyatlara yakn durmasna ramen iirlerini aruz lsyle yazm ve kimi iirlerin-
de divan nazm biimlerini kullanmtr.

8. Refik Halit Karay, Fecriati topluluundan ayrlm; Bugnn Sarayls, Yezidin Kz, stanbulun Yz
gibi ok sayda romannda mill edebiyatn dil anlayna bal kalmtr.
9. Halide Edip Advar, Ateten Gmlek adl romannda Kurtulu Sava ve Mill Mcadeleyi bireysel akla
i ie anlatmtr.
10. Yahya Kemal Beyatl, btn iirlerini aruz lsyle yazm; stanbulun sosyal yaam ile ilgili gzlemlerini
manzum hikye biiminde kaleme almtr.

11. Erenlerin Bandan ve Okun Ucundan, Reat Nuri Gntekinin mensur iir trnde kaleme ald iki
nemli eserdir.

12. Mill Edebiyat Dnemi retici metinlerinde genellikle sade bir dil kullanlm; dilin sadelemesi, Trk folk-
loru, Trk iirinin geliimi ve Mill Mcadele ilenmitir.
14
13. Mill edebiyatlar da Tanzimatn ilk kuak yazarlar gibi toplum iin sanat anlayn benimsemi, edebi-
yat topluma yn vermek iin kullanmlardr.
14. Yakup Kadri Karaosmanolu, Ahmet Mithatn halk iin roman izgisini benimsemi; eserlerinde halk tiyat-
rosu ve gldr kltrmzden yararlanarak sssz, srkleyici bir anlatma bal kalmtr.
15. Yeni Lisan makalesinde, Trkeye geen Arapa ve Farsa kelimelerin Trkede sylendii gibi deil,
bu dillerdeki yazl biimiyle kullanlmas nerilmitir.

Cevaplar

1. D 2. Y 3. D 4. D 5. Y
6. Y 7. Y 8. D 9. D 10. Y
11. Y 12. Y 13. D 14. Y 15. Y
nite
 1. Mill edebiyat hazrlayan koullar ksaca
yaznz.

2. Mill edebiyat yazar ve airlerinin etrafnda

toplandklar be dergiyi yaznz.

3. mer Seyfettinin Yeni Lisan Makalesinde

dile getirdii grlerden beini yaznz.

4. Mill edebiyatlarla Fecriti topluluunun

farkl zelliklerini anlatnz.

15

5. Aadaki yazar ve airlerin etkilendii

akm, adlarnn karsna yaznz.

Yakup Kadri Karaosmanolu:

Mehmet Akif Ersoy:

Ahmet Haim:

Refik Halit Karay:

mer Seyfettin:

4
 8.
fasikl
N AT L A RI
A
G S VE SZ S
R B L
isi
iir Bilg tlar
a
Sz San

RETEN R BLGS VE SZ SANATLA
TEST 1 iir Bilgisi
Redif, uyaktan sonraki ses benzerlikleri-
dir. Redif, ek ve/veya szck olarak dize
sonlarnda yer alr. Bu ek ve szcklerin
ayn grevde/anlamda olmas gerekir.
Pastoral iirlerde, doa gzellikleri, o-
ban ve kr hayat dile getirilir. Pastoral
iirler iki blmde incelenir:
dil: Kr yaamnn gzelliklerini, ekicili-
ini anlatan iirlerdir.
Eglog: Birka obann karlkl konu-
malarn anlatan iirlerdir.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Mesnevi ok sayda beyitten oluturulan
uzun iirlerdir. Her beyit kendi arasnda
uyakldr: aa, bb, cc, , dd, ee
ark ve tuyu Trklerin divan edebiyat-
na kazandrd nazm biimleridir.
RI
1. Aadaki dizelerin hangisinde redif vardr?
A) Ba baa seninle kaldm ey yama
Sen yalnz, ben susuz, sen orak, ben a
B) Gel artk, bir ayak nce gel gece
Rahata huzura ersin dnce
C) Ne syleyeyim? Keder, tevekkl, isyan
Hepsi bo! Geiyor durmadan zaman
D) Ne yazdan umut var artk ne gzden
Ne bekliyorum ben bu bo gndzden
E) Hep yalan bu renkler, hlya zaman
imdi bir derbeder, yalan bu bat
2. Gk yeil, k geni, ufuklar derin
Aalar hlyal, pnarlar serin
Orada yryn, gezin, dinlenin
Altnda hlyaya daln narn
Bu drtlk aadaki iir trlerinden hangisine rnektir?
A) Didaktik iir B) Epik iir C) Pastoral iir
D) Lirik iir E) Satirik iir
3. Aadaki beyitlerden hangisi bir mesneviden alnm olamaz?
A) Sayyad bana bala kanm
Yandrma cefa odna cnm
B) Arkasndan alnca palan
Sanki it artuuyd kalan
C) Nur idi batan ayaa gvdesi
Bu iyandur nrun olmaz glgesi
D) irket aradan gtrd zahmet
Vahdetten ald bb- rahmet
E) Eyvah o te ifte kayk ald kararm
ark okuyup geti bir fet var iinde
4. Aadakilerden hangisi Trklerin divan edebiyatna kazandrd
nazm biimlerinden biridir?
nite
A) ark B) Gazel C) Mesnevi
D) Rubai E) Murabba
 R BLGS VE SZ SANATLA
RI KONU
iir Bilgisi 1 TEST

1. te gidiyorum emi siyahm 4. Aadaki dizelerin hangisinde zengin uyak (kafiye)

vardr?
nmze dalar sralansa da
A) Kitaplarda yazl san senin smbldr
Sermayem derdimdir servetim ahm
Szn bal eker senin yanan pembe gldr
Karardka bahtm karalansa da
B) Dnyam sensiz harap handr sevgili
Bu drtlkle ilgili aadakilerden hangisi sylene-
mez? Gzlerim bir anak kandr sevgili

A) Rediflere yer verilmitir. C) Bir gidi gittin ki ne tel ne adres

B) Hece lsyle yazlmtr. Ne mesaj ne mektup ne haber ne ses

C) apraz kafiyeleni sz konusudur. D) Bu ak sen yklendin artk gel dayan kalbim

D) Mecazl syleyilere yer verilmitir. Kendini Kafdanda yapayalnz san kalbim

E) Telmih sanatna bavurulmutur. E) Beni yakp kl eden sendeki bu baklar

Syle nasl yaanr sensiz bu yazlar klar

Yldzl Soru 1
2. Aadaki dizelerin hangisinde redif yoktur?
Bir gece misafirim olsan yeter
A) Babo akt seller dudam uuk kald
Dolar odama lavanta kokusu
Ey sevgili sen gittin gller tomurcuk kald
Sour sevincinden srahide su
B) Ne gne ne atetir bakn yakar beni Ay pencerede durup durup gler
Sensiz azaptr yaam el uzat kar beni Bu dizelerle ilgili olarak aa
dakilerden hangisi
sylenemez?
C) Sz gider kalrsa bu yaz kalr A) 11li hece lsyle yazlm
tr.
Kalbimde dinmeyen bir sz kalr B) Redife yer verilmitir.
C) Sz sanatlarna bavurulmutu
D) Gn dner gk donanr sonra sner yldzlar r.
D) apraz kafiye kullanlmtr.
Uyku tutmaz bir trl kafam yreim szlar E) Ses benzerliklerinden faydalan
lm tr.
E) Susuzluk arasnda su iemem susuzum
3
Onlar a dolarsa ben de a uykusuzum

5. Aadakilerden hangisi kasidenin bir zellii deil-

3. Kalem byle alnmtr yazma
dir?
Yazm ka uymaz, km yazma
A) lk blmne nesib denir.
Bu dizelerde kullanlan uyak (kafiye) aadakilerden
B) Her beyit kendi arasnda uyakldr.
hangisidir?
C) En gzel beytine beytlkasid denir.

5
A) Yarm uyak B) Tam uyak
C) Tun uyak D) Cinasl uyak D) En az 33, en ok 99 beyitten oluturulur.

E) Zengin uyak E) airin kendini vd blme fahriye denir.


R BLGS VE SZ SANATLA
KONU
TEST 1 iir Bilgisi
6. Kar dalarda tutumu gibi gl baheleri
Koyu bir krmzlk gkten ayrmakta yeri
Bu iki dizeden hareketle iirin btn ile ilgili aada-
ki zelliklerden hangisi kesin olarak saptanabilir?
A) ls B) Nazm biimi
C) Nazm tr D) Kafiye dzeni
E) Temas
7. Saadet benziyor bo bir seraba
Dyor her seven gnl azaba
Bu dizelerin kafiye tr aadakilerden hangisidir?
A) Tun kafiye B) Yarm kafiye
C) Tam kafiye D) Zengin kafiye
E) Cinasl kafiye
8. Aadakilerden hangisi mesnevinin bir zellii deildir?
A) Nazm birimi beyittir.
B) En ok 33 beyitten oluur.
C) Fars edebiyatndan alnmtr.
D) Her beyit kendi arasnda uyakldr.
E) ykleyici anlatmla yazlabilen bir nazm biimidir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
9. Uun kular, uun doduum yere;
imdi dalarnda mor smbl vardr.
Ormanlar koynunda bir serin dere,
Dikenler iinde sar gl vardr.
Bu dizelerde, aadaki iir trlerinden hangisine
zg nitelikler sz konusudur?
A) Pastoral iir B) Dramatik iir
C) Satirik iir D) Epik iir
E) Lirik iir
RI
10. Yiit gelsin harpte gnl elesin
Doru at kinesin, al at oynasn
Kazanlarda insan kan kaynasn
Tutsak etmek yok ha basn klnc
Bu drtlk aadaki trlerin hangisinden alnm ola-
bilir?
A) Talama B) At
C) Gzelleme D) Koaklama
E) Varsa
11. Aadaki bilgilerden hangisi yanltr?
A) Aruz ls hecelerin aklk-kapallk ya da uzunluk-
ksalk zelliine dayanr.
B) airin, iirde ele alp iledii duyguya tema ya da ana
duygu denir.
C) Mesnevi, nl kiileri ileyen ve drtlklerden olutu-
rulan bir nazm biimidir.
D) Hece lsyle yazlm iirlerde, ahengi glendir-
mek amacyla dizelerin belli yerlerinde yaplan ses
aralna durak denir.
E) iirdeki vurgu; bir hecenin, szcn ya da dizenin
tekilere gre daha baskl sylenmesi, okunmasdr.
12. (I) Gazel, divan airleri tarafndan nemsenen bir nazm
eklidir. (II) Gazeller, daha ok duygulu, hayalin youn
olarak ilendii iirlerdir. (III) Divan airlerinin baars ya
da baarszl gazellerinden anlalr. (IV) 5-15 beyit ara-
snda deien gazellerin ilk beytine matla (dou) denir.
(V) Gazeller airlerin ekonomik gelir elde ettii tek nazm
eklidir.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
nite
bir bilgi yanl yaplmtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 R BLGS VE SZ SANATLA
RI RETEN
Sz Sanatlar 2 TEST

1. Aadaki cmlelerin hangisinde drt gesi de bulunan bir benzet-

me vardr?
A) Kafamn ii bayram yeri gibi karmakark oldu.
B) Billur hokkalarnn mavi mrekkeplerini yzne boaltyorum.
C) ocuklarm sayesinde belki be lira kazanabilirdim.
Bir benzetmede en az iki temel genin
yer almas gerekir. Bunlar benzeyen ve
kendisine benzetilendir. Kimi benzet-
melerde ise benzetme yn ve/veya

D) ocuklarn yzn gldrecek temiz ve scak bir hava vard. benzetme edat da yer alabilir.

E) Kays aalar krmz beyaz ieklerini amt.

2. Hangi deli rzgr skp gtrr

Kiiletirme, insan dndaki varlklarn,
atdaki yorgun kiremitleri insana zg davranlar gstermesi, in-
Tayfalar dalm, tekneler rr san kiiliine brnmesi sanatdr.

Mor mor iek am ocuk elleri

Bu dizelerde kiiletirilen varlklar aadakilerin hangisinde veril-

mitir?

A) tekneler iek B) tekneler kiremitler

C) rzgr kiremitler D) at tayfalar

E) at iek

3. Aadaki dizelerin hangisinde bir kinaye vardr?

Kinaye, bir szn hem gerek hem de
A) Yine bahar oldu cotu yreim
mecaz anlamn dndrecek ekilde
Akar boz bulank selli dereler kullanlmasdr.
B) Sensin beni byle sevdalara salan

Komadn aklm hep ettin talan

C) Giderse ne deyim ben ard sra

Duramam gece gndz alarm demi

D) Bulamadm dnyada gnle mekn 5

Nerde bir gl bitse etraf diken

E) Selam ver de selamn alaym

El kavuturup divanna duraym

4. Ben garip izgilerle urarken ba baa

Mecazmrsel, benzetme amac gdl-
Rastlamtm duvarda bir air arkadaa meden bir szn, aralarndaki ilgi nede-
kinci dizedeki air arkada szyle oluturulan edeb sanat aa- niyle, baka bir sz yerine kullanlmas-
dakilerden hangisidir? dr.

5
A) Kiiletirme B) Mecazmrsel
C) Telmih D) Hsntalil
E) Benzetme
 RI
R BLGS VE SZ SANATLA
KONU
TEST 2 Sz Sanatlar

1. Aralarnda eitli ynlerden benzerlik bulunan iki varlktan 4. Aadakilerin hangisinde bir kinaye vardr?
zayf olan, kuvvetli olana benzetme sanatna benzetme
A) Bakarm bakarm slam grnmez
(tebih) denir.
Aramzda ta barl dalar var
Buna gre, aadakilerin hangisinde benzetme var
dr? B) Sar sa stne sarn yazma

A) Bin atl aknlarda ocuklar gibi endik Yakr bana kurban olduum

Bin atl o gn dev gibi bir orduyu yendik C) Sla diye diye yanyor iim

B) Akam olur, gne batar imdi buradan Yar olmasa bu dnyada ben hiim

Garip garip kaval alar oban dereden D) Sen gittin gideli burada sensiz

C) Bir kttan kayk yaptm yzdrdm Perian hllerim tez gel efendim

Kenarna selam sabah dizdirdim E) Bahar gelsin u dalara gideyim

D) Mesut olmu grmek isterdim hepinizi Belki derdimize are bir iek

Bu bahar gnnde dertliyi, mitsizi

5. Dinle yolcu bu ses onun sesidir
E) Btn sevgileri atp iimden
Sinsi admlarla akam yryor
Varlm yalnz ona verdim ben
kinci dizedeki edeb sanat aadakilerden hangisidir?

A) Kinaye B) Benzetme

C) Kiiletirme D) Cinas
2. Yapraktan san yerlere yaym
E) Tezat
Sonbahar alyor ayaklarmda

Bu dizelerde kiiletirilen varlk aadakilerin hangi-

6. Tam bu srada, martlardan biri havada ar ar szldk-
ten sonra, bir uula yeniden gklere doru ykselmiti.
sidir?
Avc, yaral geyiin rpnn seyreden aslan gibi keyifle
A) Yaprak B) Sa C) Yerler seyrediyordu martnn son uuunu.
D) Sonbahar E) Ayaklar Bu parada birbirine benzetilen varlklar aadakiler-
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 den hangileridir?

A) mart geyik
6
B) avc aslan

C) avc mart
3. Nedim-i zr bir afet esir etmi iitmiim D) aslan geyik
Sen ol cellad- din, ol dman- iman msn kfir E) geyik avc
Nedim, birinci dizede kendisini bir gzelin esir ettiini sy-
lyor. 7. Avazeyi bu leme Davud gibi sal

Byle bir syleyi aadaki edeb sanatlardan hangi- Bk kalan bu kubbede bir ho sada imi
sini rnekler?
Beyitteki en belirgin sz sanat aadakilerden hangi-
A) Benzetme B) Mbalaa sidir?
nite

C) stiare D) Tecahlarif A) Cinas B) Benzetme C) Tezat

E) Mecazmrsel D) Mbalaa E) Telmih

 R BLGS VE SZ SANATLA
RI KONU
Sz Sanatlar 2 TEST

8. Bir olay, bir durumu, bir nesneyi vb. olduundan byk ya 11. Gne sevgilinin gzelliini grp utanyor
da kk gsterme sanatna abartma (mbalaa) denir.
Grmemek iin bulut perdesini bana ekiyor
Buna gre, aadaki dizelerin hangisinde bir abartma
Bu dizelerdeki edeb sanat aadakilerden hangisi-
vardr?
dir?
A) Kadrin bilmeyenler alr eline
A) Cinas B) Telmih C) Tariz
Onun iin eri biter meneke
D) Kinaye E) Hsntalil
B) u grnen dan kar skld

Gzm ya rmak oldu dkld

C) Ela gzlerini sevdiim dilber

Gidiyorum, sizin olsun buralar

D) Bugn ay buland, yarn durulmaz

Gurbette lenin gz yumulmaz

E) Darlma sevdiim sylenen sze

Ne hoa yakm benlerin yze Yldzl Soru 2

Gn olur arr beni her ufuk

Sevdalar eline balar yolculuk
9. Sabahtan uradm ben bir fidana
Elinde bir rzgr gl, bir ocuk
Dedim mahmur musun, dedi ki yok yok Durmadan yzme bakarak fler

Birinci dizedeki fidan szc sevgiliye benzetilmitir. Bu drtlkle ilgili olarak aa

dakilerden hangisi
sylenemez?
Buna gre, sz edilen edeb sanat aadakilerden A) Kiiletirme yaplmtr.
hangisidir? B) 11li hece ls ile yazlm
tr.
A) Kiiletirme B) Mecazmrsel C) Redife yer verilmitir.
D) Ses benzerliklerinden faydalan
lmtr.
C) stiare D) Tezat
E) Dz kafiye kullanlmtr.
E) Kinaye
7

10. Yetmez mi bekleyileri gl tomurcuklarnn

12. Bu k yolculuk var diyorsa iin
Ne blbl ne gl kald gelmedi bahar
Beni de beraber al anneciim
Beyitteki tomurcuk, gl, blbl, bahar szckleri anlam-
ca birbirleriyle ilgili ve birbirlerini artrr niteliktedir. Bu dizelerde lm yolculua benzetilmitir.

Bu durum, aadaki edeb sanatlardan hangisine r- Buna gre, sz edilen edeb sanat aadakilerden
nektir? hangisidir?

A) Tevriye B) Tenasp A) Tevriye B) Kinaye

C) Tekrir

E) Tezat
D) Telmih

C) stiare D) Tecahlarif

E) Benzetme (Tebih)
 RI
R BLGS VE SZ SANATLA
NTE
TEST 1
1. Aadaki dizelerin hangisinde redif yoktur? 4. ldk, lmden bir eyler umarak

A) Ormandan ormana srkler kader Bir byk bolukta bozuldu by

Geziniz mrnz byle derbeder Gk paras dal demeti ku ty
B) Bir dnce beni okarsn
Altmz bir eydi yaamak
Yakndan bir grsen beni anlarsn
Bu drtln uyak (kafiye) dzeni aadakilerden
C) Hangi el, ne zaman beni getirdi hangisidir?
Tohumdan buraya kadar yetirdi A) Dz kafiye
D) Yersiz bereketin tac banda
B) apraz kafiye
Beni byledi, aa, kanda
C) Sarma kafiye
E) Dnn bir orman iinde balar
D) Serbest kafiye
Dost bildiklerim beni de talar
E) Mni tipi kafiye

2. Ne ak karanfiller gldrr beni

Ne dallarda aan yeil yapraklar

5. Sabahtan uradm ben bir gzele
Gece, klara sordum glgeni
Gzel alatmad, gldrd beni
Sensiz cevap verdi, yorgun sokaklar
Ben gzelden byle vefa ummazdm
Bu drtlkle ilgili aadakilerden hangisi sylenemez?
Ak gsn stne kondurdu beni
A) Redife yer verilmitir.
Bu drtlk aadakilerden hangisine ait zellikleri
B) Bir mesneviden alnmtr.
yanstmaktadr?
C) apraz kafiyeleni sz konusudur.
A) Gzelleme B) Koaklama C) Trk
D) Kiiletirmeye bavurulmutur.
D) Mni E) Varsa
E) Hece lsyle yazlmtr.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6. Aadaki dizelerin hangisinde zengin uyak (kafiye)

8 yoktur?

3. Senelerce, senelerce evveldi A) anakkale iinde Aynal ar

Bir deniz lkesinde Ana ben gidiyom dmana kar

Yaayan bir kz vard, bileceksiniz B) He diyem beylerim kaderim byle
smi Annabel Lee
Anama varnca dorusun syle
Hibir ey dnmezdi sevilmekten
C) Bir mektup yazdm yrene dosta
Sevmekten baka beni
Yollar beklerim gelmiyor posta
Bu dizeler aadaki iir trlerinin hangisinden aln-
D) Elime verdiler msr dans
m olabilir?

A) Didaktik iir B) Epik iir Bana derler u ocuun kars

nite

C) Pastoral iir D) Lirik iir E) Ben lrsem yavrum seni dverler

E) Dramatik iir Hem dverler hem kara yer seni bekler


7. Zaman geiyor, sultanm, geiyor zaman
Zaman deil, geen, en gzel a mrn
O byk dalga bizi de alacak bir gn
Sevmeye bakn gemeden gzelliiniz
Bu drtlkle ilgili aadakilerden hangisi sylene-
mez?
A) Uyaa yer verilmitir.
B) Bir komadan alnmtr.
C) l gzetilerek yazlmtr.
D) Niteleyici szlere yer verilmitir.
E) Nazm birimi drtlktr.
8. Gkyznde sa ile
Tur danda Musa ile
Elindeki s ile
araym Mevlm seni
Bu dizelerdeki edeb sanat aadakilerden hangisi-
dir?
A) Telmih B) Benzetme C) Kinaye
D) Tevriye E) Kiiletirme
9. Ankara, bu sabah karla uyand. cmlesinde, aadaki
aklamalardan hangisine uygun bir sz sanat var-
dr?
A) Bir sz hem gerek hem de mecaz anlamyla kullanma
B) Anlam incelii amacyla bildiini bilmezlikten gelme
C) Kartlarndan yararlanarak bir duygu veya dnceyi
aktarma
5
D) Bir olay veya durumu olduundan daha byk gsterme
E) Bir sz gerek anlam dnda, bir baka sz yerine
kullanma
R BLGS VE SZ SANATLA
RI NTE
1 TEST
10. Kaldrmlar, ileke yalnzlarn annesi
Kaldrmlar, iimde yaam bir insandr
Kaldrmlar, duyulur, ses kesilince sesi
Kaldrmlar, iimde kvrlan bir lisandr
Bu dizelerle ilgili aadakilerden hangisi sylene-
mez?
A) Cansz bir varlk kiiletirilmitir.
B) Sarma uyak dzeniyle oluturulmutur.
C) Redif ve uyaa yer verilmitir.
D) Benzetmeye bavurulmutur.
E) Bir szck yinelenerek tekrir sanat yaplmtr.
11. Daha scak basmamt. Gne henz yakyor, hava daha
bomuyordu. Bahard. Keklikler tyor, krlanglar uuu-
yor, kuzular zplyor, her tarafta taze baharn neesi sezili-
yor, gl duyuluyordu.
Bu parada aadakilerden hangisi kiiletirilmitir?
A) Gne B) Hava C) Kuzular
D) Scak E) Bahar
12. Mezarlkta bir ot bitti kurudu
Etrafn ayr imen brd
Ellerin kuzular kalkt yrd
Benimkiler kara yerde rd 9
ocuklar kk yata len bir annenin syledii bu
dizelerde aadaki sanatlardan hangisi vardr?
A) Bir sz ayn anda hem gerek hem de mecaz anlam-
da kullanma
B) nsana ait bir zellii insan dndaki bir varlk iin kul-
lanma
C) Bir sz gerek anlamnn dnda, benzetme amac
gtmeden kullanma
D) Bir varl, kendi adnn dnda, trl ynlerden ben-
zedii baka bir varln adyla anma
E) Bir varl ya da olay olduundan daha byk ya da
kk gsterme
 RI
R BLGS VE SZ SANATLA
NTE
TEST 1
13. Ak bulutlar iinde yola doarsn Aye 16. Rzgr eser, dallarnz atr
Alacadr tan yeri, bekle aarsn Aye Kularnz birbiriyle tr

Topraa adaklanm bir incecik fidansn ren yerler bu bayramda pek r

Biraz da bakalar krlsn, varsn Aye Smbl niin yasl bakr dalar

Bu dizelerle ilgili aadakilerden hangisi yanltr? Bu drtlkle ilgili aadakilerden hangisi yanltr?

A) I. dizede Aye, gnee benzetilerek kapal istiare ya- A) Kiiletirmeye bavurulmutur.

plmtr.
B) Tenasp sanat yaplmtr.
B) III. dizede Aye, incecik bir fidana benzetilmitir.
C) 11li hece lsyle yazlmtr.
C) Szckler temel anlamlaryla kullanlmtr.
D) Redif ve kafiyeye yer verilmitir.
D) Szck hlinde redife yer verilmitir.
E) Mni tipi uyakla yazlmtr.
E) Anlamca birbirine uygun szckler kullanlarak tena-
sp sanatna bavurulmutur.

17. Aadaki dizelerden hangisinde istiareye bavurul-

mamtr?
14. Hediye namyla bir ey gnderme
A) Duyuluyor zamann tahtay kemirdii
det edip hi misafir kondurma
Tavan aralarnda, tavan aralarnda
Komun evi yanar iken sndrme
B) Alayn, ainasz, sessiz can verenlere
El kryin bir adm da uzanma
Otel odalarnda, otel odalarnda
Bu drtlk, aadakilerden hangisine ait zellikler
C) Bir merhamettir yanan, darack odalarn
yanstmaktadr?
sli lambalarnda, isli lambalarnda
A) Koaklama B) Talama
D) Atyor szlarn plak duvarda nabz
C) Hicviye D) Varsa
ivi yaralarnda, ivi yaralarnda
E) Semai
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM E) Bir srr srklyor terlikler tpr tpr

zbe sofalarnda, izbe sofalarnda

10
15. Akn ald benden beni
Bana seni gerek seni
18. Ah bilsen, bir bilsen duyduklarm
Ben yanarm dn gn
Sanki bir da arl kalkacak zerimden
Bana seni gerek seni
Ve nehirler boalacak ierimden
Bu drtlk iin aadakilerden hangisi sylenemez?
Sakn bilme
A) 8li hece lsyle yazlmtr.
Bu dizelerdeki en belirgin sz sanat aadakilerden
B) Szck hlinde redife yer verilmitir. hangisidir?

C) Ses benzerliklerinden faydalanlmtr. A) Mbalaa B) Tevriye

nite

D) Divan iirinden alnmtr. C) Telmih D) Hsntalil

E) Allah ak konu olarak ilenmitir. E) ntak

 R BLGS VE SZ SANATLA
RI NTE
1 TEST

19. Aadakilerden hangisi bir gazelin matla beytinden 22. Bu yamur, bu yamur, bu kldan ince
alnm olabilir?
Nefesten yumuak yaan bu yamur
A) Yetdi ol mevsim ki amaga gnl mlkini
Bu yamur, bu yamur, bir gn dinince
Ola glende reyhn hayline serdr gl
Aynalar yzm tanmaz olur
B) Uydurup leker-i ukn ol h- cihn
Bu drtlkle ilgili aadakilerden hangisi yanltr?
Naz ile saln saln alem gibi gelr
A) Tekrir sanat yaplmtr.
C) Ne yanar kimse bana ate-i dilden zge
B) Karlatrmaya bavurulmutur.
Ne aar kimse kapum bad- sabdan gayri
C) mgeli bir dil kullanlmtr.
D) Ayag yir mi basar zlfne ber-dr olanun
D) Kiiletirmeye bavurulmutur.
Zevk u evk ile virr cn seri dne dne
E) Telmih sanatna yer verilmitir.
E) Old ekm glen-r-y heves clar gibi

Akd gnlm bir nihal-i iveye sular gibi

20. Hibir yerde grmediim dnceli deniz

Saracaksn beni o hafif dumanlarnla 23. Neyim ne olacak, elde neyim var
Islak kumlarn stnde ayaklarm, iz iz Karacolan dertli Yunus soyum var

Unutacam birden, ehri de dnyay da Mansura benzeyen baz huyum var

Bu drtlkle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy- Ne sen var ne ben var bir tane Gaffar
lenemez? Bu dizelerde grlen en belirgin sz sanat aadaki-
A) Kiiletirmeye bavurulduu lerden hangisidir?

B) Redife yer verildii A) Telmih B) Tehis C) ntak

C) Ses benzerliklerinden faydalanld D) Kinaye E) Cinas

D) mgeli bir anlatmn kullanld

E) Gerekliin deitirilerek aktarld

11

21. Gesin gnler, haftalar 24. Yine bahar oldu, ald gller
Aylar, mevsimler, yllar Figana balad yine blbller

Zaman sanki bir rzgr Baka bir hl olup at smbller

Ve bir rzgr gibi aksn Aklarn delolduu zamandr

Bu dizelerde grlen sz sanatlar aadakilerden Bu drtlk, aadakilerin hangisinden alnm olabi-

hangisinde doru olarak verilmitir? lir?

A) Tehis ntak B) Tebih Tehis A) Koma B) Semai

C) Mbalaa Tebih D) Tenasp Tebih

E) Mbalaa Tenasp

C) Varsa

E) At
D) Talama
 1. iirde ahengi salamak amacyla msra sonlarndaki anlamca ve grevce farkl seslerin benzerlii .............. olarak adlandrlr.

2. Kafiye oluturan szcklerden birinin, sonra gelen msradaki szck iinde tekrarlanmasyla ................. oluur.

3. Drtlkle yazlan iirlerde, dizeler abab, cdcd, efef... eklinde kafiyelenerek ................. oluturulur.

4. Bir anlam btnl tayan ve birbirleriyle ilgili oluturulmu ikier msralk blmlere ................. denir.

5. Edebiyatmzda, zellikle halk edebiyatnda ........... ile yazlm bir iirdeki btn msralarn hece says ayndr.

6. Hece lsnde uyumu pekitirmek, ahengi salamak amacyla msralarn belirli blmlere ayrlmasyla .................oluturulur.

Ancak iirler duraksz olarak da hece lsyle yazlabilir.

7. Eski Yunan edebiyatnda zellikle ak iirleri lir ad verilen alg eliinde sylendiinden duygulu, cokulu iirlere .................

denmitir.

8. Bir kiiyi, toplumu, bir inan veya dnemin gidiini ele alarak bunlarn beenilmeyen, istenmeyen ynlerini alayl bir dille anla-

tan iirlere satirik iir denir. Bu iirler halk edebiyatnda talama, divan edebiyatnda ................. adyla anlr.

9. Bugnk hikye ve romann, szl edebiyat dnemindeki destann divan edebiyatndaki karl ................. nazm biimidir.

10. Benzetmeye dayal bir sz sanat olan ak istiare, ........ ge ile yaplr, ak istiarede benzeyen ge yer almaz.

11. Benzetme amac gdlmeden bir sz, aralarndaki ilgi nedeniyle, baka bir sz yerine kullanlrsa ................. sanat yaplm

olur.

12. nsan dndaki varlklarn, insana zg davranlar gstererek insan kiiliine brnmesiyle ................. sanat oluturulur.

13. Bir szn hem gerek hem de mecaz anlamlarn dndrecek ekilde kullanlmas sanatna ................. denir. Bu sanatta esas

olan, gerei, mecaz yoluyla dolayl olarak anlatmaktr.

12 14. Bir durumu, nesneyi, kiiyi olduundan stn ya da aa gsterme sanatna ................. denir. Divan edebiyatnda yaygn ola

rak kullanlan bu sanat, vg ve yergide kullanlmtr.

15. nceden olmu bir olay, tannm bir kiiyi, yaygn bir dnceyi hatrlatma sanatna ................. denir.

Cevaplar

1. uyak (kafiye) 6. duraklar 11. mecazmrsel

2. tun kafiye 7. lirik iir 12. kiiletirme
3. apraz uyak (kafiye) 8. hicviye 13. kinaye
4. beyit 9. mesnevi 14. abartma (mbalaa)
5. hece ls 10. kendisine benzetilen 15. telmih
nite
 D Y
1. Bir vg iiri olan kaside en az otuz en ok doksan dokuz beyitten oluur.

2. Genellikle sevgi, gzellik konularn ileyen gazellerin ilk beytine matla, son beytine makta denir.

3. Rubai, Trklerin divan edebiyatna kazandrd drt dizeden oluan bir nazm biimidir.

4. Naat, Allahn birliini ve yceliini konu edinen kaside nazm biimiyle oluturulan trdr.

5. Bat edebiyatndan alnan sone, terza-rima nazm biimlerini edebiyatmzda en ok Servetifnuncular

kullanmtr.

6. Dramatik iir, retme amac gden; bilim, sanat, dnce, din, ahlak gibi deiik alanlara zg bilgiler
veren, kurallar ve ilkeler reten iir trdr.

7. Tariz sz sanat, bir kimseyle alay etmek; bir kimseyi yermek, inelemek, kk drmek; bir durumla
dalga gemek amac ile oluturulur.

8. Gerek nedeni herkese bilinen bir olayn daha gzel bir neden gsterilerek anlatlmasyla telmih sanat
oluturulur.

9. Tenasp sz sanat, dizelerde anlam bakmndan birbiriyle ilgili szlerin bir arada kullanlmasdr.

10. Bilinen bir olay, durumu, bilmez grnerek tecahlarif sanat yaplr.

11. nsan kiiliini canlandran varlklarn insan gibi bilinli bir ekilde konuturulmasyla cinas sz sanat
yaplr.

13
12. Tekrir, birden ok anlam olan bir szn ayn cmle, msra ya da beyitte en az iki anlama gelebilecek
ekilde kullanlmasdr.

Cevaplar

5
1. D 2. D 2. Y 24 Y 5. D 6. Y 7. D 8. Y 9. D 10. D 11. Y 12. Y
 Hayr, hayal ile yoktur benim alveriim

nan ki her ne demisem grp de sylemiim

(1. ve 2. sorular Mehmet Akif Ersoyun yukardaki beytine gre cevaplaynz.)

1. iirin lsn yaznz.

2. Dizelerdeki kafiye ve redifi gsteriniz.

Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski, yeni

Kuzular bize syler yllarn getiini,

Arzu, balarmzdan yldzlar gibi yksek,

nmzde bir sr, yanmzda bir kpek

(3, 4, 5 ve 6. sorular yukardaki drtle gre cevaplaynz.)

3. Drtln kafiye rgsn (emasn) gsteriniz.

4. Drtlkteki kafiyeleri bularak kafiyelerin trn ya-

znz.
14

5. Drtln hangi iir trne zg nitelikler tadn

yaznz.

6. iirdeki en belirgin sz sanatn aklayarak yaznz.

nite
 epeevre bahar iinde bir yer grdk

Ferhat ile irini beraber grdk

Baktk geceden fecre kadar ellerde

Yldzlara ykselen kadehler grdk

(7, 8, 9 ve 10. sorular yukardaki drtle gre cevaplaynz.)

7. Drtln nazm biimini (eklini) yaznz.

8. kinci dizedeki sz sanatn aklayarak yaznz.

9. Drtln kafiye rgsn (emasn) gsteriniz.

15

10. Drtlkteki kafiye ve redifleri gsteriniz.

5
 1.
fasikl SI
N D I R I LMA
S I NIF LA
LE R N
METN ndrlm
Snfla
as
rin
Metinle

RETEN METNLERN SINIFLANDIRILMAS
TEST 1 Metinlerin Snflandrlmas
Edeb metinler, olay evresinde gelien
metinler ve coku ve heyecan dile geti-
ren metinler olmak zere ikiye ayrlr.
Dnsel metinler, bir dnceyi dile ge-
tirdiinden retici olur. Bu trlerde sanat
kaygs duyulmaz. Metinde okuyucuyu
bilgilendirme amac ne kar.
Bilginin olduu gibi verildii metinlerde,
kelimeler gerek anlamda kullanlrken
bilginin sslenerek aktarld metinlerde
kelimeler mecaz anlamda kullanlr, sa-
natl syleyi bilginin nne geebilir.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
reticilikle sanatsal yn arasnda deta
zt bir ilgi vardr. Metinde reticilik ar
bastka sanatsal yn, arkaya ekilir.
Bunun iin, sanatsal metnin retici ol-
mayan metinler arasnda yer almas bek-
lenir.
I
1. Aadakilerin hangisinde verilenler, ayn edeb tr grubu iinde yer
almaz?
A) Roman, yk, halk hikyesi
B) Makale, fkra, eletiri
C) Trajedi, komedi, dram
D) Sylev, rportaj, mlakat
E) Biyografi, destan, mektup
2. Dncenin sanat kaygs tanmadan ortaya konduu edeb trlere d-
nsel tr denir.
Aadakilerden hangisi dnsel trler iinde yer almaz?
A) Felsefi metinler B) Makale C) Deneme
D) yk E) Bilimsel metinler
3. I. metin: Fuzuli, Trk edebiyatnn bilinen airlerindendir. Trke, Arapa
ve Farsa iirler yazmtr. Ancak Trke yazd iirler daha ok bilin-
mektedir. Bugn sadece Trkiyede deil, Irak Trkmenleri arasnda ve
Azerbaycanda bu iirleri ok okunmaktadr.
II. metin: Fuzuli, Trk edebiyatnn doruklarndandr. O dorukta, sadece
Trkenin deil, Arapa ve Farsann da bayra dalgalanmaktayd bir
zamanlar. Ne var ki sadece Trkenin bayra kald bugn o dorukta. Bu
bayran kimi bekileri Anadoludan, kimileri Kerkkten, kimileri Bakden
yola kmlar; onun gnll muhafzln stlenmiler.
Bu iki metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) I. metin, retici metindir.
B) II. metinde sanatl syleyi ar basmaktadr.
C) I. metinde szckler gerek anlamda kullanlmtr.
D) II. metinde mecaz anlaml kelimeler oktur.
E) Her iki metinde de sz sanatlarna bavurulmutur.
4. Aadakilerden hangisi bir sanatsal metindir?
A) Yalnzlk duygusunu bir kr iei zerinden anlatan bir iir
B) Bir tiyatro binasnda yaplan etkinlikleri anlatan bir bror
C) Servetifnun iirini konu alan bir eletiri yazs
nite
D) nl bir sinemacnn yaamn konu alan bir biyografi yazs
E) Grlt kirliliinin neden olduu sorunlar anlatan bir makale
 METNLERN SINIFLANDIRILMAS
I KONU
Metinlerin Snflandrlmas 1 TEST

1. Aadakilerden hangisi gstermeye bal bir edeb
metindir?
A) Roman B) Hikye C) Masal
D) Dram E) Sylev
2. Dnyamz saran karanla bilim adam daha ok akl, sa-
nat adam daha ok sezgiyle k salyor. Biri mantkla, biri
cokuyla kazanyor; biri reterek, biri sarsarak uyaryor
bizi.
Buna gre aadaki cmlelerden hangisi bir sanat
adamna ait olabilir?
4. Edeb metinler; retici metinler (makale, eletiri), coku
I
ve heyecan dile getiren metinler (sylev, sylei), olay
II
evresinde gelien metinler (roman, hikye), gsterme-
III
ye bal metinler (tiyatro), konusunu kiilerin yaamndan
IV V
alan metinler (biyografi, otobiyografi) gibi deiik snf-
landrmalara tabi tutulabilir.
Bu cmlede alt izili bilgilerden hangisi ile ilgili r-
nekleme yanltr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

A) Televizyon, bugnn vazgeilmez ev aralarndan biri

hline geldi.

B) Fatih Sultan Mehmet, gen yata padiah oldu Os-

Yldzl Soru 1
manl saraynda.

C) nleyen rzgrn yayd balk kokusu nehrin lm-

n haber veriyordu.

D) Osmanl mimarisinde eski yaznn en az naklar ka-

Metinler snflandrlrken aa
dakilerden hangisi
dar yeri vardr.
lt olarak alnmaz?
E) Kentin ara sokaklar, yrenin zenle kesilmi kara ta- A) Hangi tarihte oluturulduu
laryla denmiti.
B) Dilin hangi ilevde kullanld
C) Metinde neyin amaland
D) Anlatm trlerinden hangisiyle
yaz ld
3. Uzun zamandr grmek istediimiz Bursaya gitmek iin E) Gereklie ne derece bal kaln
d
bir pazar sabah stanbulda 07.00deki otobse bindik,
3 saatlik bir yolculukla Bursa terminaline vardk. Otobs
terminali, ayn zamanda pek ok markann ve renk renk
3
tabelalarn olduu bir yer. Terminal knda belediye
otobsleri kalkyor ehir merkezine. Bunlardan birine binip
Ulu Camiye gittik. Hedefimiz ncelikle Uluda eteklerine
kurulan Cumalkazka gidip kahvalt yapmak ve ky gez- 5. Aadakilerden hangisi tekilerden farkl bir metin
mek... trdr?

Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle- A) An B) Mektup C) Gnlk

nemez? D) Biyografi E) Fabl
A) Konusunu kiinin yaamndan almaktadr.

B) Estetik zevk vermek iin kaleme alnmtr.

C) Sanatl bir syleyiten kanlmtr.

D) Kelimeler, genellikle gerek anlamda kullanlmtr.

E) Dil, gndergesel ilevde kullanlmtr.

 I
METNLERN SINIFLANDIRILMAS
KONU
TEST 1 Metinlerin Snflandrlmas

6. Byk airler ender gelir. Biz yalanrz, dalar bile yala- 9. Aadakilerin hangisi oluturulma amac bakmndan
nr, onlar hep gen kalr. Bahar ve okyanuslar da byledir. tekilerden farkl bir metindir?
Bir de yanardalar... Byk airler, ate pskrd andan
A) Tarih kitab
sonsuza dek artk hep o adla anlacak olan yanardalara
benzer. Dibine ulalamaz derinliklerin, byk dalgalarn, B) Felsefe ile ilgili bir metin
atele solumann, tomurcuun ve tohumun ikizidirler on- C) Halk hikyesi
lar.
D) Sosyoloji ile ilgili bir makale
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
E) Dil bilgisini anlatan bir kitapk
nemez?

A) Estetik zevke nem verilmitir.

B) Benzetmeden yararlanlmtr.

C) Olay evresinde gelien bir metinden alnmtr.

D) Sanatl syleyi ar basmaktadr.

10. Metinler aadakilerden hangisi ile gruplandrlamaz?
E) Karlatrma yaplmtr.
A) Anlatmn tr bakmndan

B) Cmlelerin yaps bakmndan

C) Dilin ilevi bakmndan

D) Yazl amac bakmndan

E) Gerekle ilikisi bakmndan

7. Aadakilerden hangisi sanatsal bir metin deildir?

A) iir B) Manzum hikye

C) Roman D) Makale

E) Dram

11. Aadakilerden hangisi bir olay evresinde gelien

edeb metinlerdendir?
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 A) Deneme B) Makale C) Sylei

8. Byk sanatlar, dnyaya yeniden gelseler ayn eserleri D) Sylev E) Roman

4
oluturmazlar. nk sanat eseri belirli bir an rndr.
Her eserin arkasnda ahsi bir tutku ya da yaanan dne-
min etkileyici, bazen de zorlayc koullar yatar. Yeniden
dnyaya gelecek sanat, ayn ruh hlini yaayamayaca
gibi ayn koullar da bulamayabilir.

Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle- 12. Aadakilerden hangisi gstermeye bal metinlerin
nemez? zelliklerinden biri deildir?

A) retici bir metinden alnmtr. A) Genellikle sahnelenme amacyla yazlmas

B) Dil gndergesel ilevde kullanlmtr. B) Diyaloglarn nemli bir yer tutmas

C) Estetik bir zevk uyandrma amac yoktur. C) Okuyucuya bilgi verme amacyla kaleme alnmas
nite

D) Okuyucuya bilgi verme amac vardr. D) Trajedi, komedi ve dram gibi trlere ayrlmas

E) Sanatsal bir metinden alnmtr. E) Bir olay evresinde gelimesi


13. Aadakilerden hangisi kurmaca metinler arasnda
yer almaz?
A) Gen Osmann yaamn konu alan bir trajedi
B) Eski stanbulun yoksul sokaklarn anlatan bir manzu-
me
C) Toroslar yresini anlatan bir roman
D) Saraydan kz karmay anlatan bir halk hikyesi
E) Ayda suyun bulunmasn anlatan bir belgesel
14. Aadakilerden hangisi anlatmaya bal bir sanatsal
metindir?
A) Mektup B) Dram C) Gezi yazs
D) Sylev E) Hikye
15. Geni kanatl bir ku, gkyzn arnlar gibi uuyordu.
Kanatlar akam gneiyle altn rengine brnyordu ba-
zen. Hasat gnlerine yaklaan tarlalar motifleri zenle do-
kunmu bir Anadolu kilimini andryordu. Avclar, tarlalar
blen incecik bir yolun sonuna yaklarken katil tfeklerini
ge dorulttular. Tfeklerin azndan bir lk ykseldi,
kuun kanadnda bir ada dnt, altn rengi bir tarlaya
doann bir acsn daha anlatan krmz bir motif eklendi.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Kurmaca bir metindir.
B) Bir olay evresinde gelien metinlerdendir.
C) Betimlemeden yararlanlmtr.
D) Hissetirme deil, bilgilendirme amalanmtr.
E) Sanatl bir syleyie yer verilmitir.
METNLERN SINIFLANDIRILMAS
I KONU
Metinlerin Snflandrlmas 1 TEST
16. (I) Anlatmaya bal edeb metinler destan, masal, halk
hikyesi, meddah, orta oyunu, karagz, hikye ve ro-
mandr. (II) Gstermeye bal edeb metinler de tiyatro
genel bal altnda toplanmaktadr. (III) Her iki grupta-
ki metinlerin ortak zellikleri, insana zg bir gerekliin
kurmacann imknlaryla yorumlanmas, dntrlmesi;
bir olay rgsnde birleip btnleerek bir araya gelen
kii, mekn, zaman gibi geler yardmyla insana zg so-
yut gerekliin somutlatrlmasdr. (IV) Anlatmaya bal
edeb metinler ile gstermeye bal edeb metinler arasn-
daki temel farkllk anlatma ve gsterme kelimeleriyle ifade
edilen anlatma biimlerindedir. (V) Anlatma esasna bal
edeb metinler, yaadmz dnyada gereklemi veya
gerekleen bir olay, grn olduu gibi anlatmazlar.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. Aadakilerden hangisi bir szl anlatm trdr?
A) Rportaj B) Sylei C) An
D) Mektup E) Trajedi
5
18. Anlatmaya bal metinlerde zerinde yaadmz dnya-
da grlen varlk, eya, insan ve olaylardan hareketle yeni
bir evren anlatlmaktadr. Bu, ---- evren olarak adlandrlr.
Bu metinde bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) kurmaca B) sanal
D) deiken
C) uyduruk
E) gerek

METNLERN SINIFLANDIRILMAS
NTE
TEST 1
1. Anlatmaya bal metinlerle gstermeye bal metinleri
karlatran aadaki yarglardan hangisi yanltr?
A) Anlatmaya bal metinler okunma amacyla yazlrken
gstermeye bal metinler sahnelenme amacyla yaz-
lr.
B) Anlatmaya bal metinler bir olay evresinde geliir-
ken gstermeye bal metinler bir durum evresinde
geliir.
I
4. Beparmak Dalarn ap Akdenizin laciverdini grnce
iimin birden serinlediini hissettim. Oysa darda ayn
scak vard. Hem de rutubetle slanp iyice dayanlmaz
olmu bir scakt bu seferki. Girneye inmeden nce yolu-
mun stndeki St. Hilarion Kalesine trmandm. stnde
bulunduu kayayla deta zdelemi kaleden Girneye
bakarken kendimi bir kartala benzettim. Her eyi yksek-
lerden gren kartal gibi, Akdenizi Girneden Taucuna
kadar seyrettim. Zirvenin serin rzgrndan hi ayrlmak

C) Her iki metin trnde de gerei olduu gibi anlatma istemedim.

deil, kurmaca bir dnya oluturma sz konusudur. Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi doru

D) Her iki metin trnde de sanatsal bir zevk uyandrma deildir?

amac ne karlabilir. A) Konusunu kiilerin yaamndan almaktadr.

E) Anlatmaya bal metinler iin dekor, kostm gibi ge-
ler sz konusu deilken gstermeye bal metinlerde
bu unsurlar vardr.
B) ykleyici anlatmdan yararlanlmtr.
C) Kurmaca bir metinden alnmtr.
D) Dokunma duyusuna seslenen ayrntlar vardr.

E) Benzetmelere yer verilmitir.

2. Aadakilerden hangisini gazete evresinde gelien

metinlerden deildir?

A) Sylei B) Fkra C) Eletiri

D) Makale E) Gezi yazs

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
5. Doay bir kz gzelliinde grmek isteyenler, buraya ilk-
6
baharda gelmelidir. Kendi sakinliini size sunan zmrt
yeili otlar ineyerek dolarsnz o zaman. Vadiden
akan rman elalesi serinletir sizi. Gler yzl kavaklar
eilip sizi selamlarken gkyznde bir tek bulut bile gre-
mezseniz. Kularn orkestras tam bir uyum iindedir.
3. Aadakilerden hangisinde bir metnin zellii yanl
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi doru
verilmitir?
deildir?
Metin Tr
A) Roman Bir olay evresinde gelien metin A) Estetik bir zevk uyandrma amac yoktur.

B) An retici metin B) Doal gereklikle aklanmayacak ayrntlar vardr.

C) Rportaj Gazete evresinde gelien metin
C) Betimlemeden yararlanlmtr.
D) Orta oyunu Gstermeye bal metin
nite

E) Deneme Konusunu kiilerin yaamndan alan D) Bir neriye yer verilmitir.

metin
E) Sanatl syleyie yer verilmitir.
 METNLERN SINIFLANDIRILMAS
I NTE
1 TEST

6. Bir tarih metni ile bir roman karlatran aadaki 10. I. An

yarglardan hangisi yanltr?
II. Mektup
A) Tarih metni kurmaca deildir; roman kurmaca bir me-
III. Gezi yazs
tindir.
IV. Destan
B) Tarih metninde doal gereklikle uyuan olaylar anla-
tlr; romanda doal gereklikle uyumayan ayrntlara V. Tarih
yer verilebilir. Yukardakilerden hangisi gereklikle ilikisi bakmn-
C) Tarih metni dorudan bilgi verme amacyla yazlrken dan tekilerden farkl bir metindir?
romanda bilgi; olay ve betimlemeler iinde eritilerek
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
verilir.

D) Tarih metninde gerek kahramanlar varken romandaki

kahramanlar yazarn d rn olabilir.

E) Tarih metni, anlatmaya bal edeb metinler iinde yer

alrken roman, gstermeye bal edeb metinler iinde
yer alr.

11. Aadaki metin trlerinin hangisinde betimleyici an-

latmn nemli bir yer tutmas beklenir?

7. Aadakilerden hangisi kurmaca bir metin deildir? A) Hikye B) Makale C) Fkra

A) Masal B) Efsane C) Destan D) Deneme E) Eletiri

D) An E) yk

8. Roman, masal, destan gibi anlatmaya bal metinlerde

aadaki anlatm trlerinden hangisi ar basmaktadr?

A) ykleyici anlatm

B) Tartmac anlatm 12. Halkmz klasik mzii neden sevmiyor, dndnz m

hi? Bilgisizlikten, gerilikten mi? Sanmam. Dinlemiyor da
C) Aklayc anlatm
ondan. Sra klasie geldi mi at kapanyor radyolar, tele-
D) Tanmlayc anlatm vizyonlar. Srf kalabalklara katlmak iin konserlere gidip
7
de klasik mzik tutkunu olanlar hatrlyorum da Onlar-
E) Kantlayc anlatm
dan bazlar benim gibi eski tutkunlardan daha ok tutu-
luyor evrensel mzie. rneim yeterli oldu mu acaba?
Yoksa baka rnekler mi sralayalm?
9. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
A) Metinler yazl amalarna gre snflandrlabilir.
nemez?
B) Baz sanatsal metinler anlatmaya bal metinler iinde
A) retici bir metinden alnmtr.
yer alr.
B) Sohbet havasnda yazlmtr.
C) Gstermeye bal metinlerde tip, karakter gibi unsurlar
bulunur. C) Dilin kanal kontrol ilevinde kullanlmasna rnek var-
dr.

1
D) Bilimsel metinler, retici metinler iinde yer alr.
D) Anlatmaya bal bir edeb metinden alnmtr.
E) Gstermeye bal metinlerde dil hep gndergesel i-
levde kullanlr. E) Tartmac anlatm ar basmaktadr.

METNLERN SINIFLANDIRILMAS
NTE
TEST 1
13. Girneye indiimde, kenti begonvillerin krmzya, zakkum-
larn pembeye ve beyaza boyadn grdm. Bellapaiste
kendimi bohem bir kasabada buldum. Manastrn ykk du-
varlarnn stnden adann kuzey sahillerini, turkuaz koy-
larn seyrettim. Gzelyurtta yeile doydum. Karpazn tur-
kuaz koylarnda Akdenizle kucaklatm. Gazimagusada
Hallarn, Kudse giden haclarn, Cenevizlilerin, Ve-
nediklilerin, Osmanllarn izlerini srdm. Akamlarm
Girnenin limannda enlendirdim. Kbrs mutfann lez-
zetli yemekleriyle damama bayram ettirdim.
I
16. (I) Gazete evresinde gelien metinler Trk edebiyatna
Mill Edebiyat Dneminde girmitir. (II) Bu metinlerde ge-
nellikle gncel bir olay veya konu ilenir. (III) Gazetede
nehir yazlara yer verilmekle birlikte genellikle yazlar ksa
olur. (IV) Bu da yazarlar sylei, fkra gibi yaz trlerini
bulmaya yneltmitir. (V) retici anlatmn ar bast bu
metinlerde dilin anlalr ve akc olmas amalanr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?

Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle- A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

nemez?

A) Konusunu kiilerin yaamndan almtr.

B) Gezi notlarndan derlenmitir.

C) Olaylar bir sra iinde anlatlmtr.

D) Anlatma kiisellik katlmamtr.

E) Kurmaca bir metin deildir.

17. Aadakilerin hangisinde verilenlerin tm olaya da-

yal metinlerin iinde yer alr?

A) Roman, deneme, fkra

14. Aadakilerden hangisinde doal gereklikle uyu-
B) iir, manzum hikye, destan
mayan ayrntlar bulunmaz?
C) Roman, yk, fabl
A) Destan B) Masal C) Efsane
D) Eletiri, deneme, hikye
D) An E) Fabl
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
E) Sylev, roman, panel

15. I. Manzum hikye

II. Mensur iir

III. Saf iir

IV. Destan

V. nceleme
18. Aadakilerden hangisi sanatsal metinler iinde yer
Yukardakilerden hangisi sanatsal metinler iinde yer alr?
almaz?
nite

A) Mektup B) Biyografi C) Otobiyografi

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. D) An E) Fabl

 METNLERN SINIFLANDIRILMAS
I NTE
2 TEST

1. Aadakilerden hangisi olay evresinde oluan edeb 4. Estetik-kurmaca kavramlar aadaki edeb trlerden
metinlerin zelliklerinden deildir? hangisi ile ilgilidir?

A) Kii, zaman, mekn kavramlar vardr. A) Biyografi B) Deneme C) Gnlk

B) Bir olay rgsne sahiptir. D) Destan E) Sohbet

C) retici metinler ierisinde yer alr.

D) Estetik kayg ile oluturulur.

E) Kurmaca bir yapya sahiptir.

5. I. Metnin uzunluunun

II. Kullanlan dilin ilevinin

III. Yazarn amacnn

IV. Gerekliin ele alnnn

V. Kullanlan slubun
2. Aadakilerden hangisi gstermeye bal metinleri, Edeb metinlerin, retici metinler ve sanatsal metin-
anlatmaya bal metinlerden ayran bir zelliktir? ler eklinde snflandrlmasnda yukardaki numara-
A) Bir olay evresinde gelimesi lanm zelliklerden hangisinin etkisi yoktur?

B) Kurmacaya dayanmas A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

C) Sahnelenmek amacyla yazlmas

D) Estetik kayg ile kaleme alnmas

E) Belirli bir plana uyularak oluturulmas

6. Metinler sahip olduklar zellikler bakmndan eitli ekil-

lerde snflandrlrlar. Gereklerin sanatnn hayal, duygu
ve dnce dnyasnda yorumlanmas ve ekillenmesiyle 9
meydana gelen sanatsal metinler ---- ve ---- olmak zere
iki alt bala ayrlr.
3. I. Yoruma ak olmak
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
II. Kurgulanabilir olmak si getirilebilir?

III. slup kaygs tamak A) yazl anlatm szl anlatm

IV. Aklamalara yer vermek B) retici metin kurmaca metin

V. Gereklii yanstmak C) gstermeye bal metin coku ve heyecan dile geti-

ren metin
Yukardaki numaralanm zelliklerden hangi ikisi -
retici metinlere aittir? D) kurmaca metin anlatmaya bal metin

A) I. ve II. B) I. ve IV.

D) III. ve V.
C) II. ve III.

E) IV. ve V.
E) coku ve heyecan dile getiren metinler olay evre-
sinde gelien metinler
 I
METNLERN SINIFLANDIRILMAS
NTE
TEST 2
7. Sanatsal metinlerde aadaki anlatm trlerinin han- 10. Aadakilerden hangisi retici metinler arasnda
gisine bavurulmaz? yer almaz?

A) Kantlayc anlatma A) Siyasi bir partinin yaynlad seim bildirisi

B) Fantastik anlatma B) Bir kiinin gezip grd yeri anlatt gezi yazs

C) ykleyici anlatma C) Trafik kazasn konu alan bir gazete haberi

D) Epik anlatma D) Tutuklu bir sanatnn cezaevinden yazd mektup

E) Betimleyici anlatma E) Toplumsal dzensizlii konu alan bir masal

11. Aadaki metinlerden hangisinde gereklik yorum-

lanmadan aktarlr?

A) Masal B) Biyografi C) Trajedi

8. Aadakilerden hangisinde bir bilgi yanl vardr? D) Fabl E) Destan

A) retici metinler, sz edilen konu hakknda bilgi ver-

meyi amalar.

B) Sanatsal metinlerde anlatlanlarn hepsi yaanmtr.

C) Edeb metinlerde dil estetik bir kayg ile oluturulur.

12. I. Edeb zevk verir.

II. Estetik bir kayg ile oluturulur.

D) retici metinler, yoruma ve farkl dnmeye kapaldr.
III. Yorumlanabilir bir yapya sahiptir.
E) Kurmaca metinlerde reticilikten uzak durulur.
IV. Doal gereklie bal kalnr.

V. Yan ve mecaz anlam ynnden zengindir.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 Yukardaki numaralanm zelliklerden hangisi reti-
ci metinlere aittir?

10 A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Aadaki eletirmelerden hangisinde bir yanllk

yaplmtr?
13. Aadakilerden hangisi anlatmaya bal metinlerin
Snflanm Metin Metin Tr zelliklerinden biri deildir?
A) Gstermeye bal metin dram, trajedi
A) Bir olay etrafnda ekillenmesi
B) Anlatmaya bal metin masal, roman
C) Gazete evresinde gelien makale, deneme B) Kurgusal bir yapya sahip olmas
metin
C) Okuyucuya bilgi vermesi
D) Sanatsal metin gezi yazs, gnlk
nite

D) slup kaygs tamas

E) Kiisel hayat konu alan biyografi, mektup
metin E) Kii, mekn, anlatc gibi gelerin bulunmas
 1. Makale, deneme, sylei ................................... metinler iinde yer alr.

2. ................................... metinlerde yazar doal gereklikten farkl bir evren oluturur.

3. retici metinlerde yazarn amac sanatsal bir zevk vermek veya heyecan uyandrmak deil, ............................

4. Gazete evresinde oluan edeb metinler Trk edebiyatnda ilk kez ................................... Dneminde grlmeye balanmtr.

5. Saf iir, manzume, manzum hikye, destan gibi trlerde sanatnn amac dorudan bilgi vermek deil, ........................ vermek

ve ................................... uyandrmaktr.

6. Roman, hikye gibi trlerde ................................... ve ................................... anlatmlar ar basar.

7. Mlakat, forum, sunum gibi trler ................................... anlatm iinde yer alr.

8. retici metinlerde dil, daha ok ................................... ileviyle kullanlr.

9. Metinler, genel olarak ................................... metinler ve ................................... metinler olmak zere iki ana gruba ayrlr. Birinci

grupta bilgi ne karken ikinci grupta estetik zevk metnin niteliini belirler.

10. Okuyucuya bir konuda dorudan bilgi vermekten ok, onda bir beeni incelii oluturmaya ynelik, estetik bir zevkin rn olan

metinlere ................................... metinler denir.

11. iir, dz yaz biiminde olan metinlerden farkl olarak ................................... dile getiren metin snflamas iinde yer alr.

12. retici metinlerde ................................... deil, okuyucunun bilgisinin artrlmas amalanr.

13. An, gezi yazs, biyografi gibi trler, konusunu ................................... metinler iinde yer alr.

14. ................................... metinlerde, yazar tanklk ettiklerini veya bakalarndan duyduklarn kendi d dnyasnda yaplandra-

rak onlara olduundan farkl bir biim verir, zaman zaman yaanabilirin snrlar dna kar, okuyucunun d snrlarn zorla- 11

yarak onun hayal kurma yeteneini gelitirir.

15. Dram, ................................... bal bir edeb metindir.

Cevaplar

1. retici 6. ykleyici, betimleyici 11. coku ve heyecan

2. Kurmaca 7. szl 12. estetik zevk vermek deil
3. bilgi vermektir 8. gndergesel 13. kiilerin yaamndan alan
4. Tanzimat 9. retici, sanatsal 14. Kurmaca

1
5. estetik bir zevk, heyecan 10. sanatsal 15. gstermeye
 D Y

1. Coku ve heyecan dile getiren metinlerde estetik bir zevk vermek amalanr.

2. Metinleri gereklikle ilikileri bakmndan snflandrmak mmkndr.

3. Anlatmaya bal metinler, retici metinler ve sanatsal metinler olmak zere ikiye ayrlr.

4. Sahnelenmek zere yazlmas, gstermeye bal metinleri dier metinlerden ayran temel zelliktir.

5. Mektup ve an kurmaca metinler iinde yer alr.

6. Bilginin aklayc ve tartmac anlatm iinde verildii metinlerde kii, mekn, anlatc gibi hikye unsur-
larna yer verilmez.

7. Kurmaca metinlerde, okuyucunun bilimsel gereklii btn unsurlar ile olduu gibi kavramas, bylece
bilgiyi davranlarda gstermesi amalanr.

8. Gazete evresinde gelien metinlerde genellikle gnlk bir konu ksa bir ekilde anlatlr.

9. Gazete evresinde gelien metinlerde bilginin kantlanmasndan ok dilin ustaca kullanlmasyla okuyucu-
nun bir habere inandrlmas amalanr.

10. Yazarn metni oluturma amac onun oluturaca metnin hangi metin snf iinde yer alacan belirler.

11. Tanzimat Dneminde gazetelerin yaymlanmaya balamas Trk edebiyatn metin trleri bakmndan
zenginletirmi ve okuyucuya farkl trler iinde ulama olanaklarn artrmtr.

12. Coku ve heyecan dile getiren metinlerde kelimeler genellikle gerek anlamda kullanlr, sanatl syle-
yiten kanlr.
12
13. Konusunu kiilerin yaamndan alan metinler, kurmaca metinler iinde yer alr.

14. Okuyucuya dorudan bilgi vermeye ynelik metinler, sanatsal metinler iinde yer almaz.

15. Diyalog ve monologlardan olumak anlatmaya bal btn edeb metinlerin ayrc zelliklerindendir.

Cevaplar

1. D 2. D 3. Y 4. D 5. Y
6. D 7. Y 8. D 9. Y 10. D
11. D 12. Y 13. Y 14. D 15. Y
nite
 A. Aadaki metinleri karlarndaki trlerle eletiriniz.

1. Makale a) Olay evresinde oluan edeb metinler

2. Dram b) Gstermeye bal metinler

3. iir c) retici metinler

4. Roman d) Coku ve heyecan dile getiren metinler

5. Biyografi e) Konusunu kiilerin yaamndan alan metinler

B. Aadaki trleri karlarndaki metin trleri ile eletiriniz.

1. Sunum a) retici metin

2. Deneme b) Kurmaca metin

3. Hikye c) Coku ve heyecan dile getiren metin

4. Kaside d) Szl anlatm

5. Trajedi e) Gstermeye bal metin

C. Aadaki metin trlerini karlarndaki yaz trleri ile rneklendiriniz.

1. Sanatsal metin a) iir

2. retici metin b) Mektup

c) Hikye

d) Fkra

13
e) Manzume

f) Otobiyografi

Cevaplar

A.
1. c 2. b 3. d 4. a 5. e
B.
1. d 2. a 3. b 4. c 5. e
C.

1
a. 1 b. 2 c. 1 d. 2 e. 1 f. 2
 1. Kurmaca metinlerin zelliklerini yaznz.

2. Edeb metinlerin hangi zellikler dikkate alnarak

snflandrldn yaznz.

3. Bir edeb metinle bir tarih metni arasndaki fark

yaznz.

4. Topkap Saray ilk yapldnda onun daha ok, ida-

ri bir merkez olarak kullanlmas dnlmt. Eski
sarayda ise yalnzca harem bulunuyordu. Bu durum
Kanuni Sultan Sleyman dnemine kadar srd. Bu
dnemden itibaren hem devletin idare merkezi hem
de padiahlarn evi oldu. Saray karmak drt ana
avlu ve pek ok kk yapdan olumaktadr. Topkap
Saray, saltanat ikametgh olarak varln srdrd-
dnemlerde saray ahalisi 4.000 kiiye kadar var-
maktayd. 19. yzylda Topkap Saray adyla yeni
bir kk yaplmasnn ardndan btn yeni saraya
Topkap Saray denilmeye baland.

Bu metnin neden sanatsal metin saylmayacan

14
yaznz.

5. Olaya dayal metinlere rnek veriniz.

6. Gstermeye bal metinleri olaya dayal dier me-

tinlerden ayran zellikleri yaznz.
nite
 7. Yelkenler biilecek, yelkenler dikilecek;

Dalardan ektiriler, kalyonlar ekilecek;

Kerpetenlerle surun dileri sklecek

Yr, hl ne diye oyunda oynatasn?

Fatihin stanbulu fethettii yatasn!..

Sen de geebilirsin yrdan, anadan, serden....

Senin de destann okuyalm ezberden...

Haberin yok gibidir tadn deerden...

Elde sensin, dilde sen, gnldesin batasn...

Fatihin stanbulu fethettii yatasn!..

Yukardaki metnin trn ve bu metinde dilin genel ola-

rak hangi ilevde kullanldn yaznz.

8. I. Metin: ki kayk boyu geniliindeki gm rmak, bir ney

sesinin olgunluuyla akyordu kf yeili krlar arasnda. Yor-
gun muydu, bilinmez. Ama dertli olduu kesin. Alamay
unutmam ama derdini seslendirmeyi gereksiz bulan, beni
hlimden anlayn diyen bir eski zaman yolcusu gibi yol al-
yordu.
15

II. Metin: Genilii on metreyi bulan rmak yeil krlar ara-

snda akyor. Irman sanda solunda pirin tarlalar var.
Irmak, k aylar dnda genellikle grltszdr ve kendi
yatanda akar. Ancak karlarn eridii ilkbahar aylarnda ta-
ar ve uzaklardan iitilen grltyle ilerler.

Yukardaki iki metni, gereklikle ilikisi ve sanatsal

metin-retici metin gibi zellikler bakmndan karla-
trnz.

1
 2.
fasikl

E T N LER biyogra
fi
C M
RET fi - O to
ra
n
Biyog
lk - An aber Yazlar
- G
Mektup s - Sohbet - H e - Eletiri
z l
Gezi Ya neme - Maka
De
Fkra -
 RETEN RETC METNLE,ROtobiyografi
TEST 1 Mektup, Gnlk, An, Biyografi
Dilekede tarih; ad ve soyadn hemen
stnde veya ayn dikey hizada ama
baln sanda yer alr.
Kiilerin gemite yaadklar veya tank-
lk ettikleri gerekleri anlattklar metinle-
re an denir. Anlar, okuyucuya gemite
yaananlar hakknda bilgi verme ama-
cyla yazlr.
Biyografi, nl bir kiinin yaamnn bel-
gelerden ve ona ait eserlerden de yarar-
lanlarak bakalar tarafndan yazlmasy-
la oluan bir hayat hikyesi almasdr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Gnlkler; kiilerin bir gn boyunca ya-
adklarn yalnz kendileri iin yazdklar,
duygularn olduu gibi anlatld, hibir
d etkinin dikkate alnmad yazlardr.
1. (I) Dileke, bir resm mektup trdr. (II) Bir dilein, durumun, ikyetin
bir makama bildirilmesi iin yazlr. (III) Dilekede sol st kede tarih
bulunur. (IV) Sa alt kede dilekeyi verenin ad, soyad ve imzas yer
alr. (V) Sol alt kede ise adres yer alr, dilekeye bir ek yaplmsa bu
eklerin tr ve says adresin hizasnda sol alt kede olur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Bizim genliimizde yle iphoneler yoktu. Kulaklk da bulunmazd. Biz,
Saadettini, Mnir Nurettini birlikte dinlerdik, birlikte dinlemek zorun-
daydk. ou zaman 3-5 arkada pla olan birine gider, nce sessizce
dinler, ardndan dinlediimizi yorumlardk. Bizim iin mzik, paylalma-
s gereken bir olguydu. Bir buluma, kaynama aracyd. Bugnk gibi
iphoneye taklan kulaklk marifetiyle insan yan bandakinden koparan
bir ey deildi.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) An trndeki bir metinden alnmtr.
B) Kurmaca bir metin rneidir.
C) retici metinler iinde yer alr.
D) Olaylarn yaanmasndan uzun bir sre sonra yazlmtr.
E) Anlatc, birinci tekil kiidir.
3. Aadakilerden hangisi, biyografi trndeki yazlarn bir zellii de-
ildir?
A) Kiisel hayat konu almas
B) ykleyici anlatmdan yararlanlmas
C) Tannm kiilerin yaamn ilemesi
D) Anlatlan kiiyle ilgili belgelere yer verilmesi
E) Anlatcnn birinci tekil kii olmas
4. Gnlk tr ile ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) Konuma diline yakn bir dille yazlr.
B) Gerekler, yaand gibi kaleme alnr.
C) Genellikle ykleyici anlatmdan yararlanlr.
D) Yaymlanmak iin yazldndan baz ayrntlara yer verilmez.
nite
E) Gemite yazlanlar, yazarnn konumuna gre nemli bir tarih belge-
si olabilir.
 RETC METNLER KONU
Mektup, Gnlk, An, Biyografi,
Otobiyografi 1 TEST

1. 23.06.2010 3. Biyografide olaylar kronolojik sralama iinde vermek; an-

latlanlar arasnda doru bir ilgi kurmak ve kafa karkl-
ASK DARE BAKANLIINA
n engellemek iin zorunludur.
ANKARA
Bu cmleden biyografi ile ilgili olarak aadakilerden
hangisine ulalamaz?
Su sayacmz gndr almamaktadr. Sa-
yacmzn tamir edilmesi veya deitirilmesi iin A) Yaananlarn gerekleme srasna gre verilmesi ge-
gerekenin yaplmasn arz ederim. rektiine

Ahmet Gne B) Anlatlanlarn, aralarnda ilgi kurulmaya uygun bir e-

Adres:
mza kilde dizilmesi gerektiine
Kent-koop Mah.
2196. Sokak C) Olaylarn anlalmasn gletirecek karklklardan
No: 12 kanlmas gerektiine
Batkent/Yenimahalle
D) Kafa karklna yol aacak bilgilere yer verilmemesi
gerektiine
Bu dilekedeki yanln dzeltilmesi iin aadakiler-
E) Yaananlarn bir plan dorultusunda yazlmas gerek-
den hangisi yaplmaldr?
tiine
A) Balkta kelimelerin ilk harfleri dndaki harfler kk
Yldzl Soru 1
yazlmal.

B) Ankara ad, kurum adyla ayn satrda yazlmal.

Aadakilerden hangisi an,
gnlk, biyografi ve
C) Tarih sa alt keye yazlmal. otobiyografi tr iin ortak bir
zellik olarak syle-
nemez?
D) Metin arz ederim yerine rica ederim szyle bitiril-
meli. A) Kurmaca bir yapya sahip olma
s
E) Ad-imza blm ile adres blm yer deitirilmeli. B) Kiisel yaam etrafnda gelimes
i
C) retici zellik tamas

D) Yaananlarn deitirilmeden
veril mesi
E) Kelimelerin genellikle gerek
anla mda kullanlmas

2. Aadakilerin hangisinde bir mektup tr yanl ak-

lanmtr? 4. (I) Divan edebiyat dneminde tutulan Ruznme ad ve-
3
A) Resm Mektup: Devlet kurumlar arasnda yazlan rilen sava notlar gnlk trne bire bir benzemese de

veya devlet kurumlarnn kiilere gnderdii mektup- tarihimizde ilk gnlk rneklerini oluturmaktadr. (II) Ama

lardr. gnlklerin, Bat edebiyatndaki biim ve ieriiyle Trk

B) Mektubu: zel kurumlar arasnda veya kiilerle ku-
rumlar arasnda yazlan mektuplardr.
C) Edeb Mektup: Kiisel konular ilemeyen ve ar bir
dille yazlan mektuplardr.
D) Ak Mektup: Kiilerin adresine gnderilmek yerine
gazete veya dergilerde yaymlanan mektuplardr.
edebiyatnda yer almas Milli Edebiyat Dnemine denk
gelmitir. (III) Direktr Ali Beyin Seyahat Jurnali adl gezi
kitab Batdaki anlamyla Trk edebiyatnda grlen ilk
gnlktr, denebilir. (IV) Bunu air Nigr Hanmn Haya-
tmn Hikyesi adl eseri izler. (V) Cumhuriyet Dneminde
ise Nurullah Ata Gnce adn verdii yazlaryla bu trn
gelimesine katkda bulunmutur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir

2
E) zel Mektup: Kiilerin akrabalk, dostluk, arkadalk
bilgi yanl vardr?
gibi ilikiler iinde birbirlerine gnderdikleri, ierikleri
kendilerini ilgilendiren mektuplardr.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 RETC METNLE,ROtobiyografi
KONU
TEST 1 Mektup, Gnlk, An, Biyografi
5. 8. Kabil bykelisiydim. O yllarda Bat lkelerinin elilik g-
Bir kimsenin bir gn boyunca yaadklarn ve edindii
izlenimleri, bu izlenimlerin oluturduu duygu ve dn-
celeri tarih belirterek gn gnne anlatt yazlardr. Bu
yazlarda anlatlanlar znel bir yaklamla verilir. Anlatm-
da i konuma tekniinden yararlanlr. Yaymlama amac
olmadndan gerekler itenlikle ilenir.
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden han-
gisidir?
A) Makale B) Fkra C) Gnlk
D) Mektup E) Haber yazs
6. Aadakilerden hangisi an (hatra) trnn bir zelli-
i deildir?
A) Anlatm, ierikten daha ok nemsenir.
B) Kiisel hayat konu alan metinlerdir.
C) retici metinler iinde yer alr.
D) Tarih ve edebiyat tarihi iin kaynak olabilir.
E) Kiilerin yaadklarnn yannda gzlemlediklerini de
ierir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
7. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?
A) Mektup yazlacak kt, dzenli ve temiz olmaldr.
B) Mektup, elle yazlacaksa mrekkepli ya da tkenmez
siyah renkli kalemle yazlmaldr.
C) Mektubun sa st kesine tarih, tarihin yanna da
yazld yerin ad yazlmaldr.
D) Hitap, mektubun gnderildii kiinin ya, konumu gibi
zelliklerine uygun olmaldr.
E) Mektubun sol alt kesine ad-soyad yazlmal ve
imza atlmaldr.
revlileri Afganistanda kendi aralarnda koloni oluturmu
gibiydiler. Trk eliliinin btn grevlileri gibi ben de o
koloni iindeydim. Kendi aramzda Afganistandan ok
Baty konuurduk. Yan bamzdaki Afgan halk kendi
yaam tarz iinde bizden habersiz bir serven iindeydi.
ahn deiim isteini kesinlikle anlamyor ve kabul etme-
ye yanamyordu.
Memduh evket Esendaldan alnan bu parayla ilgili
olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) ykleyici anlatma bavurulmutur.
B) Kurmaca bir metin deildir.
C) Gnlk trne zg zellikler ar basmaktadr.
D) Anlatc, birinci tekil kiidir.
E) Yaananlarn yannda tanklk edilenler de verilmitir.
9. Herkesin ocukluk, genlik ve olgunluk gnleri vardr ama
----; bir ne kavumu kiilerin hayat hikyesi yazlr sade-
ce.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) bunlar, onlarn biyografisini yazmaya yetmez
B) o dnemler ilginlikler de ierebilir
C) onlarn farkl bir yaam yksnden de sz edilebilir
D) belki herkes kendisini stn de bulur
E) onlarn hayat hikyeleri grmezlikten gelinemez
10. Bugn yine bir resim sergisindeydim. Resimlere merak-
la bakyor, onlardan bir yoruma ulamaya alyordum.
Oysa bakalarnn farkl kayglar vard. Onlar, sanatsever
olduklarn gstermek, dostlarna bir resim sergisine gittik-
lerini sylemek veya yeni dostlar bulmak iin gelmilerdi
oraya. Sadece birbirleriyle konusalar sorun olmazd. ki-
de bir benimle konumaya kalkmalar iimde bir yorum
iin gerekli scakln olumasna izin vermedi.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
nite
A) Makale B) An C) Gnlk
D) Mektup E) Haber yazs

11. Bu almamzda Ziya Gkalpin ocukluundan balaya-
rak hayatn ve modern Trk devletiyle Cumhuriyet toplu-
munun oluumuna salad fikirsel katky anlatacaz.
Bu cmlede sz edilen alma aadakilerden han-
gisi iinde yer alr?
A) Makale B) An C) Otobiyografi
D) Mektup E) Biyografi
12. An, baz ynleriyle ---- ile de rtr. kisinde de anlatc
birinci tekil kiidir ve yazar kendisini anlatr. Ama an, ya-
zarn yaadklarnn yannda yaad dnemi de ayrntl
anlatmasyla bu trden ayrlr.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) deneme B) otobiyografi C) biyografi
D) mektup E) gezi yazs
13. Aadakilerden hangisinin dilekede bulunmas zo-
runlu deildir?
A) Seslenilen kurumun ad
B) Dilekenin verildii tarih
C) Dilekeyi verenin ismi
D) Dilekeyi verenin adresi
E) Dilekeyi verenin eitim durumu
14. I. Duygu ve dnceler itenlikle ilenir.
II. ykleyici anlatmdan yararlanlr.
III. Anlatc birinci tekil kiidir.
IV. Hitaba yer verilir.
V. nemi, yazarn konumuna gre deiir.
Yukardakilerden hangisi gnln zellikleri arasn-
2
da yer almaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
RETC METNLER KONU
Mektup, Gnlk, An, Biyografi,
Otobiyografi 1 TEST
15. (I) Dilekeye gnderilen makamn ad ve yeri yazlarak
balanr. (II) Hitaptaki kelimelerin tamam ya da ilk harfleri
byk yazlr. (III) mektuplarnda olduu gibi dilekeler-
de de anlatlmak istenen ifadenin ak, anlalr, kesin, net
ve z olmas gerekir. (IV) fadeler bitirildikten sonra dilek-
e, daima rica ederim sz ile bitirilmelidir. (V) Dileke
metninin biraz altnda, kdn sa alt tarafnda tarih, imza
ve ad soyadn bulunmas zorunludur ancak tarih, kdn
sa st kesinde de bulunabilir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
16.
Sait Faik Abasyank, Kasm 1906da Adapazarnda
dodu. Eitimini stanbul ve Bursa Erkek Liselerinde ta-
mamlad. Bir sre retmenlik yapt. Ancak geimini daha
ok kalemiyle salad. Trk edebiyatnda durum hikyesi
denen ehov tarz hikye trnn nc isimlerinden biri
oldu. ahmerdan, Son Kular, Havuz Banda, Semaver,
Sarn gibi eserleriyle okuyucularnn kitaplnda kalc
bir yer edindi. 12 Mays 1954te stanbulda hayata gzle-
rini yumdu.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Makale B) An C) Otobiyografi 5
D) Mektup E) Biyografi
17. Otobiyografi, ---- biyografiden ayrlr.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) yazarn kendi yaamn anlatmasyla
B) ykleyici anlatmn ar basmasyla
C) olaylarn kronolojik sralama iinde verilmesiyle
D) belgelere yer verilmesiyle
E) konusunu kiilerin yaamndan almasyla
 RETC METNLE,ROtobiyografi
KONU
TEST 1 Mektup, Gnlk, An, Biyografi

18. Trk edebiyatnda an trne rnek tekil edebilecek eser- 21. Aadakilerden hangisi an trne ait zelliklerden
ler daha nceki dnemlerde de mevcut olmasna ramen deildir?
Batl anlamda an bizde Tanzimat Dneminde grlme-
A) ten, yaln ve akc bir dil kullanlr.
ye balanmtr. Daha sonraki dnemlerde de bu tr ken-
disini srekli gelitirmitir. Magosa Hatralar, Defter-i B) Gemite yaananlar konu alr.
Amal ve merin ocukluu bu dnemde yazlan an C) Yaananlarn hatrda kalmas iin gn gnne yazlr.
trndeki nemli eserlerdendir.
D) Tannm kiilerin sanatlarna, hayatlarna k tutulur.
Bu parada geen eserlerin yazarlar aadakilerden
E) Anlatlanlar inandrc klmak iin bilgi, belge ve foto-
hangisinde srasyla doru olarak verilmitir?
raflara yer verilir.
A) Namk Kemal Ziya Paa Muallim Naci

B) Ziya Paa Cenap ahabettin mer Seyfettin

C) Muallim Naci Abdlhak Hamit Tarhan Namk Kemal

D) Recaizade Mahmut Ekrem Ziya Paa Sami Paa-

zade Sezai

E) Halit Ziya Uaklgil Ahmet Rasim Muallim Naci

22. Aadakilerden hangisinde biyografi tryle ilgili

yanl bir bilgiye yer verilmitir?

A) Olaylar bir ak ierisinde srayla verilir.

B) Biyografi yazarnn nesnel olma zorunluluu yoktur.

19. Aadakilerden hangisi an trnde yazlan bir eser C) Belgelerden ve gzlemden faydalanlr.
deildir? D) Kiinin yaad dnem ve nemli kiilerle ilgili bilgile-
A) Krk Yl B) ankaya re yer verilir.

C) Zoraki Diplomat D) Kiralk Konak E) Sz konusu kii hayat, dnceleri ve yapt ilerle
tantlr.
E) Gemi Zaman Kkleri
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

20. Trk edebiyatnda gnlk tr denince aadaki sa- 23. Aadaki an trne ait eserlerden hangisinin yazar
natlardan hangisi akla gelir? yanl verilmitir?

A) Falih Rfk Atay A) Hac Yolunda Cenap ahabettin

B) Yaar Kemal B) ehir Mektuplar Ahmet Rasim

C) Halit Ziya Uaklgil C) Edebiyatlar Geiyor Abdlhak inasi Hisar

nite

D) Cenap ahabettin D) Saray ve tesi Halit Ziya Uaklgil

E) Nurullah Ata E) ankaya Falih Rfk Atay

 RETC METNLER RETEN
Gezi Yazs, Sohbet, Haber Yaz
lar 2 TEST

1. Yapraklarn yeilden sarya, kahverengiye ve turuncuya dnp yerlere

hal olduu gnlerde gittik Amsterdama. Hava bir souk, bir scak... Bir
frtna kyor, yamur balyor, bir gne ayor. Amsterdamn kanal Gezi yazlarnda gezilip grlen yerler ge-
boyu evleri, mzeleri, zgrl ve peynirleriyle nl olduunu duymu- nellikle ykleyici ve betimleyici anlatm-
sunuzdur. te bunlarn hepsinin grlebilecei ve bazlarnn sevilip ba- dan yararlanlarak anlatlr. Grlenler, ki-
zlarndan rahatsz olunabilecei ilgi ekici, farkl bir ehir. Havaalanndan inin kendisine zg bak asyla ilense
merkez istasyona giden trenden inince ehri nce sudan grelim diye de okuyucunun gezilip grlen yerle ilgili
kanal turu yapmaya karar verdik. Kanal boyunca kk kahverengi tulal bilgisinin artrlmas da amalanr.
evleri ssleyen gen grnml atlar eliinde 1 saatlik bir tur yaptk
ve karaya ayak basnca elimizde haritalarla ehri kefe ktk. Grdkle-
rimiz artcyd.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) ykleyici anlatm ar basmaktadr.
B) Betimlemeler yaplmtr.
C) Kiisel gre yer verilmitir.
D) Bir gezi yazsndan alnmtr.
E) Bilgilendirme amac yoktur.

2. Marco Polo, Yakn Dou ve Orta Asya lkelerini kapsayan uzun bir yol-
culua km ve bu yolculuunda grd yerleri anlatan bir eser kale- Gezi yazlar gidilip grlen yerlerle il-
me almtr. Birok dile evrilen eser, kendi trnde ilk klasik rneklerden gili izlenimleri aktarmakta, okuyucunun
biri saylr. bn Batuta da Anadolu, Harezm, Maverannehir ve Horasan o yerler hakkndaki bilgisini artrmay
dolaarak oralarda yaayan Trklerin toplumsal zelliklerini anlatan bir amalamaktadr.
kitap yazmtr. nceleri daha ok tarihilerin ilgi gsterdikleri bu eserler,
sonradan edebiyatlarn da dikkatini ekmitir; ele alnan konular, kulla-
nlan dil, yazarlarn gzlem ve anlatm zellikleri bakmndan edebiyatn
bir kolu, bir baka deyile bir yaz tr zellii kazanmtr.
Bu parada sz edilen eserlerin ilk rneklerini oluturduu yaz
tr aadakilerden hangisidir?
A) Tarih B) An C) Gezi yazs
D) Mektup E) Hikye

3. Aadakilerden hangisi tek bana bir haber olabilir?

Bamsz bir haberin paragrafn ilk cm-
A) ayelindeki Senoz Vadisine kurulmak istenen iki santralle ilgili dn
lesinin zelliklerini tamas, dolaysyla
de benzeri bir olay yaand.
kendisini daha nceki bir cmleye bala- 7
B) nsan, lkesinin byle bir sebepten mahkm edilmesine zlr ama
yacak bir ayrnt iermemesi gerekir.
AHMyi sulamak da yersizdir.
C) zmirin Seferihisar ilesinin turizmcilere tantlmasna ynelik yarn
bir hazrlk toplants yaplacak.
D) Tketici ikyetleri incelendiinde retici firmalarn piyasaya bu tr
kalite alt mallar piyasaya srmekten ekinmedikleri grlr.
E) TV indiriminin ithalat artrd ve yerli retimi olumsuz etkiledii de
iddia ediliyor.

4. ---- trndeki yazlarda yazar, herhangi bir konu hakkndaki kiisel gr-
lerini okuyucusuyla konuur gibi rahat bir dille anlatr, okuyucuda olaylara Yazarn herhangi bir konu hakkndaki
dair bir gr oluturmaya alr. kiisel grlerini karsndaki biriyle ko-

2
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilmelidir? nuurcasna iledii yazlar sohbet ola-
A) Sylei B) Makale C) Eletiri rak adlandrlr.
D) Gezi yazs E) An
 RETC METNLERlar
KONU
TEST 2 Gezi Yazs, Sohbet, Haber Yaz
1. Gmhane, doal gzellikleriyle bilinen bir yremiz.
zellikle yaylalar Bizim yolumuz temmuzun ortasnda
Takpr Yaylasna dt. Takpr Yaylas, Yamurdere
Bucana bal Dumanl Kynde. evresinin gzellikleri
ve zengin bitki rtsyle gz dolduruyor. Orada doa, bir
ngiltere kynde olduu kadar zenle ilenmi.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Tanmlama yaplmtr.
B) Kiisel gre yer verilmitir.
C) Bir makaleden alnmtr.
D) Dil gndergesel ilevinde kullanlmtr.
E) Bir retici metinden alnmtr.
2. Aadakilerden hangisi gezi trnde yazlan bir eser
deildir?
A) ankaya B) Cihannma
C) Bizim Akdeniz D) Hac Yolunda
E) Anadolu Notlar
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8 bet kularndan by haftalk.
3. Sohbet yazlaryla ilgili olarak aadakilerden hangisi
sylenemez?
A) Yazarn itenlii ve nkteli syleyii anlatm ekici yapar.
B) Konuma diline zg ayrntlara yer verilir.
C) Okuyucunun ilenen konu hakknda bir kanaat sahibi
olmas amalanr.
D) Bilimsel konular ayrntl olarak ilenir.
E) Anlatmn akc ve ak olmasna zen gsterilir.
4. Aadakilerden hangisi haberin inandrcln artr-
maya ynelik deildir?
A) Kaynan belirtilmesi
B) Tanklarn szlerine yer verilmesi
C) Anlatlanlarn grsel malzemeyle desteklenmesi
D) Anlatlanlarn yer ve zamannn belirtilmesi
E) ykleyici anlatmdan yararlanlmas
5. Eski Almanya Babakan Helmut Kohlun, annesi Trk
olan torunu, sekiz yandaki Leyla, bu yl yaz tatilini anne
memleketi olan anakkalenin Bayrami ilesinde Trke
renerek geiriyor. ki haftadr zel izinle zel Zafer l-
kretim Okuluna devam eden Leyla ksa srede Trke
konumaya balad.
Bu haberde aadaki 5N1K sorularndan hangisinin
yant yoktur?
A) Kim? B) Nerede? C) Ne zaman?
D) Nasl? E) Niin?
6. I. Yumurtalarn krarak hayata merhaba diyen muhab-
II. Ksa srede dnyaya alan byk yavru, henz gz-
lerini amada zorlanan minik dostlaryla imdiden mu-
habbeti ilerletti.
III. Muhabbet kular, bir ku evinde koruma altna alnd.
IV. Dieri ise henz gnlk.
V. Singapurdaki Jurong Ku Park, getiimiz gnlerde
iki maskeli muhabbet kuunun yumurtadan kna
sahne oldu.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisi habe-
nite
rin ilk cmlesi olmaya daha uygundur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 RETC METNLER KONU
Gezi Yazs, Sohbet, Haber Yaz
lar 2 TEST

7. Gezi yazarnn stn bir eser oluturmas iin gitmesi ve 10. I. tenlik
bakmas yetmez; gezip grmesi gerekir.
II. Ksalk
Bu cmleye gre gezi trnde stn bir eser verme-
III. reticilik
nin koulu aadakilerden hangisidir?
IV. Nesnellik
A) Ayrntlar bulup semede usta olmak
V. znellik
B) Dili doru kullanmay bilmek
Yukardakilerden hangisi sylei trndeki yazlarn
C) Anlatm yaln ve akc olmak
bir zellii deildir?
D) Okuyucuya kar sorumluluk hissetmek
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) Dleri deil, gerekleri anlatmak

8. Mostarda bir fotoraf sergisi var. Sava yllarndan Mos-

tar fotoraflar var orada... yle hznl bir yer ki... Sonra Yldzl Soru 2
dar kp sevimli mi sevimli Mostara bakp savan sa-
maln bir kez daha stelik gzlerinizle grerek anlyor-
sunuz. Bir hatra defteri var. nsanlarn duygularn yazma- I. Anlatlanlarn ispatlanp belg
elen dirilmesi
lar iin... Byle savalar bir daha yaanmasn dilekleriyle
II. Resm ve seviyeli bir anlatma
dolu. ehrin byk ounluu restore edilmi ama hl bav urulmas
bomba, mermi izleriyle dolu. Belki de bilerek yle brak- III. Kiisel gr ve dncelere
yer verilmesi
yorlar, sava unutulmasn diye. Kprye giden arnn IV. Kurmaca metinler arasnda
yer alma s
iinde Trklere ait nice iz var.
V. reticilik ynnn ar basm
as
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
Yukardaki numaralanm zel
zellikler ar basmaktadr? liklerden hangi ikisi
gezi yazs ve sohbet iin orta
ktr?
A) Sylei B) Makale C) Eletiri
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV.
D) Gezi yazs E) Gnlk D) III. ve V. E) IV. ve V.

9. (I) Eskiden gezi yazlarna seyahatname denirdi. (II) Gezip
gren insana da seyyah denirdi. (III) Bugn gezen gren
kimseye gezgin, onlarn gezip grdkleri yerleri anlattklar
yazlara da gezi yazs denmektedir. (IV) Gezi yazlarnda
verilen bilgiler doru ve znellikten arndrlm olmaldr.
(V) Gezi yazlar tarih, corafya ve toplum bilimi iin nem-
li kaynaklardr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
9
11. Ben halktan hi kopmak istemem. Halkn arasna karp
halkla birlikte zgrce dolamay her zaman zlyorum.
Halkla birlikte olmayan bir yazar baarl olur mu dersiniz?
Satrlarnz deyim kokmuyorsa, kelimeleriniz halkn zeks
gibi parlamyorsa anlattklarnzn etkili olacan dn-
myorum. Kendimi halkn etki alannn dna karmak
istemiyorum. Bir ocuun ailesinden kopmak istememesi
gibi. Cmlelerim bunun iin ky pazarlarndaki meyveler
gibi taze duruyor.
Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?

2
bilgi yanl vardr?
A) Sohbet B) Makale C) Eletiri
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. D) Gezi yazs E) Gnlk
 RETC METNLERlar
KONU
TEST 2 Gezi Yazs, Sohbet, Haber Yaz
12. Aadaki cmlelerden hangisi bir sylei (sohbet)
yazsndan alnm olabilir?
A) Sanat ierikli programlarn yaplmas konusunda rad-
yo istasyonlarnn nemli bir sorumluluu vardr.
B) ocuk programlar, ocuklarn eitimine katkda bulu-
nacak, onlar kiilik bakmndan gelitirecek nitelikte
olmal.
C) Sizin de hatrlayacanz gibi televizyonumuz bir za-
manlar gnn sadece belli saatlerinde yayndayd
ama hepimizin zevkle izledii programlar yaymlard.
D) zel radyolar bir grup ii kaynamas olutursa da bi-
reyleri toplumla yz yze grmekten uzaklatrma
olasl vardr.
E) 1988den sonra renkli televizyonla sinema arasnda
resim kalitesi asndan nemli bir fark kalmad.
13. evreci kurulular, dn ehir meydannda doa renklerine
brnerek bir eylemde bulutu.
Bu haberde aadaki sorulardan hangisinin yant
yoktur?
A) Kim? B) Nerede? C) Ne zaman?
D) Nasl? E) Niin?
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
10
14. Haber dilinde anlatmn nesnel olmas beklenir.
Aadakilerin hangisinde bu kurala uyulmamtr?
A) Avrupa Birlii yetkilileri, Trkiyede kz ocuklarnn
eitiminde karlalan glkleri gndeme getirdi.
B) 2009-2010 eitim-retim ylndan itibaren baz illerde
okul ncesi eitim zorunlu olacak.
C) Zorunlu anaokulu uygulamasyla birlikte sekiz derslikli
okullarda ana snf da alacak.
D) Okul bahelerindeki rengrenk giysiler iindeki ana s-
nf rencileri mays ay gllerini andracak.
E) Kapatlan ky okullar, baz yrelerde anaokulu olarak
eitim-retime yeniden alacak.
15. 341 firmann birden hidroelektrik santral (HES) kurmak iin
bavurduu Dou Karadenizde HES gerginlii sryor.
Rizenin alayan ve ayeli ilesindeki Sinoz vadilerin-
deki HESler hakknda Rize dare Mahkemesi yrtmeyi
durdurma karar vermiti. Bu iki karar dorultusunda her
iki vadiye de bilirkii heyetleri yolland. Heyetlerle birlikte
vadilere gelen enerji irketleri protestolarla karland.
Bu haberle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Anlatmda duygulara yer verilmemitir.
B) Anlatcnn yanszl kuralna uyulmamtr.
C) Ajans haberi olarak snflandrlr.
D) Kelimeler gerek anlamlaryla kullanlmtr.
E) ykleyici anlatmdan yararlanlmtr.
16. (I) Trk edebiyatnda seyahatname adyla birok eser
yazld gibi, ad seyahatname olmad hlde gezi ya-
zsna zg zellikler gsteren baka eserler de vardr. (II)
Evliya elebinin Bahriye adl eseri buna rnektir. (III)
lk seyahatnameler, genellikle baka lkelere eli olarak
gnderilen devlet memurlarnn gittikleri lkenin yaam bi-
imi, kltrel zellikleri, sosyal ilikileri, giyim kuamlar,
sokaklar, ehircilikleri, brokrasileri ve baka zellikleri
hakknda Trk okuyucusu iin aktardklar ilgi ekici bil-
gilerden olumaktadr. (IV) Yirmisekiz Mehmet elebinin
Sefaretname-i Fransa adl eseri bu niteliktedir. (V) Bu
eser, Trk aydnlarnn bata Fransa olmak zere Batdaki
gelimeleri renmelerinde etkili olmutur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. ----, Frankfurt Seyahatnamesi adl eserinde, tedavi olmak
zere gittii Avrupaya dair izlenimlerini anlatmaktadr.
Bu cmlenin bana aadakilerden hangisi getiril-
melidir?
A) Ahmet Haim
B) Mehmet Akif
C) Yakup Kadri Karaosmanolu
nite
D) Reat Nuri Gntekin
E) Halide Edip Advar
 RETC METNLER KONU
Gezi Yazs, Sohbet, Haber Yaz
lar 2 TEST

18. Gezi yazlar ile ilgili olarak aadakilerden hangisi 21. I. znellik
sylenemez?
II. Tarafszlk
A) Yalnzca doal gzelliklere deil tarih, ekonomik ve
III. Gncellik
kltrel zelliklere de yer verilir.
IV. Doruluk
B) Gzlem gcyle yakalanan ayrntlar nemli bir yer tu-
tar. V. Sanatsallk

C) Konusu ve zellikleri ynyle olay evresinde gelien Yukardakilerden hangi ikisi haber metinlerinde bu-
edeb metinler ierisinde yer alr. lunmas gereken zelliklerden deildir?

D) Yazarn gemii ve o corafyada yaadklarn da an- A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III.

latmas bakmndan anyla benzerlik gsterir. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
E) Yazar, anlatmnda kendi gr ve dncelerini, be-
enilerini de dile getirir.

22. Syleide okuyucuyu yormamak esastr. Bu ynyle sy-

lei dnceyi, kendisine en yakn tr olan fkradan daha
---- iler, derinlii deneme ve makale gibi trlere brakr.

Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-

19. Aadakilerden hangisi Falih Rfk Atayn gezi yazs si getirilmelidir?
trnde yazd eserlerden birisi deildir?
A) ayrntl B) yzeysel C) ar
A) Deniz Ar
D) detayl E) kapsaml
B) Bizim Akdeniz

C) Tuna Kylar

D) Yeni Rusya

E) ankaya

23. Seyahatname Trk edebiyatnda gezi yazs trnde-

20. Aadakilerden hangisi sohbetin zelliklerinden biri
deildir?
A) Halk deyilerine, nkteli szlere yer verilir.
B) Herkesin ilgisini ekebilecek gncel bir konu ele al-
nr.
ki ilk ve nemli eserlerdendir. Trk edebiyatnn Batdan
11
etkilenmeye balamasyla birlikte gezi yazs ve bu trde
verilen eserler de gelime gsterdi. Bu dnemde verilen
Avrupada Bir Cevelan, Avrupa Mektuplar ve Frank-
furt Seyahatnamesi gibi eserler gezi yazsnn nemli r-
neklerindendir.
Bu parada aadaki sanatlardan hangisinin bir
eserine yer verilmemitir?
A) Reat Nuri Gntekin
B) Cenap ahabettin

C) Anlatlanlar kantlama zorunluluu yoktur. C) Ahmet Mithat Efendi

D) Resm ve seviyeli bir slupla kaleme alnr.

E) Ele alnacak konu hakknda bilgi sahibi kiilerce yazlr.

D) Evliya elebi

E) Ahmet Haim
 RETEN RETC METNLEtiriR
TEST 3 Fkra, Deneme, Makale, Ele
Fkrada kiisel grler dile getirilirken
makale, bilimsel bir trdr; makalede
kiisel grlere yer verilmez. Makalede
bir konu ayrntl bir ekilde ilenebilir.
Fkrada ayrntlara inilmez.
Bir eseri veya bir sanaty olumlu ve
olumsuz ynleriyle ele alma ihtiyac za-
manla bir yaz tr dourmutur. Hiciv
de denen bu yaz tr edebiyatmzda ilk
kez Tanzimatta grlm fakat Cumhu-
riyet Dneminde yeteri kadar geliebil-
mitir.
Makale, Tanzimatn ilk dneminde ede-
biyatmzda grlmeye balanan bir yaz
trdr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
12
retici metinlerde yazar, eserlerini oku-
yanlar etkilemeyi amalar; anlattklarna
dair onlarda bir gr oluturmay hedef-
ler. Bunu kesin yarglarla salayabilecei
gibi soru sorarak veya okuyann aklnda
soru iaretleri brakarak da yapabilir.
1. I. Gndemdeki bir konuyla ilgilidir; bu, trafik gibi herkesi ilgilendiren bir
konu olabilecei gibi tiyatro gibi belli bir kitlenin ilgilendii bir konu da
olabilir.
II. Ksa bir yaz trdr; anlatm youndur; yazar, az szckle ok ey
anlatmaya alr.
III. Kiisel grlere dayanr; yazar, konuyla ilgili kendi bakn ortaya
koyar.
IV. Yazar, kant gstermek zorunda deildir; okuyucuyu kendisine inan-
ma konusunda zgr brakt izlenimi verir.
V. Anlatm sanatsal olabilir; yazar, dilediklerini anlatmak iin benzetme
ve kiiletirme gibi sanatlara bavurabilir.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anlatlanlar makale
ile fkrada ortaktr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Yahya Kemalin stanbulu renklidir, otantiktir; o stanbulda bulunmak bir
ayrcalktr. Ancak burada okuyucuya ynelik bir aldatma sz konusudur.
Onun iirlerinde romantizmin stanbulu vardr. O stanbulda arka so-
kaklar yoktur; gecekondular, yoksulluk, isizlik bulunmaz. Yahya Kemal,
byk bir ustadr, kelimeleri yerinde kullanmada Trk airlerin en baar-
llarndandr. Ne var ki gereklere kapaldr. Hayatn sorunlarnn onun ii-
rinin kapsn almasna bile izin vermez. Bunun iin okuyucusu belirlidir.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg zellikler ar
basmaktadr?
A) Makale B) Deneme C) Fkra
D) Eletiri E) Sylei
3. Edebiyatmzda ilk makale aadakilerden hangisi tarafndan kale-
me alnmtr?
A) Muallim Naci B) inasi
C) Hseyin Cahit Yaln D) Ahmet Rasim
E) Abdlhak Hamit
4. Bize den yepyeni bir heyecan ve atlm gcyle eski eserlerimizi ye-
niden gndeme getirmek, yeni nesillerin istifadesine en yetkin bir biim-
de sunmak ve daha nemlisi yeniden retmek midir? Bilmiyorum. Ama
sanatkrlara, edebiyatlara ve her sahann uzmanlarna bu lkenin sa-
natna dair bir eylerin dtn biliyorum. Mkemmeli bulmak iin mi
uramak gerekir? Emin deilim, sanki biz alnca mkemmel olana
kendiliinden yneliyoruz. O hlde esas olan almak deil midir? Bence
herkesin bir eylerle urat bir sanat dnyasnda gemie ait eserler
de bir ekilde masada yerini bulur, onlar bugnn yararna sunma d-
ncesi karlk grr.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) Yazar, kesin yarglara yer vermekten kanmtr.
B) Bir deneme yazsndan alnm olabilir.
C) Okuyucuda bir gr oluturma amac yoktur.
nite
D) Kantlara yer verilmemitir.
E) Kiisel grler ilenmitir.
 RETC METNLER KONU
Fkra, Deneme, Makale, Eletiri 3 TEST

1. Aadakilerin hangisinde, planlanan almayla yap- 4. I. Gazeteyle domu bir trdr; gazete veya dergilerde
lan neri arasnda uyum yoktur? yaymlanr.

Planlanan alma Yaplan neri II. Yazar, iinden geenleri geliigzel sralam izlenimi
A) Trk denizciliinin bugn iin- Makale yaz. verir.
de bulunduu durumla ilgili bir
yaz kaleme alacam. III. Ama okuyucuyu anlatlanlara inandrmaktr; bunun
B) Belediye hizmetleriyle ilgili Bir gazeteye fkra iin yazar, dncelerini kantlama abasnda olur.
skc olmayan ama eletirisi yazs gnder.
gl ksa bir yaz yazacam. IV. Nesnellik, bu yaz trnn en nemli niteliidir; yazar,

C) Gen yazarlarn eserlerini
olumlu ve olumsuz ynleriyle
anlatmak istiyorum.
D) Atatrkn hayatn zaman s-
ralamasn dikkate alarak ile-
meyi dnyorum.
E) ehircilik sorunu hakknda bi-
limsel bir almann hazrl-
n yapyorum.
Edebiyat dergile- dncelerini bilimsel kantlama yntemlerinden ya-
rindeki eletiri ya- rarlanarak verir.
zlarn oku.
V. Anlatm ciddidir, senli benli yarglara yer verilmez.
Biyografi tr hak-
knda bilgi edin- Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anla-
melisin. tlanlar makale ile ilgili deildir?
Deneme trnn
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
inceliklerini ren-
mende yarar var.

Yldzl Soru 3
2. Bence iir, tanmlar ayor. iir, kendisinden baka her
eyi, bizzat kendisi ile ilgili bile olsa, geride brakyor. Han- I. Dil, gndergesel ilevinde kulla
nlr.
gi elektrik , imek aydnln aabilmitir? lhamn
II. reticilik yn ar basar.
keskin na ise iirden baka, sz sanatlarndan han-
III. Grleri ispatlama yoluna gidil
gisi, denk ve uygun debilecektir? nsann, ta ycelere ir.
alabilen ruh ve duygularyla, ycelerin yeryzne inen IV. Samimi, iten bir anlatma bav
urulu r.
billur taneleri, iirden baka ne ile tam anlamyla buluabi- V. Nkteli szlere ve halk deyileri
ne yer verilir.
lecektir? Bana yle geliyor ki neye iir derseniz airin biri
Yukardaki numaralanm zel
kar ve sizin iir olduunu inkr edemediiniz ama sizin liklerden hangi ikisi
fkra, deneme ve makale tr
tanmladnzdan da farkl bir ey ortaya koyar. Tanm- iin ortaktr?
nz, eksik kalr. Onun iin brakn iir tanmlanmayan tek A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
ey kalsn, derim. D) III. ve V. E) IV. ve V.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr? 13

A) Makale B) Deneme C) Fkra

D) Eletiri E) An 5. Bir eserin olumlu ve olumsuz ynleriyle deerlendirildii

yaz trdr. Ama, okuyucuyu eser hakknda bilgilendir-
mek, onun eserin kolay fark edilir zelliklerinin yannda,
anlalmas edebiyat bilgisi isteyen zelliklerini de fark et-
3. Aadakilerden hangisi bir deneme yazar deildir? mesini salamaktr. Bu ama dorultusunda eser, benzeri
eserlerle karlatrlabilir. Onun, ayla ve yazarn kiili-
A) Bacon
iyle ilgisi hakknda bilgi verilebilir.
B) Montaigne
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden han-
C) Nurullah Ata gisidir?

D) Suut Kemal Yetkin

E) Ziya Gkalp

A) Makale B) Deneme

D) Eletiri E) An
C) Fkra
 RETC METNLEtiriR
KONU
TEST 3 Fkra, Deneme, Makale, Ele
6. Bilimsellik, ayrntlara inme gibi kayglarm yoktur. Her
gn yazmak zorundaym. yle kaynak peinde komaya
vaktim yoktur. Sze ou zaman gncel bir izlenimimden
balarm. Bu, evden gazeteye kadar giderken yolda gr-
dm, bakalarnca ok basit bence nemli bir ayrnt
olabilir. Onu alr, mnici kzlarn girizghlar gibi baa ko-
yar, ondan hi umulmadk bir neticeye ularm. im kolay
grnr. Oysa bir Ahmet Rasim nktedanl, Ahmet Ha-
im sz becerisi ister.
Bu parada kendisinden sz eden yazar, yazlarn
aadaki trlerden hangisinde kaleme almaktadr?
A) Fkra B) Deneme C) Rportaj
D) Eletiri E) Makale
7. Makaleyle fkray karlatran aadaki yarglardan
hangisi yanltr?
A) Makalede nesnellik ne karken fkrada kiisel gr-
ler ne kar.
B) Makalede dnceyi kantlama abas ne karken
fkrada kant gsterme zorunluluu yoktur.
C) Makalede anlatm arbaldr; fkrada syleiye ya-
kn, okuyucuya dorudan seslenen bir anlatm vardr.
D) Makalede konu ayrntl olarak ilenirken fkrada y-
zeysel olarak ilenir.
E) Makalede gncel olma zorunluluu varken fkrada
gncellik zorunlu deildir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14
8. Sanatlar veya sanat eserlerini stn ve zayf ynleriyle
deerlendiren metinlere ---- denir. Bu tr yazlarda yazar,
dncelerini nesnel verilerden yararlanarak aklyorsa
yazs, ----; sadece kiisel grlerini serbest bir ekilde
iliyorsa ---- yaklar.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerin hangi-
sinde verilenler srasyla getirilmelidir?
A) eletiri, makaleye, denemeye
B) deneme, makaleye, fkraya
C) eletiri, denemeye, makaleye
D) makale, fkraya, denemeye
E) monografi, makaleye, fkraya
9. Gerekten de nfusun geliimine bakldnda, nfus ar-
tndan rahatsz olanlarn endieleri daha iyi anlalabilir.
135.963.100 kilometrekare olan dnyamz, 1991 yl veri-
lerine gre 5.391.257.000 kii barndrmaktadr. Tarihe ba-
kldnda nfusun snrl kaynaklara gre ters orantl ola-
rak, yani geometrik olarak byd grlmektedir. Zira,
dnya nfusu 16. yzylda 500-600 milyon olarak tahmin
edilirken 20. yzyln balarnda bu rakam 1.7 milyara
ulat. Yzylmzn sonlarna doru ise (1985) 4.8 milyar
oldu. Bu eilim ayn ekilde devam ederse, dnya nfusu
2020 ylnda 7 milyarn ok zerinde olacak.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Fkra B) Deneme C) Rportaj
D) Eletiri E) Makale
10. Suut Kemal Yetkin, kesin yarglarda bulunmaktan kanr.
Bilgiyi kantlama yoluna gitmektense okuyucuyu bir durum
zerinde dndrme yolunu seer. Okuyucuyu zgr b-
rakt izlenimi verir. Ancak onu Cumhuriyete ve bilime
inandrma mcadelesi verir. Onun yazlar ne yzeysel
denecek kadar basittir ne de bilim adamlarnn kaslm
almalarn andrmaktadr. Bu ynyle o, Nurullah Ata
izgisine yakn saylr.
Bu bilgilerden yola klarak Suut Kemal Yetkinin yaz-
larn hangi trde kaleme ald sylenebilir?
A) Fkra B) Deneme C) Sylei
D) Eletiri E) Makale
11. nsanlar, -drt bin yl kadar nce tarma baladklarnda
yeryznde yaklak 6 milyar hektar ormanlk arazi vard.
Bugnse 1,5 milyar balta girmemi orman olmak zere
geriye sadece drt milyar hektar kalmtr. Ormanlarn yok
oluu sryor. Ormanlarn gitgide azalmasndan, sadece
kereste ve ktlk odun retiminin azalaca gibi bir so-
nu karmak yanl. Ormanlar ticar ltlere vurulama-
yacak kadar deerli kaynaklardr. Ormanlar, toprak olutu-
rur, iklim dengesizliklerini yumuatr, yal frtnalara set
ekerek su taknlarn ve selleri nler, kuraklk tehlikesine
engel olur. Bunlarn hepsi yeryznde yaamn srmesi
iin nemli fonksiyonlardr.
Bu parayla ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Dil gndergesel ilevde kullanlmtr.
B) Bilimsel bir metinden alnmtr.
C) Deneme tr iinde yer alr.
nite
D) Kesin yarglara yer verilmitir.
E) Aklayc anlatmdan yararlanlmtr.

12. Aadaki yaz trlerinden hangisinde bilimsel kant-
lama yntemi nemsenir?
A) Makale B) Fkra C) Sylei
D) Mektup E) Deneme
13. I. Gazete kelerinde yaymlanan, ksa, ou zaman
nkteli; bir sorunu veya dnceyi arpc bir ekilde
ortaya koyan yazlardr.
II. Bir konuyla ilgili bilgi vermek veya bir gerei savun-
mak zere yazlan kant gstermeye dayal yazlardr.
III. Ben vurgusunun ne kt, dncelerin tartmaya
ak bir tarzda ilendii, geliigzel ilenmi izlenimi
veren yazlardr.
IV. nl bir kiinin yaamn ok ynl ele alan, onun ba-
arlarn okuyucuya duyurmaya ynelik kaleme alnan
eserlerdir.
Yukardaki cmlelerde aadaki yaz trlerinden han-
gisinin tanm yaplmamtr?
A) Makale B) Fkra C) Biyografi
D) Eletiri E) Deneme
14. (I) ddial bir yaz tr deildir, bu trde dnceyi kantla-
ma abas gsterilmez. (II) Yazar, herhangi bir konu hak-
knda dndklerini ben, bence, bana gre gibi ifadeler
kullanarak kendi penceresinden iler. (III) Gncellikten
uzaklamaktan kanr, herkesin bakp da gremedii ay-
rntlar arpc bir ekilde ilemeye alr. (IV) Onun kendi
dorusunu tek doru olarak kabul ettirme gibi bir kaygs
yoktur. (V) Ele ald konu hakknda okuyucunun aklna
sorular takmay ve onu aratrmaya yneltmeyi amalar.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde an-
latlanlar deneme trne ait deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
15. (I) Fkra yazlarnda yazar, dncelerini dar kalplar iine
sktrmadan serbeste ortaya koyar. (II) Ele ald konu
zerinde bir kamuoyu oluturmay amalar. (III) Gaze-
telerde, belli kelerde genel bir balkla, ounlukla da
her gn yazlan fkralarda konu ayrntl olarak incelenir.
(IV) Bu tr yazlar, ou zaman gnlk bir izlenimden yola
klarak daha ok ineleyici, alayc bir dille fakat bir soh-
bet scaklnda kaleme alnr. (V) Edebiyatmzda Serve-
tifnun Dneminin bamsz yazar Ahmet Rasim bu trn
ilk baarl rneklerini vermitir.
2
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
RETC METNLER KONU
Fkra, Deneme, Makale, Eletiri 3 TEST
16. I. Ahmet Rasimin ncln yapt bu tr gnmzde
Yavuz Donat, Hamet Babaolu gibi yazarlar tarafn-
dan baaryla srdrlmektedir.
II. Serbest ve mizahi tarzyla benzer yazlardan ayrlr.
III. Trk edebiyatna Tanzimattan sonra gazeteyle giren
yazlar arasnda yer alr.
IV. Gazete kelerinde yaymlandndan ksa bir yaz t-
rdr.
V. Yazarn sz oyunlarndan kand, dncelerini
ciddi bir dille ve bir plana bal kalarak kaleme ald
yazlardr.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anla-
tlanlar fkra tryle ilgili deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. I. Eletirmenin sadece eser zerinde younlat, eseri
anlatm ve ierik gibi unsurlar bakmndan ok ynl
deerlendirdii eletiri trdr.
II. Eletirmenin eseri aklamak ya da zmlemek iin
sanatnn yaam ve kiilii zerine younlat ele-
tiri trdr.
III. Eser ile eserin oluturulduu dnemin toplumsal zel-
likleri arasnda sk bir iliki olduunu savunan eletiri 15
anlaydr.
IV. Eletirmenin okuduu bir eseri sradan biri gibi, be-
endii ve beenmedii ynleriyle deneme trne ya-
kn bir tarzda anlatt eletiri trdr.
Yukardaki numaralanm cmlelerde aadakilerin
hangisiyle ilgili bir aklama yoktur?
A) Sanatya ynelik eletiri
B) Okuyucuya ynelik eletiri
C) Esere ynelik eletiri
D) Dil bilimsel eletiri
E) Topluma ynelik eletiri
 3.
fasikl E
E K L E R ND
E S Z B
ED E V
KELMM
ANLA

RETEN KELMEDE VE SZ BEKLERN
TEST 1
Kelime, cmle iinde anlam kazanr. Bir
kelime cmlede mecaz anlama gelebile-
cei gibi gerek anlamda da kullanlm
olabilir. Bu tr bir ayrm yapmak, kelime-
nin cmledeki duygu ve arm deeri-
ni bulmamzda yardmc olur.
Deyim iinde kullanlan kelime baka keli-
melerle birlikte bir grup oluturur. Onun ye-
rine baka bir kelime getirildiinde cmle
bozulur. Mecaz veya yan anlamda kulla-
nlmayan, deyim iinde olmayan kelimenin
yerine o kelimenin e anlamls getirildiin-
de cmlenin anlam bozulmaz.
Mecaz anlaml kelime, kendi szlk anla-
mndan uzaklar, benzetme ve aktarma
yoluyla baka bir kelimenin yerini tutar.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
kileme, zt anlaml, biri anlaml biri an-
lamsz, ikisi de anlamsz, biri olumlu biri
olumsuz veya e anlaml kelimelerden
oluabilir. kilemenin bu gruplardan han-
gisine girdiini anlamak ikilemeyi olu-
turan kelimelerden her birinin anlamn
belirlemekle mmkndr.
DE ANLAM
1. Aadaki cmlelerin hangisinde sava kelimesinin tekilerden
farkl bir duygu ve arm deeri vardr?
A) ki lke arasndaki sava yaklak sekiz yl srd.
B) Trk-Yunan savalar, 18. yzyln sonlarna rastlamaktadr.
C) Savan neden olduu ykm yllarca giderilemedi.
D) Kanser hastalarnn ou, yaam savan kaybetmektedir.
E) Savaa destek veren her yazarn insan severlii sorgulanr.
2. Aadaki cmlelerin hangisinde gz kelimesi deyim iinde kulla-
nlmamtr?
A) Gen airlerin dil yanllar daha ok gze batar.
B) Ynetmenin gzne girmek iin aba gsteriyordu.
C) Eletirmenlere gzda vermeye alan yazarlardand.
D) Gz ucuyla bakt resimler hakknda bile yorum yapyordu.
E) Oyuncular iin yaplan iki gz baraka yamurda kmt.
3. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime mecaz anlamda
kullanlmtr?
A) ocukluk anlarn yazmak istediini syledi.
B) 1965ten nceki iir gnlerini nemsemiyordu.
C) iirde altn yllar genlik yllardr, dedi.
D) Roman yazmay srdrmek iin kesine ekildi.
E) Hayatnn baharnda byk bir kazayla fel olmutu.
4. Aadaki cmlelerin hangisinde ikileme e anlaml kelimelerden
olumutur?
A) Bata ka ilerlemeyi gze alp yola dtk.
B) oluk ocuunu alp Mula sahillerine gitti.
C) Akll uslu oturan ocuklar da hareketlenmeye balad.
nite
D) Tuvaldeki belli belirsiz resim, ocuklarn ilgisini ekti.
E) Ivr zvrlarn toplayp evi bir saat iinde terk etti.
 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
1 TEST

1. Her grlen, olduu gibi anlatlabilseydi gzleri ak dola- 4. Tanklk ettiiniz bir yakn dnem olayn anlatan romanlar
an yazarlarn yazdklar birbirine benzerdi. okuduunuzda hafza kvrmlarnn tozunu keyifle alrsnz.

Bu cmlede geen gzleri ak dolamak szyle an- Bu cmlede geen hafza kvrmlarnn tozunu almak
latlmak istenen aadakilerden hangisidir? sznn anlam aadakilerin hangisinde vardr?

A) Gerekleri gzlemlemek A) Bozcaadadaki gnlerini blm blm hatrladka

duygulanyordu.
B) Bakalarnn izinden gitmek
B) Srgnn travmasn atlatmak iin istifa etmeye karar
C) zgnl amalamamak
vermiti.
D) Diledii baarya ulamamak
C) 60l yllarn siyah beyaz dnyas biraz soluk da olsa
E) Yenilik peinde olmak aklndayd.

D) Ailesinin mecburi g hazrlklarn saat saat not alp

kayda geirmiti.

E) Arkadalarndan ayrld gnlerin acsn anlatrken

alyordu.
2. Aadaki cmlelerin hangisinde unutmak kelimesi
peinde komamak, vazgemek anlamnda kullanl- Yldzl Soru 1
mtr?

A) Bursada sahnelediimiz oyunun baz blmlerini

unuttum. Doa sporlaryla uraanlar (ilgil
enenler) iyi bilir. nsan,
I
B) Parann bir ksmn verdi, dier ksm iinse unutsan iyi ayann bast her doa parasn
sahiplenir (benim-
olur, dedi. II
ser). Dnyann her yerinde (blgesin
de) bu byledir. Bu
C) Adn unuttuum bir posta memuru mektuplarm toplu III
vermiti. durum kiisel (bireysel) farkllkla
r erevesinde dei-
IV
D) retmenimiz, her ders Not aldklarnz unutmazs- V
kenlik (sreklilik) gsterebilir.
nz. derdi. Bu paradaki alt izili szlerde
n hangisinin yerine
ayra iinde verilen sz kullanl
E) Adresin bir blmn unutunca otele gitmek zorunda dnda anlam de-
iir?
kalmt.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

3. Resimleri ilgi grmeyince arkadamz iine kapanm,
----
Bu cmle aadakilerden hangisiyle srdrlrse alt
izili sz aklanm olur?
3
5. Aadaki cmlelerin hangisinde e anlaml kelimeleri
bir arada kullanmaktan kaynaklanan bir anlatm bo-
zukluu vardr?
A) Gen okuyucularn, an ve gnlklerimi okumalarn
istiyorum.
B) Annemi ylda sadece iki hafta grme ansszlm vard.

A) soyut resme ynelmiti. C) inde biriken acy dar atmak iin kitap yazmaya
balamt.
B) daha zgn resimler izmeye karar vermiti.
D) Hzla klen bir dnya iinde yaadmzn farknda
C) sosyal ilikilerini kesmiti.

2
myz acaba?
D) sanat anlayn gzden geirmiti.
E) Anne sevgisi, btn sevgilerden daha scak, samimi
E) daha youn almaya balamt. ve itendir.
 DE ANLAM
KELMEDE VE SZ BEKLERN
KONU
TEST 1
6. Srrealistlerin akl gmrnden gemeyen dizeleri ze- 9. I. Grubumuz yol aldka farkl doa gzellikleriyle kar-
rinde akl yrtmeyi anlaml bulmuyorum. layordu.

Bu cmlede geen alt izili szn anlam aadakile- II. Tbbi aratrmalarn daha hzl yol almas iin yatrm-
rin hangisinde vardr? lara ihtiya vardr.

A) Mantkl olup olmad dnlmeden sylenen szler III. Teknoloji yol aldka doal gzelliklerden kopmamz
kiinin bana i aar. kanlmazdr.

B) Gen airler yaymlayamadklar iirlerinin dnyann IV. Deneme trnde epey yol alm, yazdklarn kitapla-
en iyi iirleri olduunu sanrlar. trmt.

C) airin dil kurallarn ihlal ederek syledii kimi dizeler V. Uygarlk kavgasnda ne kadar yol aldmz belirle-
de gzel olabilir. mek kolay deil.

D) Okuyucunun okunmaya deer bulmad eserler yz-
yllar sonra ok beenilebilir.
E) Byk airler, nasl sylerse sylesin, gzel sylemeyi
baaran airlerdir.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde yol
almak deyimi tekilerden farkl bir anlamda kullanl-
mtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

10. Aadaki cmlelerin hangisinde ikilemeyi oluturan

7. Aadaki cmlelerin hangisinde ikileme zt anlaml iki kelimelerden biri anlamszdr?
kelimeden olumutur?
A) Ke bucak aradklar adam yanlarna gelmiti.
A) Mektubu alr almaz okudu.
B) Klk kyafetine zen gsteren bir retmendi.
B) Sepetinde irili ufakl elmalar vard.
C) Mdrmz ufak tefek ve olduka fkeli bir adamd.
C) Ezik bzk oturuyor, kimseyle konumuyordu.
D) Krk dkk dolaplar kamyonlara ykleyip gtrdler.
D) Konuyu enine boyuna tartmamz gerekir.
E) Ar aksak yryen ilerimizi dzeltmek iin alyordu.
E) Dn alay all yeilli grnyordu uzaktan.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 11. Hedefinde kimse yoktu, kendince ylesine bir konuma
yapyordu ancak szleriyle kabuk balam bir yaray ka-
natt. Toplantda gerginlie yol at.
4
Bu cmlede geen kabuk balam yaray kanatmak
sznn anlam aadakilerin hangisinde vardr?
8. Her baarsz romanc, dnde titiz eletirmenlerin tr-
naklarnn trplendiini grr. A) Gemile ilgili anlattklar gnmzle ilgili anlattklarn-
dan nemsiz deildi.
Bu cmlede geen trnaklarnn trplenmesi szyle
eletirmenler hakknda anlatlmak istenen aadaki- B) airlerle ilgili yapt yersiz yorumlar, bana i aar,
lerden hangisidir? onu sivri kalemlerin hedefi yapard.

A) Etkilerinin azalmas C) Yazlarn geliigzel yazar, kimi konular zamansz

gndeme getirirdi.
B) Saldrganlklarnn artmas
D) Unutulan aclar hatrlatarak yaadmz skntlar
C) Adlarnn unutulmas
adeta bize bir daha yaatt.
nite

D) Dostlarn yitirmeleri
E) Dizelerinde en duyarszmz bile alatacak, dahas
E) Eletirilerinin keskinlemesi harekete geirecek kelimeler vardr.
 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
1 TEST

12. I. Bahar geldi, gllerle renklendi bahemiz. 16. Dnya kltrnn labirentlerinde dolatrd okuyucular-
na yaad maceralarn ne kadar heyecan verici olduu-
II. Bayramda uzak akrabalarmz da bize geldi.
nu anlatyordu.
III. Olaylar, iinden klamaz bir hle geldi.
Alt izili kelimenin bu cmleye katt anlam aada-
IV. Bayram geldi ama ar pazarda hareketlilik yok.
ki cmlelerin hangisinde vardr?
V. Meyve geldi efendim, biraz daha oturun, dedi.
A) iirinin en gzel dizesini kitabnn kapana yazdk.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde
B) Dnya edebiyatnn nclerinden etkilendiini kabul
gelmek kelimesi ayn anlamda kullanlmtr?
ediyor.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
C) Romann karmak fakat merak uyandrc ayrntlar-
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
na daldm.

D) rnek ald yazarlar hakknda birka yaz kaleme al-

13. Sait Faik, enge bir yazard; hikyelerini kaleminden
dkld gibi baskya gnderirdi. Bunun iin yazdklar, maya karar vermiti.
budanmam bir fidan andrrd. E) Hepimizin dikkatini ekecek bir hikye anlatmaya ha-
Bu cmlede geen budanmam bir fidan andrmak s- zrlanyordu.
zyle anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir?

A) Bakalarnn eserlerine benzememek

B) zgn niteliklere sahip olmamak

C) Gereksiz ayrnt ve kelimeler iermek

D) Bakalarnca rnek alnmayacak nitelikte olmak

17. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime ken-
E) Sanat bakmndan deer tamamak
disinden sonra gelen kelime ile kalplamamtr?

A) Gnl adamlar gitgide azalyor.

14. Aadaki cmlelerin hangisinde tutmak kelimesi sa-
hip kmak, desteklemek anlamnda kullanlmamtr? B) Arkadalar onun durumuna kaytsz kalmt.

A) Tuttuu takmn yenilmesini kabullenemiyordu. C) Yorucu bir almadan sonra sonbaharda oyun nokta-
B) En az oyu alacak aday tutmu, bize muhalefet etmiti. land.

C) Arkadalarn tutuyor, onlar hibir ortamda yalnz b-
rakmyordu.
D) Gen retmenler, son derste rencileri snfta tuta-
myordu.
D) Aklndan geenleri sylemekte ge kalmt.
E) inden klmayacak bir durumla karlamt.
5

E) Sizi tutarm ama dl paylarz, demiti.

15. Aadaki cmlelerin hangisinde deyime yer verilme-

mitir?
A) Aznda bakla slanmyor. diye anlatlan tiplerdendi.
B) Di geireceini bilse hepsiyle urard.
C) Herkes iki dirhem bir ekirdek giyinmi ve salona gel-
miti.
18. Aadaki cmlelerin hangisinde ikilemeyi oluturan
iki kelime de anlamszdr?
A) Etrafta tek tk nar aac vardr.
B) Sama sapan konutuunun farknda deildi.
C) Evdeki vr zvrlar eskiciye verecekti.

2
D) Bir dediini iki etmediimiz halde bizden memnun de-
ildi. D) Ykk dkk bir evde oturmaktan yaknd.

E) Duyduu her eyi anlatyor, evresindekileri skyordu. E) Eri br yazsn okuyacak kimse yoktu.

KELMEDE VE SZ BEKLERN
KONU
TEST 2
1. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimede
anlam genilemesi vardr?
A) O gn yazmak istediim hibir eyi yazamyordum.
B) Kendi snk ortamnda kk bir oyuncu olarak kald.
C) stanbulda bir yayncda iki yl almt.
D) yklerinin beenilmemesi onun cann skyordu.
E) Mektubunun baz blmleri slanm ve silinmiti.
2. Aadaki cmlelerin hangisinde anlam (ad) aktarma-
sna uram bir kelime yoktur?
A) Faruk Nafizi daima zevkle okudum.
B) Artk btn dergiler birinci hamura baslyor.
C) Kitabn basmak iin kap kap dolamt.
D) Arabasn satm, ocuklar iin ev almt.
E) Portresini yapacak usta bir fra aryormu.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
3. Kelimeler, benzetme ilgisiyle, baka kelimelerin yerini tu-
tabilir.
Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime bu
kurala rnektir?
A) Dergimizde gen kalemlere de yer vereceiz.
B) Ekran tutkunluu hepimiz iin byk bir sorundur.
C) Evimizi 80li yllardan kalma bir kamyonla tadk.
D) Okul dalnca krlara alr, oralarda dolardk.
E) Her bilim dal, hayatmzn bir alanyla ilgilidir.
DE ANLAM
4. Yaknmzdaki bir adam, szlerimize ----, bizi sinsice dinle-
miti.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) kulak kabartm
B) kulak misafiri olmu
C) kulak vermi
D) kulaktan dolma
E) kula kirite
5. Aadaki kelimelerden hangisinin zt anlam yoktur?
A) Dank B) Zor C) Ak
D) Dzgn E) Kitap
6. Aadaki cmlelerin hangisinde can kelimesi somut
anlamda kullanlmtr?
A) Can kmaynca huy kmazm, dedi.
B) ofr, o gn canna susam gibiydi.
C) tenliin can verdii dizeler kolay bestelenir.
D) Can korkusuyla kirli su havuzuna atlad.
E) Asgari cretle be cana bakmak kolay deildi.
7. Kriz ortamnda nefesi olan birok yabanc banka, Trkiyeyi
radarnn alanna koymu, ekonomimizin tan topran
elemi uzmanlarla alyorlar, deikenliin nlerinde ka-
zyaca sinsi ukurlara dmek istemiyorlar.
Aadakilerden hangisi bu cmledeki alt izili sz-
lerden birisinin karl deildir?
A) Yatrm gcn korumak
B) Durumunu gzlemlemek
C) Gemite yaananlardan ders almak
nite
D) Btn ynleriyle bilmek
E) Olumsuz gelimelerle karlamak
 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
2 TEST

8. Orhan Veli ve arkadalarnn iirimize bitikleri yeni giy-
si balangta yadrgand. Ancak zamanla neredeyse her
air tarafndan benimsendi.
Bu cmlede geen yeni giysi bimek sznn anlam
aadakilerden hangisi olamaz?
A) Eski iir kalplarnn terk edilmesi
11. Gazetecilik mesleinin bacy dvmek isteyenlere kalma-
sndan endie ediyorum.
Bu cmlede geen alt izili szn anlam aadaki-
lerden hangisinde vardr?
A) Sorunlar ele almak yerine kiilerle uraanlar amala-
rna ulaamazlar.

B) iirin biimsel deiiklie uramas B) Toplumla ilgili teorilerin deimeye baladn fark et-
mek zorundayz.
C) iirimizin geleneksel izgisinden uzaklamas
C) Halk eletiren sanatlar, halkla i ie olamayan sa-
D) iirimizin eski iir geleneimize dayandrlmas
natlardr.
E) iirin bilinen izginin dna kmas
D) nclere sayg duymayan bir gen, nc bir sanat
olamaz.

E) Basnmzn insan haklar konusunda duyarl olmad-

n dnyorum.
9. I. Roman, iimde bir iskelete kavutuktan sonra onu ya-
zya dktm. Yldzl Soru 2
II. Daha yeni ete kemie brnen bir iiri aa vursam
onun elimden kaacan dnrm.
lemek szc aadaki cm
III. Gz dolduracak eserler yazmadm sanyordu. lelerin hangisinde
etkilemek, nfuz etmek anlamn
dadr?
IV. n iliklenmi tren iirleri yazan airlerden deildi. A) O uzun ve derin bak, gen
adamn ta yreine
kadar ilemiti.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde alt
B) Karmzdaki bfe gece gnd
izili szler anlamca yakndr? z mterisiz kalmaz,
durmadan ilerdi.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. C) Bro sorumlusu, her gn bro
dan kmadan, ge-
rekli bilgileri bu deftere iler.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
D) Hibir gn bile para iin ilem
emi, sanatn sevdi-
i iin bu ii yapm.
E) Haftaya gstermeye bal
edeb metinler konu-
sunu ileyeceiz.
10. Her sorunun bir kr noktas (anlalmayan, zlemeyen
I
7
bir yn) vardr. Her eyi ince eleyip sk dokuyarak (titizce)
II 12. Hafzam bazen beni yolda brakyor. zellikle bir konuyla
ilgili isimleri sralarken atladklarm oluyor: bu, hatralar-
irdelemek zorundayz. Kkl bir farkllama(kalc ve esas-
mn orta dostlarm zyor.
III
tan bir deiim) yapmak kolay deildir. Bunun iin hayatn Bu parada geen hafzann (kiiyi) yolda brakmas
rotas yenilie kilitlenmeli (srekli bir deiimin n kapatl- szyle anlatlmak istenen aadakilerden hangisi-
IV dir?
mal), gelime ynndeki ama bilenmelidir.(yenilenerek daha
A) Gemiin ayrntlarna dalmak
V
etkin hle getirilmeli). B) Hatralarn etkisinden kurtulamamak

Bu parada numaralanm szlerden hangisinin ayra C) Geleceini gemiine bakarak belirleyememek

2
iinde verilen aklamas yanltr?
D) Aklna gelenleri tam anlatamamak

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Baz bilgi ve olaylar eksik hatrlamak

 DE ANLAM
KELMEDE VE SZ BEKLERN
KONU
TEST 2
13. Aadaki cmlelerin hangisinde kadar kelimesi te- 16. Yllarca bekledim, daha yaayacaklarm var, dedim; ya-
kilerden farkl bir anlamda kullanlmtr? ynevlerinin srarlarna olumsuz cevap verdim. Ama artk
dn zamanla yayorum ve anlarm sizinle paylama-
A) devlerinizi yarna kadar bitiriniz.
nn tam zaman diyorum.
B) Arkadan da senin kadar alkan.
Bu cmlede geen alt izili szle yazar, aadakiler-
C) Konunun eskisi kadar karmak olduunu bilmiyor- den hangisini anlatmaktadr?
dum.
A) Yazacak bir ey bulamadn
D) stanbul, Ankara kadar sakin deil.
B) Kararn deitirdiini
E) Son kitab da eski kitaplar kadar gzel.
C) ok yalandn

D) Gemii hayal edebildiini

E) ann gereklerinden koptuunu

14. Bat- Dou atmasn enine boyuna tartmtk.

Bu cmlede geen alt izili ikilemenin anlam aa-
dakilerin hangisinde vardr?
A) Sorunlara yzeysel bakmaya alm gibiydi.
B) Projelerini btn ynleriyle tartmlard.
17. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime at-
lrsa cmlenin anlamnda daralma veya bozulma ol-
maz?

C) Halk edebiyat hocasyla sk sk tartyordu.
D) Bir ay boyunca durup dinlenmeden alt.
E) Treni dzenleyenler hakknda bilgi topladn duy-
duk.
A) Bahemizin iri glleri ocuklar tarafndan bir bir kopa-
rld.
B) Kitapta toplumsal btnle de dikkat ekiliyor.
C) Cesur yrekli bir yazar olarak tannyordu.

D) Sevgiyle bakan gzleri amansz bir hastalkla kapan-

mt.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM E) Baz eletirmenler hakknda olumsuz dndn
biliyordum.
8
15. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime anla-
mna uygun kullanlmamtr?

A) Anlama maddelerinin yumuatlmas iin giriimlerde

bulundu.

B) Mevsime uygun giyinmedii iin m ve rahatsz- 18. Aadakilerin hangisinde deyimin duygu deeri yan-
lanmt. l verilmitir?

C) Almanyaya yerleen soydalarmz ulusal kimliklerini A) Kplere binmek fkelenmek

yitirmemiler.
B) Kulaklarna kadar kzarmak utanmak
D) Alman genlerinden kazandklar kt alkanlklar
C) Az kulaklarna varmak sevinmek
terk edemiyorlard.
nite

D) Tir tir titremek korkmak

E) Bilimsel tartmalara katlma konusunda isteksiz deil-
di. E) Etekleri zil almak telalanmak
 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
3 TEST

1. Ham kelimesi aadakilerden hangisinde Ham kar- 4. Aadakilerden hangisinde kazanmak szcnn
puzun tad olmaz. cmlesindeki anlamyla kullanlm- anlam ile kullanm birbirine uymamaktadr?
tr?
Anlam Kullanm
A) Denize szan ham petrol pek ok canl iin tehlike Ailem iin alp para
A) Kazan salamak
oluturuyor. kazanmalym.
Yaad skntlardan bu
B) Genler bu ite ham olduklarndan bugn abuk yorul- B) Tutulmak, yakalanmak
yata dert kazand.
dular.
Sava sonunda kaleyi biz
C) Mhendisler, bu blgeden karlan ham madenlerin C) Fethetmek
kazandk.
deerli olduunu sylyor. Byk ikramiyeyi yine s-
D) sabet etmek
D) Baheden kopardmz ham meyveler hepimizin mi- tanbul kazand.
desini bozdu. Ksa srede bu airin
E) Yenmek
dostluunu kazand.
E) Dedem, ham olduun konularda geri durmasn bilme-
lisin, derdi.

2. Gstermek szc aadakilerden hangisinde - Yldzl Soru 3

retmek, aklamak anlamnda kullanlmtr?

A) renciler proje devlerini retmenlerine gsterdi.

An trnde, her eyin srasyla
ve doru bir ekilde
B) Arkadam, iki bilinmeyenli denklemlerin zmn verilmesi esastr. Bu noktada tm
i an yazarnn bel-
leine kalyor. yle zamanlar geliy
bana da gsterdi. or ki an yazarnn
belleinin intihar ettiine ahit oluy
oruz. Bildiimiz bir
olay bilmediimiz, tahmin edem
C) Usta, elindeki demirin ucuyla alevleri titreyen atei eyeceimiz ekilde
okuyoruz bu durumda.
gsterdi. Bu parada geen bellein intih
ar etmesi szyle
anlatlmak istenen aadakilerd
D) Konumalarn, bu olayda senin susuz olduunu gs- en hangisidir?
A) Yazdklarn beenmeme
teriyor.
B) Yaadklarna yz evirme
E) ocuk, vitrindeki rengrenk oyuncaklar kardeine C) Gemii hatrlayamama
gsterdi. D) Dar bir bak asna sahip olma
E) Gemii hatrlanmaya deer
bulm ama

9
3. Aadakilerden hangisinde terim anlaml szck yok- 5. Aadaki cmlelerin hangisinde deyim aklamasyla
tur? birlikte verilmemitir?

A) Bu dalk blgede iftilik yapanlar hl pul, kara sa- A) Onu birden karmda grnce ne yapacam bileme-
ban gibi aletler kullanyor. dim, elim ayama dolat.

B) Bir yanllk sonucu hapse den daym temyizle be- B) Kendi bana buyruk bu insanlar bir araya getirene
raat etti. kadar akla karay setim.

C) Tatili iple eken ocuklar gnein tadn karp kum- C) Projeyi ok detayl inceleyemedim, sadece bir gz at-
dan kaleler yapmay planlyorlar. tm.

D) Satran ustas dedem kmldayacak bir yer kalmayn- D) Ankaraya m, stanbula m gideceime karar vereme-

2
ca ah bir hane geri ald. yip iki arada bir derede kaldm.

E) l ve uya dlayan bu iirlerde yalnzca anlam ne E) Teknolojik aletlerin satld bu maaza o kadar kala-
karlyor. balk ki ine atsan yere dmez.
 DE ANLAM
KELMEDE VE SZ BEKLERN
KONU
TEST 3
6. Aadaki cmlelerin hangisinde ikilemeyi oluturan 9. Dar szc aadaki cmlelerden hangisinde so-
szckler tek balarna kullanlamaz? yut anlamda kullanlmtr?

A) Obeziteye kar abur cuburlarn nne geilmeli. A) Dar fikirli bu insanlarla masaya oturulmaz.

B) Yazdklarnn hepsini satr satr okudum. B) ki odal, dar bir evleri vard.

C) Aradmz adresi bulamaynca sokak sokak dolatk. C) Heybetli, kocaman evlerin arasndan dar bir yol gei-
yordu.
D) Yolda dikkatli olmas konusunda onu sk sk uyard.
D) Gen kzn zerinde krmz gmlek ve dar pantolon
E) Adamn yannda boy boy ocuklar vard.
vard.

E) Bu elbise Aye teyzeye olduka dar gelir.

7. Koparmak szc aadaki cmlelerin hangisinde

10. Bizde eitimin ocuun okula gitmesiyle balad inanc
yaygndr ---- eitim anne karnnda balayp hayat boyun-
mecaz anlamda kullanlmtr?
ca devam eden bir sretir.
A) Elindeki sopayla atdaki buz ktlesini kopard.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
B) Aataki incirleri zedelemeden teker teker kopard. si getirilemez?

C) Seninle aramdaki btn ilgiyi kopardm. A) oysa B) nk C) hlbuki

D) ocuk, uzun sre asld salncan ipini sonunda ko- D) ne var ki E) ancak
pard.

E) Annesi iin krlardan iek kopard.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10

11. Alak szc aadaki cmlelerin hangisinde nitel

anlamda kullanlmtr?
8. Aadaki cmlelerin hangisinde ikilemeyi oluturan
A) Alak bir kayann zerine kp kendisini rzgrn rit-
szcklerden her ikisi de tek bana kullanlamaz?
mine kaptrd.
A) Kapdan ieriye ufak tefek bir kz ocuu girdi.
B) Kardeini uyandrmamak iin alak sesle konuuyor-
B) Tanmadn kiiler hakknda ileri geri konumamal- du.
sn.
C) Evin alak tavan sanki insann stne stne geliyor-
C) nsanlar darack otobsn iinde eci bc olmular- du.
d.
D) Etrafndaki masum insanlar da alak ilerine bulatr-
nite

D) Tarlann etrafndan eri br bir yol geiyordu. mamalsn.

E) Dnlerine e dost herkesi davet etmilerdi. E) ehrin etraf, baheli ve alak binalarla evriliydi.
 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
3 TEST

12. Trkede ayak szc pek ok deyimde kullanlmaktadr. 15. Hayatta bakalarnn glgesinde yaamaya alan insan-
rnein bir dnceyi, davran sonuna kadar srdrp tu- I
tumundan amamak anlamnda ayak diremek, ok mutlu
lar, kuru bir gven uruna kendi olmay gze alamadn-
I
II III
olmak anlamnda aya yerden kesilmek, alalrcasna
II dan silik ve renksiz nefes alp verilere kendisini mahkm
IV V
yalvarmak anlamnda ayana armak, bir yolunu bulup
III etmitir.

birini iinden veya grevinden uzaklatrmak anlamnda Yukardaki alt izili szcklerden hangisi mecaz an-
lamda kullanlmamtr?
ayan kaydrmak, sk sk gittii bir yere artk uramaz
IV A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
olmak anlamnda ayan ekmek deyimini kullanrz.
IV

Bu parada numaralanm deyimlerden hangisi yanl

aklanmtr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

16. Derin ve gereki bak asna sahip sanatnn ilgin
I II

kurgular, kusursuz slubuyla buluunca ortaya tadna

13. Aadakilerden hangisinde alt izili szck gerek III
anlamda kullanlmtr?
doyulmayacak gzellikte keyifli ve mkemmel eserler -
A) Gzel hayatmz da bir gz ap kapayta eridi. IV V

B) Ellilik bir adamn elinde anta ile geldiini grdk. kyor.

C) Yllar gemesine ramen elimden kardm o frsata Yukardaki numaralanm szcklerden hangi ikisi an-
hl dvnrm. lamca en yakndr?

D) Bizim ktk yine ranzaya uzanm, izgi roman oku- A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
yordu.
D) III. ve IV. E) III. ve V.
E) Konuyu burada eeleyip kimseyi zmek istemeyiz.

11
14. Aadaki cmlelerden hangisinde kart anlaml sz-
ckler bir arada kullanlmtr?
17. Her gn gazetenin bu kesinde ele ald konularla dik-
katleri zerine eken gen yazar, toplumu yakndan ilgi-
A) Ak kalan kap aralndan rzgrn uultusu odaya lendiren mhim sorunlar ereve iine alp canl bir anla-
doluyordu. tmla sunuyor.
B) Scaktan atlayan topraklar rahatlatmak yine yamu- Bu cmledeki alt izili szle anlatlmak istenen aa-
ra dt. dakilerden hangisidir?
C) Otobsn uzun zamandr gelmiyor olmas duraktaki A) nemli olan vurgulamak
yolcular ileden kard.
B) Gzel grnmesini salamak
D) Kasalara dizilen meyveler byk kamyonlarla hale g-
C) Uzun mrl hle getirmek

2
trlyordu.
D) Kalcln artrmak
E) Rahmetli dedem, byk ban kk belas olmaz,
derdi hep. E) Estetik bir boyut kazandrmak
 DE ANLAM
KELMEDE VE SZ BEKLERN
KONU
TEST 4
1. Aadakilerden hangisinde yatrmak szcnn 4. I. Hayat kopyalama eilimindeki bu ocuklarn saatler-
aklamas ile kullanm birbirine uymamaktadr? ce televizyon karsna oturtulmas gereksizdir.

Anlam Kullanm II. Kitap okumayan bir kiinin snrl sayda szce
Gece beni st katta bir odaya mahkm olmas kanlmazdr.
A) Uyutmak
yatrdlar.
III. g sahibi olmayan insanlarn kendi ayaklar zerin-
Eline geen btn serveti
B) Paray iletmek de durabilmeleri imknszdr.
borsaya yatryordu.
Ailesinden gelen harl g- IV. Yanl arkadalarn yanllar da beraberinde getirme-
C) Harcamak si engellenemez.
trp kitaba yatrr.
Rahatszl artnca adamca- Yukardaki numaralanm cmlelerde alt izili sz-
D) Konuk etmek
z hastaneye yatrdlar. cklerden hangileri anlamca birbirine en yakndr?
Rfk, odaya girmeden nce
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
E) Dzeltmek avucunun iiyle salarn ya-
trd. D) II. ve IV. E) III. ve IV.

2. Dalmak szc aadaki cmlelerden hangisin- 5. ldrmek szc aadaki cmlelerden hangisin-
de mecaz anlamda kullanlmtr? de gerek anlamda kullanlmtr?

A) Trenden sonra renciler evlerine dald. A) Annem soan tuzla yourup ldrd.

B) Misafir ocuklar gelince oda iyice dald. B) Sava birok sanayi kolunu ldrd.

C) Patronun hastalanmasyla irket gittike dald. C) Abartl makyajn, tm gzelliini ldrm.

D) Kutu patlaynca pler etrafa dald. D) Denize dklen sanayi atklar birok canly ldrd.

E) Otobsten inen yolcular otogara dald. E) Ekonomik kriz kk sermayeli esnaf ldrd.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
12
3. Gen olmasna ramen olduka zveriliydi. Eletiride
abartya kamaz, olabildiince nesnel davranrd. Ge-
reinden fazla pohpohlanp ok satanlar arasna girmi,
gereksiz yere iirilmi nice kitab, eletirileri ile havasn
alarak aniden patlamaktan kurtard.
6. Srekli yenilik peinde komal, kendimi gelitirmeliyim.
Bugn dnle ayn deilse benim dnmle bugnm de
ayn olamaz. Bugn, dnden hep bir adm nde olmal-
ym. izginin altnda kalmak, ayn eyleri yaamak bana
gre deil.

Bu parada geen havasn almak szyle anlatlmak Bu paradaki alt izili szle anlatlmak istenen aa-
istenen aadakilerden hangisidir? dakilerden hangisidir?

A) Gsteriten uzaklatrmak A) Kendisini yenileyememek

B) Gerek deerini ortaya koymak B) Bakalarna benzemek

C) Gelimesine engel olmak C) Kendinin farknda olmamak

nite

D) Ykselmesinin nne gemek D) Sradanla dmek

E) Deersiz hle getirmek E) Hoa gitmeyen davranlar sergilemek

 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
4 TEST

7. karlar uruna doru yolda ilerlemek yerine bakala-
I II
rnn nnde eilen insanlar, ayaklar altnda ezilmekten
III IV
kendilerini kurtaramadklar gibi bakalarnn elinde maa
olmaktan da bir adm teye gidemezler.
Yukardaki numaralanm szcklerden hangisi ger-
ek anlamda kullanlmtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. Edebiyatmz suya imza atan sanatlarla dolu. Her yl okur
karsna yzlerce yeni yazar ve air kyor ancak bunlar
saman alevi misali, verdiimiz vereceimiz bu kadar der-
cesine hemen ayn yl tarihin sayfalarna karveriyor.
Bu parada geen suya imza atmak szyle anlatl-
mak istenen aadakilerden hangisidir?
V
A) Kalc olmay baaramamak
B) Gereksiz ilerle uramak
C) Bakalarnn etkisinde kalmak
D) Gelenekten kopuk olmak
E) Kendisini tekrar etmek

Yldzl Soru 4
8. Baheden kasa kasa elma topladk.

Yukardaki cmleye alt izili szn katt anlam aa-

Kimi yaptlarn karakterleri yle
dakilerin hangisinde vardr? mitir ki bu yaptlarn karakterleri sine canl tasvir edil-
neredeyse belleklere kaznmtr.tm fiziki zellikleriyle
A) Banka kuyruu adm adm ilerliyordu. ise karakterlerin fiziki yaps yokt Benim eserlerimde
siliktir. Benim karakterlerim szckle ur. Varsa da olduka
celeriyle tannp anmsanmak ve re brnr. Dn-
B) renciler baheye sra sra dizildi. isterler. belki de benimsenmek

C) Deirmenden uval uval un getirdiler. Bu parada geen karakterlerin

mesi szyle anlatlmak iste szcklere brn-
hangisidir? nen aadakilerden
D) Bir yudum su bile imeden kuru kuru oturduk.
A) Dnceleri ve konumalary
la tannma
E) Yalnzln bu hatra defterine satr satr iledi. B) Dk eneli olma
C) Davranlar ne karma
D) Dengeli bir kiilik oluturma
E) Deneyim ve yaantlardan yara
rlanma

11. Aadaki cmlelerden hangisinde bouna uramak 13

anlamnda bir deyim kullanlmtr?

9. ou, bir yazar taklitle yazmaya balayan gen yazarlar,
bir sre sonra kendi mhrn eline almazsa taklitten teye
geemediinden ksa zamanda unutulup gidiyor.
Bu cmlede geen kendi mhrn eline almak szyle
anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir?
A) Her alanda sz sahibi olmak
A) Bazen hayattaki olaylar da yerli film senaryolarna ta
kartacak kadar dramatik olabiliyor.
B) Kardeinin okul ileri nedeniyle uzun zamandr mey-
dan bo brakt.
C) Kendini yabana atma, bu snav birincilikle bile kaza-
nabilirsin.

B) zgn bir syleyi oluturmak D) Dedem kazmay yle bir sallyordu ki tm genlere ta
kartt.
C) Bakalarndan stn duruma gelmek

2
E) Gerekli malzemeyi salayamadmz srece havan-
D) Ksa ve z bir anlatm kullanmak
da su dveriz.
E) Kendi geimini kendi salamak
 DE ANLAM
KELMEDE VE SZ BEKLERN
KONU
TEST 5
1. Olmak szc aadaki cmlelerden hangisinde 4. I. Geenki rportaj nedeniyle gazete kapatld.
gemek, tamamlanmak anlamnda kullanlmtr?
II. Bir huyu vard ki alma saatinde asla kimseyle g-
A) Bu apka ancak bir bebee olur. rmezdi.

B) Dikkat edin, kutulara bir ey olmasn. III. Takvimden, yine bir yaprak dt.

C) likilerimiz de konumalarmz gibi dosta olsun isti- IV. Bu ada bylesine geri fikirler hl varln nasl sr-
yorum. drebiliyor.

D) ki yl oldu, hl ses seda yoktu. V. Her hafta bir kitap deviriyorum.

E) Havalar ge sndndan zmler henz olmad. Yukardaki numaralanm cmlelerin hangi ikisinde
alt izili szckler mecaz anlamda kullanlmtr?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve IV.

D) III. ve V. E) IV. ve V.

2. Tm konumalarnda, tm eserlerinde bkmadan, usan-

madan stanbuldan sz eden bu sanatnn stanbul sev-
gisi kanna ilemi olmal.

Bu cmledeki kanna ilemek szyle anlatlmak iste- 5. I. lkedeki i sava gittike byyor.
nen aadakilerden hangisidir? II. Piknik alanna epeyce yaklatk.
A) zdelemek III. almamzda en byk pay sizindir.
B) Tutku derecesinde balanmak IV. Hastaya ara sra kriz geliyor.
C) Akraba hline gelmek V. Aradan bir hayli zaman gemiti.
D) Bir btn oluturmak Numaralanm cmlelerin hangilerindeki alt izili sz-
E) ncelii elinde tutmak ler anlamca birbirine en yakndr?

A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 D) III. ve IV. E) IV. ve V.

14
3. Aadakilerden hangisinde kalmak szcnn
aklamas ile kullanm birbirine uymamaktadr?

Anlam Kullanm
6. Byk yaptlarn (eserlerin) ierisindeki imla (yazm) ve
Gl manzaral bu otelde
A) Konaklamak I II
gece kaldk.
O aileden bir bu ocuk noktalama kusurlar (hatalar) ya da ifade (syleyi) yanl-
B) Hayatn srdrmek III IV V
kald.
Bu mahallede tam on be lar (eksiklikleri) insanlarn dikkatini daha ok ekiyor.
C) Oturmak, yaamak
yl kaldk.
Bu paradaki alt izili szlerden hangisinin yerine ay-
Mahkeme ay sonraya
D) Ertelenmek ra iinde verilen sz getirildiinde cmlenin anlam
kald.
nite

deiir?
E) Oyalanmak, vakit ge- ki yl st ste snfta kal-
irmek m.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 KELMEDE VE SZ BEKLERN
DE ANLAM KONU
5 TEST

7. Mahsus szc aadaki cmlelerin hangisinde
zellikle anlamndadr?
A) Her sanata mahsus aletler vardr.
B) Tm bunlar mahsus sylyor, inanmayn.
10. Yazarlk, yle her nne gelenin yapabilecei bir i deil-
dir. Yazar olmann da kendine gre kurallar vardr: yi bir
kurgu yeteneine sahip olacaksn, bu kurguyu estetik bir
biimde ileyebilecek bir dil bilincine, yazm ve noktalama
yeterliliine hkim olacaksn. Yazar m olmak istiyorsun,

C) Bu pasta sana mahsus yaplyor bu evde. yleyse iin mutfana gireceksin.

D) Buraya mahsus seni grmek iin geldim. Bu parada geen iin mutfana girmek szyle asl
anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir?
E) Yozgata mahsus bu yemek, olduka mehurdur.
A) Meslee zg temel bilgileri edinme

B) Mesleinde seici davranma

C) Ayrntlara nem verme

D) Bilgileri kalc hle getirme

E) Uygun koullar gzetme

8. Bence eviride en nemli ey yazarn dil ve anlatm zel-
liklerini doru aktarmaktr. Bu nedenle sluba ok dikkat
ediyorum. Cmleleri blmek, ksaltmak, deitirmek gibi Yldzl Soru 5
kestirme yollara sapmyorum.

Bu parada geen kestirme yollara sapmak szyle

asl anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir? Aadaki cmlelerden hangisi
nde taze szc
mecaz anlamda kullanlmamtr
A) in kolayna kamak ?
A) Gazeteden okuduum en taze
habe r iki gn nce-
B) Olay kmaza srklemek sine aitti.

C) Yapmackla bavurmak B) u kede ocuuyla birlikte

bir taze oturuyor.
D) Doalln bozmak C) Taze demlenmi bir bardak
ay gibisi yoktur.
D) Taze airlerin hem ierik hem
E) Yalnl ve akcl salamak biim olarak eskiler-
den renecei ok ey var.
E) Taze fikirlerdir ki topraa kk
salp toplumlar yerin-
den oynatabilir.

15

9. Kavumak szc aadaki cmlelerin hangisinde

katlmak anlamnda kullanlmtr?

A) Yllar sonra nihayet Trk insan zgrlne kavu-

11. Scack anlatmyla okuru peinden srkleyen, ona farkl
mutu.
I II
B) Bu iki nehir yan yana akyor, ileride ise birbirine kavu-
pencereler aan bu taze yazardan, okurun beklentisi ol-
uyor.
III IV V
C) Gbeindeki yalardan gmlein dmeleri birbirine
duka yksek.
kavumuyor.
Bu cmledeki alt izili szcklerden hangisi mecaz

2
D) Uzun tedavilerin ardndan ocuk nihayet salna ka-
anlaml deildir?
vutu.

E) Yllardr grmeyen kardeler sonunda kavutular. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 4.
fasikl
E L M E DE
T N L E R / K LAM
E T C ME RNDE AN
R Z BEKLE
VE S
estleri
nite T
 E VE SZ BEKLERNDE ANLAM
RETC METNLER / KELMED
NTE
TEST 1
1. (I) An yazlarnda aranan zelliklerin banda gerekilik 4. I. Yaananlar itenlikle anlatlr.
ve itenlik gelir. (II) An yazmak, sorumluluk, doruluk ve
II. Andan daha gvenilir bir kaynak kabul edilir.
ak szllk gerektirir. (III) Dostlarnn srlarn saklayan
ve hafzas zayf yazarlarn anlarna gvenilmez. (IV) Bu III. e dnk rneklerinde duygular, da dnk olanlarda
noktada esas olan, btn dorular anlatmak deil, anla- ise olaylar ne kar.
tlann mutlaka doru olmasdr. (V) Halit Ziya Uaklgil, IV. En ok aklayc ve tartmac anlatmlardan yararla-
Ekal-i Zaman, Muharrir-air-Edip gibi eserlerinde bu nlr.
esasa bal kalmtr.
V. Trk edebiyatnda ruzname, gnce gibi adlarla da yer
Bu metindeki numaralanm cmlelerin hangisinde almtr.
bir bilgi yanl vardr?
Gnlk tryle ilgili yukardaki numaralanm bilgiler-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. den hangisi yanltr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

5.
2. Aadakilerden hangisi, an trn kaynak olma a-
sndan olumsuz etkilemektedir?

A) ykleyici anlatmn tercih edilmesi

B) Ksa bir tarihsel dnemin ele alnmas

C) Olaylarn kiisel bir bak asyla ve yaandktan ok

sonra kaleme alnmas Mina Urgann Bir Dinozorun Anlar adl eseri, 20.yzyln
hangi gereklerini ilerse ilesin akc, yaln ve yer yer nk-
D) An kitaplarnn genellikle tannm kiiler tarafndan
teli bir dille yazlmasayd bu kadar ok nemsenmezdi.
yazlmas
Bu cmleye gre an eserini nemli klan aadakiler-
E) An kitaplarnda anlatmn edeb olmas
den hangisidir?

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 A) Tarih neme sahip konular ilemesi

B) Anlatmnn ustalkl ve ekici olmas

2 C) Bilgilerin kantlara dayandrlmas

D) Tannm bir yazar tarafndan yazlmas

E) Dorular sansrsz aktarmas

3. Dileke ile ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
6. Aadakilerden hangisi biyografi trnn bir zellii
A) Balkta btn harfler veya her kelimenin ilk harfi b-
deildir?
yk yazlr.
A) Konusunu kiilerin hayatndan almas
B) Sa st keye tarih yazlr.
B) ykleyici anlatmdan yararlanlmas
C) Adres sol alt kede yer alr.
C) Herhangi bir alanda nlenmi kiileri anlatmas
D) Dilekeyi verenin ad ve soyad adresle ayn kede
nite

olur. D) Kimi bilgilerin belgelerle desteklenmesi

E) mza, ad ve soyadn hemen stne atlr. E) Anlatlan kiinin eserlerine deinilmemesi

 RETC METNLER / KELMED
7. (I) Biyografi, Batl anlamda olmasa da eski edebiyatmz-
da da vardr. (II) Eski edebiyatmzdaki ruzname, vakana-
me, tercme-i hl ve tezkire trndeki eserler biyografi
tr iinde saylr. (III) zellikle tezkiret-uara denen
air tezkireleri bu trde nemli eserlerdir. (IV) Edebiya-
tmzda bu trde verilmi ilk eser Ak Paaya aittir. (V)
Onun Mecalisn Nefais adl eseri pek ok air hakknda
nemli bilgiler iermektedir.
Bu metinde numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. Tanzimat edebiyat air ve yazarlarndandr. 1825te
stanbulda dodu. Dnemin okullarnda iyi bir eitim ald.
Franszca rendi. Elilik ve valilik grevlerinde bulundu.
Edebiyat alannda Terkib-i Bent adl eseriyle tannd. iir
ve na adl makalesiyle Harabat adl antolojisinin n s-
znde yer alan grler edebiyatmzda eski-yeni tart-
malarna farkl bir boyut kazandrd.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Ziya Paa ile ilgilidir.
B) Olaylar, bir sra iinde verilmitir.
C) Otobiyografi rneidir.
D) Kiisel yaam konu alan metinlerdendir.
E) retici bir metinden alnmtr.
9. Aadakilerden hangisi gezi trnde eser veren ya-
zarlarmzdan deildir?
A) Tevfik Fikret
B) Nb
C) Cenap ahabettin
D) Yirmi Sekiz elebi Mehmet
E) Falih Rfk Atay
E VE SZ BEKLERNDE ANLA
M NTE
1 TEST
10. Gezi tryle ilgili aadaki bilgilerden hangisi yanl-
tr?
A) ykleyici ve betimleyici anlatmdan yararlanlr.
B) Okuyucularn bilgisinin artrlmas amalanr.
C) Gezilen yerlerin gelenek ve grenekleri hakknda da
bilgi verilir.
D) Edeb deer tamas anlatmn ustalkl olmasna
baldr.
E) Edebiyatmza Cumhuriyet Dneminde giren trler
arasnda yer alr.
11. Size nasl anlataym, bilmiyorum. O gnler bir daha geri
gelmesin! demiti anneannem. Bunu hi unutmadm.
Sesi her gn kulaklarmda nlyor. Birbirimize sarlarak
amtk o zorluklar. Bugn de yaplmas gereken budur.
Siz ne dersiniz bilmem. Ama ben, birbirimize sahip kma
konusunda yeteri kadar duyarl olmadmz dnmyo-
rum. Daha dn bir trafik kazas izledim. Onlarca kii ara-
larda skanlar kurtarmaya alyordu. Biraz bilinsiziz
ya, onu da aarz.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Karlkl konuma havas iinde yazlmtr.
B) Yazar, sorularla okuyucuyu kendi ortamna ekmekte-
dir.
C) Gnlk dile zg ayrntlar vardr.
D) Okuyucuyu etkileme amac vardr.
E) Makale trndeki bir yazdan alnmtr.
3
12. Bence sohbet, ---- ile ---- arasnda bir trdr. Birincisi ka-
dar konunun ayrntlarna merak salmaz. kincisi kadar da
gncellie taklmaz. Dnceyi bu iki trn ortak zellii
olan kiisel gr dorultusunda ustaca iler.
Bu parada bo braklan yerlere aadakilerden han-
gisinde verilenler srasyla getirilmelidir?
A) deneme fkra
B) fkra deneme
C) makale deneme
D) makale an
E) deneme makale
 E VE SZ BEKLERNDE ANLAM
RETC METNLER / KELMED
NTE
TEST 1
13. Aadakilerden hangisinin bir haber yazsnn konu-
su olmas beklenmez?
A) Ayda suyun bulunmas
B) Bir trafik kazasnn nedenleri
C) stanbulun fethi srasnda yaananlar
D) evre kirliliine kar alnan yeni nlemler
E) YGSden kan rencilerin snav izlenimleri
14. I. Anlatma duygularnz katmsnz.
II. Olaylarn nedenini vermemisiniz.
III. Bilgileri grsel malzemeyle desteklemisiniz.
IV. Anlatmnzda anlalmayan ayrntlar var.
V. Olaylar, sraya koymadan ilemisiniz.
Yukardakilerden hangisi bir haber yazsyla ilgili
olumsuz bir eletiri deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
4 mitir?
15. Dostluk konusunda hep u noktay gz nnde tutmal
diye dnrm: Acaba dostluu aratan sebep gszlk
veya ihtiya mdr? Acaba karlkl yardmlamaya giri-
irken insanlarn amac, tek balarna pek baaramaya-
caklar eyi bir bakasnn yardmyla elde etmek, sras
gelince karln yapmak mdr? Yoksa bu yardmlama
dostluun bir zelliidir de dostluun daha derin, daha
asil, bizce bilinmeyen baka bir nedeni mi vardr?
Bu metin, aadaki yaz trlerinin hangisinden aln-
m olabilir?
A) Deneme B) Makale C) An
D) Haber yazs E) Biyografi
16. I. Kiisel bak as
II. Nkteli anlatm
III. Nesnellik
IV. Gncellik
V. reticilik
Yukardakilerden hangisi fkra yazsnn bir zellii de-
ildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. Yeni bir bin yln balangcnda bilimin ve teknolojinin geli-
im hz ve geldii nokta yaam kolaylatrmtr. letiim
olanaklar, dnyay hzla kltmektedir. Bilgisayarn ba-
nda oturup dnyann herhangi bir yerine annda ulaa-
bilmek, pek ok engeli ortadan kaldrd gibi verimlilii de
artrmaktadr. Bir anne, Amerikada okuyan ocuuyla her
akam karlkl oturup uzun uzun sohbet yapabilmektedir.
Bir di hekimi, hastalarn nasl tedavi ettiini nternet ze-
rinden btn dnyaya duyurabilmekte; bilgisini ve pratiini
herkesle paylamak amacyla, kendi kk brosunu b-
tn dnya iin bir laboratuvara dntrebilmektedir.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Fkra B) Makale C) Deneme
D) An E) Sylei
18. Aadaki dizelerin hangisinde deyime yer verilme-
A) Gam ekme deli gnl
Bulunmaz m yr sana
B) Benim doduum kyleri
Akamlar ekyalar basard
C) Yiidin bana bir i gelince
Onu yd ellere ac olma
D) te doduun eski evindesin birden
Yolunu gzlyor lamba ve merdiven
nite
E) O zaman bandan aknd derdi
Mermeri oyard, ta delerdi
 RETC METNLER / KELMED
E VE SZ BEKLERNDE ANLA
M NTE
2 TEST

1. Rodinin Dnen Adamndan sz ediyorum. Dn kop-
yasn bir sergide grdm de size de anlataym, dedim.
Kkken bir hasta ziyareti iin gittiimizde Bakrkydeki
kopyay grp arplmtm. Ama ne arplma! Sonunda
annem minik odamdaki minicik ktphanemin rafnda dur-
mas iin heykelin biblosunu almt da rahatlamtm. Yl-
larca baktm o bibloya. Gn geldi, Rodinin balangta o
heykelde lahi Komedyann yazar Danteyi tasvir ettiini
rendim: Sska Dante kayalarn zerine oturmu, byk
yaptn hayal ediyor. Sonra vazgemi Rodin bu fikirden.
Dantenin zerinden giysisini ekip karm, onu clz bir
hayalci olmaktan karp grbz bir yaratcya evirmek
istemi. En sonunda da lahi Komedya kahramanlarn-
dan cehennemin kapsnda durup kimin ieri gireceine,
kimin geri gnderileceine karar veren yarg olarak hey-
keli tamamlam.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
3. Bugn evdeki alma odama girip ekmeceden babamn
fotorafn kardm. Uzun uzun bakp, itiraf edeyim, a-
ladm. Annem hlimi grse inanmazd. Genlik yllarm
babamla kavgal geti. Neredeyse her ey aramzdaki
atmay alevlendiriyordu. Hi anlamadk birbirimizi. Son-
ra evlendim. Babamla atmamn durduu dnem geldi.
Hani denizde frtnadan sonra mthi bir durgunluk olur ya
yle. atmyorduk ama doru dzgn konumuyorduk,
bir eyleri paylamyorduk da! Epey sonra, babamn ken-
disiyle, benimle ve hayatla kavgasn anlamaya baladm.
Meer olay benimle onun arasndaki bir karakter atma-
s deilmi! yi bir baba olmaya almann zorluklarn-
dan kaynaklanyormu her ey!
Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Gnlk B) Makale C) An
D) Gezi yazs E) Nutuk

A) Makale B) Sohbet C) Gezi yazs

D) An E) Haber yazs

2. Bu hastaln evresini kuatan zel dil, btnyle savaa

dayal bir dildi ve ben de balangta onu kullanyordum.
4. Aadakilerden hangisi, Falih Rfk Atayn Cum-
Kanser, savalmas gereken bir dmand. Tedavinin her
huriyetin ilk yllarna ve Atatrk dnce yapsna
aamas bir muharebeydi. Hastalk dardan iimize s-
k tutan bir an eseridir?
zan ve ortal kartran dsal bir ey olarak grlyordu
ve bu nedenle yok edilmeli, kovulmal, silinip atlmalyd. A) Trkn Atele mtihan
Kanserle birka hafta birlikte yaadktan sonra bu bak
B) Ankara
as beni artk rahatlatmaz olmutu. Birlikte yaamamz
zorunluydu. imdeki bu ziyaretiyi artk ellerim, ayakla- C) Mor Salkml Ev
rm, kemoterapi yznden tepesinde tek sa kalmam D) Hep O ark 5
dazlak bam gibi bir param olarak grmeye baladm.
E) ankaya
zerine gitmektense, onunla sohbet etmek, benimle ar-
kada olmasn salamak istiyordum. nk u ya da bu
biimde, belki uyuklar durumda bile olsa iimde kalacan
ve hayat yrymn geri kalan ksmnda bana yoldalk
edeceini anlamtm.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
5. Her kelimenin bir duygu ve arm deeri vardr.
A) Makale trne zg zellikler ar basmaktadr.
B) Kiisel grlere yer verilmitir. Aadaki kelimelerden hangisi tekilerden farkl bir
duygu ve arm deerine sahiptir?

2
C) ykleme yaplmtr.
D) Bilgi verme amac yoktur. A) Saldr B) Silah C) Uzlama

E) Dnce, bir an ve sorun etrafnda gelitirilmitir. D) ntikam E) Cephe

 E VE SZ BEKLERNDE ANLAM
RETC METNLER / KELMED
NTE
TEST 2
6. lkeler, enerji politikalarn belirlerlerken enerji kaynakla-
r, da bamllklar, corafi durumlar, nfus art hz,
finansman durumu, enerji kaynaklarnda eitlilik gibi
deikenleri dikkate almaktadrlar. Bu nedenle her lke-
nin kendine zg bir enerji politikas olmaldr. Konuya
bu ereveden bakldnda, dnyada nkleer enerjiden
vazgeildiini sylemek son derece yanltc olur. Aralk
2000-Eyll 2002 tarihleri arasnda dnyada kurulu bulu-
nan nkleer santral says 438den 442ye kmtr. Kuru-
lu kapasite ise 351.000 MWdan 357.000 MWa kmtr.
Bu dnemde iletmeye giren santraller, inde 2 nite,
Japonyada 1 nite, G. Kore Cumhuriyetinde 2 nite,
Rusya Federasyonunda 1 nite olarak belirlenmitir. Ayn
dnemde ngilterede 2 nite devre d braklmtr.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Sylei B) Makale C) Fkra
D) Deneme E) Nutuk
7. Yazarn an tekniinden yararlanarak yazd son roman,
80li yllarn toplumsal yaamnn gncesi gibidir.
Bu cmledeki alt izili szn anlam aadakilerden
hangisidir?
A) Sosyal yaamn bire bir anlatm
B) Halkn yaadklarnn eletirisi
C) Kitlelerin beklentilerinin bir yansmas
D) Halka ynelik yaklamn bir rn
E) Sorunlu gnlerin znel bir deerlendirmesi
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6
8. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatlanlar baka
kelimelerle tekrarlanmtr?
A) Bizim edebiyatmzda hareketler, daha ok ortak dn-
ya grnn birliktelikleri olarak ortaya kmtr.
B) Kendini tekrar eden, yeni iirlerinde bir farkllk olutur-
mayan airlerin sadece ilk iirleri ilgi grr.
C) Duygularnn rengi belirsiz bir air, dili ne kadar gzel
kullanrsa kullansn kitlelere alamaz.
D) Deeri terazinin kefesini oynatmayan bir yk yaz-
maktansa bakalarnn yklerini Trkeye evirmeyi
tercih ettim.
E) iir, yrekte maya tutunca onu aa karmamak,
okuyucuya smarlamamak mmkn mdr?
9. Yazarn herhangi bir dnceyi, konuyu, karsnda biri
varm gibi gnlk, sradan ve rahat bir dille anlatt d-
nce yazlardr. Herhangi bir kant kaygs yoktur. Yaz-
nn erevesini yazy yazann kiisel grleri oluturur.
Dil, sade ve rahat olur, konuda ayrntlara inilmez. Bu tr
mlakat ile de kartrlr. Ancak aralarnda ok temel bir
fark vardr: Bu trdeki yazlar, tek kiiliktir. Oysa mlakat;
mlakat yapan ve mlakat yaplan olmak zere en az iki
kiilik yazlardr.
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden han-
gisidir?
A) Sylei(Sohbet) B) Makale C) Fkra
D) Deneme E) Nutuk
10. ---- tr toplumdan yeteri kadar ilgi grmyor. nl yazar-
larmzn kendilerine ve evrelerine ait gemii bir roman
tadnda anlattklar eserleri bile birka sanatsever dnda
kimsenin kitaplnda yer bulmamaktadr.
Bu cmlenin bana aadakilerden hangisi getiril-
melidir?
A) Sylei B) Makale C) Fkra
D) Deneme E) Hatra
11. I. Herkes hakknda yazlmas
II. Yazarn kendi yaamn anlatmas
III. Anlatlan kiinin eserlerinden sz edilmesi
IV. Belgelerden yararlanlmamas
V. Bilgilerin bilimsel aratrma yntemiyle bir araya geti-
rilmesi
Yukardakilerden hangileri biyografinin zelliklerin-
dendir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
12. Evliya elebinin Seyahatnamesi bize yazarn yolunun
dt yerlerin gelenekleri, inanlar, geim kaynaklar
ve folklorlar gibi konularda nemli bilgiler verir.
Buna gre Evliya elebinin eseri en ok aadakiler-
den hangisi iin nemli bir kaynaktr?
nite
A) Corafya B) Sosyoloji C) Felsefe
D) Edebiyat tarihi E) Hukuk
 RETC METNLER / KELMED
E VE SZ BEKLERNDE ANLA
M NTE
2 TEST

13. Geen gnk Nokta dergisinde Ulus gazetesinden aktarlm 16. Bir dilekede aadakilerden hangisine yer verilmesi
bir yaznz okudum. Ne ok zldm bilseniz! Yoksa sizi de uygun dmez?
mi elden kardk? Nerede o eski gzelim z Trke sz-
A) steklere B) Duygulara C) nerilere
ler, nerede o yaznzdaki edebiyat, ahlak, hak, sanat, merak,
iir gibi tatsz tuzsuz Osmanlca szler? Niin unun bunun D) ikyetlere E) Sorunlara
szne bakp da dncelerimizi deitiriyorsunuz? O yeni
szleri beenmeyenler var diye mi yazmak istemiyorsunuz?
Gnn birinde bir kii kp size Beenmedim bu sesinizi.
dese ona bakp da sesinizi deitirecek misiniz? Ne derse
desin el gn, biz yolumuza bakalm.
17. Sanat tarihisi ve yazardr. Urfada dodu. lk tahsilini
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg stanbul Numune-i Tatbikat Mektebinde, orta renimi-
zellikler ar basmaktadr? ni Galatasaray Lisesinde yapmtr. 1925 ylnda Fransa
A) Mektup B) Makale C) Fkra Sorbon niversitesinde felsefe eitimi grd. eitli lise-
lerde ve retmen okullarnda retmenlik yapt. 1934te
D) An E) Nutuk
Ankara niversitesi Dil Tarih ve Corafya Fakltesinde
alt. 1939da Mill Eitim Bakanl Gzel Sanatlar Ge-
14. Luigi Pirandellodan Seme Hikyelerde ufak tefek ku-
nel Mdrl grevinde bulundu. Ayn yl Urfa Milletvekili
surlar var, gene de kitap tatl tatl okunuyor. Bay Feridun
seildi. 1959-1963 yllar arasnda lahiyat Fakltesi slam
Timuru iyi evirmenlerimizden sayabiliriz. Hele bir eye
Sanatlar retim yelii ve Ankara niversitesi Rektrl-
ok sevindim: kinci ciltte dil, birinci cilttekinden ok daha
yapt. 1921 ylnda Suud Saffet adyla yaymlad ii-
iyi. Demek ki Bay Feridun Timurun evirileri gnden gne
riyle edebiyata girdi. lk dzyazs Servet-i Fnun dergisin-
iyileecek. Ben adn yeni duyduuma gre kendisinin
de kt (1923). Ayn yl ir-i Leyl adl kitab yaymland.
bir gen olduunu sanyorum, bundan sonraki evirileri
Daha sonra sanat felsefesi, resim alanlarndaki inceleme
elbette daha kusursuz olur. Siz de okuyun o hikyeleri,
ve aratrmalaryla tannd. Edebiyatla ilikisini eletiri ve
elenirsiniz, hele ikinci cildin bandaki Donna Mimmadan
denemeleriyle srdrd.
balarsanz btn kitab okumak hevesi uyanr iinizde.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr? zellikler ar basmaktadr?

A) Otobiyografi B) Makale C) Eletiri A) Biyografi B) Makale C) Eletiri

D) Hatra E) Fkra D) An E) Otobiyografi

15. Bir dnrn, bir sanatnn kendi yaam yksn an-

latt eserlerdir. z yaamyks de denir. Kaynak olarak 7
kii kendini ve aile byklerinden ald bilgileri kullanr. Bu
trde yazmak gtr nk insann kendinden sz eder-
18. Gibi kelimesi aadaki cmlelerin hangisine teki-
ken objektif olmas zordur. Bu tr yazlar sayesinde kiile-
lerden farkl bir anlam katmtr?
rin sanat, dnceleri, yapt iler hakknda bilgileniriz.
Bu yazlar ayn zamanda iyi bir belgeseldir. Bu alanda a- A) Gne iri bir portakal gibi duruyordu gklerde.
lacaklara ve yazarn yaad dnemin zelliklerine kay-
B) Yal adam, ocuklar gibi alyordu gemii anlatr-
naklk eder. Bu yazlar okumak, kendi deneyimlerimize bir
ken.
yaam deneyimini, yaayann azndan katmak demektir.
Onlarn baarlarnn nedenlerini zeriz. C) Saz, ky odalarndaki ozanlar gibi tutmaya balam-
t.
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden han-

2
gisidir? D) Bahar, geri gidecek gibi; buz tuttu yeniden ukurlu so-
A) Sylei B) Makale C) Biyografi kaklar.

D) Deneme E) Otobiyografi E) rdekler gibi yzyordu ocuklar gln tatl suyunda.

 E VE SZ BEKLERNDE ANLAM
RETC METNLER / KELMED
NTE
TEST 3
1. Genellikle, yaanmasnn zerinden uzun bir srenin 4. Aadakilerden hangisi, kiinin kendi yaamn anlat-
getii olaylarn anlatld bir yaz trdr. Yazar, yaa- t bir yaz trdr?
dklarnn yannda gzlemlediklerini de aktarr. Olaylar
A) Biyografi B) Otobiyografi
daha iyi hatrlayabilmek veya anlattklarn desteklemek
iin dostlarnn tanklklarndan yararlanabilir, o gnlerde C) Monografi D) Tezkire
yaymlanm gazete ve dergilere bakabilir. Ama, kiinin E) Menkbe
kendi hayatn anlatmasndan ok kendi tankl zerin-
den gemiin bir dnemine k tutmaktr. Bu ynyle bu
yazlar, her ne kadar tarihsel bir gerekilikten uzak olma
ihtimali varsa da, tarih ve edebiyat tarihi iin kaynak kabul
edilir.
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden han-
gisidir?

A) An (Hatra) B) Makale C) Biyografi 5. Aadakilerin hangisinde deyim aklamasyla birlik-

D) Gezi yazs E) Otobiyografi te verilmemitir?

A) neyle kuyu kazarcasna yaptmz o alma kimse-

nin dikkatini ekmedi, hibir yarmada dl almad.

B) Kimse durduk yerde, hibir neden olmadan, edebiyat

2. Seslenileri iyi ayarlanm, dncelerin itenlikle ilendi-
i bir sylei yazs, bilimsel verilerin pe pee sraland,
yazarn nesnellik uruna kuru bir anlatm tercih ettii bir
---- daha etkili olabilir.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilebilir?
A) fkradan B) denemeden
C) makaleden D) andan
E) gezi yazsndan
dnyasndan umudunu kesmiyor.
C) Ahlaki deerlerin dibe vurduunu, tkenme snrna
geldiini iddia edenler yanlyor.
D) Misakmill snrlar iinde adm atmadm, gidip gr-
mediim yer kalmad, diyebilirim.
E) Bana bir i amasndan, kendisine zarar verecek bir
giriimde bulunmasndan korktuumuz iin onu yalnz
brakmadk.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8 3. Aadaki cmlelerden hangisi bir sylei (sohbet)
yazsndan alnm olabilir?
A) Trk dili, zamanla birbirinden uzaklaan deiik lehe
6. Aadaki cmlelerin hangisinde ikileme yansma ke-
ve azlar biiminde gelimi; bir dnya dili hline gel-
limelerden olumutur?
mitir.
B) Trk dili hakknda aratrma yapanlar, Arapa ve Fars- A) Eski psk tablolar bile olduka pahal satmlard.
a hakknda geni bilgi sahibi olmak zorundadr. B) Dergideki btn yazlar satr satr okumu ve deer-
C) Trk dilinin Cumhuriyet Dneminde ulat noktaya lendirmiti.
baz diller ancak birka yzylda varabilmilerdir.
C) pe sapa gelmez iddialarla herkesi zan altnda brakt.
D) Trk dilinin zletirilmesi almasna sadece akade-
misyenler deil, airler ve gazeteciler de katlmlar- D) ocuklar, msrlar hatr hutur yiyor, karnlarn doyuru-

dr. yorlard.
nite

E) Trk dilinin medya dili hline gelmesi aamasnda d E) Hrsz, dolapta para mara ne varsa alm ve kayplara
etkilerle yeniden karlatn biliyorsunuz. karmt.
 RETC METNLER / KELMED
7. Asker postann getirdii kartpostal almak istediimde
yerinde olmadn grdm. Annem alm ve saklamt.
Kendince seferberlie katlmama engel olacakt. Ben s-
lanm ekmee gzlerimi dikmi, kahvemi kartryor ve
bekliyordum. Bunu unutamyorum. Annem, yalnz bir sefer
byle ac alamt. Babam ldnde O zaman da ona
bakmaya cesaret edememitim. Adn koyamadm bir
rkeklik, onu teselli etmemi engellemiti. Oysa kartpostal
olaynda ben olduka byktm ve olunu bir dnya sava-
na gnderecek bir yal kadna teselli vermeyi baarabi-
lirdim. O yllarn milyonlarca acl annesinden hi olmazsa
birini bir an deta kandrarak umutlandrabilirdim.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Biyografi B) Makale C) Eletiri
D) An E) Fkra
8. Yolumuz Klne dmt. Ren Nehrinin yumuakln-
dan bkp geniledii ehir Orada usuz bucaksz dz-
lkler var. Ren, o dzlkler arasnda sisli Kuzey Denizine
doru akar. Klnde dnyevi erk asla ciddiye alnmaz.
Dindarlk da bilinenin aksine zayf. Hitlerin kafasna orada
iek sakslar atld. Mimari, ne stten bakar insana ne de
onu bilmedii bir dnyaya gtrr; ortalarda bir yerde b-
rakr. Binalar ne sahil kentlerindeki gibidir ne de denizden
uzak yerlerdeki gibi. Farkl bir hayat var Klnde, tam tarif
edilemeyen.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Biyografi B) Gezi yazs C) Eletiri
D) An E) Deneme
9. Ben, en ok edebiyatlarn karamsarlndan rahatsz
oluyorum. nsana en ok huzur ve skn vermesi, insani
tatlarla doyumsuz bir hayat iin durmadan lezzetler ret-
mesi gereken kalem efendileri Bence en sert darbeleri
onlardan yiyoruz. slup sahibi olduklar iin de ok etkile-
yici, dolaysyla ok can yakc oluyorlar. Dilleri dnmeye
balad andan itibaren balyorlar dnyann ktlklerini
sayp dkmeye. Gzellik bahislerinde bile hzn var. Hi
huzur da vermiyorlar. Hatta Huzur adl bir roman okuyor-
sunuz lakin hi huzur bulamyorsunuz.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
2
A) Gnlk B) Gezi yazs
C) Haber yazs D) An
E) Deneme
E VE SZ BEKLERNDE ANLA
M NTE
3 TEST
10. (I) Dileke, bir resm mektup trdr. (II) Kiiler tarafndan
st makamlara verilir. (III) Dilekede nesnel bir dil kullan-
lr. (IV) Ad, soyad, imza, tarih gibi bilgiler mutlaka yer alr.
(V) st makama verilen dileke her zaman rica ederim
szyle biter.
Bu metinde numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11.
TSK. MEHMETK VAKFI GENEL MDRLNE
ANKARA
05.12.2005 tarihinde yasad rgt men-
suplaryla girdii atma sonucu ehit olan eim Ah-
met Tunbilekten dolay ahsma balanacak ayln
ve Mehmetik Vakf yardmnn aada belirttiim ad-
resime gnderilmesini arz ederim.
25.11.2009
(mza)
Aye Tunbilek
Adres: TOK Lojmanlar No: 20/12, Eryaman/Ankara
Banka ad ve hesap numaras:
Bu dilekede aadakilerden hangisi yanl yerde ya-
zlmtr?
A) Kurum ad
B) Tarih
C) Ad, soyad, imza
D) Adres
E) Banka hesap numaras
12. lk izlendiinde skc, anlamsz ve karmak bulunan
Tarkovsky filmleri insana alk olmad bir anlatm yn- 9
temiyle yanar. Kiiyi, peinen kabul ettii tm yarglarn
dnda dnmeye davet eder. Onun kameras seyrettir-
me arac deildir; o kamerasyla acnn, akn, yalnzln,
dahas insani olan her eyin atmosferini oluturma pein-
dedir. Bu gaye ancak rya tecrbesiyle anlatlabilir. Rya-
da kurgu olmaz, hatta rya da iirseldir. Kurgu sinemasn
dlamasnn nedenini, filmin beyaz perdenin snrlarn
aarak genilemesine izin vermemesi ve seyircinin per-
dede grdklerini kendi deneyimleriyle badatrmasna
olanak tanmamasyla aklar.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Eletiri B) Mektup C) Haber yazs
D) An E) Deneme
 E VE SZ BEKLERNDE ANLAM
RETC METNLER / KELMED
NTE
TEST 3
13. 15. Aadaki cmlelerin hangisinde denemeyle ilgili bir
bilgi yanl vardr?

A) nsan ilgilendiren her konuda yazlabilir.

B) Bir dnsel dzenin kat kalplarna bal kalnmaz.

C) lenen dnce kesin bir sonuca balanmaz.

D) Yazar, her olaya benin lkesinden bakar.

Tatvana gelmitik. Yolculuk artc bir tecrbeydi benim
E) Anlatm nesnel olur, sanatl syleyie yer verilmez.
iin. ehir klarndan uzak yerlerde yldzlar ok parlak
grnyorlard. nsanlar anlamadm bir dili konuuyor-
lard. Kendi dilimi anlayabilmek iin Azericenin konuuldu-
u Kuzeybat rana kadar beklemem gerekiyordu. Bundan 16. ----, ou kez bir eserin kusurlu yanlarn belirlemek olarak
elbette ikyeti olmadm. zel bir dolmula Tatvandan anlalr. Bu, yanl bir grtr. Bu trde kalem kullanan
Vana getim. Sadece Vana girerken bir kontrol nokta- yazar, ele ald eserin olumlu yanlarna da deinmeli; bu
snda durduk ve allm kimlik kontrolleri yapld. Ama yanlar eserin olumsuz yanlarndan daha oksa yazsnda
yol boyunca grlen kulbeler bu iin daha nce ayn bunu ortaya koymaktan ekinmemelidir.
gzerghta en az -drt kere yapldn gsteriyordu.
Bu parann bana aadakilerden hangisi getirilme-
Keke hi yaplmasa tpk zmirden, Eskiehire gidiyor-
lidir?
mu gibi olsa bu corafyada yolculuklar.
A) Eletiri B) Deneme C) Makale
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez? D) Tantm yazs E) Fkra

A) Bir gezi yazsndan alnmtr.

B) ykleyici anlatmdan yararlanlmtr.

17. Aadaki cmlelerin hangisinde almak kelimesi Ki-
C) Nesnel bilgilerin yannda bir dilee de yer verilmitir.
taplktan ald kitab doru drst okumadan yerine b-
D) Toplumla ilgili bilgilerden ok doa ne karlmtr. rakt. cmlesindeki anlamyla kullanlmtr?

E) retici bir metinden alnmtr. A) Oyuncakdan, pahal hediyeler alp ocuklara dat-
mt.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM B) Her akam ocuunu okuldan almak zorundayd.

14. Kln, 20.2.1949 C) Sofradan bir dilim ekmek alp kuru kuru yemiti.
10
Sevgili Ada, bu hafta da -kk bir cret dnda- tamamen D) Yaadklarmzdan ders almadmz sylyordu.
verimsiz geti. Gelecek hafta, tahminen aramba gn, E) Ald haberleri hi gecikmeden stlerine bildiriyordu.
o zamana kadar bir ey duymazsam, tehlike anlar ala-
cam. Ama sakinliimizi koruyoruz, gerekten son iki ay,
bize insann nelere dayanabileceini ve ok paraya sahip
olmann mutluluk, zgrlk ve neeyle hi ilgili olmadn 18. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime yan
retti. Bu retinin deeri, dediklerimizden daha fazla anlamda kullanlmtr?
deil mi?
A) Kk paketleri masann stne koydu.
Henry
B) Yal bir ykcyle sylei yapmt.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr? C) Baarnn baka bir yolu da olmal, diyordu.
nite

A) Eletiri B) Mektup C) Haber yazs D) Odasn olduka geni bulmutum.

D) An E) Deneme E) Eski kitaplar zenle koruyordu.

 RETC METNLER / KELMED
1. Yazarlarn grdkleri yerlerle ilgili izlenimlerini anlattklar
yaz trdr. Bir tr yolculuk notu olan bu yazlarda sade-
ce doal ve tarih gzellikler deil, gelenek ve grenekler
ve dier insani zellikler de anlatlr. Bu ynyle bu yazlar,
zellikle sosyoloji bilimi iin kaynak eser saylr.
Bu parada aadaki yaz trlerinin hangisinden sz
edilmektedir?
A) Biyografi B) Gezi yazs C) Eletiri
D) An E) Deneme
2. Mehmet Kaplan, eski ve yeni edebiyatmzdan pek ok
air ve onlarn eserleri hakknda deerlendirmeler yazm,
onlarn olumlu ve olumsuz zelliklerini genellikle nesnel
bir dille anlatm, edebiyatmzn nemli eserleri hakknda
kaynak niteliinde eserler kaleme almtr.
Buna gre Mehmet Kaplan aadaki hangi trde eser
vermitir?
A) Deneme B) Biyografi C) Sylei
D) Eletiri E) Makale
3. nsana varln gzelliini hissettiren her ey vardr
Drtyolda. Yeilin albenili tonlar, enginliine gkyz,
derinliine mavilik ve ba ycelerde dalar Onlarla ne-
fes alr verir, onlarla gzelliin tadn karrsnz. Doann
ihtiam hareketsiz kalmamza izin vermedi orada. Daha
yol banda artan bir ekicilikle karlad bizi o Anadolu
ehri. Her noktasnda kefedilmeyi bekleyen bir gzellik,
bir ilginlik bulduk. Hibir ayrnty karmak istemedik.
Drt mevsimi yaadk her an. nsanlarnn scaklyla yal-
nzl defterimizden sildik.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
2
A) Eletiri B) Makale C) Gezi yazs
D) Fkra E) Deneme
E VE SZ BEKLERNDE ANLA
M NTE
4 TEST
4. evremizde, okuduu hlde okuyamayan o kadar ok in-
san var ki! Bir ksm da satrlar arasnda cirit atp at kotur-
may okumak sanyor. Son zamanlarda bunun srat mo-
torlar da piyasaya kt. Hzl okuma adyla tozu dumana
katan hz ann bu doludizgin atllar okumadan hasl
olan bu kadar birikimi acaba nerelerde ve ne iin harcyor-
lar, dorusu merak ediyorum. Hzl okumann kurslar olur
da hzl yazmann olmaz m hi? Yurdun drt bir yannda
son birka yldr ptrak gibi alan yazar yetitirme okulla-
rna baklrsa hzl yazarlar hzl okurlar geecek gibi. Bir
de bu kurslara devam eden yazar adaylar yazarlk yeterlik
belgesi alyorlarm. Belge alsa ne yazar, demeyin sakn!
Bu memlekette belgeden baka ne geiyor ki artk?
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Mektup B) Makale C) Gezi yazs
D) Fkra E) Haber yazs
5. Bir fetret devri yaadk. Hareket hlindeki bir trenden ha-
reket hlindeki bir bakasna atlamaktan daha zor, daha
imknsz bir ii yapm kadar gurur duyduk kendimizle.
Retlerimizi, inkrlarmz meziyet zannettik. Kekeme pa-
paanlara dndk sonunda. Zihinlerimiz dilimizi, gnl-
mz reddetmekten kaynaklanan nice hastalk ile dar
oldu. Ancak ok eyi atk. Siz genlerde kolayca izlene-
bilecei gibi gemiin iiri ile bugnn iirini kaynatrabi-
liyoruz. Bu da gelecekte daha iyi bir noktada olacamz
gstermiyor mu?
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Sohbet B) Makale C) An
11
D) Fkra E) Haber yazs
6. (I) Trk makalecilii inasi ile balamtr. (II) Edebiyat-
mzda ilk makale rnei inasinin Tasvir-i Efkar gazetesi-
ne yazd Mukaddimedir. (III) Tanzimat Dneminde Ali
Suavi de makale yazlar kaleme almtr. (IV) Servetif-
nun Dneminde Hseyin Cahit Yaln gibi yazarlar deiik
konularla ilgili makaleler kaleme almlardr. (V) Mill Ede-
biyat Dneminde ise mer Seyfettinin imzasz yaymla-
d Yeni Lisan adl makale dilimiz iin tarih bir neme
sahiptir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 E VE SZ BEKLERNDE ANLAM
RETC METNLER / KELMED
NTE
TEST 4
7. nternet, bilginin aktarm iin kullanlan bir aratr. Bu a-
dan bakldnda bilginin ne ile aktarldndan ok, nasl
aktarld ve bu aktarm srasnda bilginin zedelenip ze-
delenmedii nemlidir. Nasl kt bilgiyi aktarmak iin
kullanlyorsa nternet de yle kullanlr. Esas olan bilgidir.
Bilginin nasl iletildiinden ok, bilginin kendisine odakla-
nlmas gerekir. nternetin, edebiyat iin, getirdii imknlar
asndan deerlendirilmesi doru olur. Bugn milyonlarca
okuyucu, daha nce ulaamad nice kaynaa nternet
zerinden kolayca ulaabiliyor. O hlde nternet, edebiyat
asndan yararldr.
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Sylei B) Makale C) An
D) Fkra E) Haber yazs
8. Aadaki cmlelerin hangisinde bulmak kelimesi
kabul etmek anlamnda kullanlmtr?
A) Kimliini danmann kapsnda asl hlde bulmutu.
B) Davetlileri ge de olsa bulmu, hemen salona almt.
C) Babasnn mektuplarn kitaplarn arasnda bulmutu.
D) Doktor, hastalmn nedenini nihayet bulmutu.
E) Tutumumuzu doru bulmu ve bize katlmt.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
12
9. Yn ifade eden kelimeler, ad aktarmas yoluyla yer, bl-
ge, kta belirtebilir, topluluk adnn yerini tutabilir.
Aadaki cmlelerin hangisinde yn belirten kelime
bu anlam ilgisinde kullanlmtr?
A) Dou Anadoluda maysta bile almayan yollar var.
B) Dar kt ve arkadalarn etrafnda toplamaya alt.
C) eri girdiinde baz eyalarn yerinde olmadn he-
men fark etti.
D) Bat, kendisini btn dnyann egemeni olarak gr-
yor.
E) leri lkeler, geri lkelere yeteri kadar yardm etmiyor.
10. Kresel iklim deiikliine yol aan sera gazlarnn at-
mosferdeki younluu geen yl, lmlerin yaplmaya
baland 1998 ylndan sonraki en st dzeyine ulat.
BM Dnya Meteoroloji rgt blteninde aklanan geen
ylki lm sonularna gre bu gazlar iinde bulunan kar-
bondioksit, giderek daha byk bir hzla artyor. rgtn
bakan Michel Jarraud raporla ilgili yapt aklamada,
Bu eilim dnyay, gelecek on yllarda scaklklarn arta-
ca en kt senaryoya doru gtryor. Bu nedenle acil
nleme ihtiya var. Eer art bu hzla devam ederse bi-
limcilerin tahmin ettii en kt senaryo gerekleir. dedi.
klim Deiiklii Uluslararas Panelinin tahminlerine gre
salm azaltlamazsa kresel ortalama scaklk 2100de 6
santigrat derece artacak. Bu da kuraklk, lleme, seller
ve dier felaketler demek.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Bir haber yazsndan alnmtr.
B) Bilgi, alntyla desteklenmitir.
C) Yansz bir anlatm tercih edilmitir.
D) Saysal verilerden yararlanlmtr.
E) Deneme trne zg zellikler ar basmaktadr.
11. Hidroelektrik santrallerin gelecekte enerji ihtiyacmz
karlamada yetersiz kalacan anlatmak isteyen bir
bilim adamnn dncelerini aadaki trlerden han-
gisiyle anlatmas beklenir?
A) Sylei B) Makale C) Deneme
D) Fkra E) Nutuk
12. (I) Gezi yazsnda yazar, sadece doal ve tarih gzellik-
leri anlatmaz. (II) Gezdii yrenin beeri yan zerinde de
sosyolojik tahliller yapar, o yrenin edebiyat ile ilgili bilgi-
ler verir. (III) Ktip elebinin Seyahatname adl eserinde
bunlar vardr. (IV) Bugn biz Trabzonun gemii hakkn-
da bir aratrma yaptmzda veya eskiden Konyada ne
yaanm dediimizde bu esere bakabiliyoruz. (V) Bugn
gezi dergisi olarak yaymlanan dergilerde ise yazlar ge-
nellikle muhabirlere yaptrlyor, bu yazlarda bir gezi yaz-
snda olmas gereken akc ve ak anlatm bulunmad
gibi beer yanlar da yeteri kadar yoktur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
nite
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 RETC METNLER / KELMED
E VE SZ BEKLERNDE ANLA
M NTE
4 TEST

13. Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu (BTK) Bakan Tayfun 16. Anyla gnl karlatran aadaki yarglardan
Acarer, yerli arama motoru kurulmasna ynelik alma- hangisi yanltr?
lar 2010 ylnda tamamlamay hedeflediklerini ve Ana- A) Anda olaylarn yaanmasyla kaleme alnmas arasn-
posta Projesi kapsamnda, her ocuun doar domaz daki sre ok daha uzundur.
nfus czdannda yazl olan bir posta adresine sahip ola- B) Gnlkler, genellikle, yaymlanma amacyla tutulmaz-
can bildirdi. Acarer, Youtube ve Google bata olmak ken anda bu ama vardr.
zere mevcut tm arama motorlarnn yabanc kaynakl
C) Gnlk, duygularn ar basmasndan dolay kaynak
olduunu hatrlatarak Bu nedenle, u anda nternet yo-
kabul edilmezken anlar tarih iin kaynak kabul edilir.
luyla yaplan her trl haberleme, yabanc lkelere gidi-
D) Anlarda olaylar sonradan deerlendirmenin dinginli-
yor, oralardan geri geliyor. in bu adan bir gvenlik taraf
i varken gnlkler sca scana yazlmasyla kimi
var. dedi. Mevcut yabanc arama motorlarnn Trkiyenin
yanl deerlendirmeler ierebilir.
ihtiyalarna cevap vermediini, lke hassasiyetlerine za-
E) Kaynan kiilerin yaamndan almas, ykleyici
man zaman duyarsz kaldn ifade eden Acarer, Trke
anlatmn ar basmas ve kiisel bak iki trn ortak
karakterlerden kaynaklanan skntlar da yaandn dile
zelliklerindendir.
getirdi.
Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?

A) Sohbet B) Makale C) Deneme

D) Fkra E) Haber yazs
14. Ne yazk ki bizde kalan bir edebiyatmz var. Yaar Ke-
mal gibi dnyaca bilindii iddia edilen yazarlarmz bile
komu lkelerde dahi yeteri kadar bilinmemektedir. nce
Memedi ka Yunan okumu, ka ranl grm
Bu parada geen bizde kalan szyle edebiyatmzn
aadaki hangi zellii anlatlmaktadr?
A) Mill konular zerinde odaklanan
B) Dnya edebiyatndan yararlanmayan
C) Konular yurt iiyle snrl kalan
D) Dnyada bilinmeyen
E) Kaynan geleneksel edebiyatmzdan alan
17. Geen gn bir alveri merkezinde bir kahve ieyim der-
ken kardaki kitapda bir kitap dikkatimi ekti. Ad Gen
Kalma Srlaryd. Bu tr kitaplar son zamanlarda ne de
ok tutuluyor! Asla bir daha gen olamayacak insanlarn
gen kalmalarnn anlam ne? Oray zemiyorum. una
salkl, din yalanmak desek lr myz? Bunu yazdm
ya, imdi Sen kendinden sz etsene asl! diyenler olacak
belki. Bu da bizde tam bir konu saptrma sanat. Ne zaman
bir eletiride bulunsak bizim dikkatimiz hep bize evrilir.
Biz, hep yorgun kaz misali bir trl bamz tylerimizin
arasndan karp topluma bakamayacak myz?
Bu parada aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Gezi yazs B) Makale C) Gnlk

15. Dnceyle duygu arasndaki atmann sorun olutur- D) Fkra E) An 13

duunu dnenlerden deilim. Kendinizi yeteri kadar
dinlerseniz dncelerinizle duygularnzn sizi ayn yne
gtrdn grrsnz. Yine sizin arlklarn kendinize
dman olarak setiiniz duygularnz kadar arlklarn 18. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl var-
kendiniz iin tehdit grdnz dnceleriniz de vardr. dr?
Duygu ve dncede esas olan ly bulmak, duygu ve A) Mektup, en eski yaz trlerinden biri olarak bilinir.
dnceyi bizi uzaklara, hrpalamadan, drmeden g-
B) Eski edebiyatmzda mektuba name denmitir.
trecek bir ata dntrmektir. Bu atn hem iyi beslenmesi
C) Resm mektup, sadece kurumlar aras yazmada
hem de iyi eitilmesi gerektiini tahmin edersiniz.
kullanlr.
Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
D) Dileke, kiilerin resm kurumlara verdikleri mektup
zellikler ar basmaktadr?

2
olarak kabul edilir.
A) Sohbet B) Makale C) Gnlk
E) Ak mektup, gazete ve dergilerde yaymlanmak zere
D) Fkra E) An yazlan mektuptur.
 1. Dilekeyi alt makam st makama yazdysa ...................... diye bitirir.

2. zel mektuplar, mektubun gnderildii kiinin yaknl ve konumuna gre deien bir ...................... ifadesiyle balar.

3. Edebiyatmzda gnlkleri ile bilinen yazarlardan Nurullah Ata, bu tre ...................... demitir.

4. An, gemie ait olaylar anlatmakla ...................... trnden ayrlr.

5. Babrname, eski edebiyatmzda ...................... trnde yazlm en nemli eserlerdendir.

6. Kiinin yaam yksn kendisinin anlatmasyla oluan tre ...................... denir.

7. ......................ye ait Mecalisn-Nefais adl eser, edebiyatmzda biyografi trnde yazlm ilk eser kabul edilir.

8. Trk edebiyatnn ilk gezi eserlerinden biri, nl denizcilerimizden Seydi Ali Reisin .............................. adl eseridir.

9. ...................... trndeki yazlar, radyo konumalarnn yazya geirilmi biimi gibi scaktr.

10. Haber yazlarnda 5...................... kural dikkate alnr.

11. ...................... trnde nesnel yarglar, giri-gelime-sonu plan dorultusunda sralanr.

12. Montaigne, ...................... trnde dnya edebiyatnn en baarl yazar olarak bilinir.

13. Ahmet Rasimin ilk baarl rneklerini verdii ...................... tr, gazete yazlar arasnda en ok ilgi gren tr oluturuyor,

denebilir.

14. ...................... yazlarnda eserlerin hem olumlu hem olumsuz yanlar ilenir; okuyucunun, eseri ok ynl olarak tanmas sa-

lanr.

14 15. airlerin hayatlarnn yannda iirdeki konumlarnn verildii ...................... eski edebiyatmzda en yaygn biyografi tr olarak

bilinir.

Cevaplar

1. arz ederim 6. otobiyografi 11. Makale

2. hitap 7. Ali ir Nevai 12. deneme
3. gnce 8. Miratl-Memalik 13. fkra
4. gnlk 9. Sohbet 14. Eletiri
nite

5. an 10. N1K 15. uara tezkireleri

 D Y

1. Tebrik, davetiye, kayp ilan, taziye, dileke yazlar birer mektup trdr.

2. Dilekede ekler ile ilgili bilgi ve adres sa alt keye yazlr.

3. Gnlklerin nemi, yazarn konumu ve dili kullanma baarsna gre deiir.

4. Hac Yolunda Cenap ahabettine ait gnlklerden oluan bir eserdir.

5. Eski edebiyatmzda biyografi tr iinde saylabilecek yazlardan oluan eserlere tercme-i hl de denmi-
tir.

6. Haber yazlar edebiyatmzda ilk kez Tanzimat Dneminde yaymlanmtr.

7. Haber yazlarnda olaylar kiisel bak asyla ilenerek verilmelidir.

8. Yakup Kadri Karaosmanolu, Atatrkn ve Ahmet Haimin monografilerini yazmtr.

9. Gezi yazlarnda psikolojik tahliller geni yer tutar.

10. Ahmet Rasim ve evket Rado edebiyatmzda makale trnde ok sayda eser veren yazarlardandr.

11. Fkra yazlarnda gncel bir olay, bilimsel bir yaklamla ve kat bir plan dorultusunda ilenir.

12. Nurullah Ata, retici-eletirel denemeleriyle adn duyurmu bir yazarmzdr.

13. Makale yazlarnda gr ve dnceler kantlara bavurularak anlatlr.

15

14. Nesnel eletiride yazar; eser ve sanatlar kiisel beeni dorultusunda deerlendirir.

15. Demdeme, Muallim Nacinin Recaizade Mahmut Ekremi eletirmek zere kaleme ald bir eserdir.

Cevaplar

1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D
6. D 7. Y 8. D 9. Y 10. Y

2
11. Y 12. D 13. D 14. Y 15. D
 5.
fasikl

A N L A TIM
SZL at - Sy
lak
lev
aj - M
Rport
 RETEN SZL ANLATIM
TEST 1 Rportaj, Mlakat, Sylev
Rportaj trnde izlenimler ne kar,
sylevde dnceler hitapta ifade edi-
len bir topluluk karsnda cokuyla ile-
nir. Mlakat, soru cevap biiminde olur;
makalede kiisel grlere yer verilmez.
Denemede kiisel grler, ben ifadesi
ne karlarak ayrntl olarak ele alnr.
Rportaj, haberin kiisel yorumla zengin-
lemi biimi olarak gelimitir. Bir rpor-
taj yazs, deerini rportaj yapann gz-
lem yeteneinden ve zgn yorumundan
alr.
Bir kiiye soru sorulup ondan alnan
cevaplarn sorularyla birlikte gazetede
yaymlanmasndan oluan yazlara m-
lakat denir.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Makalede kiisel grlere yer veril-
mez. ykleyici anlatm tercih edilmez.
Herhangi bir konu hakknda bilimsel ka-
ntlama tekniinden yararlanlarak bilgi
verilir.
1. Hanmlar,
Bu kadar acdan sonra, bu kadar ayrlktan sonra, yan yana ektiimiz
bu kadar hasretten sonra, kurtulu gnleri geldi. Siz bu kurtulu gnlerini
bize kazandran aziz ehitlerin, gazilerin analar, arkadalar, kz karde-
leri! Artk sevinin, sevinmek hakknzdr; bayram edin, en byk bayrama
erdiniz, byk bayramnz mbarek olsun!
Bu metinde aadaki trlerden hangisine zg zellikler ar bas-
maktadr?
A) Rportaj B) Sylev C) Mlakat
D) Makale E) Deneme
2. (I) Rportajlar, yurt ii ya da yurt d siyasal, toplumsal, ekonomik, klt-
rel bir konuda olabilir. (II) yi bir rportaj yazarnn ele ald konuyu enine
boyuna aratrmas, incelemesi, ilgililerle grmesi, konuyla ilgili yerleri
gezip grmesi, gerekli belgeleri toplamas gerekir. (III) nk rportaj,
yalnzca gzlemlerin, izlenimlerin ya da konumalarn aktarlmas deil,
bunlarn tesinde bir yorum ve deerlendirme yazsdr. (IV) Rportaj, ga-
zeteyle ve gazetecilikle birlikte gelimitir. (V) Okuyucularn kiiler, olaylar
ve yerler hakknda nesnel bilgi alma gereksiniminden domu ve bu yn-
de ekillenmi bir yaz trdr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl
vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. Herhangi bir gazetecinin zamann isim yapm kiilerini ziyaret ederek
onlara o srada olan nemli olaylarla ilgili sorular sormas ve ald ce-
vab gazetesinde olduu gibi yaymlamasndan oluan szl bir trdr.
Bu trde ama, kiilerin grlerinin okuyuculara olduu gibi ulamas,
halkn herhangi bir konuyla ilgili, nemli kiilerin dncelerini renmesi,
o konudaki bilgilerini artrmasdr.
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden hangisidir?
A) Rportaj B) Sylev C) Mlakat
D) Makale E) Fkra
4. Dalyann denize kys yok. Denize girmek istediinizde yaklak yarm
saatlik keyifli bir tekne yolcuu ile veya manzaral bir minibs yolculuu
ile ztuzu kumsalna gitmeniz gerekiyor. Ben, sizlere gazetemin okurlar
olarak daha ok ayrnt sunabileyim diye minibs tercih ettim. Yol boyun-
ca ofrle yreye dair konuarak Ben, yreyi sorduka o dert anlatt.
Gelir azl dedi, turistlerin tutumlaryla devam etti. Kim bilir daha nce
ka kiiye anlatm. Dinlemek gerekir. Buras Anadolu. Burada dertler,
zle zle deil, anlatla anlatla eskir ve erir.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi sylenemez?
A) Bir makaleden alnmtr.
B) Kiisel grlere yer verilmitir.
C) Rportaj trne zg ayrntlar vardr.
nite
D) ykleyici anlatmdan yararlanlmtr.
E) Bir yre, insanlaryla birlikte anlatlmtr.
 SZL ANLATIM KONU
Rportaj, Mlakat, Sylev 1 TEST

1. Ey tarihlerinin kara gnn yaayanlar! Size sesleniyorum.
Milletler iin kara gnler olabilir. Fakat artk fena bulmak
yoktur. Bir millet yok edilemez. Tarihin sayfasna kendini
yazdranlar, var olmak erefine mazhar olmu demektir.
Milletler iin de lmden sonra dirili var. te Lehistan...
Milletimizin yok edilebileceine inananlar aldanacak. He-
yecanlarmz, kanlarmz sndrlse bile, gsmzde
milletten yaplm bir kalp var ki onda, bir yabancnn, bir
dmann ne ihtiras ne korkusu yaar. Onlarn semalarn
kaplayacak ancak istiklal havasdr.
Bu metinde aadaki trlerden hangisine zg zel-
likler ar basmaktadr?
A) Mnazara B) Sylev C) Rportaj
5. Aadakilerden hangisi baarl bir sylev iin gerekli
koullardan deildir?
A) Toplumu yakndan ilgilendiren konular ilenmelidir.
B) Duygulu, coku ve heyecan dzeyi yksek cmleler
kullanlmaldr.
C) Metin, z ve dinleyicilerin kolayca anlayaca kadar
anlalr olmaldr.
D) Dinleyici topluluk kalabalk olmamal ve konu hakkn-
da nceden bilgi sahibi olmaldr.
E) Dinleyicilerin dikkatini canl tutacak szler, konuma
metnine ustalkla serpitirilmelidir.

D) Deneme E) Sohbet

2. Aadakilerden hangisi rportaj yazsnn bir zellii

deildir? Yldzl Soru 1
A) Haberin, yazarn kiisel grleriyle zenginletirilmesi

B) Gazeteyle birlikte doup gelien bir tr olmas I. Yazarn gr ve dncelerine

yer verilmesi
C) Herhangi bir yer, kii veya olay konu almas II. Bir plan dorultusunda hazrlan
p sunulmas
D) Bilgilerin yazl ve grsel malzemeyle desteklenmesi III. retici ynnn ne karlma
s

E) Konunun ayrntlara inilmeden ele alnmas IV. Szl anlatm trleri ierisind
e yer almas
V. Resim ve belgelerden faydalan
lma s
3. Bir evrecinin rencilere evreyi koruma bilinci ka- Yukardaki zelliklerden hangisi
rportaj ve mla-
zandrmak zere yapaca cokulu konuma aada- kat tr iin ortak deildir?
ki trlerden hangisi iinde yer alr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
A) Makale B) Rportaj C) Sylev

D) Mlakat E) Sohbet
3
4. Aadakilerden hangisi mlakat yapacak kii iin bir
gereklilik deildir?
6. Gazetecilerin bir yeri, bir kurumu ziyaret ederek o yerin
A) Mlakat yapaca kiinin grleri hakknda ayrntl
zelliklerini, orada grdklerini kiisel dnceleriyle bir-
bir aratrma yapmas
letirip imknlar lsnde grsel malzemeyle destekle-
B) Sorularn konunun bilinmeyen ynlerini aydnlatacak yerek yazdklar yazlardr. Bu trde yazar, konuyla ilgili
bir ierikte sormas kendi izlenimlerini ortaya koyar. Okuyucuyu mmkn ol-
duka skmadan ona konu hakknda ok ynl bilgiler ve-
C) Mlakatn amacnn dna kmasna neden olacak
rir.
sorular sormaktan kanmas
Bu parada sz edilen yaz tr aadakilerden han-
D) Mlakat yapt konuyla ilgili akademik bir kariyere sa-
gisidir?

3
hip olmas
A) Rportaj B) Sylev C) Mlakat
E) Sorularn mlakat yapaca kiinin ve okuyucularn
anlayabilecei bir aklkta sormas D) Makale E) Fkra
 SZL ANLATIM
KONU
TEST 1 Rportaj, Mlakat, Sylev
7. I. Genellikle millet meclislerinde, seim meydanlarnda,
kapal yerlerde, gsteri ve mitinglerde sylenen sy-
levlerdir.
II. Sava zamannda cephede, bar dneminde klada
yaplan konumalardr.
III. Hakszla uram kiilerin yarg heyetleri karsn-
da kendilerini cokulu bir dille savunmalarndan olu-
an metinlerdir.
IV. Bilim adamlarnn, retim grevlilerinin ve dier uz-
man kiilerin, bir topluluk karsnda kendi sahalaryla
ilgili konularda bilgi vermek amacyla yaptklar konu-
malardr.
Bu cmlelerde aadakilerden hangisi tanmlanma-
mtr?
A) Hukuki sylev B) Akademik sylev
C) Din sylev D) Siyasi sylev
E) Asker sylev
8. Bir gazetecinin yabanc bir devlet bakanyla soru-
cevap biiminde yapt grmeyi gazetesinde oldu-
u gibi yaymlamas aadaki trlerden hangisi iin-
de yer alr?
A) Rportaj B) Sylev C) Mlakat
D) Makale E) Sohbet
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4
9. I. Mlakat yaplan kiinin konu hakkndaki bilgisi
II. Mlakat yapann uygun zamanda soru sorma yetene-
i Hayr, retilemez. Bunu ilk balatan Amerikallardr.
III. Konunun mlakat yaplan kii tarafndan belirlenmesi
IV. Sorularn konunun nemli blmlerini kapsamas
V. Mlakat yaplan kiinin itenlikle konumas
Yukardakilerden hangisi mlakatn yararl olmasnda
dorudan etkili deildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. Kale duvarlarn toplarla o kadar hrpaladk ki size hedef
olarak bir kale deil, bir ova gsteriyorum. Fakat bunun-
la beraber ehrin alnmas kolay deildir. Yklm kaleler
zerine saldracak yiitler, byk tehlikelerle karlaa-
caktr. Maharetiniz, cesaretiniz her engeli yenecektir. Za-
fer rzgr bizden yana esecektir! Emrinizdekileri evkle
coturunuz! Onlara anlatnz ki harp eye baldr: Yl-
mamak, namus ve itaat.
Bu metinde aadakilerden hangisine zg zellikler
ar basmaktadr?
A) Hukuki sylev
B) Akademik sylev
C) Din sylev
D) Siyasi sylev
E) Asker sylev
11. Yazar, hikyeci ve romanc Yaar Kemal nereye gitmise,
kiminle karlamsa, hangi konuya eilmise hibirinde
yzeyde kalmamtr. Bir hukuku deildir, hele bir iktisat
hi deildir! Ama o bu iki meslekten olanlardan daha ok
yurdunun sorunlarna, insannn dertlerine ve kiiliklerine
eilmeyi, bakmay ve onlar grmeyi bilen bir gazetecidir.
Onun gazetedeki izlenimlerinden oluan yazlarn yeni bir
trn edebiyatmzdaki ilk fakat en baarl rnekleri say-
mak gerekir.
Bu paraya gre Yaar Kemalin gazetedeki yazlar
aadaki hangi tr iinde yer alr?
A) Rportaj B) Sylev C) Mlakat
D) Makale E) Sohbet
12. Gnmzde, yazarlarn kurduklar iliklerde, edebiyat
sanat retilmeye allyor. Sizce, edebiyat sanat
retilebilir mi?
Bir yazar aday, Amerikaya gitmi, yedi yl boyunca bu
kurslarda eitim grm, yine de yazar olamamtr.
Gnmzde de Amerikada, bu kurslarda yetimi iyi
bir yazar yoktur.
Bu metin aadakilerden hangisinden alnm olabi-
lir?
nite
A) Mektup B) Fkra C) Mlakat
D) Makale E) Sohbet

13. Aadakilerden hangisi rportajlar ile bilinen bir ya-
zarmzdr?
A) Nurullah Ata
B) Fikret Otyam
C) Reat Nuri Gntekin
D) Fakir Baykurt
E) Orhan Kemal
14. ay bahesi tklm tklmd. Demek ki bizim gibi dnp
soluu sahilde alanlar da varm. ay bahesini ileten
mer Beyle, dnden kalma konumamz hl scack bel-
leklerdeydi. Bizi grr grmez bulunduu masaya davet
etmiti. Dedesi anakkalede destan yazm, ulu nde-
rimizle omuz omuza savam ve ehit dmt. ay-
larmz sylendi, ardndan yreden Kurtulu Savana
katlanlar konumaya baladk. Ne ok kii varm! Gaze-
teye dolu dolu bir yaz dizisi gndermenin sevinciyle mer
Beyin yanmza getirdii 80lik bir dedeyle daldk gemiin
kahramanlk trklerine.
Bu metinde aadaki trlerden hangisine zg zel-
likler ar basmaktadr?
A) Makale B) Sylev C) Rportaj
D) Mektup E) Eletiri
15. Aadakilerden hangisi iyi bir hatipte bulunmas ge-
reken bir zellik deildir?
A) Akademisyen olmas
B) Akc konuabilmesi
C) Topluluu coturabilmesi
3
D) Dili iyi bilmesi
E) Dncelerini doru sralayabilmesi
SZL ANLATIM KONU
Rportaj, Mlakat, Sylev 1 TEST
16. Aadakilerden hangisi bir szl anlatm tr deil-
dir?
A) Rportaj B) Sohbet C) Tartma
D) Mnazara E) Forum
17.
Harran... Takvimlerin 1960l yllarn sonlarn gsterdii
gnlerde, bu meslein statlarndan Fikret Otyamn ka-
leminden tandm memleket topra... anlurfadan yola
kp Harrana doru yollanrken Fratn sularn bereketli
topraklar ile buluturan su kanallarn grmek, msr ve pa-
muk tarlalarnn bereket ykl grntlerini izlemek ayr bir
mutluluk kukusuz... Otyam Usta, oralara gidip bir milletin
kahredici fakirliini aktardnda bugn baarlm olan ne
varsa hayli uzaklarda ve hayaller bulvarnda gibiydi. Ama
baarmz. Brakn, blgeye n yargl varan insan bir
anda tokat gibi arpan kkl alt yap yatrmlarnn glen
yzn... Harrann orta yerinde sohbet olana bulduum
o gen adam da bu memleket yetitirmi.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Bir rportaj yazsndan alnmtr.
B) Makale tr iinde yer alr.
C) Yazar, kiisel izlenimlerini aktarmtr.
D) Bitmemi cmlelere yer verilmitir.
E) Bir yreye dair bilgiler iermektedir.
18. Arkadalarmz, gazeteci Hamet Babaolu ile telefonla
grp pazar yazlar hakknda onunla konutular ve
kendilerine anlattklarn kitaplk kolunun duvar gazetesin-
de yaymladlar.
Bu cmledeki iletiim geleri ile ilgili aadaki ele-
tirmelerden hangisi yanltr?
A) Gnderici: Arkadalarmz
B) Kanal: Ses dalgalar
C) Alc: Hamet Babaolu
D) leti: Duvar gazetesi
E) Balam: Pazar yazlar
 SZL ANLATIM
NTE
TEST 1
1. lkemizdeki ocuk yayncln nasl buluyorsunuz? 4. Eyalarmz yerletirdikten sonra bizi alp gtryor En-
Nitelik ve nicelik asndan bir deerlendirme yapar ver Bey. Nereye? Mardine gidip de uramadan kimsenin
msnz? dnmedii yere... Binlerce yllk gemii olan Deyrul Zafe-
ran Manastrna... Manastr, tarih bir iek. ehrin 5 km
ocuk yaynclyla ocua verilen deer arasndaki
ilerisinde bir dan eteinde kurulan ihtiaml manastr,
iliki dikkate alndnda ocuk yaynclmzn nite-
yerli ve yabanc turistlerle dolup tayor. Biz oradayken
lik ve nicelik tasnn dk olduunu syleyebiliriz.
manastra girmek iin epey bekledik. nk ok ziyareti
Bu durumu birka ynden deerlendirmek mmkn:
var. Neden geldiniz, diye soruyorum. Televizyondan duy-
Trkiyede henz nesne ocuk anlayndan zne o-
mular. te medyann gc, diyorum. lkenin en cra k-
cuk anlayna gemeyen ocuk yaynclnn oran
esindeki bir gzellii her tarafa duyurabiliyor.
ok yksektir. Byk ounluu dil, anlatm ve resim-
leme ynnden ocua gre olmayan yayn var piya- Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
sada. zellikler ar basmaktadr?

Bu metin aadaki yaz trlerinin hangisinden aln- A) Mlakat B) Nutuk C) Rportaj

m olabilir? D) Makale E) Eletiri

A) Mlakat B) Nutuk C) Fkra

D) Makale E) Eletiri

5. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi yanl var-

dr?
2. Akc ve ikna edici konuma sanatna dayal bir tr olan
----, aslnda bir szl kompozisyon rndr. Ama ----, ya- A) Rportajda bir yer, bir eya veya bir insan konu edile-
zya gemise ve kitabi zellii varsa ayn zamanda yazl bilir.
kompozisyon rn olarak da kabul grr. Trk edebiyat-
B) Rportaj, gazetede yaymlanmak iin yaplmasyla
nn en gl ---- rnei Atatrke aittir.
gezi yazsndan ayrlr.
Bu metinde bo braklan yerlere aadakilerden han-
C) Rportajda, bakalaryla yaplan konumalardan cm-
gisi getirilmelidir?
lelere yer verilebilir.
A) sylev B) rportaj C) mlakat
D) Amerikan tipi rportajda konuya en kuvvetli yn ile
D) mnazara E) sylei girilir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 E) Alman tipi rportajda yazar anlatma kendisini kat-
maz.
3. Gazetede pek ok yaz tr bulunur: (I) Baz yazlar, gn-
6
cel olaylar tarafsz bir anlatmla okuyucuya duyurmaya
yneliktir. (II) ou zaman bake de dhil bazlarnda
nemli bir konu bilimsel kantlama yntemine bal kalna-
rak nesnel bir bak asyla ilenir. (III) Bazlarnda yazar 6. Bir fikri veya bir sorunu bir topluluk karsnda seslen-
gncel bir konuyu ksaca ve nkteli bir anlatmla okuyucu- dirmek
suyla paylar. (IV) Bazlarnda kendi alannda tannm
Dinleyiciler zerinde bir iz brakarak onlar ikna etmek
bir kiiyle yz yze veya telefonla yaplan grme, oldu-
u gibi aktarlr. (V) Bazlar ise genellikle deneyimli bir ya- Dinleyicileri coturarak bir konuda harekete geirmek
zarn herhangi bir yre veya kesime ynelik ou zaman
Yukardaki amalar gerekletirmek isteyen bir ko-
diyaloglar da ieren izlenimlerini ierir.
numacnn aadaki trlerden hangisini tercih etme-
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde r- si beklenir?
portaj trnden sz edilmektedir?
nite

A) Mlakat B) Nutuk C) Rportaj

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. D) Makale E) Eletiri


7. Kardeler, keke asrlarn geceleri ve dnyalarn mezarla-
r gzlerime dolarak bir kr olsaydm. Sokak sokak dilense
idim de milletimin kulam paralayan bu felaket seslerini
iitmeseydim, bu kara gnleri grmeseydim. Keke gn
yldrmlar, yerin canavarlar birleerek beni kanlar iinde
topraklara yuvarlasayd da vatanmn bu musibeti huzu-
runda bulunmasaydm ve bu azaplar ekmeseydim. Zira
bugn urad felaket ve musibetler o kadar ac!
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Anlatm akcdr.
B) Seslenilen kiileri duygulandrma amac vardr.
C) Anlatc kendisini anlatma katmtr.
D) Bir rportajdan alnmtr.
E) Sylev trne zg zellikler ar basmaktadr.
8. Aadakilerden hangisi gezi yazs ile rportajn or-
tak zellii deildir?
A) ykleyici anlatmdan yararlanlmas
B) Anlatcnn birinci tekil kii olmas
C) Genellikle diyaloglara (ikili konumalara) yer verilmesi
D) Anlatcnn kiisel grlerine yer vermesi
E) Okuyucuyu bilgilendirme amacnn olmas
9. Mlakatla rportaj karlatran aadaki yarglardan
hangisi yanltr?
A) Mlakat, diyaloa dayanr; rportajda diyalog zorunlu-
luu yoktur.
B) Mlakat da rportaj da gazete evresinde gelien et-
kinliklerdir.
C) Mlakatta, bakalarnn; rportajda gazetecinin gr-
leri ne kar.
D) Mlakat gncel iken rportaj gncel konular ileyen
3
bir tr deildir.
E) Mlakat da rportaj da okuyucuyu bilgilendirme ama-
cna yneliktir.
SZL ANLATIM NTE
1 TEST
10. Bozcaada Mzesine gidiyorum. Buras Hakan Grney ve
einin tamamen kiisel abalaryla alm ve gelitirilmi
bir mze. Ada Kaymakaml da adann eski ta evlerin-
den birini bu mzeye tahsis etmi. Bylece ada, tarih
gemiini gzler nne serecek bir mzeye kavumu.
Hakan Beyle ei mzeyi bana byk bir keyifle anlatyor-
lar. anakkale Sava zamannda aday s olarak kulla-
nan Franszlara ait fotoraf ve mektuplardan sz ediyorlar.
Ardndan arkeolojik eserler, sikke ve haritalarn hikyesini
dinliyorum onlardan. Bir mzeyi kurucusunun dilinden din-
lemenin keyfine ulayorum.
Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Mlakat B) Nutuk C) Rportaj
D) Makale E) Eletiri
11. I. Dinleyicilerin dncelerini deitirmeye ynelik olmas
II. Toplumu bir konuda bilgilendirme amac tamas
III. Sadece gndemdeki konular ilemesi
IV. Seslendirilmesinde jest ve mimiklerden yararlanlmas
V. Bir plan dorultusunda kaleme alnmamas
Yukardaki numaralanm zelliklerden hangisi nutuk
trne ait deildir?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
7
12. Rportaj yapan kii iin aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) leyecei konu hakknda nceden aratrma yapmas
almasn zenginletirir.
B) Nesnel bilgiler vermekle yetinmez.
C) Ele ald konu hakknda okuyucuda merak uyandrr.
D) zlenimlerini gazetede yaymlanmaya uygun kaleme
alr.
E) Kiisel grlerine yer vermekten kanr.
 SZL ANLATIM
NTE
TEST 1
13. Romannzn bir Trk filmine benzetilmesinden rahat-
sz oluyor musunuz?
Olmam. Benzetme var, benzetme var. Romanm, Trk
filmlerinin baz nemli temalarn ele alyor ama Trk
filmi gibi ele almyor. Daha zmleyici bir ekilde ele
alyor ve ayn konular, melodram konularn melod-
ram olmadan ele alyor. Trk filmlerinin ya da herhangi
bir filmin hibir vakit veremeyecei ekilde ayrntl ve
sabrl bir zmleme yapyor.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Bir mlakat metninden alnmtr.
B) Rportaj tr iinde yer alr.
C) Karlkl soru ve cevaptan olumutur.
D) Soru, bir eser hakknda bilgi almaya yneliktir.
E) Okuyucuya bilgi verme amac vardr.
14. (I) Mlakat, dncelerine nem verilen bir kiiyle yaplan
planl konumadr. (II) Soru ve cevaba dayal bir trdr.
(III) Mlakatn baarl olmasnda sorularn hazrlan
nemlidir. (IV) Sorular, verilecek cevaplarn konuyu ay-
dnlatmasna yarayacak nitelikte olmal. (V) Mlakat ya-
placak kiinin grlerini ne karmaktan ok mlakat
yapann grlerini yanstmaldr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir
bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
8 ele alnr. (Deneme)
15. Sylevle sohbeti karlatran aadaki bilgilerden
hangisi yanltr?
A) Sylev, szl anlatm tryken sohbet yazl anlatm
trleri iinde yer alr.
B) Sylevde sadece dnceler ilenirken sohbette duy-
gular ar basar.
C) Sylev, hep bir seslenile balarken sohbette bu zo-
runluluk yoktur.
D) Sylevin metni seslendirilmeye sohbet metninden
daha uygundur.
E) Sylevde de sohbette olduu gibi okuyucuyla bir ey-
leri paylama amac vardr.
16. I. Bir topluluk karsnda sylenir.
II. Cokulu anlatma dayanr.
III. Bir seslenile balar.
IV. ykleyici anlatma dayanr.
V. Giri, gelime ve sonu blmlerinden oluur.
Nutuk (sylev) ile ilgili yukardaki numaralanm cm-
lelerin hangisinde bir bilgi yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. Yurttalarm, Romal Kardelerim, susun! Gstereceim
sebebi dinleyin Susun ki beni dinleyesiniz. Namusum
hakk iin sylyorum, bana inann. Namusuma deer ve-
rin ki, bana inanasnz. Beni dnerek tenkit edin. Dn-
me gcnz iletin ki rahat kararlar verebilesiniz.
Bu toplulukta biri varsa, Sezar seven biri varsa, ben de
ona diyorum ki: Brtsun Sezara kar duyduu sevgi
onunkinden hi de aa deildi. Eer Sezarn bir dostu
yleyse neden Brts, Sezara kar ayak diredi? diye
sorarsa cevabm udur: Sezar sevmediinden deil,
Romay ok sevdiinden
Bu metinde aadaki yaz trlerinden hangisine zg
zellikler ar basmaktadr?
A) Nutuk B) Mlakat C) Rportaj
D) Makale E) Eletiri
18. Aadakilerin hangisinde yaplan aklama, ayra
iinde verilen edebi tre ait deildir?
A) Dnceler, kiisel bir bak asyla ayrntl bir ekil-
de ve okuyucuyu aratrmaya srkleyecek bir tarzda
B) Yazar, herhangi bir konu hakkndaki dncelerini
okuyucusuyla konuurcasna, ou zaman ayrntlara
inmeden iler. (Sylei)
C) Gazeteci, dncelerine nem verdii veya bir olay
aydnlataca dnlen bir kiiyle yapt ikili konu-
may olduu gibi sayfasna tar. (Rportaj)
D) Bir eser veya sanatnn baarl ve baarsz ynleri
nesnel bir anlatmla ya da kiisel bak as dorultu-
sunda ele alnr. (Eletiri)
E) Gncel olaylar, kamuoyunu bilgilendirme amacyla bir
nite
plan dorultusunda ve kiisel duygulara yer verilme-
den ele alnr. (Haber yazs)
 SZL ANLATIM NTE
2 TEST

1. Sait Faik, o zamanlar bile gzelliini yitirdiine inand 4. Aziz Halkm,

pis, amurlu bulduu stanbulun, doaya bilinsiz yak-
lam nedeniyle ku seslerinden ve yeillikten daha da
yoksunlaacan bilirmiesine, daha 1952 ylnda grsel
imgelerin younlatrd bir dille okurlarn, dostlarn uya-
rr: Dnya deiiyor dostlarm! Gnn birinde gkyzn-
de gz mevsiminde artk esmer lekeler gremeyeceksiniz.
Gnn birinde yol kenarlarnda toprak anamzn salarn
da gremeyeceksiniz. Bizim iin deil ama ocuklar sizin
iin kt olacak. Biz kular ve yeillikleri ok grdk. Sizin
iin kt olacak...
Milletler topla, tfekle, zrhla, ordularla, tayyarelerle ykl-
maz. Milletler ancak aralarndaki balar zlerek, araya
nifak sokularak yklr. Herkes kendi bann derdine, kendi
havasna, kendi menfaatini temin etmek kaygsna dt-
zaman yklr.
Bu para anlatm zellikleri bakmndan aadaki tr-
lerin hangisinden alnmtr?
A) Deneme B) Nutuk C) Sohbet
D) Makale E) Fkra

Bu metinde aadaki trlerden hangisine zg zel-

likler ar basmaktadr?

A) Sylev B) Mlakat C) Rportaj

D) Makale E) Eletiri

5. Aadakilerden hangisi Ruen Eref naydnn m-

2. I. Kiisel grlere yer verilmemesi lakat trndeki eseridir?

II. Soru ve cevaplara dayanmas A) Diyorlar ki

III. Resim ve belgelerden yararlanlmas B) Avrupada Bir Cevelan

IV. Konumacnn szlerinin yorumlanarak verilmesi C) Eref Saati

V. Gzlemin ve znelliin ne karlmas D) Karalama Defteri

Yukardaki numaralanm zelliklerden hangi ikisi m- E) Edebiyat Syleileri

lakat tryle ilgili deildir?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.

D) III. ve V. E) IV. ve V.
9

6. I. Anlatlanlarn kantlanmas

II. Gazete etrafnda gelimesi

3. Aadakilerden hangisi rportaja inandrclk kazan-
drmak amacyla bavurulacak yollardan biri deil- III. Resim ve fotoraflarla desteklenmesi
dir?
IV. Nesnelliin n planda olmas
A) Fotoraf ve resimlerin tanklndan faydalanlmas
V. Bir eyay, tarih eseri veya kiiyi konu almas
B) Konu ile ilgili eitli belgelerin sunulmas
Yukardaki zelliklerden hangi ikisi rportaja ait deil-
C) Tanmlama ve rneklerden yararlanlmas dir?

D) Rportaj hazrlayann yorumlarna yer verilmesi

E) Soru ve cevaplara yer verilmesi

A) I. ve II. B) I. ve IV.

D) II. ve V.
C) II. ve III.

E) IV. ve V.
 SZL ANLATIM
NTE
TEST 2
7. Aadakilerden hangisi sylevin zellikleri arasnda 10. Bir gazete yazs olan ----, bir anlamda gazete haberle-
yer almaz? rinin daha geniletilmi ve yazarnn kiisel grleriyle
zenginletirilmi biimidir. Yazar, ele ald kii veya yerle
A) Dinleyenlerin seviye, bilgi ve ilgileri dikkate alnarak
ilgili dncelerini ve grlerini de ekler. Bu trde nemli
hazrlanr.
olan, birok insann grd ve bildii eyleri ustaca dile
B) Dinleyenleri coturmak ve belli bir amaca yneltmek getirmektir.
hedeflenir.
Bu parada bo braklan yere getirilebilecek anlatm
C) Dinleyenleri inandrmak amacyla palavra ve sz tr aadakilerden hangisidir?
oyunlarndan yararlanlr.
A) makale B) mlakat C) sylei
D) Konumann etkili olabilmesi iin konumacnn jest ve
D) hitabet E) rportaj
mimiklerini iyi kullanabilmesi gerekir.

E) Konumacnn hitabetinin gl olmas beklenir.

8. Ece Ayhann iirini bestelemek size ayrca bir kolaylk

salyor mu?
11. Rportaj, mlakattan ayran en nemli zellik aa-
Birinci kolaylk, adam olarak yaknlk duymamdr
dakilerden hangisidir?
her eyden nce. Bir de Ece Ayhan, cmle yapsn
bozduu lde ben de mzikte deformasyonlar yap- A) Szl anlatm trleri iinde yer almas
ma olana kazanm oluyorum. Aa yukar ayn ge-
B) retici ve bilgilendirici olmas
reci kullanm oluyoruz. Bundan dolay Ece Ayhann
iirleri bana ayr bir kolaylk salyor. C) Fotoraf ve belgelerden faydalanlmas

Bu metin, aadakilerin hangisinden alnm olabi- D) Yazarn gr ve dncelerine yer vermesi

lir? E) Soru ve cevaplardan yararlanlmas
A) Mlakat B) Sohbet C) Rportaj

D) Deneme E) Eletiri
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10

12. Szl anlatm trleriyle ilgili olarak aadakilerden

9. Sylemeye bal anlatm biiminin kullanld bu tr, -
retici ve ufuk ac bir yapya sahiptir. Bu trn bel kemii
soru ve cevaplardr. Cevap, yorumlanmadan aynen akta-
rlr. Bu yaz trnn kurallarn biraz da kendisiyle konu-
ulan kiinin karakteri ve kltr belirler.
Bu parada sz edilen tr, aadakilerden hangisi-
dir?
hangisi yanltr?
A) Mlakat, gazete haberlerinin geniletilmi eklidir.
B) Rportajda, rportaj yapan kii kendi gr ve dn-
celerine de yer verir.
C) Mlakat hazrlayan kii, grme metninde deiiklik-
ler yapamaz.
D) Sylev inandrc, etkileyici ve cokulu olmaldr.
nite

A) Makale B) Sylei C) Mlakat E) Rportajlar resim ve fotoraf gibi belgelerle inandrc

D) Rportaj E) Haber yazs hle getirilir.
 1. ............................, topluluk karsnda etkileyici szler syleme sanatdr.

2. Diyaloglar iermesi, ............................ trn, yine bir izlenim yazs olan gezi yazlarndan ayran en nemli zelliktir.

3. Atatrkn ............................ adl eseri edebiyatmzda en nemli sylev rneidir.

4. ............................, gazetede yaymlanmak zere bir kiiyle yaplan ikili konumadr.

5. Yaar Kemal, roman ve hikyelerinin dnda ............................ yazlaryla da tannan bir yazarmzdr.

6. ............................, fotoraf ve dier belgelerle desteklenen, bilgi yn ar basan ancak yazarn kiisel bak as dorultusun-

da ekillenen bir gazete yazsdr.

7. ............................, gazetecinin yorumlarn deil, konuulan kiinin dncelerini aktarmas ve yalnz soru cevaba dayanmasy-

la ............................ trnden ayrlr.

8. ............................ tipi rportajda olayn nemli ynleri yaznn banda verilir.

9. Giriinde ve uygun blmlerinin banda sesleni ifadelerinin bulunmas .......................... trnn en nemli zelliklerindendir.

10. ............................ konuulan kiinin grlerini aktarmaya ynelik olduundan bu trdeki metnin yaymlanmadan nce, o kiiye

gnderilip onaylatlmasnda yarar vardr.

11. Orhun Yaztlar, edebiyatmzda bilinen ilk ............................ rneidir.

12. Ateten Gmlek, Sinekli Bakkal gibi romanlaryla bildiimiz ............................ Kurtulu Sava srasnda verdii nutuklarla ayn

zamanda baarl bir sylev ustasdr.

13. ............................ rportaj denen rportaj trnde yazar, kiiliini aka ortaya koyar; olay, durum ve kiilere ben penceresin-

den bakar. 11

14. Edebiyatlarla yaplan ............................ rneklerinde edebiyatmzn nemli yanlarna dair bilgilere rastlanr.

15. ............................ tr, hukuki, din ve siyasi rnekleriyle gnlk yaammzn her alannda yer alr.

Cevaplar

1. Hitabet 6. Rportaj 11. sylev

2. rportaj 7. Mlakat, rportaj 12. Halide Edip Advar
3. Nutuk 8. Amerikan 13. Alman
4. Mlakat 9. sylev 14. mlakat

3
5. rportaj 10. Mlakat 15. Sylev
 D Y

1. Rportaj, zamanla aratrma, inceleme, soruturmaya dayanan ve baz gereklerin ortaya kmasna yar-
dmc olan bir dal hline gelmitir.

2. Sylev, edebiyatmza Tanzimattan sonra giren trler arasnda yer alr.

3. Sorularn nitelii, mlakatn baarl olmasnda nemlidir.

4. Ren Eref naydnn Diyorlar ki adl eseri nemli bir sylev rneidir.

5. Falih Rfk Atay ve Fikret Otyam, rportaj trnde ne kan yazarlarmzdandr.

6. Mlakatn rportajdan ayrlan en nemli zellii gazete evresinde gelien trler arasnda yer almasdr.

7. Mlakat yapann, karsndakini konumaya ikna edebilecek beceri ve kltre sahip olmas mlakatn
zenginlemesine katkda bulunur.

8. Rportajda bilgi ve diyaloglar, yazarn yorumlaryla sanatsal deeri olan bir ykye dnerek edebiyat
asndan deer kazanabilir.

9. Atatrkn 10. Yl Nutku, edebiyatmzda sylev trnn en nemli rneklerinden kabul edilir.

10. Sylevde, okuyucuyu bilgilendirmek deil, duygulandrmak amalanr; bu nedenle sylev, retici metinler
iinde yer almaz.

11. Hamdullah Suphi Tanrver, Kurtulu Sava srasndaki konumalaryla sylev ustalarmz arasnda yerini
almtr.
12. Mlakatta btn sorularn grme ncesinde hazrlanmas zorunludur.

12 13. Rportaj, bir yeri, eyay veya kiileri konu alabilir.

14. Mahkemelerde yaplan savunmalar cokulu konuma biiminde yaplmsa hukuki sylev rnei kabul
edilir.

15. Rportaj ve mlakat gibi sylev de gazete etrafnda gelien edeb trlerdendir.

Cevaplar

1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D
6. Y 7. D 8. D 9. D 10. Y
11. D 12. Y 13. D 14. D 15. Y
nite
 A. Aadaki edeb trleri eski karlklar ile eletiriniz.

1. Gezi yazs a) Mlakat

2. An b) Nutuk

3. Grme c) Name

4. Sylev d) Hikye

5. Sylei e) Tenkit

6. Mektup f) Tercmeihl (Tezkire)

7. Biyografi g) Ruzname

8. Eletiri h) Hatra

9. Gnlk ) Seyahatname

10. yk i) Sohbet

B. Aadaki eserleri, karlarndaki ait olduklar yazarlarla eletiriniz.

1. Gide Gide a) Halit Fahri Ozansoy

2. Bu Diyar Batan Baa b) Ruen Eref naydn

13
3. Diyorlar ki c) Fikret Otyam

4. Bugn de Diyorlar ki d) Hikmet Feridun Es

5. Edebiyatlar Geiyor e) Yaar Kemal

Cevaplar

A.
1. 2. h 3. a 4. b 5. i 6. c 7. f 8. e 9. g 10. d
B.

3
1. c 2. e 3. b 4. d 5. a
 1. Rportaj tr hakknda bilgi veriniz.

2. evre sorunlarn okul arkadalarnza an-

latmak iin paragraflk bir sylev yaz-
nz.

3. nl bir romanc ile yaplacak mlakatta

sormak zere be soru yaznz.

4. Sylev trleri hakknda bilgi veriniz.

14

5. Rportaj ile gezi yazs arasndaki farklar

yaznz.
nite
 6. Arkadalarnzla gittiiniz bir piknii rpor-
taj trnde (ksaca) anlatnz.

7. Edebiyat, bir lkenin ruhuna, kltrne, tarihi-

ne sorunlarna sk sk bal olmal ama onun
gncelliine deil. Gncel konular ileyecekse
de onu derinden ele almal. Benim edebiyatm
bir kama edebiyat deil. lkenin asl dertleri-
ni grmezlikten gelmektir kamak. Gazetecilik
edebiyatn lmdr. yargsn bilirsiniz. Ede-
biyatlar iin sert bir yarg. Aktalite, gndem
edebiyatn eklenmeyecei bir ey deildir.

Bir mlakattan alnan bu cevap iin iki soru

yaznz.

8. Kurtulu Sava srasnda nutuklaryla ne

kan edebiyat ustamzn adn yaznz.

15
9. Sylevin etkileyici olmas iin gerekli be
koul yaznz.

10. Bir gazetecinin kiisel bakn yanstmayan

bir yaznn neden rportaj saylmayacan
ve byle bir yaznn hangi trler iinde yer
alabileceini yaznz.

3
 6.
fasikl

E A N L AM
C MLED leler
n Cm
mnda
Anla m Bak
 RETEN CMLEDE ANLAM
TEST 1 Anlam Bakmndan Cmleler
Cmlelerdeki e anlaml kelimeler ile ya-
kn anlaml kelime gruplar arasnda ilgi
kurmak, yakn anlaml cmlelerin bulun-
masna katkda bulunur.
Bir cmlenin anlamca, baka bir cmley-
le elimesi, onun ierdii gre aykr
(zt) bir gr dile getirmesi anlamna
gelir. rnein sanatsal etkinliin amac-
nn yarar olduunu dile getiren bir cmle,
sanatsal etkinliin amacnn sadece bir
zevk oluturmak olduunu dile getiren
bir cmleyle eliir.
Koul (art), bir eylem
veya durumun gerekle-
mesinin baka bir eylem
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
veya durumun gerekle-
mesine balanmasdr.
2
Karlatrma, varlklar, olaylar, durumlar,
dnceler veya duygular arasnda de-
iik ynlerden ilgi kurmaktr. Karla-
trmada, sz konusu edilenler arasnda
stnlk-zayflk vardr ya da eitlik sz
konusudur.
1. I. Dilin gelimesi, dil bilimcilerin almalaryla hz kazanr.
II. Dil, d etkenlerle deil, kendi doal yaps iinde gelime gsterir.
III. Dil bilimcilerin abalar dilin daha ksa srede ilerlemesini salar.
IV. Dil bilimciler, dili gelitirmeye alrken dilin doal yapsna zarar ve-
rebilir.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri anlamca en yakn-
dr?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
2. Toplumsal deerleri savunmayan, bu deerlerin daha ok kii tarafndan
paylalmasna katkda bulunmayan yazar bouna kalem oynatmtr.
Aadakilerden hangisi anlamca bu cmleyle elimektedir?
A) Topluma katkda bulunmak, eser yazmann en nemli amalar ara-
snda yer alr.
B) Toplumsal deerlerin kklemesi iin aba gstermek her yazarn g-
revidir.
C) Edeb etkinlik, toplumu olumlu ynde etkiliyorsa anlamldr.
D) Yaznsal etkinliin amac yararl olmak deil, gzel bir rn olutur-
maktr.
E) Yaznsal etkinlikte bulunan kiinin nemi, toplumu dorulara ynlen-
dirmekten gelir.
3. Aadaki cmlelerin hangisinde koul anlam yoktur?
A) Sanat adam kendisini tantmaynca toplum onu tanmaya almaz.
B) iirleriniz ilgi grr, yeter ki ilgi grsn diye iir yazmaynz.
C) Hikyenin ok okunmas, gncel bir konuyu ustalkla ilemesine ba-
ldr.
D) Byk bir yazar olmak iin dilin sadece kurallarn deil, duygu yn-
n de bilmek gerekir.
E) Gen bir yazar, nemli bir eser yazsa da umduu kadar okuyucu bu-
lamaz.
4. (I) St ve kavak aalar arasnda dinlenmeden yol alyorduk. (II) Gr-
dklerimiz, romantizmin etkisindeki yazarlarn anlattklarndan az ekici
deildi. (III) Kendimizi bahar resimleri ekmek iin grevlendirilen foto-
raflar kadar ansl gryorduk. (IV) Ne var ki beklemediimiz bir anda
bir aksilikle karlatk. (V) Hepimizden daha seri hareket eden bir arka-
damz aniden dt ve bayld.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde karlatrma
yoktur?
nite
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) III. ve V.

1. Yenilmesine ramen grei brakmayanlar, yendikten son-
ra grei brakanlardan daha byk bir ne kavuabilir.
Bu cmlede anlatlmak istenen aadakilerden han-
gisidir?
A) Bir urata ne kavumann o ura srdrmede ka-
rarl olmaya bal olduu
B) Yenilginin bir ura srdrme konusunda kararszla
yol at
C) Tarihin, yenenlerin zafer cokusundan deil, yenilenle-
rin acsndan meydana geldii
D) Yenenlerin yenilgiyle karlamamak iin yar alann
terk edebildii
E) Kalclamann yenme veya yenilmeyle dorudan ilgi-
sinin olmad
2. I. Byk eserleri kalabalklar arasnda dolaanlar deil,
kendileriyle ba baa kalmay baaranlar vermitir.
II. Sanat, sanat adamlarnn yalnzl baarmalarndan
domutur.
III. Kapsn topluma aan sanat, toplumun kapsna gi-
den sanat kadar verimli olamaz.
IV. Kendisiyle ba baa kalan sanatnn anlataca ne
olursa olsun yine kendisidir.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri an-
lamca en yakndr?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
3. Aadaki cmlelerin hangisinde yarg gerekesiyle
birlikte verilmitir?
A) Sonbaharda Akdeniz kylar daha bir gzellese de
tenhalar.
B) Tatil kltrmz yerlemediinden i turizmimiz gn-
cellikten etkilenmektedir.
C) Anadolunun ilerine doru yapacanz bir bahar ge-
zisi sizin unutulmazlarnz arasnda yer alabilir.
D) Baharn gzelliklerine dair okuduum her iirde, gizli
4
veya ak, Anadoluculuk vardr.
E) Doal gzellikleri anlatan eserler, doa gezisi dzen-
leyenler iin rehber gibidir.
CMLEDE ANLAM KONU
Anlam Bakmndan Cmleler 1 TEST
4. (I) Tatil mevsimi yaklatka hepimizi tatl bir heyecan sa-
ryor. (II) Tatilimi nerede geirsem, hangi tatil beldesine ki-
minle gitsem diye dnyoruz. (III) Bir de iin parasal bo-
yutu vardr. (IV) Bir yl boyunca biriktirdiimiz paray birka
gn keyifli geirmek iin harcyoruz. (V) Bu da hepimizi
daha ekonomik ama daha doyurucu tercihlere srklyor.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde
ama anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Yldzl Soru 1
(I) Afrika lkesi Tanzanyada Zan
rinde en az 400 l yunus bulundu.zibar Adasnn sahille-
(II) Yunuslarn toplu
lmnn ada turizmine darbe
(III) Eskiden Zanzibarda yunuslar,vuraca dnlyor.
yem olarak kullanlrd. (IV) Son zamkpek bal avnda
nemli bir gelir kayna oldu nk anlarda ise turizmin
blm Zanzibara yunuslarla birlik turistlerin byk bir
(V) Yunuslarn lmnde bir kas te yzmeye geliyor.
bu lmlere tepki gsterecei sylt bulunursa turistlerin
eniyor.
Bu paradaki numaralanm cm
aadakilerden hangisi yanlt lelerle ilgili olarak
r?
A) I. cmlede, bir haber iletilmit
ir.
B) II. cmlede, bir olaslktan sz
edilmitir.
C) III. cmlede, bir yorum dile getir
ilmitir.
D) IV. cmlede, eylem gerekesiyle
birlikte verilmitir.
E) V. cmlede, yarg koula bal
anmtr.
3
5. (I) oumuz bilmesek de ehir kitaplarnn edebiyatmz-
da kkl bir gemii var. (II) ehir kitaplarnn atalar diye-
bileceimiz ehrengizler Osmanl ehirleri hakknda ok
nemli bilgiler iermektedir. (III) Ne yazk ki onlarn pek
ou gnmz Trkesine evrilmi deil. (IV) Osmanl-
cay bilen gen yazarlarmz kalemlerine sarlp da onlar
evirmeye balasalar yararl olur. (V) Yoksa estetik zevk
asndan da ok nemli olan bu eserlerimiz arivlerde bir
bir kaybolur.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ne-
ri anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 CMLEDE ANLAM
KONU
TEST 1 Anlam Bakmndan Cmleler

6. (I) Yazar, yeni yk trndeki bir kitapla okurun kars-
na km. (II) Bu yklerinde hayatn iinden karakterler
zerinden Trkiyenin toplumsal ortamn gzler nne se-
riyor. (III) Kitabna adn veren ykde, insan ilikilerindeki
dnm anlatyor. (IV) Birbirine balanan insanlarn ba-
sit karlar yznden yaadklar kmazlarla ba edeme-
melerini ve bunun neden olduu bunalm ustaca iliyor.
(V) Okuyucularn bata bu yk olmak zere btn kitab
beenerek okuyacaklarna, o yklerde kendi dnyalarn-
dan ayrntlar bulabileceklerine inanyorum.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde
umut anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Aadaki cmlelerin hangisinde ama anlam var-
dr?
A) Bilmediim bir ehirde olduum iin kendimi tehlikede
hissediyordum.
B) Basnn kalem birlii ile gklere kard albmde din-
lenir bir beste yoktu.
C) Hayal dnyam genilesin diye hayatn canl, scak y-
zne dndm.
D) Baz ykmllklerimi genlere brakp emekliliin ka-
psn aldm.
E) Sahnenin baz ynlerini kefetmediimi ancak sahne-
den uzaklanca fark ettim.

7. Aadaki cmlelerin hangisinde tahmin anlam yok-

10. Ahmet Haim, fotoraf deil, ressamdr; muhabir deil,
mzisyendir.
tur?
Aadakilerden hangisi bu cmlede anlatlanla an-
A) Ar yalardan olacak, pek ok binann toprak dam
lamca ayn dorultuda deildir?
kmt.
A) Ahmet Haim, gerei olduu gibi deil, yorumlayarak
B) Eletirmenlerin eseri yazar kadar iyi tanmas mmkn
verir.
deil gibi.
B) Ahmet Haimin iirinde de gnlk yaamn yaln kar-
C) Orhan Veli, iirlerinin ok beenildiini biliyor olmal.
l bulunabilir.
D) Bu tarih yaplarn Seluklulara ait olduunu dn-
C) Ahmet Haim, iirlerinde tanklk ettiklerini deil, izle-
yorum.
nimlerini anlatmaktadr.
E) Yazarn kendi eseriyle ilgili deerlendirmesi z eletiri
D) Ahmet Haim, grdklerini kendi kiisel szgecinden
olarak anlalamaz.
geirerek aktarr.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 E) Ahmet Haimin iirinde doal gereklik deil, sanatsal
bak ve duyu vardr.

4
8. (I) Ertesi sabah, erken bir saatte yamurun camlarda -
kard grltyle uyandm. (II) Bam dnyordu, yreim 11. Biyografi, retici bir metindir; retici metinlerde doru
sanki gsmden frlayacakt, kendimi bir an iin zaman anlatmak gzel anlatmaktan nemlidir.
boluunda hissettim. (III) Saatime baktm, saatim alm- Bu cmlenin yazarnn aadakilerden hangisini sy-
yordu. (IV) Babamn, liseye baladm yl armaan ettii, lemesi beklenemez?
akrebi, yelkovan ve kordonu fosfor kapl, zemberekli kol
A) Biyografi, okuyucuya bilgi verilmek zere yazlr.
saati her nedense gece yars durmutu. (V) armtm,
koluma taktm gnden beri yalnz bir kez kurma kolunun B) Biyografide z, sluptan nemlidir.
sustas kopmu, onun dnda asla tutukluk yapmamt.
C) Biyografinin nemi yazarn syleyi ustalndan gelir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde
D) Biyografi yazarnn amac sanat yapmak deil, gerek-
gerekte olmayan ama olduu sanlan bir durum anla-
leri anlatmaktr.
tlmtr?
nite

E) Bilgi verme amacyla yazlan metinlerde sanatsallk

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. kaygs reticiliin nne geemez.

12. Aadaki cmlelerin hangisinde yaknma anlam var-
dr?
A) Uyarsam kendisine ekidzen verir mi ki?
B) arsam yarn bize gelir mi?
C) Konusam da beni dinlemez ki
D) Bu kaynaklar yle kolay kolay bitmez ki
E) Kendini iyi tantmazsan seni tanmaz ki
13. Aadaki cmlelerin hangisinde pimanlk anlam
vardr?
A) yklerimi iyice gzden geirdikten sonra kitaplatr-
saydm bu eletirilere hedef olmazdm.
B) Ne yazk ki kasabamzda bir matbaa kuracak maddi
olanaklara ulaamadm.
C) Bize yardmc olsalard da genleri yetitirecek edebi-
yat etkinlikleri yapsaydk
D) Zamanm olsayd, daha kapsaml bir antoloji hazrlardm.
E) O yllarda iirle ilgili yazlarm masamn ekmecelerin-
de saklamay tercih ettim.
14. I. airler, titizdir; dil yanl yapmaz.
II. iirleri beenilmedi, airlii brakt.
III. yk yazamad, yk eletirisine yneldi.
IV. Gelimelerden haberi yok, edebiyat dergilerini okumuyor.
V. Trafie takld, dl trenine yetiemedi.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde
neden-sonu sralamas tekilerden farkldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
15. (I) Yazar, konusunu ve ana hatlarn kendisinin belirledii
kitaplar yardmc yazarlara yazdryor. (II) Ancak onla-
ra gvenmiyor olacak ki kitaplarn son kontrollerini mut-
laka kendisi yapyor. (III) Ona gre iin esas disiplindir.
(IV) altrd yazarlarla sk sk gryor, onlar denet-
liyor. (V) Onlarn eksiklerini, ne olursa olsun, grmezlikten
gelmiyor.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde yar-
4
gnn gerekesine de yer verilmitir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
CMLEDE ANLAM KONU
Anlam Bakmndan Cmleler 1 TEST
16. (I) Genlerin yabanc dil tutkusunu Trkeye zarar ver-
meyecek ekilde ynlendirebilsek ne iyi olur! (II) Btn
yabanc dillerden nefret etmeden kendi ana dilini seve-
mezsin! dncesi an gerisinde kald. (III) Aksine kii
yabanc dil rendike kendi ana diline daha ok balanr.
(IV) Yabanc dil renince Trkeden uzaklaanlar vardr
elbette. (V) Onlar, Trkenin gzelliklerini tam tatmadan
baka dillerin sularnda krek sallamaya kalkanlardr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde is-
tek anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. (I) Tiyatro eserinde olay bir mcadeleden doar. (II) Ba-
ka bir ifadeyle iki kuvvetin arpmasndan meydana gelir.
(III) Bu arpma bir gerilim meydana getirir. (IV) zleyi-
ciler, oyun boyunca o gerilime balanr. (V) Oyuncular, o
gerilimi ustalkla uzatr. (VI) Ancak gldr trndeki baz
oyunlarda bu kurala bal kalnmaz, izleyicinin ilgisi ba-
msz denebilecek blmlerle diri tutulur.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi kendi-
sinden nceki cmlenin aklamasdr?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
5
18. I. Tarih bilgisi gelecee tutulan aynadr.
II. Yarn ne olacan anlamak istiyorsanz dne bakn.
III. Gemile gelecek arasndaki ilgi, tarih boyunca gn-
deme gelmitir.
IV. Bugn yaananlar, dn yaananlarla bir ise hayat dur-
mutur.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde an-
latlanlar anlamca birbirine daha yakndr?
A) I. ve II. B) I.ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
 CMLEDE ANLAM
KONU
TEST 2 Anlam Bakmndan Cmleler
1. (I) Yakup Kadri, dzenli bir eitim almamasna ramen
salam bir tarih bilgisi ve bilincine sahiptir. (II) Romanla-
rnda kaynan bu bilgi ve bilinten alan, gerekilii k-
vamnda olan, salam bir olay zinciri vardr. (III) Trkeyi
gzel kullanmak, onun en nemli amalar arasndadr.
(IV) Bu amac benimsemesinde Fecriati topluluu iin-
de yer almasnn nemli bir etkisi vardr. (V) Hatta btn
eserlerindeki ustalkl Trkeyi onun bu topluluk iinde yer
almasna balamak mmkndr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
vg Yakup Kadrinin eserlerine yneliktir?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) III. ve V.
2. (I) Abdlhak inasi Hisar, her eyden nce gemii ele
alan bir yazardr. (II) Yazmaya ge balam. (III) Sanki
zamann gemesini beklemi de kaleme yle sarlm.
(IV) Zaman aknn pek bilinli ve ok duygulu bir gz-
lemcisidir o. (V) yle anlalyor ki okuyucusunu bugnn
estetikten uzak hayatndan gemiin gzelliklerine gtr-
mek istemi.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
yorumlama sz konusudur?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.
D) II. ve IV. E) III. ve V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6
3. I. iir, bara bara konuan bir arc deil, fsldayan mrn bu deliye adar.
bir filozoftur.
II. iiri anlamak iin ona yaklamak ve onun iin bir emek
harcamak gerekir.
III. iirde duygudan ok dnce vardr, diyenler iiri tan-
mamlardr.
IV. Duygular ancak sanatla inceltilirse iirde yer edinmeye
hak kazanr.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri an-
lamca en yakndr?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
4. (I) Sait Faiki okuyan, onun deerini anlayan ka okuyu-
cumuz kald ki (II) Hlbuki onun Trkesi bugnn pek
ok ykcsnn Trkesinden daha ak. (III) Dahas
her mays aynda Sait Faikle ilgili edebiyat etkinlikleri d-
zenleniyor. (IV) Onun adna dzenlenen yk yarmasn-
da dl kazanan ykclerin dlleri veriliyor. (V) Bu dl
treni srasnda Sait Faik hakknda yazar ve akademis-
yenler aklamalar yapyor, onu yeni kuaklara tantyor.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ya-
knma anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. (I) Eskiden beri iirde sesin nemine inanrm. (II) iirde
ahenk kendini gsterdi mi iir zevkle okunur. (III) lk i-
irlerimde de becerebildiim kadar ahenge nem verdim.
(IV) Ama son iirlerimde mzii daha plak, daha etkili
bir ge olarak kullanmak istedim. (V) Bylece bilinli bir
tutumla Ahmet Haimin iir izgisine yaklatm.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ko-
ul anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. (I) Krk hayatlar sznden hi holanmyor Halit Ziya
Uaklgil. (II) Oysa alt romanndaki kiilerin hep krk
bir hayatlar vardr. (III) Nemidede Nemide veremden
lr, onun babas zntsnden ldrr. (IV) Bir lnn
Defterinde Nigrla Hsam mutluluk iinde yaarlar ama
onlarn mutluluklarn gerekletirmek iin len Vecdinin
ans brakmaz arkalarn. (V) Ferdi ve reksnda Ha-
cer bir yangnda lr, smail Tayfur ldrr, Seniha btn
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde Ha-
lit Ziya Uaklgilin romanlaryla ilgili bir bilgi yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Aadaki cmlelerin hangisinde sezgi anlam vardr?
A) Galiba kendisini tantmak istememiti.
B) Onu telefonla arayacanz biliyordu.
C) Snavda birinci olacam anlamtm.
nite
D) Sanki btn ehir bir anda onu aryordu.
E) Keke kitap daha ayrntl okusaydnz.

8. (I) Roman denilince grmezlikten gelinemez dil zenginlik-
leriyle Yaar Kemalin anlattklar geliyor akla. (II) Yine de
Yaar Kemalin Trk toplumunun gereklerini anlattn
sanmyorum. (III) Ona karlk, bir snf dile getirirken Or-
han Kemal, Bereketli Topraklarda ne kadar da salam.
(IV) Yusuf Atlgann Anayurt Oteli de sevdiim bir ro-
man. (V) Ama bu dzeydeki bir roman okuyup beenecek
bir okuyucu kitlesini nerede bulacaksn?
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ya-
knma anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Bakas dt m rk tahtaya basmasayd deriz, biz
dtmzde bastmz tahtann rk olmasndan
ikyet ederiz.
Aadakilerden hangisi anlamca bu cmleye uzak-
tr?
A) nsan, bakalarnda bulduu hatay kendisinde gr-
mek istemez.
B) Kendi yanllarmz bizi sorumluluktan kurtaran ne-
denlere balarz.
C) Zor durumda kalan bizden bakas olunca sebepleri
grmezlikten geliriz.
D) Yanllarmzla ilgili kendimizi sular, bakalarn so-
rumluluktan kurtarrz.
E) Bakalarn deerlendirirken kullandmz lleri
kendimiz iin kullanmayz.
10. (I) Gazete, toplumun gz kula gibidir. (II) lkemize
ve dnyaya dair nice haberi gazete sayesinde reniriz.
(III) Ne yazk ki lkemizde Batl anlamda bir gazetecilik
olumu deildir. (IV) inasinin Tercman- Ahval gazete-
sinin zerinden yz elli yl geti. (V) Ama gazeteciliimiz,
hl kendi kendini denetim mekanizmas gelitiremedi.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangileri ga-
zetenin ileviyle ilgilidir?
4
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) III. ve V.
CMLEDE ANLAM KONU
Anlam Bakmndan Cmleler 2 TEST
11. (I) Bir romanc olarak sanatn zgr olmasndan yanaym.
(II) zellikle edebiyatnn her tr baskdan uzak tutulma-
s gerektiini dnyorum. (III) Kimsenin sanatya yol,
yntem gstermeye hakk yoktur. (IV) Sanat kendi yolu-
nu kendisi belirleyecektir. (V) Ne var ki sanatnn da kendi
yaam anlayn bakalarna kabul ettirme abas iinde
olmamas gerekir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde sa-
natnn toplumu kendisine benzemeye zorlamasnn
doru olmad belirtilmitir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Yldzl Soru 2
(I) Kkekmece Glnn yak
Maaras yer alr. (II) Bu maaran nnda Yarmburgaz
(III) Bunlardan Aa Maara n iki ayr girii vardr.
olara
ieri girer de 300 metre yrrsen k tanmlanandan
iz duvarda gemi
resmi grrsnz. (IV) Bilim insa
varna izilen bu resimlerin 3. binnlar, maarann du-
rneklerine benzediini dnyo ylda yaplan gemi
bu resimlerin gizemini tam olara rlar. (V) Duvarlardaki
k zebilmek iin yap-
lan almalar hl devam etmekted
ir.
Yukardaki parada numaralanm
aadaki ifadelerden hangisi yan cmlelerle ilgili
ltr?
A) I. cmlede, tanmlama yaplm
tr.
B) II. cmlede, bir bilgiye yer veril
mitir.
C) III. cmlede, yarg bir koula
balanmtr.
D) IV. cmlede, bir tahmin dile
getirilmitir.
E) V. cmlede, bir amatan sz
edilmitir.
7
12. (I) Tuhaf Bir Kadn adl eserimin birinci ve ikinci basklar,
kt yl tkendi. (II) Ama nedense aradan geen sekiz
yla ramen bir daha yaymc bulamad. (III) Yani kitabm,
ilgi grm ama bu ilginin devamn getirmemi bir eserdir.
(IV) lk basklarnn ilgi grmesi kitabn iyi hazrlandn
gsterir. (V) nc basky grmemesini ise grevleri
arasnda iyi eserler iin kamuoyu oluturmak da bulunan
eletirmenlerin onu grmezlikten gelmesine balayabiliriz
sanrm.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ola-
s (muhtemel, tahmini) bir gerekeye yer verilmitir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 CMLEDE ANLAM
KONU
TEST 2 Anlam Bakmndan Cmleler

13. I. Bilgi, altna benzer; deerini bilen onu ucuza vermez;
bir karlk almayaca kiilerle paylamaz.
II. Bilgi, iyi insanlarn elinde bir k; ktlerin elinde bir
atetir.
III. Bilgi, kendisini srekli yenileyen bir k gibidir; onu
kullanrsanz daha parlak olur, kullanmazsanz sner.
16. (I) iir yazmaya balamada acele etmediim gibi yazd-
m iirleri yaymlamada da acele etmedim. (II) ocuklu-
umdan beri bir gn bir iir kitabmn olacana inanrdm.
(III) Ama hep geri brakrdm o gn. (IV) Liseyi zmir
Atatrk Lisesinde okudum. (V) Sklyla nl bir lisey-
di, derslerden iir yazmaya sra gelmezdi. (VI) Orada iir
yazmaya ok vaktim olmad.

IV. Bilgi, i grdke daha ok aydnlatr; bir kenara atln- Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi kendi-
ca niteliini yitirir, eskir ve i grmez olur. sinden sonraki cmlede anlatlanlarn nedenini akla-

Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri an- maktadr?

lamca birbirine en yakndr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.

D) II. ve IV. E) III. ve IV.

17. Aadaki cmlelerin hangisinde hayflanma anlam

14. Syleide konunun ana hatlaryla ilenii, bu trn kitap
derinliine ulamad dncesiyle genellikle gazete ve
dergi sayfalarnda kalmasna yol amtr.
Bu cmlede aadakilerden hangisinin gerekesi
aklanmaktadr?
A) Sylei kitaplarnn az olmasnn
B) Syleide konunun ana hatlaryla ilenmesinin
C) Gazete ve dergilerde syleilere yer verilmesinin
D) Syleilerin ilgi grmesinin
vardr?
A) Dranas tanmasaydm iir sanatnn inceliklerini asla
renmezdim.
B) Keke o yllarda elime geen edebiyat dergilerini bir
edebiyat sevdals gibi okuyabilseydim.
C) Babam, iir tutkusunun beni sardn grdke ba-
ma bir i gelmesinden endie duyard.
D) Ben, kuamdan farkl olarak iiri iimde deil, yaa-
mmda, evremde aradm.

E) Syleinin bamsz bir tr kabul edilmesinin E) Benim de yeni bir z, yeni bir syleyi getirmede kat-
km oldu iirimize.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

8
18. Aadaki cmlelerin hangisinde aamal bir durum
15. (I) iirlerinin dergi sayfalarnda ya da kk kitaplarn anlatlmtr?
sayfalar arasnda kaybolmasndan endie etti. (II) Btn
A) iiri tulams kelimelerle kuran airlerden saylrm.
iirlerini A Gne ad altnda bir kitapta toplad. (III) Bu
kitapta onun iir servenini batan sona izleyebilirsiniz. B) Yenilemeden sonra Trk dilinin iire sunduu imknlar
(IV) Dikkatimizi eken bir zellii var iirlerinin. (V) lk dize- azald.
yi yazd gnde kendini gsteren ustalk, son dizeyi yaz-
C) iirimiz, eski dilimizden uzaklatka yapaylap basit-
d gnde de kendisini korumutur. (VI) Hlbuki airleri-
leti.
mizin ou yalandka airlikleri de yalanm ve meyve
vermez olmutur. D) Eski iirimizin ancak en dayankl rnekleri gnmze
kalabildi.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi kendi-
E) II. Yeninin Trk iirini zenginletirdiine inanmak zo-
nite

sinden nceki cmlede anlatlanlar aklamaktadr?

runda deiliz.
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
 CMLEDE ANLAM RETEN
Anlatm Bakmndan Cmleler 2 TEST

1. (I) ocukluumda hafta sonlarnda yorgunluumuzu attmz, ufack ama

huzur kesi bir kr evimiz vard. (II) Babam, etrafna kays, kiraz, armut,
nar, asma aalar dikmiti. (III) Bazen kn o dar klmaz denen kar- Nesnel cmlelerde, beeniyi yanstan
l, frtnal gnlerinde bile onun sessizliine snrdk. (IV) Kar altndaki ayrntlar ve sanatl syleyi bulunmaz;
aalar, yeillenmi, iek am, meyveye durmu yaz aalar kadar gerekler deerlendirmeye yer verilme-
cana yaknd. (V) Ben ve kardelerim, onun dallarna tutunup dnyay den aktarlr.
seyreden kar taneciklerini drmeye kyamazdk.

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde anlatm nesneldir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. I. Kemal Tahir, romanlarnda tarih olaylara yer vermitir.

znellik, anlatcnn cmlede kiisel g-
II. Kemal Tahirin Devlet Ana roman Osmanlnn kuruluunu konu al-
rlere, olumlu veya olumsuz deerlen-
maktadr.
dirmelere yer vermesidir.
III. Kemal Tahirin betimlemelerinde sanatl syleyi, gerekleri glgede
brakmaz.

IV. Kemal Tahir, paragraflarn ksa cmlelerle kurmay tercih eder.

V. Kemal Tahir, 20. yzyl edebiyatmzn nemli dzyaz ustalarndan

biridir.

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde znellik vardr?

A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III.

D) III. ve IV. E) III. ve V.

3. (I) Karacaolan, 17. yzylda Gney Anadoluda Trkmen airetleri ara-

snda yaam bir airimizdir. (II) Halk iiri geleneinin en gl airi kabul slup, dille ilgilidir; air veya yazarn
edilir. (III) iirlerini drtlklerle ve hece lsyle sylemitir. (IV) Dili z duygu ve dncelerini anlatrken dilden
Trkedir denemese de olduka sadedir. (V) Kelimeler, onun dizelerinde nasl yararlandn gsterir.
daima olmas gereken yerde durur.

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde Karacaolann

slubundan sz edilmektedir?

A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

9
4. Aadaki dizelerin hangisinde yoruma yer verilmemitir?
Yorum, olumlu veya olumsuz deerlen-
A) Dalga dalga hcum edip pimanlklar
dirmedir. Sanatl syleyi de kiisel bak-
Unutuun o tun kapsn zorlar
yansttndan yorum kabul edilir.
B) Ve ruh atlan oklarla delik deik

Susmu ninnilerle gcrdyor beik

C) te doduun eski evindesin birden

Yolunu gzlyor, lamba ve merdiven

D) atsz bir ev, n yeil bir bahe

4
ocuklar oynuyor nnde gn boyunca

E) Bir el karmaya balar bohamzdan

Lavanta iei kokan kederleri

 CMLEDE ANLAM
KONU
TEST 3 Anlatm Bakmndan Cmleler

1. Aadaki dizelerin hangisinde dsel ayrntlara yer 4. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime atl-
verilmemitir? sa da znellik bulunur?

A) Atm sana doru yelkenlerimi A) Patavatsz bir beki bizi kapdan evirdi.

Rzgr ol da can evime esiver B) Alakgnll bir rman kysnda durduk.

B) Dalgalanan bayrakta onun sesi C) mer Seyfettinin gzel bir hikyesini okudum.

Bir bulut gibi stmzde dolar glgesi D) Yol makineleri kzgn bir rzgr eliinde homurduyordu.

C) kt merdivene yksek mi yksek E) Deerli konuklarmz yeni ii barnamzda arla-

yacaktk.
Mhlad sivri iviyi tak tak da tak tak

D) Hepimizin bir yan hilal gibi 5. Aadaki cmlelerin hangisinde nesnellik yoktur?
Bir gz vard stmzde gklerden A) Kasaba okulunda on retmen grev yapyordu.
E) Son yirmi adm uuyorduk B) retmenler, ders aralarnda mdrn odasnda top-
Almt herkes aln yazsn avucuna lanyordu.

C) Tarla ilerinden dolay kimi renciler sk sk devam-

szlk yapyordu.

D) Okulumuz, her ay sonunda velilere ynelik bir etkinlik

2. (I) Bir saat boyunca bulutlar seyrettim. (II) Gkyznn
dzenliyordu.
derinliinde kouyor gibiydiler. (III) Belli, bereket yamuru
yklydler. (IV) Suya hasret kalan topraklara akn ediyor- E) Kasabann durgun havas rencilerimizin gr sesiyle
lard. (V) Dudaklar susuzluktan atlam topraklara serap dalgalanyordu.
deil, umut gtryorlard.
6. (I) Gne birka dakika nce domutu. (II) Deniz, geveze
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde yo-
dalgalarn uyku karan sesinden rahatsz gibiydi. (III) l
ruma yer verilmemitir?
sessizliindeki kumsal, iki saat sonraki trenden habersiz,
dalgn uzanyordu. (IV) Taklar, iekleri, dev elenkleri
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
getiren kayklar ise enliin kokusunu alm grnyordu.
(V) Narin bir salnla, hareketli bir gn iin snma hare-
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 ketleri yapyordu.

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ya-

10 3. Aadaki cmlelerin hangisinde bir bilgi gereklik zar, kendisini anlatma katmamtr?
iinde aktarlmtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
A) ehrin iki kysn balayan kpr, bklm bir yay
gibi duruyordu gz bozucu, bulank sular zerinde.
7. Aadaki cmlelerin hangisinde znellik yoktur?
B) Bahar olunca kasaba iek pazar olur; insan, ister is-
A) Aalar, iekleri, glleri sevimsiz bir merakla inceli-
temez ayak uydururdu duygularna.
yordu.
C) Beli bklm evlerin bahelerinde yaananlara inat
B) Bahvan, ona Isparta glleri hakknda bilgi verecekti.
enlik iinde gller vard.
C) Yetimhanenin solgun ocuklar bizi mahzun baklarla
D) Havaalan yolu zerindeki evlerin duvarlar boyanm,
szyordu.
atlar koyu krmz kiremitlerle yenilenmiti.
D) Sekiz aylk bir ocuun glnden bile keder akyordu.
E) Yolun iki tarafndaki akasya aalar, bedava koku s-
nite

marlayan iekleriyle yolculuun yorgunluunu unut- E) Yetimhanenin somurtkan mdiresi ocuklar hanerler
turuyordu. gibi uyaryordu.
 CMLEDE ANLAM KONU
Anlatm Bakmndan Cmleler 3 TEST

8. Aadaki cmlelerin hangisinde kiisel grlere yer
verilmemitir?
A) k Veysel zaman zaman Ankaraya gelip bizim iin
trk sylyordu.
B) Halk iiri iinde Veysel, uzaktan birbirine benzeyen
kyler iinde baka bir kyd.
C) Veyselin iiri toprandan, halkndan ayrlmad gibi
insanlktan da ayrlmam.
D) Veyseli tandmda o, daha en gzel iirlerini syle-
memiti.
E) Veyselde Yunus Emreye ait bir olgunluk bulmak
mmkndr.
11. Aadaki cmlelerden hangisi slupla ilgilidir?
A) lk kitabndan bu yana onun iirlerini ve denemelerini
zenli bir okur tavryla okuyorum.
B) Yazar, halk hikyelerini derlerken sadece bir yrenin
kaynaklarna balanm.
C) Romanda olaylardan ok, kk bir evrenin mutsuz-
luu anlatlyor.
D) Neredeyse btn hikyelerimizde toplumdan bunal-
m kiilerin yaadklar konu ediliyor.
E) Romanlarmzdaki uzun cmleli, sonu gelmez betimle-
meler, bize divan nesrinden kalm.

9. (I) O gn yeni oda komumuz, odama bir kart brakm- Yldzl Soru 3
t. (II) Ertesi sabah da Ayal ile birlikte bana geldiler.
(III) Otuz yalarnda, temiz giyimli, hafif koku srn-
m, ince uzun yzl, gzleri birbirine yakn bir efendi (I) Hl karalama ktlara, dolm
a kalemle yazyorum.
(IV) Akll, kurnaz, alkan; vnmeyi, yeteneini satmay (II) Yanllar oaldka stn iziy
or, sonra da kd
bilen insanlardan olduu gzlerinden belli oluyor. (V) Her- buruturup atyorum. (III) Yeni k
d daha zenli ve
dikkatli kullanmaya abalyordum
kese kar terbiyeli davranmak ve akllca konumak iin . (IV) Bir sre sonra
yeni kadn st de iziklerle
sadece kk mavi gzlerini deil, ince uzun yzn de dolmaya balyor. (V)
Hastalk derecesindeki hassasiy
etlerim yznden ol-
epey zorluyordu. duka verimsiz ve yava yazyoru
m.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinden iti- Bu paradaki numaralanm cm
lelerden hangi ikisi
baren betimleme yaplmaya balanmtr? kantlanabilirlik asndan die
rlerinden farkldr?
A) I. ve II. B) I. ve III.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. C) II. ve IV.
D) III. ve V. E) IV. ve V.

11

10. Aadakilerin hangisinde anlatc yansz bir yaklam

iindedir?

A) Orhan Veli, Trk iirinin aristokratik duruunu bozdu.

B) Orhan Velinin dizelerinde ustalara zg ince bir alay

12. Aadaki cmlelerin hangisinde kiisel gre yer
verilmemitir?
vardr.
A) Kimi airler, iirlerini kendileri okumay tercih ederler.
C) Orhan Veli, mer Hayyamn baz drtlklerini Trke-
ye evirmitir. B) Nazm Hikmetin sesi olduka etkileyicidir.

D) Orhan Veli, iirimizi biimin dar kalplarndan kurtaran C) iir gzel olunca onu kt okuyan olmaz.
byk bir airdir.

4
D) Mzik eliinde okunmas iirin deerini azaltmaz.
E) Orhan Veli, iirle sokaktaki adam arasndaki antik du-
E) Baz saz sanatlar gnmzn elence sanatlar
var ykt.
dzeyindedir.
 CMLEDE ANLAM
KONU
TEST 3 Anlatm Bakmndan Cmleler
13. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatlanlar kantla-
nabilirlik asndan tekilerden farkldr?
A) Yahya Kemal, iir, makale ve aratrma yazlar kale-
me almtr.
B) Yahya Kemal, stanbulu tarih ykne uygun anlatma-
y baaran tek airimizdir.
C) Yahya Kemal, Ok iiri dndaki iirlerini aruz l-
syle yazmtr.
D) Yahya Kemal, ne iirlerini ne dzyazlarn kitap hline
getirmitir.
E) Yahya Kemal, gazel ve rubai biiminde de iir yazmtr.
14. (I) Kiralk Konak, Yakup Kadrinin Trk romanclna ka-
zandrd en baarl romandr. (II) Yakup Kadri, bu roma-
n yazarken henz Ahmet Haimin sanatl dzyazsnn 17. (I) Gmhane, Dou Anadolu ile Karadeniz blgesinde
etkisinden uzaklamamtr. (III) Cmleler, yer yer Os-
manlcann ar yk altndadr. (IV) Ama Tanzimat sonra-
s kuaklar atmas birok ynyle bu romanda o kadar
gereki yan yana gelmi ki (V) Onu okuyup da Naim
Efendinin kaybolan dnyasna zlmemek, Faik Efendi
ve Senihann yeni dnyasndan tiksinmemek elde mi?
Bu parada numaralanm cmlelerden hangileri sz
edilen eserin ieriiyle ilgilidir?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
12
15. Aadaki cmlelerin hangisinde deerlendirmeye yer
verilmemitir?
A) Karadenizdeki da yollarnn gzelliini anlatamam!
B) Karaca Maaras, kent merkezine 17 km uzaklkta.
C) Traverten havuzlar ve traverten basamaklar muhte-
em.
D) elalelerin kysndaki ieklerin bambaka hlleri
var.
E) Ormanclarn skc uyarlar olmasa burada konakla-
yabilirsiniz.
16. Aadaki cmlelerin hangisinde ayn kiiye ynelik
hem olumlu hem olumsuz eletiri vardr?
A) Hikyeleri alt yapsyla birer bayapt deerindeyken
karakterleri asndan gittike tekdzelemi.
B) Kendine zg teknikler denediinden onunla kendisin-
den ncekiler arasndaki ilgiyi bulmak kolay deil.
C) kinci Dnya Savann unutulmayan gnlerini gen
bir yazarn acemiliiyle romanlatrmaya alm.
D) Meknla karakter arasndaki ilgiyi kurmakta Mehmet
Rauf kadar baarl olduu sylenemez.
E) Romann nefes kesici ayrntlar iinde kendinizi 16.
yzyln stanbulunda sanmaya balyorsunuz.
yeil, gm misali bir ehirdir. (II) ine uzanan pek Yolu
gzerghndadr. (III) Adn zengin gm madeni ocak-
larndan alm. (IV) Tarihi, M 3000e kadar uzanyor.
(V) Birok uygarla ev sahiplii yapm.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisi
znellik-nesnellik asndan tekilerden farkldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Aadaki dizelerin hangisinde duygulara yer verilme-
mitir?
A) Hzn geldi ba keye kuruldu
Yoruldu yreim yoruldu ...
B) Anadoluda toprak daml bir evde
Glcemal stne trkler sylenir
C) Canm kurban iirin gereine, hasna.
erisine insan kokusu sinmi msralara vurgunum
D) Her ey ryor canm kardeim bu dnyada
Hatralar bile
E) stanbul deyince aklma Adalar gelir
nite
Dnyann en kt Franszcas orda harcanr
 CMLEDE ANLAM KONU
Anlatm Bakmndan Cmleler 4 TEST

1. (I) Orhan Kemal, toplumcu gerekiliimizin byk usta-
sdr. (II) Yaman bir soluk getirmi yaznmza; ykm-
zn, romanmzn snrlarn geniletmi. (III) Capcanl
tipler oluturan byk bir gzlemcidir o. (IV) Trkesi de
dneminin sosyal gerekilerinin en gzel Trkesidir.
(V) Roman ve yklerinde kyleri, kenar semtleri, iileri
anlatm.
5. I. Ordu, yeil doasyla Trkiyenin en gzel yreleri ara-
snda yer alr.
II. Bozkr yaam, insandaki sanat zevkini ldrr veya
tekdzeletirir.
III. Safranbolu evleri onarldktan sonra bu ilemize daha
ok turist geldi.

Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi Orhan IV. Zonguldak kmr demir elik fabrikalarnda yakt ola-
Kemalin slubuyla ilgilidir? rak kullanlmaktadr.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E )V.
2. (I) lkokulda bizi dnem sonlarnda yartryorlard. (II) Hep
ben birinci oluyordum bizim snfmzda. (III) Bugn o g-
zel gnleri hatrladka keke ocuk olsaydm, diyorum.
(IV) yk yarmalar dzenleniyor her yl. (V) imden
onlara katlmak gelmiyor nk hayatn eskisi kadar saf
ve insanlarn hesapsz olmadn biliyorum.
V. Hamsi av Karadeniz illerinin geim kaynaklar arasn-
dadr.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangi ikisi ka-
ntlanabilirlik asndan tekilerden farkldr?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.

Yazar bu parada numaralanm cmlelerin hangile-

Yldzl Soru 4
rinde duygularna yer vermitir?

A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.

(I) Akam vapurlar, Adalarn
kk iskelelerine te-
ker teker uram, klar seyrede
D) III. ve V. E) IV. ve V. ilerliyor. (II) Hava kararm, insa seyrede stanbula
(III) Ahmet Haimin dizeleri nlar sokakta ilerliyor.
Akam, yine akam, yine aka nlyor kulaklarmda,
3. (I) Lisede renciyken gecede bir roman bitirirdim.
m... diyor sanat.
(IV) telerden Yahya Kemalin, San
(II) Nedense her romanda alkuundan bir iz bulurdum. baktm aziz stanbul! dediini a dn bir tepeden
(V) stanbul ve akam yryor kar duyar gibi oluyorum.
(III) O zamanlar alkuu, gen kzlarn ba ucu kitabyd. mda el ele.
(IV) Sonradan anladm alkuunun aslnda romanlardan Bu paradaki numaralanm cm
lelerle ilgili olarak
aada verilenlerden hangisi yanl
bir roman olduunu. (V) Hatta onda bizim hayata bakm- tr?
A) I. cmlede, grlenler yorumlan
z ve romandan beklentimizi yzeyselletiren, daha doru- arak aktarlmtr.
B) II. cmlede, nesnel anlatma
su bizdeki derinlik eilimini ldren ynler tespit ettim. yer verilmitir.
C) III. cmlede, dorudan anlatm
yaplmtr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinden D) IV. cmlede, dolayl anlatma
bavurulmutur.
balanarak olumsuz eletiriye yer verilmitir? E) V. cmlede kiisel dnceler
dile getirilmitir.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 6. Mehmet Akifin stiklal Mar dndaki iirlerini kapsayan 13
Safahat yedi blmden olumaktadr.
4. (I) Edebiyatmz, ele alnan konular, kiiler ve mekn a-
sndan bir eitlilik kazanmaya balad. (II) Roman ve y- Aadaki cmlelerden hangisi znellik-nesnellik ba-
klerimiz bata olmak zere edeb rnlerimiz kelime ha- kmndan bu cmleye benzemektedir?
zinesi bakmndan da farkllat. (III) Bugn yazlan iyi bir A) Mehmet Akif, aruz lsn baarl bir ekilde kulla-
romanmzda gemite yazlandan daha ok kelime bul- nan esiz bir airdir.
mak mmkndr. (IV) Edebiyatmzn, olgunlua bir trl B) Mehmet Akif, iirlerinde yoksulluktan ve cehaletten
ulaamad alan, kukusuz eletiridir. (V) Eletirimiz, gn sz etmitir.
getike daha ok eseri kapsasa da edebiyat rnlerini
C) Mehmet Akifin manzum hikyeleri trnn en baarl
derinlemesine incelemekten uzaklayor.
rnekleridir.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisinde
D) Mehmet Akif, reticilii sanata zarar vermeden ile-

4
edebiyatmzn ierik bakmndan zenginletii anlatl-
yen bir airdir.
mtr?
E) Mehmet Akifin tasvirlerindeki gerekilik baka air-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. lerde yoktur.
 CMLEDE ANLAM
KONU
TEST 4 Anlatm Bakmndan Cmleler
7. Aadaki cmlelerden hangisinde kiisel gre yer 10. (I) Adana Erkek Lisesinde okuduum dnemde okulumu-
verilmemitir?
A) Yahya Kemalin dizelerindeki esiz gzellii Ahmet
Haimde de buldum.
B) Soru sormay, filozoflarn by Descartesten, lgn
snr tanmazl Voltaireden rendim.
C) Victor Hugo, iir ve oyunlarnn yannda roman da yaz-
m bir Fransz dnrdr.
D) Trk romancl, kahramanlarn tutumu bakmndan
bugn de zgrlememitir.
E) Trk romanclnn, dnyaya bir Flaubert bile kazan-
dramamas zerinde yeniden dnmek zorundayz.
8. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm nesnel
deildir?
A) Ah Biz dlek Aydnlar da Aziz Nesine ait bir eserdir.
B) Cumhuriyetin kuruluunun zerinden doksan yl geti.
C) spanyollar her yl Cervantes adna edebiyat etkinlikle-
ri gerekletirirler.
D) Abdlhak inasi Hisar, romanlarnda stanbulun eski
kk ve yal yaamn anlatmtr.
E) inasinin yeni Trk edebiyatnn gelimesindeki rol-
n grmemek yanltr.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14
9. Aadaki cmlelerin hangisinde tanm yaplmtr?
A) Trkiyede resim ancak Cumhuriyetten sonra modern
bir kimlik kazand.
B) Resim, gzlenen ya da dlenen gerei kalem veya
frayla yeniden oluturma sanatdr.
C) Resim sanatnda baarya ulamak iin akademik bir
eitim almak gerekmez.
D) Resim retmenlii blm lkemize pek ok ressam
kazandrmtr.
E) Ressamlar da dier sanatlar gibi halkn arasna k-
maktan ok zevk almazlar.
zun amurlu, berbat bir yolu vard. (II) Bir gn dersin skn-
tsndan kama gdsyle olacak ders esnasnda o yolu
anlatan bir karikatr iziktirmitim. (III) Arkadalarm gr-
dler ve onu bir gazeteye gtrmem iin bunaltc bir bask
uyguladlar. (IV) Onlarn srarna dayanamayp karikatr
Adanann Trk Sz gazetesine gtrdm. (V) Sezgileri-
min aksine gazete onu yaymlad, bylece karikatr sana-
tndaki ilk eserim benim dnyamn dna km oldu.
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili aadaki bilgi-
lerden hangisi yanltr?
A) I. cmlede, anlatm zneldir.
B) II. cmlede, tahmin anlam vardr.
C) III. cmlede, anlatm nesneldir.
D) IV. cmlede, neden-sonu ilgisi vardr.
E) V. cmlede, beklenmeyen bir durum anlatlmtr.
11. (I) Grdm yaplar hakkndaki grlerimi kk filere
yazyordum. (II) Zamanla Bizans tanmak iin bu konu-
daki belli bal Franszca eserleri de aratrmaya giritim.
(III) Kitaplar 13-14 yandaki bir ortaokul rencisinin az
bulunur kitaplara merak salmasna hayret ediyor, glm-
syorlard. (IV) Bo zaman bulduka stanbulun esiz g-
zellikteki ara sokaklarn dolamaya baladm. (V) Henz
fotoraflanmam nice eserimizin ksa bir sre nce tahrip
edildiini grp kahroldum.
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili aadaki bilgi-
lerden hangisi yanltr?
A) I. cmlede, anlatm nesneldir.
B) II. cmlede, ama anlam vardr.
C) III. cmlede, olumsuz bir eletiri vardr.
D) IV. cmlede, kiisel izlenimlere yer verilmitir.
E) V. cmlede, znt anlam vardr.
12. (I) Karikatr alanndaki ilk denemelerim, dergiler ve kitap
kapaklar oldu. (II) O yllarda bu iler olduka amatrce
ama olabildiine zenilerek yaplyordu. (III) Sergilerde
karikatr satlmazd. (IV) Hatta zel galerilerde bile ka-
rikatr sergisi almazd. (V) olarak bize sadece dergi
izimleri ve kitap kapaklar gelirdi.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
nite
bir deerlendirme yaplmtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 CMLEDE ANLAM KONU
Anlatm Bakmndan Cmleler 4 TEST

13. Aadaki dizelerin hangisinde yoruma yer verilme- 16. (I) Namk Kemal, Trk edebiyatnda romantizmin, snrsz
mitir? heyecann adamdr. (II) Edebiyatn neredeyse her alann-
da rn verdi. (III) Bu rnlerden sadece iir ve oyunlarda
A) Bir odamz vard etraf sarmak
deil, romanlarda da nefes kesen bir ak var. (IV) Bug-
Bostanlara bakan penceremiz nn okuyucusunun pek bilmedii Cezmiyi okurken ken-

B) Bu sevinli mutlu gnlerin dinizi gnll bir kou yarmasnda bulursunuz. (V) Ne
uzun cmleler ne de karmak betimleme paragraflar size
Vurur stmze usulca rkek
kitab braktrr.
C) Yiit srcleri tarihsel akn
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili aadaki bilgi-
iler, evren kovannn arlar lerden hangisi yanltr?

D) dn m darda narin aa A) I. cmlede, tanm yaplmtr.

Yoksa hrszlardan m korkuyorsun? B) II. cmlede, anlatm nesneldir.

E) Bulutlar imdi insanlarn koynunda C) III. cmlede, anlatm zneldir.

Sabahleyin savuurlar bacadan D) IV. cmlede, yoruma yer verilmemitir.

E) V. cmlede, slupla ilgili bir eletiri vardr.

14. Aadaki cmlelerin hangisinde sz edilen yazarn
slubuna ynelik bir eletiri vardr?

A) Fakir Baykurtun roman ve hikyeleri konu bakmn-

dan Orhan Kemalin kt bir taklidi gibidir.
17. Aadaki cmlelerin hangisinde yansz bir tutum sz
B) Orhan Pamukun Kar romannda Karsla ilgili gerek-
konusudur?
leri eksiksiz aktard sylenemez.
A) Memduh evket Esendaln hikyelerinde derin bir
C) Yaar Kemalin kimi paragraflarnda kendisini yapay
kltrn yansmas vardr.
bir Anadolu dili konusunda zorlad aka grlmek-
tedir. B) Orhan Velinin baz dizeleri iir merakls bir gencin ka-
ralamalarndan baka bir ey deildir.
D) Peyami Safa, psikolojik roman trnde doruu bulmu
tek yazarmzdr, diyemem. C) Oktay Rfat, Orhan Velinin nnde olsa da onun gl-
gesinde kald.
E) Tanpnarn iyi romanc olduunu sylesem de o de-
erde bir air olduunu syleyemem. D) Yaar Kemal, eserlerinde ukurova yresi kylerini ve
tarm alanlarn anlatm.
15
15. (I) Bir hesap yaptm: Seilmi Hikyelerde yetmi dokuz E) Necip Fazln hece lsn kullanmadaki ustal ye-
yeni ykc tantmm. (II) Bunlardan otuz sekizi sonra- teri kadar anlatlmamtr.
ki rnlerinde de zgnl koruyarak nl birer yazar
olmu. (III) Bugn kimisi hl yk yazyor, kimisi tiyatro
veya sinema alannda alyor. (IV) Bana yk gnderen-
ler arasnda rastlantsal bir zgnlk tutturup bende hak-
sz bir umut oluturanlar da oldu. (V) Onlardan da yk- 18. Aadaki cmlelerin hangisinde znellik yoktur?
cnn yeteneinin anlalmas iin bir srece gereksinim
A) Mallarme, Batnn en byk airlerindendir.
olduunu rendim.
B) Cahit Stk Ya Otuz Be iiriyle dl almtr.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangilerinde
kiisel gre yer verilmemitir? C) Ahmet Haimde yapaylktan uzak bir hzn var.

A) I. ve II.

B) I. ve III.

D) III. ve V.
C) II. ve V.

E) IV. ve V.

D) Orhan Veli, iirle alay eder gibi yazm dizelerini.

E) Memleket iirinde Han Duvarlar hl almad.

 7.
fasikl

A N LAM
MLE D E
C
estleri
nite T
 CMLEDE ANLAM
NTE
TEST 1
1. (I) iir, Orhan Velinin ise o iiri okumamsam da onun
gzel olduunu bilirim. (II) Orhan Veli, iire sradan insan
katan ilk byk airimizdir. (III) Bakanlk, onu yeteri ka-
dar nemsemese de okuyucu onun deerinin farkndadr.
(IV) Bunun iin en ok okunan airlerimiz arasnda yer
alyor. (V) yi bir tantm yaplnca Batnn okuyucusu da
onu tanr.
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili olarak aada-
kilerden hangisi sylenemez?
A) I. cmlede, n yarg anlam vardr.
4. (I) Her birimiz toplumu oluturan bir tulayz. (II) Herkes
bir ekilde topluma balanm, toplumun deerlerini be-
nimsemi. (III) Manav eksik tartmamas gerektiini, st
ste su katamayacan bilir. (IV) Buna ramen toplumsal
huzurun salandn syleyemeyiz. (V) Ancak bu huzur-
suzluk ortam da insann lehinedir. (VI) nk huzurun
drt drtlk olduu bir ortamda aray durur, dolaysyla
gelime olmaz.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi ken-
disinden bir nceki cmleyi rneklemektedir?

B) II. cmlede, nesnel bir tanmlama yaplmtr. A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

C) III. cmlede, yaknma anlam vardr.

D) IV. cmlede, karlatrma yaplmtr.

E) V. cmlede, koul anlam vardr.

2. (I) Son ektiimiz filmi drdnc kez izledim. (II) Sanrm 5. Aadakilerin hangisinde birinci cmle, ikinci cmle-
daha birok kez izlemem gerekir. (III) Bu, izleyicilerimizin de anlatlanlarn gerekesini aklamaktadr?
dier filmlerimizden daha ok beendii bir alma oldu.
A) Fabrikalar geliigzel ina edildi, tarm alanlar darald.
(IV) Bu etkileyicilii salayan unsurlar bir bir bulup de-
erlendirmem gerekir. (V) Ne de olsa insan, bakalarnn B) Ktphane iki haftadr kapal, grevlisi emekli olmu.
bulduklarndan te kendi bulduklarn nemser ve baka
C) Avclk yasaklanmal, avclar doal yaam tehdit edi-
almalarda deerlendirir.
yor.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangilerin-
D) Mektubun pazartesi verilecek, pazar gn posta da-
de karlatrma yaplmtr?
tm yaplmyor.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
E) Bierdverler, bu yl iyi i yapacak; btn tarlalar ekil-
D) III. ve V. E) IV. ve V. mi.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
2
3. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatcnn duygula-
rna yer verilmemitir?

A) Kaderine terk edilen eserlerin hazin hikyelerini yaz-

6. (I) Her iirde bir deneme gizlidir. (II) Her denemeden bir
mak istedim.
iir kar. (III) Oysa ne air deneme yazmaya alr ne
B) O viranenin mahzun, korunaksz hlini fotoraflarla de deneme yazar cmlelerinin arasna dize serpitirir.
belgelemek istedim. (IV) Biri sadece dize sralarken dieri cmlelerle ryor
syleyeceklerini. (V) kisini birbirine yaklatran, edeb
C) En vahim durum, mzeyi gezmek isteyenlerden cret
rnlerin ayn kaygnn rn olmasdr.
almamzdr.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi
D) O harika atmosferi tekrar solumak iin iki yz kilometre
Btn iirlerde bir denemeye konu olabilecek z vardr.
yol aldm.
cmlesine anlamca en yakndr?
nite

E) Tarih eserlerin fotoraflar nternet zerinden de bize

ulamt. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 CMLEDE ANLAM NTE
1 TEST

7. Bilim, geleneklere ballkla gelimelere ak olma zihni- 10. Aadaki dizelerin hangisinde t anlam vardr?
yetlerini uzlatrp badatrabilecek en deerli uygarlk
A) Bir ulu ay vardr, ortadan akar
kaynadr.
Gzelleri her gn balara kar
Aadakilerden hangisi anlamca bu cmleye en uzak-
tr? B) Tebrizin evresi dadr, meedir

A) Bilimsel alma, gemiten kopmadan gelimeyi sa- inde oturan beydir, paadr
lama etkinliidir. C) Derken dallardan, lk iniveren akamlar
B) Bilimsel bir yenilik yapmak, gelenekle elimek anla- Evine dnen babam, camda bekleyen annem
mna gelmez.
D) Dilini gzetle, gzn gzetle
C) Bilim gelimeyi salarken gelenei ortadan kaldr-
Boazn gzetle, helal ye, az ye
maz.
E) Kimden sz iitmi, dm yzne
D) Bilim, gemile uzlamay deil, mcadele etmeyi ge-
rektirir. Keder yakmayan simaya bakn

E) Bilim, gelenek konusunda ykc deil, gelitirici bir yol

edinir.

8. (I) Kahve kelimesi Arapa kahva kelimesinden gelir.

11. Aadaki cmlelerin hangisinde kuku anlam var-
(II) Bu kelimenin Habeistandaki Kaffa blgesinden gel-
dr?
dii sanlmaktadr. (III) Kaynaklarda kahve ekirdeinin ilk
kez 10. yzyl balarnda Habeistanda ekmek olarak A) Bu olaanst dizeleri kendisi yazm olamaz, baka-
kullanldndan sz ediliyor. (IV) O dnemlerde kahve e- sndan almtr.
kirdekleri nce kavrulup sonra deirmende ekirdek tozu
B) Gen airlerin bakalarna yknmelerini yadrgam-
hline getirilirmi. (V) Bu tozun un gibi ekmek yapmnda
yorum.
kullanldn sylemek bugn iin akla aykr grnse de
bu, o gnlerin bir gereiymi. C) Her airin zgn bir izgiye ulamas beklenemez.

Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisinde D) air yalandka gemite yazdklarn tekrarlar.

tahmin anlam vardr? E) airle okuyucu arasndaki ba, zamanla deiir.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

9. Aadaki cmlelerin hangisinde zveri anlam var-
dr?
A) Hastanemizin eksiklerini gidermek iin baka kurum-
larla yardmlaacaz.
B) Hasta saysndaki arta bal olarak yeni personel al-
maya alacaz.
C) Hastalar madur etmemek iin hafta sonu cret alma-
dan nbet tutuyoruz.
D) Hekimlik, ar bir rencilik dneminin ardndan gelen
3
12. (I) Yunus Emre, 13. yzyln ikinci yars ile 14. yzyln
balarnda yaamtr. (II) Yaamyla ilgili, elimizde ayrn-
tl bilgi yoktur. (III) Anadoluda Yunus Emreye ait olduu
iddia edilen pek ok mezar vardr. (IV) Bu durum o byk
airin Anadolu halk tarafndan ne kadar sevildiini ve sa-
hiplenildiini gstermektedir. (V) iir sanatnn doruunda
olan iirlerinin gnmze kalmasn da bu sevgiye borlu-
yuz.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangi ikisi
kantlanabilirlik asndan tekilerden farkldr?

4
zevkli bir meslektir.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
E) Grevini eksiksiz yapan bir hekim ne olursa olsun top-
lum tarafndan sevilir. D) III. ve V. E) IV. ve V.
 CMLEDE ANLAM
NTE
TEST 1
13. (I) Ovann kzllnda, yirmi adm kadar tede duran ikin 16. Aadaki cmlelerin hangisinde koul anlam yok-
brl, boylu bir ksrak grdk. (II) Gmten yelesi boy- tur?
nuna dklm, parlyordu. (III) Galiba birka saattir orada
A) Keke sorunsuz bir ekilde lisansm alsam.
duruyordu. (IV) Havann karardnn, ay ve evresindeki
yldzlarn gndz tnelinden kp mavi g sslediinin B) Snav kazansa da abas boa gitmese.
farknda deildi. (V) Arkadalarmzdan birinin seslenme- C) Telefon etse de merakmz giderse.
siyle bulunduu yerden uzaklat.
D) Anlattklarm not alsa da unutmasa.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
E) Spor yapsa da kilo derdinden kurtulsa.
betimleme yoktur?

A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.

D) III. ve V. E) IV. ve V.

14. (I) Sabahn keyifli serinliinde yola kmtk. (II) Yola sar-
kan dallarn yapraklarndaki damlacklar daha dmemi-
ti. (III) Arabann ak penceresinden hem yeni canlanan
17. (I) Mezun olduum yabanc lisenin 1900lerin banda de-
yeillii seyrediyor hem da havasn kokluyorduk. (IV) K-
iik lkelerde krka yakn karde okulu vard. (II) Bugn,
n kayak merkezi, yazn keyifli piknik alan Kartalkayaya
yanlmyorsam onlardan sadece alts kald. (III) Aradan
gidiyorduk. (V) Kn karlar altnda grdmz o harika
neredeyse yz yl gemi. (IV) Zaman, o okullarn otuz
yeri yazn bandaki hliyle de grmek ve orada keyifli bir
drdn yuttu. (V) nk o okullar besleyen eitim ak
gn geirmek istiyorduk.
da ekonomik imknlar da tkendi.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
birden ok duyuya seslenen ayrnt vardr?
tahmin anlam vardr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

15. (I) Gerek sanat, eserini u veya bu yasann basks

altnda ekillendirmez. (II) Onun kalem veya frasnda
kendisini duyuran bir baskdan sz edilemez. (III) Sanat- 18. Aadaki cmlelerden hangisi nesnellik-znellik ba-
, duygu ve dncelerini anlatmadka rahat edemez. kmndan tekilerden farkldr?
(IV) Bu da onun kendisini her tr basknn etkisinden uzak
A) Bu eserde Osmanlnn son dnemi anlatlyor.
tutmasn gerektirir. (V) Sanat, basky yok sayar, bask-
ya aldr etmez. B) Yazar olaylar arasnda ilgi kurmakta baarldr.

Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi Sa- C) yknn kahramannn zamansz lm zcdr.

nite

nat zgrdr. cmlesine anlamca yakn deildir?

D) Binann el ii kaps, bir marangozluk harikasyd.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Bahede narin ve dost bakl kiraz aalar vard.

1. (I) Yaynevimiz, yayn dnyasna dokuz yl nce adm att.
(II) Trk tarihinde sadece yz yllk bir gelenee sahip aka-
demik yaynclk birikimini farkl bir anlayla gelitirmeye
alt. (III) zgr ve eletirel dnceyi temel alp niver-
site yaynclna katkda bulunmay hedefledi. (IV) Bugn,
hedefimize byk lde ulamann gururunu paylayo-
ruz. (V) imdiye kadar tarih, hukuk, ekonomi, felsefe gibi
ana balklar altnda 250yi akn kitap yaymladk.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
sz edilen yaynevinin amacna yer verilmitir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. air, okuyucunun bilgisini de grgsn de artrmaya a-
lmyor; ----
Bu cmle dncenin akna gre aadakilerden
hangisiyle srdrlr?
A) gemite yaananlar tarih nesnelliiyle aktaryor.
B) okuyucuya hayatn farkl alanlaryla ilgili t veriyor.
C) onda bir sanat zevki oluturmakla yetiniyor.
D) yaamla ilgili deneyimlerini okuyucuyla paylayor.
E) okuyucunun dnce ve davranlarn deitirme a-
bas veriyor.
3. (I) Yazar, bu eserde gerek anlamda ustalk rnei sun-
mu. (II) Gittike gzelleen diliyle esiz bir roman orta-
ya karm. (III) Roman, konusunu 13. yzyldan alyor.
(IV) Ama o, bugnn insan olduunu unutmadan evren-
sel bir anlayla dn bugne tayabilmi. (V) Okuyucu-
nun bu esere balanacandan kukum yok.
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili olarak aada-
kilerden hangisi sylenemez?
A) I. cmlede, beenme anlam vardr.
B) II. cmlede, aamal bir durum sz konusudur.
C) III. cmle, eserin ieriiyle ilgilidir.
4
D) IV. cmle, slupla ilgilidir.
E) V. cmlede, n yarg anlam vardr.
CMLEDE ANLAM NTE
2 TEST
4. (I) Agrigento, bir liman kenti ama yerleim yerleri ile de-
niz arasnda mesafe var. (II) Sahile ulaabilmek iin yem-
yeil bir doa iinde gzel bir yolculuk yapmanz gerekir.
(III) Sahilinde yrmek de gerekten keyif verici. (IV) Ne
var ki iletme sahiplerinde Trk misafirperverliini aramak
bouna (V) Somurtkan eflerin hizmet verdii lokantala-
rnda kendi kendinizi arlyor saylrsnz.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinden
balanarak yaknmaya yer verilmitir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. Trk romancl 19. yzyln ikinci yarsnda taklitle bala-
msa da ----
Bu cmle, dncenin akna gre en iyi ekilde aa-
dakilerin hangisiyle srdrlr?
A) 1940tan sonra ar ar ekillenmeye balamtr.
B) ancak 20. yzyln banda Servetifnun yazarlaryla
kendi izgisine oturabilmitir.
C) ok baarl bir grafik izememitir.
D) Namk Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem gibi aydn
yazarlar bu trde nemli eserler vermilerdir.
E) romanclmz, yaklak yz elli yl nce eviri eserler-
le gndeme gelmitir.
5
6. (I) Yazar, be yl sonra yazd bu romannda Trkiyenin
70li yllarna ayna tutuyor. (II) Yakn tarihimizin alkantl
dnemlerinden birinin geni bir panoramasn verirken ba-
rnamad bir toplum iinde yolunu izemeyen bir gencin
skntlarn ne karyor. (III) Kiilerinin hayat zerinden
bir dnemin btn ilikilerine k tutuyor. (IV) Ataszleri
ve deyimlerle baka bir tat kazanan roman bir nehir gibi
akyor. (V) Anlalmayan hibir ayrnt yok ancak yavanlk
da sz konusu deil.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangileri
sz edilen kitabn ieriiyle ilgili deildir?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
 CMLEDE ANLAM
NTE
TEST 2
7. I. Sze sanat katmak, sz gereksiz kelimelerden arn- 10. Yeni bir air kendisinden ncekileri yorumlayarak g bi-
drmaktr. riktirebilir fakat ----

II. Sz gerektii kadar kelimeden olumusa sanat dee- Bu cmle dncenin akna gre aadakilerden
rine sahiptir. hangisiyle srdrlebilir?

III. Sanatl szn, anlamca akta kalan kelimeler ierme- A) bakalarnn iirini anlamak iin zaman harcayamaz.
si kanlmazdr.
B) kendi iir izgisini kendi imknlaryla oluturamaz.
IV. Sanatl sz syleme merak, yazarn dncelerini
C) bakalarnn iir birikimi zerinde younlaarak airlik
doru anlatmasn engelleyebilir.
yeteneini gelitirebilir.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde an-
D) onlarn iirini taklit etme yoluna bavuramaz.
latlanlar anlamca birbirine yakndr?
E) iirini olutururken onlardan yararlanmak zorundadr.
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.

D) II. ve IV. E) III. ve IV.

8. (I) Trk hekimleri, Batdaki meslektalaryla benzer bir

eitim aldklar gnden bu yana hzla ilerliyorlar. (II) Ge-
lecekte, insanl tehdit eden hastalklara are bulacak-
larndan kuku duymuyorum. (III) Ama kazan hrs in-
sanmzn, doktorlarmza ynelik bakn deitiriyor.
(IV) nsanmz, doktorlar para kazanmaktan baka bir
kaygs olmayan kiiler olarak gryor. (V) Bu gr de-
itirmek hi kukusuz doktorlarmza dyor.
11. (I) Kamera vicdana yakndr. (II) Ben, bunun iin gerek-
lere yneliyorum. (III) Savalar da insanln yararna
gerekleen olaylar da sorumluluk bilinciyle anlatyorum.
(IV)Kendimle gerek arasna dlerimi koymuyorum.
(V)Her ey gzlerin grd gibi romana girsin, istiyo-
rum.

Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi ken-

gven anlam vardr? dinden nceki cmlenin sonucu durumundadr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6

9. Yazar ve airlerin biyografilerini yazanlar, ---- kimi nlleri

atlayp ceviz kabuunu dolduracak bir hikyesi olmayan-
larn hayatn kaleme alabiliyor.
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilmelidir?
A) tarafszln koruma kaygsyla
B) btn edebiyat ustalarna yer vereceim derken
12. Kutadgu Bilig, 1069 ylnda, Yusuf Has Hacip tarafndan
I II
mesnevi biiminde yazlm ve devrin hkmdar Tabga
III IV
Bura Hana sunulmu paha biilmez bir eserdir.
V

C) kiisel dostluk veya dmanlk yznden Bu cmledeki numaralanm szlerden hangisi atlr-
sa anlatmn nitelii deiir?
D) tannm isimleri ne karmaya alrken
nite

E) hayat hikyelerinden ok bilinme zerinde younlar- A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

ken
 CMLEDE ANLAM NTE
2 TEST

13. (I) Ozon, atmosferde ok nadir bulunan zehirli bir gazdr. 16. Aadaki cmlelerin hangisinde sezgi anlam var-
(II) yle ki atmosferdeki her on milyon moleklden sade- dr?
ce ozondur. (III) Yzde doksan on ile elli kilometre
A) Sanrm bu makaleleri yaymlamadan ok nce yaz-
irtifadaki stratosfer tabakasnda bulunur. (IV) Bu younlu-
m.
undan dolay buras ozon tabakas olarak adlandrlr.
(V) Ozon tabakas gnein zararl nlarna kar, btn B) Trende bir aksiliin kacan bir gn ncesinden
canllar bir kalkan gibi korur. hissetmitim.

Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde C) Yirmisini am bir gen olarak ne diyeceimi biliyor-
ozonun yararndan sz edilmektedir? dum.

D) artlar bu kadar zorlamasaydk onlarla anlaabilirdik.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) Kitapta baz hatalarn bulunduunu yayncya da sy-
lemitim.

14. (I) Sicilya, evresindeki Malta ve Tunustan ok farkl.

(II) Tarihi dokusu insani bilinle ok iyi korunmu. (III) Ada-
nn yaplarnda volkanik snger talar kullanld iin yer-
leim alanlarna koyu kuruni renk hkim. (IV) Tuhaf ama 17. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm nesneldir?
yerleim alanlar Etna Yanardandan uzaklaacana
A) Reat Nuri Gntekin, roman, hikye, oyun ve gezi kita-
ona doru geniliyor. (V) Adann topra ok bereketli, her
b yazmtr.
yer narenciye baheleriyle sslenmi.
B) Reat Nuri Gntekin, Trk edebiyatnn en nemli ro-
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
manclarndandr.
beklenmeyen bir gelimeyle karlald anlam var-
dr? C) Reat Nuri Gntekinin tiyatro oyunlarnda baarl ol-
duu sylenemez.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
D) Reat Nuri Gntekin, Anadolu Notlar adl eserinde
Anadolunun gereklerini en iyi ekilde yanstm.

E) Reat Nuri Gntekinin Yaprak Dkm adl roman-

n okumaya deer bulmuyorum.
15. Yazarn hikyeleri, konusunu Anadolunun zengin yaa-
mndan almasna ramen ok okunmuyor.
7
Bu cmle aadaki cmlelerden hangisinin bana
getirilemez?

A) nk okuyucunun hikyede arad sadece ierik de-

18. (I) Ahmet Haimin iirlerini ilk kez, lise birinci snfta oku-
ildir.
dum. (II) O zamanlar onu ok skc bulmutum. (III) Sonra
B) Demek ki konu, okuyucuyu esere balamak iin yeterli onu yal bir edebiyat retmenimizin insann yreine
olmayabilir. ileyen sesinden dinledim, bylendim. (IV) Byk aire
hakszlk ettiimi anladm. (V) Merdivenden balayarak
C) Ne var ki ierik renkli olmaynca okuyucu hikyelere
onun iir kkne yeniden konuk olma ansn elde ettim.
ilgi gstermiyor.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
D) Yazar, iyi malzeme toplamsa da bu malzemeyi ge-
yazar anlatma duygularn katmamtr?

4
rektii gibi ileyememi.

E) Galiba okuyucu, yazarn dilini anlamakta glk eki- A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
yor.
 CMLEDE ANLAM
NTE
TEST 3
1. air, okuyucusuna iiri her okuyuta yeniden yazma ola- 4. Sadece geni bir evreyi ilgilendiren, herhangi bir alanda
na verebilmelidir. eser vermi, bir almasyla az ok belleklerde yer edin-

Aadakilerden hangisi anlamca bu cmleye en ya- mi nl kiiler biyografi konusu olur.

kndr? Bu cmleden yola klarak aadakilerden hangisi-

A) iir, kendisinden nce yazlanlardan uzaklatka kal- nin biyografi almasna konu olmann koulu oldu-

c olur. u sylenemez?

B) Okuyucunun iire ykledii hibir anlam airin amala- A) Tannma

d anlam deildir. B) z brakma

C) iir, farkl anlalmalara ak bir anlam zenginliine sa- C) Yapt sahibi olma
hip olmaldr. D) Toplumu ilgilendirme
D) iir, okuyucunun grleri dikkate alnarak kaleme E) Yal veya lm olma
alnmaldr.

E) air, iire farkl bir anlam ykledike iir onun duygula-

rn yanstmaktan uzaklar.

2. (I) iirle ok uramadm. (II) Yeteneimin iir iin ok el-
verili olmadna inanyordum. (III) zellikle iir eletirisi
zerinde younlatm. (IV) Pek ok airimizin yazdklarn
deerlendirdim. (V) Zaman zaman onlara zenerek gzel
dizeler syleyebildiimi grdm. (VI) Bu dizelerin ou
gnlmn sayfalar arasnda dank olarak duruyor.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi ken-
disinden nceki cmlede anlatlanlarn nedenini ak-
lamaktadr?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
5. iir, sadece iir olsun diye yazlr; bir sorunu anlatmak is-
teyen baka bir tr denesin.
Aadakilerden hangisi anlamca bu cmleye en ya-
kndr?
A) iir, dier edeb trlerden farkl olarak geliigzel yaz-
lnca sanat deeri edinir.
B) iir, duygular dier trlerden daha etkileyici bir anla-
tmla aktarr.
C) iir, bir sanat rn oluturmaktan baka bir amala
yazlamaz.
D) iir, baka trlere benzedike sanatsal deerini kay-
beder.

E) iir stnln, znn neminin yannda syleyi

gzelliinden de alr.
8

3. Aadakilerin hangisinde ayra iindeki kavramn

anlam birlikte verilen cmlede yoktur?

A) Sanatn incelikleri renilmeden sanat olunamaz.

(Koul)
6. Lafla peynir gemisi yrmez.

B) Devlet kurumlar tiyatroyu destekleseydi tiyatromuz bu Aadakilerden hangisi anlam bakmndan bu atas-
durumda m olurdu? (Yaknma) zne daha yakndr?

C) Keke o kk kr evini satmasaydm da kendime has A) Bal demekle az tatlanmaz.

bir ev olarak kullansaydm. (Hayflanma)
B) Sz gmse skt altndr.
D) Yal airler okuyucudan uzaklasa da okuyucu onlar-
C) ki dn, bir syle!
dan uzaklamaz. (Dilek)
nite

D) stediini syleyen, istemediini iitir.

E) evirdiiniz dizinin ekonomik sorunlardan dolay yar-
da kesileceini hissetmitim. (Sezgi) E) Bo f ok langrdar.

7. (I) in banda bir ehrin kitabn yazmak gibi bir amacm
yoktu. (II) Sivasta yaymlanan bir dergide yaymlanmak
zere rahat okunabilir bir ocukluk hatras kaleme almay
dnmtm. (III) Kzlrmak kysndaki keyifli ocuklu-
umu anlattm ilk yazy bitirdiimde anlattklarmn bit-
mediini fark ettim. (IV) Zamanm boldu, keyfime gre ya-
zyordum. (V) Bu da yazdklarma tahmin ettiimden daha
byk bir nitelik kazandrd.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
tasar anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. (I) Artvin, oruh nehri, dik yamal uzun vadileri, 3900
metreye kadar ykselen birbiri ardna sralanm yksek
dalar ile grlmeye deer bir turizm yresidir. (II) avat
ilesinde bulunan Karagl-Sahara Mill Park ierisinde
bulunan avat Karagl ve Borka Karagl birer dnya
harikasdr. (III) Efeler-Gorgit Tabiat Koruma Alan esas
olmak zere Camili yresi UNESCO tarafndan biyosfer
rezerv alan olarak belirlenen Trkiyedeki tek blgedir.
(IV) Kakar ve Karal Dalarnda dac kulplerine ait
kamplar vardr. (V) oruh Nehri ve Barhal aynda rafting
ve kano gibi akarsu sporlar yaplmaktadr.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangilerinde
yoruma yer verilmitir?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
9. (I) Ben, yazdklarmla insanlarn karsna kyorum.
(II) nemli olan, insanmn ve corafyamn hikyesini an-
latmamdr. (III) Daha gzel, daha olumlu yklerle karn-
za kmak iin urayorum. (IV) Kltrmzn ar bir bu-
nalm geirdii u kurak ortamda bir aa dikip tutturmaya
alyorum. (V) Engellerle karlaacamdan eminim
ancak bu engeller yazma isteimi olumsuz etkilemeyecek
diye dnyorum.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
4
n yarg anlam vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
CMLEDE ANLAM NTE
3 TEST
10. (I) Az inde Dil Gibi adl yk kitabmla Sait Faik
dl yarmasna katldm. (II) Sait Faik dllerinin
d gerekleri yazan krsal kesim yazarlarna verilme-
diini biliyordum. (III) dl kazanmay ummuyordum.
(IV) Ama yazdklarmn daha nce dl alan pek ok eser-
den stn olduundan da emindim. (V) Bu yl hibir esere
dl verilmemesi beni artt.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
karlatrma yaplmtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. (I) Ozan, halk dilini, deyimleri ustalkla kullanyor. (II) Ge-
leneksel halk iirinin sesine, trlerine yeni boyutlar ekliyor.
(III) Szckleri yerli yerinde kullanyor. (IV) Gnceli, vuru-
cu sanat gereine dntrmede usta. (V) Yaadmz
dnemin gzellemelerini Yunus Emre sadeliinde, Kara-
caolan lirizminde sze dkyor.
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili olarak aada-
kilerden hangisi sylenemez?
A) I. cmlede, nesnellik vardr.
B) II. cmlede, airin iire yenilikler getirdii anlam var-
dr.
C) III. cmlede, yoruma yer verilmitir.
D) IV. cmlede, olumlu bir deerlendirme yaplmtr.
E) V. cmlede, znel bir karlatrma yaplmtr.
12. (I) lk iirlerim 1966 ylnda yaymland. (II) O iirlerimde
ky ve kasaba insanlarnn skntlarn anlatyordum.
(III) Sonra Trk ve dnya iirinin kaynaklarna ynelik
aratrmalar yaptm. (IV) iirlerimde insann i gerekleri-
ne arlk vermeye baladm. (V) Dilim de Anadolu insan-
na zg yapsndan stanbul Trkesine doru bir deiim
geirdi.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangilerinde
air, iirlerinin ieriiyle ilgili bilgi vermitir?
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) II. ve V.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
 CMLEDE ANLAM
NTE
TEST 3
13. (I) Yazar, yklerinde kasaba ve kent insannn yaamla-
rndan ayrntlar, ince gzlemler, duyarlklar izip getiriyor.
(II) nsan ilikilerindeki kmazlar, umutsuzluklar baary-
la veriyor. (III) Kendisi ky kkenli. (IV) Ama Haydar Paa
Lisesinde okuduu iin yklerinde stanbul Trkesini iyi
kullanyor. (V) Tiyatro oyunculuu yapmas da diline ak-
lk ve akclk kazandrmasnda etkili olmu.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangileri
slupla ilgilidir?
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) II. ve V.
16. (I) Bakrkydeki huzurevinde grdm kfe Nihal,
bitkin, lm bekleyen, mutsuz bir kadnd. (II) Onu iir-
lerinden tanyordum. (III) Gel, rya bile olsan, bir glge
bile olsan dizesi uzun zamandr dilimdeydi. (IV) iir ya-
zamyordu, Bizi kzl kalbine ekti akam sular dizesini
bile mrldanamyordu. (V) airlerimizin deerini bilen bir
toplum olsaydk byle gzel dizeler yazan airleri huzu-
revlerine mahkm eder miydik?
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
sitem anlam vardr?

D) III. ve V. E) IV. ve V. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

14. (I) almak, insana sunulan en byk gzelliklerdendir.

(II) Hi kimsenin almad bir dnya dnebilir misi- 17. Aadaki cmlelerin hangisinde n yarg anlam var-
niz? (III) Eskiden kadnlar bo kaldklarndan ok dedi- dr?
kodu yapyorlarm. (IV) almak, insan bo szden de
A) Bu hafta sonu salonumuzda bir fotoraf sergisinin a-
gereksiz kavgalardan da uzak tutar. (V) Herkese i bulu-
l yaplacak.
namadndan kahvehaneler gn boyu konuup oynayan
koca koca adamlarla dolu imdi. B) Kimse, bir pazar gn evinden kp da bir resim ser-
gisinin alna katlmaz.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangilerinde
neden-sonu ilgisi vardr? C) Trkiyede modern sanatn byk bir gelime iinde
olduu dnlyor.
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) II. ve V.
D) Fotorafn sanat iinde olup olmad, yakn bir dne-
D) III. ve V. E) IV. ve V.
me kadar tartlyordu.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
E) Sergide fotoraf sanatna ilgi duyan sanatseverlerle
karlaacam umuyorum.

10
15. Aadaki cmlelerin hangisinde ama anlam var-
dr?

A) air olamayacam anladm ilk anda iirle urama-

y braktm.
18. Sylei yazar, kendisiyle deil, karsndakiyle konuur
B) Bu iiri, edebiyat retmenimden dl almak zere gibi yazmal; kendi grnn farkl ynlerini karsnda-
yazmtm. ki adna sorular sorarak samimiyetle anlatmal; gereksiz
syleyilerden, birbirini rten dnceleri bir arada ver-
C) nsandan sz ederken sevgiden sz etmemek doru
mekten kanmal.
olur mu?
Bu cmlede sylei tryle ilgili olarak aadaki zel-
D) Gen airler, gelenei bilmedikleri iin kendilerini b-
liklerden hangisine deinilmemitir?
yk sanyorlar.
nite

A) Doallk B) Yalnlk C) Tutarllk

E) Trk edebiyat her zamankinden daha durgun bir d-
nem yayor. D) Gncellik E) tenlik
 1. Ressamlarmz, kendi lkelerinin olanaklarna bir trl ynelmediler ki cmlesinde yaknma anlam (vardr/yoktur)

2. Sinema, btn sanatlardan yararlanp sanat olmayan bir grsel etkinliktir. cmlesinde tanm ----. (yaplmtr/yaplmamtr)

3. Melih Cevdetin yazdklarna iir demek iin iirin tanmn deitirmek gerekir. cmlesinde anlatm ----. (zneldir/nesneldir)

4. Yamur yad, dt nar yapraklar deer bilmez kaldrmlar stne dizesinde yarg gerekesiyle birlikte ----. (verilmitir/

verilmemitir)

5. Halide Edip, romanlarnda, ideal bir Trk kadn portresi izmeye almtr. cmlesi slupla ----. (ilgilidir/ilgili deildir)

6. iirim yaymland iin arkadalarmdan telefon bekliyordum.cmlesinde ama anlam ----. (vardr/yoktur)

7. Hikyelerinizi, bir hikyeciye okutsanz yanllarnz fark edersiniz. cmlesinde neri anlam ----. (vardr/yoktur)

8. Ac, ar bir katran gibi yaylnca bedenime/Yreime binlerce uurum eklenir dizelerinde duyguya ----. (yer verilmitir/yer

verilmemitir)

9. Ky romanclarnn cmlelerinin tozu vuruyor yzme. cmlesinde nesnellik ----. (vardr/yoktur)

10. Dostlar azd, sergisinde sadece birka kii vard. gerekeli yargsnda nce ----, sonra ---- verilmitir. (neden, sonu/sonu,

neden)

11. Diyelim ki sen de memleketin tannm airlerindensin cmlesinde ---- anlam vardr. (vg, varsaym, alay)

12. Sokaklar bir yara gibi yrndke kanard dizesinde airin dnyaya bak ----. (karamsardr/iyimserdir.)

13. Geceleri ay bir ekmek gibi byrd gkyznde dizesinde yoruma ----. (yer verilmitir/yer verilmemitir) 11

14. Reetenizi onayladk, ilalarnz alabilirsiniz. cmlesinde tahmin anlam ----. (vardr/yoktur)

15. Bu iir sana aitse ben onda ne diye sanat arayaym ki? cmlesinde kiinin yaklam ----. (n yargldr/ n yargl deildir)

Cevaplar

1. vardr 6. yoktur 11. varsaym

2. yaplmtr 7. vardr 12. karamsardr
3. zneldir 8. yer verilmitir 13. yer verilmitir
4. verilmitir 9. yoktur 14. yoktur

4
5. ilgili deildir 10. neden, sonu 15. n yargldr
 D Y

1. mer Seyfettinin biyografisi birok yazar tarafndan kaleme alnmtr. cmlesinde yansz bir anlatm vardr.

2. Bir karikatr dergisi karmay dnyoruz. cmlesinde tasar anlam vardr.

3. Kendisini Akdeniz kltr iinde deerlendirdiimiz iin sevindi. cmlesinde ama anlam vardr.

4. Bir ocuk hayata ilikin sorular soruyor. dizesinde yoruma yer verilmitir.

5. Her sokan bittii yerde bir limon bahesi balar. dizesinde znellik vardr.

6. Gnmzde sadece bilgisel eitim veriliyor, rencilerin yetenei gelimiyor. cmlesinde yarg gerekesiyle
birlikte verilmitir.

7. Refik Halit Karayn hibir yksne sradanlk uramamtr. cmlesinde olumsuz bir eletiri vardr.

8. Bilim adamlarmz, memleketlerinin gereklerini biliyorlar m ki bizimle ilgili doru tespitlerde bulunsunlar. cm-
lesinde yaknma anlam vardr.

9. Ynetmenin film ekimini yarda brakacan anlamtm. cmlesinde sezgi anlam yoktur.

10. Metnin yazar sinemadan anlamyordu, baz blmleri deitirmek zorunda kaldk. cmlesinde nce neden,
sonra sonu verilmitir.

11. ocuk, yzn kitabn scack koynuna gmer dizesinde anlatm nesneldir.

12. Memduh evket Esandal, yeni Trkenin hakkn veren yazarlardandr. cmlesi slupla ilgilidir.

12 13. Ziya Gkalp, ikinci dnem eserlerinde eski kelimelere pek yer vermemitir. cmlesi Ziya Gkalpin eserlerinin
ieriiyle ilgilidir.

14. Yaklan kitaplarn dumanlar tterdi bacalardan. cmlesinde habere kiisel gr katlmtr.

15. Kitap, bize emanet edilen bir bilgi sanddr. cmlesinde tanm vardr.

Cevaplar

1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. Y
6. D 7. Y 8. D 9. Y 10. D
11. Y 12. D 13. Y 14. Y 15. D
nite
 A. Aadaki cmleleri karlarndaki kavramlarla eletiriniz.

1. Keke bu kitab aldm gn okusaydm. a) n yarg

2. Bu makaleyi Ziya Paa yazm olmal. b) Yaknma

3. Onu bir an iin sizin yerinizde dnelim. c) Hayflanma

4. Seici kurulun bana dl vermeyeceini fark etmitim. d) Tasar

5. Eletirmenlerimiz, iirden anlasalard durumumuz farkl olurdu. e) Varsaym

6. Filminiz ok iyi olsa da kimse sizden sz etmeyecek. f) Sezgi

7. Rahatsz edici uygulamalara zamanla altk. g) stek

8. Son romanm da tamamlayabilsem ne iyi olur! h) slup

9. Yeni bir kltr birimi oluturmay dnyoruz. ) Tahmin

10. yklerinde halk diline zg pek ok deyim var. i) Kanksama

B. Aadaki cmleleri karlarndaki anlatm nitelii ile eletiriniz.

1. Nurullah Ata, Trkeye can veren yazarlar arasnda yer alr. a) Nesnel

2. stiklal Mar, on ktadan olumaktadr. b) znel

3. Tevfik Fikreti okumamak byk eksikliktir. 13

4. Halide Edipin anlatm skntldr.

5. Ahmet Haimin gezi yazlar da vardr.

Cevaplar

A.
1. c 2. 3. e 4. f 5. b 6. a 7. i 8. g 9. d 10. h
B.

4
1. b 2. a 3. b 4. b 5. a
 1. iin ve nk kelimelerini kullanmadan neden-
sonu cmlesi yaznz.

2. Snava hazrlanmak iin stanbula gelmiti. Bir nce-

ki yl snav kazanan pek ok renciden az baarl
deildi. Birka ay kursa gitseydi baarl olurdu. Ancak
ekonomik durumu iyi deildi, evde almak zorun-
dayd. metninde yer verilen karlatrma, neden-
sonu, ama, koul cmlelerini gsteriniz.

3. 1922de stanbulda dodu. Alman Lisesi ve stanbul

Hukuk Fakltesini bitirdi. Fakltede renciyken katl-
d bir yk yarmasnda birinci oldu. O yarmadan
sonra pek ok dergide ykleri kt. ykleri, birer a-
heser deildi. Ama anlatm ve kurgu baars km-
senemezdi. Onlar bir araya getirdii ilk kitab 1955te
yaymland. Kitap, hakl olarak iyi bir ilgi grd.

Bu metinde yorum ieren cmlelerin altn iziniz.

14

4. Aadaki cmlelerden slupla ilgili olanlarn kar-

sna slup, ierikle ilgili olanlarn karsna ierik
yaznz.

alkuu, bir kadn retmenin hikyesini anlatyor.

alkuunun Trkesi, dnemine gre sadedir.

alkuunda nce ak, sonra ideal ve sknt var.

alkuunda cmleler genellikle ksadr.

alkuunda Anadolunun eitime bak vardr.

nite
 5. Yahya Kemalle ilgili deerlendirme ieren drt cm-
le yaznz.

6. Aadaki cmlelerden karlatrma ierenlerin

karsna art (+) iareti koyunuz.

Karadeniz kylarndan kopup stanbula yerleen kiiler-

den sz ediyordu.

En byk tutkusu Ada balklaryla denize almakt.

Varlk Yaynlarnda birka yl alma frsat bulmutu.

Eletiri yazlar denemelerinin yannda zayf kalyordu.

O da iirde ustalk kkne kan genlerimiz arasn-

dayd.

7. Varsaym, sezgi, yaknma, hayflanma, tahmin ie-

ren birer cmle yaznz.

8. Aadaki cmlelerde yargya znellik katan kelime-

nin altn iziniz.

Rize de Karadenizin gzel illerindendir.

Komumuzun sevimli iki yavru kedisi vard.

Babas elim bir trafik kazasnda hayatn kaybetmiti.

15
Annesinin hazin yksn anlatrken alamt.

Gecenin sonunda sahneye irkin bir arkc kt.

9. Aadaki cmleleri deitirerek ama cmlesi yap-

nz.

d iin sobay yakt.

lalarn kullanmaya balamakla iyileti.

ok yorulduundan odasna ekildi.

Telefonunu almadndan eve dnmek zorunda kald.

4
Bizi dn ikna etseydi bugn burada olmazd.
 8.
fasikl

F Yollar
RA m e
PARAG rleri ve Dnceyi G
eliti r

T
Anlatm a Yap
ft
Paragra Tamamlama
f
Paragra
 RETEN PARAGRAF
TEST 1 Anlatm Trleri ve Dnceyi Geli
tirme Yollar
Metinde iki air arasnda ruh hlleri ve
iirde kullandklar malzeme bakmndan
kyas yaplmtr.
Metinde bir kiinin iinde bulunduu ruh
hli gerekst ayrntlarla anlatlm;
sanatl bir syleyi tercih edilerek doal
gereklikle uyumayan, dsel ayrntlar-
dan yararlanlmtr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
Bu metinde yazar, filozoflarn yaam
yksn yazmann zorluunu Kantn
yaam yksn anlatmann gerektirdii
almalar belirterek aklamtr.
1. Ahmet Haim ne kadar ehrin dnda ise Yahya Kemal o kadar eh-
rin iindedir. Ahmet Haim, soluklanmak iin krlara kar. Yahya Kemal,
otantik stanbul sokaklarna Ahmet Haim ne kadar ksknse Yahya
Kemal o kadar bark Ahmet Haim, durmadan lmn kapsn a-
larken Yahya Kemal, tarih koridorunda sonsuzlua uzanan yaama kula
atar.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi ar basmakta-
dr?
A) Betimleme B) Karlatrma C) Tanmlama
D) Tank gsterme E) Tartma
2. Bir sabah tedirgin dlerden uyanan Gregor Samsa devcileyin bir bcee
dnm buldu kendini. Bir zrh gibi sertlemi srtnn zerinde yatyor,
ban biraz kaldrnca yay biiminde blmelere ayrlp kmbetlemi kah-
verengi karnn gryordu. Vcudunun dier blmlerine oranla acnacak
kadar clz bir sr bacakk, aralksz kprdayp duruyordu.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi ar basmakta-
dr?
A) Destans anlatm B) retici anlatm
C) Fantastik anlatm D) Aklayc anlatm
E) Heyecana bal anlatm
3. nsanlk tarihine hatr saylr bir etki yapm bir filozofun biyografisini yaz-
mann birok adan zor bir ura olduunu sylemek gerekir. Diyelim
ki Kant anlatyorsunuz, sadece onu deil, btn Alman felsefesini ve
Kantn ada olan filozoflar bilmek zorundasnz. Felsefi yaamlar ta-
kip etmenin zorluu kendisini her an biraz daha hissettirecek ve sizi daha
ok bilgi toplama durumuyla kar karya brakacaktr.
Bu paragrafn yazar dncelerine aklk getirmek iin aadaki-
lerin hangisinden yararlanmtr?
nite
A) Alnt yapma B) Karlatrma C) Betimleme
D) rnekleme E) Tartma

1. Bir gn balk kahvesinin nndeki yars krmz, yars 4. Mimari ve doa tasvirlerinin arlkl olarak yer ald re-
beyaz iek aan akasyann dalna aslm bir dlger bal
grdm. Rengi denizden kt zaman olduundan daha
esmerdi. Gvdesinde hi kmldama yoktu. Ta gibi cansz-
d. Yalnz incecik ipekten bile yumuak zarlar titreyip du-
ruyordu. Byle bir oynama hi grmemitim. Sanki zavall
dlger hayatta kalmak iin son bir direni iindeydi.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Betimleme B) Karlatrma
C) Tanmlama D) Aklama
E) Tartma
2. Derinden derine rmaklar alar
Uzaktan uzaa oban emesi
Ey suyun sesinden anlayan balar
Ne syler u daa oban emesi
Bu dizelerde aadakilerden hangisi ar basmaktadr?
A) Destans anlatm B) Emredici anlatm
C) Lirik anlatm D) Betimleyici anlatm
E) retici anlatm
3. Beenirsiniz beenmezsiniz ayr konu. Ancak sahnede
bir eyler olmaktayken hayatmzn hangi sohbeti ertele-
nemez olabilir ki? Bir sohbeti erteleyemeyenleri, her eyi
olduu gibi, kendi ruhlarn tketen kiiler olarak grmek
yanl olmaz. Onlarda estetikten zerre kadar kapacak bir
ey yok. Dnsenize! Sahnede en beendiiniz sanat
en beendiiniz arklarndan birini sylerken yannzda-
kiler bir nceki gn aldklar izmenin kalitesini konuuyor-
lar. O andan sonra onlara ne kadar sayg duyabilirsiniz?
Bu paragrafla ilgili olarak aadakilerden hangisi
sylenemez?
A) Bir sohbet yazsndan alnm olabilir.
B) Tartmac anlatm ar basmaktadr.
C) Sorularla anlatma akclk kazandrlmtr.
5
D) rneklemeden yararlanlmtr.
E) Alnt yaplarak dnce pekitirilmitir.
PARAGRAF KONU
Anlatm Trleri ve Dnceyi Geli
tirme Yollar 1 TEST
simler, sadece dikkatli gzlemlere dayal bir harita-resim
zelliini tamaz; ayn zamanda renk, leke, ritim, kom-
pozisyon gibi temel sanatsal unsurlarn st seviyede bir
ifadesini ortaya koyar. Bu resimlerde dik izgiler arasnda
bile sanatnn deiken duygularn bulmak mmkndr.
Sanat, bir binay veya bir liman anlatrken aslnda kendi
i dnyasn anlatr. Bize evresindeki nesnelerden ve do-
adan ne anladn, onlar karsnda ne hissettiini sy-
lemek ister.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Betimleme B) Karlatrma
C) Tanmlama D) Aklama
E) Tartma
Yldzl Soru 1
Gne ilk defa, kedeki yay
dnlatt. Altn sars bir mevsiminevinin kepengini ay-
zerinde biraz dinlendi, gkyzn ilk klar, asfaltn
Denizden gelen rzgr, koltuunu ak mavi renkteydi.
buruturdu. Hali vapurlar bir yand n altndaki gazeteleri
r dier yandan kprye yasl an, Boaz vapurla-
dalmlard. Bir zaman denizi anmseyr
lar, tatl bir uykuya
simsiyah yamur bulutlar ile rt etti. Kthane taraf
den arta kalan slaklk iinde parla lmt. Raylar, gece-
bir taksi sratle geti. d, farlar hl yanan
Bu parann anlatmyla ilgili olar
hangisi yanltr? ak aadakilerden
A) Olaylar n plana karlmtr.
B) Varlklar ayrt edici zellikleriyle
verilmitir.
C) Kiiletirmelere bavurulmutu
r.
D) Betimleyici anlatmdan faydalan
lmtr.
E) Gzlem gcnden yararlan
lmtr.
3
5. iir, i ekite ya da haykrta duyduumuz varoluun se-
sidir. Eer sz, en derin metafizik kayglar olduu kadar,
en gncel politik istekleri de dile getirebiliyorsa iirdir. iir,
hem toplumsal etkinliimize hem de isel beklentilerimi-
ze ait bir duyurudur. iir, bir biim sanat olduu kadar bir
ierik sanatdr da. Biimi olmayan hibir z, iir deildir.
Madde ile ruh arasnda geliigzel sanlan oysa milim mi-
lim ll bir gidi gelitir iir; sarho admlarn andrsa da
bir yrnge iindeki en bilinli dntr.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Betimleme B) Karlatrma
C) Tanmlama D) ykleme
E) Tartma
 PARAGRAF
KONU
TEST 1 Anlatm Trleri ve Dnceyi Geli
tirme Yollar
6. lk aknlm, salondaki klarn snmesi ve alan sah-
ne perdesinin arkasnda insann gzlerini kamatran bir
aydnlk iinde; prl prl, dayal deli bir evin karma k-
masyd. Bykler susmu, konuan ocuklar da serte
susturmaya alyorlard. Be yanda bir ocuk olarak
hi tanmadm bir ortamda ilk kez kendimle ba baa
kalmtm. Biraz korktum, biraz ardm, biraz da orackta
bydm. Akas, zgr oldum, artk ben bir tiyatro se-
yircisiydim.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerin hangisinde
verilenler ar basmaktadr?
A) ykleme - Betimleme
B) Tanmlama - Karlatrma
C) Aklama - Tanmlama
D) Aklama - rnekleme
E) Tartma - Tank gsterme
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4 7. evre ya da nesneler, yaznsal metnin ssleme geleri
deil, anlatmn olmazsa olmazlar olarak grlmelidir. e-
hov da bu grtedir. Byk yazar, kardei Alexandera
yle t veriyor: Sz konusu su seti zerindeki krk bir
ienin boynundan kk prltl bir yldz noktas akp
snd ve kpein ya da bir kurdun yuvarlak, kara glgesi
belirip komaya balad, diye yazarsan, mehtapl bir gece-
nin tm etkisini iletmi olursun.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tank gsterme B) Karlatrma
C) ykleme D) Aklama
E) Tartma
8. Fransa Havayollarna ait uak Atlantik Okyanusu zerin-
de kayboldu. Henz enkazna ulalamayan uan tek
Trk yolcusu arp sanatmz Fatma Cerenin rencileri
ve sevenleri perian durumda. Cerenin byk bir sanat
kararllyla birok zorluu aarak Brezilyadaki bir mzik
festivaline katld bildirildi. Ac haberin duyulmasndan
sonra Brezilya yetkilileri ile iletiim kuran yetkililer ne yazk
ki henz bir netice alamadlar.
Bu paragrafla ilgili olarak aadakilerden hangisi
sylenemez?
A) Bir haber yazsndan alnmtr.
B) Anlatma kiisel duygular katlmtr.
C) Okuyucuyu bilgilendirmek zere kaleme alnmtr.
D) Betimleyici anlatm ar basmaktadr.
E) Fantastik anlatmdan yararlanlmamtr.
9. anlurfa, Anteple Mardin arasnda yerleik, etraf da-
larla evrili, nfusu iki yz elli bini gemi bir Gneydou
Anadolu kentidir. anlurfal, mzie ve mutfaa nem
veren, dost yemeklerinden yresel enstrmanlar eksik et-
meyen, geleneklerine dkn ama deiime ak bir Ana-
dolu insandr.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Betimleme B) Karlatrma
C) Tanmlama D) Kiiletirme
E) Tartma
10. Mahallelerinde, apartmanlarn arasnda baz istasyonu iste-
meyen Mersinli ocuklar Greenpeacevari bir eylem yapt.
Mersinin Viranehir Mahallesinde bir apartmann stne
baz istasyonu yerletirilmesiyle huzursuzluk balad. Baz
istasyonuna kar dn 200 kii tabutlu yry yapt. Yr-
ye katlan ocuklar, yere uzanp l rol yapt.
Bu metinle ilgili olarak aadakilerden hangisi syle-
nemez?
A) Anlatm yaln ve aktr.
B) ykleyici anlatmdan yararlanlmtr.
C) Bir haber metninden alnmtr.
nite
D) Konu edilen tepkinin gerekesine yer verilmitir.
E) Tartmac anlatm ar basmaktadr.

11. Corafya, tarihin ana yurdudur. Corafyay iyi renen
tarihin nerelerde aktn bilir. Akarsulardan sz edelim.
nsana hayat veren bu corafi unsurlar, insanlar eker,
onlara bir medeniyet oluturma imkan verir. Msr, Nil
Nehrinin bir armaan; Mezopotamya, Dicle ve Fratn i-
ek bahesi; Hindistan, ndus ile Ganjn kz: Orta Avrupa
Tunann; Roma, Tiberin; Alman uygarl Renin bir rn
deil midir?
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tank gsterme B) Karlatrma
C) rnekleme D) Aklama
E) Tanmlama
12. Komedya gldrmedike komedya deildir. Kabul ama
Gldr ama nasl gldrrsen gldr. kuralndan da ko-
medyaya varlmyor. Bayala raz olduktan sonra insan-
lar gldrmek hi de zor deildir. Oyunla, nkteyle, taklitle
her seyirci gldrlebilir. Ancak seyircinin gldrlmesi tek
bana sanat iin yeterli deildir. Dram bayalatran ko-
lay gzyalar olduu gibi, komedyay da bayalatran
kolay gldrmelerdir. Oyunun gerek anlamda bir sanat
eseri nitelii alp komedya olarak deerlendirilebilmesi,
mizah adna bir incelik oluturulmasna baldr.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tank gsterme B) Karlatrma
5 C) ykleme D) Betimleme
E) Tartma
PARAGRAF KONU
Anlatm Trleri ve Dnceyi Geli
tirme Yollar 1 TEST
13. Tanzimatn birinci kuanca benimsenmi olan toplum
iin sanat anlay Recaizade Mahmut Ekremle deime-
ye balar. Edebiyat, toplumun hizmetinden karak kendi
hizmetine girer. Edebiyat iin edebiyat yaplmaya balanr.
Sanatlar, eserlerin estetik yn zerinde younlaarak
ierii ikinci plana atar. Sanat eserlerinde ssl ifadeler
yeniden bakeye oturur.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tank gsterme B) Karlatrma
C) Aklama D) Betimleme
E) Tanmlama
14. Gne tutulmas eski insanlarn ok korktuu, bazen deh-
ete dt bir olay olmutur. Bir zamanlar in sema-
larnda grlen bir Gne tutulmas halk arasnda panik
yaratm, baz insanlar atlara binerek saa sola kam-
lardr. Zamann astronomlarndan Hsi Ho bu olay impara-
5
tora anlatamad iin ldrlmtr. Bavyera Kral Lois,
gnein tutulduunu grnce korkusundan lmtr. G-
ne tutulmas Lidyallar ve Medler arasndaki bir sava
durdurmu. 1948de de Kore seimlerinin ertelenmesine
yol amtr.
Bu parann anlatmnda aadakilerden hangisi ar
basmaktadr?
A) Destans anlatm
B) Emredici anlatm
C) Lirik anlatm
D) Betimleyici anlatm
E) Kantlayc anlatm
 PARAGRAF
KONU
TEST 1 Anlatm Trleri ve Dnceyi Geli
tirme Yollar
15. O yllarda babam stanbulda alyordu. Birka ayda bir
gelirdi ve ben geldiini sabahlar uyandmda yastmn
kenarnda duran oyuncaklardan anlardm hep. Sonra bir
gn baka trl geldi babam Amasyaya. Baka bir gven,
baka bir umut, baka bir gelecekten bahsediyordu bah-
emizin asmal altnda. stanbula tanma vakti gelmiti.
Bir nisan gn Amasyadan stanbula tandk. Dnya-
nn baka bir iklimine ait ayva, kiraz, elma, incir ve kavak
aalarnn olduu bir baheye koyup geldim ocukluu-
mu.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) ykleme B) Betimleme
C) Aklama D) Karlatrma
E) rnekleme
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
6 yapt deiiklikle dikkati eker. Says yz elliyi aan
16. ki farkl air portresidir Fzul ile Bk. Fzulnin yz ahi-
rete yneliktir. Bk dnyaya bakyor. Fzul, Badatta bir
garip hayat yayor. Bk, stanbulun aaasna fazlasyla
kaplmtr. Fzulde halka zg bir nefes var. Bk, halkn
arasndan kmsa da iirinde halka ait olan yasaklam.
Fzul, sanatn ezike ver. Bk, sanatm sevmek zo-
rundasnz, der gibi emrederek tantr.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tanmlama B) Betimleme
C) ykleme D) Karlatrma
E) Tank gsterme
17. Kiinin emrinde alan kiilerle ili dl olmas, aradaki
snrlar kaldrdndan yararl olmayabilir. alanla sk
sk konumak, hele hele bir arkada ilikisi iinde grn-
mek, alt-st konumunu ortadan kaldracandan ilerin ak-
samasna yol aabilir. Bu konuda deneyim sahibi i adam-
larnn, kayna Platon olan bir d vardr: Kadn veya
erkek, emrinizdeki insanlarla senli benli olmadan hep bir
efendi azyla konuun!
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
yoktur?
A) kilemeye yer verme
B) Benzer dnceleri ard ardna verme
C) Alntyla dnceyi pekitirme
D) Emredici ifadeye yer verme
E) Benzetmelerden yararlanma
18. Sait Faik, kuann yk yazarlar arasnda yk say-
snn okluu, konu eitlilii, yk yazma ynteminde
yklerinin konusu ounlukla ksa bir sre iinde grd-
kiiler ve olaylar olduundan, yklerinde allagelen
giri-gelime-sonu blmleri bulunmaz. Bu zellikleriyle
bir durum yks nitelii tayan eserleriyle klasik yntem-
den ayrlmtr. Onun ele ald konular, insan ve toplum,
insan ve doa, psikolojik konular olarak grupta toplaya-
biliriz.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tanmlama B) Betimleme
nite
C) Aklama D) ykleme
E) Tank gsterme
 PARAGRAF RETEN
Paragrafta Yap 2 TEST

1. (I) 1950den sonra yk yazarlarmzn saysnda byk bir art gr-

lyor. (II) Gerekilii srdren, arada eletirel gereklie kayan yk
yazarlar ne kmaya balyor. (III) Pek ok toplumsal olay, eletirel bir Her paragrafta bir konu ilenir. ki parag-

bak asyla ykmzde yer alyor. (IV) yk, Batl anlamdaki biimiyle rafa blmenin sorulduu sorularda konu-

iirden ok sonra geliip geleneini oluturan bir trdr. (V) Ama bug- nun deitii cmle, ikinci paragrafn ilk

nn gerek dnya gerek Trk edebiyatnda en ok ilgi gren trlerindendir. cmlesi olarak seilir.

(VI) iirin edebiyat dnyasndaki taht kolay kolay sarslmasa da yknn

bugn bu kkl trle at ba gitmeye balad sylenebilir.

Bu para iki paragrafa ayrlmak istense ikinci paragraf hangi cm-

leyle balar?

A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

2. (I) Bilimin gelimesi ile sanatn gelimesi arasndaki ilgi henz tam bi-
linmiyor. (II) Kendisine zg zellikleri bulunmayan, sanatsnn kiisel Paragrafn konusundan farkl bir konuyu
yaklamn yanstmayan yaplar sanat eseri deildir. (III) Bilimin gelitii ileyen veya anlamca birbirini tamamla-
lkelerin ounda sanat da en az bir alanda gelimitir. (IV) Ama bilimin yan iki cmlenin arasna giren cmle an-
gelimedii Dou Afrika lkelerinde de sanat, yerel anlamda da olsa, var- lam akn bozar.
dr. (V) Hatta, bilimin ok uzandaki bu tr lkelerin kimi sanat rnleri,
gelimi toplumlarn sanat rnlerinden daha stn bulunmaktadr.

Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi anlam akn boz-

maktadr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

7
3. Aadakilerden hangisi bir paragrafn giri cmlesi olamaz?
Paragrafn giri cmlesi, kendisini daha
A) Trk ykclnn sorunlarnn, birikiminin ve ykclerimizin yaz-
nceki bir cmleye balayacak bir ayrnt
dklarnn bir toplam iinde ele alnp deerlendirilmesi gerekir.
iermez.
B) Gogol ve ehov gibi yazarlarn izgileri zerinde geni incelemeler
yapld hlde bizim ykclerimizle ilgili ayrntl aratrmalar yapl-
mamtr.

C) Trk ykcl, bir ynyle halk hikyeciliine, dier ynyle Bat

ykclnn birikimine dayanr.

D) Kemal Tahir, Trk yksnden ok, Trk romanna katkda bulunan

5
bir yaz ustasdr.

E) Kitabn ikinci basksna bu drt yk eklenerek kitaptaki yk says

sekize karlmtr.
 PARAGRAF
KONU
TEST 2 Paragrafta Yap
1. (I) 80li yllarn balarnda TYAP kurmutuk. (II) TYAP, 4. (I) iir, belirsizlikle doludur. (II) air, balad bir iir hak-
tm zel tiyatrolar bir araya getiren bir dernekti. (III) Ti-
yatro, meddahlk gibi tek kiilik oyunlar saymazsak, grup
kurmay gerektiren bir sanattr. (IV) Benim de belirli ara-
lklarla, dnem ynetim kurulunda grev aldm bu
dernek etkisizletirilerek onun yerine baka bir dernek
oluturuldu. (V) Ancak o dernek biraz zorlamayla olutu-
rulduundan uzun mrl olmad.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi an-
lam akn bozmaktadr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. (I) 1950li yllarda stanbulda drt yz bin kii yayordu.
(II) Bu nfus 1980li yllarda be milyonu buldu. (III) stan-
bul, uzun bir dnem bakent olduysa da hibir zaman sa-
dece idari, ticari ve asker bir ehir olarak kalmayp her
zaman sanata kucak at. (IV) Bugn stanbul nfusunun
on be milyona trmand syleniyor. (V) Bir nlem aln-
mazsa Trkiyenin drtte biri bu kentin dou ve batsnda
kmelenebilir.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi an-
lam akn bozmaktadr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8 A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
3. (I) nl Fransz dnr Berggson, prl prl bir kpe
benzetir gldry. (II) Ona gre biim gldrs, durum
gldrs, konuma gldrs, yaradltaki gldr diye 6. (I) Bugnn insannn servenini, dnn insannn se-
gldr trleri vardr. (III) Bunlardan her birinin kayna
farkldr. (IV) Onun anlaynda klk deitirmeler, kendi-
ni olduundan bakas gsterme, abartmalar gldrnn
kaynaklar arasndadr. (V) Sanat bu kaynaklardan birini
veya birkan kullanarak izleyiciyi gldrr ve onda haya-
tn inceliklerine ynelik bir izlenim oluturur.
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine Ancak
gldrnn tadnn ac olduunu da belirtir. cmlesi geti-
rilirse anlam ak bozulmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
knda bir n dnceye sahip olsa bile, iirinin btnnn
ne olacan bilmez. (III) yimserlikten yola kan bir iir,
kapkara bir karamsarlk iinde bitebilir. (IV) Hayatn keli
ve tekdze olduu alarda iirin biimli olmas doald.
(V) Ancak hayatn bunca biimsizletii ve her an deitii
bir zamanda airleri belli kalplar iinde kalmaya zorlamak
mmkn deildir. (VI) Hangi kalplar ne srlrse srl-
sn bugnn airi onlar reddedecek ve zgrl see-
cektir.
Bu para numaralanm cmlelerin hangisinden ba-
lanarak iki paragrafa blnebilir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
5. (I) Resim sanatnda, XIX. yzyla kadar, tuval zerinde
doann taklidini meydana getirmek, ideal bir resim iz-
menin aray olarak grlmekteydi. (II) Bu yaklam, do-
adan daha mkemmel bir sanat rnnn olamayaca
dncesine dayanyordu. (III) Bu anlamda sanatlar,
gerek doay tuvale eksiksiz tayarak resim sanatnda
en st konuma kyorlard. (IV) Bilinen bir doal evrenin
gereki tasviri bu anlayta en fazla takdir grecek olan
yntem olmutur. (V) Resim sanat, XIX. yzyldan sonra
gerekstcle kula at. (VI) Bu yzyllarda ressam,
grdn taklit eden kii olmaktan kp kendi d dn-
yasnda yeni bir dnya oluturabilen bir kii konumuna
ykseldi.
Bu para, numaralanm cmlelerin hangisinden ba-
lanarak iki paragrafa blnebilir?
rveninden ayrmak doru deil. (II) nsan, bin yl nce
kendi i dnyasnda ne yayorsa bugn de aynsn ya-
yor. (III) Ne dn btn duygular olumlu ne bugn ktdr.
(IV) Zaman, insann d dnyas kadar i dnyasn da
deitiriyor. (V) Binlerce yl nce bencillik var olduu gibi
paylamadan zevk almak da vard, bugn de hem bencil-
lik var hem paylamaktan zevk almak.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi d-
nce akn bozmaktadr?
nite
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

7. I. Bugn romanmz bu bakasna ait ve roman d yn-
lerden kurtulmu, kendisine ait salam bir izgiye otur-
mutur.
II. O gnlerde romanlarmz basit bir halk hikyesini an-
drmaktayd.
III. Kurtulu Sava yllarnda ise Fransz realizmi, yerini
romantizme brakt ve romanmz, ky yaamnn tozu-
na dumanna karp roman ynnden ok ey yitirdi.
IV. Sonra buram buram Fransz realizmi kokan romanlar
yazld bizde.
V. Romanclmz, Tanzimat yllarnda balad.
Bu cmlelerden bir paragraf oluturulursa sralama
aadakilerden hangisinde verildii gibi olur?
A) I., II., V., IV., III. B) V., I., III., II., IV.
C) V., II., III., I., IV. D) V., II., IV., III., I.
E) I., V., II., IV., III.
8. Aadakilerden hangisi bir haberin giri cmlesi ola-
maz?
A) Gdlde tm rencilere MEBin 100 temel eser ara-
snda gsterdii kitaplar datld.
B) Glbanda 5 Haziran Dnya evre Gn kutlamalar
SBSden dolay pazartesi gnne ertelendi.
C) Elmada Belediye Meclisi, ilede byk ve kk sa-
nayi sitesinin kurulmas projesini kabul etti.
D) Yenimahalle Belediyesi, baz mahallelerde park yaptr-
5
mak iin ihaleye kyor.
E) Ankara Sanayi Odas, bu tevik paketinin daha nce-
kilerden kapsaml olduunu bildirdi.
PARAGRAF KONU
Paragrafta Yap 2 TEST
9. Aadakilerden hangisi bir paragrafn giri cmlesi
olabilir?
A) Sanatn gerekle ilikisi konusunda 20. yzyldan nce
de bu lde ayrntl tartmalar yaanmtr.
B) Hatta kimi sanatlar, gerei eksiksiz aktaramayaca-
n anlaynca sanat rn oluturmaya almaktan
vazgemilerdir.
C) Ama sanatla gerek arasndaki ilikinin tartlmas bir
derginin boyutlarn amaktadr.
D) Sanatnn gerei olduu gibi anlatamayacana dair
bir grn bulunduunu da belirtmitik.
E) Sanat, kendisini gerei btn ayrntlaryla aktar-
maya zorladka onun zgn bir eser oluturma bece-
risi geliir.
Yldzl Soru 2
(I) Bakrn insanlar tarafndan ilk
kullanm M 8000li
yllarda balam. (II) Tan yerin
i alan bakr, 4000 yl
sonra Msrda tavlama ilemine
tabi tutulmu. (III) Ba-
kr o dnemde yemek kab, ev
aletleri, ayna gibi ss
eyalarnda kullanlyormu. (IV)
Anadoluda bakrcl-
n temeli 10 bin yl nceye daya
nyor. (V) Anadolunun
birok yerinde yaplan kazlarda
bakrdan yaplm ok
sayda eya bulundu. (VI) Bu eya
lar, doal bakrn ilk
kez Anadoluda kullanldn kan
tlad.
Bu para iki paragrafa ayrlma
k istense, ikinci pa-
ragraf ka numaral cmle ile ba
lar?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
10. I. Mzik, insann yalnzln gidermek iin bulduu ola- 9
anst bir etkinliktir.
II. Mzisyen, iindekini seslendirerek dardaki tek ba-
nal gideriyor.
III. Her corafyann kendine zg bir mzii vardr.
IV. nsann karanlkta kalnca ark sylemesi bunun en
somut kantdr.
V. Bu etkinlik, tutunacak bir dostu olmayan kiinin elini
uzatt bir dal gibidir.
Yukardaki numaralanm cmlelerden bir paragraf
oluturulsa hangisi darda kalr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 PARAGRAF
KONU
TEST 2 Paragrafta Yap
11. Aadakilerden hangisi bir paragrafn giri cmlesi
olamaz?
A) Edebiyat dergilerinin arivleri kartrldnda, onlarn
bu tip gencecik edebiyat heveskrlarnn mezarlaryla
dolu olduu grlr.
B) Edebiyat ve yaz, hevesle balasa da sre iinde ve
sonuta bir heves ii deildir.
C) Dergilerin, (zellikle iir, yk gibi tr dergilerinin) ksa
mrl olularnn bir deil, birden ok nedeni vardr.
D) Bir edebiyat dergisinde iirden ykye, denemeden
incelemeye, tiyatro eletirisinden roman eletirisine
deiik yazlara yer verilir.
E) Kltr bunalm, yazarlarmz, okurlarmz her geen
gn biraz daha kendi gereinden uzaklatryor.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
10
12. (I) Mimari, ait olduu medeniyetin rengine brnr. (II) s-
lam dnyasnda bir dnem neredeyse btn binalarn yn
Mekkeye dnktr. (III) Batda da pek ok mimari yap
ha eklinde yaplmtr. (IV) Mimari, ekonomik imknlara
sk skya baldr. (V) Kk bir saray ina edecek pa-
ras olmayan bir lkenin dev mimari yaplar oluturduu
grlmemitir. (VI) Ayn ekilde bir mimarn eline sadece
ta ve har verip ondan bugnn dnyas iin byk bir
mimari eser oluturmasn beklemek hakszlktr.
Bu para, numaralanm cmlelerin hangisinden ba-
lanarak iki paragrafa blnmelidir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
13. (I) Etikiler, evre ile ilgili iki deer tanmlar: (II) Birincisi
bir doal varln bize faydas olduu iin deerli olmas-
dr. (III) rnein bir aacn meyvesini yiyorsak ona deer
vermek durumundayz. (IV) kincisi bir varln, bize fay-
das bilinsin bilinmesin, kendi znden bir deere sahip
olmasdr. (V) nsan, doay koruma konusunda yeterli du-
yarla sahip deildir. (VI) Bir zamanlar, sadece ormanlar
keserek doal dengeyi bozan insanlar, amzda dev ma-
den ocaklar aarak ve zararl gazlarn doaya yaylmas-
na neden olarak neredeyse btn doal varlklara zarar
veriyorlar.
Bu para, iki paragrafa blnmek istense birinci pa-
ragrafn son cmlesi aadakilerden hangisi olur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. (I) Orada 23 gn karavanla gezince bu aracn, deyim ye-
rindeyse hastas oldum. (II) Karavanla yolculuu ok is-
tememe ramen, Alaskaya gidinceye kadar hi karavana
binmemitim. (III) Karavan Anchorage kentinden kirala-
dm. (IV) Kiraladm karavan yatakl, otomatik vitesli
bir arat. (V) inde byk boy bir buzdolab, biri normal
ve dieri mikrodalga olmak zere iki frn, ocak, ay-kahve
makinesi, tuvalet ve daima scak suyu akan bir du vard.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangileri
yer deitirirse anlam ak dzelir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.
nite
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
 PARAGRAF RETEN
Paragraf Tamamlama 3 TEST

1. ---- Ylgnlk, bezginlik, ksknlk her insan gibi sanat iin de doal
durumlardr. Ancak bu tr durumlarda sanatya den, ikyet etmek
deil; insann bu durumlar hakknda gzel rnler oluturmaktr. Buna Paragrafn bana gelen cmle, parag-

gc yetmiyorsa yapt kadarn tertemiz brakp gider, Arthur Rimbaud rafn konusu ve ana dncesi hakknda

gibi kervanclk edip para kazanr. Gerek sanat, yn vermeye alt ayrntlar iermelidir.

insanlara beni rahat ettirin, ben de size sanat yapaym demez, onlar iin
sknt duymaktan rahatszlk duymaz.

Bu paragrafn bana dncenin akna gre aadakilerden han-

gisi getirilebilir?

A) Toplumsal koullar sanat iin elverili deilse sanatnn sanat brak-

masn doal karlamak gerekir.

B) Bir sanat, iinde bulunduu koullardan yaknmaya balad anda,

sanata yan izmeye balamtr.

C) Sanatyla toplum arasndaki ba zayflamadka sanatnn byk

rnler vermesi beklenemez.

D) Sanat, toplumla ili dl olduka toplumun gzellik anlay dorul-

tusunda eser verir.

E) Sanatnn toplumla mcadelesi, topluma t verenlerin mcadele-

sinden farkl olmaldr.

2. Arthur Millern bir oyununda karakterlerden biri, Amerikada alveri

merkezleri bir sre kapatlrsa kalabalklar delirebilir. der. imdi ite iin Paragrafn sonuna gelen cmle parag-
tam burasnda, hedefin nian noktasnda durmaktayz. Artk bir oyalanma rafta anlatlanlarla uyumlu olmal ve
11
toplumuna dnmekteyiz. Oyalanmann nlenemez ekicilii kalabalk- paragrafta anlatlanlar bir sonuca ba-
lar ele geirmi durumda. Soralm: Sevgi nerede barnacak; bunca ucuz lamaldr.
ilgilerin kendini gstermek, grnmek telann yavan esprisinde mi?
Kodlanm zenmelerin ak mektuplar hangi derinlikte olabilir ki? Her
ey deiiyor. ----

Bu paragrafn sonuna dncenin akna gre aadakilerden

hangisi getirilmelidir?

A) Ama bu deiim insanln yararna olana doru yol almyor.

B) Yarnn insan kesinlikle bugnn insanndan daha mutlu olacak.

C) Bugnk pek ok sorun yarn bize mutluluk getirecek.

D) nsanlk, gzel bir gelecee doru hzla yol alyor.

E) Toplum gnden gne daha stn deerlerle kendisini donatyor.

 RETEN PARAGRAF
TEST 3 Paragraf Tamamlama
Paragrafa yerletirilecek cmle, kendi-
sinden nceki ve sonraki cmleler ara-
snda btnlk oluturmaldr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
12
Oysa balacndan nce gelecek olan
cmle, bu balala balayan cmlede
anlatlanlara anlam bakmndan aykr
bir durumu anlatmaldr.
3. (I) Bizim genlik gnlerimiz, heyecan doluydu, gzelliklerle doluydu.
(II) O gnlerde her ey hzla deiiyordu. (III) Bunun iin benim syleye-
ceklerimi onaylayacanzdan, dncelerimin ikizlerini sayfalarn stne
sereceinizden eminim. (IV) Bir bakma benim gibi dnenlerin adna
yazp izeceksiniz, bizim dncelerimizin topluma ulamas iin aba
gstereceksiniz. (V) Ancak, bugnn genlii beni anlamad gibi sizi de
anlamayacak, sizin de sylediklerinize ilgi gstermeyecektir.
Bu paradaki numaralanm yerlerden hangisine O gnleri yaam-
sanz siz de kesinlikle deiim geirmisiniz. cmlesi getirilebilir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
4. Dillerin kelime dizgesi, toplumlarn yaps ve yaamna baldr. Kapal
ve duruk toplumlarda dilin kelime dizgesi pek deimez. ---- Oysa ak
ve devingen toplumlarda sz dizgesi bir kapallk, bir donmuluk gster-
mez. letiim srekli bir deiim iindedir. Hareketli toplumlar, srekli yeni
nesnelerle karlar, farkl kltrlerle yz yze gelir, bu da yeni kelimeler
bulmay gerektirir. Trk toplumu deiken bir toplumdur, Trk dilinin hep
ayn kalmas mmkn deildir. Trkedeki srekli deiim yadrganma-
maldr.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna gre aada-
kilerden hangisi getirilmelidir?
A) Dil, srekli yenilenerek gereksinimleri karlar.
B) Dil iin bir noktada kalmaktan sz edilemez.
C) Toplumun durgunluuna ramen dil hep ilerler.
D) letiim, yzyllar boyunca neredeyse ayn kalplar iinde kalr.
nite
E) Toplumun ufkunu aarak farkl alanlara alr dil.
 PARAGRAF KONU
Paragraf Tamamlama 3 TEST

1. Bana kalrsa yazar yaamdan beslenir en ok, okuduklar
bile yazya dnmeden iindeki yaamn zenginliinde
bir karlk bulur. Yaadklarndan ve yaamay istedikle-
rinden meydana getirir eserini. ----. Eser, bir toplama deil;
toplanan kiisel szgeten geirerek yeni bir rn olutur-
madr.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ancak yazarn bir taklit veya derleme adam olduunu
syleyemeyiz.
B) Aslnda btn eserler daha nce oluturulanlarn bir
tekrardr.
3. Bir ey verildii gibi alnmamal. Ama ---- Olan olduu gibi
almak ne kadar gereksizse bir eyi kendi olmaktan tama-
men karmak da o kadar hakszlktr. iir, denemeye do-
ru yol alabilir. Bu yolculuk iirsel denemeye doru gitmeli.
iire dman, iirin tadn unutturan bir tr oluturmamal.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) hibir ey kknden de koparlmamal.
B) deitirilerek aktarlmaldr.
C) baz eyler deitirilmeden alndnda anlaml olur.
D) hibir eyin alnmayacak ynleri yoktur.

C) Bu durumda zgn olan hedeflemekten bir sonu al- E) baz eyleri olduu gibi korumak mmkn deildir.
namaz.

D) Yine de yazarn gnlk yaamn akndan uzaklat

grlmez. Yldzl Soru 3
E) Buna ramen edeb eser, bildiklerimizin ok uzana
dmez.
Dar zamanlardan dem vuran gn
mz insan, okumaya da
az vakit ayrmaktadr. Bu nedenle
bu
iin ksa ve z, bir solukta okunacak dar vakitlerde okumak
bilmeyen romanlardan daha uygu yklerin, uzun ve bitmek
n olduu dnlyor. Kaln
romanlarn, ou kez ksa yklerde
n daha kolay okunabildii
unutuluyor. ----
Bu para, aadakilerden hang
isi ile tamamlanrsa para-
nn anlam ak bozulmaz?
A) ykler bir okuyuta biter
ama dikkat isteyen youn bir
okuma gerektirir.
B) ykler ise ksa soluklu da
olsa zevkli bir okuma sunuyor
2. Ryalarmz gerein kendisi deil; bir yn, bir dorula- okuyucusuna.
C) Romanlarn daha ok okun
ycs veya bir imasdr. Bu, beni ok etkiliyor. ---- Sanat lnda budur.
masnn temel nedeni de as-
eseri, yaanan bire bir yanstmamal; onun fotoraf olma- D) Bitmek bilmeyen sayfalar
evirmek, roman okumay bir
ikenceye dntryor.
mal. Ama onu gstermeli, onunla ztlamamal, bamza E) Ba sonu belli olmayan roma
nlar ksa srede okunan y-
gelecekleri bara bara ifade etmemeli fakat ima etmeli, klerin glgesine snyor.

hissettirmeli. Elimize bir proje vermemeli ama yapaca-

13
mz projeleri ok sakl da olsa etkilemeli.

Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna

gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Sanatnn amac ryalar kaleme almak olmamal.
B) Bence sanat eseriyle gereklik arasndaki iliki de
byle olmal.
C) Sanat eserindeki gereklik ryadaki kadar silik ola-
maz.
D) Sanat, hayat dledii gibi deil, grd gibi aktar-
4. airin filozof olmas gerektiine inanmyorum. (I) nk fi-
lozof, kaba dnceler retirken air ince duygulardan sz
eder. (II) Filozof, halkn beyniyle urar. (III) air, gnl-
de bir esinti oluturma abasndadr. (IV) air, bu incelik
ve esintiyi ap dncenin sulayc, rtc, ypratc
dnyasna el attnda iirin masum z gnaha bulanr,
kabalar ve irkinleir. (V)
Bu metinde numaralanm yerlerden hangisine Hat-
ta airin filozofluktan uzak kalmas gerektiini dnyo-

5
maya almal.
rum. cmlesi getirilirse anlam ak bozulmaz?
E) Sanat anlattklarnn okuyucu zerindeki etkisini dik-
kate almaldr. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 PARAGRAF
KONU
TEST 3 Paragraf Tamamlama
5. Gney Amerikal bir air, ocukluunu anlatt kitabnda 7. l Masallar bir kendinden ka roman olarak kar-
bir ryasndan sz eder: Kynn emesinin suyu akm-
yor. ---- Herkes sanki su akyormu da testilerini dolduru-
yormu gibi yapyor. Onlara bunu fark ettirmeye alyor
ama kimse ona inanmyor. Sen kksn. diyorlar, Sen
anlamazsn.. Nihayet ocuk bu sahte emenin yanna
gerek bir eme ina ediyor. Buna ramen herkes o eski
sahte emeye gitmeye devam ediyor. ocuk bir gn on-
larn stne kova kova su dkyor. Ancak o zaman anl-
yorlar gerek emenin hangisi olduunu.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Kendisi de o emeden kova kova su alyor.
B) Btn halk su bulmak iin seferber oluyor.
C) emenin neden akmadn kimse bilmiyor.
D) Ancak kimse bunun farknda deil.
E) ehrin ileri gelenleri su bulma arayna giriyor.
6. Ata, 36 yllk yaz hayatnda 80 ayr gazete ve dergide 4
binden fazla yaz yaymlam. O, Cumhuriyet Dnemi Trk
edebiyatnn ilk evresinin sonlarna doru, resmen mra-
caat edilen tek eletiri otoritesidir, demek hi de abartl
kamaz. Ancak bunda Atan retkenlii kadar devri-
nin ksrlnn da hatr saylr pay var. O devirde
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 Ata tarafndan beenilmek bir olaydr. nk ----
Bu paragrafn sonuna dncenin akna gre
14 aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ata, zellikle gen yazarlarn eksiklerini grmezlikten
gelen bir eletirmendir.
B) Ata eletiri yapmaktan ok sanatlarn nn ama-
ya alan bir iyiliksever dnce adamdr.
C) Eletiri alannda Atatan baka kalem oynatan, sz
edebiyat dnyasnda deerli olan baarl bir yaz ada-
m yoktur.
D) Atan grleri edebiyat dnyasnda ancak dar bir
evrede byk bir yank uyandrmaktadr.
E) Atan eletirileri gen yazarlarn sanattan ok dn-
ceye ynelmelerine neden olmaktadr.
mza kar. Romann kahraman konan bodrum katnda
rastlad bir kapy yllar sonra amaya cesaret eder ve
kapnn arkasnda bir l bulur. Roman, kahramann yaa-
dklarn ve o kurgusal lde rastlad insanlarn anlattk-
larn hikye eder. ----. Buna ramen yazarn anlattklar,
toplumun yaadklarndan uzak deildir. nk setii
kiinin eilim, dnce ve tutumlar deta toplumun orta-
lamasn yanstmaktadr.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Bylece anlattklaryla halkn gndemi arasndaki b-
tn balar kopmutur.
B) Sradan bir okuyucunun onda kendi hayatndan bir iz
bulmas mmkn deildir.
C) Romanda anlatlanlarn toplumsal gereklikle hi ilgisi
yoktur, demek yanl olmaz.
D) Ama yazar kendi dncelerini esere baaryla kar-
trm ve olaylar arasnda grnmezlie ulatrmtr.
E) Dier bir deyile roman, kendisinden uzaklaan birinin
bandan geenleri ve dlerini anlatmaktadr.
8. Sklkla altn izerim, yazarn yurdu dilidir, diye. Kukusuz
o dili var eden corafya nemlidir. Hatta dil; rengini, sesini,
tnsn oradan alr. Ardnda byk yapt brakm yazarlar,
bir kente, bir corafyaya bal olduklar iin dillerini bul-
mu, yaptlarn bununla talandrmlardr. ----
Bu parann sonuna dncenin akna gre aa-
dakilerden hangisi getirilebilir?
A) Oysa, yazar ait olduu corafyay nemsediinde dili
yavanlayor.
B) Bir corafyaya ait olmayan yazarlarn dili soluk, eser-
leri yzeyseldir.
C) Buna ramen yazarn ait olduu corafyayla ban
koparmamas gerekiyor.
D) Yine de yazarn dili ile eserlerini oluturduu yer ara-
snda bir ilgi kurulabilir.
nite
E) O hlde yazarn evrensellie ulamas kendi corafya-
sndan kopmasna baldr.

9. ---- sorusunu ok yersiz buluyorum. Her eyden nce bu
edebiyatn dili Trkedir ve bu edebiyat Trklerin yaad-
corafyada icra edilmitir. Konular soyuttur, denebilir.
Ak, sevgi, hzn, ac Trkler ve Trk corafyas bu
duygulardan uzaktr, diyebilir miyiz? Bunlar, btn insanlk
gibi bizi de ilgilendirir. Bunlar anlatan bir iir evrensel de
olsa ayn zamanda bizimdir.
Bu paragrafn bana dncenin akna gre aa-
daki sorulardan hangisi getirilebilir?
A) Divan edebiyat bizim midir?
B) Divan edebiyat neden son buldu?
C) Divan edebiyat neden halk kltryle kaynamad?
D) Divan edebiyat neden saraya ait kald?
E) Divan iiri neden az okunuyor?
10. Halit Ziyann romanlarnda kulland dil, ---- Konuma di-
linde yer almayan Arapa, Farsa szck ve tamlamalar
youn bir ekilde yer bulur onun eserlerinde. Romanlar-
nn orijinal dili, gnmz okuyucusu iin olduka ardr.
Eserlerinde ar bir dil kullandn kendisi de sonradan
kabul etmi, lmnden bir sre nce eserlerini bizzat
kendisi sadeletirmitir.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) o gnn koullar iinde dnldnde yaln saylr.
B) gnlk konuma dilinin sadelik ve doallndan bir
hayli uzaktr.
C) dnemin romanclarnn kulland dilden daha sadedir.
5
D) onun romanlarnn halka ulamasn salamtr.
E) Anadolu halknn kulland gnlk Trkeden farkl
deildir.
PARAGRAF KONU
Paragraf Tamamlama 3 TEST
11. ---- Roman yazar btn anlatma, bir dnya kurma iddi-
asndayken yk yazar btn iaret edecek ayrntlar
seer ve anlatmad btn sadece gstermeye alr.
Roman yazar bir evren kurabildii, yk yazar ise bir ev-
rene iaret edebildii, okurun zihninde bir i dnya etkisi
uyandrabildii oranda baarldr.
Bu paragrafn bana dncenin akna gre aa-
dakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Romanla yk arasndaki benzerlikler bu iki tr birbi-
rinden ayrmay zorlatryor.
B) Roman, deerlerini heyecan verici olaylardan alan bir
trdr.
C) Roman yazan biri, yk yazma yeteneine sahip ol-
mak durumundadr.
D) Roman, hayat daha kapsaml ele almasyla ykden
ayrlr.
E) Roman yazar, eserinde kendi hayatn anlatabilir.
12. iirinizi okudum ama anlamadm. ---- Ama ben de bir
okuyucu saylrm, dolaysyla bir okuyucu dzeyini temsil
ederim. iirinizin zyle, benim gibi okuyuculara seslen-
dii dnlrse durum daha da arlar. Okuyucu, iiri
airsiz anlamayacaksa, airle konumadan iirin etkisini
hissetmeyecekse iirin yazl bir tr oluunun ne anlam
kalr? Yazl metin kendi bana anlalmazsa onun varl
metnin sahibi iin anlaml olsa bile okuyucu iin anlamsz-
lar.
15
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Anlattnz duygular kendi i dnyama yabanc bul-
dum.
B) Dizelerinizde anlalmayan ok sayda kelime bul-
dum.
C) Benim anlamamam, kimsenin anlamayaca anlam-
na gelmez.
D) iiriniz anlalyor ancak okuyucunun duygularn ses-
lendirmiyor.
E) iirinizde toplumu ilgilendirmeyen konulara deinmi-
siniz.
 9.
fasikl

R AG R AF
PA Kon u - B a
ru
lk - So rdmc Dn
e Ya
ce
fta ce v
Paragra a Ana Dn
ft
Paragra
 RETEN PARAGRAF
TEST 1 Paragrafta Konu-Balk-Soru

1. Kltrn tanm konusunda dnrler arasnda gr birlii yoktur.

Paragrafn ilk cmlesiyle dier cmleler-
de ilenen bilgiler bir araya getirildiinde
paragrafn konusuna ulalr.
Taylora gre kltr Bilgiyi, inanc, sanat, ahlak, tre ve gelenekleri, bi-
reyin bir yesi olmas bakmndan toplum iinde edindii alkanlklarn
ve btn teki becerilerini ieren bir btndr. nl insan bilimci C. Wiss-
ler, Bir halkn yaam biimidir. diye tanmlar kltr. Alman dnr
Nietzscheye gre ise kltr Bir ulusun btn yaam biimlerinin ortak
yanlardr.

Bu paragrafta aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?

A) Kltrn ne olduu konusunda dnrler arasnda gr farkllnn

olduu

B) Kltrn her toplumun kendisine zg koullar iinde ekillendii

C) Kltrn ait olduu toplumun yaam biimiyle yakndan ilgili olduu

D) Kltrn sanat ve ahlak gibi unsurlar kapsad

E) Kltrn uluslar birbirinden ayran temel unsurlar iinde yer ald

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2. Bilgi, paylalarak oalr. lk insandan bu yana insanlar dncelerini bir-
birleriyle paylamasalard doruyu, iyiyi ve gzeli bulamazlard. Bilimin ve
teknolojinin gelimesini de bu bilgi paylamna borluyuz. Btn bunlar
2
da tartmayla olur. Tartma, bir nevi paylamadr. Her eyin zddyla var
olduunu ve gelitiini biliyoruz, tartma dncenin zddnn ortaya kon-
masyla deerinin anlalmasn ve ileri gtrlmesini salar. Tartmayla
Paragrafn bal paragrafta anlatlanlar
analiz ve sentez yeteneimizi gelitiririz. Tartma olmasayd bilim bu ka-
artran, paragrafn konusu hakknda
dar gelimez, hayat tekdze, renksiz ve tatsz olurdu.
bir n bilgi oluturan anahtar kelimeler-
den olumaldr. Bu paragraf iin kullanlacak en uygun balk aadakilerden han-
gisidir?

A) Bilginin Kayna

B) Bilim ve Teknolojinin nemi

C) Yeniliklerin nsan Dncesi zerindeki Etkisi

nite

D) lk nsandan Bu Yana Dnce

E) Bilgi Paylam ve Tartma

 PARAGRAF RETEN
Paragrafta Konu-Balk-Soru 1 TEST

3. Sormak istediiniz, bir hikyeci, romanc ve hatta yine hikyeye yasla-

nan denemelerin sahibi olarak bunca farkl dnyay iimizde tamann
zor olup olmad ise, evet iinde ok deniz, srtnda ok da tayarak Paragrafn ilk cmlesinde anlatlanlar,

yaamak hi kolay deil. Ama bunca dnyay, bunca denizi ve da ta- paragrafn ne tr bir sorunun cevab ol-
duu hakknda ipular verir. Bu parag-
rken, bunca kahramann kimliine brnp taarken benim kimliim r-
rafn ilk cmlesinde yazar farkl trlerde
selenmez. nk kimliim, zde atan dnyacklarn deil, uyumlu bir
yazmann zorluklarna deiniyor.
evrenin yansmasdr. inizde uyum varsa her alan, petein sadece bir
delii gibidir. Ama kendi fikirsel yapnzda bir btnle ulamamsanz
her alan sizin iinizde kurulan bir kar mevziye dnr.

Bu paragrafta anlatlanlar aadaki sorulardan hangisinin cevab

olabilir?

A) Neden farkl trlerde eser yazmaktan kanyorsunuz?

B) Farkl trlerde eser vermek, iinizde bir blnmeye yol amyor mu?

C) Hikye ve roman zerinde odaklanmanzn nedeni nedir?

D) Eserleriniz iin konu bulmakta zorluk ekmiyor musunuz?

E) Her yazarn kendisine zg bir dnyaya sahip olduunu dnyor

musunuz?

4. iirde belirli bir kitleye hitap etmemek gerekir. Alt kltr-st kltr filan
3
deil, herkese birden. Yani u tarlaya yamur yasn da u tarlaya ya- Paragrafn konusu, ana dnceyle ya-
masn demek olmuyor. Ben iir yazyorum ve yazdklarm bir profesr de kndan ilgilidir. Bu paragrafta ne anlatl-
anlyor, severek okuyor. Bir oban da anlyor, severek okuyor. Budur ite maktadr? sorusuna verilecek yant pa-
iir. Bazlar sadece profesrler anlasn, hep edebiyatlar okusun diye ragrafn konusunu, dolaysyla paragrafta
yazyor. Bunu doru bulmuyorum. Herkese sesleniyorum. zerinde durulan dnceyi, durumu,
olay verir. Bu paragrafta yazar, iirlerin-
Bu paragrafn yazar aadakilerden hangisi zerinde durmakta-
de kimlere seslendiini anlatmaktadr.
dr?

A) iirin en ok kimi etkiledii

B) iirin kaynann ne olduu

C) iirlerini kime ynelik yazd

D) iirle doa arasndaki ilikiyi

E) iirin hangi ortamda ilgi grd

 PARAGRAF
KONU
TEST 1 Paragrafta Konu-Balk-Soru
1. Modern deiim, sanatlarn tmn elbette etkileyecektir.
Edebiyatta da byk deiimler grlecektir. Ancak insa-
nn anlatma yetenei zayflamadka edebiyat, gcn yi-
tirmez. Sanatlar iinde nce sz vard. Sz yaz olduunda
tarih olaanst bir devinim kazand. Bundan sonra sz ve
yaznn bitmesi mmkn deildir. Aralar deiecek, sak-
lama biimleri yenilenecek ama insanlar yazmaya devam
edecektir. Bir zamanlar, iviydi yazma arac, imdi elektro-
nik yazclar Eskiden maara duvarlaryd yazy sakla-
yan. imdi disketler Yzyl sonra yaz nasl yazlacak ve
nerede saklanacak, bilemeyiz. Ama yazma iinin, dolay-
syla edebiyatn devam edeceini syleyebiliriz.
Bu paragrafta asl ilenen konu aadakilerden han-
gisidir?
A) Deiimin sanat etkilemesi
B) Yaz sanat olarak edebiyatn gelecei
C) Edebiyatn kimlere ynelik oluturulduu
D) Edebiyat sanat yapan zellikler
E) Edebiyattaki gelimenin deiime yol amas
2. evre tahribat, daha ok g dengesine bal olmutur.
nsanlarn doa karsnda pek gl olmadklar dnem-
lerde, evre tahribat da snrlyd. Endstri ve tekno-
lojinin gelimesiyle insanlar, byk bir gce sahip
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 oldular ve glerini doaya kar da daha sistema-
tik kullandlar. Elektrik, asfaltl yol, beton kprler,
yeni teknoloji ile sulama, fabrika, kimyasal ilalar,
4 lardaki stunlarn mimariye yeniden tanmasdr. Modern
dier baz gnlk aralar balarda daha cazip geliyordu;
kendileriyle birlikte getirdikleri baz olanaklar zerinde
odaklanldndan bunlarn evre zerindeki tahribatlar,
tehlikeleri grlmyordu. Oysa bugn bunlarn olumsuz
yanlar aka hissediliyor.
Bu paragrafn bal aadakilerden hangisi olmal-
dr?
A) evrenin nsan zerindeki Etkisi
B) evre Tahribatnn Nedenleri ve Fark Edilmesi
C) evre Tahribatn Giderme Yollar
D) evre Tahribatnn Salmza Etkisi
E) evre Tahribat ve ehirleme
3. Teknoloji rnlerinin neredeyse tamam elektrikle almak-
tadr. Elektrikle alan her alet bir elektromanyetik alan
oluturur. nsan beyninin de bir elektromanyetik alan vardr.
nk sinirler nronlar araclyla elektriksel uyarlar bey-
nin eitli yerlerine ulatrarak alr. Bu nedenle gnlk
hayatta kullandmz her elektrikli cihaz bizi mutlaka olum-
suz etkiler. rnein cep telefonu ile bize en az zarar vere-
cek ekilde konuma sresi, doktorlarca gnlk azami 5 dk
olarak aklanmtr. Bu 5 dk sresince telefonun yayd
elektromanyetik dalga miktar, maksimum seviyesine kar
ve insann beyin ssnn artmasna neden olur. Beyindeki
bu manyetik dzensizlik, uzun vadede beyin hcrelerinin
lmesine ve zellikle kulaktaki birtakm organlarn grevini
yitirmesine yol amaktadr. Bu da duyu kayb ve denge bo-
zukluklar gibi etkilere neden olabilmektedir.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi anlatlmamtr?
A) Teknolojinin zarar
B) Cep telefonu kullanmann salmz zerindeki etkisi
C) Cep telefonunun yaylmasnn nedenleri
D) Beyindeki manyetik dzensizliin duyular etkilemesi
E) Elektrikli aletlerin beyni nasl etkiledii
4. Halkn modern binalar beenmediini iddia eden ve mo-
dern ilevselcilii skc bulan baz mimarlarn modern
ilevselcilikten yz evirmeye balamasyla, 20. yzyln
son eyreinde mimaride modern ncesini artran
eilimler ortaya kt. Bu mimarlar geriye baktlar, eitli
binalarn gemite kalan blmlerini incelediler ve onlar
yeni bina tasarmlar yapmak zere bir araya getirdiler. Bu
yeni yaklamn en ak rnei, modern ncesi tasarm-
mimaride stunlar yoktur veya tamamen duvarlarn aras-
na gizlenmitir. Modern ncesine ynelen mimari, stun-
lar yeniden ortaya kard. Bu durum, kukusuz stunlara
duyulan ihtiyatan deil, onlarn binalara gzellik kattna
inanlmasndan kaynakland.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?
A) Modern mimarinin ne olduu
B) Mimarinin toplumsal eilimler zerindeki etkisi
C) Mimarinin ehirlerin grnmne katks
nite
D) Modern mimarinin ihtiyalar karlamamas
E) Mimaride modern ncesine dnlmesinin nedeni
 PARAGRAF KONU
Paragrafta Konu-Balk-Soru 1 TEST

5. iirlerimde l ve kafiye bulunmad eklindeki gr, 7. Sanat en genel anlamyla, yaratcln ve hayal gcnn
iirimin hakkn vermekten uzaktr. Dorusu, iirlerimi par- ifadesi diye anlalr. Tarih boyunca neyin sanat olarak ad-
landrlacana dair fikirler srekli deimi. Bugn sanat
mak hesabyla yazmyorum ama iirimin syleyi tarz
terimi birok kii tarafndan ok basit ve net gzken bir
ve sz diziminden ayrlmayan, dizelerdeki vurgu ve ton- kavram gibi kullanlabildii gibi akademik evrelerde sana-
lamaya elik eden bir kafiyenin bulunduunu rahatlkla tn ne ekilde tanmlanabilecei, hatta tanmlanabilir olup
syleyebilirim. Kald ki iirde, l ve kafiyeden nce ritim olmad bile hararetli bir tartma konusudur. Ak olan
nemlidir. Bir iiri batan sona etkisi altna alm bir ritim nokta ise sanatn insanln evrensel bir deeri olduu,
kstl veya deiik ekillerde bile olsa her kltrde grl-
olmadka kafiye tek bana bir ey yapamaz. Hatta u
ddr.
da sylenebilir: Kafiye baz durumlarda iiri boabilir. Ben,
Bu paragrafta zerinde durulan konu aadakilerden
iire yk olmayacak ekilde ve iirin kendi olaan sesini
hangisidir?
amayacak lde kafiye kullandma inanyorum.
A) Sanatn hayal gcyle ilikisi
Bu paragrafn yazar iirinin hangi yn hakknda bilgi
B) Akademik evrelerin sanata katks
vermitir?
C) Sanatn ne olduu
A) Biimsel zellikleri
D) Sanatn alara gre deimesi
B) Seslendii kitle
E) Sanatn dnce zerindeki etkisi
C) Esinlendii airler
Yldzl Soru 1
D) Okuyucu zerindeki etkisi

E) Trk iiri iindeki yeri

nsan ana diliyle dnr, dndk
lerini en iyi biimde
ana diliyle anlatr. Okuduunuz kitab
a kannzn kayna-
masnn, kitabn sizi sarp sarm
alamasnn birok ne-
deni vardr. Ama en nemlisi o kitap
6. Edebiyat ve sanat dergileriyle ilgili olarak bir ey syle- ta kullanlan dildir.
Ana dilin inceliklerini barndrmay
an bir kitap yavan ve
yecek durumda deilim. zleyebildiim kadaryla, bu ie kurudur. nk hayallerinde de
gereklerinde de ana
gnl verenler hl ciddi rnler yaymlyor. Dierleri ise dili vardr insann.
edebiyat ve sanat dergisi olmaktan te bir tr edebiyat- Bu parann konusu aadakilerd
en hangisidir?
sanat gndemi dergisidir. Onlardaki eserlerin ounun A) Ana dilinin insan hayatndaki
yeri
edebiyat ve sanatla ilgisi yok gibidir. Elbette bir edebiyat B) Ana dilinin zellikleri
rn, etki ve yanksn, reklam ya da tantm ilerinde ol- C) Yabanc eserlerin okunmam
asnn nedenleri
duu gibi, hemen bulamaz. Edebiyat ve sanat etkinlikleri- D) Ana dilinin dnmeye etkis
i
nin ne olduu ve nerede durduu, zaman getike daha E) Ana dilini doru kullanmann
nemi
iyi anlalacaktr. Dolaysyla bu dergilerdeki rnlerin ni-
8. Trkiyede iir tahlilcisi yok denecek kadar azdr. Bir za-
5
teliini de zaman belirleyecektir. manlar bu ii Ahmet Kabakl yapmaya kalkt. Eskiden bu
alanda Mehmet Kaplan ve baka kiiler de vard. Onlarn
Bu paragrafta anlatlanlar aadaki sorulardan hangi-
ounu hatrlamyorum. Fakat u anda hi yoktur iir tahlil-
sinin karl olabilir? cisi. Herkes kendi arkadalarnn, kendi grubunun adamla-
rnn iirini tahlil ediyor. Byle olmaz; iir evrensel diyenler
A) Edebiyat ile sanat arasndaki ilgiyi anlatr msnz?
bir gruba mal ediyorlar iiri, brlerini grmyorlar. Grse-
B) Gncel bir rnn sanat rn saylmas iin hangi ler de gstermek istemiyorlar. Bu da ok yanltr.
zelliklere sahip olmas gerekir? Bu paragrafta aadakilerden hangisi zerinde durul-
maktadr?
C) Dergilerde edebiyat-sanat sayfalarna yer verilmeme-
sini nasl karlyorsunuz? A) Trkiyede iir tahlilinin durumu

B) iir tahlilinin iirin gelimesi iin nemi

D) Edebiyat ve sanat dergilerindeki rnleri nasl buluyor-
C) iir tahlilinin airler zerinde etkisi

5
sunuz?
D) airler arasndaki gruplamann nedeni
E) Bir edebiyat-sanat dergisini dier dergilerden ayran
zellikler nelerdir? E) iir tahlilinin nasl yaplmas gerektii
 PARAGRAF
KONU
TEST 1 Paragrafta Konu-Balk-Soru
9. Sanayi iiliinin yaygnlamasyla hafta tatilinde piknie
gitme alkanl olutu. Kimi zaman gnde on iki saat ar
ilerde alan iilerin beyinsel ve bedensel yorgunlu-
u dayanlr gibi deildi. Hafta sonu geldi mi ii, ailesini
yanna alr; yakn bir doa kesinde gnn dinlenerek
geirirdi. Gnmzde, gerekli maddi olanaklara sahip her-
kes hafta tatilinde piknie gitmektedir. Belediyeler ve dier
kurulular piknik yaplacak yerler ina edip oralarda me-
murlar grevlendirmektedir.
Bu metinde aadakilerden hangisi anlatlmaktadr?
A) Piknik alkanlnn maliyeti
B) Piknik alkanlnn doaya zarar vermesi
C) Hafta sonu piknik alkanlnn olumas ve gelimesi
D) Piknik alkanlnn belediyeler tarafndan desteklen-
mesi
E) Hafta sonu piknik alkanlnn insan psikolojisi ze-
rindeki etkisi
10. Tencere, tabak gazetecilii sona erdi. Ama bizim gazete-
lerimizin yle byk giriimleri brakacaklar yok gibi. Artk
patronlarmz, tabak datmyor ama tabak retiyor. Her
birinin bilmem hangi alanlarda retim yapan ka fabrikas,
ka ihracat-ithalat irketi var. Bunun iin gazetelerimiz, bir
trl birilerinin blteni olmaktan kurtulamyor. Birileri hak-
knda yalan haberler yaymlamaktan ekinmiyor. Bir de
bakyorsunuz ki n sayfada bir adam bir erif gibi ku-
rulmu, gazetenin onunla ilgili anlattklarna da ba-
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 klrsa bir gnde lke alabilecek kadar zengin, bir
iyilik melei kadar cmert. Hani bir ey bilmeseniz
her eye inanacak ve o adamn yannda yer almak
6
iin ehir ehir dolaacaksnz. Oysa merakl bir okuyucu
olarak okuduunuz gazete knyesi size anlatlan her e-
yin patrondan birka kuru daha almak iin yazldn ilan
etmitir.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi eletirilmekte-
dir?
A) Gazete sahiplerinin gazeteleri kendi amalar iin kul-
lanmalar
B) Gazetelerdeki reklam sayfalarnn artmas
C) Gazetelerin ekonomi zerinde gereinden ok durmalar
D) Gazetelerin okuyucuyla ilikisi
E) Gazete haberciliinin geliimi
11. ocuk, resim yapmaya baladnda sadece evreyi alg-
lamay ve ona yant vermeyi deil, bamsz bir retimi de
balatm olur. Resimde yapmak fiili kendini youn ola-
rak gsterir. ocuk, nndeki resim kd zerinde kalc
izler brakmaya balar ve birok insan bunu yetikinliin-
de baaramaz. Resim yapan yetikinlerin ou, nndeki
kda daima yaamdaki nesnelere benzer eyler izer.
nk insan, yaamla tantka grdklerine alr ve on-
lardan farkl bir ey retmeye yanamaz.
Bu paragrafn bal aadakilerden hangisi olabi-
lir?
A) Resimde Yaratclk ve ocuk
B) Resmin Sanattaki Yeri
C) Topluma Gre Resim Fark
D) Resmin Gnmzdeki Durumu
E) Resim ve Sosyal Hayat
12. Geleneksel romancln kalplarn benimsemediimden
televizyon ve sinemann gsterme iini yklenmesiyle
romann baka bir ilev grmesi gerektiine inanyorum.
Kurallar ve ilevi nceden belirlenmi, kat bir olay rg-
syle rlm romanlarn yerine, dile dayal, daha zgr
romanlar yazmak gerektiini dnyorum. Bu dorultuda
bu romanmda dil ne kyor. Ancak dil konusundaki titiz-
liim beni gnlk kullanmdan epey uzaklatryor. Oku-
yucumun yazdklarm anlamas iin dnmesi yetmiyor;
belki szle de bakmas gerekiyor.
Bu paragrafta anlatlanlar aadaki sorulardan hangi-
sinin cevab olabilir?
A) Gnmzn romancln gemiin romanclndan
daha m baarl buluyorsunuz?
B) Baz romanclarn eserlerinin anlalmamasn neye
balyorsunuz?
C) ada romanclarn kalc eserler verebileceklerine
inanyor musunuz?
D) Roman anlaynz ve son romannz hakknda bilgi
verir misiniz?
nite
E) Geleneksel romanclkta hangi kurallar dorultusunda
eser verilirdi?
 PARAGRAF RETEN
Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce 2 TEST

1. Estetik bilginin kendinden baka amac yoktur. Her retim bir deerdir
ama sanat bir retim olarak ticaret deeri deildir. nk sanatn hay-
ranlkla izlenmekten baka amac yoktur. Sanat eserinin sradan kulla- Yardmc dnce, paragraftaki her tr

nm balamna giren nesnelerden zenle ayrlmas gerekir. Maddi olan ayrntdan varlan sonutur. Bir parag-

ile ikin olan arasndaki ayrm kesin izgilerle yaplmad srece sanat rafn ana dncesiyle elien bir yarg

retimi, amalanan yetkinlie ulamaz. Sanatnn ulamak istedii bu paragrafn yardmc dncesi olamaz.

yetkinlik, sanatnn kurmaya alt iyi bir dnya idealinin karldr.

Bu paragrafta aadakilerden hangisine deinilmemitir?

A) Sanat eserinin maddi bir ihtiyac karlamas gerektiine

B) Sanat eserinin sadece sanat yapmak amacyla oluturulduuna

C) Sanat eserinin sanat d amalardan soyutlanmadka dilenen s-

tnl bulamayacana

D) Sanatnn daha iyi bir dnya kurma idealine ulamaya altna

E) Sanat eserinin kullanm amal nesnelerden ayrlmas gerektiine

2. Sanat, ortaya koyduu eser ile bize hibir zmleyici ve metinsel bir
7
aklama getirmez. Bizi kendi gznde olduu kadar bizim gzmzde Paragrafta vurgulanan dnce parag-
de bir giz olarak kalan bir yaptla kar karya brakr. zleyiciye dn- rafn btnnde, zerinde durulan d-
mek iin k tutan yapt, gizem doludur. te bu adan sanat yaptnn ncedir. Yazarn, asl kavratmak istedii
znde elikili bir imgeler ve kavramlar zenginlii olduunu rahatlkla bilgidir. Bu paragrafn ilk cmlesinde sa-
syleyebiliriz. Simgeler ve semboller, imgelerin (dncelerin) somutla- natnn nmze ak bir metin koyma-
m biimi olarak kavramsal zenginliin ak bir kantdr. d, ikinci cmlesinde de sanat eserinin
bir giz olduu anlatlmtr.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi vurgulanmaktadr?

A) Sanat eserinin izleyici dikkate alnarak oluturulamayaca

B) Sanat eserinde duygu ve dncelerin dorudan anlatlmad

C) Sanat anlaynn adan aa deiim geirdii

D) Sanat eserinde dncenin her eyden nce geldii

E) Sanat eserinde yaammza ait hibir eyin bulunmad

 RETEN PARAGRAF
TEST 2 Paragrafta Ana Dnce ve Yard
Asl anlatlmak istenen ifadesiyle soru-
lan sorular ana dnce sorulardr. Ana
dnce bir paragrafn yazl amacdr.
o hlde, bu durumda, bylece, bundan
dolay vb. ifadelerden sonra gelen cm-
leler genellikle ana dnce hakknda
ayrntlar ierir.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
8
Paragraftaki herhangi bir cmleyle eli-
en bir yarg paragrafn yardmc dn-
cesi olamaz. Bu paragrafta Shelleyden
yaplan alnty dikkatlice okuyun, doru
cevaba ularsnz.
mc Dnce
3. Mziin anlattklaryla toplumda yaananlar birbirinden bamsz deildir.
Bir toplumda yoksulluk yoksa, kan ve gzya yoksa o toplumun mziin-
de bu temalar bulunmaz. O hlde arabesk mziinin yaygnlamasndan
yaknanlarn hedefi mzisyenler olmamaldr. Mzisyenler, yalnzca ken-
dilerine den rol oynamaktadr. Sokaklarmzda mutluluk olsayd m-
zisyenlerimiz mutluluktan sz edecek, sava yaansayd sava trkleri
seslendirecekti.
Bu paragrafta asl anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir?
A) Toplumun ilgi duymad bir mzik eserinin kalc olamayaca
B) Mzisyenlerin sorunlara zm bulacak kiiler olmadklar
C) Mzik eserinin mzisyenin istei dnda oluabilecei
D) Arabesk mziinin yaygnlamasnn toplumsal durumla ilgili olduu
E) Arabesk mziinin beklenilenden ksa bir srede yaygnlat
4. Kimdir sanat? Hayr diyen, bakaldran insan. Albert Camusun dedii
gibi bakaldr; sadece ezilmi olmaktan deil, baka birinin ezilmilii-
ni grmekten de doar. Bakaldr, insann bakasnda, kendi kendisini
amasdr. O, Zeusun iktidarna muhalefet eden Prometheustur. te bu
anarizme yaklaan dnceler dorultusunda sanatnn oluturduu
sanat yapt, eletirinin ilk oluumudur. Shelley, Ozanlar dnyann be-
nimsenmemi yasa koyuculardr. diyerek sanatnn dnyaya kendi
yasalarn koyma ereini belirtir. nk bakaldr gereklilii biraz da sa-
natsal bir gerekliliktir. Btn bakaldrm dnceler bir sz sanat ya da
kapal bir evren iinde belirlenir sanat eserinde.
Bu paragraftan aadakilerden hangisine ulalamaz?
A) Kar kmann sanatnn nemli bir zellii olduuna
B) Kiinin bakalarnn skntlar iin de bakaldrabileceine
C) Sanat eserinin yaama dair bir tr eletiri olduuna
nite
D) Sanatlarn dnyaya dzen verme amacnda olmadklarna
E) Sanat eserinde bakaldrnn, dorudan deil, sanatl ilendiine
 PARAGRAF KONU
Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce 2 TEST

1. ocuklarn yapt resimler bykler iin bir muammadr.
zerlerine ok sz sylenir, yazlr izilir. Bunun nedeni
sadece resim olmayp, ocukluun tmden ele avuca,
akla, metreye smaz bir insan boyutu oluundadr. o-
cukluk insann kendini sanatla ifade edebilme, evrensel
ve aklc iletiime gei dnemidir. Bu dnem, anne baba-
y ok heyecanlandrr. Biroklar, ne yapacan bilemez.
Onlarn her resminde bir olaanstlk, byk bir zgn-
lk bulur ve onlar hemen resim alanna ynlendirmek is-
ter. Netice dilendii gibi olmadnda ise zntye kaplr.
Bu paragrafta aadakilerden hangisine deinilme-
mitir?
A) Byklerin ocuklarn resimlerini gizemli bulduklarna
B) ocukluun lye smaz ynlerinin bulunduuna
3. Kiisel grmz olarak bildiimiz grlerin ou bizim
deildir. Aydnlarn ya da sradan insanlarn syledikleri-
ni dinleyin. Bizim dediimiz grlerin iinde onlarn dile
getirdiklerinin izlerini bulacaksnz. Ama zlmeyin! Onlar
da o grleri bir bakasndan duymulardr. Neticede g-
rler btn insanlndr. Kiiler, yalnzca onlarn seslen-
diricileridir.
Bu paragrafta yazar aadaki iddialardan hangisini
ne srmektedir?
A) Her dnceyi baka dncelerden ayran ynler vardr.
B) Hibir dnce btn ynleriyle nemsiz deildir.
C) Toplumun her kesimi sadece kendisini ilgilendiren g-
rleri aktarr.
D) Dnceleri reten aydnlardr, yayan ise sradan in-
sanlardr.

E) zgn gr yoktur, her grn olumasnda baka-

C) Btn ocuklarn resim sanatnda baarl olduklarna
snn pay vardr.
D) nsann ocuklukta kendisini sanatla ifade ettiine Yldzl Soru 2
E) Baz anne babalarn ocuun resim yeteneini abart-
tklarna
Bayramlar, bana nedense artk hep
cukluumu hatrlatr oldu. Bu hatr geen gnleri, o-
duran ey, hzndr. Bir vakitler, lamann yan banda
en yalmza, en grm geirmi gemi gnlerimizde,
vin ve mit mjdesi olan bayramla lerimize bile bir se-
her yllk bilanosunda, bir avu r, imdi mrmzn
yarm yamalak ocuk neelerinden mazi hatrasndan ve
termiyor. baka bir ey gs-
Bu parada yazarn yaknd
2. Hayata bozmakla balayan, resim izemez. Resimde neyi hangisidir? ey aadakilerden

gz ard ederseniz edin de bakmay unutmayn. Bakma- A) Zamanla her eyin unutulma
s
B) Yallara gereken sevgi ve sayg
yan, alglayamayan insanlar gremezler. Gnein altnda nn gsterilmemesi
C) Bayramlarn eski gzelliini
yitirmesi
kr bir yaam srerler. Beyinleri alr ama anlaamazlar. D) ocukluun insan hznlen
dirmesi
Srekli arprlar. Resmini izdiim kirazlarmdan birinin E) Yaananlarn zntyle hatr
lanmas
yaral olduunu, yapraklarn ucunu bir trtln kemirdiini
grp de estetik uruna grmezlikten gelirsem doa gibi
9
alm olmam. Krleen bir hilekr olurum. Estetik de
hile olur.

Bu paragrafta kendisinden sz eden ressamla ilgili

olarak aadakilerden hangisi sylenebilir?
A) Doay olduu gibi deil, olmasn istedii gibi iledii
B) Eserlerinde doay kendi bak asyla yeniden yo-
rumlayarak verdii
C) Bakmay bilmenin resim izmeye katksnn olmad-
n dnd
4. (I) Okuyucu, romanda ilkin gerei heyecanla karlasa da
zamanla ondan sklr. (II) Kii her gn yaad bir olay
ikide bir roman sayfalarnda okumak istemez. (III) Bunun
en gzel kant ky romanclnn durumudur. (IV) Ky
romanlar ilkin byk bir okuyucu kitlesi buldu. (V) Ancak
uzun saylmayacak bir sreden sonra okuyucu o olaan
yaamlardan usand.
Bu paragrafn ana dncesi numaralanm cmlele-

5
D) Resimlerinde gerei hi deitirmeden aktarmak is-
rin hangisinde verilmitir?
tedii

E) Estetii, gerei aktarmaktan daha nemli grd A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 PARAGRAF
KONU
TEST 2 Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce
5. Trkiyede kltrel deiimle yaam biiminin deimesi 7. Kullandmz her kelime Trke olsun diye dili zorlayan
pek ok gelenek ve grenei de deiime uratmaktadr.
Farkl yrelerimizde otantik geleneksel nitelikleriyle re-
tilmekte olan halk kltr rnlerini, yakn bir gelecekte
bunlara bal inan, davran ve deer yarglarnn dei-
mesiyle bulamayacaz. Ama gemii koruma konusunda
ge kalm saylmayz. Toplumumuz, her ne kadar hzl bir
kltrel deiimle kar karya kalsa da eski ile yeniyi i
ie yaamaktadr. Anadolu kltrnn otantik rneklerinin
uzmanlar tarafndan belirlenip halk kltr mzelerinde
saklanarak gelecek kuaklara aktarlmas, zaman kaybet-
meden hayata geirilmesi gereken bir grevdir.
Bu paragrafta asl anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) Kltrel deiimin geleneklerin deimesine neden ol-
duu
B) Halk kltrne ait rneklerin deiim dolaysyla kay-
bolmamas iin mzelere konulmas gerektii
C) Halkn gelenekleriyle genel kltrel deerler arasnda
srekli bir atmann bulunduu
D) Anadoluda eskiye ait deerlerle yeniye ait deerlerin
i ie yaad
E) Gelenek ve greneklerin kltrel deiimden etkilen-
mesinin kanlmaz olduu
6. Cemil Meri Trk dnce yaamnn mstesna kalem-
lerinden biri Edebiyatlar arasnda her ne kadar hak
ettii yeri bulamamsa da o, kendi deerini tarih iinde
bulacaktr. Meri, bu noktaya gelebilmek iin gzle-
rini feda etmenin yannda sefaletle beraber anla-
TRK EDEBYATI
DL VE ANLA TIM11 lamamak gibi korkun bir cezay da gslemek
zorunda kalmtr. Cemil Meri slubu iin ylla-
rm harcadm der ve Divan edebiyatndan, Sinan
10
Paaya ve Refik Halidlere uzanan bir izginin yan sra
Chateaubriand, Hugo ve Balzac da okuduunu syler.
Bu paragrafta Cemil Merile ilgili olarak aadakiler-
den hangisine deinilmemitir?
A) Trk dnce yaamnn en nemli yazarlarndan biri
olduuna
B) Deerinin edebiyat dnyasnda olmas gerektii kadar
bilinmediine
C) Gelecekte hak ettii deere ulaacana
D) Trk edebiyatnn nclerini Bat edebiyatnn ncle-
rinden daha ok nemsediine
E) Baar urunda yoksulluk grdne ve gzlerini yitir-
diine
biri deilim. En klie rnei vereyim: Oturgalgtrge.
Byle samalklara elbette karym. Hatta byle acayip
eyler tretileceine Trke karl olmayan kavramlar
iin Trkenin ses yapsna uygun szckler alabiliriz ya-
banc dillerden. Bir de yle genel bir kural neriyorum:
Bir kavram iin dilde iki yabanc kelime varsa bunlardan
yeni olan atlmal. Stil ve tarz kelimelerini dnelim.
Stil, Franszca kkenli; tarz ise Arapa. Tarz kelimesi
ile gemiimiz daha eski olduu iin bence stil atlmal,
tarz kalmaldr.
Bu paragrafn yazar aadakilerden hangisini syle-
yemez?
A) Yabanc kelimeler bize ait kabul edilebilir.
B) Kelime gereksinimimizi karlamak iin baka dillerin
olanaklarndan yararlanabiliriz.
C) Yabanc kelimeler arasnda bir tercih zorunluluu olu-
ursa dilimize daha nce yerleenler seilmelidir.
D) Bir kavram Trkeye ait bir kelime ile ifade edilemiyor-
sa uyduruk bir kelime kullanlacana baka dillerden
kelime alnmaldr.
E) Bat medeniyeti iinde yer aldmzdan yabanc keli-
me kullanmak zorunda kalrsak Bat dillerinden kelime
almalyz.
8. Yazar okuyucudan ayran btn engelleri ykmak, sesimi
btn taraflara duyurmak istiyorum. uurun, tarihin, ilmin
sesini aktarma derdindeyim. yle bir ifade yaratmak isti-
yorum ki Trk insannn uyuan uuruna bir alev mzrak
gibi saplansn. srafilin suru kadar heybetli bir dil... Sa-
natla dnceyi kaynatrmak... Devaml aratran, sk
sk szlklere, ansiklopedilere, kitaplara bavuran, notlar
alan, zetler karan, bylece biriken malzemeyi fileyen,
dosyalayan, fazla titiz, fazla drst bir fikir iisiyim.
Aadakilerden hangisi bu paragrafta kendisinden
sz eden yazarn bir zellii deildir?
A) sluba nem vermesi
B) Aratrmac olmas
C) Sanata dnceyi kartrmay yanl bulmas
D) Dncelerini topluma kavratmak istemesi
nite
E) Btn kesimlere ulamay amalamas

9. iirde yeni bir dil oluturmaya alanlar bekleyen en b-
yk tehlike, anlamszla dme olasldr. nk oku-
yucu tembeldir; airin yeni szck ve szlerini anlamak
iin aba gstermeyebilir. iir tarihimizde bu tehlikeyle yz
yze gelmi ve onu aamam gruplar vardr. Karmak bir
dil yaratan Servetifnn airlerinden, Tevfik Fikret hari,
hi kimse byk kitlelere ulaamam. Ayn ekilde dilde
yenilii kapallk ynnde yapan II. Yeni airleri de ok sa-
yda okuyucu bulmamtr.
Bu paragrafta asl anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) Yeni bir dil kullananlarn iirlerinin ok okuyucu bulma-
yaca
B) iir tarihimizde anlalmayan bir dil kullanan airlerin
bulunduu
C) Kimi airlerin iirlerinde karmak bir dil kullandklar
D) II. Yeninin dilinin kitleler tarafndan anlalmad
E) Okuyucularn iir zerinde dnmek istemedikleri
10. Buharada 20. yzyln balarna kadar olduka yaygn
olan minyatr sanat, el yazmalarnn sslenmesinde kul-
lanlrd. Konaklarda bu ie ayrlan hususi odalarda hat,
tezhip, minyatr, cilt sanatlar ile kt ustalarnn kolektif
almalaryla, son derece kymetli sanat eserleri meyda-
na getirilirdi. Konularn ounlukla tarih, mitoloji, folklor
ve tasavvuftan alan Buhara minyatrlerinde sava, tren
ve len sahneleri dikkat eken temalardr. Gnmzde
unutulmaya yz tutmu olan Buhara minyatrn yeniden
yaygnlatrmaya alan az sayda sanat vardr.
Bu paragraftan Buhara minyatr ile ilgili olarak aa-
dakilerden hangisine ulalamaz?
A) Yz yl ncesine kadar yaygn olduuna
B) Konaklarda yazma ssleme iin oda ayrldna
C) Konular arasnda gemite yaananlarn da bulundu-
una
D) Baz sanatlar tarafndan canlandrlmaya alldna
E) Baka sanatlardan daha ok ilgi grdne
PARAGRAF KONU
Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce 2 TEST
11. Yaamda hibir ey bamsz deildir. Her ey, baka var-
lklara baldr. Bu, romanda da byle olmaldr. Romanda
herhangi bir olay dier olaylardan bamsz grnyorsa
bir eksiklik var demektir. Byle bir durumda ya romanc,
roman trnn zelliklerini kavrayamam ya da olaylar
birbirine balamay baaramam, diyeceiz. Her ikisi de
bir romancy roman yazmaktan alkoymay gerektirecek
kadar byk eksikliklerdir.
Bu paragrafta vurgulanmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) Her varln bir ynyle baka varlklara bal olduu
B) Romanda olaylar arasnda btnlk bulunmas gerek-
tii
C) Roman trnn zelliklerini kavrayamayan yazarlarn
bulunduu
D) Kimi romanclarn eserlerinin okuyucu bulmad
E) Yaamda bulunmayan hibir eyin romanda yer alma-
yaca
12. airin yeni kitabnn kapanda bir kelebek resmi var. a-
irin koskoca bir mr yirmi drt saate sdrmaya alan
canllardan kelebei tercih etmesi artc deildir. Aslnda
11
kelebekler trtldan kelebee getikleri gn iinde yaarlar.
yle ki bu srede azlar bile olumaz. Hi beslenmeden
rollerini bitirip seti terk ederler. Ama elleri bo gitmezler.
Nesillerini devam ettirecek yatrm yapp lmszleerek
ayrlrlar dnyadan. airlik de, yazarlk da byle deil mi?
Bu parada air ve yazarlarn vurgulanan zellii aa-
dakilerden hangisidir?
A) Eserleriyle gelecee kalmalar
B) Toplumu ynlendiren kiiler arasnda yer almalar
C) Kendilerini sradan insanlardan stn grmemeleri
D) Yaz etkinliini bir elence olarak grmemeleri
E) Yararl olmayan bir etkinlikte bulunmamalar
 PARAGRAF
KONU
TEST 3 Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce
1. ocuklara hayal dnyalarn gelitirmek, onlar oyalamak,
bazen de mutlu etmek amacyla oyuncaklar alnr. Bazen
de youn alma ortamnn ortaya kard yorgunluun
anne ve babann ocuuyla zaman geirip, onu dinleyip
onun sorunlarn renme grevini yerine getirememesi
zerine kolaya kamak iin ocuk oyuncaa boulur. Bir
katr aslnda bu. Fakat oyuncak iin sadece kt bir
ey demek de hata olur. nk doru seilmi oyuncak
ocuun yaratc dnme becerisini destekler; ocuun
sosyal geliimine katkda bulunur.
Bu parada asl anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) ocuklarn oyuncaklardan uzak tutulmas gerektii
B) Oyuncaklarn yararndan ok zarar olduu
C) Ailelerin ocuklara oyunca onlar kandrmak iin al-
d
D) Farkl niyetlerle olsa da doru seildii takdirde oyun-
caklarn faydal olduu
E) Youn alma ortamnn aile balarna zarar verdii
2. Baz airlerin, kendi iirleri stne veya genel olarak iir
stne sylediklerine baktnzda ou zaman kendi i-
irleriyle uyumadn; syledii kuramlarn, yntemlerin
bir yanda, iirlerinin ise baka bir yanda olduunu
grrsnz. Baka bir deyile, airlerin ou, iir
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 stne birtakm kuramlar, kurallar, yntemler -
reniyorlar ama onlardan birini bile iir yazarken kul-
12 lanmyorlar; iirlerini gelenee bal kalarak oluturu-
yorlar ama dnr grnmek hevesinden tr birtakm
iir bilgilerini sayp dkyorlar.
Bu parada anlatc, baz airlerle ilgili olarak aada-
kilerin hangisinden yaknmaktadr?
A) Bireysel temalar ileyerek toplumsal konular nem-
sememelerinden
B) Ortaya koyduklar eserlerin kalc olmamasndan
C) iir kuramlarn iyi renememelerinden
D) Eserlerinde evrensel temalar ilememelerinden
E) ne srdkleri iir kuramlarn eserlerinde kullanma-
malarndan
3. Srekli u sz duyar olduk: iek, kkyle baland
toprakta gzeldir; koparlnca solar, yitirir gzelliini; irkin
bir varlk olur kar. iir de yle, barndan doduu ala
gzeldir. Onu douran a gz ard edilirse o da iek gibi
solar, anlamsz olur; sama sapan bir sz ynna dn-
r. O yzden bir iir duyunca oturup dnmek gerekir,
ne zaman hangi koulda yazld bu iir diye.
Parada vurgulanmak istenen dnce aadakiler-
den hangisidir?
A) iir tpk bir iek gibidir, onu yaatmak iin korumak
gerekir.
B) Bir iirin tadna ann koullar gz nne alndn-
da varlabilir.
C) Baz dnemlerde anlamsz iirler yazan airler de ola-
bilir.
D) yi yorumlanarak bir iirin hangi ada yazld anla-
labilir.
E) Kendi ana tanklk eden iirler gelecee kalabilir.
4. Bugnlerde ou gen yazarn yapt bir hata var: Bir-
ou eser olutururken bavurduu bilgi kaynaklarn ya
olduu gibi alyor ya da o bilgileri yle bir deitiriyor ki
onu yazar bile tanyamyor. Yeni bir ey retirken yapl-
mas gereken ikisi de deildir. Anlatc yararland bilgileri
elbette olduu gibi almayacak ama onu kullanrken de ya-
zarn slup zelliklerinden ayr dmemeye gayret gste-
recek. Ksacas bilgilerden yararlanrken yazarn metinde
kulland boyalar kullanacak, onlara ufak ton farkllklar
ekleyecektir.
Bu parada yazarn yaknd durum aadakilerden
hangisidir?
A) Gen yazarlarn bavurduklar kaynaklardan yararlan-
may bilmemeleri
B) Yazarlarn toplumu ilgilendiren konulara nem verme-
meleri
C) Gen yazarlarn alakalem eserler retmesi
D) Yazarlarn kaynaklarn gvenilir yerlerden sememe-
leri
nite
E) Ortaya konulan eserlerin orijinaliyle bire bir ayn olu-
turulmamas
 PARAGRAF KONU
Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce 3 TEST

5. Her sanat dal sanat iin zel bir duyarllk, zel bir se- 7. Sait Faik Abasyank anma program dhilinde her yl mays
zi, zel bir bak biimi gerektirir. Bunun bir baka anlam aynda sanatnn lm yl dnmn izleyen bir pazar gn
ise iir yazabilmek iin air olmann, resim yapabilmek iin Burgazadada bir tren dzenleniyor. Adaya ve Sait Faike
gnl vermi olanlar, o yl ve daha nceki yllarda yk kitap-
ressam olmann, tiyatro yapabilmek iin tiyatrocu olmann
laryla Sait Faik dln kazanan yazarlar Adada bir araya
bir zorunluluk olduudur. nsanlar genelde sanaty sanat
geliyor. Birlikte yenip iiliyor. Sait Faik ile ilgili syleiler yap-
yapmakta st yetenekleri gelimi olan insan diye dn-
lyor, ykcnn -ne yazk ki yldan yla sahibine ait izgilerini
mezler, doutan zel yetenekleri olan insan diye d- yitiren- bakmsz evi geziliyor.
nrler. Oysaki sanat, dnyaya hazr gelmi bir kii deil-
Bu paraya gre aadakilerden hangisi Sait Faik
dir, sanat olarak dnyaya dm ya da gnderilmi biri
Abasyank anma program kapsamnda yaplan et-
deildir. O, bu yeteneklerini sonradan kazanmtr.
kinliklerden biri deildir?
Bu parada asl anlatlmak istenen aadakilerden
A) Sanatya gnl verenlerin Burgazadada toplanmas
hangisidir?
B) Sanatnn evinin ziyaret edilmesi
A) airlerin zel bak alarna sahip olmas gerektii
C) Sanatyla ilgili syleiler yaplmas
B) airlerin doutan baz zelliklerinin olmas gerektiine
D) Her yl mays aynda tren dzenlenmesi
C) Bir trde eser verebilmek iin o tre gnl vermek ge-
E) Sanatnn eserlerinin sevenlerine hediye edilmesi
rektii

D) Sanatlarn doutan deil sonradan sanat olma Yldzl Soru 3

zellii kazandklar

E) Bir eserin ortaya konulmas iin duyarlln en nemli

Kurtulu Savamzn belgelere
ge olduu dayal, destans an-
latmndan Doludizgin ve Kal
pakllar romanlaryla
Cumhuriyetin yreine kula atar
ak gelien bir izgide
Samim Kocagz, hakszla ura
yan,
aclarn benimseye benimseye, bir ezilmi insanlarn
6. Telepati bir tr duyular tesi hissetme olarak tanmlana- sanat duyarlyla
dile getiriyor. yk ve roman usta
s
bilir. Daha bilimsel bir tanm yapmak gerekirse dnce- ln ilk kez Ylan Hikyesi adl yazarn bu duyar-
romannda buldum,
diyebilirim.
lerin, duygularn yaz ya da sz olmakszn beyinler ara-
Bu parada Samim Kocagzle
snda iletilmesine telepati denir. Be duyuya ek olarak ilgili olarak aada-
kilerden hangisine ulalamaz?
altnc bir duyu kabul edilen bir zellik, Sigmund Freuda A) Birden fazla roman olduuna
gre, baz durumlarda bastrlan ve kimi durumlarda orta- B) Duyarl bir sanat olduuna
C) Roman dnda da eserler verd
ya kan eski bir zelliktir. rnein byk bir ac yaayan, iine
D) iirlerinde halkn sorunlarn
bir yaknn kazada, savata ya da hastalk yznden kay- ele aldna
E) Eserlerinde toplumsal sorunlara
deindiine
beden kiiler bazen olaylar ya da tehlikeleri nceden his-
sedebilir. nsan beyninde anlk bir dnce ya da grnt 8. Gerekten deien bir ey yok. Her ey eskinin kltrsz- 13
olarak ortaya kan bu durum, insanlarn yaamlarn de- leme abalaryla uyumlu. Kltr etkinlikleri yok denecek
rinden etkiler ve yaamna yn verir. kadar az. Kitap okuma alkanlnn yaygnlap kkle-

Bu paradan telepati ile ilgili olarak aadaki bilgi- mesi salanamyor, sanat ve edebiyat dergileri kapanma-

lerden hangisine ulalamaz? nn eiine gelmi, deer karmaas ile gizli bir kltr d-
manl sryor.
A) Telepatinin ne olduuna
Bu parada aadakilerden hangisine deinilmemitir?
B) Telepatinin bir duyu olarak kabul edildiine
A) Kltr dmanlnn gizlice srdrldne
C) Doru kullanldnda telepatinin insanlara mutluluk ge-
tirdiine B) Sanatsal ve kltrel etkinliklerin azlna

D) Baz durumlarda kiilerin olaylar nceden hissedebil- C) Okuma alkanlnn giderek kkletiine

5
diine D) Sanat-edebiyat dergilerinin varlklarn srdremedik-

E) nsanlarn beyinlerinde ok ksa srede ortaya ktk- lerine

larna E) Kltrszletirme abalarnn srdne

 PARAGRAF
KONU
TEST 4 Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce
1. Glge oyunu, hayvan derisinden kesilerek hazrlanm
insan, hayvan, eya gibi figrlerin bir k kayna nn-
de oynatlarak glgelerinin gerdirilmi, beyaz bir perdeye
drld gsteri sanatdr. Kltrmzdeki her deerli
ey gibi maalesef o da yok olmakla kar karya. Gn-
mzde glge oyunu sanats bir elin parmaklarn ge-
miyor. Burada bir sulu aranacaksa ok uzaklara deil,
kendimize bakmalyz. Ne de olsa modas gemi deyip
bir keye attmz glge oyununun sonunu bizler hazr-
ladk.
Bu paradan aadaki bilgilerden hangisine ulala-
maz?
A) lgi gsterilirse glge oyununun eski gnlerine dnecei-
ne
B) Glge oyunu sanatlarnn saysnn azaldna
C) Kltrmzde unutulmaya yz tutan deerli baka tr-
lerin de bulunduuna
D) nsanlarn glge oyununa ilgilerinin azaldna
E) Glge oyununun nasl bir teknikle sahnelendiine
2. Baz sanatlar, sanatn amacn ierik olarak grr. Onla-
ra gre, iletecek bir mesaj olmayan tek bir satr bile yazl-
mamaldr. Kimileri ise buna kar karak sanat bi-
im olarak kabul eder. Onlara gre bir eyin sanat
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 olabilmesi, sadece gzel olmasna baldr. Oysa
sanatta ierikle biim etle trnak gibidir. Bunlardan
birini seip dierini atamazsnz. Gemite yazlm
14
eserlere baktnzda sadece ierikle veya biimle yola -
kan eserlerin mrlerinin ksa olduunu grebilirsiniz.
Bu paradan aadaki bilgilerden hangisine ulala-
maz?
A) Sadece ieriin veya slubun nemsendii eserlerin
kalc olmadna
B) Biime nem veren sanatlarn daha baarl olduu-
na
C) Biim ve ieriin birbirini tamamlayan unsurlar olduuna
D) Kimilerine gre biimin ierikten nde olduuna
E) Biimden yoksun eserlerde ieriin de doyurucu ola-
mayacana
3. iirin soyutluu somutluu sorunu ok tartld. Ama bel-
li bir sonuca varlamad. Kapal iir iin soyut, anlamsz
iir iin soyut, toplumcu olmayan iir iin soyut, hatta yeni
iirlerin tm iin soyut denildi. Geri soyut iirle, somut
iir arasndaki ayrm kesin olarak belirlenmi deil. Ancak
ie bu ynden bakanlar da yok denecek kadar az. Soyut
kavram giderek, sanatta, felsefede kullanlan anlamndan
da soyutlanarak konuma dilimize yerleen bir basitlik
simgesi oluverdi. Yergiler, sulamalar bile hep ayn kavra-
ma bavurularak yaplyor.
Bu paradan aadaki yarglardan hangisi karla-
maz?
A) iirle ilgili olarak soyut-somut probleminin tartma ko-
nusu olduu
B) Soyut ve somut iir arasnda net bir ayrmn olmad
C) Soyut kavramnn anlamnn gn getike deitii
D) Soyut kavramnn dilimizde yanl anlamlarda kullanl-
d
E) Soyut ve somut tartmasnn bir sonuca vardrlama-
d
4. Endstrinin gereklilii su gtrmez. Ne var ki doa da ge-
reklidir. Endstri doay -ki sonunda insan- yok edecekse
varsn olmayversin yle endstri! Ama insann mutluluu
deil mi? Makinesiz, motorsuz, fabrikasz da yaayabiliriz.
Peki ya ekmeksiz, havasz, susuz yaayabilir miyiz?
Bu parann ana dncesi aadakilerden hangisi-
dir?
A) nsan hayatnn yannda endstrinin hibir deeri yok-
tur.
B) Zararl ynleri bulunsa da endstri hayatn vazgeil-
mez bir parasdr.
C) Endstrinin gelimesi iin insan hayat bile yok sayl-
maldr.
D) Endstrinin gelimesi insann yalnzlamasna neden
olmutur.
nite
E) Endstri, insan hayatn kolaylatrmak yle dursun
insan kmaza srklemektedir.
 PARAGRAF KONU
Paragrafta Ana Dnce ve Yard
mc Dnce 4 TEST

5. Hayatta karlatmz her olayn, durumun bir nedeni
vardr. Olaylarn nedenini arama yaklam, ocuklarda
doutan gelen mucizevi bir eilimdir. Ancak ocuklar;
anne, baba ve retmenlerinin sorulardan rahatsz oldu-
unu grdke bu doal tutumlarndan yava yava uzak-
larlar. Yetikin bireyler olduklarnda da hoa gitmeyen
bir olayla karlanca olaylarn nedenlerini bulup ortadan
kaldrma yerine, teslimiyeti bir anlayla soruna katlanma
yolunu seerler. zemediimiz bu sorun, suskun bir top-
lum olmamza yol aar.
Bu parada asl anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) Yetikinlerin ocuklar zerindeki tutumu bir sre son-
ra toplumun geleceini belirler.
B) Erken yalarda verilmesi gereken disiplin, hayatn her
aamasnda kendini gsterir.
7. Gnmzde dillerin bozulmasnn ve yabanclamasnn
nemli sebeplerinden birisi de kreselletirme politikasdr.
Kreselletirme, egemen glerin; lkelerin tek kltr, tek
dil, tek merkez etrafnda toplanabilmesi iin yaplan ekono-
mik, sosyal, kltrel basklar ile din ve dil basklarn kapsa-
yan bir d politika aracdr. Romallar glerine gvenerek
Latince dnya dilidir, Latince bilmeyen eksiktir. politikasyla
etkileri altna aldklar zayf birok milleti asimile etmilerdir.
Bu parada aadakilerden hangisine deinilmemitir?
A) Kreselletirmenin ok ynl bir politika olduuna
B) Kreselletirme politikasnn, dillerin bozulmasna ve
yabanclamasna neden olduuna
C) Kreselletirme ile lkelerin tek bir at altnda toplan-
masnn hedeflendiine
D) Baz gl devletlerin kreselletirme ad altnda g-
sz bulduklar birok milleti asimile ettiklerine
E) Kreselletirme politikasnn lkeler arasndaki birlik
ve beraberlik duygusuna zarar verdiine

C) Anne ve baba olmak, hayattaki meakkatli ve saygde-

er bir itir. Yldzl Soru 4
D) Toplumsal bozukluklarn temelinde, psikolojileri dz-
gn olmayan yetikinler vardr.
Akl ile saduyu e anlama gelen
aralarnda sk bir balant bulunduszckler deilse de
E) Eitimde geri kalm bir lke hibir alanda gelime ya-
baka deyimle saduyu, akln en u kukusuzdur. Bir
ayamaz. sidir. Tutkularn elinde tutsak olan doru yol gsterici-
saduyudan yoksundurlar. Sa kiiler ve kurulular
duyudan yoksun ka-
lanlarn akllar da balarndan gide
giritikleri eylemler onlar hep r. Aldklar kararlar,
6. Hibir dilin tamamyla saf olmad ve olmayaca, bugn srkler. Bu yzden toplumu daamazlara, kmazlara
itmi olurlar. gereksiz bunalmlara
btn ilim evrelerince kabul edilen bir gerektir. Dnya-
nn en zengin kelime hazinesine sahip ngilizcenin yardan Bu parada vurgulanmak istenen
kilerden hangisidir? dnce aada-
fazla kelimesi Franszcadan gemitir. ok geni ve saf
A) Saduyu akldan da nemli bir
olduu sanlan Arapada bran, Sryan, Trke kkenli yere sahiptir.
B) Saduyudan yoksun bir akln
hibir deeri yoktur.
kelimelerin bulunduu bir gerektir. Bir kelime ses, ekil C) Saduyu akla, akl da saduyuy
a muhtatr.
ve anlam deiikliine urayarak bir dile yerlemise ve D) Saduyulu insanlar, karsnd
akileri asla krmaz.
onunla birleik ekiller ve deyimler yaplmsa artk bu ke- E) Saduyulu olmayanlar, akll da
olamazlar
lime, o dilin mal saylr. Btn dillerde durum byledir ve
bunun nne geilemez. 15
8. Ana dilinin, anneden renilen dil olduu sanlr ve syle-
Bu parada asl anlatlmak istenen aadakilerden nir. Oysa bu geerlilii olmayan bir aklama bence. n-
hangisidir? k dil bilimle ilgili szlkler, ana dilini daha ok evrenin
dili olarak aklamaktadr. Ancak evrenin dili denilen dil
A) Dillerin birbirinden kelime almas ve birbirini etkilemesi zerinde annenin etkisi olduu da yadsnmamaldr.
doal ve kanlmaz bir durumdur.
Bu parada ana dili ile ilgili olarak aadakilerden
B) Etkilenme sonucu baka dillerden gelen szckler, dil- hangisine deinilmemitir?
de kirlenmeye neden olmaktadr. A) Kimden renildii konusunda yanl bir kannn bu-
lunduuna
C) Dillerin safl, baka dillerden kelime alnmas sonucu
bozulmakta ve dilin doal yaps kaybolmaktadr. B) Kaynaklarda evreden renilen dil olarak tanmland-
na
D) Ses ve ekil deiikliine urayp o dile yerlemeyen C) evreden renilen bu dilde annenin de etkisi olduuna

5
bir kelime o dilde asla varln srdremez.
D) Temel kaynann anne olduuna dair bir yanlgnn
E) Kltrel farklln ve zenginliin izlerini bir milletin dili- varlna
ne bakarak gzlemek mmkndr. E) Temelinin olduka salam atlmasnn gerekliliine
10.
fasikl

RA F
PARAGleri
est
nite T
 PARAGRAF
NTE
TEST 1
1. Kurun kalem hem yaz hem resim, ksaca bir izgi arac-
dr. Resim rencisine en bata genellikle desen altr-
lr. Bunun nedeni resmin temellerinin kurun kalemle en
kolay yoldan aktarlabilmesidir. Renklerle almak boya
hazrlamay, bunun kurumasn, fra temizliini gerektir-
dii gibi daha pahalya da gelir. Bu malzemelerle yaplan
yanllar ve denemeler kiide ziyan duygusu yaratacak,
verimi drecektir.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerin hangisinde
verilenler vardr?
A) Tanmlama - Aklama
B) Tanmlama - ykleme
C) ykleme - Betimleme
D) Tartma - Karlatrma
E) Betimleme - Aklama
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
2. Eski dnyann ustalar nasl oluyor da yeniye bu kadar
2 abuk adapte olabiliyorlar? sorusu sorulagelmi. Asln-
da bu soruda bir yanllk var. Yeni olan nereden kt ki?
Gerekte o eski ustalar yeniye adapte olmadlar, bilhassa
yeniyi yarattlar. Bu konunun Batdaki barol oyuncular
endstri devrimi yaandnda yaz sanatn yaatmaya
alan William Morris ve Edward Johnstondu. Bizler b-
raknz eskiyi, bu kpr adamlarn mirass olup olamad-
mza bakalm yeter. Bu bile bizi zorlar.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tartma B) ykleme
C) Betimleme D) rnekleme
E) Aklama
3. (I) Dou ve Bat arasndaki farklar arasnda, sanatn ele
aln, kullanm ve retim metotlar da vardr. (II) rnein
estetik olma ve gzellikleri yaama sokma amacnn dn-
da, sanatn baka etkileri de olabilecei Bat dnyasnda
uzun zaman unutulmutur oysa Douda sanat neredeyse
hep o baka etkiler iin var olmutur. (III) Sanatsal retim,
tm gelenekleri apak balamakta ve teoriden mmkn
olduunca arnm biimiyle evrensel olan ifade etmekte-
dir. (IV) Elbette ayn geleneksel retimi bugnn modern
sanat kriterleriyle incelediimizde bu verilere ulamak
mmkn deildir. (V) Salt estetikle ve zellikle Yunan et-
kisindeki Bat estetiiyle bak, Dou sanatn anlalmaz
klmakta. (VI) Ona sadece ok eski oluu nedeniyle olsa
olsa antika deeri bimektedir.
Bu para, numaralanm cmlelerin hangisinden ba-
lanarak iki paragrafa blnebilir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
4. (I) ay bir iecek olmadan nce ila olarak kullanlyordu.
(II) Bu iecein inde hoa vakit geirme aracna d-
nmesi VII. yzyl buldu. (III) Ancak ay inde deil, XV.
yzyl Japonyasnda bir estetie dnt. (IV) ay imek
gibi sradan ve gnlk bir faaliyetin bir trene dnt
ay sanat, Japon kltrnn en nemli paralarndandr.
(V) Bu sanat, gnmzde kadnlara ynelik bir ura gibi
grnse de 1868e kadar daha ok erkeklere zgyd.
(VI) Dier gsteri sanatlarndan farkl olarak davetliler de
bu trende rol alrlar. (VII) Trende ay hazrlama, sunma,
kabul etme ve ime hareketlerinin tm nceden belirlen-
mi kurallara gre gerekletirilir.
Bu para, numaralanm cmlelerden hangisinden
nite
balanarak iki paragrafa blnebilir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.

5. Birileri her ne yapmlarsa onu kzdrmlard. Koltuu-
nun altnda terazisiyle sylenerek aramza dald. Bize de
hizmetini sunacakt ama durumu biraz kartrdnn far-
knda deildi. O bu durumdayken mterisi olmak cesaret
iiydi. Ama ben de kendi derdimi unutacaktm ya, deerdi.
Gel, tart. dedim. Sylenmeyi kesip yzme bakt. Derdini
unutmu gibi tarty yere koydu. ktm mekanik teraziye.
Eildi, bakt ve deminki yksek sesiyle kilomu herkesin or-
tasnda ilan ediverdi! Birileri bizi izliyordu. Durumu tam bir
orta oyununa evirmek iin: Ne yapyorsun olum? Alak
syle ki duymasnlar. dedim. Surat allak bullak oldu.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tanmlama B) ykleme
C) Betimleme D) Karlatrma
E) Aklama
6. Gei devri insanlar zel insanlardr. (I) Bizde Osmanly
da cumhuriyeti de yaam, iki dilli, iki alfabeli, iki beyinli
insanlar artk yoklar. (II) Saatleri Ayarlama Enstitsnde
modern dnyay, bugnn laka olan sistemini zmle-
mi ve anlatmt. (III) Ayn eserde karmza kan tasav-
vuf toplants sahnesi bir belgesel niteliinde olup kitabn
mesajn yerli yerine oturtur. (IV) Be ehir adl kitabnda
Anadoluya deiik tarihlerde yapt gezilerden bu yaza-
rn eski dnyada doup olgunlatn, bugnk yaama
bilgece bakabilmesini buna borlu olduunu grrz. (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine Ah-
met Hamdi Tanpnar yle bir adamd. cmlesi getirilirse
5
anlam ak dzelir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
PARAGRAF NTE
1 TEST
7. Eski ama kf kokmayan, hl capcanl, kemerli yollarnda
btn milletlerden numunelerin dolat, prl prl nes-
nelerle dolu Bedesten, yeri doldurulmayacak bir zaman
makinesidir. Eskiden zenginlik arayanlarn ryalarnda bir
masallardaki Ali Babann maaras vard bir de Cevahir
Bedesteni. mparatorluk topraklarndan ya da daha uzak-
lardan toplanan deerli eyalar buraya getirilir, korunur
veya ticareti yaplrd. Her bedestenin de onu korumakla
ykml 12 kiilik bir koruyucu ekibi vard. Bunlara b-
lkba denirdi. Bedesten her sabah duacba denilen
blkbalarndan biri tarafndan alr, akamlar da gene
trenle kapanrd.
Bu parann anlatmnda aadakilerden hangisi yok-
tur?
A) Tanmlama B) ykleme
C) Aklama D) Betimleme
E) Tartma
8. I. Bu hikyeleri Anadolunun dramn btn plaklyla
gzler nne seriyor.
II. Yazar bir duygu eridir, onda kendi insanna kar derin
3
bir sevgi var.
III. Anadoluda sabrla grev yaparken insanmz hakkn-
da geni bilgi edinmi.
IV. Elinizdeki kitapta bulunan hikyelerin ounu Anadolu
yaamnn aclarn ve sevinlerini yaln bir ekilde i-
leyenler oluturuyor.
V. Onlar okurken Anadoluyu grm, oradaki olaylara
bizzat tanklk etmi gibi olursunuz.
Yukardaki numaralanm cmlelerden bir paragraf
oluturulsa hangisi ilk cmle olur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 PARAGRAF
NTE
TEST 1
9. zel yaamda kimseyi incitmemek, herkesi sevindirmeye
almak iyidir. Ancak gerek eletiri bunu amakla balar.
Bir yazara yaplacak en byk iyilik ac da olsa ona ek-
siklerini sylemektir. Ne var ki birok eletirmenimiz, tepki
alma endiesiyle eksiklikleri gizlemeyi tercih etmektedir.
Onlar eletirilerinde yalnzca olumlu ynleri ne karyor,
yazarlara dikensiz gller veriyorlar.
Bu paragrafa gre gerek eletiri aadakilerden
hangisidir?
A) Olumsuz yanlardan ok olumlu yanlar ne karan
eletiri
B) Olumsuz yanlar dile getirmekten ekinmeyen eletiri
C) Eserden ok yazar zerine odaklanan eletiri
D) Sanat evrelerinden ok topluma ynelik olan eletiri
E) Kimi eksiklikleri okuyucudan gizleyen eletiri
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4
10. Picasso kahvede pineklerken sanat deil midir? Uyur-
ken baka bir kimlii mi vardr? Sanat ve resmi bir met-
rekare tuval ve malzemeyle snrlayamayz. nanyorum
ki sadece bakarak da resim yaplabilir. Elbet amaca ve
hayallere uygun olan malzeme kullanlmal, hem de do-
ru kullanlmal. Ama komutan sizsiniz. Bir renci isterse
malzemesine iyi komutan olmay renir.
Bu parann anlatmnda aadakilerden hangisi ar
basmaktadr?
A) Alnt yapma B) ykleme
C) Karlatrma D) Betimleme
E) Tartma
11. Kentlerimizi toplumsal ve yaanlr klan unsurlar birbiri
ardna yitiriyoruz. Byk kentlerimizin hemen tamamnda,
tm kenti bir araya getirme iddiasndaki kent merkezleri
birer birer kksz, tarihsiz ve kltrsz bir aln rn
olarak, drt bir tarafta mantar gibi biten alveri merkez-
leri tarafndan teslim alnyor. Kentlerde kamusall temsil
eden spor alanlar, yeil alanlar ve sosyal donatlar kamu-
sallklarn yitirecek biimde yeniden ilevlendiriliyor. Arsa-
larna gz dikilen eitim kurumlar tasfiye ediliyor. Konut
alanlarmz kentlerin paras olmak yerine, ie kapanan
gettolara dntrlyor.
Bu paragrafta kentlerle ilgili olarak aadakilerden
hangisine deinilmemitir?
A) Toplumsal yanlarn gn getike kaybettiklerine
B) Merkezlerinin alveri yerleri ile igal edildiine
C) Sosyal alanlarnn yeniden dzenlendiine
D) Konut alanlarnn kendi iine kapandna
E) Ynetimlerinde halkn yeteri kadar etkili olmadna
12. Ahap ya da kerpiten yaplma, en fazlas iki katl, bahe-
sinde mutlaka kavak aac bulunan, varsa kuyusu buzdo-
lab olarak kullanlan; yazn serinlik, kn ise insann ii-
ne kasvet veren, sakinleri terk ettiinde hemen harabeye
dnvererek, geceleri cin ve peri dolatna inandmz
yorgun savalardan oluan mahalleler... Mahallelerde
gne dounca gn balar, gne batnca biterdi. Babala-
rmz eve gelince bize de yol grnrd fatihi olduumuz
sokaklardan. Sofraya herkes gelmeden, besmelesiz otu-
rulmaz, kretmeden de kalklmazd. Sofralar fakirdi ama
bereketliydi. Soann ccn kkler yer ama btn
ayak ilerine de onlar koard.
Bu paragrafla ilgili olarak aadakilerden hangisi
sylenemez?
A) An trne zg zellikler ar basmaktadr.
B) Betimleyici anlatmdan yararlanlmtr.
C) ykleyici anlatma yer verilmitir.
D) Bilgi verme amacyla kaleme alnmamtr.
nite
E) Mekn tasvirinden sonra olaylar bir sra iinde veril-
mitir.

1. Romann deeri nedir? Yazdr, szdr, yapdr. nemli
olan, romann neyi, nasl sunduudur. Oysa bugn met-
nin kendisi baka, sunuu baka duruyor. Yazarn veya
yaynevinin ad markalayor. Markann sunuluu baka
bir ey hline geliyor. O anlamda metnin yani romann
deerini oluturan yaz ikincil hle geliyor. Okuyucu, artk
romann ierii, slubu ve yaps ile ilgili bir ey sormuyor.
Sadece romann kim tarafndan yazldn ve hangi yay-
nevi tarafndan yaymlandn aratryor. Yazarlar, billbo-
ardlarda krmz topuklu ayakkablarla boy gsteriyor.
Bu paragrafn yazarn rahatsz eden aadakilerden
hangisidir?
A) Roman tantma olanaklarnn genilemesi
B) Romann kendisi yerine, yazarnn ve yaynevinin ne
kmas
C) Okuyucunun yazar ve yaynevleri hakknda bilgilendi-
rilmemesi
D) Reklam imkn bulan romanlarn dier romanlarn sa-
tn olumsuz etkilemesi
E) Roman tantma imknlarnn baz yaynevlerine ak
olmamas
2. (I) Trkiye Trkesi, Ural-Altay dil birliinde Altay kolunda
yer alan Trk dil topluluunun zamanla deiime uram
gneybat kolunu temsil etmektedir. (II) Bu dilleri konuan
topluluklar Orta Asyadan dou ve kuzeydouya, zellik-
le de batya doru yaylmlardr. (III) slamiyetin kabul
ile Trk dili zerinde bir yandan Arapann bir yandan
Farsann etkileri belirginlemitir. (IV) Dilimiz, 19. yzy-
ln sonlarndan itibaren ise Franszcadan etkilenmi, za-
manla ngilizceden kimi szckler almtr. (V) Ancak Dil
Devriminden sonra Trke zerindeki yabanc etkilerle
mcadele edilmi ve z Trke akm, konuulan Trke
akm gibi akmlarn da katksyla bugnk ada, zen-
gin, kullanl biimini almtr. (VI) Bugn, bize den bu
ada, zengin ve kullanl Trkeyi btn zellikleriyle,
hem yabanc etkilerden hem de i bozulmadan korumak-
tr.
Bu para, numaralanm cmlelerin hangisinden ba-
5
lanarak iki paragrafa blnebilir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
PARAGRAF NTE
2 TEST
3. ---- Fakat millet safhasna erimi olan toplumlarda, bu
gelerin hepsi tamamlanmtr ve birbirleri ile balantldr.
Bu gelerin ilevlerini tam olarak yerine getirebilmeleri iin
aralarnda uyum ve dengenin bulunmas gerekir. Bunlar-
dan bazlarnda kendini gsteren arlk veya yetersizlik
dierlerine zarar verebilir. Bu da toplumda sarsnt ve bo-
luklara sebep olur. Bu bakmdan kltr, uyumlu ve dengeli
bir btnn ifadesidir. Ondaki bu btnlk toplumda birlik-
telii salar, bireyin kendini topluma ait hissetme duygusu-
nun gelimesine katkda bulunur.
Bu paragrafn bana dncenin akna gre aa-
dakilerden hangisi getirilebilir?
A) lkel toplumlarda kltrn baz geleri bulunmayabilir.
B) Btn toplumlarn kendisine gre bir kltr vardr.
C) Kltr, ait olduu toplumun yaad corafyadan da
etkilenir.
D) Her kltrn onu dierlerinden stn yapan ynleri
vardr.
E) z kltrnden uzaklama her toplumda nemli so-
runlara yol aar.
4. Bir derdi olduu iin anlatr insan. Yalnz olduu, kendisini
anlayacak kimseyi bulamad iin anlatr. Kendini gster-
5
mek, fark edilmek iin anlatr. Farkl olduunu hissettirmek
iin... te yandan herkes gibi olduu anlalsn diye de
anlatr insan. ster kt stnde ina edilsin ister kalpten
kalbe uzayan gizli yolda akan sz olsun isterse de akln
kurgularnn bir eseri olsun fark etmez. nsan anlatr.
Bu paragrafn konusu aadakilerden hangisidir?
A) Anlatma gereksiniminin zamana gre deimesi
B) Anlatma biiminin kiiden kiiye farkllk gstermesi
C) Kiilerin anlatma gereksinimi duymalarnn nedenleri
D) Anlatmann kiiye toplum iinde kazandrd konum
E) Gerekleri anlatmakla kurgu bir metin oluturmann
fark
 PARAGRAF
NTE
TEST 2
5. Eer Katip elebiden bnlemin Mahmud Kemal nala
uzanan biyografi yazma geleneimiz gr bir rmak olarak
akmay srdrp mecrasnda devam etseydi ve imdi bu
trlerde var olandan ok daha zengin bir literatr ina et-
meyi baarabilseydik, nehir sylei denen tr domu bile
olsa bu tr kitaplar imdi olduu kadar n planda durma-
yacakt. Bence bir tr olarak nehir sylei, farkllk yahut
zenginlikten ziyade yoksunluktan, darlktan, engelleme-
den dolay arz ve talebin yneldii, gn kurtarmay, vazi-
yeti idare etmeyi amalayan bir sentezden kaynaklanyor.
Bu paragrafn yazarna gre nehir sylei denen trn
yaygnlamasnn nedeni aadakilerden hangisidir?
A) Bu trn kiilerin bugn iinde bulunduklar durumu
daha iyi yanstmas
B) Okuyucularn bu trde yazlm kitaplara ilgi duymalar
C) Nehir syleilerin biyografi yazlar iin kaynak olutur-
mas
D) Nehir sylei trnde eser vermenin kolay olmas
E) Biyografi trnn gelimemesinin bir bolua yol a-
mas
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6 6. Aadakilerden hangisi bir paragrafn giri cmlesi
olmaya uygundur?
A) Zira dedikodu da nehir sylei de konuma stnden
ilerleme gibi bir ortak paydaya sahiptir.
B) Ayrca nehir syleiler biyografilere gre okurundan
daha az ey talep eder.
C) Btn bu olumsuzluklara karn nehir syleilerin boa
akmas ihtimalini de hesap d brakm deilim.
D) Soru-cevap ikilisinin alp ban gittii bu metinler, ko-
layca tketen, tketmek iin zdelikler arayan okur
iin bulunmaz bir nimet.
E) Sylei teknii ile tm yaanmlklar, kendisiyle sy-
lei yaplan kiinin azndan almak mmkn.
7. Gerek kimilerince yle kutsanr ki gereki olmayan ro-
man mahkm etmek iin ka edebiyat yaftasn ya-
ptrrlar. Hlbuki gerek, hakikatin bir blmnden
ibarettir ve geree indirgenmi bir dnya hakikatin yok
sayld bir hapishane gibidir. Ancak buradan yola ka-
rak fantastik edebiyat ya da bilim kurguyu hakikat katna
ykselttiimi dnrseniz iaret ettiime deil parma-
ma bakyorsunuz demektir. Benim anlatmak istediim, ha-
yatn gereklerden ibaret olmadnn hissettirilmesinden
ibarettir. Roman, gerein dna da alacak ama roma-
nn aya yerden de tam kesilmeyecek.
Bu paragrafn yazarnn aadakilerden hangisini
sylemesi beklenemez?
A) Roman sadece gerekleri anlatan bir tr olarak d-
nmemek gerekir.
B) Romann konusunu gereklerle snrlandrmak bu tre
zarar verir.
C) Roman, gerek d olaylara gerekle ban tam ko-
parmadan ynelmelidir.
D) Roman roman yapan, onun yaanmam hibir eyi
anlatmamasdr.
E) Yaamn sadece gereklerden olutuunu sananlar
yanlyorlar.
8. Biyografisi yazlacak kiilerin yaknlar, onlarn hayatlarna
adeta ipotek koyuyorlar ve sizin bir satr bile zgrce yaz-
manza izin vermiyorlar. Eseriniz bitinceye kadar sizi seb-
ze halindeki zabta gibi kontrol ediyorlar. Bu kontrol meka-
nizmas sizi yazmaktan soutacak kadar skc bir atmos-
fere sebep olur. Aye Kulinin u szleri durumu yeterince
aklyor sanrm: Bizim lkemizde biyografi yazmann bir
zorluu var, o da biyografisini yazdnz kiilerin e, dost,
akraba, yakn-uzak evresiyle konutuunuz zaman, her-
kesin naklettii bilgiyi, naklettii ekilde grmek istemesi.
Hi kimsenin eletirel yaklama, olumsuz gre taham-
ml yok. Sonuta ben biyografiden elimi eteimi ektim.
Bu ok zevkli alan meslektalarma brakyorum.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tank gsterme B) Tanmlama
nite
C) Karlatrma D) ykleme
E) Betimleme

9. Yazarn ilesi byktr. O, duygularn dile getirmek, d-
nmek ve bunlar duyurmak ister. rn oluturmay ve
oluturduu rn yaatmay amalar. Zamann kstl
olanaklar iinde kaleminin ucunda bir dnya olutuuna
tanklk etmeyi ve o dnyann bakalaryla paylaldn
grmeyi arzular. Namk Kemal, bu istee ulamtr ne var
ki zaman onu rahat brakmam, olaylar onu ta Magosaya
srklemi, orada da en nemli arkada kalemi olmutur.
unu diyebiliriz: Namk Kemale ac ektiren kalemidir, onu
yalnzlktan kurtaran ve hayata balayan da kalemidir.
Bu paragraftan yola klarak aadakilerden hangisi-
nin yazarn amalar arasnda olduu sylenemez?
A) Duygu ve dncelerini bakalarna duyurmak
B) Kalc bir eser meydana getirmek
C) Dncelerinin bakalar tarafndan paylaldn gr-
mek
D) Yazdklar uruna ac ekmek
E) Anlattklarnn toplum zerindeki etkisine tanklk et-
mek
10. yi bir metin, hibir rastlantya yer vermeyen metindir. Bu
da yazarn ok iyi bir hazrlk yapmasn gerektirir. Gelii-
gzel yazlm, anlatlanlarn i ie getii bir metni doru
anlamak mmkn deildir. Yazar, bu konuda nereye gi-
deceini bilmeyen bir yolcu gibi davranacana edebiyat
klavuzlarna uymaldr. Eski yazarlar hikye ve romanda
iki yol izlemilerdir: Nedenlerden sonuca ulama veya so-
nutan nedenlere ulama. Yazar da hikye veya roman
yazacaksa byle yapmal. Eserine zarar verecek ekil ye-
niliklerinden uzak durmaldr.
Bu paragrafta aadakilerden hangisine deinilme-
mitir?
A) Geliigzel yazlan bir metinde anlatlanlarn yanl
anlalabileceine
B) Yazarn, edebiyatta ne kan kiileri kendisine rnek
almas gerektiine
C) Roman ve hikyede esere zarar verecek yenilikleri
yapmamak gerektiine
D) yi bir metindeki her ayrntnn yazarn bilerek yapt
5
bir tercihin eseri olduuna
E) Hazrlksz yazlan eserlerin okuyucunun edeb zevki-
ne zarar verdiine
PARAGRAF NTE
2 TEST
11. Bir dnem byk sorunlarmz vard. Bu sorunlarmz z-
mek iin her yerden gelecek yardm almaya razydk. Der-
ken bize gnein batt topraklardan bir paket verdiler.
Paketin ierisinde ar kesiciler vard ve bizim de bir yerle-
rimiz srekli szlyordu. Szlayan yerlerimize iyi gelsin diye
ar kesicileri almaya baladk; armzn azalmadn
grdmzde, ar kesicilerin dozajn artrarak almaya
devam ettik. Bize verilen bu ar dindiren ilalarn tedavi
edici olmadn dnemedik. Hem zaman kaybettik hem
bedenimizi yprattk.
Bu paragrafn yazar dncelerini anlatmak iin aa-
dakilerden hangisine bavurmamtr?
A) Benzetme B) ykleme
C) mgelerden yararlanma D) Tanmlama
E) Basitletirme
12. Her airin kendisine ait bir iir dnyas vardr. Baudelaire,
albatrosun kanatlarnda arar kafiyeyi, eyh Sadi gllerin
yanda bulur, Schiller arslanlarn arasna atlan bir eldi-
vende berraklatrr fikrini, Mevlana kafiye dnd sra
sevgilisinin Yzmden baka bir ey dnme. ihtaryla
yaklar iir hakikatine vs. Her air kendi iirini tarif eder
aslnda; kimisi destanlatracak apta, kimisi birka cmle
ile. Hepsi de hakldr. nk iir zneldir ve znel olann
tarifi kiilere gre deiir.
Bu paragrafn yazar dncesini aklamak iin aa-
dakilerden hangisine bavurmutur?
A) rnekleme B) Betimleme
C) Tartma D) Tanmlama
E) Tank gsterme
7
13. Balangta yazar, dnyay anlatmak zere kullanaca
dili, deyii bulmaya alr. (I) Buna korkulan ustalk de-
nir. (II) Yazar kendi olarak deiim iindeyken, bak de-
iirken, bakt deiirken, kullanmasn iyi bildii bir aleti
yalnzca iyi kullanmay bilme adna hep kullanmay srd-
rebilir mi? (III) Alet yetersiz kalmaz m onun iin? Kendine
yeni bir alet bulmak zorunda deil midir? (IV) Buna yaza-
rn kendini deitirmesi deniyor. (V) Ben, yazarn sorumlu-
luu, diyorum.
Bu paragrafta numaralanm yerlerden hangisine An-
cak kendi slubunu bulduunda hep onda kalmas tehlike-
lidir. cmlesi getirilirse anlam ak dzelir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 PARAGRAF
NTE
TEST 3
1. Cumhuriyet Dnemi yazarlarndan olan Peyami Safa,
Trk edebiyatnda romanclyla tannm ve kendini
kabul ettirmi sanat kuan en nemlilerindendir. Trk
edebiyatna ok sayda roman kazandrmtr. Ancak onun
en mkemmel eseri Yalnzz romandr. Ne yazk ki bu
roman hakknda doyurucu bir inceleme yaplmamtr. n-
san ruhunu anlamadan atomu izah etmek mmkn deil-
dir. diyen Peyami Safann bu romanda tasvir ettii insan
ruhu bu yzden kapal bir kutu gibi kalmtr.
Bu paragrafta Peyami Safa ile ilgili olarak aadaki-
lerden hangisine deinilmemitir?
A) Roman trndeki eserleriyle tanndna
B) Yalnzz romannn dier eserlerinden daha nemli
olduuna
C) Yalnzz romanyla ilgili yeteri kadar inceleme yapl-
madna
D) nsan psikolojisiyle ilgili anlattklarnn hl kapal kal-
dna
E) Eserlerinde sadece psikolojik konular zerinde durdu-
una
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8 2. Deiim, gerein olduundan farkl bir ekil almasdr.
Her ey bu farkll yaar. Mevsim gibi, kapnn nndeki
aa gibi, tarih gibi, edebiyat gibi Heraklitos, Her ey
hareket etmektedir ve hibir ey kalc deildir. Buna gre
ayn dereye iki kez girmek mmkn deildir nk dere-
ye bir daha girdiimizde hem dere hem de biz deimi
olacaz. eklinde deiimin kanlmaz olduunu felsefi
olarak ispatlamaktadr.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
yoktur?
A) Betimleme B) rnekleme
C) Tanmlama D) Tank gsterme
E) Genelden zele varma
3. iirle ilgili, sanld kadar ok anlay yoktur. Btn anla-
ylar bireyci ve toplumcu olmak zere iki grupta bir araya
getirmek mmkndr. airler ya kendilerini anlatarak bi-
reycilii ya da toplumu anlatarak toplumculuu semiler-
dir. Bireyci ve kiisel yaklamn iirin zne daha uygun
olduuna inanyorum.---
Bu paragraf dncenin akna gre aadakilerden
hangisiyle tamamlanabilir?
A) iirin yz topluma dnk deilse birey de onda dile-
diini bulamaz.
B) Sadece kiinin i dnyasna ynelmi bir iir, ne toplu-
ma ne de bireye bir ey verir.
C) iir, toplumsal sorunlara yneldike znden uzakla-
makta, sanatsal zelliklerini yitirmektedir.
D) iirle toplum arasndaki ba kopunca iir anlamn yiti-
rir ve airin defterinde kalr.
E) iirde sosyal sorunlar bulmayacaksak iirin hayatn
bir rn olduuna nasl inanacaz?
4. Daha dilimlenmemi yorgun ay, beyaz nallaryla ktan
atlarn kotururken, dalarn saaklarndan akan bitimsiz
vakit sarglar iindeydi. Dilimde slak bir slkla geiyordum
eilen ama yenilmeyen yollardan. Aalar, kara balklar-
nn altnda gizlenerek izliyorlard beni. Dndm, acaba
kmazlarna bu derece gizlenen baka bir corafya var
myd? Gittike artyordu heyecanm ve gittike sokak
lambalarndan soluduu orak nefesini daha ok hissedi-
yordum. Sonunda yle bir yere geldim ki artk bir glgeden
te bir ey deildim.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Destans anlatm
B) Emredici anlatm
C) Fantastik anlatm
nite
D) Aklayc anlatm
E) Kantlayc anlatm

5. Sonbaharn ilk aydr eyll ve kn aralanan kapsdr. Ey-
ll yaza dnmenin imknszln bilir. Gri bulutlar yava
yava dner gittikleri uzak diyarlardan, gelip eylln ba-
na peydahlanrlar. Eyll inat, eyll kararl; prl prl son-
bahar gneini bulur karr o grili siyahl yamur bulutlar-
nn ardndan. Yaz karmak istemez elinden; o scakl,
tatil keyfini, dnyaya bo vermilii geri dndrmeye gc
de yetmez. Kendi de bilir gcnn yetmeyeceini de bile
bile vazgemez mcadelesinden. Her bir gn ka adm
adm yaklarken ne varln hissettirip ten rzgrlara
ne soua alan serin havalara ne de isil isil yaan ya-
mura szn geirebilir. Vazgemez yine de gnele sak-
lamba oyunundan.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
yoktur?
A) Tanmlama B) Betimleme
C) Dsellik D) Tank gsterme
E) Kiiletirme
6. Kk yk, ada insann ldr. Bu yzden olabil-
diince youn ve iirsel bir zellik tar. Kelime enflas-
yonu nemlidir. Entelektel boyutundan dolay az szle
ok eyi ifade etme gibi bir mecburiyeti vardr. Gereksiz
ayrnt ve sslerden arndrlmtr. Bir protesto nitelii ta-
dndan herhangi bir gr duyurmaz. Sadece muha-
tabn ani bir refleksle oklayarak sarsar. Bir eyi anlatmaz
ya da anlatmay denemez, haykrr. An imleyerek iddia-
sz fakat etkileyici bir anlatmla okuyucuyu kendine eker.
pularn, tpk bir labirentte olduu gibi bulup zmemizi
ister. Metnin iinde saklanan ifrelerin zm, yky
gn na karr.
Bu paragraftan yola klarak aadakilerden hangisi-
nin kk yknn bir zellii olduu sylenemez?
A) Bir dnceyi iletmek amacyla yazlmad
B) Toplumun sadece bir kesimine seslendii
C) iire benzer ynlerinin bulunduu
D) Yaln ve kapal bir anlatmla kaleme alnd
E) Anlam gizleyerek okurun merakn uyandrd
PARAGRAF NTE
3 TEST
7. Bilgi, paylalarak oalr. lk insandan bu yana insanlar
dncelerini birbirleriyle paylamasalard doruyu, iyi ve
gzeli bulamazlard. Bilimin ve teknolojinin gelimesini de
bu bilgi paylamna borluyuz. Btn bunlar da tartmay-
la olur. Tartma, bir nevi paylamadr. Her eyin zddyla
var olduunu ve gelitiini biliyoruz, tartma dncenin
zddnn ortaya konmasyla deerinin anlalmasn ve ileri
gtrlmesini salar. Tartmayla analiz ve sentez yetene-
imizi gelitiririz. Tartma olmasayd bilim bu kadar geli-
mez, hayat tekdze, renksiz ve tatsz olurdu.
Bu paragraftan aadakilerden hangisine ulalamaz?
A) Karlkl bilgi aktarmann insan iyi ve gzele ulatrd-
na
B) Bilim ve teknolojinin bilgi paylamyla ilerlediine
C) Tartmann iyi ve gzelin bulunmasnda etkili olduuna
D) Tartmann yaam renklendirerek gzelletirdiine
E) Tartmann bilim ve teknolojiden sonra yaygnlatna
8. iirde aklk, kinatn ve insann yaradlndaki gizemin
varlna ters bir durumdur. Aklk srrn orta yere serilme-
sidir. Oysa air srlar aa vuran kii deil, srlara dikkat
9
eken kiidir. nsan, bilime bakp kendisinin ve kinatn
srrn zdn dnr. air, sadece bunun yalan ol-
duunu bildirir. nsann nne bir sr koyar, acizliini ona
duyurur. Bunun iin Ahmet Haim gibi airler iir bazen
susmaktr. demiler.
Bu paragrafta asl anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) iirin bilimle ayn dorultuda yol almad
B) airlerin bilimsel gelimelerle ilgilenmedikleri
C) nsan ve doann srlarnn hl zlemedii
D) iirden anlalr olmay beklemenin doru olmad
E) Ahmet Haim gibi airlerin kapal iirden yana olduklar
 PARAGRAF
NTE
TEST 3
9. Tekerlein icadndan modern arabalara, karasabandan
traktre geen insan, teknolojik alanda gerekletirilen bu
gelimelere en azndan makine gcnn insan ve hay-
van gcne olan stnln, daha ok makinelemenin,
daha ok zaman ve emek tasarrufu olduunu, makine-
nin retim gcnn stnl sayesinde kendi hayatnn
nemli lde deitiini dnmtr. ---- Bir imalat fab- hatta sylemsel bakmdan da kasidedir. (IV) Bu iirin di-
rikasnda alan bir ii ile ayn iteki bir mhendisin tek-
noloji anlaylarnn ve teknoloji karsndaki tavrlarnn
birbirinden olduka farkl olacann tahminini yapmak zor
olmasa gerek.
Bu paragrafta bo braklan yere dncenin akna
gre aadakilerden hangisi getirilebilir?
A) Buna karlk mesleki aktivitelerine gre insanlarn kl-
tr ve teknoloji deerlendirmesinin farkl olduu grl-
mektedir.
B) Yine de insann teknolojinin nemini olmas gerektii
kadar kavrad sylenemez.
C) Teknoloji gelitike btn alma alanlarnda iler ko-
laylam ve retim artmtr.
D) Ancak teknolojiyle birlikte insann sosyal yn krel-
mi, insan kendi dnyasna kapanmtr.
E) Buna ramen teknolojinin insan yaamna getirdii ko-
laylklara henz baz corafyalar ulamamtr.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10
10. (I) Kii, lkesinden kopmakla ana dilinden kopmaz. (II) Bu-
nun en ak kant yazarlardr; onlar, yurtlarndan uzaklasa-
lar da ana dilleriyle yazmay srdrrler. (III) lkelerine olan
zlemlerini ana dilleriyle yazarak giderirler. (IV) Fransaya
g eden Trk yazarlardan yalnzca biri Franszcayla ro-
man yazmtr. (V) Fransada yaayan Arjantinli, Perulu,
Guetemalal yazarlar da kendi ana dillerinde yazmay sr-
drmlerdir. (VI) nk ana dil, dnyann neresine gider-
se gitsin, yazar iin vazgeilmez bir sermayedir.
Bu para, numaralanm cmlelerden hangisinden
balanarak iki paragrafa blnebilir?
A) II. B) III. C) IV. D) V. E) VI.
11. (I) Tanzimat, bir gei dnemidir ve Trk yazn gelene-
inden tam bir kopuu ifade etmez. (II) Tanzimatn birinci
dnem airleri inasi, Namk Kemal ve Ziya Paa ls
iirde divan biimlerini kullanmakta ve bu biimlerin iini
yeni konularla doldurmakta saknca grmediler. (III) Sz-
gelimi Namk Kemalin Hrriyet Kasidesi iiri biimsel,
vandaki kasidelerden fark ieriidir. (V) inasinin Reit
Paa Kasidesi iin de benzer bir saptama yaplabilir.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisi parag-
rafn ana dncesini vermektedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
12. Sinema ile tiyatroyu bir tutanlar yanlmaktadr. Sinema bir
kayt ilemidir. Kayt ileminde her zaman hatay dzeltme
imkn vardr. Oysa tiyatro canl bir etkinliktir. Oyuncunun
yanl yapma ans yoktur. Sinemada yllarca oynayan
biri sahneye ktnda iki cmleyi dzgn kuramayabilir.
Tiyatrocu ise diledii zaman sinemada oynama ansna
sahiptir. Onun iin kameralar, kendisini salonda seyreden
birer gzdr.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
ar basmaktadr?
A) Tanmlama B) Betimleme
C) Karlatrma D) Tank gsterme
E) ykleme
13. (I) stanbula herhangi bir ey iin gelmedim. (II) Beni bu-
raya getiren, denizle doru orantl olarak iimde balayan
stanbul tutkusuydu. (III) Aklmda tiyatro yapmak yoktu.
(IV) stanbulu ok hrpalanan, hoyrat davranlan ama as-
lnda harika olan birine benzetirdim. (V) Televizyon zaten
olamazd nk Tiyatro mezununun televizyonda ii ne?
gibi bir dnce vard bizim zamanmzda.
Bu paragrafta numaralanm cmlelerden hangisi an-
nite
lam akn bozmaktadr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

1. ar, baykularn tek sesli mzii dnda sessizlie b- 3. Her ey 19. yzylda telgrafn icadyla balad. Ardndan
rnmt. Oysa ardan uzakta olmayan bir mahallede
hl sesler duyuluyordu. Dallar sere serpe yaylm b-
yk nar aacnn glgesindeki kk serin avluya oymal
mee bir kapdan girilirdi. Sk yapraklarn arasndan den
k lekeleri avludaki talarn zerine salm altn paralar
gibi duruyordu. Fskiyenin incecik akan suyu birbirini takip
eden fkrmalarla yavaa ldyor, inci gibi su serpintile-
rinde minik gkkuaklar oluuyordu.
Bu paragrafn anlatmnda aadakilerden hangisi
yoktur?
A) Meknlar arasnda karlatrma yapma
B) Grme duyusuna seslenen ayrntlardan yararlanma
C) I. tekil kiili anlatm kullanma
D) Betimleyici gelere yer verme
E) Varlklar arasnda benzerlik kurma
2. Yazmak, okumak beni canl tutuyor. Salm da iyi olunca
almaya devam ediyorum. Artk yeter, diyemiyorum. Ka-
fam iliyor, imknm var. Bo vakit geirmek istemiyorum.
Bu yatan sonra ne yapabilirim ki? diyenlerden deilim.
Bir ey yapmadan rahat edemiyorum. Masamn her taraf
kitaplarla, yazlarla dolu. Ayn anda birka kitap okuyorum,
yazyorum.
Bu paragrafn yazar iin aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Zamann dolu dolu yaayan
B) almay bir tutku hline getiren
C) Olanaklar deerlendirmek isteyen
D) Yall alma iin engel grmeyen
E) Bir ii bitirmeden dierine gemeyen
PARAGRAF NTE
4 TEST
radyoyla birlikte haberleme alann ve biimini genile-
ten insanlk, 1950lerden sonra televizyonla birlikte bam-
baka bir deiimin girdabna srklendi. 2000li yllardan
sonra hayatmza giren nternet ise hl insanln zihnini
kurcalamaya devam ediyor. nk insanlarn zihni, hzla
gelien nternet seeneklerinin gerisinde kalyor. nternet
dnyas, gereklii yanstmad gerekesiyle sanal lem
olarak kmsense de durum bundan ibaret deil. Telgra-
fn icadyla balayan bu yolculukta nternet, kitlelerin ze-
rinde etkili olan en nemli gtr u anda.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi anlatlmakta-
dr?
A) Teknolojiye dayal iletiimin tarihi ve u anki durumu
B) Hzl iletiimin bireysel ilikiler zerindeki olumsuz et-
kisi
C) nternetin sosyal ilikiler zerindeki olumsuz etkisi
D) nternetin gelecekte hangi aamaya ulaaca
E) nsanln iletiim olanaklarn hangi amala kulland
4. Toplum bilincine gei srecini yaayan insanln ilkel-
likten medeniyete ulat srete konumak ok nemli
bir yap tadr. Zamanla szn ustalar lrler. Ama on-
larn konuturduklar szckler veyahut yazdklar replik-
ler, fikirler lmez. O hlde sz yerinde ve en ok etkili
olacak ekilde sylemek gerekir. Bir kitapta okumutum.
Rus romanc Konstantin Paustovski diyor ki: Szckleri
mat edemiyorum. Dediklerini anlyorum, tadna varyorum,
11
btn zelliklerini biliyorum ama onlar dilediim gibi kul-
lanamyorum. Her birinin birok ve ayrntl anlam var. Bir
szc brnn yanna yle bir getireceksin ki okuya-
nn, dinleyenin yreindeki tel titreyecek.
Bu paragrafn yazar dncesini gelitirmek ve oku-
yucuya inandrmak iin aadakilerden hangisine
zellikle bavurmutur?
A) rneklemeye
B) Betimleyici anlatma
C) Saysal verilere
D) Tank gstermeye
E) Karlatrmaya
 PARAGRAF
NTE
TEST 4
5. Halk arasnda bilinen tabirle Az olan konuuyor. ama
gerekte ou kii konumuyor aslnda. Konumak ret-
mektir bana gre. Dnceyi szcklerle projeye dn-
trebilmektir. yle demek daha doru: Akl ve dnme
gcmz gelitiren, onlarn verimlerini tayan dourgan
gtr konumak. Radyo, televizyon, sinema vs. iletiim
alannda ya da derin dncenin (felsefe) etkinlemesi
anlamnda, ksacas yararlanmasn bilenlerin elinde etkili
bir aratr. Yunus bir iirinde yle der:
Szn bilen kiinin / yzn ak ede bir sz
Sz piirip diyenin / iini sa ede bir sz
Sz ola kese sava / sz ola kestire ba
Sz ola aulu a / balla ya ede bir sz
Bu paragrafla ilgili olarak aadakilerden hangisi
sylenemez?
A) retici bir metinden alnmtr.
B) Tanmlama yaplmtr.
C) Bir konu zerinde odaklanma sz konusudur.
D) Dnce, alntyla glendirilmitir.
E) Kiisel gre yer verilmemitir.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
12
6. Hep bir eylere ge kalyoruz hayatta. Sonra da keke di-
yoruz. Keke onu dinleseydim ya da keke onu krmasay-
dm. Bu kekeler srp gidiyor hayatmz boyu, bazen ba-
bamza, annemize, evlatlarmza ve sevdiklerimize gnl
borcumuz kalyor. Hani hi yanl yapmasak Bir daha
geriye bakp keke demek zorunda kalmasak Ama o za-
man hayattan bir tat eksik kalmaz m? oumuzun Eksik
olsun! dedii o renk olmadan hayat biraz anlamszlamaz
m?
Bu paragrafn temas aadakilerden hangisidir?
A) zlem B) Pimanlk
C) Paylamak D) Kararszlk
E) Sevgi
7. Yreine ulalmas kolay, samimi ve iyi bir insand. Ak-
trl ise tartlmazd. Hem Trk seyircisinin huzurunda
hem de dnya sahnelerinde daima alklanan bir byk
ustayd o. Kral Oidipus oyunuyla Atinada Yunanllara
parmak srtan usta oyuncuya, Yunan basnnn, Bizim
oyunumuzu bizden daha iyi oynayan da varm. diyerek
hayranlklarn aka ortaya koyduu, meslektalar tara-
fndan anlatlr. Birbirine tamamen zt karakterleri byk
bir baar ile canlandrm, her roln aktr unvann da-
ima korumutur. Damdaki Kemanc oyunundaki Tevye
Efendi rolyle de sanat hayatnn doruuna kmtr.
Kral Lear gibi zor bir roln altndan kolayca kalkan nl
sanat, Manal Adam (Don Kiot), My Fair Lady gibi
oyunlarla da tiyatro dnyasna adn altn harflerle yazdr-
mtr.
Bu paragrafta sz edilen kiinin hangi yn zerinde
daha ok durulmutur?
A) dnyas
B) Seyirciyle ilikisi
C) Yurt dnda kendisinden sz ettirmesi
D) Mesleindeki baars
E) Gnlk yaam
8. Szcklerin hayatmzdaki anlam ok byk ama bu
szckleri biimlendiren konuma yeteneimizdir. Bizi,
dnebilen ve ifade edebilen canllar olarak hayvanlar-
dan ayran yegne unsur konuma yeteneimizdir. Kiilik
kazanmamzn; duygu, dnce ve dsel yeteneklerimizi
gelitirmenin en etkin yoludur konuabilmek. Akl ve gnl
bir eden dncenin doru szcklerle doru zamanda
buluup en etkili ekilde ve en yksek seviyede karnz-
dakine sunulmas bizi anlatr.
Bu paragrafta aadakilerden hangisine deinilme-
mitir?
A) Szcklerin konuma yeteneimizle biim kazandna
B) Bizi dier varlklardan ayran tek zelliin konuma ye-
tenei olduuna
C) Konumann kiilik kazanmamzn en etkin yolu oldu-
una
D) Dncelerimizin akl ve gnln ortak rn olduuna
nite
E) Szn znn syleni biiminden ve zamanndan
daha nemli olduuna

9. Mzik; sesleri melodi, armoni gibi biimlerle dzenleme
sanatdr. Armonik ve melodik zellikleri bakmndan far-
knda olmadan zihnimizi gnlk younluktan kopararak
ok uzak diyarlara yolculua karr. Her mzik tr farkl
hissediler yaratr doal olarak. Kimisi ise yaratlm ola-
rak sunulur. Szl paralar, szleri itibariyle size istedii
mesaj verdirir. Mesela bir hasret trks, ceylan gzl
bir yri ve slay hatrlatr. Klasik mzik bunlardan farkl-
dr. Btnnde sz barndrmad iin hikyesini sadece
mzikle anlatr. Bu nedenle de yeni bir dil kefediyormu-
sunuz gibi hayal gcne sonuna kadar aktr.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi anlatlmam-
tr?
A) Mziin ilevi
B) Mziin tanm
C) Mziin trleri arasndaki fark
D) Mziin dinleyen zerindeki etkisi
E) Mziin ortaya k
10. Biri, bir eyi retirken ok etkileniyor ve ruhunda kprdan-
malar oluuyorsa, ayn trden etkilenmeleri retilen o eyi
izleyenler de duyumsuyorsa onlar bylesi etkileyen bu
ey sanattr. reten kii de sanatkr... Etkilemenin dere-
cesi ise sanatnn yaratclnn ve sanatn mkemmel-
liinin lsdr. Btn sanat eserleri, bizde bir iz brakr.
Byk eserler, insanlar derinden etkilerken kk eserler
de kendisi kadar bir iz brakr bizde.
Bu paragrafta aadakilerden hangisine deinilme-
mitir?
A) Kiilerin kendi ilgi alanlarna gre sanattan etkilendik-
lerine
B) Sanat eserinin, hem reticisine hem izleyenine haz
verdiine
C) Etkileme niteliinin eserin stnlne gre deitiine
5
D) Byk veya kk her sanat eserinin izleyiciyi az ok
etkilediine
E) Sanatnn kendi eserinden etkilendiine
PARAGRAF NTE
4 TEST
11. Dost, hayatn hediyesidir. Aramakla bulunmaz, ans iidir
ama kymetini bilmeden de olmaz. Dostlarn yalanr. Sen
yalanrsn. Beraber deiirsin. Dostluklarla ayn kalan
yoktur. Bu yollarda, kh hzl kh yava ama sonunda pi-
meyen yoktur. Dost, insan alr ellerine; bir hamur paras
gibi yourur. Bir bakmsn, deimisin. Bir bakmsn,
ayn konumuyor, ayn dnmyor, dnyaya eski gzler-
le bakmyorsun. arrsn. Ne vakit, nasl oldu da deitin
byle, anlayamazsn. Dost, en fakir ruhu bile zenginletirir.
Dost aynadr. Senin aynandr. Ruhunun en sakl kelerini
sana yanstandr.
Bu paragraftan aadakilerden hangisine ulalamaz?
A) Deeri bilinmeden dost edinilmediine
B) Kiinin zamanla dostunun alkanlklarn kazandna
C) zveri olmadan dostluun gelimeyeceine
D) Kiinin dostunda kendi zelliklerini bulabileceine
E) Dostun hissettirmeden kiiyi kendisine benzettiine
12. Trkiyede son dnemde edebiyat dnyas dikkat ekecek
lde geliti ve eitlendi. Yaynevi says artt. Baslan
kitap says ve eidi katland. Hem romanda hem ksa
ykde hem inceleme-aratrma kitaplarnda bu zengin-
leme devam etti. Yeni yazarlar dodu. izgi roman ve
ocuk kitaplar gibi alanlara, hi olmad kadar, okuyu-
cunun ilgisi artt. Genileyen ve katmerlenen bu ortamda
yazarln her kademesinden insana kap ald. Ksacas
sahnedeki aktrler oald. Nicelik artarken nitelik dt
m? ok sk dile getirilen bir eletiri, kitap saysndaki ar-
13
tn beraberinde niteliksel bir d getirdii yolunda. An-
cak kanmca bu aceleci bir saptama. Baslan her kitabn
ayn nitelikte olmasn bekleyemeyiz. Keza hep ayn trde
kitaplarn baslmasn da isteyemeyiz.
Bu paragrafta aadakilerden hangisi dile getirilme-
mitir?
A) Edebiyatmzn zenginleme srecini yaad
B) Baz kitaplara olan ilginin eskisinden daha ok olduu
C) Her aamadaki yazar iin i ortam olutuu
D) Edebiyatmzda nitelik kaybnn sz konusu olmad
E) Son dnemde yazlan btn kitaplarn birbirine benze-
dii
 A. Aadaki boluklar uygun bir ekilde doldurunuz.

1. Paragrafta asl vurgulanmak istenen, okuyucunun ncelikle kavramas istenen dnceye ---------------- denir.

2. Yazarn dncelerini genellikle nesnel bir anlatmla verdii ve daha ok makale trndeki yazlarda bavurulan anlatma
------------- denir.

3. ------------, yazarn dncelerini inandrc hle getirmek iin kendisiyle ayn dncede olan birinin szne yer vermesidir.

4. Paragrafn ana dncesi, ------------ yakndan ilgilidir; paragrafn neyi anlattn bilmeden yazarn vermek istedii ana dn-
ceyi bilemeyiz.

5. Paragraftaki btn yarglardan, rneklerden ve dier ayrntlardan varlan her tr sonuca ------------denir.

6. Paragrafn konusundan farkl bir konuyu ileyen ya da anlamca ilgili iki cmlenin arasna giren cmle paragrafta ----------------.

B. Aadaki paragraflarda ar basan anlatm biimlerini bo braklan yere yaznz.

1. Masann stnde yuvarlak bir toprak saks iinde mor bir iek vard. Saksdan darya su szm, saksnn evresi hafif im
tutmutu. iein dallar sapasalamd ama yapraklar sahiplerini aryor gibi mahzun duruyordu.

------------------Anlatm

2. Tiyatro, halkn dzeyine inmek zorunda derseniz size katlmam. Halkn tiyatrodan anlayaca bir dzeye kmas gerekir. Asl
tehlikeli olan da bu dzeye kma srecinin sonuna kadar beklenmemesi ve gei dnemi bahanesiyle tiyatronun kendi dze-
yinden taviz vermesidir. Halk genellikle tembeldir. Bir kez tiyatroyu kendisine yaklayor grd m tiyatro yanna kadar gelsin
diye yerinde sayar.

---------------Anlatm

3. Bir ocuk elindeki balonunu kard. Balon utu, utu; tam nnde ineli am yapraklarna deince patlad. Patlama sesi ile
irkildi. Havaya, ehrin alk olmad muhacir bir koku yayld. ocua bakt. Bir eli babasnn gvenli avularnda, dier eli
patlayan balonuna uzanm; bolukta alyordu. Belki hasta, kyden yeni gelmiler, muayene olacak. Hastaln azck unutsun
diye balon almlar.

----------------Anlatm

14 4. mer Seyfettin, hikyelerini temiz bir stanbul Trkesiyle yazmtr. Cmlelerinde ok az yabanc kelime vardr. Hikyeleri,
konusunu tarihten, anlarndan ve gncel hayattan almaktadr. Ancak konusu ne olursa olsun hikyeleyi biimi okuyucunun
ilgisini ekecek trdendir. Bunun iin bugn de hikyeleri okunmaktadr.

-----------------Anlatm

Cevaplar

A.
1. ana dnce 2. aklama 3. Tank gsterme
4. konusuyla 5. yardmc dnce 6. anlam akn bozar
B.
1. Betimleyici 2. Tartmac 3. ykleyici 4. Aklayc
nite
 D Y

1. Paragrafn giri cmlesi ama, nk vb. bir balala balayabilir.

2. Balk, paragrafn konusu hakknda bir gr oluturacak kelimelerden olumaldr.

3. Bir paragrafta bir ana dnce vardr ancak birden ok yardmc dnce bulunabilir.

4. Aklayc anlatmda genellikle znel yarglar kullanlr.

5. Paragrafn ana dncesi ilk veya son cmlede olabilecei gibi paragrafn btnne de yaylm olabilir.

6. Yazarn grn desteklemek amacyla alnt sze yer vermesine rnekleme denir.

7. Paragraf tamamlamada bolua getirilecek cmlenin paragraf biim ve z bakmndan tamamlamas

gerekir.

8. Paragrafn giri cmlesinde cmleyi daha sonraki bir cmleye balayacak ayrnt bulunmaz.

9. Paragrafta kullanlacak anlatm trnn seilmesinde, ilenecek konu da dikkate alnr.

10. Fantastik anlatmda gerekst ayrntlara yer verilmez.

11. Paragrafn konusundan farkl bir konuyu ileyen cmle anlam akn bozar.

12. ki paragrafa blmede metinlerin konusu dikkate alnmaz.

13. Yardmc dnce, paragrafta anlatlanlardan varlan her tr sonutur.

15

14. Bir paragrafta sadece bir anlatm trnden yararlanlabilir.

15. Betimleme, bir olayn yer, kii ve zaman unsurlaryla anlatlmasdr.

Cevaplar

1. Y 2. D 3. D 4. Y 5. D
6. Y 7. D 8. Y 9. D 10. Y

5
11. D 12. Y 13. D 14. Y 15. Y
11.
fasikl

S B LG S
SE
 RETEN SES BLGS
TEST 1
1. Aadaki cmlelerin hangisinde nl dmesine rnek yoktur?

A) Yalnz sizin iin kitap alm.

Asllar tek heceli olup Trkede iki hece-
li kullanlan kelimelere nlyle balayan B) Haftann filmine gitmek istiyor.
ekler getirildiinde ya da bu kelimelerle
C) Bu diziyi birlikte seyretmeliyiz.
etmek eylemek, olmak yardmc fiilleri
birleik fiil oluturduklarnda ikinci hece- D) Ayrlk zerine bir trk syledi.
deki dar nl der. E) Aklna gelenleri anlatmaya alyor.

2. I. devini kimseden yardm almadan yapyor.

nl daralmas e/a nlsnn , i, u,
II. Arkadalaryla her hafta sinemaya gidiyor.
nllerine dnmesidir.
-yor ekini alan eylemler emir kipinde III. Daha ok macera filmleri izliyor.
okunduunda onlarda nl daralmasnn
IV. Kendisi de baz dizilerde oynuyor.
olup olmad kolayca anlalr.
V. Resim sanatnn inceliklerini biliyor.

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde nl daralmas

vardr?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

nsz benzemesi, ,f, h, k, p, s, , t

nszlerinden sonra gelen c,d,g n-
szlerinin ,t,kye dnmesidir. 3. Aadaki dizelerin hangisinde nsz benzemesi (sertlemesi)
yoktur?

A) Keskin bir bahar kokusu urad pencereme

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM B) Bacalar ttmekte yakndan uzaktan

C) Ve ehir sabah akam bu grltdr

2
D) Byke bir an anlatacaksn ocukluuna dair

E) At koturduun bayrlar imdi mahzun

4. (I) Sabahleyin iskeleye gndz gzyle baktk. (II) Sevincimi anlatmam,

nsz yumuamas, ,k,p,t nszlerin- o kadar zor ki (III) Yrek dirilii veriyordu bana deniz. (IV) Kitabm ap
den sonra bir nl geldiinde bu nsz- bir tan zerine oturdum. (V) Anneme okuyacam iirleri, inanlmas zor
lerin b,c,d,g, ye dnmesidir. ama denize okudum.

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde nsz yumuama-

nite

s yoktur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 SES BLGS KONU
1 TEST

1. Sen en gzel iekleri aacaksn tomurcuk 5. Ekmek dizimde,

Uuan yaz bceklerinin gmten halesinde Yldzlar uzakta, ta uzakta

Kk bebekleriyle oynayan sarn ocuk Ekmek yiyorum yldzlara bakarak

Seni isteyecek hlamurlarn glgesinde yle dalmm ki sormayn

Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur? Bazen arp ekmek yerine

A) nl dmesi B) nsz yumuamas Yldz yiyorum...

C) Kaynatrma nsz D) nsz sertlemesi Bu dizelerde aadakilerin hangisinde verilenler vardr?

E) Ulama A) nsz dmesi - nl dmesi

B) nsz yumuamas - nl daralmas

2. Aadaki cmlelerin hangisinde bir kelime yapm eki C) Kaynatrma nsz - nsz dmesi

alrken ikinci hecesindeki nl dmtr? D) nsz sertlemesi - nl daralmas

A) ocuklar arasnda kesinlikle ayrm yapmaz. E) nl daralmas - nl deimesi

B) Alnnda kocaman bir yara izi vard.

Yldzl Soru 1
C) Annesinden kalan bilezii kaybetmiti.

D) Kk ve harap bir kasabada yayordu.

Seni dnrken
E) Oluna yazd iirleri kimseye okumamt.
Bir erik aac tepeden trnaa dona
nr
Deliler gibi dnmeye balar
Dndke yumak yumak zlr
3. Bilerek gezenin duyduu coku, dnyay ta toprak saya-
nn anlayabilecei bir ey deildir, diyordu. zldke ufalr, klr
Bu dizelerde aadaki ses olay
Bu cmlede aadaki ses olaylarndan hangisi yok- larndan hangisine
yer verilmemitir?
tur?
A) nsz dmesi B) nsz yumuamas
A) nsz dmesi
C) nl daralmas D) nsz sertlemesi
B) nsz yumuamas E) Ulama
C) Kaynatrma nsz
3
D) nsz sertlemesi

E) Byk nl uyumuna uymayan kelime

4. Aadaki dizelerin hangisinde nsz dmesi var-
dr?
A) Bilmem yarn ne aksettirir benden bu sular
B) Aklndan zoru var kimisinin, merhamet ister
C) Eksilmez etrafta yeillik
6. Aadaki cmlelerin hangisinde nl tremesine r-
nek vardr?
A) Kentliler geldiler mor gnelerden.
B) zleyen bir baktadr her akam.
C) Saatler abucak akar tik taksz bir zamanda.

D) Bu kubbenin mavilii devam eder

E) Sensiz doan gn neyleyim

D) Hissetti o hli, sessiz sedasz kald ama.

E) Darack bir baheye skp kalmt bir sr karanfil.

 SES BLGS
KONU
TEST 1
7. p, , t, k nszlerinden sonra bir nl geldiinde bu n- 10. Hesapladk yldzlarn uzakln
szler yumuayarak b, c, d, g, ye dnr.
Orta Asyadan konutuk
Aadaki dizelerin hangisinde bu kurala uymayan bir
Laf ktlnda
kelime vardr?
Birlikte neler dnmedik
A) Bir ku, kanadn aryor gkyznde
Burnumuzun dibindekini grmeden
B) Git dedim, kavgamzdan kalanlar da al
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
C) Bir ey, bir eyin iine hapsedilmitir
A) nsz sertlemesi
D) Acy dolduruyor ustalar mermer stunlara
B) nsz yumuamas
E) Kck evlerinde incecik bacaklar dolar
C) Kaynatrma nsz

D) nl dmesi

E) nsz dmesi

8. Seslenir seni bana yakn uzak,

Yeryz mavisinden gkyz yeiline,

11. Boyuna kuruyorum saatimi
Tutsak uluslar var ya, geceler boyu
Getirdiin portakallar yiyorum
Onlar iin,
Sana beendirmek zorundaym kendimi
Yitik zgrlkler iin,
Bilmiyorsun direnmek zorundaym
Trke haykrmak
Utanrm karnda lmekten
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
A) nl deimesi B) nsz yumuamas
A) nl daralmas
C) Kaynatrma nsz D) nsz sertlemesi
B) nsz yumuamas
E) Ulama
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 C) Kaynatrma nsz

D) nl dmesi

4 E) nsz sertlemesi

9. Aadaki dizelerin hangisinde nl daralmasna r- 12. Aadaki dizelerin hangisinde kaynatrma nsz
nek vardr? yoktur?

A) Rzgr istiyorum ben ruhumun gllerine A) Ovann sesini aalar hi iitmez

B) Yaprak kokularnda akam duyuyorum B) Ona yaban gl ismi konmu nedense

C) Bir soluk gelmekte kar gezegenlerden C) ok gerilerde kalm ktm liman

nite

D) Akla kmldayan kck klar uuur iimde yn yn D) Baktm ki deniz her dalgasyla dman

E) reniyoruz gemie dair bir kk hikye E) Dayandm ak ile yrttm gemiyi


13. Baz birleik kelimelerin oluumunda nl dmesi gr-
lr.
Aadaki cmlelerin hangisinde bu kurala rnek yok-
tur?
A) Sana nasl bir araba alalm?
B) Neden kahvalt yapmadan gittin?
C) iirlerini niin dergimize gndermedin?
D) Ak retime kaydolmak iin acele ediyordu.
E) Biraz daha gl olsa emberi evirebilir.
14. Zorumuz ne, insan kardelerim
I
Amacnz kkmz kurutmaksa
II III
Yetmiyor mu tayfunlar, taknlar
IV V
Bunca a, bunca sayr, krm, kym
Bu dizelerde numaralanm kelimelerle ilgili olarak
aadakilerden hangisi sylenemez?
A) I. kelime byk nl uyumuna uymamaktadr.
B) II. kelimede nsz yumuamas vardr.
C) III. kelimede nsz yumuamasna aykrlk sz konu-
sudur.
D) IV. kelimede nl daralmas vardr.
E) V. kelimede herhangi bir ses olay yoktur.
15. Karanla sevgiyle baktm gece grdm
Hl o gven sevinciyle bekliyor gnlm
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
A) nl daralmas
B) nsz yumuamas
C) nsz ikizlemesi
D) nl dmesi
E) nsz sertlemesi
SES BLGS KONU
1 TEST
16. Aadaki cmlelerin hangisinde bir kelimede hem
nl dmesi hem nl daralmas vardr?
A) Bir dere kysnda trk sylediim gnleri zlyorum.
B) Zamann bana verdii frsatlarla oynuyorum bankac
misali.
C) Aldrmyor gnlm senin anlattn can skc hik-
yelere.
D) Film kahramanlarna benzetiyordu ocuklar kendilerini.
E) Sararyor annelerin yzleri savaa dair anlatlan
hikyelerle.
17. zgrlk arksdr sylenen Volga boylarnda
I
Ne Taiftesin, ne Magosa zindannda
Yalnz nam kalmtr kaleme alann
II
Vatan Kasidesini
III
Seviyoruz her zamandan fazla Fikreti
Yeni anlald manas Millet arksnn
IV V
Bu dizelerde numaralanm kelimelerin hangisinde
kaynatrma nsz yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Kck bir el demi bu iee.
Aadaki cmlelerin hangisinde bu cmledeki alt i-
zili kelimede grlen ses olay vardr?
A) Bir duman ykseldi yanan evlerden gklere.
B) Barna ta basp aylarca gzledi asker yolunu.
C) ocukluumuzu tadmz zannediyorduk srtmzda.
D) ncecik bir telle balamt glleri birbirine.
E) Uacak gibi duruyordu baklanm, yaral uurtmalar.
 SES BLGS
NTE
TEST 1
1. Aadaki dizelerden hangisinde nsz yumuamas 4. Baz kelimeler yapm eki alrken onlarda hece dmesi
yoktur? olabilir.

A) Alayl alklar ardndan Aadaki cmlelerin hangisinde bu kurala rnek yok-

tur?
Ovalar gibi salarnla
A) Youn kara ramen hzla ilerledik.
B) Ektiin tohumlar bir trl bitmez
B) armz duymadndan bize katlmad.
Mkl yenmeye bir mr yetmez
C) evresinde baarl doktorlar da vard.
C) Ku olsan usan da gene kr etmez
D) Arkadalarnn boynuna sevinle sarld.
Arasan konacak dal bulamazsn
E) Atatrk devrimleri hakknda bilgi verdi.
D) Bir adama mavi intikamlar verdim

Kuma aldm karlnda

E) Durul ey acm 5. Trke kelime kklerinde ses olaylar grlebilir.

Damarlarmda bendini kazmakta Nil Aadaki cmlelerin hangisinde bu kurala rnek yok-
tur?

A) stanbula gideli buralara uramad.

B) Sana ehir mzesiyle ilgili soru soracak.

C) Bizden birka yk kitab istiyordu.

D) Diyelim ki siz de bir mimarsnz.

E) Babas, oyunlarla ilgili bir eser verdi.

2. Aadaki kelimelerden hangisine nlyle balayan
bir ek getirildiinde son nsz yumuar?

A) Bst B) Kp C) Merak 6. Aadaki cmlelerin hangisinde kaynatrma nsz

yoktur?
D) Bor E) Su
A) Oyuncular, sahneye ikier ikier ktlar.

B) ivi yazsyla ilgili bir makale okumutum.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 C) Artk daha hznlym diyordu bir yal air.

6 D) Elma ekeri avutmazd zaman bilen ocuklar.

3. Tam otlarn sarard zamanlar E) Onu ilk kez bir sergide resim beenirken grdm.

Yere yzkoyun uzanyorum

Toprakta bir tela, bir tela

7. (I) Akam saatlerinde ulaabildi stanbula. (II) Yorgun-
Karncalar teden beri dostum
luunu saklamaya alan, yoksul bir oyuncu gibiydi.
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur? (III) Ackmt ama bunu bile kimseye syleyemedi.
(IV) iir kitaplarn alp odasna ekilmiti. (V) Hayata dair
A) nl daralmas
bildii her ey o akam, onun iin yalnz iirdi.
B) nsz yumuamas
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde bir
C) nsz sertlemesi kelimede hem nsz yumuamas hem nsz sertle-
nite

mesi vardr?
D) nl dmesi

E) nsz yumuamasna uymayan kelime A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 SES BLGS NTE
1 TEST

8. Baz kelimeler, pekitirilirken araya bir nl girer. 11. Lambay sndrp damlar syrtarak
Aadaki cmlelerin hangisinde bu kurala rnek yok- Uuyoruz sokak aras kentte yetmedi mi
tur?
Pabularmz bir rnek gzlerimiz kestane rengi
A) Yapayalnz kalmt kalabalk sokaklarda.
Alnmzda o izgi
B) epeevre kuattlar savalar kaleleri.
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
C) Gpegndz kaybolmutu ocuklar Kayseride.
A) nl daralmas
D) Sapasalam st aalar da o frtnada devrildi.
B) nsz yumuamas
E) Masmavi denizin zerinde beyaz kayklar dolayordu.
C) nsz sertlemesi (benzemesi)

D) nl dmesi

E) Ulama

9. Trkede b nsznden nce gelen n sesi mye dn-

r. 12. Aadaki cmlelerin hangisinde byk nl uyumu-
na uymayan bir kelime yoktur?
Aadaki cmlelerin hangisinde bu kurala uymayan
bir kelime vardr? A) Palmiye aalarna ssler asmlard.

A) stanbulla ilgili iirleri bir araya getiriyordu. B) Selnikte bir Fransz okuluna gidecekti.

B) ocuklar ember evirip oynuyorlard sokaklarda. C) Yeni dostlar edinmek iin acele etmiyordu.

C) aramba gnnden beri ayn proje zerine alyor. D) Padiahn doktoruyla tanan bir hekim bulacakt.

D) Smbllerin sarard gnlerde gelmiti buralara. E) Sarayla alakal biriyle yakn olmak istemezdi.

E) Tembel rencilere ynelik bir rehberlik program ge-

litirdi.
13. Sen en gzel iekleri aacaksn tomurcuk
Uuan yaz bceklerinin gmten halesinde

Kk bebekleri ile oynayan sarn ocuk

Seni isteyecek hlamurlarn glgesinde

10. Tam otlarn sarard zamanlar
Bu dizelerdeki ka kelimede kaynatrma nsz var-
I 7
dr?
Yere yzkoyun uzanyorum A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6

II

Toprakta bir tel, bir tel 14. Yllardr yurt dnda yayor.
III Bu cmledeki alt izili kelimede bulunan ses olay
aadaki cmlelerin hangisinde yoktur?
Karncalar teden beri dostum
A) Hastanenin lo odalarnda hastalar inliyordu.
IV V
B) nsan, bir yatan sonra gerekten ocuklayor.
Bu dizelerde numaralanm yerlerin hangilerinde ula-
ma yoktur? C) Bu antoloji ne yazk ki divan iirlerini kapsamyor.

A) I. ve II. B) I. ve III.

D) III. ve IV.
C) II. ve III.

E) III. ve V.

D) Yiyeceini yanna alp greve yle gidiyormu.

E) Bu kasabada btn genler gvercin besliyor.

 SES BLGS
NTE
TEST 1
15. Seyrediyor ruhum kar balkonlarndan 18. Aadaki kelimelerden hangisinden sonra bir nl
geldiinde onun son nsz yumuamaz?
nsann gresi olmaz manzaray
A) Bulut B) Umut C) Dert
Ve akln o usuz bucaksz saray
D) Drt E) St
Yklyor... Duygu bir kartal hzyla

Frlyor engine sevin avazyla

Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?

A) nl daralmas

B) nsz yumuamas

C) nsz sertlemesi (benzemesi)

D) nl dmesi
19. Aadaki dizelerin hangisinde bir kelimede birden
E) Kaynatrma nsz
ok kaynatrma nsz vardr?

A) Kalbimin o kadar sevdii o gl

lm tesinin mutlu tahayyl

B) Bir makine sesiyle ileyen kalbi

16. Aadaki dizelerin hangisinde kk nl uyumuna Alp gezdirsin onu bir gemi gibi
uymayan bir kelime vardr?
C) Rzgrlar balad. Sonsuzluk gemisi
A) rencilerimi getirin, getirin buraya
nnde kprp ahlanmada engin
B) En gzellerini saymadm ieklerin
D) Arya e yce bir da yok iimde
C) Benim balonlarm olmad hibir zaman
Ne kadar cceyim dert ve sevincimde!
D) Analar yaslar ban topran derdine
E) yle kolayd ki yayorum demek
E) Gzmn biri snd kr oldum
Soframza konmu bu doyulmaz yemek

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

17. Baz kelimeler ek alrken veya baka bir kelime ile birleir-
ken sonlarndaki nsz tekrarlanr.

Aadaki dizelerin hangisinde bu kurala rnek yok-

tur?
A) Her eyi zddyla aklamak istiyordu.
B) Onu Toroslarn ssz bir kasabasna atmlard.
C) Yeni bir greve verilmeyi nedense reddetmiti.
D) indeki hissi bizimle paylamak istemediini bilmiyor-
20. Aadaki dizelerin hangisinde nsz yumuamas
yoktur?
A) Gitmem, dnerek geri dneceim gn
B) Benim o gn yreimde solar btn duygular
C) Salar aarmt kadnlarn henz krk bulmayan
nite

duk. D) Gecikmiti drt gzle bekledii bol gneli gn

E) Sorunlarn halletmek iin onlardan zaman istemiti. E) nsan bir yannca Kerem misali yanmal
 SES BLGS NTE
2 TEST

1. Aadaki dizelerin hangisinde nsz benzemesi
(sertlemesi) yoktur?
A) Kotu, dnya gzelinin kt yanna
B) Yine akn bir imei arpt canna
C) Kimimiz iftiyiz tohum ekeriz
D) Cokun nehirlerin selleri kalm
E) Meer eksik grm de bu bensiz meclisi
4. Aadaki dizelerin hangisinde nlyle balayan bir
ek ald hlde son nsz yumuamayan bir kelime
vardr?
A) Taram zlfn, am aynn
B) Eridi karlar da kalmad tadm
C) Dere suyu gibi alayp akma
D) Siyah san tarar da vnr
E) Gle blbl konmu, eder avaze

2. Bekliyordum, onunla baracaktm

Bugn belki iinize karacaktm

Gzyalar oalnca dayanamadm

Kadn gibi hngr hngr ben de aladm 5. (I) Besledii keilerden biri bir sabah anszn lmt.
(II) i szlyordu ama bir kei iin alamak da olmazd ki
Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
(III) Nehrin kysnda bir serseri gibi yol alyordu. (IV) Biraz
A) nl daralmas ilerleyip bir hana kadar geldi. (V) Hann yal bekisi onu
kapda karlad.
B) nsz yumuamas
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde nl
C) nsz sertlemesi (benzemesi)
dmesi yoktur?
D) Ulama
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) Kaynatrma

3. Aadaki dizelerin hangisinde nsz yumuamas

yoktur? 9
A) Herkes sevdiin deftere yazyor

Sen de beni deftere yaz gelin 6. nc tekil iyelik ekinden sonra ile edat veya balac
geldiinde i der, araya y nsz girer.
B) Yeni bahenin has glsn
Aadaki cmlelerin hangisinde bu kurala rnek var-
Kmr gzlm kymetin bilene
dr?
C) ekiverdin gcn gcn iine
A) ocuklar sopayla kovacak kadar duygusuzdu.
Al karanfil takm snbl sana
B) Gmleini sabunlu suyla ykayp tele asmt.
D) Hayli zaman ilinizden gideli
C) Yazarn denemeleriyle makalelerini Trkeye evirdik.
Senin gnln bakasna dt m

6
D) Kimseyle konumadan bir gn boyunca arlarda do-
E) Celladn olurum, kyarm cana lat.

Var, bunu bylece bil, dedi bana E) Dilekeleri daktiloyla yazmak onun greviymi.
 SES BLGS
NTE
TEST 2
7. Gne ufukta ona altn bir izgi olarak grnm. smini 10. I. Her ey bir acnn bilincine varmakla balad.
bir beyaz kda yazp sana yollam. Dostun mektubun-
II. nsanlar ilerine gider, ben acya giderim.
daki her satrn bir derdi yok edeceine inanm. Mektubu-
nu uzatmak istemi. III. Her sayfasnda bir kesik iir vard defterinin.

Aadakilerden hangisi, bu cmlelerde birden ok IV. Her sayfada ellier kelimelik bir paragraf vard.
kelimede vardr? V. Benim hayatmsa btn milatlarn toplam oldu.
A) nl daralmas Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde kay-
B) nsz yumuamas natrma nsz yoktur?

C) nsz sertlemesi (benzemesi) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

D) nsz dmesi

E) nl dmesi

11. Sdk ile baktm da gzelin genci

Aznn iinde dileri inci

Al Yusuf almas, Aydn turuncu

8. Uak gittike alald, kanatlar neredeyse yere deecekti. Gzelin kymatn bilmeli gelin
Bu cmledeki alt izili kelimede grlen ses olay Bu dizelerde aadakilerden hangisi yoktur?
aadakilerin hangisinde vardr?
A) nl daralmas
A) Kaldrmlar araba park ilevi yklendi ehrimizde.
B) nsz yumuamas
B) Gnmzde d kuracak vakti yok insanolunun.
C) nsz sertlemesi (benzemesi)
C) Bycek bir kkn nnde durup arabasn park etti.
D) Ulama
D) Savalar unutup bar arklar sylemek istiyorlard.
E) nl dmesi
E) Biricik kardeini savaa kurban vermenin acsn atla-
tamad.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 12. I. Bu ayrlk elbette bir gn son bulur.

II. Kcekten bir yr sevdim, yitirdim.

10
III. Artk sr korkulacak kadar eksilmi.

IV. Yaz gelince souk pnarlar akar.

V. Safranbolu dolaylarnda iki yl kalm.

Yukardaki numaralanm cmle ve dizelerle ilgili aa-

daki bilgilerden hangisi yanltr?
9. (I) Cokularmz yetim kalmad. (II) Yoksul ktlarmz
A) I. cmlede nl dmesine rnek vardr.
onarmyor artk dizelerimiz. (III) Kurun gemez bu cesur
yreklerden. (IV) Suskun geceleri dize getirmez kalem u- B) II. dizede nsz dmesine rnek vardr.
lar. (V) Hangi byyle onarmaktayz kalplerimizi?
C) III. dizede herhangi bir ses olay yoktur.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde bir
D) IV. dizede ulama vardr.
ses olay yoktur?
nite

E) V. cmlede dudak nszlerinin benzemesine aykr

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. bir kelime vardr.
 SES BLGS NTE
2 TEST

13. Ala gzl baharmdr, yazmdr 16. Aadaki fiillerden hangisine -yor eki eklense nl
I daralmas grlmez?

Gidi rakib, kara km, gzmdr A) Yaa- B) Besle- C) Oyna-

II
D) Kolla- E) Sallan-
Vilayet hnkrn, seyran bizimdir
III

Gze yasak olmaz, gezer, yrrm

IV V

Bu dizelerde numaralanm yerlerin hangisinde ulama

vardr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

17. Aadaki dizelerin hangisinde kk nl uyumuna

uymayan bir kelime vardr?

A) ime ar bir ta gibi takld bu ac

14. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimede
B) Salonlarda yazlmaz acnn ezik romanlar
nl tremesi vardr?
C) Oturup bir at yazmak da bir ie yaramaz
A) Azck bir yemekle iki gn dayanmt.
D) Artk iyice belirginleti yz izgilerim
B) Alyor ama sesini duyuramyordu.
E) Ey sokaklarnda nbet tuttuum kentler
C) Byn bozuldu, rpnman bouna.

D) Bu srr sonsuza kadar saklayamazd.

E) Yaktm, iir adna ne karaladmsa o gn.

11

15. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimede

hem nsz sertlemesi hem nsz yumuamas var- 18. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimede
dr? nsz tremesi vardr?

A) Hoa kal diyorum imdi her varla. A) Gen konuklar etrafa glckler datyorlard.

B) ineyip atard gzelim kelimeleri. B) dl kuruluna bavurarak yarmadan ekilmiti.

C) Kimseye ektirmediini ona ektirmiti gurbet. C) Beer beer karmza kp gruplarn tanttlar.

D) Unutur ustal insan, acemi ustalar arasnda.

E) Sevincini kapda brakp kat bilinmez uzaklara.

D) Gerekesiz kararlar verdike gvenilirliini yitirdi.

E) Hakkn savunma konusunda kararl olduu biliniyor.

 1. Gizliyor kelimesinde nl daralmas ---- (vardr/yoktur).

2. Dolap kelimesi kk nl uyumuna ---- (uyuyor/uymuyor)

3. Kaydn sildi. cmlesinde birden ok ses olay ---- (vardr/yoktur).

4. Ben kimse gelmesin diye bekliyordum dizesinde nsz yumuamas ---- (vardr/yoktur).

5. Onu sana anlatt, sana onu anlatt dizesinde nsz ---- vardr (sertlemesi/yumuamas).

6. Biricik kiraz aacmz da kurudu. cmlesinde nl ---- vardr (tremesi/dmesi/daralmas/deimesi).

7. ocuklar, hkrklarla yardlar geceleri dizesinde kaynatrma nsz ---- (vardr/yoktur).

8. Alnma yazlan o hznn denizinde dizesinde nl ---- vardr (tremesi/dmesi/daralmas/deimesi).

9. Kld tepecikler nokta oldu. cmlesinde nsz ---- vardr (yumuamas/sertlemesi/tremesi/dmesi).

10. Okuttuu renciler onu ziyaret ettiler. cmlesinde alt izili kelimede hem nsz ---- hem ---- vardr. (yumuamas/sertlemesi/

tremesi/dmesi).

11. Pusula, gidilmesi gereken yn gstermeli. cmlesinde alt izili kelimede kaynatrma nsz ---- (vardr/yoktur).

12. Benim heykellerim de benimle kmldar. dizesinde ulama ---- (vardr/yoktur).

13. ocuklar koun boynuzundan tutmulard. cmlesinde nsz yumuamasna aykr bir kelime---- (vardr/yoktur).

14. Vaktinde yola kmasak yolda kalrz. cmlesinde alt izili kelimede nl ---- vardr (tremesi/dmesi).
12
15. Zan, his, hak kelimelerine nlyle balayan bir ek getirilirse bu kelimelerde nsz ---- olur (yumuamas/sertlemesi/tremesi/

dmesi).

Cevaplar

1. vardr 5. sertlemesi 9. dmesi 13. vardr

2. uyuyor 6. tremesi 10. yumuamas, sertlemesi 14. dmesi
3. vardr 7. yoktur 11. vardr 15. tremesi
4. yoktur 8. dmesi 12. yoktur
nite
 D Y

1. Byk nl uyumuna uymayan bir kelimenin Trke olmama olasl vardr.

2. Kat, Zonguldak, sap kelimelerine nlyle balayan bir ek gelse bu kelimelerin sonundaki nszler yumu-

ar.

3. Arabacnn aya krld. cmlesinde kaynatrma nsz vardr.

4. Bayramz, Marmarada dalgalanyordu. cmlesinde nsz yumuamas vardr.

5. Zeytini daldan koparacaksn, diyordu. cmlesinde kaynatrma nsz yoktur.

6. Sekin konuklar st kata kardlar. cmlesinde nsz sertlemesi yoktur.

7. Yapayalnz kelimesinde hem nl tremesi hem nl dmesi olmutur.

8. Telatan yz mosmor kesilmiti. cmlesinde hibir ses olay yoktur.

9. Hissedileni anlatabilmek yazarlk iin nemlidir. cmlesinde bir kelimede hem nsz tremesi hem nsz

yumuamas vardr.

10. Sreksiz sert nszlerle biten zel adlar nlyle balayan bir ek alsalar da sonundaki bu nszler yumu-

amaz.

11. Tembel, ember, dolamba kelimelerinde dudak nszlerinin benzemesi vardr.

12. Arada boynunu bkyor, sesini ykselterek bir eyler anlatyordu. cmlesinde nl dmesi, kaynatrma
nsz, nsz dmesi ve nl daralmas ses olaylar vardr.
13
13. Diyen, yiyecek kelimelerinde nl daralmas vardr.

14. Trke bir kelimede dz nlden sonra dar yuvarlak nl gelebilir.

15. Bu yaam tarz, bize gre deil. cmlesinde bir ses olay yoktur.

Cevaplar

1. D 2. Y 3. D 4. D 5. D
6. Y 7. D 8. Y 9. D 10. D

6
11. D 12. Y 13. D 14. Y 15. D
 1. Aklyor
a) nl dmesi

2. Besledi

3. akn
b) nsz sertlemesi

4. Halletmi

5. Ardmzda
c) nsz tremesi

6. Cambaz

7. Gpegndz d) nsz yumuamas

8. nanc

9. evrede e) nl tremesi

10. Durmuyor

f) nsz dmesi
11. Genlikte

12. nat

g) nl daralmas
13. Yardm eden
14
14. Kvrm

h) Dudak nszlerinin benzemesi

15. Aff

Cevaplar

1. g 2. a 3. b 4. c 5. d
6. h 7. e 8. d 9. a 10. g
11. b 12. b 13. d 14. a 15. c
nite
 1. Kalam skelesine vardmzda bekinin ge-
cikenleri karlamadn duyduk. cmlesinde
nsz yumuamasnn grld kelimeleri
yaznz.

2. ocuklar, toplanyor, baryor, oynuyor, oya-

lanyor, kapyor, alyor, glyor bu sokaklar-
da.

Bu cmlede nl daralmasnn grld

fiillerin altn iziniz.

3. Yurduma yaklatka bartan yana umudum

artyor, kendimi savatan kurtulmu bir eski esir
gibi hissediyordum.

Bu cmlede alt izili kelimelerde grlen

ses olaylarn yaznz.

4. Ylmadan ben bana beni anlattm

Gnah tvbeyle ykayp attm

Ebed kapsnda lm tattm

Kefene sarldm domadan nce

Bu dizelerde nsz sertlemesinin grld-

kelimelerin altn iziniz.

15
5. ehre vapurla dnen askerlerin ismini yazm,
kaydn tutmular.

Bu cmlede nl dmesinin grld ke-

limeleri yaznz.

6. Sevdim, sevgiliye giden yol uzun

erbetini itim atein, buzun

Bazen girdabna dtm sonsuzun

ok ldm-dirildim domadan nce.

Bu dizelerde byk nl uyumuna uymayan

6
kelimeleri yaznz.
12.
fasikl M A
TA L A
IVE NOK
KU R ALLAR
YAZIMTLER
ARE
a z m K urallar tleri
Y
ta l a m a are
Nok

RETEN YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
TEST 1 Yazm Kurallar
Yabanc kkenli kelimeler iki nszle
balayabilir. Bu tr kelimeler, Trke bir
cmle iinde yazlrken nszlerinin ara-
sna nl girmez.
de/da balac daima ayr yazlr ve hi-
bir yerde te/ta eklini almaz. Bile, dahi
kelimelerinin yerini tutan bu bala, cm-
leden atldnda cmle bozulmaz.
Yabanc kkenli baz kelimelerde nsz
yumuamas olmaz. Sert nszlerden
sonra gelen c, d, g nszleri sertlee-
rek , t, kye dnr.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
2
Yn ifade eden kelimeler yer adlarnn
banda (sfat tamlamasnn tamalayan)
olduunda veya tek bana bir corafi
blge ad olduunda byk harfle balar,
ad tamlamasnda tamlanan olarak kulla-
nldnda ise kk harfle balar.
AMA ARETLER
1. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl vardr?
A) nsann dramn sanatsal ereve iinde ilemek gerekir.
B) Srekli spor yapanlarn ge yaland sylenmektedir.
C) Teknik direktrmz, bize gn izin vereceini syledi.
D) Voleybol malarn izlemek isteyenlerin bilet almasna gerek yoktu.
E) Trajedi ustalar, insann deimeyen ynlerinin bulunduuna inan-
mlar.
2. (I) Ksa yk, amzda daha da nem kazand. (II) Sait Faik gibi us-
talardan ok sonrada ksa yk ilgi grmeye devam etti. (III) Bugn bu
trde yazlanlar o byk ustalarn yazdklarndan hi de geride kalmyor.
(IV) Genler de yallar da okunmaya deer ksa ykler yazyor. (V) Bir
de yaynevlerimiz ksa yk kitaplar konusunda daha istekli olsa bu tr
daha da ilgi grr.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. I. Zonguldaka yllar nce gitmiti.
II. Anne efkadini grmeyen bir ocuktu.
III. Tembellik ettike geriliyor ve dlanyordu.
IV. Profesyonelliini ne karyor ve her yerde ne kyordu.
V. Valilikce arlan memurlar gecikmeli de olsa vilayete gitti.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde yazm yanl var-
dr?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
4. Anadolunun Bats da Dou Anadolu gibi karlar altnda olsayd ya da Ka-
I II
radenizin dousu Orta Anadolu gibi kra olsayd veya Gneydounun
III IV V
bereketli ovalar bulunmasayd bu lkede yine drt mevsim dolaanlar
bulunur muydu?
Bu cmlede numaralanm kelimelerden hangisinin yazm yanl-
nite
tr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER KONU
Yazm Kurallar 1 TEST

1. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok- 5. Orduda tanklk ettiimiz gzellikleri adm adm anlatt-
tur? I II III

A) Sanatclarmz toplumsal sorunlarla ilgileniyorlar. m yaz da dergiye konmamd.

IV V
B) Akcas olayn bu ynn hi dnmemitim.
Yukardaki numaralanm szlerden hangisinde yazm
C) Gelidirdiimiz yntemi ona da anlattk.
yanl vardr?
D) Tarihcilerimiz, eski gezi kitaplarn inceliyorlar.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) ocukcaz ne yapacan bilemiyordu.

2. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-

dr?

A) Seyehat ettike dnyay daha iyi tanyacaksnz.

B) Size Sivastaki tarih eserleri tantabilirim.

C) Sanki hibiri daha nce buraya gelmemiti.

Yldzl Soru 1
D) Sanrm cebindeki para tkenmek zereydi.

E) Trke retmenimizi tanmayanlar da vard.

Aadaki cmlelerin hangisinde

yazm yanl var-
3. I. Ahmet Bey, olunun tenbelliinden yaknd. dr?

A) Mademki her eyi biliyorsun,

II. Son gezimizde Yzba Tahsin de bizimle beraberdi. anla t o hlde.
B) Sen yoksan stanbulda yokt
III. nl bir sanat adam da kanburlamt, zor yryordu. u beni m iin.
C) iler on drt gndr lm oruc
IV. Hepimiz, o akam ankayada Gazinin misafiriydik. unda .
D) Hafta sonu iin birka planmz
V. Muhabirler, dmann embere alndn bildiriyorlard. var.
E) Uzun sredir hibir eyle ilgile
nem iyorum.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde ya-
zm yanl vardr?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V. 3

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

4. (I) Yaplarn ii d mozayk ilemeliydi. (II) Yaplar gez-

dike aknlmz artyordu. (III) Kendimizi tarih ncesine 6. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
ait bir yolculukta hissediyorduk. (IV) Arkadalarmzn her dr?
biri deta bir gezi ustasyd. (V) Onlarn akn baklar,
A) Bu ambarlar eskiden budayla doldurulurmu.
bizim grdklerimize daha da dikkatli bakmamz salyor-
du. B) Baz semtleri gezemiyeceimizi sylediler.

Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ya- C) Gezi ve Gezgin balkl yazs elimize gememiti.

7
zm yanl vardr?
D) Aye Hanm, ocuklaryla omuz omuza alyordu.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Hatay ilinin tarihiyle ilgili bilgi topluyorduk.

 AMA ARETLER
YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
KONU
TEST 1 Yazm Kurallar

7. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Elimizdeki haritaya gre gneye doru gitmemiz gere-
kirdi.
B) Buralar ilkbaharda da karla kapl olurmu.
C) Binann baz zellikleri aklmda kalmam.
10. (I) Boyunundaki yara gnden gne bymt. (II) Ameli-
yat olmak zorundayd. (III) Ama hastaneye yatmak iin bile
paras yokdu. (IV) Onca tannmlyla sokakta dilene-
mezdi ki (V) areyi eski dostlarna snmakta bulmutu
da yine de knanmt.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
yazm yanl yoktur?

D) Kuzeye doru ktka yeni eserler grecektik. A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.

E) Trene be dakikada biniveren yolcular mutluydu. D) III. ve IV. E) IV. ve V.

8. I. Gl baheleri bu mevsimde de gz alc.

II. Gen bir air de gezi grubumuza katlmak istiyordu.

III. Sdn altnda ki rdekler bizi grnce korktu.

11. Aksaraydan Nevehire gidiyorduk; arkadalarmz Kayse-
I II
IV. Deneme yazarlarda glle blbl anlatabilir.
seriliydi ama yre hakknda ok az bilgi sahibiydiler, her eyi
V. Ahlakn nemiyle ilgili bir konferansa m katlacakt- III IV V
nz?
bizden reniyorlard.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde ya-
Yukardaki numaralanm kelimelerden hangisinin ya-
zm yanl vardr?
zm yanltr?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve V.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4

9. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok- 12. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok-
tur? tur?

A) Genetiki deitirilmi rnler zararl olabilir. A) Bayazarmz yanlz beni aramt.

B) Toprakn altnda nice bilinmeyen maden vardr. B) Yaln yaptmzn farknda deildik.

C) Bsdn krlmas bir skandala yol amt. C) Deyirmenciler henz gelmemilerdi.

nite

D) Ktn kalitesi, bask kalitesini de belirler. D) Tra olmak iin bile su bulamamlard.

E) Hukukun stnlne hepimiz inanmak zorundaydk. E) Orijinal bir zm bulmak zorundaydk.

 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER KONU
Yazm Kurallar 1 TEST

13. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var- 16. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr? dr?

A) Bir sprizle karlaabilirdik. A) Generali GATAya sevk etmilerdi.

B) Koleksiyonumuz olduka zengindi. B) TRTnin sunucularyla rportaj yaptk.

C) Kooperatif bakan emekli bir memurdu. C) AAnn gen muhabiri uzun bir konuma yapt.

D) Eofmann giyip sahaya kmt. D) TBMMne memur olarak atanmak istiyordu.

E) Programmz, gece yarsna doru bitebilirdi. E) AHMnin kararlar hukukularca tartlyor.

14. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var- 17. Klasik yazarlarn antolojilerdeki baz ykleri herhangi
dr? I II

A) Buraya 3 Haziran 2009 aramba gn geldim. birimizin beyenecei trden olmayabilir.

III IV V
B) Annem her sal gn pazara gitmeye almt.
Bu cmlede numaralanm szlerden hangilerinin ya-
C) Geen yl Mays aynda Bolunun bir kyne gitmitik.
zm yanltr?
D) 2008deki programmza Belediye Bakan Ahmet De-
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve V.
mir de katld.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
E) Sarmak Soka, Fuadiye Mahallesinin en gzel
meknyd.

15. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok- 18. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok-
tur? tur?

A) Kedileri tekir, bir kede st iiyordu. A) iir yada mensur iir okumalsn.

B) Konya ovas, bu yl yamura doydu. B) Tarih kitaplarn okumuyor musunuz?

C) Burada her yl Cumhuriyet Bayram kutlanr. C) Sizi Mehmetmi buraya ard?

D) Bu semtte bir zamanlar Narin bakkaliyesi de vard.

E) Gliek apartman da depremde ykld, dediler.

D) Anladmki onlar da bizim kadar yabanc.

E) Genler sokaklarda elele dolaamyormu.


YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
KONU
TEST 2 Yazm Kurallar
1. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Sanrm 2inci katta oturuyorlar.
B) 2005te de stanbula gitmilerdi.
C) Cumhuriyet Bayramn hep birlikte kutladk.
D) 8inci blmn birka sayfas silinmi.
E) Ltfen iinizden 50ye kadar saynz, dedi.
2. ABnin lkemize dayatt koullar da hi te kabul edilebilir
trden deil ki
Bu cmledeki yazm yanlnn nedeni aadakiler-
den hangisidir?
A) Ksaltmann yanl yazlmas
B) dann ayr yazlmas
C) de balacnn te eklinde yazlmas
D) Birleik fiilin yanl yazlmas
E) kinin ayr yazlmas
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6 A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
3. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Kpeimiz Kocaba da yanmzda gtrdk.
B) Prsedr uygulamak zorunda kalabiliriz.
C) Eve 24ten sonra geldii iin babas ona kzmt.
D) Kahramanlarnn karakteri hakknda bilgi verdi.
E) Pankart tayan rencilerden biri tpta okuyordu.
AMA ARETLER
4. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Annesinin lmnden sonra yapayalnz kalmt.
B) rencilerin durumu gitgide dzeliyordu.
C) Vali, ky muhtarlaryla ayr ayr grmeyi tercih etti.
D) ehrin sokaklarnda tektk atl araba vard.
E) Trene katlan kzlar bembeyaz elbiseler giymilerdi.
5. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Anladm ki bu iirleri kimse beenmeyecek.
B) Yarnki programmz zerinde almak zorundayz.
C) O kadar yorgundu ki yerinden kalkamyordu.
D) Benimki soyut resimle ilgili bir tezdi.
E) Bizki yaklak elli yldr mimariyle urayoruz.
6. (I) Sizi aradmda Ankarada mydnz? (II) Yola ktm
biliyor muydunuz? (III) Hava scak m scakt. (IV) nsan
skntl oldu mu scakl daha ok hisseder. (V) Yolculu-
umu anlatma m istermisiniz, bilmem.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisinde
yazm yanl vardr?
7. I. Sofrada karna bahar da var myd?
II. Bu yamalarda hanm eli bulunur mu?
III. Neden karnyark yemiyorsunuz?
IV. Ayiei yetitiricilii sizin iin nemli mi?
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde ya-
zm yanl vardr?
nite
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) II. ve IV.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER KONU
Yazm Kurallar 2 TEST

8. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok- 11. I. MKEdeki i brakma eylemi sona erdi.
tur?
II. Ziya Gkalp bulvar tklm tklm dolmutu.
A) Aklma bir atasz geldi: bal tutan parman yalar.
III. 1 ocakta zmire gitmi ve orada iki gn kalmt.
B) Yetkililer neden gecikti? bilmiyorum.
IV. ciler mesayiye saat 8. 30da balamak istediler.
C) 3. Sraya yerleen adam duruma itirazetti.
V. O gn Krkkaledeki MKE ok hareketliydi.
D) Prof. Dr. Halil nalck da konuklarmz arasndayd.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde ya-
E) Kzlca bir ufuk bakr rengi bulutlar serin bir zm yanl yoktur?
rzgr
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve V.

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

Yldzl Soru 2
9. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
(I) Bykbabam olduka meakka
tli bir hayat yaam.
A) Olayda Komando Er M. Ali Karaduman da ehit oldu. (II) Sava yllarnda haftalarca a
susuz kalm, namer-
de boyun ememi. (III) Yllarca
B) Karsn Kazman ilesine doru yol alyorduk. evine barkna dnp
de bakamam. (IV) Ninem o gnl
erin hi bitmeyeceini,
C) Sabahleyin Sargazi lokantasnda kahvalt yaptk. bykbabamn da dmanlar tara
fndan ldrl vere-
D) Sanrm Okul Mdr Mehmet Bey de bizimle gele- ceini dnm. (V) Ama ok k
r ki ninemin dn-
cek. dkleri olmam, dnm birka vaki
t sonra dedem.

E) Yaarm sen de mi buradasn? diyerek boynuma sa- Yukardaki numaralanm cm

lelerden hangisinde
rld. yazm yanl vardr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

10. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok- 12. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
tur? dr?

A) Yanmzda Florida niversitesi rencileri vard. A) Sanatnn son DVDsini alacaktm.

B) Folklor takmmz gnden gne daha iyi oynuyordu. B) rencilerini her zaman iyi eitti.

C) Krkkale trafik mdrl grubumuza yardmc oldu. C) O yllara ait her eyin ans ok deerli.

D) ankayada Trkiyenin en byk ilelerinden biridir.

E) Karabe gitmek iin yaptmz hazrla ara verdik.

D) Seni bugnde andk yarnda anacaz.

E) Gen Nota adl yarmaya ben de katldm.

 AMA ARETLER
YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
KONU
TEST 2 Yazm Kurallar

13. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimenin 16. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimenin
yazm yanltr? yazm yanltr?

A) Ortam biraz buruktu ama kimse bize kzgn deildi. A) Operasyonda mhimmat da yakaland.

B) Bugn tiyatroya gitmek istiyoruz. B) efaf bir ynetim oluturacaz.

C) Ya Ankara yada stanbulda sahneye kacaksn. C) Sloganlar uzaktan duyuyorduk.

D) Hibiri snav iin hazrlkl deildi. D) Kulbn yal bakan oradayd.

E) Her biri bir mzisyen kadar yetenekliydi. E) Nfusun daha da azalmas gerekiyor.

14. (I) Grubumuzda enaz yz kii vard. (II) Oniki kii de ge 17. Aadaki cmlelerin hangisinde birleik fiilin yazm
kalmt. (III) Traj yksek bir gazetenin muhabiri bizi u- dorudur?

ratryordu. (IV) Karl tepelere varmak zere olduumuzu A) Kendisini yanltacamz zan ediyordu.
bile fark edememitik. (V) Bir kameraman program ak-
B) Bu sabah yine uyuya kalmm.
na tepki gstererek grubu terk etti.
C) irketimiz elektronik aletler de icadediyor.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde ya-
zm yanl yoktur? D) Kendisini daha iyi his ediyormu.

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V. E) Bize ilk yk kitabndan sz etti.

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

18. I. kisi de 1931 ylnda domutu.

II. Sinop da bir sanayi kenti olabilir.

15. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl vardr? III. alkand hem de ok alkan.

A) natta alanlarn ou orumluydu. IV. Kocaelide byk bir vilayettir.

B) Salondaki o gzel duruu grntlemek istedim. V. Tunusta yl kalm, elilik yapmt.

C) lgi alanlarmdan biri de uurtma uurmakt. Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde ya-
zm yanl vardr?
nite

D) Belgeleri iyi toplayalm ki aratrmamz kabul grsn.

E) yle krc bir sz sylemitiniz ki ortalk buz kesilmiti. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER RETEN
Noktalama aretleri 2 TEST

1. iirle ilgili ilk rendiim gerek udur( ) iir yazlmaz, sylenir.

Bu cmlede yay ayrala ( ) belirtilen yere aadaki noktalama ia-

Aklamalardan nce iki nokta konur.
retlerinden hangisi getirilmelidir?
Virgl ve noktal virglden sonra cmle,
kk harfle devam eder. nokta, bit-
A) (,) B) (:) C) (.) D) (;) E) ()
memi cmlelerden sonra konur.

2. Mays aynda bir akam vakti, bir balk kay (I) ehir, denizin tesinde,
adalarn zerinde yzyor (II) Morarmaya balad adacklar (III) Masmavi Bitmemi cmlelerden sonra nokta
gklerde bulutlar topland (IV) Bulutlarn altnda kara yelkenli, krmz san- konur.
dallar (V)

Bu parada numaralanm yerlerden hangilerine tekilerden farkl

bir noktalama iareti konmaldr?

A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve V.

D) III. ve IV. E) IV. ve V.

3. Aadaki cmlelerden hangisinin sonuna soru iareti konmaldr?

Szde soru cmlelerinin sonuna da soru
A) ocuklar, kalabalk aileyi mi sever, sanmyorum
iareti konur.
B) Teknolojinin gelimesiyle dnya nasl da deiti

C) Yaylalar festivallerle enlendi mi Karadenizde olmak gerekir

D) nsan, ocukluk arkadan grr de sevinmez mi 9

E) Neden yurt dna ktn yaknlar da bilmiyormu

4. anlurfa( ) kn ar bal bir lkla brnr( ) yazn epeyce gneyinde

kalan llerden cehennem scan dn alr. Vurgulanmak istenen zneden sonra vir-
gl; geleri arasna virgl konmu cm-
Bu cmlede ayrala belirtilen yerlere aadakilerin hangisinde ve-

7
lelerin arasna noktal virgl konur.
rilen noktalama iaretleri getirilmelidir?

A) (,) (;) B) (,) (:) C) (;) (;) D) (;) (:) E) (,) (.)

YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
KONU
TEST 3 Noktalama aretleri
1. allklarn kaplad tepeciklerin kysnda oynaan geve-
ze dalgacklar( ) Dalgacklar alaya alan kk kayklar( )
Yukarda yay ayrala ( ) belirtilen yerlere getirilecek
noktalama iareti aadakilerin hangisinde vardr?
A) Toplum iin sanat anlaynda olan ilk byk airimizi
syleyeyim: Namk Kemal.
B) Gen airlerimizin yabanc airlerden dize andrma-
lar ne kt!
C) iirle air arasndaki ilgiyi her ynyle aklayacak biri
var m?
D) Bir sonbahar akamnda dilimde Cahit Stknn lm-
sz lm dizeleri
E) air, kendisini anlatr; roman yazar da kendisiyle bir-
likte yakn evresini.
2. ocuklarn alamasna dayanamam (I) im burkulur on-
larn sesini duydum mu (II) ocuklar, bouna alamaz (III)
Ya anneler bouna m alar (IV) Bir anne alad m ona
yer ve gk elik edermi (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine teki-
lerden farkl bir noktalama iareti konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10
3. Bu kitaptaki fotoraflar da iirler kadar gzel (I) Hafif bir
kta ekilen nehir grntleri (II) Grkemli surlarn silueti
(III) Alaca karanlktaki on gzl kpr (IV) Tamam tasar
bir kla kaplanan kap tokmaklar, pencereler, mezar ta-
lar (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine
nokta () konmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
AMA ARETLER
4. nl yazar Emin Maalofta okumutum( ) Zaman, mtte-
fikimiz deil, yargcmzdr( )
Bu cmlede yay ayrala belirtilen yerlere srasyla
aadakilerin hangisinde verilen noktalama iaretleri
getirilmelidir?
A) (;) (.) B) (:) (.) C) (;) ()
D) (.) (.) E) (,) (.)
5. Baz milletvekilleri bir neri getirmilerdi( ) Meclis, Kay-
seriye tanmal( ) Bu neri( ) cesur ve umutlu vekillerin
Mustafa Kemale sahip kmasndan dolay kabul grme-
di( ) bylece TBMM yeleri, Katlar! ithamndan kurtul-
du( )
Aadakilerden hangisi bu parada ayralarla belirti-
len yerlere getirilecek noktalama iaretlerinden deil-
dir?
A) (,) B) (:) C) (;) D) (.) E) (!)
6.
Kitap yazmak__
, yazlan kitaba yakn durmak anlamna m
I
gelir . Sz deitirip yle diyelim : Yazar, inanmad bir
II III
dnyann kitabn yazamaz m? Cevab, adn hatrlamad-
IV
m bir yabanc yazardan alalm__
; Kitap, bir eya hline
V
gelmise reticisinin inancnn deil; para isteinin rn
olur.
Bu parada numaralanm yerlerin hangilerinde nok-
talama iareti kullanld yere uygun deildir?
nite
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER KONU
Noktalama aretleri 3 TEST

7. Aadakilerin hangisinde virgl (,) atlrsa cmlenin
anlam deiir?
A) Genlik, sadece yazm olmak iin iir yazyor.
B) Sevda, iirlerini kimse okumasn diye saklyordu.
C) ocuklar oynuyor, bykler onlar heyecanla seyredi-
yordu.
11. Evimizi enlendiren bir kara kutu vard( ) Fazl amcamn
koca radyosu( ) Sabahlar oyun havalar, akamlar haber-
ler, tiyatro( ) Bir de roman okuma saati vard( ) Ne gzel
okuyordu o nl sunucular( )
Bu parada yay ayrala ( ) belirtilen yerlere srasyla
aadakilerin hangisinde verilen noktalama iaretleri
getirilmelidir?

D) Zavall hayvan, sac zerinde oynamaktan bitkin d-
mt.
E) Bat Avrupa, demokrasinin beii olarak biliniyor.
A) (;) (.) () (;) (!) B) (:) (.) (.) (.) (!)
C) (:) (.) () (.) (!) D) (.) (.) (.) (:) ()
E) (,) (.) (.) (.) ()

8. Muhasebe (I) efimizi arp (II) ona cretlerimizin (III) ne

zaman (IV) nerede ve nasl deneceini (V) syledi.

Bu cmlede numaralanm yerlerden hangisine virgl

(,) konmazsa anlam belirsizlii olur?
Yldzl Soru 3
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Kn ortasnda ilek mi olurmu

hi ( ) demeyin. Artk
9. Birinci Dnya Sava (1914-1918) balamadan nce, Ba- her meyveyi ( ) sebzeyi drt mev
sim grmek mmkn.
tl devletleri etkileyen iki nemli olay vard: Fransz htilali Ancak bir ey unutuluyor ( ) Kn
tezghlarda grd-
mz bu meyve, ilek eklinde ve
ve Sanayi Devrimi ilek renginde de peki
ilek tadnda ( ) ilek salnda m
()
Bu cmlede aadaki noktalama iaretlerinden han-
Bu parada ayralarla ( ) belirtile
n yerlere aada-
gisi yerinde kullanlmamtr? kilerin hangisinde verilen noktala
ma iaretleri sra-
syla getirilmelidir?
A) Yay ayra B) Ksa izgi C) Virgl
A) (,) (;) (.) (,) (?)
D) ki nokta E) nokta B) (,) (,) (:) (,) (?)
C) (,) (,) (;) (,) (.)
D) (?) (,) (.) (,) (?)
E) (?) (,) (;) (,) (.)
10. Aadaki cmlelerin hangisinde noktalama yanl
vardr? 11
A) 20. yzyln banda Trk edebiyatnn iki byk ro-
mancs vard: Halit Ziya Uaklgil, Yakup Kadri Kara-
osmanolu.

B) dl alan yazarlar; zellikle ilk kitaplar dllendirilen
genler; ummadklar bir okuyucu kitlesi ile karla-
yorlar.
C) Trkler, tarihin ne kadarn ve ne lde doru anla-
tabilir, bilmiyorum.
D) iirle aramdaki duvar gnden gne kalnlap ykse-
12. ehov neden ok okunuyor (I) okuyucularmz onun han-
gi zelliklerine hayran kalyor (II) Bizde Haldun Taner de
beenilmiyor mu (III) Ama hangimiz, Haldun Tanerin ken-
di lkesinde ehov kadar nl olduunu syleyebilir (IV)
Ka okuyucumuz Tanerin hem ykc hem tiyatro yazar
olduunu duymutur (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine soru

7
liyor. deyip iiri brakt.
iareti getirilemez?
E) Ege Blgesi -daha ok zmir yresi- Trkiyenin en kl-
trl insanlarn barndryor. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 AMA ARETLER
YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
KONU
TEST 3 Noktalama aretleri

13. Gazete (I) radyo (II) televizyon (III) nternet belirdi haber- 16. Roman piyasaya kal birka gn oldu( ) Ama onda bir
leme dnyamzda (IV) bizlerin dnyadan haber alma (V) tela bir tela( ) Her gn kitaplar dolap soruyor( ) Dn
birbirimizin durumunu renme olanaklar artt. ka kii ald acaba( ) Ya alanlar beenmezse( )

Bu parada numaralanm yerlerden hangisine teki-
lerden farkl bir noktalama iareti konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Aadakilerden hangisi bu metinde ayralarla belir-
tilen yerlere konacak noktalama iaretlerinden deil-
dir?
A) (.) B) (:) C) (;) D) () E) (?)

14. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili noktalama

iaretleri yerinde kullanlmamtr?

A) Hanginizin bu kitaplar beeneceini bilmiyorum ,

tahmin de edemiyorum.

B) Osmanl - yzyllarn yal nar - Batda hl ok cid-

diye alnyor. 17. Taksim( )Yeilky yolculuu, bazen Ankara( )stanbul yol-
culuundan uzun sryor.
C) Su ve Ceza ( Dostoyevskynin nl eseri ) her su-
luya okutulmal, diyordu. Bu cmlede ayrala belirtilen yerlere aadakilerin
hangisinde verilen noktalama iareti konmaldr?
D) Yaban okudum, hayal krklna uradm; Yakup
Kadrinin ustalna olan gvenim sarsld . A) (,) B) (:) C) (;) D) (-) E) (__)
E) Kitap, bir yolculuk elencesi deildir , diyerek sade-
ce yollarda okuyanlara tepki gsterdi.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

12

15. Aadaki cmlelerin hangisinde trnak iareti ( ) ye-

rinde kullanlmamtr?
A) Yahya Kemalin Ok iirini okudun mu?
B) Ziya Gkalpin sosyolog olduunu biliyordum.
C) Reat Nuri Trk romanclnn retken ismi aca-
ba eserlerinin dizilere malzeme olacan dnm
myd?
18. Aadaki cmlelerin hangisinde yay ayra ( ) yerinde
kullanlmamtr?
A) TBMM (1920), Trkiye Cumhuriyetinin kalbidir.
B) Ahmet (ayaa kalkarak), size katlmyorum, dedi.
C) ukurova (Trkiyenin pamuk ambar) atklarla kirleni-
yor.

D) yle diyor Yaar Kemal: Ben, bir masalc olmak is- D) air (iir, duygularn ustaca ifade edilmesinden olu-
terdim ya da halk hikyelerini syleyen bir ozan. ur.) der.
nite

E) Dncenin su stne kt yerde iir biter. demi- E) Kocaeli (zmit), lkemizin en nemli sanayi alanlarn-
tiniz. dan biri hline geldi.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER KONU
Noktalama aretleri 4 TEST

1. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm ve noktalama
yanl yoktur?
A) Ayasofya cami tarihin canl bir ahiti olarak karmzda
duruyor.
B) T.R.T.ye gidip genel mdrle iletiim zerine uzun bir
sylei yapt...
C) Olumlu iletiim srelerini yakalayp toplumsal bala-
rmz glendiremez miyiz!
4. Tarlalarda ekirge srleri( ) Yollarda dman askerleri( )
ki yol vard nmzde( ) Alktan lmek veya dmanla
savaarak lmek( )
Bu parada ayrala belirtilen yerlere srasyla aa-
dakilerin hangisinde verilen noktalama iaretleri geti-
rilmelidir?
A) () () (:) (.) B) (.) (.) (.) (!)
C) (.) () (.) (!) D) (.) (.) (:) (.)

D) 22. sraya yerleen bir gen, baz sorularn iptal edil- E) (.) (.) (.) ()
mesini istedi.

E) Gazeteler ikiye ayrlr: Trkiyenin gndemini yakala-

yanlar ve Trkiyenin gndemini belirleyenler.

Yldzl Soru 4

2. Televizyon , bir zamanlar siyah beyazd. Bilim adamlar ,

Semaver, Sarn, Son Kular.
I II .. Bunlar gibi dier

I
aralksz altlar , bulularna devam ettiler, televizyon hikyeleri de dilin, anlatmn en ince
likli biimde kurgu-
III II
lannn rnekleridir. Nurullah Ata
renklendi , byd. Japonlarn gelitirdii bir teknikle , 625 n; Gereklik ar-
III
IV V IV
kasnda kotuu yok, kendi iinin
dorusunu anlatyor.
izginin birleiminden meydana gelen televizyon ekran
V
1125 izgiye karld. dedii hikyecimiz, yaln ve samimi
anlatmyla kendisi-
ni Trk hikyeciliinin zirvesine tam
Bu parada numaralanm virgllerden (,) hangisinin tr.
Yukardaki parada numaralanm
atlmas anlam belirsizliine yol aar? noktalama ia-
retlerinden hangisi yanl kullanl
mtr?
A) I. B) II. C) III.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. D) IV. E) V.

13

3. Aadakilerden hangisinin sonuna nlem iareti (!) 5. Ev sahibi(I) elinde tuttuu kahve fincanndan bir yudum
getirilemez? itikten sonra La Bruyerenin dedii gibi(II) dnyaya gel-
mekte ge mi kalnd(III) Gerekten her ey sylenmi
A) Hava nasl da deiti
midir(IV) dedi(V)
B) Boaz ne gzel grnyordu
Bu parada numaralanm yerler, getirilecek noktala-
C) A, bu ne byk srpriz ma iaretleri bakmndan ikierli eletirilirse hangisi

7
darda kalr?
D) Sizi yanmda grmeyince korktum

E) Dikkat, yola yabani hayvan kabilir A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.


YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
KONU
TEST 4 Noktalama aretleri
6. Ak oturum (I) forum (II) sempozyum (III) panel gibi etkin-
likler basn ve halk nnde gerekleir (IV) mnazara (V)
eitim amacyla snflarda dzenlenir.
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine teki-
lerden farkl bir noktalama iareti getirilmelidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Tartma konusunda en gzel szlerden birini Woodrow
Wilson sylemitir
Bu cmleden sonra aadaki cmlelerden hangisi
getirilirse araya iki nokta (:) konur?
A) Haklarmz kazanmak iin genellikle tutuumuz yol
mcadeledir.
B) Onun bu szn dikkate almak gerekir.
C) Bu sz bir yere not almakta yarar vardr.
D) Wilsonun sylediklerini her zaman dikkate deer bul-
dum.
E) Tartmamz bu sz dorultusunda yapmamz gerek-
tiine inanyorum.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14
8. Tezer zlnn Yaamn Ucuna Yolculuk adl eserini
okudum. Yazar, bu eserde yalnzln iliyor. u sz, ese-
rin zn ortaya koyuyor: Gittiim hibir yerde yalnzl
bu denli simgeleyen baheler yaamadm
Bu parann noktalamas ile ilgili aadaki bilgilerden
hangisi yanltr?
A) ekim eki, zel isimden kesme iaretiyle ayrlmtr.
B) Bitmemi cmlenin sonuna nokta konmutur.
C) Eser ad ve alnt sz, trnak iinde verilmitir.
D) Bitmi cmlelerin sonuna nokta konmutur.
E) Alnt szden nce iki nokta konmutur.
AMA ARETLER
9. Saanak benim (I) Esintiler de (II) Gkyznde serseri
bulutlar (III) Bozkrda tane arayan kaygsz kular (IV) Ak-
lmda kendime ve dnyaya dair henz tamamlanmam
maceralar (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine nokta
(.) konur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
10. Otel odasnn balkonunda oturuyorum (I) nmde byk
at (II) Televizyon antenleri (III) Somurtkan bacalar (IV) Gk-
yznde gnein deldii mutsuz bulutlar (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine
nokta () konamaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Aadaki cmlelerin hangisinde nokta () teki-
lerden farkl bir amala konmutur?
A) Stockholm sokaklarnda renkli insan manzaralar
B) Renkleri bana gre olmayan bu ehirde iimde lk bir
yalnzlk
C) Bahemizde eit eit meyveler: kiraz, erik, nar
D) Urfa kylerinin ocuklar durgunlatran kavurucu yaz
scakl
E) Kapmn nnde duran zden uzaklatrma lokomoti-
fi
12. Aadaki cmlelerin hangisinde ksa izgi (-) yerinde
kullanlmamtr?
A) Yazar-eser ilikisi zerine bir makale yazmtm.
B) Trkiye - Pakistan dostluu her eye ramen devam
ediyor.
C) Toplum -edebiyat nasl yayor- diye bir meraka ka-
plabilir.
D) 1923-1950 yllar tarihimizde nemli bir dnemi ifade
ediyor.
nite
E) air -sz sanatnn ilk temsilcisi- kendisini kelimelerin
oban kabul edebilir.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
13. I. Ein dostun yayor bak bahelerde
II. Sen, plak bir doruun zerindesin
III. Yekpare bir mavilik stnde akar
IV. Altnda kklerini skan toprak var
V. Bazen yle geer ki kayan yldzlar
Yukardaki numaralanm dizelerden hangisinin sonu-
na tekilerden farkl bir noktalama iareti konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. Aadaki cmlelerin hangisinde ayrala belirtilen
yere virgl (,) konamaz?
A) airler( ) kendilerini kelimelerle anlatr insanla.
B) Hava karard( ) kurtlarn kasabalara inme zamandr.
C) Akasya aalaryla( ) baharla Ankara daha da gzel-
leti.
D) Yal bir retmenle( ) rencileri mzeyi geziyorlar-
d.
E) Elinde mavi kapl( ) kaln bir eski dosya vard.
15. Ahmet Hamdi Tanpnar; edebiyat tarihi (I) iir (II) yk gibi
trlerde eser verdi (III) deneme (IV) roman (V) inceleme
trlerinde kendisinden sz ettirdi.
Bu cmlede numaralanm yerlerden hangisine nok-
7
tal virgl (;) konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
AMA ARETLER KONU
Noktalama aretleri 4 TEST
16. Bugn byk devletler , nemli bir grevle kar karya ...
I II
Az arazide ok rn elde etmek iin aratrma yapmak.
Bunu gerektiren nedir ? Arazilerin gittike konut ve sanayi
III
alan hline gelmesiyle tarm alanlarnn daralmas. Bak-
sanza fabrika trlerinin sonu gelmiyor : tekstil fabrikas,
IV
cam fabrikas, ekmek fabrikas, tula fabrikas
V
Bu parada numaralanm yerlerin hangisinde nokta-
lama yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. Kadn, Ahmet( ) diye seslendi( ) Sokak birka saniye
yankland ( ) sakinleti. Ardndan bir cevap geldi( ) Ge-
liyorum anne( ) Kadn cevab duyunca Neredeydin bu
saate kadar olum( ) diye mrldand; efkatle, annelik
merhametiyle, olunu bulmann sevinciyle.
Aadaki noktalama iaretlerinden hangisi, bu para-
da yay ayrala belirtilen birden ok yere getirilir?
A) (!) B) (:) C) (,) D) (.) E) (?)
15
18. (I) rili ufakl birok gelimenin neden olduu belirsizlik
(II) Teknolojinin iyice karmaklatrd bir hayat (III) Git-
tike zorlayor gelecee dair szler sylemek (IV) Renk
renk kalemlerin yerine masa stlerinde donuk bir bilgisa-
yar (V) Bilgisayarn ekrannda aldatc bir renklilik
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinden
sonra tekilerden farkl bir noktalama iareti konma-
ldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
13.
fasikl
KTALAMA
RI VE NO
URALLA
M K
YAZI TLER
ARE
estleri
nite T

YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
NTE
TEST 1
1. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimenin
yazm yanltr?
A) Bir hikyesinde ikiyzll anlatyor.
B) Herkesin anlayabilecei bir dil kullanyor.
C) iire dair birka sz sylemem gerekir.
D) airlerin birksm soyut bir dile yneliyor.
E) Her yerde kendi romanlarndan sz ediyor.
2. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimenin
yazm yanltr?
A) airin ekilmez retiliini eletirmitim.
B) Rica ederim bizi rahatsz etmeyin, dedi.
C) Kitab gnde okuyuverdi.
D) Kar kyya sandalla da geebilirsiniz.
E) Durum arzettiiniz gibi vahim deildi.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
3. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Son kitabm Mart Yaynlar yaymlad.
B) Bu romanda Kurtulu Sava anlatlyor.
C) Anlattnz olay Hrriyet Gazeteside gndeme getirdi.
D) Sanrm Olcay Matbaas da davetiye basyor.
E) Yarmaya Cezayir Arap Cumhuriyeti de katlacak-
m.
AMA ARETLER
4. (I) Yaar Kemal, ukurova yresini anlatyor. (II) Onun ro-
manlar, birer folklor hazinesidir. (III) Folklor aratrmacla-
r, ilerine balamadan ona uramallar. (IV) Onun yaln,
akc ve ak dilinden Anadoluyu dinlemeliler. (V) Anadolu,
onun eserlerinde btn renkleriyle karmza serilir.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde vir-
gl tekilerden farkl bir amala kullanlmtr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. Aadaki cmlelerin hangisinde virgl (,) Halide
Edipi, ilk byk kadn romancmz, Afyonda grdm.
cmlesindeki ileviyle kullanlmtr?
A) iirlerimi dnyaya benim gibi bakanlar okusun, diyor-
mu.
B) ykcleri, bata Sait Faik olmak zere, bir ayrnt de-
dektifi gibi gryorum.
C) Takm elbiseli, st ba dzgn, Trkeyi gayet gzel
konuan be gen, benimle grmek istiyordu.
D) Valinin konanda, ehrin en byk otelinde, ehir ti-
yatrosunda ve eraflarn sohbetinde hep ayn adamlar
vard.
E) Para, para, para ocuklarn btn dnyas bu keli-
meden ibaret oldu.
6. Kar yayor muydu sizin kasabalarnzda (I) Kar topu oy-
nuyor muydunuz (II) Ne anlatrd size bykler (III) ne din-
lerdiniz kar oyunlaryla ilgili (IV) Sahi kar pekmezle karp
midenize indirdiniz mi hi (V)
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine teki-
nite
lerden farkl bir noktalama iareti konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
7. Hayatmz batan sona reklamla dzenleniyor (I) Kyafet-
ten mzie kadar (II) Televizyonlarda 10-15 dakikada bir
reklam aralar, gerekli gereksiz (III) Dnya retiyor (IV) biz,
ise sorgulamadan (V) kendimize uygunluuna bakmadan
tketiyoruz.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisine
noktal virgl (;) konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. Aadaki cmlelerin hangisinde Bizim ki daha kala-
balk olmutu. cmlesindekiyle ayn trden bir yazm
yanl vardr?
A) Ayenin ki dermansz bir kara sevdayd.
B) Afyonda gazi saylmaz m ki?
C) Nidedeki yaknlarm grmeyecekmiyim?
D) Onlar ki kurtulu savan grmler.
E) Yaana bilir bir dnya brakmak iin ne yapabiliriz?
9. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Biyografi trndeki eserleri okumuyor musun?
B) Sanat etkinliklerinin merkezi stanbulmudur?
C) Bahar, gzel mi gzel geer Toros kylerinde.
D) air iiri brakt m kalemi baka trlerde dolar.
E) dlnz Mehmet mi evinize getirecekmi?
AMA ARETLER NTE
1 TEST
10. Aadaki cmlelerin hangisinde nokta (.) yerinde kul-
lanlmamtr?
A) Prof. Avni Bagil sordu: Ekonomimiz, gerekten can-
lanyor mu?
B) 12. snf rencileri salonda nde oturup konumacy
bunaltrlarsa
C) Nadir bir eviklikle dndm. Atatrk 2009 ylnda
yaasayd ne yapard?
D) Toplantnn tarihini syleyeyim: 19.09.2010
E) Grmemiz saat 20.30da balasa daha uygun olmaz
m?
11. Konumac krsye kt ve ilk szn syledi ( ) Deer-
li Genler ( ) evre sorunlaryla akl banda bir evreci
gibi ilgileniniz ( ) Kendi kendime mrldandm: nsan, hem
evreci hem akll olur mu ( ) Btn evreciler, romantik bir
gnl adam deil mi ( )
Bu parada yay ayrala belirtilen yerlere srasyla aa-
dakilerin hangisinde verilen noktalama iaretleri ge-
tirilmelidir?
A) (.) (!) (!) (?) (?) B) (.) (.) (.) (!) (?)
C) (!) () (.) (!) (!) D) (.) (.) (:) (.) (!)
E) (:) (,) (!) (?) (?)
12. Aadaki cmlelerin hangisinde kinin yazm doru
deildir?
A) Girit ki yllarca Osmanllar tarafndan ynetildi.
B) Madem ki bugn gelmedin, artk hi gelme!
C) Seninki gemii anlatan bir yalan ryayd.
D) Baharmdaki glleri bir bir aldn ustaca.
E) Doru konuma ki yalanlarna alm olaym.

YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
NTE
TEST 1
13. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok-
tur?
A) Sizi Ayder yaylasna gtrelim.
B) Marmaray kk bir vapurla doladk.
C) PTTnin yeni mdr gen bir mhendisti.
D) Kiralk Konak Roman hl okunuyor.
E) Bizi stanbul radyosu sanatla hazrlad.
14. (I) Kitap severler, heryl kitap fuarlarn gzlerler. (II) An-
kara Kocatepe fuar gibi fuarlarda belli tr kitaplar satlr.
(III) stanbul da ise fuarlarda her tr kitap bulunur. (IV) Fu-
varlarn en nemli zellii kitaplarn eitlilii ve fiyatdr.
(V) Oralarda her tr kitab fiatnn ok altnda bulabilirsi-
niz.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisinde
birden ok yazm yanl vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
15. O yllarda iir (I) roman (II) hikye yazm (III) gazetelerde
makaleleri (IV) fkralar (V) rportajlar yaymlanmt.
Bu parada numaralanm yerlerden hangisine teki-
lerden farkl bir noktalama iareti konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
AMA ARETLER
16. Aadaki dizelerin hangisinden sonra soru iareti ge-
tirilemez?
A) Bu kanc rya Yusufun sevda ikliminde
B) Kimsesizliimin kanc ylndaym ben
C) Bu kanc bayram oldu, sayamadm
D) Bu kanc kullanmz mrekkep yerine gzyamz
E) Bu kanc sevda, ilmek ilmek dolar damarlarda
17. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) 20 Haziran Cumartesi sabah stanbulda olacaz.
B) Filmin barol oyuncusu pazar gn bizimle bulua-
cak.
C) Bu blgede en ok sonbahar ve ilkbaharda yamur
yaar.
D) Kardeim, Mays 1998de dodu.
E) Bu yl Austos ayn Balkesirde geirmek istiyorum.
18. I. renciler, teleskopla aya bakyorlard.
II. Evimiz, Gne almyor gibi.
III. Yaptklaryla kendi Dnyasn harap etti.
IV. Sen de Dnyann Gnein etrafnda dndn bilir-
sin.
V. Divan iirinde gzeller aya benzetilmi.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde ya-
zm yanl yoktur?
nite
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
1. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Dmdz bir yolda kaza yapmt.
B) Rnesans gnlerinin aydnlar gibiydi.
C) Markette alanlarn ou sgortaszd.
D) Dokmanlarn getirip sertifikasn ald.
E) Kapasitesini zorlayacak kadar ok alyor.
2. (I) ODTye girmek istiyordu. (II) Hlbuki ailesi Hacettepe
niversitesi diyordu. (III) kisinden de farkl bir sonu gel-
di. (IV) nne Boazii niversitesi kt. (V) Bu niversi-
tede de baarl olacandan eminim.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangilerinde
yazm yanl vardr?
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
3. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Marmaray ap Yalovaya vardk.
B) Ar dana kan daclar arasndayd.
C) Mu Ovas da olduka bereketlidir.
D) Sakarya ilinin kylerinde bir sre dolatk.
E) Tuz Glndeki daralma hepimizi endielendiriyor.
AMA ARETLER NTE
2 TEST
4. Bakmayn siz yazlar Alaatya gelip Ayy, ne kadar ka-
labalk olmu ( ) diye yaknanlara! Kalabaln tam orta
yerinde ne aryorlar peki ( ) Hem de bir kar topuklu ayak-
kablar ve krtl giysilerle ( ) Kalabalkken de tenhayken
de ayr bir havas var bu kasabann ( )
Bu parada ayrala belirtilen yerlere srasyla aa-
dakilerin hangisinde verilen noktalama iaretleri sra-
syla getirilmelidir?
A) (!) (?) () (.) B) (.) (?) (.) (.)
C) (!) (?) (?) () D) (!) (.) () (.)
E) (.) (?) () ()
5. Karadeniz ne de hrnd o eyll akamnda
Bu cmlenin sonuna getirilecek noktalama iareti
aadakilerden hangisinin sonuna getirilebilir?
A) Ey bu topraklar iin canlarn veren askerler
B) Okyanusun br tarafnda bir sava gemisi
C) Kaptann nnde karmak bir harita
D) Bakrkyde dolaan ngiliz ve Fransz turistler
E) Kapnn giriinde usta elden km bir kedi heykeli
6. Fareler ve nsanlar, romanyla adn duyuran John
Steinbeckin deyiiyle yazmak, en byk gereksinimdir.
Selahattin Batu da Ancak yazmaya balaynca gerek
oluyorum. der.
Bu paradaki noktalama yanl aadakilerin hangi-
sinden kaynaklanmtr?
A) Eser adnn trnak iinde verilmesinden
B) Ad tamlamasnn arasna virgl konmasndan
C) ekim ekinin kesme iaretiyle ayrlmasndan
D) Alnt szn trnak iinde verilmesinden
E) Trnak iindeki cmlenin sonuna nokta konmasndan
 AMA ARETLER
YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
NTE
TEST 2
7. Aadaki cmlelerin hangisinde kesme iareti yerin- 10. Dostlarndan biri ( ) Ankara Hukuk Fakltesinden Prof.
de kullanlmamtr? Dr. Rait Sevig olabilir ( ) onu ebinkarahisara davet etti.

A) Ahmet Haimle ilgili bir aratrma yazs hazrlyor. Bu cmlede yay ayrala belirtilen yerlere aadakile-
rin hangisinde verilen noktalama iaretleri getirilmeli-
B) Trkiyenin stratejik konumu hakknda bilgi verdi.
dir?
C) Ankarann tarih semtleriyle ilgili bilgi topluyordu.
A) (;) (,) B) (-) (-) C) (,) (.)
D) Trklerin tarihi hakknda geni bir aratrma yapm-
D) (:) (,) E) (,) (!)
t.

E) Mai ve Siyahn yazarn yakndan tandn syledi.

11. Aadaki dizelerin hangisinde yazm yanl vardr?

A) Gidiyorum gurbeti gnlmde duya duya

Ulukla yolundan Orta Anadoluya

B) Kandillide eski bahelerde

8. Her eserin unsuru vardr ( ) Konu ( ) ana fikir ( ) tema ( ) Akam kapannca perde perde

Bu cmlede yay ayrala belirtilen yerlere srasyla C) Gecenin sonu seher, kn sonu bahar

aadakilerin hangisinde verilen noktalama iaretleri Belki de bir baheyi mjdeliyor u duvar
getirilmelidir?
D) Hoyrattr bu akam stleri daima
A) (:) (,) (,) (.) B) (.) (,) (,) (.) C) (;) (,) (,) (.)
Gn saltanatyla gitti mi bir defa
D) (!) (,) (,) (.) E) (.) (,) (,) ()
E) Uyuyor mu limanda her gece sallanarak

Altndan ivilerle aklm gemilerin

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6

12. Anbalaj sektrndeki gelimeleri tetkik etmekle grevlen-

9. Aadaki cmlelerin hangisinde iki nokta (:) yerinde
I II III
kullanlmamtr?
dirdiimiz uzman da komisyonumuzu rkten bir raporla
A) Nihat: Kitabn bitirdin mi?
IV
Aye: Henz deil.
geliverdi.
B) Zarfn n yznde u sz vard: Hayat, hep yoku de-
V
ildir.
Bu cmlede numaralanm kelimelerden hangisinin
C) Televizyon: Hayatmzn yeni mimar oldu.
yazm yanltr?
nite

D) Ayaa kalkt ve haykrd: Vatan, btn Turandr!

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
E) Kabiliyet: Beceri, yetenek.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
13. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Mehmet Akif Ersoy, iirlerini Safahatda toplam.
B) Tevfik Fikret de aruzu baaryla kullanm.
C) Falih Rfkdaki yetenek dierlerinde yoktu.
D) Gz gze geldiimizde utanm ve bizden uzakla-
mt.
E) Gen yazarlarla sk sk grp onlara yn vermiti.
14. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl yok-
tur?
A) TDKnun szl daima masamn zerindedir.
B) MSBna gidip askerlik hakknda bilgi toplam.
C) KOBlerin borlarn silmek iin alma balatm.
D) TOKne bavurup mteahhitleri ikyet etti.
E) YSKnun seimlerle ilgili ilann yaymladk.
15. Aadaki cmlelerin hangisinde noktalama yanl
vardr?
A) Ah evladm, gene ge kalyorsun!
B) Haydi, daha fazla ge kalmayalm!
C) Eyvah! demek iin bir neden yoktu!
D) Vah vah, ne de gen grnyordu!
E) Aman, kendinize dikkat edin!
AMA ARETLER NTE
2 TEST
16. Nedir bu bo zaman dediiniz ey (I) te olmadmz za-
manlar bo mu sayarz biz (II) rnein ocuumuzla ba
baa kaldmz an, bo anmz mdr bizim (III) Hangimizin
bo zaman tanmlamasnn doru olduunu bilemeyiz (IV)
Bu tanm deiiklii, bo zaman okluunun bir belirtisi deil
mi (V)
Bu metinde numaralanm yerlerden hangisine teki-
lerden farkl bir noktalama iareti konmaldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.
17. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimenin
yazm yanltr?
A) ocuklar da deprasyon geiriyor.
B) Konferansa ngiltereden de katlan oldu.
C) Tansiyon hastalarna ila tedavisi uygulanyor.
D) Psikoloumuz ocuklara tavsiyelerde bulundu.
E) Paragrafn ilk cmlesinde dil yanl vard.
18. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl var-
dr?
A) Bu iiri ei Fatma Hanm iin yazm.
B) Herkes ona topal Osman diye sesleniyormu.
C) Bu eser Direktr Ali Bey zerine mi yazlm?
D) Ahmet amcamzn misafirleri henz gitmediler.
E) Mzik retmenimiz bu sene emekli olacakm.
 AMA ARETLER
YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
NTE
TEST 3
1. Aadaki cmlelerden hangisinde bir yazm yanl 4. Bu durumla ilgili imdiye dek pek bir ey dndm
vardr? sylenemez (I) Bana kalsa bu konu zerinde yine dn-
mezdim (II) ama Tolstoyun yazma srecinde sklarak her
A) Bugn onun yurt dna kmas gerekiyordu.
eyi terk ettiini rendiimde dnmeden edemedim
B) Meclisin resm sitesini ziyaret etmelisin. (III) oktandr iimde hissettiim duygunun hayra alamet

C) Hafta ii bu sorularn yantn alacaz.
D) Bu kitap, allagelmi kurallar ykyor.
E) Trkiyenin Gneyine geziler dzenliyoruz.
olduunu da fark edince sevindim (IV) Artk ekinmeden
unu sylemek istiyorum (V) nsan yazmaktan skldn-
da yazdklaryla gerek sanat oluyor.
Yukardaki numaralanm yerlerden hangisine iki nok-
ta (:) getirilmelidir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Aadaki cmlelerden hangisinde noktalama yanl

yaplmtr?

A) Zeki (!) biri olduunu, szlerinden anladk.
B) Durmadan alr; didinir bizim ocuk.
C) O yllarda iyi-kt atmas eserin ana konusudur.
D) Geen sal, ayn on nde, snava girdim.
E) Kendinle bark olmalsn, dedi.
5. Aadaki cmlelerden hangisinde bir yazm yanl
vardr?
A) Sabahdan beri onun gelmesini bekliyorum.
B) Parktan ocuk sesleri geliyordu buraya.
C) Saatini bana dn vermeni istemitim.
D) Gzden kaan baz hatalar can skyor.

E) Adam, freni tutmayan aracn tamire yollad.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8

3. Yardmc eylemle oluturulan birleik fiillerde birleme s-

rasnda ses dmesi ya da tremesi meydana gelirse fiille
isim birleik yazlr.
6. Aadakilerin hangisinde virgl (,) farkl bir ilevde
Aadaki cmlelerden hangisinde bu kurala uyma- kullanlmtr?
maktan kaynaklanan bir yazm yanl vardr?
A) Ayaa kalkt, olanlar bize bir bir anlatt.
A) Bugn onun da baz eyalar kayboldu.
B) Dikkatli bir okur, bunun ne demek olduunu hemen
B) Biz de bazen ayn eyi hissederiz. anlar.

C) Neden bu gibi bilgileri kaydetmiyorsun? C) Seninle geleyim, ktlar bana verirsin.

nite

D) Ltfen, aralar yola parketmeyin! D) kt, kimsenin gelmediini anlaynca ieri girdi.

E) Saatini grdnde ge kaldn fark etti. E) Elinde bir iki para yiyecek vard, souktu, korkmutu.
 YAZIM KURALLARI VE NOKTAL
AMA ARETLER NTE
3 TEST

7. Gzyalar iinde kalmt ocuk. Bakakalmt giden ara- 10. Aadaki cmlelerden hangisi yazm ve noktalama
I II bakmndan dorudur?
bann arkasndan. Kck omuzlar da tayamyordu artk A) Altyz yllk gemii olan Ankara Kalesinin restoras-
III yonu sonunda balayabildi.
bu yk. Ne yapmas gerektiini bilmiyordu bu yanlzln
B) Alt yz yllk gemii olan Ankara Kalesinin restoras-
IV
yonu sonunda balayabildi.
penesinde. Gzlerini sildi, ufka dald bir mddet. Sonra
ayaa kalkt, yalanvermiti sanki orackta. C) Altyz yllk gemii olan Ankara Kalesinin restoras-
V yonu sonunda balayabildi.

Yukardaki numaralanm szcklerden hangisinde D) Alt yz yllk gemii olan Ankara Kalesinin restoras-
bir yazm yanl yaplmtr? yonu sonunda balaya bildi.

E) Alt yz yllk gemii olan Ankara Kalesinin restoras-

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
yonu sonunda balayabildi.

8. Onarlacak bir ift ayakkabyla dkknn nne varmtm

sabahn krnde ( ) Dkkn kapal ( ) biraz beklesem mi
acaba ( ) diye dndm. imdi elimde bu kocaman nay-
lon torbayla ne yapacam ben, btn gn yanmda m
tayacam bunu ( ) Ah, Mahmut Usta, niye amadn ki
dkkn en olmayacak gnde ( ) Biraz daha beklesem -
kar gelir misin acaba, ya gelmezsen...
11. Savata tm maln , eini ve ocuunu kaybeden kadn
I
yle diyor:Her eyime;eime, ocuuma bu topraklarda
II III
sahip oldum ben. Ardndan unu da ekliyor: Her eyimi
IV

Yukarda parantezlerle ( ) belirtilen yerlere aadaki verdim bu vatan uruna. Gerekirse canm da...

noktalama iaretlerinden hangileri srasyla getirilme- V
lidir? Bu paradaki numaralanm noktalama iaretlerinden
A) (.) (,) (,) (?) (?) hangisi yanl kullanlmtr?

B) (.) (;) (;) (.) (...) A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

C) (.) (,) (,) (?) (!)

D) (.) (.) (...) (?) (?) 9

E) (.) (,) (!) (.) (?)

12. Hibir eyin aslnda dlediimiz gibi olmadn ne yazk

I II
ki bize zaman gsteriyor. Zamanla anlyoruz pek ok eyle
9. Aadaki cmlelerden hangisinde yazm yanl ya- III

plmamtr? beraber kendimizin de her hangi biri hline geldiini ve

IV
A) Dou Beyaztn sokaklar bombo kalmt.
her eyin sradanlatn...
B) Aye Teyzem yine gelecekmi haftaya. V

C) Kemaller yine hakl kt bu konuda. Bu parada numaralanm szlerin hangisinde yazm

7
yanl vardr?
D) Bir yldz daha kayd Dnyamdan.

E) Ankara Keisi yetitirene tevik veriliyor. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 1. Bizde iir gecesinde onlarla birlikteydik. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm yanltr.

2. Atatrk lisesi, her gn ayr bir etkinlik dzenledi. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm yanltr.

3. Marata sanayi ynnden gelien illerimizdendir. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm yanltr.

4. Anladmki bizdeki hibir kitap onlarn evindeki kitaplkta yok. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm yanltr.

5. Gz gze gelmemek iin salonu terk etti. cmlesinde ------------- sznn yazm yanltr.

6. 3nc sraya yerlemi ki bu da onun iin baar saylr. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm yanltr.

7. Son baharda stanbul o kadar gzel ki anlatamam. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm yanltr.

8. Olayn bilinmiyen yanlarnda anlatd halbu ki hereyi unutduunu sylemidi. cmlesinde ------------- kelimesinin yazm

dorudur.

9. Edebiyat( ) gzel sz syleme sanatdr. cmlesinde ayrala belirtilen yere ---------- konmaldr.

10. Yakup Kadri, birok roman yazm( ) Yaban, Kiralk Konak cmlesinde ayrala belirtilen yere ---------- konmaldr.

11. Gm derelerin kysnda yal stler( ) Altn tepelerde tek tk badem aalar( ) cmlesinde ayrala belirtilen yerlere

---------- konmaldr.

12. Bu, ne byk srpriz( ) cmlesinin sonuna --------------- konmaldr.

13. ki hastala yakalanmt: verem ve tifo( ) cmlesinde ayrala belirtilen yere ---------- konmaldr.
10

14. Roman, hayatn resmidir( ) yk, gzlemlerin zetidir. cmlesinde ayrala belirtilen yere ---------- konmaldr.

15. Yazar, eserlerim i dnyama tutulan aynadr( ) der. cmlesinde ayrala belirtilen yere ---------- konmaldr.

Cevaplar

1. Bizde 5. Gzgze 9. virgl 13. nokta

2. lisesi 6. 3nc 10. iki nokta 14. noktal virgl
3. Marata 7. Son baharda 11. nokta 15. virgl
4. Anladmki 8. Olayn 12. nlem iareti
nite
 D Y

1. Trk Dil Kurumu, heryl dil konusundaki tartmalar sonuca balar. cmlesinde yazm yanl vardr.

2. Sivasda pek ok tarih eser de grdk. cmlesinde yazm yanl yoktur.

3. Konya ovas, ilkbaharda yem yeil olur, demitiniz. cmlesinde iki yazm yanl vardr.

4. Adlar sfatlatran -ki ekiyle adlarn yerini tutan -ki eki ayr yazlr.

5. AKUTda kamuya yararl dernekler arasnda yer alr. cmlesindeki yazm yanl de balacnn ayr yazl-
masyla giderilir.

6. Selinmi dosyay kendisine teslim etmenizi rica etti? cmlesindeki alt izili btn kelimelerin yazm doru-
dur.
7. Bu resim, 20 Kasm 1980de ekilmi olabilir. cmlesinde yazm yanl vardr.

8. Hukuu bitirdikten sonra avukatla balad. cmlesinde Hukuu kelimesinin yazm dorudur.

9. E grevli kelimelerin arasna virgl konur.

10. ki noktadan sonra cmle, byk harfle balar.

11. Kelimelerin eski karlklar trnak iinde verilebilir.

12. ocuklar neden resim izmeye dkndr, bilmiyorum( ) cmlesinin sonuna soru iareti konur.

13. Genler( ) bu memleket sizin abanzla kalknacaktr( ) cmlesinde ayrala belirtilen yerlere srasyla virgl
11
ve nlem iareti konur.

14. Bilginin doruluunun kukulu olduunu belirtmek iin ayra iinde soru iareti kullanlabilir.

15. Dou( )Bat atmas, ok sayda Trk romannda ilenmitir. cmlesinde ayrala belirtilen yere ksa izgi
konur.

Cevaplar

1. D 2. Y 3. D 4. Y 5. D
6. Y 7. Y 8. Y 9. D 10. D

7
11. Y 12. Y 13. D 14. D 15. D
 A. Aadaki kelimeleri, ilgili olduu yazm yanl tr ile eletiriniz.

1. Anlamyan a) nl dmesi

2. Yene bilir b) Pekitirmelerin yazm

3. Barda c) Dudak nszlerinin benzemesi

4. Kibridi d) nl daralmas

5. mrnde e) Birleik fiillerin yazm

6. Snbller f) kilemelerin yazm

7. Bem beyaz g) nsz yumuamas

8. stste h) nsz sertlemesi

B. Aadaki aklamay karsndaki noktalama iaretiyle eletiriniz.

1. Alnt szden nce ve sonra konur. a) ki nokta

2. Aklamalardan nce konur. b) nlem iareti

3. Bitmemi cmleden sonra konur. c) Kesme iareti

4. Ksaltmalardan sonra konur. d) Soru iareti

5. ekim eklerini zel isimlerden ayrmak iin konur. e) nokta

12

6. Heyecan bildiren ifadelerden sonra konur. f) Nokta

7. Cevap alnmak zere yneltilen ifadelerden sonra konur. g) Trnak iareti

Cevaplar

A. 1. d 2. e 3. h 4. g 5. a 6. c 7. b 8. f

B. 1. g 2. a 3. e 4. f 5. c 6. b 7. d
nite
 1. Tanpnarn ki airlik deyil, iir merakdr; onun-
da birok iir merakls gibi sz sanatlarna d-
knl gzden kamamaktadr.

Bu cmledeki yazm yanllarn gsteriniz.

2. Belliki romanclardan beklemedii birey bul-

mudu, yal yazar da ve ona sksk balan-
md.

Bu cmleyi yazm yanllarn dzelterek ye-

niden yaznz.

13

3. Anne, zan etme ki gnler geti de

Deyiti evelki hisim git gide

Bir ocuum, deyimez huyum

Seneler gesede ben yine buyum

Bu dizelerde yazm yanl olan kelimelerin

altn iziniz.

7
 4. 20 Austosta gittii Parisden 20 Kasmda an-
cak dnebildi. Sanrm nmzdeki pazartesi
Byk Kitapda grveririz.

Bu cmleyi yazm yanl olmadan yaznz.

5. Kitap sever, ayiei, ayhane, akamst,

tavuk gs(tatl) kelimelerinden yazm
yanl olanlar yaznz.

14

6. Ankara, gen bakentimiz, yldan yla farkl

bir ehreye brnyor. cmlesinde virg-
ln hangi amala kullanldn yaznz.
nite
 7. Bir eletirmen yle diyor( )( ) airler( ) ge-
nellikle birbirlerini sevmezler( )

Bu cmlede ayrala belirtilen yerlere uy-

gun noktalama iaretleri getiriniz.

8. Cahit Zarifolu da usnlar syler; Anne: ne

olursun eksilme hi bamzdan?

Bu cmledeki noktalama yanllarn d-

zeltiniz.

9. 12 ocak sal gn m Yozgatdan ayrldnz.

diye sordu.

Bu cmledeki yazm ve noktalama yanl-

larn dzeltiniz.

15

10. Kpkzl bir eyll akam Sanki gne rengi-

ni kaybetmiti O an aklma bir airimiz geldi
Ahmet Haim Ondan dizeler mrldandktan
sonra Eyll ve kzl bir akamzeri Ahmet
Haimden sz edilmeden anlr m hi de-
dim

Bu paragrafn noktalama iaretlerini uy-

gun bir ekilde belirleyiniz.

7
14.
fasikl
T R L ER
L ER -CMLE
G E
C MLENN ri
m l e n i n gele
C
Trleri
Cmle
 TRLER
RETEN CMLENN GELER - CMLE
TEST 1 Cmlenin geleri

1. nnde henz ieklenmemi uzun bir avdar tarlas uzanyordu.

Bu cmlenin geleri aadakilerin hangisinde srasyla verilmitir?

Cmleyi gelerine ayrma ilemine yk-
lemle balanr. Geisiz fiil cmlelerinde A) Dolayl tmle, zne, yklem
nesne bulunmaz. Bu tr cmlelerde yk-
B) zne, yklem
leme sorulan Ne? sorusu zneyi verir.
ge ayrmnda sfat ve ad tamlamalar C) Nesne, yklem
paralanmaz. D) Dolayl tmle, nesne, yklem

E) Dolayl tmle, zarf tmleci, zne, yklem

Tanm cmleleri, genellikle zne ve yk-

2. Sait Faik, Trk edebiyatnn en nemli yk yazarlarndan biridir.
lemden oluur. ge ayrmnda ad tamla-
malar paralanmaz. Bu cmlenin geleri aadakilerin hangisinde srasyla verilmitir?

A) Nesne, yklem

B) zne, dolayl tmle, yklem

ge bulmaya ynelik soru mi edatyla C) zne, yklem

sorulmusa miden nceki ge; sorunun D) Yklem
cevabdr. Dier soru kelimeleriyle sorul-
E) zne, zarf tmleci, yklem
musa sz konusu kelimeyle hangi ge
bulunuyorsa sorunun cevab odur. r-
nein Nereye gideceksiniz? sorusunda
nereye soru zamiriyle dolayl tmle
bulunduundan bu sorunun cevab do-
3. Aadaki cmlelerin hangisinde soru, belirtili nesneyi bulmaya y-
layl tmletir.
neliktir?

A) Siz, Ankarada m yllarca altnz?

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM B) Tiyatrocu olmay size kim tavsiye etti?

C) Arkadanzn antasnda ne vard?

2
D) stanbuldan bize ne getirdin?

E) Kimleri sergiye ardnz?

4. Aadaki cmlelerin hangisinde dolayl tmle vurgulanmtr?

Bir ge ykleme yaklatrldka vurgu-
A) Son iir kitabnda sadece on be iir vard.
lanm olur. Buna gre cmlede vurgula-
nan ge, yklemden bir nceki gedir. B) Yolcular, yaya kprsn koarak getiler.

C) Eski bir efsane orada durmadan kafam kurcalad.

nite

D) Arkadalar, her sabah bu parkta buluurlar.

E) Kafilemiz, o gn akam saatlerinde dnecekti.

 CMLENN GELER - CMLE
TRLER KONU
Cmlenin geleri 1 TEST

1. Aadaki dizelerin hangisinde nesne vardr? 5. Aadaki dizelerden hangisi gelerine yanl ayrl-
mtr?
A) Yetmi gn bir ksz gibi yaadm
A) Seher vakti/burada/kimler/alam
B) Haykryor gnlme engin denizler, dalar
B) Ve gzlyordu/uzak yldzn bahtnn
C) Hayat, umutsuz bir sevdayd o zaman
C) Kadn/bu szleri/duyduka/alyor
D) Analar nasl bakt tazecik gelinlere
D) Kara bulutlar/konuk ettik/ o akam
E) Uurtmalar aldk elleri kl bir yaldan
E) Kouyor/sana/ksa pantolonlu ocuk

2. Tahir Alangu, Orhan Kemalin romanlarn kl krk yararak

incelemi.

Bu cmlede aadakilerden hangisi yoktur?

A) zne B) Belirtili nesne

C) Dolayl tmle D) Zarf tmleci

E) Yklem
Yldzl Soru 1

3. Ziya Paann makalelerini eletiren nl bir yazar hatrla-

Topran nemine dokunmay, papa
dm. tyalarn sarsn kok-
lamay ve leyleklerin gn seyr
etmeyi daha da bir
zlyor insan yalandka.
Aadaki cmlelerden hangisi ge says ve srala-
mas bakmndan bu cmleye benzemektedir? Bu cmlenin geleri aadakilerd
en hangisinde s-
rasyla doru olarak verilmitir?
A) Berna Morann roman eletirilerinden oluan bir kita- A) Belirtili nesne - dolayl tmle
- yklem - zne
bn okumutu. B) zne - zarf tmleci - yklem
- belir tisiz nesne
B) Dnceleri bulanklaan bir gazeteci, ona kltr poli- C) Belirtisiz nesne - zarf tmleci
- yklem - zarf tmleci
tikasn sordu. D) Belirtili nesne - zarf tmleci
- yklem - zne - zarf
tmleci
C) Dn bir Fransz roman okurken kanepede uykuya dal- E) zne - dolayl tmle - ykl
em - belirtisiz nesne -
mm. zarf tmleci

D) Orhan Velinin iirlerini gzel okuyan rencilerden bi-

riydim. 3

E) Rus realizminin nclerinden ykc ehovdan da

sz edecektik.
6. Sabahlar zerine iy serpilen sevimli iekleri kopard ay-
ln kaybeden yal bahvan.

4. Aadaki cmlelerden hangisi zne ve yklemden Bu cmlenin geleri aadakilerin hangisinde sra-
olumutur? syla verilmitir?

A) Yallarnda, stanbulun tannm yzleri bir araya gelirdi. A) Belirtili nesne, yklem, zne

B) Halit Ziyann Mai ve Siyah, onun baucu kitabyd. B) zne, dolayl tmle, yklem

C) stanbulun btn tarih semtlerini ben tantacaktm. C) Zarf tmleci, nesne, yklem, dolayl tmle

D) Boaziinde Melih Bey takmn andran aileler vard.

E) Herkesin beenisini kazanm, byk bir airsiniz.

D) Zarf tmleci, belirtili nesne, yklem, zne

E) Zarf tmleci, yklem, zne

 TRLER
CMLENN GELER - CMLE
KONU
TEST 1 Cmlenin geleri

7. Bugn Trk romanclar yeni yntemler denemektedir. 10. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime gru-
bu veya kelime tekilerden farkl bir gedir?
Aadakilerden hangisi ge sralamas bakmndan
bu cmleye benzemektedir? A) Biri baheye gittiinde dieri terasta oturur.

A) Dn, baz yk yazarlarmz burada toplandlar. B) Balkesirden gelen mektubu ona dn vermi.

B) Gnmzde, en baarl romancmz Yaar Kemaldir. C) etelerin bulunduu sokaklarda yalnz dolamamal-
sn.
C) Kurtulu Savan en iyi anlatan yazar Halide Ediptir.
D) Hava karardnda kasabann ocuklar eve giderler-
D) amzda, Bat lkeleri edebiyat dlleri datmakta-
di.
dr.
E) Kadnn kk sepetinde bldrcn yumurtalar vard.
E) Yazar, yeni teknikleri baaryla uygulamtr.

8. 1950 ncesi Trk iirinden sz ettiim bu yaznn baz a-

irlerimizin tepkisini ekeceini biliyorum.

Bu cmlenin geleri aadakilerin hangisinde sra-

syla verilmitir? 11. Aadaki sorulardan hangisi zarf tmlecini buldur-
maya yneliktir?
A) Nesne, yklem
A) Halk airlerinden mi sz edeceksiniz?
B) zne, dolayl tmle, yklem
B) Kitab bugn m ktphaneye vereceksin?
C) zne, zarf tmleci, yklem
C) Siz mi onlara o eski radyoyu hediye ettiniz?
D) Zarf tmleci, nesne, yklem
D) Kitabn kapan bir ressama m izdireceksiniz?
E) zne, nesne, yklem
E) yk trnde dl verileceini biliyor muydunuz?
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4

9. Aadaki cmlelerin hangisinde zne yoktur?

A) Karacaolan, Trk iirinin byk ozanlarndandr.

12. Yaar Kemal, ukurovada dzen deiikliini anlatrken
B) Kalem, yazarn meramn aktarrd beyaz ktlara.
kendi ailesinin yaadklarndan da sz eder.
C) Bilgisayar sarst tahtn yaznn kurun padiahnn.
Bu cmlede aadakilerden hangisi yoktur?
D) Beni o gn bir kasaba retmeninin hikyesi duygu-
A) zne B) Belirtisiz nesne
landrmt.
nite

C) Dolayl tmle D) Zarf tmleci

E) Kimi eserlerinde Balkanlarda geen ocukluundan
sz etmi. E) Yklem

13. Aadaki cmlelerin hangisinde zne vurgulanm-
tr?
A) Bu glleri az nce buraya ieki brakt.
B) Filmin ynetmeni gen oyuncular sk sk azarlyordu.
C) Karadenizde de bu tr kular sonbaharda grlr.
D) O yl siz mazeret bildirip tren alanna gelmemitiniz.
E) Zarfn iindeki mektup hl ceketinin cebinde duru-
yor.
14. (I) Sinopa bir hafta sonunda gitmitik. (II) Kara-denize de-
niz grmemi Anadolu genleri gibi bakmtk. (III) Kara-
deniz her zaman olduu gibi hrnd. (IV) Balk kayklar
sahile ekilmilerdi. (V) O gn balk tutulacak gn deildi.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri ge
says ve sralamas bakmndan birbirine benzemek-
tedir?
A) I.ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
15. Aadaki cmlelerden hangisinde zne bir sfat gru-
budur?
A) Genlik am sava yllarnda geti.
B) Babam, kk bir bankada alyordu.
C) Eski stanbullular, kn Adalarda durmazd.
8
D) Bisikleti ocuklar okul bahesinde toplamtk.
E) siz genlerin ellerinde dosyalar vard.
CMLENN GELER - CMLE
TRLER KONU
Cmlenin geleri 1 TEST
16. Aadaki cmlelerin hangisinde zarf tmleci bir edat
grubundan olumutur?
A) Geen yl birka iir meraklsn kitabevimizde konuk
ettik.
B) Gen yazarlar, yk yarmasna ok ilgi gstermilerdi.
C) Kitaplar, odalardan birinde dzensizce sralanmt.
D) Turist grubu, ehrin saraylarn seyyahlar gibi dolat.
E) Kitaplar, bu tarih ary 1988de onarp dzenle-
miler.
17. (I) htiyarlar anlaryla yaarm. (II) Size bir anm anla-
taym. (III) O gnlerde ortaokul sralarndaydk. (IV) Arka-
dalarm, stanbula gitmilerdi. (V) Beni kandrmak iin bir
ngilizin adna bana mektup gndermilerdi.
Bu parada ge says en az olan ve en ok olan iki
cmle aadakilerin hangisinde verilmitir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) III. ve V.
18. Aadaki cmlelerin hangisinde balama grubu do-
layl tmle grevindedir?
A) Esat Mahmutla bana birer ansiklopedi gndermilerdi.
B) Rahatszlndan ve skntsndan evresindekileri hu-
zursuz etmiti.
C) kindi zeri ya da akam saatlerinde evden kar, dost-
larna urard.
D) Ne Tark Bura ne de Kemal Tahiri olmas gerektii
gibi anlatmt.
E) Romanlaryla mensur iirleri anlatm bakmndan birbi-
rine yakndr.

CMLENN GELER - CMLE
KONU
TEST 2 Cmlenin geleri
1. Burada karnca ier denizi
Aadaki dizelerin hangisinde bu dizedeki alt izili
ge vardr?
A) Yalvaralm, kabul olsun dilekler
B) stanbulu dinliyorum gzlerim kapal
C) Meyveler yollara yer yer dklr
D) nce hafiften bir rzgr esiyor
E) Durmu bir tepende okuduum mektep
2. I. Anarm adalarda amlarn uykusunu
II. Yorgun gzlerle uurladm akam yldzn
III. Koklamak isterim tnelin kokusunu
IV. Gnde tandm ayn on drdn
V. Bir kadnn suya deiyor ayaklar
Yukardaki numaralanm dizelerin hangisinde ad
tamlamas tekilerden farkl bir grevdedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
6
3. Aadaki dizelerden hangisi gelerine yanl ayrl-
mtr?
A) Dallar/ondan dolay/susmular
B) Beyaz bir ay/douyor/fstklarn arkasndan
C) Dnrm/hepinizi/ayr ayr
D) Bir zafer/mjdesi/burada/her isim
E) Ne/ syler/u daa/oban emesi
TRLER
4. Cumhuriyetin ilk yllarnda, romanclmz kvamna ka-
vumak zereyken z Trkecilik, her eyi berbat etti.
Bu cmlenin geleri aadakilerin hangisinde sra-
syla verilmitir?
A) Dolayl tmle, zarf tmleci, zne, belirtili nesne, yklem
B) Dolayl tmle, zarf tmleci, zne, yklem
C) Zarf tmleci, zarf tmleci, zne, belirtili nesne, yklem
D) Zarf tmleci, zarf tmleci, belirtisiz nesne, belirtili nes-
ne, yklem
E) Zarf tmleci, belirtili nesne, yklem
5. Aadaki sorulardan hangisi belirtisiz nesneyi bul-
maya yneliktir?
A) Eski Trk iiri daha m etkileyiciydi?
B) Arkanzda en ok roman m braktnz?
C) Trkenin zletirilmesine mi itiraz ettiniz?
D) Tiyatro mu dilin deimesini salad?
E) Trke en ok 20. yzylda m deiti?
6. (I) Yazar, edebiyat ve tiyatroyu kol kola gtren bir sanat
adamdr. (II) Edebiyata ilgisi, ocukluk yllarnda balad.
(III) Babasnn kitaplnda bulduu hikye ve romanlar,
ona dil sanatn sevdirdi. (IV) Daha lise yllarndayken ilk
hikyelerini yazd. (V) niversite yllarnda balad tiyat-
ro, onunla edebiyat sanat arasndaki dostluu pekitirdi.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi zne
ve yklemden olumutur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Aadaki cmlelerin hangisinde zarf tmleci vurgu-
lanmtr?
A) lk dersimi o gn lise snflarna verecektim.
B) retmenimizin elinden kan o kk tabloyu ok be-
endim.
C) retmenimiz, eyll aynda yeni grev yerine gitmiti.
D) Zilin almasna doru, okulun bahesi ve koridorlar
renci doldu.
nite
E) Gen bir retmen, ilk grev gnnde onlara ne anla-
tabilirdi?
 CMLENN GELER - CMLE
TRLER KONU
Cmlenin geleri 2 TEST

8. Aadaki sorulardan hangisinin yant dolayl tmle- 11. Aadaki cmlelerin hangisinde gerek zne yoktur?
tir?
A) Mzik, insann i dnyasnda deiime yol aabilir.
A) Baban hangi tarihte Almanyaya gitti?
B) Halk ozanlar, sade bir dille sylemiler trklerini.
- 1978de.
C) Drt telli olan bu alg, bize bizi anlatr kendi dilinden.
B) dl trenine neden katlmam?
D) Mzisyenler, kimi ehirlerde kahramanlar gibi arlanr.
- Kendisine dl verilmediinden.
E) Orhan Veli de bestelenebilir drtlkler brakmtr biz-
C) dln kime verilmesini istedin? lere.

- Gen bir ykcye.

D) Darya kiminle ktn?

- Arkadalarmla.

E) Dosyann arasndan ne kard?

- airi belli olmayan bir iir.

Yldzl Soru 2
9. Aadaki cmlelerden hangisi ge says bakmndan
tekilerden farkldr?

A) Bu lke, atalarmn benim gibi genlere emanetidir.

Aadaki sorulardan hangisi zarf
tmlecini buldur-
B) zlemini duyduumuz sanat harikalarnn ortasndayz. maya yneliktir?

C) Ay, airane bir yalnzla kaplanlarn yar vefal dostu- A) Misafirler daymlara m gele
cekm i?
dur. B) ocuklar m krd bu cam?

D) Annem, derdimi bakasna duyurmadan dinleyen tek C) Sabahtan beri kimi aryorsun
uz?
kiiydi.
D) Okullar ne zaman kapanaca
k?
E) Kasabann en grkemli binas daymn tarih kkyd. E) ki gndr nerelerdeydin?

7
10. Aadaki cmlelerin hangisinde ara sz, znenin
aklaycs olarak kullanlmtr?
12. I. Yabanc bir gen, her hafta Kadky Meydannda ke-
man alyor.
A) Selim leri, son dnemin nl yazar, eserlerinde anla-
II. Sen de o gnlerde bize hznl arklar sylerdin.
rn da anlatm.
III. k Veysel, seni en ok etkileyen halk ozanyd.
B) Peyami Safaya, psikolojik romanlaryla bilinen yazar-
mza, mektup gndermitim. IV. Arkadamz keman eline aldnda retmenimiz g-
lmsemiti.
C) Reat Nuriyi, alkuunun yazarn, hibirimiz yakn-
dan tanmyorduk. Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri ge
says ve sralamas bakmndan birbirine benzemek-
D) Necati Cumaldan, iirin o zgn sesinden, ok etki-
tedir?

8
lendiini syleyemem.
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV.
E) Sezai Karakou, kelimeleri emrine alan adam, ilk kez
Ankarada grmtm. D) III. ve IV. E) I. ve IV.
 TRLER
CMLENN GELER - CMLE
KONU
TEST 2 Cmlenin geleri

13. Aadaki cmlelerin hangisinde birden ok zarf tm- 16. Memduh evket Esendal, genlik dnemlerinde, mste-
leci vardr? ar isim kullanarak hikyeler kaleme almtr.

A) Ertesi sabah, hayalimdeki ehir stanbula yorgun ar- Bu cmlede vurgulanan ge aadaki sorulardan
gn varmtm. hangisi sorularak bulunur?

B) Eski bir kzakla, Erzuruma yakn bir ileye ulamtk. A) Kim? B) Ne zaman? C) Nasl?

C) Tayinimin kt ileye ulamam, le saatlerini bul- D) Ne? E) Neye?

mutu.

D) niversitede rencilik yllarmn son gnlerinde haya-

tm deitiren kitaplar okudum.

E) Bugn beni ortaokul yllarma gtren bir olay yaa-

dm okulda.

14. Ne seni ne de senden nceki airleri tanyordum.
Aadaki cmlelerin hangisinde balama grubu bu
cmledekiyle ayn grevdedir?
A) Hem Cengiz Dacya hem Aytmatova balanmtm.
17. Tiyatro mdrmz, bir gn bana, Yunus Emre gibi idea-
listleri sahnelemeyi dnmediklerini sylemiti.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?

B) Yaar Kemal de Orhan Kemal de romanda tezi gere- A) Yklemi, birleik zamanl bir fiildir.
inden ok belli eder.
B) znesi ad tamlamasdr.
C) Onlara ya Tevfik Fikreti ya da Cenap ahabettini tan-
C) Zarf tmleci sfat grubudur.
tacaktk.
D) Dolayl tmleci 1. tekil kii zamiridir.
D) Hem Trkiyede hem yurt dnda byk dller almt.
E) Nesnesi bir ba-fiil grubudur.
E) Sahnedeki oyuncular, nlerindeki metni hem ar hem
yanl okuyorlard.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

15. Aadaki cmlelerin hangisinde yklem bir sz gru-

bundan olumamtr?

A) Evrenselin ufuklarn kucaklayan bir Trk yazard. 18. Bugnn k yarnn bydr.
B) Kendisine uzattm yk dosyasna sadece gz at- Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
mt. lenemez?
C) Batyla ilikilerimizi kendisine has bir slupla ele al- A) geden olumutur.
mt.
B) Hem znesi hem yklemi ad tamlamasdr.
D) Kendisiyle tantmzda Trkiyenin Kabil bykeli-
C) Bir isim cmlesidir.
siydi.
nite

D) Tamlananlar, adlam sfatlardan olumutur.

E) Trk edebiyatnn byk yazarlarna bile Batllar gibi
bakard. E) Sadece zne ve yklemden olumutur.
 CMLENN GELER CMLE
TRLER RETEN
Cmle Trleri 2 TEST

1. Aadaki cmlelerden hangisi yap bakmndan tekilerden farkl-

dr?
inde fiilimsi grubu bulunan cmle bir-
A) yk yarmasna katlan genler, salonda heyecanla bekliyorlard.
leik cmle tr iinde yer alrken iinde
B) Seici kurul, kimsenin adn duymad bir yazara dl vermiti. fiilimsi grubu bulunmayan ve tek yarg
bildiren cmleler yapca basittir.
C) Halkn dilini iyi rendiimiz gn, dncelerimizi halka aktarabileceiz.

D) Yazarlarn dayanmas, edebiyatmzn gelimesine katkda bulunur.

E) Halit Ziyann btn eserleri, bizim kuamz bir lde etkilemiti.

2. Aadaki dizelerden hangisi ykleminin tr bakmndan tekiler-

den farkldr? Yklemi fiil olan cmleye fiil cmlesi,
yklemi ad soylu kelime olan cmleye ad
A) Gecenin rengini bilmiyorlard daha
cmlesi denir.
B) Kanad krlan gvercinler gibiydik hepimiz

C) Yanl evirmiim duygu anahtarn

D) Erkenden dkt yapraklarn bahedeki aa

E) Sen iimdeki gzel sese karlk vermedin

3. (I) Mektubunuzdan, baka bir semte tandnz rendim. (II) Tan-

mak, hayat altst eder. (III) Yeni semtte kendinize iyi komular, drst ar- Yklemi sonda olan cmleye kurall cm-
kadalar bulmalsnz. (IV) nsan bir yere altran iyi komular ve drst le, yklemi sonda olmayan cmleye dev-
arkadalardr. (V) Hayattan uzaklar onlardan uzaklatka insan. rik cmle denir.

Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi ykleminin yeri ba-

kmndan tekilerden farkldr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 9

4. Aadaki cmlelerden hangisi biimce olumlu anlamca olumsuz bir

cmledir? Ykleminde olumsuzluk eki veya edat
bulunmad hlde eylemin gerekle-
A) Kk fabrikalar bile dzenli alyor deildi.
mediini ya da yklem durumundaki
B) Askerler kapma geldiklerinde iyice hastaydm. adn sz edilen durumda olmadn bil-
C) Ne yanmza gelmi ne de bize mektup gndermiti. diren cmleler biimce olumlu, anlamca

8
olumsuzdur.
D) Savatan dnenlerin hikyelerinden sz edecektim.

E) nsann, savata kaldka kendisinden uzaklatn bilmez misiniz?


CMLENN GELER CMLE
KONU
TEST 3 Cmle Trleri
1. (I) iirlerini seici kurul yesi olarak okumutum. (II) Daha
ilk dizelerde onda byk bir airin ilk iaretlerini bulmu-
tum. (III) Fakat dilinde pek ok eksiklik vard. (IV) Birincilik
dln ona veremezdik. (V) Ancak ona bir cesaret mek-
tubu gnderebilirdik.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi ykle-
minin tr bakmndan tekilerden farkldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. I. O gn akama kadar hep Adanay dndm.
II. Portakal bahelerimizde yzden fazla kii alyordu.
III. Evimiz bykt, haftann her gn misafirimiz vard.
IV. ocukluum, iki katl, bahe iindeki bir evde geti.
V. Bazlar, Balkan gmenlerine Trk gzyle bakmyor-
du.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisinde
birden ok yarg vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10
3. Aadaki dizelerden hangisi, yaps bakmndan te-
kilerden farkl bir cmle biimindedir?
A) Zamann ayak oyunlarna ayak uydurduk
B) Paylaamadk alayan annelerin hznn
C) Bir ayrlkla yklp rd duygularmz
D) Saatlerin yalan syleyebileceini bilemedik
E) Kendimizi bulamyoruz gittiimiz uzak yerlerde
TRLER
4. Yeni yazdm kitapta hayat hikyelerini merak ettiim pa-
muk iilerinden de sz etmem, baz okuyucularca eski
gnlere zlem olarak nitelendirildi.
Bu cmlede ka yan cmlecik vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
5. (I) Kk yalarda baladm iir yazmaya. (II) lk iirimi
daha ilkokuldayken karalamtm bir defter sayfasna.
(III) retmenim ok gemeden fark etmiti iir yazdm.
(IV) Onun elinde benim iirim, benim yzmde utanmann
kzarkl. (V) Ama ondan vgler aldka cesaretlendim
ve daha ok zaman ayrdm iire.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi ta-
mamlanmam (eksiltili) bir cmle biimindedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
6. Ben, roman yazarna psikolog gzyle bakyorum.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Fiil cmlesidir.
B) Kurall cmledir.
C) znesi kii zamiridir.
D) Drt geden olumutur.
E) Yapca birleiktir.
7. Aadaki dizelerden hangisi ykleminin tr bak-
mndan tekilerden farkl bir cmle biimindedir?
A) Mutluluk yalnz kendisini grr
B) Eilip iimize baksak tanr myz kendimizi
C) Boyuna bekler duysun diye sesini
nite
D) Seslenir sana bir yabancnn seslendii gibi
E) Hep o eski deniz zlemiydi onu bu ehre srkleyen
 CMLENN GELER CMLE
TRLER KONU
Cmle Trleri 3 TEST

8. Snr getim, lkemin kokusunu duydum ve iime ektim.
nmde plak bozkr Ama benim gnlmde sonsuz bir
iek bahesi Bir daha rendim: nsan nasl hisseder-
se dnya yle olurmu.
Bu paray oluturan cmlelerle ilgili olarak aada-
kilerden hangisi sylenemez?
11. Aadakilerden hangisi ykleminin yeri bakmndan
tekilerden farkl bir cmledir?
A) Anadolunun sakl gzelliklerini aryordum.
B) ehrin grltsnden uzaklamtk o gn.
C) ay gemiti temiz am havasn koklamayal.

A) Birden ok yarg ieren cmle vardr.
B) Eksiltili cmlelere yer verilmitir.
C) Biimce olumlu, anlamca olumsuz cmle vardr.
D) Orduydu gezdiimiz ehirler arasnda en ok been-
diim.
E) iek kokusu yaylmt adann drt tarafna.

D) Fiil cmlesi vardr.

E) Birleik cmleye yer verilmitir.

Yldzl Soru 3

9. Aadaki cmlelerin hangisinde yan cmlecik bir Aadakilerden hangisi kurall

bir fiil cmlesidir?
isim fiil grubundan olumutur? A) ocuklar her zamanki gibi nee
liydi .
A) Terzinin takt dme bir saat sonra kopmutu. B) Yamur yayordu ben eve dne
rken .
B) Gmleimi kendim tlemeyi renmitim. C) Byk acdr, bir ehri terk edip
gitm ek.
C) Sinemaya gitmeden nce onlar telefonla aradm. D) Odamn penceresine ayrlk
dam lyordu.
D) Yamur yanca yollar su kanallarna dnyordu. E) Mart ay da dierleri gibi oldu
ka souktu.
E) Gverteye kan yolcular uyaracaklarn sylediler.

11

12. Aadaki cmlelerden hangisi yap bakmndan te-

kilerden farkldr?

A) Mstearn kendisine gvendiini sanyordu.

10. lk kitabm yazmaya baladmda on sekiz, kitabm ya-
ymlandnda yirmi iki yamdaydm. Bugn krk yama B) Evraklarla megul olmay ok istiyordu.
doru trmanrken hl o ilk kitabmdaki yamda hissedi-
C) Vali yardmcs olal henz iki ay olmutu.
yorum kendimi.

8
D) Vilayetten ayrlrken aklnda ocuklar vard.
Bu parada ka yan cmlecik vardr?
E) Kendisini btn kaymakamlardan daha baarl bulu-
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 yordu.

CMLENN GELER CMLE
KONU
TEST 3 Cmle Trleri
13. Kyllere imrendi, uzand, sandalyenin zerindeki ceke-
tinin cebinden keten mendilini kard, yzn rtt, ml
ml uyudu.
Bu cmlede ka yarg vardr?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
14. I. Bamdan geenleri leden sonra anlattm.
II. Bahelerindeki en grkemsiz aa badem aacyd.
III. Annesi yllar nce emekli olmu bir retmendi.
IV. Hkra hkra alamt annesini gren kayp ocuk.
V. Gzlerinden anlamt ocuklarnn onsuz hlini.
Yukardaki numaralanm cmlelerden hangileri yk-
leminin tr bakmndan tekilerden farkldr?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) III. ve V.
11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
12
15. (I) Kendimi air saymyorum. (II) Sadece iirle uraan bir
adamm. (III) iir, zor sanattr; kendisini hemen ele ver-
mez. (IV) nsan, iirle uratka daha ok uramak ister.
(V) Benim iire verecek ok vaktim yok.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi ya-
pca sraldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
TRLER
16. Tiyatro, insanlarn seyretme ihtiyacndan doan sosyal bir
edeb trdr.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) zne, zarf tmleci ve yklemden olumutur.
B) Yapca birleiktir.
C) sim fiil ve sfat fiil grubu vardr.
D) Ad cmlesidir.
E) Kurall bir cmledir.
17. Aadakilerden hangisi biimce olumsuz, anlamca
olumlu bir cmledir?
A) Ne tiyatroya emek verdi ne de sinemada diledii yere
ulat.
B) Sinema oyunculuunun kolay olmadn bilmez mi-
yim ben?
C) Kitaplarn sanat eserlerine ilgi gstermediklerini bili-
yorum.
D) Bu tr eserleri okumamas konusunda onu uyarmam
mydnz?
E) Sinema dergileri bilgilendirici olsa da retici deildir.
18. Medeniyet alannda ykselmi milletlerin dil ve edebiyatla-
rna byk nem verdiklerini biliyorsunuz.
Aadakilerden hangisi yapca bu cmleye benze-
mektedir?
A) Millet kltrnn temeli dil ve edebiyattr.
B) Dil canldr; bakalar, ilerler, yeni alanlara yaylr.
C) Kltrlerini nemseyen toplumlar mutlaka ilerler.
nite
D) Trk dili yzlerce yl boyunca ihmal edilmitir.
E) Trke, son dnemde sadeleti ve hzla geliti.
 CMLENN GELER CMLE
TRLER KONU
Cmle Trleri 4 TEST

1. (I) Grntnn evreni ile yaznn evreni ayn deildir.
(II) Grnt, kiiyi edilgen yapar; yaz etken hle getirir.
(III) Grnt snrlar; yaz, snrlar aar. (IV) Grnt ace-
lecidir, yaz sabr retir. (V) Grnt, dnceyi kapatr;
yaz dnceyi davet eder.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi yap-
ca tekilerden farkldr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. Aadakilerden hangisi eksiltili cmle biimindedir?
A) stanbul, mutlaka grlmesi gereken yerlerdendir
B) Modern bir ehirdir Ankara bozkr ortasnda
C) stanbul, yaanacak deil, gezilecek bir ehirdir
D) Ankara, ksa srede byk bir gelime kaydetti
E) stanbulun her kesinde bir tarih gzellik

2. (I) Sktrlm zamanlarda yayoruz. (II) Bu hz iinde

yaamann tadn tam olarak alamyoruz. (III) Hayat ser-
veni iinde derinlere de nfuz edemiyoruz. (IV) oumuz,
kendisine vakit ayramamaktan ikyeti. (V) Tela iinde
yol alrken kendimizi yitiriyoruz.

Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi yap-

ca tekilerden farkldr? Yldzl Soru 4
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Okuma, daha ocuk yalarda
kazanlmas gereken
bir alkanlktr. (II) Kk yalarda
balayan bu al-
3. Dnp geriye baktmzda hayretler iinde kalp afallyo- kanlk mr boyu srer. (III) Oku
ma alkanl kaza-
nanlar can sknts, bo zaman stres
ruz. i yaamazlar. (IV)
Her frsatta kitaplarn bana koa
rlar. (V) Hatta kendi-
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy- lerine frsat yaratrlar kitap okumak
iin.
lenemez? Bu paradaki cmlelerle ilgili
olarak aadakiler-
den hangisi yanltr?
A) Birleik bir cmledir.
A) I. cmle, bir isim cmlesidir.
B) Sral cmledir. B) II. cmle, kurall bir cmledir
.
C) III. cmle, birleik bir cmledir
.
C) Zarf fiil gruplar vardr. D) IV. cmle, sral bir cmledir.
E) V. cmle, devrik bir cmledir
D) Fiil cmlesidir. .

E) Anlamca ve biimce olumlu bir cmledir. 13

6. Kii gelecekten haber alma enerjisini retime ayrsa ok

4. Aadakilerden hangisi dolayl tmleci ortak sral bir
daha iyi bir i yapm olmaz m hi?
cmledir?
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
A) Ankarada yllarca kald, ocuklar eitim grd.
lenemez?
B) Seni bakan seiyor ve kasabamz sana emanet edi-
A) Yapca birleiktir.
yoruz.
B) Yklemi art kipinde ekimlenmi fiil olan yan cmle-
C) Babam, ekonomistti; harlmz ok ll verirdi
cik vardr.
bize.
C) Kurall cmledir.

8
D) Dn Nevehire geldik; yarn buradan ayrlacaz.
D) Biimce olumsuz, anlamca olumlu bir cmledir.
E) Radyoyu ben getirdim ama programlar hep onlar ta-
kip ediyor. E) Fiil cmlesidir.
 TRLER
CMLENN GELER CMLE
KONU
TEST 4 Cmle Trleri

7. I. iir okusa duygular incelir.
II. Buraya geliimize en ok yaknlarmz sevindi.
III. Sanat, incelie dkn olanlarn iidir, diyordu.
10. (I) Lambalar aniden snmt. (II) Ne evlerde yanyordu
klar ne sokakta. (III) Her tarafta zifiri karanlk (IV) Ara-
balar hzlca geiyor, neredeyse ocuklar eziyordu. (V) An-
neler, bir bir seslenmeye balad ocuklara.

IV. Sanat, toplumu tanr; topluma yn de verir. Bu paray oluturan cmlelerle ilgili olarak aada-

V. Yahya Kemali tandk ve ona balandk. kilerden hangisi sylenemez?

Yukardaki numaralanm cmlelerle ilgili olarak aa- A) I. cmle yapca basittir.

dakilerden hangisi sylenemez? B) II. cmle anlamca olumlu, biimce olumsuzdur.

A) I. cmle, artl birleik bir cmledir. C) III. cmle eksiltilidir.

B) II. cmle, yan cmlecii isim fiil grubu olan giriik birle- D) IV. cmle, znesi ortak sral bir cmledir.
ik bir cmledir.
E) V. cmle yapca birleiktir.
C) III. cmle, nesnesi ortak sral bir cmledir.

D) IV. cmle, znesi ortak sral bir cmledir.

E) V. cmle, znesi ortak bal bir cmledir.

8. Aadaki cmlelerin hangisinde yan cmlecik teki-

11. Aadaki dizelerden hangisi yapca basit bir cmle
biimindedir?
lerden farkl bir fiilimsi grubudur?
A) imdi buradayd, az sonra kim bilir nerede olacak bu
A) Kresel snmadan sz edenler, olaylar abartyor.
rzgr
B) evre ile ilgili kitap okuyunca duyarll artt.
B) Yeni szler demeye geldim yeni seslerle
C) Kitab okur okumaz bir arkadana postalam.
C) Dnrken kendimden bakasna inanmam
D) Mzie ilgisi arttka okulundan kopmutu.
D) Dnnce inanr, ynelir senin gzelliklerine
E) Okulu bitiremediinden niversiteye yerleemedi.
E) Kent byk bir hmla byyor bu zor ada

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14

9. ocukluktan kal yllar oldu. Genlik ana geldi bizim

ocuklar. Ancak, onlarn hayatnda ne ocukluk ne de
12. I. Etrafnda toplanrdk uzun k gecelerinde, masal an-
latrd bize.
genlik Onlar, modern an apartman denen hapisha-
nelerinde bydler. II. Kestaneyi kebap eylerdi, demlikteki suyumuzu da ay.

Bu parada aadakilerden hangisi yoktur? III. Dedemin yeri hemen burasyd, hi deimezdi yaz k.

A) Birleik cmle IV. Kn Aydnda kalr, eski dostlaryla anlara can verirdi.

B) Zarf fiil grubu V. Torunlarn hasretle per, gzel bir meyve gibi koklard.

C) Basit cmle Yukardaki numaralanm cmlelerden hangisi ykle-

nite

mi ortak sral bir cmledir?

D) Eksiltili cmle

E) Sral cmle A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 CMLENN GELER CMLE
13. Aadaki dizelerden hangisi yapca basit bir cmle
biimindedir?
A) Havalandka imenden kular
Zannedersin uar ervah- kre
B) Yan yana sra tekil ederek
Irmakta ykanan kular sofudur
C) Gnee kar gerinir panjurlar
Alr, canlanr, etrafa bakar
D) Akamn bu ssz saatlerinde
Nedir bu her eyde sezilen melal
E) Hindiler, nadide yelpazesini
lk hicretlerinde getirmi inden
14. Aadaki cmlelerin hangisinde yan cmlecik zne
grevindedir?
A) Tannm bir air, okuyucuyu kolayca kaptrr dizelerine.
B) Haluk, memleketi, iinde bulunduu gerilikten kurtara-
cakt.
C) Tevfik Fikreti okuyan nesli bir bir kaybediyoruz.
D) Genlerin karalad iirleri de bu dergide yaymlyoruz.
E) Bize evresi ilenmi, Sinop ii yazmalar da getirmi-
lerdi.
15. Aadakilerden hangisi olumlu, devrik, birleik bir fiil
cmlesidir?
A) Ben ki senelerden beri hi durmakszn yanyorum.
B) Bugn burada dolarsn, yarn orada.
C) Burann eiini atktan sonra reniriz buraya kazn-
m her srr.
8
D) Gl vermiyordu bahelerde yllardr budanmam gller.
E) Gnn birinde deniz hrnlat ormanlardaki a cana-
varlar gibi.
TRLER KONU
Cmle Trleri 4 TEST
16. Bilmeden bastn bu toprak, bir devrin batt yerdir.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Nesne ve yklemden olumutur.
B) znesi yan cmlecikten olumutur.
C) Birden ok fiilimsi grubu vardr.
D) ki geden olumutur.
E) Olumlu bir isim cmlesidir.
17. I. Yalnz senin danda ya ovanda
Bam gkte, alnm ak gezerim
II. Yalnz senin tatl esen havanda
Kendi milli gururumu sezerim
III. En bakmsz, en kuytu bucan
Bence rem ba gibi gzeldir
IV. Bir yklm evin, harap ocan
u heybetli saraylara bedeldir
V. k Fatma, lahtten kyam et
Ydmdaki hline devam et
Yukardaki numaralanm dizelerden hangileri birleik
cmle biimindedir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV.
D) III. ve IV. E) III. ve V. 15
18. (I) Ertesi sabah arabay yerinden oynatamadk. (II) Teker
ukurun iinde donmutu, hi kprdamyordu. (III) lene
doru bir kamyon bizim kye gidiyormu. (IV) Eyalar ve
bizi kamyonun kasasna attlar. (V) Zorlu bir yolculuk daha
balad bizim iin Toros kylerine.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde bir-
den ok yarg vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
15.
fasikl
L E T RLER
E R - CM
G E L
N N
CMLEleri
est
nite T
 TRLER
CMLENN GELER - CMLE
NTE
TEST 1
1. Aadaki cmlelerden hangisi, ge says bakmn- 4. Aadakilerin hangisinde soru belirtili nesneyi bul-
dan tekilerden farkldr? maya yneliktir?

A) stanbul, 2010un dnya bakentlerindendir. A) Bu masal sana kim anlatt?

B) stanbul, lkemizin en gzel ama en karmak ehridir. B) Baban hangi evi beendi?

C) stanbul, buraya yolu den herkesi kendisine balar. C) Bu akam kime gidelim?

D) stanbul, gzel bir hayat dleyen Anadolu genlerinin D) Kardei mi retmen olacakm?
d kentidir.
E) Dn bu saatte neredeydiniz?
E) stanbul, tarih eserleri yeni eserlerinden daha stn
bir hazinedir.

2. Tarih, Arif Nihat Asyann iirinde, snlan, dayanlan bir

5. Halit Ziya, romanlarnda stanbulun kk ve saray evre-
lerini anlatm; hikyelerinde ise zmir ve evresini.
salam zemindir.
Bu cmlede ortak olan geler aadakilerin hangisin-
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
de doru verilmitir?
lenemez?
A) zne ve yklem
A) Drt geden olumutur.
B) Nesne ve yklem
B) Sfat fiil grubu vardr.
C) zne ve dolayl tmle
C) Giriik birleik bir cmledir.
D) Nesne ve zarf tmleci
D) znesi tekil bir addr.
E) Dolayl tmle ve nesne
E) Yklemi bir sfat tamlamasdr.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
3. O zaferler getiren atlarn
2
Nallar altndanm. 6. (I) Yangn snmt. (II) Henz kalabalk dalmadan tan
aarmaya balamt. (III) Btn yzler solgun ve biraz da
Gidileri akna,
karanlkt. (IV) Sabahn erken saatlerinde balad baka
Gelileri akndanm bir kasabaya yolculuk. (V) Yangn uzaktan seyretmekle
yetinmeyenlerin yanna yerleeceklerdi.
Bu dizelerle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez? Bu paray oluturan cmlelerle ilgili olarak aada-
kilerden hangisi sylenemez?
A) lk iki dize birleik bir ad cmlesi biimindedir.
A) I. cmle, zne ve yklemden olumutur.
B) lk iki dizede zne, tamlayan sfat fiil grubuyla nitelen-
mi bir ad tamlamasdr. B) II. cmle, yapca birleiktir.

C) Son iki dize, sral bir cmle biimindedir. C) III. cmlede, zne ortaktr.
nite

D) Son iki dizede ge ortakl yoktur. D) IV. cmle, zarf tmleci, yklem ve nesneden olumutur.

E) Son iki dizede ortak yklem, fiildir. E) V. cmlede, zne gizlidir.

 CMLENN GELER - CMLE
TRLER NTE
1 TEST

7. Aadaki cmlelerden hangisi yapca basittir?
A) Sen de biliyorsun ki bu yrede ba sahibi olunmadan
geinilmez.
B) Bu yl ok yamur yaarsa kasaballar borlarn derler.
C) Babam, bir aa kesmisen iki aa dik, diyordu.
D) Yolcu yorgun, hanc tok, hann mutfanda ate kl
balam.
10. Krkn gemi insanlarn tecrbesine sahip olduuma ina-
nyordum.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Nesne ve yklemden olumutur.
B) Giriik birleik cmledir.
C) Yklemi birleik zamanl bir fiildir.

E) Manisann tarih kylerinde halk, yaz mevsimini ba- D) Ykleminin yerine gre kuralldr.
larda geirir.
E) Anlamna gre olumludur.

8. Kemal Tahir, Devlet Ana romannda Osmanlnn kurulu-

unu mill tarih tezine inanan bir tarihi gibi anlatm.

Bu cmlenin ge dizilii aadakilerin hangisinde 11. Aadaki cmlelerin hangisinde yan cmlecik yoktur?
doru verilmitir?
A) Yamur yaar yamaz kalabalk dald.
A) zne, dolayl tmle, belirtili nesne, yklem
B) Biraz sonra byk tren balayacakm.
B) zne, dolayl tmle, belirtili nesne, zarf tmleci, yklem
C) Kaplarn ge almas seyircileri fkelendirdi.
C) zne, dolayl tmle, belirtisiz nesne, yklem
D) Oyuncular ustalatklarndan protestolardan etkilen-
D) zne, dolayl tmle, belirtili nesne, dolayl tmle, mediler.
yklem
E) Sahneye kmak, iyi tiyatrocu olmak anlamna gelmez.
E) zne, zarf tmleci, belirtili nesne, yklem

9. Aadakilerden hangisi bamsz sral bir cmledir?

A) Berna Moran, ngiliz edebiyatn iyi bilir; Fransz edebi-
yatndan da habersiz deildir.
B) airler, duygularn yazarlar; romanclar gzlem ve ha-
yallerini.
C) Arif Nihat Asyay biz tanttk; onlar kendilerine yakn
buldular.
D) Trk edebiyat, byk bir gelenee sahiptir; Trk res-
12. Ben, ocukluumda ve genliimde, ukurova yresinde
onlarca Krolu anlatcsna rastladm.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) zne, birinci tekil kii zamiridir.
B) Devrik bir cmledir.
C) Birden ok dolayl tmle vardr.

8
minin kkleri ise topran stndedir henz.
D) Yapca basittir.
E) Bykler Necip Fazla hayrand, baz genlerse tam
anlamyla dman. E) Yklem basit zamanl bir fiildir.
 TRLER
CMLENN GELER - CMLE
NTE
TEST 1
13. Ormanclarn yllardr uramad ormanlar, kyllerin 16. I. Dndrdn beni o uykusuz yllara
odun kesme hrs yznden gnden gne tkeniyordu.
II. Nerden aktn ruhuma, tatl hlyalar gibi
Bu cmledeki alt izili ge aadakilerden hangisidir?
III. Soramam seni artk, cana yetti bu yara
A) Belirtili nesne
IV. Herkes iradesinin heykeli olur.
B) zne
V. Harcadm yllarm, vefasz bir sevgili uruna
C) Belirtisiz nesne
Yukardaki numaralanm dizelerden hangisinde bir-
D) Dolayl tmle den ok yarg vardr?

E) Zarf tmleci
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

17. Aadaki dizelerden hangisi bitmemi (eksiltili) bir

cmle biimindedir?

A) Nerede o yiitler ki

Gr sesleri lkeyi brr

14. Sinop kylerinde ---- vard.
B) Yurda ba dedikleri bir
Bu cmlede bo braklan yere aadakilerden hangi-
si getirilirse cmle yap bakmndan tekilerden farkl Ar adakla geldiler
olur? C) Yeryznn gbeinde
A) Grcistan kkenli yurttalar da Kuruldu kurultaylar
B) cokulu dnlerin yannda yas da D) Benim, dedemle yan yana
C) okuma yazma bilmeyen genler de Yazl kalacak adm
D) gnn her saati dolu kahvehaneler E) sli dalarn yamacnda
E) bir tarihi kadar bilgili yallar Be on hanelik, sessiz bir ky

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
18. Aadaki sorulardan hangisinin cevab zne de yk-
4 lem de deildir?

A) Bugn naslsn?

- yiletim.

B) Bu tabloyu kim ast?

- retmenimiz.
15. Aadaki dizelerden hangisi gelerine yanl ayrl-
mtr? C) Nereler, il olacakm?

A) O ince narin kalbin/benim kalbime/benzer - Btn byk ileler.

B) Adann hatras/hl/yayor/oralarda D) Kapc ne alyor?

C) lk gneimi/kaybettim/mrmn ilkbaharnda - Ekmek ve gazete.

nite

D) Kl krk yarard/mahallenin hikyeci dedeleri E) On yl nce neredeydiniz?

E) Can/vermiti/dedem/isyan yurdu Yemende - Kastamonudaydm.

 CMLENN GELER - CMLE
TRLER NTE
2 TEST

1. Aadaki cmlelerin hangisinde yklem bir sz gru- 4. Aadakilerden hangisi biimce olumsuz anlamca
bundan olumamtr? olumlu bir cmledir?

A) Bize rnek diye sunduklar hayat, bakalarnn hayat A) Kendi iir izgisini bulamayan iir tutkunlarna air der
tarzyd. miyim hi?

B) Tevfik Fikret, Baty Doudan daha iyi bilen bir airdi. B) iirin insann gnlne seslenmesi gerektiini bilmez
miyim hi?
C) Servetifnun edebiyat, birka yl iinde sona erdi.
C) Ne eski iirimize baland ne de yeni iirimizi hakkyla
D) Realizmden etkilenme konusunda o da Halit Ziya gi-
anlad.
biydi.
D) ocuklar, birinci snfn son gnlerinde hikye okur da
E) Servetifnun edebiyatnn en byk yazar
okur.
Uaklgildir.
E) airlerin ocuk iiri yazmak istememelerinin nedenini
anlamyorum.

5. Aadakilerden hangisi yapca birleik, iki geli bir

2. Battal Gazi hikyelerinde de ayn servenlerin yer aldn cmledir?
grrz.
A) Manas destann okuyanlar, Krgz halknn tarihini -
Bu cmlenin ge dizilii aadakilerden hangisinde renirler.
doru verilmitir?
B) Destanlarda milletlerin karakter kodlar ve byk ser-
A) Dolayl tmle, belirtili nesne, yklem venleri vardr.

B) Dolayl tmle, belirtisiz nesne, yklem C) Destan okuyucular ou zaman, okuduklar metnin

C) Belirtisiz nesne, yklem nemini bilmezler.

D) zne, dolayl tmle, belirtili nesne, yklem D) Trk destanlar, Trklerin slam ncesi servenini an-
latan olaanst hikyelerdir.
E) Zarf tmleci, belirtili nesne, yklem
E) Destanlarn unutan milletlerde ulus bilinci genellikle
zayf olur.
5

3. Aadaki dizelerden hangisi, yap bakmndan teki- 6. Aadaki sorulardan hangisi zarf tmlecini bulmaya
lerden farkl bir cmle biimindedir? yneliktir?

A) ok erken amda kurudu iki dalm A) Yaar Kemali okudunuz mu?

B) Kuruyan dallarmda yanar tomurcuklarm B) Bu olaylar ukurovada m geiyor?

C) Henz yazm gelmeden viran oldu balarm C) ukurovaya geen yl m gittiniz?

D) Dndke gzel gemii bugnden uzaklatm

E) Seni sevmem, kendimi sevmem anlamna gelmez mi?

D) Yazarlarn deerini dl m belirler?

E) Yaar Kemal, Avrupada bilinen bir romanc mdr?

 TRLER
CMLENN GELER - CMLE
NTE
TEST 2
7. Romandaki karakterlerden birinin bir sre iin anlatc ro- 10. Aadakilerin hangisinde vurgulanan ge tekiler-
ln stlenmesini istedim. den farkldr?

Bu cmlede yklemden nceki btn kelimeler aa- A) Gnderdiiniz iirler bize birka gn nce ulat.
daki hangi geyi oluturmaktadr?
B) Yarmann sonular, biraz sonra bu salonda ilan edi-
A) zne B) Belirtili nesne lecek.

C) Dolayl tmle D) Belirtisiz nesne C) Beni bulamaynca mektuplarm bir yaknma brak-
mlar.
E) Zarf tmleci
D) niversiteyi bitirdii yl bir haftalna, ngiltereye gitmi.

E) Onunla, bir hafta sonunda yaynevimizin kapsnda

karlatk.

8. Aadaki dizelerden hangisi sral bir cmle biimin-

de deildir?

A) Bir yldz der, tutuur amlar

B) Hepsinde hrriyet st vard, da tad vard
C) Bir mavi gln koynuna girdin, uyudun
D) Kular uyarr Abant, kular uyutur
E) Terk etti bilenler de mrekkeple saz
11. Aadaki cmlelerin hangisinde zne aklaycsyla
birlikte verilmitir?
A) Konuklarmz, zmiri, Bat Anadolunun en gelimi
kentini, merak ediyorlard.
B) Abant, bu da ortasndaki harika snak, iyi bir tan-
tmla d turizme de alabilir.

C) Nevehir, her yl yz binlerce yabanc turistin gittii i

yrelerimizden biridir.

D) Yabanc turistler, Mardine, tan dile geldii ehrimize,

gitmek istiyorlar.
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 E) Turist rehberleri, Ordu ve Artvin gibi yreleri de grp
9. Sanat, toplumu tandka daha gereki eserler verir. turistlere tantmallar.
6
Aadaki cmlelerin hangisinde yan cmlecik bu
cmledekiyle ayn grevdedir?

A) Tarihi bilmesi sanatnn d dnyasnn zenginleme-

sini salar.

B) Sanatta yol alacak kiiler, daha ilk eserlerinde kendile-

rini belli ederler.
12. eviri dergileri kararak edebiyatmz darda tantmalyz.
C) Halk, sadece mzikle uraanlara sanat unvann
Bu cmledeki yan cmleciin grevi aadakilerden
vermektedir.
hangisidir?
D) Sanat eletirisinin gelimemesi, sanat dnyamza ok
A) zne B) Belirtili nesne
ynl zarar vermektedir.
nite

C) Dolayl tmle D) Belirtisiz nesne

E) Sanat, sanatla ilgili toplu etkinliklere katlnca kendi
deerinin farkna varr. E) Zarf tmleci
 CMLENN GELER - CMLE
TRLER NTE
2 TEST

13. Aadaki cmlelerin hangisinde ara sz bir yan cm-
lecikten olumutur?
A) Faruk Nafiz, memleketi iirin nn aan airimiz, ar-
tk anlmyor.
B) Orhan Veliyi, Garip iirinin ncsn, duymayan kald
m?
16. Yakup Kadri, Trkiyede snrsz deiimin kimi deerleri
inedii bir dnemde Ahmet Haimi korumu ve tant-
mtr.
Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-
lenemez?
A) Birden ok ortak ge vardr.

C) Necati Cumalnn eserlerinde, zellikle romanlarnda, B) Yan cmlecik, zarf tmleci grevindedir.
Anadoluculuk vardr.
C) Sral, bamsz bir cmledir.
D) Necatigili, iirimizin son zgn ismini, tanynca iire
D) Kim, ne zaman, kimi sorularnn cevab olan gelere
yeniden balandm.
yer verilmitir.
E) 1940l yllarda, iirimizin deiim gnlerinde, herkes
E) Yklemler basit zamanldr.
air olmaya niyetlenmiti.

14. Atatrkn lmnn altmnc yl dolaysyla deiik ku-

rumlarca dzenlenen anma toplants, belediyemizin salo-
nunda yapld.

Bu cmleyle ilgili olarak aadakilerden hangisi sy-

17. svirede eli olarak bulunduu gnlerde Batnn edebi-
lenemez?
yat ve tarihini tanmtr.
A) Gerek zne yoktur.
Bu cmlede ka ge vardr?
B) Yapca basittir.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
C) Szde zne, dolayl tmle ve yklemden olumutur.

D) Yklemi tremi fiildir.

E) Dolayl tmleci ad tamlamasdr.

15. Aadaki cmlelerden hangisinin ge dizilii teki-

lerden farkldr?
A) Dergi, gen edebiyatlarn umut kapsdr.
B) Dergi, edebiyat rnlerini okuyucuya kolay ulatrr.
C) Dergi, gemile bugn arasnda kurulan geici bir kp-
rdr.
D) Dergi, okuyucunun bilgi dzeyini ykselten bir ret-
18. Aadaki cmlelerden hangisi yap bakmndan te-
kilerden farkldr?
A) Yerel bir festivalden dnerken kaza geirmiti.
B) gn boyunca aralksz kar yamt Erzurumda.
C) Karl gnlerde, bodrumlardaki ayevleri daha kalaba-
lk olur.

8
mendir. D) Erzurumun Oltu tann nn ilk kez o ayevlerinde
duymutu.
E) Dergi, edebiyat dnyasna gncellik katan bir iletiim
aracdr. E) Festivalde okuyucular iin kitap da imzalamt.
 TRLER
CMLENN GELER - CMLE
NTE
TEST 3
1. sim soylu szckler ek eylem alarak cmlenin yklemi 4. Aadaki cmlelerin hangisinde gelere ayrmada
olabilir. Yklemi isim soylu szck ya da sz grubundan yanllk yaplmamtr?
oluan cmlelere isim cmlesi denir.
A) Burada kald/tm emeklerim/brakp/gitmeden nce.
Aadakilerden hangisi bu aklamaya uygun bir
B) Tm evraklar/dn gece/bir bir dosyaya/yerletirdim.
cmledir?
C) Televizyon izlerken/aklma geldi/yapmam gereken/iler.
A) Bugn yanna geldim aslnda senin.
D) nsan/sevdiklerini/her an/her trl tehlikeden/korur.
B) Kimin eli kimin cebinde belli deil burada.
E) Bu kitap/insanlar/sevmeyi/onlarla birlikte yaama-
C) unlarn hlinden bir ben anlarm.
y/retiyor.
D) Hayatn artlar bizi zorluyor artk.

E) Kalamadm senin yannda kmr gzlm.

5. Hayat, karmza kard engellerle bizi sk sk deniyor.

Bu cmlenin olumsuz, devrik ve soru ekli, aadaki-
lerden hangisidir?

A) Denemiyor mu hayat sk sk karmza kard engel-

2. Yava yava yanna gelirken... lerle bizi?

Bu cmle aadakilerden hangisiyle srdrlrse B) Hayat, deniyor mu sk sk karmza kard engeller-

cmlenin geleri zarf tmleci, zne, yklem, zarf tmle- le bizi?

ci eklinde sralanr? C) Hayat, sk sk karmza kard engellerle bizi deni-

A) eski gnler aklmdan geti usulca. yor mu?

B) ondan bir haber geldi. D) Hayat m sk sk karmza kard engellerle bizi de-
nemiyor?
C) yamur balad uzaklarda.
E) Hayat sk sk karmza kard engellerle mi bizi de-
D) birok eyi dndm nedensizce.
niyor?
E) gzlerim arad seni uzaklarda.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 6. Aadakilerin hangisinde yant cmlesi, zne de yk-
lem de deildir?
8
A) Evde ne yapyorsun?

Oturuyorum.
3. Televizyonun karsnda uzanrken uyuyup kalmm dn B) Eskiehire kimle gideceksin?
gece.
Ahmetle.
Yukardaki cmle iin aadakilerden hangisi doru-
C) Bunlarla kim urayor?
dur?
Kzm.
A) Olumlu, kurall, fiil cmlesi
D) antanda ne var?
B) Olumlu, kurall, isim cmlesi
Kitap.
C) Olumlu, devrik, fiil cmlesi
E) Oynamakta kararl msn?
nite

D) Olumsuz, devrik, fiil cmlesi

Kararszm.
E) Olumsuz, devrik, isim cmlesi
 CMLENN GELER - CMLE
7. (I) Sait Faikin yklerinin yz yl sonra bile sevilerek oku-
nacana eminim. (II) Bir yky gelecek zamanlara ta-
yacak her nitelii onun yklerinde bulmak mmkndr.
(III) Okur, onun yklerinde kendini doal bir anlatmla
tantlrken bulabilir. (IV) Syleyile ierik arasnda sre-
gelen mcadele oktan bitmi, bunun yerini uyum almtr.
(V) Yazar, zaman olarak yaamn belirli anlarna kilitlenmi
gibidir.
Bu parada numaralanm cmlelerle ilgili olarak aa-
dakilerden hangisi yanltr?
A) I. cmle, birleik bir isim cmlesidir.
B) II. cmle, olumlu, kurall bir cmledir.
C) III. cmle, basit yapl bir cmledir.
D) IV. cmle, sral bir cmledir.
E) V. cmle, olumlu, isim cmlesidir.
8. deallerinin peinden giden gen, gece yars ilim kapsn-
dan girdi.
Bu cmlenin ge dizilii aadakilerin hangisinde
doru olarak verilmitir?
A) zne - dolayl tmle - yklem
B) Dolayl tmle - zne - dolayl tmle - yklem
C) zne - zarf tmleci - dolayl tmle - yklem
D) Zarf tmleci - zarf tmleci - yklem
E) Belirtisiz nesne - zarf tmleci - yklem
9. Aadaki cmlelerin hangisinde yan cmle, temel
cmlenin nesnesidir?
A) Sabahlar spor yapmann faydalarn biliyorum.
B) Yatmadan nce birka sayfa kitap okumalsn.
C) Doduum topraklar grmek iyi gelirdi.
8
D) Onun konumasna izin vermeyeceim artk.
E) Siparii veren masaya bakan garson gelsin.
TRLER NTE
3 TEST
10. I. Bu kitab tantmak iin onun ne kadar abaladn hi
kimse bilmiyordu.
II. Bitip tkenmeyecek gibi grnen enerji kaynaklarn
gelimi milletler bitiriyor bir bir.
III. Bu tr szlerin nasl sonular ortaya karacan, sen
tahmin edemezsin.
IV. Doan her gnn bir umut getirdiini, yalandnda
fark edeceksin.
V. Tanmadm insanlar rehberden siliyorum.
Yukardaki numaral cmlelerden hangileri, geleri ve
gelerinin sralan ynnden zdetir?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve IV
D) III. ve V. E) IV. ve V.
11. (I) Sz vermitim kendi kendime, yaz bile yazmayacak-
tm. (II) Yaz yazmak da bir hrstan baka neydi? (III) Bura-
da namuslu insanlar arasnda sakin lm bekleyecektim.
(IV) Hrs, hiddet neme gerekti? (V) Yapamadm; kotum,
ttncye kalemle kt aldm.
Bu paradaki numaralanm cmlelerle ilgili olarak
aadakilerden hangisi yanltr?
A) I. cmle, sral bir cmledir.
B) II. cmle, kurall bir soru cmlesidir.
C) III. cmle, basit bir cmledir.
D) IV. cmle, olumlu bir cmledir.
E) V. cmle, birleik bir cmledir.
9
12. Aadaki cmlelerden hangisi zne, zarf tmleci, yk-
lem, dolayl tmle, zarf tmleci eklinde sralanmtr?
A) Toprak kokusu buram buram yayld etrafa yamur ya-
nca.
B) Gkkuann altnda ocuklar el ele kotu.
C) Kaplumbaa misali yava yava ilerliyordu eya ykl
araba.
D) i kadnlar, meyveleri aatan zenle topluyordu.
E) devlerimi bitirir bitirmez senin yanna koacam ak-
am.
 1. iir, duygular ustaca dile getirme sanatdr. cmlesi zne ve yklemden ---------- .(olumutur/olumamtr)

2. Masal, ocuklarn hayal gcn gelitirir. cmlesinde alt izili ge --------- .(belirtisiz nesnedir/znedir)

3. Enginde gnein rengi soluyor. dizesi yapca ------------ bir cmle biimindedir. (basit/birleik/sral)

4. stanbul, o yllarda igalcilere bakyordu; Ankara, halka. cmlesinde -------- ve ------ ortak gedir. (zne/dolayl tmle/nesne/

zarf tmleci/yklem)

5. Haliin zerinde altn klara karan martlar dizesi eksiltili bir cmle --------- (biimindedir/biiminde deildir)

6. Batkentte byk parklar ina edildi. cmlesi -----------, ----------- ve -------- olumaktadr. ( szde zne/dolayl tmle/nesne/zarf

tmleci/yklem)

7. Gen airler, gelenei bilmeyince kendilerini en byk air sanyorlar. cmlesinde yan cmlecik -----------------grevindedir

(zne/dolayl tmle/nesne/zarf tmleci/yklem)

8. ocuk kitab yazanlar, psikolojiyi rendiklerinde, pek ok konuda yanla dtklerini greceklerdir. cmlesinde ------ yan

cmlecik vardr. (bir/ iki/ / drt/ be)

9. Evdeki hesab iyi yapmazsan arda g durumda kalrsn. cmlesi ----------- birleik bir cmledir. (giriik/ kili/ artl)

10. Memurluk gnlerimde, birka yk kitab da yazmtm. cmlesinde alt izili ge ----------- .(dolayl tmletir/zarf tmlecidir)

11. Adanay, ukurovann byk kentini, Yaar Kemalden renmitim. cmlesinde -------- aklaycsyla birlikte verilmitir.

(zne/belirtili nesne/belirtisiz nesne/dolayl tmle)

12. Kitabn okudu, masann stne brakt. cmlesi yapca --------------- bir cmledir. (basit/birleik/sral bamsz/sral baml)

10 13. Dolu dolu yaayn hayat. cmlesi bir ----------- cmlesidir. (nlem/emir)

14. Gel de bu tr iirler yazanlara air de! cmlesi ------- olumlu, --------- olumsuz bir cmledir. (anlamca/biimce)

15. Martlar m denizin gerek sahipleridir? sorusu ---------- bulmaya yneliktir. (zneyi/belirtisiz nesneyi/belirtili nesneyi)

Cevaplar

1. olumutur 6. dolayl tmle, szde zne, yklemden 11. belirtili nesne

2. znedir 7. zarf tmleci 12. sral baml
3. basit 8. 13. emir
4. zarf tmleci, yklem 9. artl 14. biimce, anlamca
5. biimindedir 10. zarf tmlecidir 15. zneyi
nite
 D Y
1. Ba ucunda matem renkli serviler dizesi eksiltili bir cmle biimindedir.

2. Annelerini yitirmi ocuklar, krlm am fidanlarna benzetirim. cmlesindeki yan cmlecikler (srasyla)
belirtili nesne ve dolayl tmle grevindedir.

3. Bu vatan savaarak kurtardk. cmlesinde yan cmlecik yoktur.

4. apkal adamlar, kapda babamn adn sordular. cmlesi zne, belirtili nesne ve yklemden olumu-
tur.

5. Ateler yakld, ocuklar snd. cmlesi yap bakmndan birleiktir.

6. Eyvah, ocuk dt decek! cmlesi bir nlem cmlesidir.

7. limizle ilgili bir kitap yaymlanr da okumaz myz biz? cmlesi biimce olumlu, anlamca olumsuzdur.

8. Seni tanmadm m sandn? cmlesi cevap gerektirmeyen bir soru cmlesidir.

9. Bakann katlmasyla tartma iyice alevlendi. cmlesi fiil cmlesidir.

10. Gen kadnlar, emeye kotular; testilerle su getirdiler. cmlesi znesi ortak sral bir cmledir.

11. Kardeim, geen hafta hastayd. cmlesi anlamca olumsuzdur.

12. Mendilim yere dt, amura buland. cmlesinde zne gizlidir.

13. Kardeimin doduu yl, 1998de, dedem hayatn kaybetti. cmlesinde ara sz vardr.
11

14. Ali gel! cmlesinde alt izili kelime zne grevindedir.

15. Kulbeyi mertek mertek paralad. cmlesinde tekrar grubu zarf tmleci grevindir.

Cevaplar

1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. Y
6. D 7. Y 8. Y 9. D 10. D

8
11. Y 12. Y 13. D 14. Y 15. D
 A. Aadaki cmlelerde alt izili kelime veya sz karsndaki gelerden uygun olanla eletiriniz.

1. Meyve, insana hayat verir. a) zne

2. Cebinden eski bir defter kard.

b) Belirtili nesne
3. antas ok ard.

4. airler, dile nem verir.

c) Belirtisiz nesne

5. 2005, benim iin zor bir yld.

6. Annesini kaybettiinden alyordu. d) Dolayl tmle

7. Gelenektir toplumlar gemie balayan.

e) Zarf tmleci
8. Biziz gemii bugne tayan.

9. Anamuru ocukken grmtm.

f) Yklem

10. Hastalandnda asla dar kmaz.

B. Aadaki cmleleri karlarndaki cmle trleri ile eletiriniz.

1. Her eyi glerek anlatmaya almt. a) Basit cmle

2. Kitapl boaltt, kendi odasna tad. b) Birleik cmle

3. Okullar, hazirann nc haftasnda kapand. c) Sral baml cmle

12
4. Televizyon sizi uyuturur, kitap size hayat verir. d) Sral bamsz cmle

5. Semaveri sadece misafirler bulunduunda karrd.

Cevaplar

A.
1. a 2. c 3. a 4. d 5. a 6. e 7. a 8. f 9. b 10. e
B.
1. b 2. c 3. a 4. d 5. b
nite
 1. Dergimiz, iirlerini kitaplatrmayan airlerin
eserlerini bir araya getirecek.

Bu cmleyi gelerine ayrnz.

2. Dnce ve sanat hayatmz son dnemde altst

oldu.

Bu cmleyi gelerine ayrnz ve bu geleri

oluturan kelime gruplarnn trn yaznz.

13

3. air, gerein dnyasna hapsolduka gerek

iirler yazamaz.

Bu cmleyi yap, ykleminin tr, ykleminin

yeri ve anlam bakmndan zmleyiniz.

8
 4. Aadaki cmlelerin yap bakmndan iinde yer al-
d grubu karlarna yaznz.

Byk bir yazar, grd her eyden bir ykye ular.

yk, iki kelimedir; roman uzunca bir sylei.

yi bir airin her dizesini zevkle okuruz.

Haldun Taneri grdm ve onunla konutum.

5. Aadaki cmleleri anlam bakmndan tahlil ediniz

(anlam bakmndan trlerini gsteriniz).

Ne siz Anadoluyu iyi tandnz ne biz stanbulun gzel-

liklerini grebildik.

Bylelerine dost mu derler bu memlekette?

ki yz elli yolcu tayan uan dt kazadan sade-

ce bir yolcu kurtuldu.

Seksen yandaki anneannem bugne kadar doktora

hi gitmedi.

14

6. stanbul, Anadoludan byk bir g almakla byd.

Bu cmledeki alt izili szn hangi kelime gruplar

iinde yer aldn ve cmlede hangi ge olarak bu-
lunduunu yaznz.
nite
 7. Sanat, toplumunun ilgili olduu veya ilgili
olmas gerektii btn gncel veya tarih ger-
ekleri gndemine alr.

Bu cmleyi gelerine ayrnz.

8. Aadaki cmleleri yklemlerinin tr ba-

kmndan zmleyiniz.

Bahelerde kirazlar ieklendi.

Farabi, byk bir bilgindir.

retmenimiz iir tutkunudur.

Tanzimattan sonra aama aama Avrupal-

latk.

9. Trk roman 20. yzyln banda -----

Bu cmleyi yap bakmndan birleik bir

cmle oluturacak ekilde tamamlaynz.

15

10. Yeil bir bahara brnd dalar dizesini

gelerine ayrnz; yaps, ykleminin tr,
ykleminin yeri ve anlam bakmndan -
zmleyiniz.

8
16.
fasikl
K LAR I
OZ U K LU
AT I M B r
AN L nlat m B ozuklukla

m l a l gili A B ozu kluklar
Anla g i li Anlat
m
isi l e l
Dil Bilg
 RETEN
LARI
ANLATIM BOZUKLUKlar
TEST 1 Anlamla lgili Anlatm Bozukluk

1. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu vardr?

A) airin ilk iirlerini de okumu ve beenmitim.

E anlaml kelimelerin bir arada kullanl-
mas anlatm bozukluuna yol aar. B) Siz, ou zaman, genellikle ayn yanllar yapyorsunuz.

C) Denemeyle makale arasndaki fark ok iyi bilmek zorundasn.

D) Noktalama iaretlerini uygun yerde kullanmazsan cmlen yanl anla-

lr.

E) Hibir airin iir kitaplarnn ok satlmadn bilmen gerekiyordu.

2. Aa yukar tam on be yldr bu poliklinikte alyorum.

Yaklaklk bildiren bir ifadeyle kesinlik
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aadakilerden hangi-
bildiren bir ifade birlikte kullanldnda
sidir?
cmlenin anlamnda tutarszla yol aa-
rak anlatm bozukluuna neden olur. A) E anlaml szlerin bir arada kullanlmas

B) Bir szn yanl yerde kullanlmas

C) Nesne eksiklii

D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas

Cmlede kelimeler anlamna uygun s-

3. Son zamanlarda birok Adana Bykehir Belediyesi ile ilgili ikyet al-
ralanmaldr. Belgisiz sfatlarn yerinde
dk.
kullanlmamas anlam karklna yol
aar. Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aadakilerden hangi-
sidir?

A) E anlaml kelimelerin birlikte kullanlmas

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM B) Bir kelimenin yanl yerde kullanlmas

C) Bir ekin gereksiz kullanlmas

2
D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas

4. Bugne kadar tanklk ettiklerimizden farkl, allmadk bir deiim geir-

Anlam baka kelimelerin iinde geen I II III IV
kelimeler gereksiz kullanlmtr. Bu tr
diimizi ge fark ettiinizden toplumumuzla ilgili yanl deerlendirmeler
kelimelerin atlmas cmlede anlam da-
V
ralmasna yol amaz.
yaptnz.

Bu cmledeki anlatm bozukluu numaralanm kelimelerden hangi-

nite

sinin atlmas ile giderilir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Anlamla lgili Anlatm Bozukluklar 1 TEST

1. Hi olmazsa en azndan bir saat burada kalmanz lehimize 5. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
olurdu. u vardr?

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- A) Sanrm, bu ykleri bir edebiyat dergisinde yaymla-
kilerden hangisidir? mtnz.

A) E anlaml szlerin bir arada kullanlmas B) Yanlmyorsam size de bir dl verildiini hatrlyorum.

B) Bir szn yanl yerde kullanlmas C) Galiba, bu szlk ilkretim rencilerine ynelik ha-
zrlanm.
C) zne-yklem uyumazl
D) Zannederim, o gen ressamla bir sergi salonunda kar-
D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas
lamtk.
E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas
E) Bana gre, iir sradan kiiler okusunlar diye kaleme
alnmaz.
2. Tiyatromuzun gelimemesinin nedenlerinden biri de yerli
oyuncularmzn sahneye ge kmasndandr.

Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden

hangisiyle giderilir?

A) Tiyatromuzun yerine Tiyatro sz getirilerek Yldzl Soru 1

B) gelimemesinin yerine geri kalmasnn sz getiri-
lerek

C) nedenlerinden biri yerine bir nedeni sz getirilerek Aadaki cmlelerin hangisinde

bir anlatm bozuk-
luu vardr?
D) yerli kelimesi atlarak
A) Proje devlerinin en ksa sre
te tamamlanp tes-
E) kmasndandr yerine kmasdr sz getirilerek lim edilmesi gerekiyor.
B) Yoldaki ukurlar, yamur ya
nca suyla doldu.
3. Hibir zaman gen airleri karamsarla srklemek iste- C) Byk ehirlerde yaamak,
gn getike ikence-
ye dnyor.
medim, aksine onlara umut vermeye altm.
D) ocuklar anlayabilmek iin
hayata onlarn gzn-
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden den bakabilmeliyiz.
hangisiyle giderilir? E) Dar vakitlerden ikyet eden
insanolunu srekli
koturmaca iinde gryoruz.
A) Hibir yerine her sfat getirilerek

B) gen kelimesi atlarak

3
C) aksine kelimesi atlarak

D) onlara kelimesinden sonra her zaman sz getirilerek

6. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
E) onlara zamiri atlarak vardr?

A) Eskiden kltr ve sanat yaam daha canlyd.

4. (I) Basnn edebiyata ilgi gstermediini dnyorum. (II)
Eskiden neredeyse hemen her gn bir hikye yaymlard B) Edebiyatn gelimesiyle kltrn gelimesi arasnda
gazeteler. (III) Bugn gazetelerde edeb hikye yok. (IV) ilgi vardr.
Bu da okuyucunun edebiyata ilgi duymamasndan kay-
C) Fazla kltre deer verirsek geleceimiz farkl olur.
naklanmyor. (V) Gazeteler artk edebiyat altrmyor.
D) Ahmet Haim gibi sanat adamlarn bile dnyaya tan-
Bu parada numaralanm cmlelerin hangisinde an-

9
tamadk.
latm bozukluu vardr?
E) Tanpnar gibi sanat ustalarnn unutulacan sanm-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. yorum.
 LARI
ANLATIM BOZUKLUKlar
KONU
TEST 1 Anlamla lgili Anlatm Bozukluk

7. Bu kriz devam ederse ekonomik durumumuz kesinlikle 10. Geliigzel dostlaryla konuanlar, onlar yakn bir dnem-
bozulacak gibi. de kaybedeceklerinin bilincinde olmaldr.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
kilerden hangisidir? kilerden hangisidir?

A) E anlaml kelimelerin bir arada kullanlmas A) Nesneyi gereksiz kullanmak

B) Bir kelimenin yanl yerde kullanlmas B) Anlamca elien szleri bir arada kullanmak

C) Dolayl tmle eksiklii C) Bir sz yanl yerde kullanmak

D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas D) Bir kelimeyi anlamna uygun kullanmamak

E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas E) Tamlayan taks kullanmamak

8. Sait Faikin yazd ykleri arasnda en ok Son Kular

I II III IV 11. (I) Toplumumuzun dnyle bugn arasnda gidip geliyo-
rum. (II) Dnn konukseverlii elbette gzeldi. (III) Ama
beendiimi size sylemitim.
bugnn ll ilikilerini dnn iliki tarzndan iyi buluyo-
V rum. (IV) Dnn insan, yeni karlat bir kiiyle bir an
bile beklemeden derhal samimi oluverirdi. (V) Oysa bug-
Bu cmledeki anlatm bozukluu, numaralanm keli-
nn insan samimi olaca kiiyi zenle seiyor.
melerden hangisinin atlmas ile giderilir?
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. gereksiz kelime kullanlmtr?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
4
9. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
u vardr?

A) Uzun soluklu bir tr olan romann yazlp kaleme aln- 12. Ocak aynda souklar dtke kmr tketimi artyor ve
mas ok zaman alyor. hava kirleniyor.

B) Her ykc, yazd ykye kendi hayatndan bir ey- Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
ler katyor. gisinden kaynaklanmaktadr?

C) Romanclar, toplumsal sorunlara ilgi duyduka sosyal A) zne-yklem uyumsuzluundan

yn gl olan eserler yazyor.
B) zne eksikliinden
D) Sinema, senaryo konusunda romanclarn birikimin-
C) Bir szn yanl yerde kullanlmasndan
den yararlanyor.
nite

D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamasndan

E) ykcler, yknn roman iin bir basamak kabul
edilmesine itiraz ediyor. E) Dolayl tmle eksikliinden
 ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Anlamla lgili Anlatm Bozukluklar 1 TEST

13. Sk sk grdm stanbulda yaz ustalar arasnda Oktay 16. Bu oyuncu, muhtemelen daha nce profesyonel bir kulp-
Rfat da vard. te asla oynamam.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
kilerden hangisidir? kilerden hangisidir?

A) Bir szn gereksiz kullanlmas A) E anlaml szlerin bir arada kullanlmas

B) Bir szn yanl yerde kullanlmas B) Bir szn yanl yerde kullanlmas

C) at uyumsuzluu C) Dolayl tmle eksiklii

D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas

14. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime anla-

mna uygun kullanlmamtr?

A) ocuumuzun niversiteyi kazanmasndan baka bir

17. Nurettin Topuyu anmsamak iin bir araya geldiimiz TO
endiemiz yoktur.
Meclis Salonunda pek ok eski dostumla karlatm.
B) Ekonomik durumumuzun dzelmesi iin daha ok a-
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden
lmak zorundaydk.
hangisinin anlamna uygun kullanlmamasndan kay-
C) Program ilerledike almamzn eksiklikleri bir bir or- naklanmaktadr?
taya kyordu.
A) anmsamak
D) Genleri, yeteneklerine uygun mesleklere ynlendir-
B) iin
mek gerekir.
C) bir araya geldiimiz
E) Okumak istediimiz blm belirlerken bir uzmana da-
nmalyz. D) pek ok

E) karlatm

5
15. Derli toplu evlerinde bir ke kalmam, eyalar st ste
atlm, kitaplar raflara rastgele ylmt.

Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han- 18. En bata tiyatro ilk srada olmak zere niversite yllarm-
gisiyle giderilir? da neredeyse btn sanat dallaryla ilgilendim.
A) Derli toplu ikilemesiyle evlerinde kelimesinin yerleri Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
deitirilerek kilerden hangisidir?
B) bir ke sz atlarak A) Bir szn gereksiz kullanlmas
C) atlm fiiline -lar eki eklenerek B) Bir szn yanl yerde kullanlmas
D) raflara kelimesi atlarak C) Bir ekin gereksiz kullanlmas

9 E) raflara kelimesi ile rastgele kelimesinin yerleri deiti-

rilerek

D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas

 RETEN
LARI
ANLATIM BOZUKLUKkluk
TEST 2 lar
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozu

1. Aadaki cmlelerin hangisinde zne-yklem uyumazlndan

kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr?
znede birinci oul kii varsa yklem
A) Sen ve ben, hafta sonunda resim sergisine gidelim.
birinci oul kiiyle ekimlenir.
B) Biz ve gen ykcler bu konularda farkl dnyorlar.

C) Onlar, sizden daha nemli bir proje izmilerdi.

D) Benle kk kardeim, her gn babamn i yerine gidiyorduk.

E) Sizle onlar arasnda ayrm yapmamz sz konusu olamaz.

2. Edebiyat retmenimize telefonla ulatk ve yemee davet ettik.

Verilen cmlede edebiyat retme-
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aadakilerden hangi-
nimize sz davet ettik yklemine
sidir?
uymuyor. Bu uyumsuzluu gidermek iin
ve balacndan sonra onu kelimesi A) zne eksiklii
getirilmelidir.
B) Yklem eksiklii

C) Dolayl tmle eksiklii

D) Tamlama yanl

E) Nesne eksiklii

Bir cmlede znenin belirsiz olmas ve

sral-bal cmlelerde ortak bir genin
btn yklemlere balanamamas
3. I. Valinin bir yakn hastalandndan bugn vilayete gelmedi.

anlatm bozukluuna neden olur. II. Nurullah Ata tanm ve pek ok konuda etkilenmiti.

III. lk kitabm ktnda ocuklar gibi sevinmitim.

IV. Kapda bekleyen herkese ay ikram etmilerdi.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde anlatm bozuklu-
u vardr?
6
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.

D) II. ve IV. E) III. ve IV.

4. Aadaki cmlelerin hangisinde tamlama yanlndan kaynaklanan

Bir adla bir sfat ortak bir tamlanana bir anlatm bozukluu vardr?
balamak anlatm bozukluuna yol aar.
A) Yazarlar dikkatlice dinledik ve birok konuyla ilgili sorular ynelttik.

B) Esandal ykde ok baarl, romanda pek baarl bulmuyorum.

C) Yaama deiik ynlerden bakmasn bilmek zorundayz.

nite

D) Sorunlarmz, ekonomi ve siyasi nedenlerle gn getike byyordu.

E) yklerini bu lde temiz bir Trkeyle yazmas byk bir baardr.

 ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozukluk
lar 2 TEST

1. Orhan Kemalin yklerini beenseydim bu antolojide 5. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
daha ok yer ayrrdm. vardr?

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- A) ok nemli bir konuya deinmiti.

kilerden hangisidir?
B) Bir grup gen, seni kapda bekliyorlar.
A) zne eksiklii B) Yklem eksiklii
C) Muhabir, birok olay yanl aktarm.
C) Dolayl tmle eksiklii D) Tamlama yanl
D) Elektrik kesildiinden devimi yapamadm.
E) Nesne eksiklii
E) Bakalarnn glgesinde yaamaya almt.

2. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu

vardr?

A) Romanlarnn dili olduka ar, hikyelerinin dili de ok

anlalr deildi.

B) Kuann en baarl romancs olarak edebiyat tarihi-

ne geti.

C) Baz romanlarnda kendi anlarn ve dostlarnn haya-

tn anlatm.
Yldzl Soru 2
D) Kuann airleri Batya ynelirken o, divan iirine
balanmt. Aadaki cmlelerin hangisinde
bir anlatm bozuk-
E) Her romann, yazld aa ayna tutmas gerektiine luu vardr?

inanyordu. A) Deirmenden alnan budayla

r, kamyona kadar
iiler tarafndan tand.

3. Tanzimatn ilk kua Batya hayrand ama Dou klt- B) Sanat, son romannda okur
a, anlatm ve dilsel
rnden kopamyorlard. adan yenilikler sunuyor.
C) Tketicilerin, rnlerin son
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- kullanm tarihine ok
dikkat etmesi gerekiyor.
kilerden hangisidir?
D) Salkl yaamn yolu, sal
kl beslenmekten ge-
A) zne-yklem uyumsuzluu er.
E) Taraftarlar, stad gmbr gm
B) Balacn yanl kullanlmas br inletiyordu.

C) Dolayl tmle eksiklii

7
D) Tamlama yanl

E) Bir kelimenin gereksiz kullanlmas

4. (I) Ben de uzun sre gelenee balandm. (II) Gelene- 6. Macera ve polisiye romanlar da yazmak istiyordum.

in, airin yeteneine zarar verdiini zamanla fark ettim. Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
(III) Bugn gelenee dman deilim ama eskisi kadar da kilerden hangisidir?
nemsemiyorum. (IV) Baz iirlerimde divan iirinden izler
A) Yklem eksiklii
vardr elbette. (V) Ancak eskiden olduu gibi, gazel yaz-
maya kalkmyorum. B) Nesne eksiklii

Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde C) Dolayl tmle eksiklii

9
anlatm bozukluu vardr?
D) zne-yklem uyumsuzluu

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. E) Tamlama yanl

 LARI
ANLATIM BOZUKLUKkluk
KONU
TEST 2 lar
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozu

7. I. Gece boyunca gsteri ve iki mzik program dinle- 10. Yeni eitim program, velilere nemli sorumluluklar ykle-
dik. mekte; eitim srecinin her aamasna katmaktadr.

II. yky iir kadar kkl bir tr kabul ediyorum.
III. Mimarlarn iir okumalarnda yarar vardr.
IV. Ortak ynleriniz ok, amacnz ayn deildir.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde an-
latm bozukluu vardr?
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden
hangisiyle giderilir?
A) program yerine sistemi kelimesi getirilerek
B) velilere yerine renci velilerine sz getirilerek
C) yklemekte yerine vermekte kelimesi getirilerek

A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV. D) Noktal virglden sonra onlar nesnesi getirilerek

D) II. ve IV. E) III. ve IV. E) srecinin yerine etkinliinin kelimesi getirilerek

11. Yazarn ykleri gzden geirdikten sonra bir daha ya-

8. (I) Bir trde r amak gzeldir. (II) Ama r gelitirmek
daha nemlidir. (III) Yaznmzda yk rn Uaklgil
amad. (IV) Ahmet Mithat, Emin Nihat, Nabizade Nazm
ondan nce yazdlar bu dalda. (V) Ne var ki hibiri, ykc
olarak tannmad, adn baka dallarda duyurdu. okutulmaldr.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
anlatm bozukluu vardr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I II
ymlanmal ve zellikle ilkretim andaki rencilere
III IV
V
Bu cmledeki anlatm bozukluu numaralanm keli-
melerden hangisinde bir deiiklik yaplarak giderile-
bilir?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8
9. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
u yoktur?
12. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
A) Gen airler, geleneksel iirimizi ya ok az ya da hi
u vardr?
bilmiyorlar.
A) Birok yazarlarmz, dncelerinden dolay yarglan-
B) Trkenin gnmzdeki bulunduu durumu anlatmak
dlar.
istiyordu.
B) Toplumcu yazarlarn kitaplar daha ok okuyucu buluyor.
C) Bat iirini renmi ama yeteri kadar yararlanm sa-
ylmazd. C) Her lkenin kendisine zg kltrel koullar vardr.

D) Herkes, Necati Cumaly byk bir airlerden biri san- D) Avrupada sanata duyulan ilginin arttna inanmak is-
yorlard. temiyorum.
nite

E) mer Seyfettinin btn yk kitaplarn rencilerime E) Bilgi ve becerimizi artrmak iin farkl etkinliklere katl-
datacaktm. malyz.
 ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozukluk
lar 2 TEST

13. Proje gelitirme srecimiz uzun, karmak ve zorlu ama 16. Romann kahraman ylesine canl anlatlm ki roman
skc deildir. okuyanlar, zamansz lmesine zlm hatta alamlar.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
kilerden hangisidir? kilerden hangisidir?

A) Nesne eksiklii A) Tamlayan eksiklii

B) Ek eylem eksiklii B) Ek eylem eksiklii

C) Dolayl tmle eksiklii C) Dolayl tmle eksiklii

D) zne-yklem uyumsuzluu D) zne-yklem uyumsuzluu

E) Tamlama yanl E) Nesne eksiklii

17. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu

14. Kltr merkezindeki verilen konferansa nl bilim adamla-
vardr?
rmzdan Fuat Sezgin de katld.
A) Bakann basn toplantsna ge geldii eletirilere ne-
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden
den oldu.
hangisiyle giderilir?
B) Her muhabirin elinde byk bir fotoraf makinesi var-
A) -ki eki atlarak
d.
B) verilen yerine yaplan getirilerek
C) lk soruyu, ie yeni balam, gen bir muhabir sormutu.
C) nl yerine tannm kelimesi getirilerek
D) Tarm politikas konusunda aramzda gr birlii yoktu.
D) de balac atlarak
E) Sanayi tesislerinin tarm alanlarna kurulmasn eletir-
E) katld yerine katldlar getirilerek mitim.

15. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu

yoktur?
18. Sanatnn anlattklar her gn grdklerimize, dili ise ko-
nutuumuz dilden uzak olmamaldr.
A) Eseri hem toplumsal kar hem estetik bakmdan ince-
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
ledik.
kilerden hangisidir?
B) Mimarlar ok titiz altklarn hepimiz biliyoruz.
A) Nesne eksiklii
C) Topluluk karsnda konumasn bilmeyen politikac
B) Yklem eksiklii
olamaz.
C) Dolayl tmle eksiklii

9
D) Gazeteciler, titiz deildir; hata yapacaklarndan eminim.
D) zne-yklem uyumsuzluu
E) Kltr ve sanat etkinliklerini btn kasabalara ulatr-
mak gerekir. E) Tamlama yanl
 LARI
ANLATIM BOZUKLUKkluk
KONU
TEST 3 lar
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozu

1. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu- 4. Akranlaryla oyunlar oynayan ve seven ocuklarn bilinal-
u vardr? tnda evrelerine kar hogrl olma anlay geliir.

A) nsanlarda grev ve sorumluluk bilinci olmaldr.
B) Arkadalaryla birlikteyken yall onu kederlendirdi.
C) Yemein tad biraz ac gibi geldi bana.
D) Gideli iki gn oldu ama hl dnmedi.
E) Hibiri hatay kabul etmiyor, bakalarn suluyorlard.
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadaki deiiklik-
lerin hangisiyle giderilebilir?
A) Akranlaryla szc yerine Yatlaryla szc
getirilerek
B) Oynayan ocuklarn sz yerine oynayanlarn sz-
c getirilerek

C) evrelerine kar sz cmleden karlarak

D) Seven szcnden nce onlar szc getirilerek

E) Oluur szc yerine meydana kar sz getirilerek

2. Arkadamz, stanbula sadece iki kez; yurt dna ise

5. Aadaki cmlelerin hangisinde ek eylem eksikliin-
adm bile atmamt.
den kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr?
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
A) Hava olduka scak ama bunaltc deildi.
kilerden hangisidir?
B) Bu tr iletmeler kaliteden taviz vermez.
A) Tamlayan eksiklii
C) Biraz skntl grnyorsunuz son haftalarda.
B) zne-yklem uyumsuzluu
D) Haftalardr ilerini bitirmeye urayordu.
C) Yklem eksiklii
E) Bir eseri dier eserlerden ayran en nemli zelliktir
D) Dolayl tmle eksiklii
zgnlk.
E) Nesne eksiklii

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
10 6. I. Bir gn mutlaka seninle karlaabiliriz.

II. Otobsten bu saatte ineceini bilmiyorduk.

III. Kasasndaki olan parasyla yatrm yapmay planlyor.

IV. Hibir yaptm iyilii dile getirmeyin.

3. Aadakilerin hangisinde bir anlatm bozukluu var- Numaralanm cmlelerde aadakilerden hangisiyle
dr? ilgili bir anlatm bozukluu yoktur?

A) Son romannz inceleme frsat bulamadm. A) Zamir eksikliinden kaynaklanan anlam belirsizlii

B) Kar yanca tm yollar kapand, eitim durdu. B) Anlamca elien ifadelerin bir arada kullanlmas

C) Kalemin mrekkebi bitmi, artk yazmyor. C) Yanl szck kullanlmas

nite

D) Bahar gelince her yer ieklerle doldu. D) Gereksiz fiilimsi kullanlmas

E) Etraf bir mddet izledikten sonra konumaya balad. E) Szcn yanl yerde kullanlmas
 ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozukluk
lar 3 TEST

7. Aadakilerin hangisinde anlatm bozukluu vardr? 10. Aadakilerin hangisinde bir anlatm bozukluu yok-
tur?
A) Bireylerin davranlar, iinde yaadklar ortama gre
ekillenir. A) Karsa tanal hemen hemen tam iki yl oldu.

B) Birlikte olduumuz o mutlu gnleri zlerek hatrladm. B) Elenmeyi de almay da seviyormu.

C) Vaktimiz olmad iin faturalar yatramadk. C) Para, yetkililere verilerek gerekli belgeleri aldk.

D) Bu ayakkablar geen yl almtk. D) Kt bir felaketle kar karya kaldmz anlamtk.

E) Matematik sorularn sen, fizik sorularn ben zeyim. E) Sokaklar ve caddeler dar fakat kirli deildi.

8. Aadakilerin hangisinde anlatm bozukluu vardr?

Yldzl Soru 3
A) rencilerini sever, krmak istemezdi.

B) Son gnlerde hava scakl srekli artyor. Aadaki cmlelerin hangisinde

bir anlatm bozuk-
luu vardr?
C) Szleri, bir rzgr gibi arpyordu.
A) Ekonomik krizin ardndan o iini
, ben de evimi kay-
D) Sizi uyaracak biri her zaman bulunmayabilir. bettim.
B) Sorumluluk sahibi bir renci
E) Olanlara inanamad ve bir an nce unutmaya alt. olduundan notlar
olduka yksekti.
C) Tm olanlar renmi, saki
nliimi korumaya a-
lmtm.
D) Resim, boyutlu alglamay
ve grmeyi salayan
bir sanat daldr.
E) Yalanmak, insann iindeki
deiim isteini kay-
betmesidir.

11
11. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
9. Kimse, gen airlere deer vermiyor; onlar iirin ilk basa-
yoktur?
manda gryor.
A) Onlar zamannda durdurmasaydk imdi byk skn-
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden
tlar yaardk.
hangisiyle giderilir?
B) Bayramda mesaj atmasn getim, gelip elimi bile p-
A) Kimse yerine herkes znesi getirilerek
medi.
B) gen kelimesi atlarak
C) Gemite yaadm anlar, zaman zaman hatrma
C) onlar nesnesi atlarak geliyor.

D) onlar nesnesinden nce uygun bir zne getirilerek D) Okula yeni retmenler alarak retmen kadrosu ge-

9
niletildi.
E) basamanda yerine aamasnda kelimesi getirile-
rek E) Gnn ilk klaryla birlikte tabiat canlanmaya bal-
yorlar.
 LARI
ANLATIM BOZUKLUKkluk
KONU
TEST 3 lar
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozu

12. Aadakilerin hangisinde bir anlatm bozukluu var- 15. Adamlardan biri, Kemale bir ey gsterdi ve sonra alp
dr? gtrd.

A) Kursun ertelenmesi iin dileke vermiler.
B) Dzenli alarak bunu da halledebilirsin.
C) Kitaplarn sever ve hi kyamazd.
D) Onunla ara sra buluur, yemek yeriz.
E) nsanlarn dertlerini dert edinmi kendine.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun zdei aada-
kilerin hangisinde vardr?
A) Ankaraya gitmeden ya da gittikten sonra anneni ara.
B) Grenler Bursaya hayranlk duyar, ok severlerdi.
C) alkan bir adam olduunu hemen ele vermiti.
D) Her eyin ok gzel olmasn istemek su deildir.

E) Dn gece konuurken grd ryay anlatt.

13. Duygularm bilmeni deil, deer vermeni istiyorum.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- 16. Erken yatnca sabahn ilk klaryla uyanma, dar kma,
kilerden hangisidir? temiz havay soluma isteimiz artmaya; spor ve egzersiz
yapmaya balarz.
A) Nesne eksiklii
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadaki deiiklik-
B) Eylemsi eksiklii
lerden hangisiyle giderilebilir?
C) Tamlayan eksiklii
A) yatnca yerine yattnda szc getirilerek
D) Kii zamiri eksiklii
B) isteimiz yerine isteklerimiz szc getirilerek
E) Dolayl tmle eksiklii
C) artmaya yerine artar szc getirilerek

D) uyanma yerine uyanr szcn getirilerek

E) balarz yerine balanr szc getirilerek

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

12

14. I. Emein kymetini, deerini bilen insanlardr onlar.

II. Hobilerim arasnda televizyon ve roman okumak vard.

17. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
III. Yetkiliye henz ulaamadk, tekrar arayalm. u vardr?

IV. Duraa koarak geldi ama otobse yetiemedi. A) Kimse bizi dinlemiyor, kendi bildiini anlatyor.

V. ok hzl konutuunuz iin ne dediinizi anlayama- B) ocuklara deer verir, hep hediyeler alrd.
dm.
C) Sokan her tarafn buram buram iek kokusu sar-
Numaralanm cmlelerin hangilerinde anlatm bo- mt.
zukluu yoktur?
D) Herkes elindekiyle yetinmeyi, ona sahip kmay -
nite

A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. renmeli.

D) III. ve IV. E) IV. ve V. E) Aitlik duygusu, bireye gven ve huzur veriyor.

 ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozukluk
lar 4 TEST

1. Herkesin kendine gre ii gc var, bizimle ilginecek vakti 4. ocuun st ba kirlenmi ve iyice yorulmutu.
yok.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadaki deiiklik- kilerden hangisidir?
lerin hangisiyle giderilebilir?
A) Nesne eksiklii
A) Kendine gre yerine kendince getirilerek
B) Tamlama yanll
B) Bizimle szcnden nce kimsenin getirilerek
C) zne eksiklii
C) lgilenecek szcnden sonra virgl getirilerek
D) Yanl ek kullanlmas
D) Bizimle szc cmleden atlarak
E) Gereksiz szck kullanlmas
E) i gc sznden sonra de balac getirilerek

2. I. Merdivenlerden aa ve yukar karken dikkatli ol-

malsn.

II. zel ve devlet liseleri, eitimin yenilemesi fikrini des-

tekliyorlar.
Yldzl Soru 4
III. Adamn nce kendini, sonra kocasn ldrd syle-
niyor. Aadaki cmlelerin hangisinde
anlatm bozuklu-
IV. Yl sonu tatilimizi dnerek hazrlklarmz hzlandr- u vardr?
dk bugnlerde. A) Kutlanmas gereken ben dei
l, gen ler.
V. Gen yazara ok nem veriliyor, ona gerekli olanaklar B) ledii sularn cezasn eki
yor imdi.
salanyordu.
C) Yalann az da ou da birdi
r.
Numaralanm cmlelerin hangisinde bir anlatm bo- D) Btn gece alt, ok yoru
lmu olmal.
zukluu yoktur?
E) Sohbetimize bahede deva
m etmeyi kararlatr-
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. dk.

13
3. I. evre kirliliinin sebeplerinden biri de orman alanlarn
azlndandr.

II. Bu yrede insanlar, ticaret ve hayvanclkla geimini

5. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
salar.
u vardr?
III. Sokak aralarna dalan iportaclar ortadan kayboldular.
A) Sanat, iirin iyisi imein grkemine benzer, diyor.
IV. yi bir yazar olacana inanyor, herkese de sylyordu.
B) Garip airleri ok tannsa da dier airler gibi sayg
V. ok dolamaktan ayaklarma kara sular indi bugn. duyulmuyor.

Numaralanm cmlelerin hangilerinde bir anlatm bo- C) Bana da iirle ilgili ksack bir mektup gndermitiniz.
zukluu vardr?

9
D) iirimizdeki btn akmlar hakknda bilgi sahibiydi.
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. E) air, gelenekten kopmadka onun iirinde byk ye-
D) III. ve V. E) IV. ve V. nilikler grlmez.
 LARI
ANLATIM BOZUKLUKkluk
KONU
TEST 4 lar
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozu

6. Aadakilerin hangisinde kii zamiri eksikliinden 8. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr? u yoktur?

A) Kaza geirdiini duyunca gerekten ok zldm. A) Babasn herkesten ok sever, ou kez birlikte gezerdi.

B) ltm bitim, yaptmz ilerin bize faydasnn olma- B) Birimiz gidecek, olay yerinde aratracakt.
dna karar verdim.
C) Biri ok akll, dieri ise hi akll deildi.
C) evresindeki insanlarn nasihatlerine ramen o hep
D) Kimse onunla ilgilenmemi, yardm etmemi.
kendi bildiini okur.
E) Yarmaclar koarak geldiler ve hepsi yerini aldlar.
D) Sivasn kuzeyindeki dalara kasm aynda mevsimin
ilk kar der.

E) Pencereye doru ilerleyerek sylenenleri duymamaya

alt.

9. Yazarn evre konusunda bir makale yazmamsa da

onun evreyle ilgili ne dndn biliyoruz.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-

kilerden hangisidir?

A) zne eksiklii

B) Yanl eylemsi kullanmak

C) Gereksiz bala kullanmak

D) Dolayl tmle eksiklii

E) Tamlayan taksn gereksiz kullanmak

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
14

7. Aadakilerin hangisinde bir anlatm bozukluu var- 10. Kazan Trkleriyle ilgili sizin aratrma yapman beni ve di-
dr? er Kazan Trklerini sevindirir.

A) Davetlilerin ihtiyalar giderilerek yola ktlar. Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
gisinden kaynaklanmaktadr?
B) Hattatlk zevkli uratr ama emek ister.
A) Balacn gereksiz kullanlmasndan
C) Kitab ok ilgi ekici bulduunu ve herkese tavsiye
edeceini syledi. B) Nesne eksikliinden

D) ocukluumdan beri oturduumuz bu evden dn ta- C) Kii zamirinin gereksiz kullanlmasndan

ndk.
nite

D) zne eksikliinden
E) Anlatlanlar dikkatlice dinliyor, not ediyorum. E) Dolayl tmle eksikliinden

11. Bir metinde dil gelerinin (ek, kelime ve kelime gruplar)
dil bilgisi kurallarna uyularak yan yana getirilmesine ba-
laklk ad verilir. Balaklk ge eksikliinden kaynakla-
nan anlatm bozukluunu engeller.
Aadaki cmlelerden hangisinde ge eksikliinden
kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr?
A) Av yasann kalkmasyla balklar demir ald limandan.
B) Topraktan atlayan ayaklarn ileriye uzatt, bir iki dam-
la su serpti biraz rahatlasn diye.
C) Kimsesizlerin kimsesi olmaya gelmiti bu ssz yere
yal adam.
D) Bu yerde henz insan aya dememi topraklar var
hl.
E) air son kitabyla yine okurlarn bylemeyi baar-
mt.
12. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-
u vardr?
A) Bayat ve bayat olmayan ekmekleri ayn poet iinde
bekletmeyin.
B) O gnden sonra daha dikkatli adm atyor bu yollarda.
C) Bir iki iyi ey yazdn m tm eletirmenler seni diline
dolar.
D) Trafie kapal bu cadde olduka sakindir.
E) Bunlar sana ikide bir hatrlatmaktan dilimde ty bitti.
13. Di hekimi bizi gereinden ok bekletmesi programmzn
aksamasna yol at.
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden
hangisiyle giderilir?
A) bizi nesnesi atlarak
B) gereinden kelimesi atlarak
C) bekletmesi yerine bekleterek fiilimsisi getirilerek
9
D) aksamasna yerine gecikmesine kelimesi getirilerek
E) yol at yerine neden oldu sz getirilerek
ANLATIM BOZUKLUKLARI KONU
Dil Bilgisiyle lgili Anlatm Bozukluk
lar 4 TEST
14. Aadaki cmlelerin hangisinde zne-yklem uyum-
suzluundan kaynaklanan bir anlatm bozukluu yok-
tur?
A) Okul inaat yl iinde bitecek ve okul eitim ve -
retime balayacak.
B) Bu sunumu renci hazrlam, Trke zmresinin
oluturduu bir komisyonca incelenmi.
C) iek hastalndan korunmak amacyla alt milyonun
zerinde ocuk alandlar.
D) Sempozyumun organizasyonunu biz yaptk, olduka
yararl oldu.
E) Zayflamak isteyenler, yal besinleri az, proteinli be-
sinleri ise hi yememelidir.
15. Aadaki cmlelerin hangisinde dolayl tmle eksik-
liinden kaynaklanan bir anlatm bozukluu sz konu-
sudur?
A) Sana yardm eden, buralara gelmene yardmc olan
oydu.
B) Yurdumun insan bo durmaz, gece gndz demeden
alr.
C) Benimle konutuunuz, dncelerinizi hi gizleme-
den anlattnz iin teekkr ederim.
D) nsanlar yava yava onun gerek yzn grmeye
balyordu.
E) Yzlerce futbolsever onlarn gol atabilmesi iin dua
15
ediyordu tek bir azdan.
16. Namk Kemalin nclk ettii Bat etkisinde gelien Trk
edebiyatn ok iyi aratrdm ve grdm ki Fransz edebi-
yatndan ok etkilenmi.
Bu cmledeki anlatm bozukluu, aadaki gelerden
hangisinin eksikliinden kaynaklanmaktadr?
A) zne B) Nesne
C) Dolayl tmle D) Yklem
E) Zarf tmleci
17.
fasikl
K L A RI
OZUK LU
I M B
ANLAT
estleri
nite T
 ANLATIM BOZUKLUKLARI
NTE
TEST 1
1. I. Gazetenin yeni yayn ynetmeniyle daha nce birka 4. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
kez tanmtk.(Yanl kelime kullanmak) yoktur?

II. Trafiin youn olmasndan dolay evden ge kanlar,
o gn ie yetiemedi. (Sz diziminin yanl olmas)
III. mknlarmz dostlarmzla ortak paylamaya nem
veriyoruz. (Gereksiz kelime kullanmak)
IV. Trafik kazasnda mdr yardmcsnn ei de yaralan-
m ve o gn okula gelmemiti. ( Nesne eksiklii)
V. Tevfik Fikretin iirlerini aratrdnz ve alntlar yap-
tnz biliyorum. (Dolayl tmle eksiklii)
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangisinde anla-
tm bozukluunun nedeni yanl verilmitir?
A) ocuk lmlerindeki ilerleme ne yazk ki durdurulamyor.
B) stanbuldan gelen yaknlarmz istasyonda karla-
mtk.
C) Kaptann yardmcs ar davrandndan ktce azar-
lad.
D) Yolculardan biri yal ama bakalarna yk olacak biri
deildi.
D) Her biri, deneyimli bir gezgindi; rehber tutmak iste-
mezdi.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

2. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-

5. Ana snf andaki ocuklar karlksz bata bulun-
u vardr?
maya altrmalyz.
A) Bu dizinin ilk blm daha ok beenilmi.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
B) Bu okulda retim gren herkes ok baarl. kilerden hangisidir?

C) Kays ihracat yldan yla artyormu. A) Tamlayan eksiklii

D) Konan nnde iki fayton ve bir taksi duruyordu. B) Bir kelimeyi yanl yerde kullanmak

E) Vapurun ne zaman kalkacan bilmiyorduk. C) Bir kelimeyi gereksiz kullanmak

D) lgi ekini gereksiz kullanmak

TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 E) Nesne eksiklii

2 3. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu

yoktur?

A) kide bir buraya sk sk gelir, arkadalarn bize ikyet

ederdi.

B) Gazetecilerin yzne bakmaz, brosundan ieri al-
mazd.
C) Bu ihmal, binann kmesine hatta zarar grmesine
yol aabilir.
D) Yazarn kitaplar tutulsayd bir gazetede kendisine
ke bulurdu.
E) Makaleleri derledim, okudum, Trkeye evirdim ve
6. (I) Trenle Ktahyaya doru gidiyorduk. (II) Bir yaknm-
zn yemin trenine katlacaktk. (III) Ne var ki kk bir
istasyonda trenimiz bozuldu. (IV) Yaknmz kimsenin ken-
disi iin gelmediini, onu o asker yuvasnda unuttuunu
dnm. (V) Oysa biz, o kk istasyonda bir an nce
kiralk bir araba bulup yola kma derdindeydik.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde
nite

anlatm bozukluu vardr?

size getirdim.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
 ANLATIM BOZUKLUKLARI NTE
1 TEST

7. ocukluun neden olduu bir saflkla konumaya bala- 10. Birka eletirmen, onun hakknda aalayc yazlar kale-
m; ailesinin ne kadar sakl srr varsa hepsini orackta me almlard.
I II III IV
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
art arda sylemiti.
gisinden kaynaklanmaktadr?
V
A) zne eksikliinden
Bu cmledeki numaralanm kelimelerden hangisi ge-
reksiz kullanlmtr? B) Nesne eksikliinden

C) Dolayl tmle eksikliinden

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
D) zne-yklem uyumsuzluundan

E) Gereksiz kelime kullanmaktan

11. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu

yoktur?
8. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
yoktur? A) Snav salonundaki saatinde hazr bulunan herkesin
snav geerli kabul edilecek.
A) ok ama planl almayan renciler de snav kay-
beder. B) Umutsuzluun kara penesinden hibirimiz kurtula-
madk ve kapmza kilit vurduk.
B) Giri belgesi elime gemedii iin KPSS snavna gir-
mek istemedim. C) Kymzn kn amurlu, yazn tozlu yolunun asfalt-
lanmas iin valiye gittik.
C) Bir grup memur, maa zammnn dk olmasn pro-
testo ettiler. D) Sizin drstlnzden kuku duymadmz iin ye-
rel seimlerde destekledik.
D) Dedem, paramz ucuzladka ceplerimiz bo yere ii-
yor, derdi. E) Kazadan sonra yrek paralayan atlarn sesleri du-
yulmularsa da karlk grmemi.
E) Babam, bize ekmein karneyle alnd gnlerle ilgili
anlar anlatt.

12. I. Karacier hastalarnn sigara imemesi gerektiini

3
zannederim siz de biliyor olmalsnz.

II. Sigara ien herkesin sk sk doktorlara gittiklerini size

de sylemilerdir.

9. Posta memuruyla kapda karlatk, birka zarf verdik. III. Sigara paketinizi yakacak ve artk bir daha o kstl bt-
enizden ona para ayrmayacaksnz.
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
gisinden kaynaklanmaktadr? IV. Sizi sigaraya altranlarn iyilik yapmadklarnn far-
knda olmalydnz.
A) zne eksikliinden
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde ge-
B) Nesne eksikliinden
reksiz kelime kullanmaktan kaynaklanan bir anlatm
C) Dolayl tmle eksikliinden bozukluu vardr?

D) zne-yklem uyumsuzluundan

E) Gereksiz kelime kullanmaktan

A) I. ve II.

B) I. ve III.

D) II. ve IV.
C) I. ve IV.

E) III. ve IV.
 ANLATIM BOZUKLUKLARI
NTE
TEST 1
13. Matbaa mdr ie gelmedii bir gn matbaada ok say- 16. Romannzn tashihinin tamamlayp en ge bir ay iinde
da korsan kitap baslmt. matbaaya gnderilmesine karar verdik.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden

kilerden hangisidir? hangisiyle giderilir?

A) Tamlayan taks eksiklii A) romannzn yerine romannz getirilerek

B) at uyumsuzluu B) tamamlayp yerine tamamlanp getirilerek

C) yelik eki (tamlanan taks) eksiklii C) en ge sz atlarak

D) zne eksiklii D) gnderilmesine yerine gndermesine getirilerek

E) Nesne eksiklii E) karar verdik yerine karar verildi getirilerek

17. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu

14. Birlemi Milletler, yerinden g ettirilen ailelerle ilgili
vardr?
I II III
A) Sen ve senin gibi dnen herkes, mzelere bata
birtakm ekonomik ve siyasi tedbir almay kararlatrd.
bulunmak durumundadr.
IV V
B) Bizimle onlar arasnda bir mutabakatn bulunmadn
Bu cmlede numaralanm kelimelerden hangisinin
herkes biliyordu.
atlmas anlam daralmas ya da anlatm bozukluuna
yol amaz? C) Kimse, szlerimi yanl anlamad ve birok kii beni
destekledi.

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. D) Siz ve onlar, dergimizin daha ok okuyucu bulmas iin
aba gstermelisiniz.

E) Ben de, sizin gibi, kitap sektrnn desteklenmesin-

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM
den yanaym.

4
15. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
vardr?

A) Bu yrede sonbahar mevsimi ne ok scak ne ok so- 18. Bir ylda sadece bir yk kitab ve bir tiyatro oyunu deil,
uk deildir. iki de belgesel film ekmiti.

B) Mays aynda birok aile, elli kilometre uzaklktaki yay- Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
laya tanr. gisiyle giderilir?

C) Burada havalar lk olduunda genler im sahada fut- A) Bir ylda sz atlarak

bol oynarlar.
B) sadece kelimesi atlarak
D) Her ailenin bir ba, bir sebze bahesi ve buday ektii
C) deil yerine yazmakla kalmam sz getirilerek
bir tarlas vardr.
nite

D) deil kelimesi atlarak

E) Hasat dneminde herkes alr, kimse ky kahvesine
uramaz. E) film kelimesi atlarak

1. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
vardr?
A) evre sorunlar konusunda arkadalarmzla karlkl
tartrdk.
B) evrenin ne lde kirlendiini bilmiyoruz.
C) evrenin gelecei konusunda ne iyimser ne ktmser
saylrm.
D) evre kirlilii, gn getike uluslararas bir sorun
hline geliyor.
E) Sanayinin gelitii lkelerde evrenin daha ok kirlen-
dii bilinmektedir.
2. Eitimin nemi konusunda benim sizden farkl bir grte
olmamz sz konusu olamaz.
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
gisiyle giderilir?
A) nemi yerine gerekli olduu sz getirilerek
B) sizden zamiri atlarak
C) bir sfat atlarak
D) olmamz yerine olmam getirilerek
E) olamaz yerine deildir kelimesi getirilerek
3. Dnya zerindeki devletleri buluup anlamadka nkleer
I II III IV
enerjinin barl amalar dnda kullanl-
V
masnn nne geilemez.
Bu cmledeki anlatm bozukluu numaralanm keli-
melerden hangisinin gereksiz kullanlmasndan kay-
9
naklanmaktadr?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
ANLATIM BOZUKLUKLARI NTE
2 TEST
4. Aadaki cmlelerin hangisinde bir deyimin yerinde
kullanlmamasndan kaynaklanan bir anlatm bozuklu-
u vardr?
A) Banda kavak yelleri esen bir gen gibi her eyden
habersiz yayordu.
B) Sabahlar gazetelere bir gz atar, btn haberleri en
ince ayrntsna kadar okurdu.
C) Yreinden taan sevgi dnda kimseye verebilecei
bir eyi yoktu.
D) Azndan kard szler onu ve arkadalarn g
durumda brakt.
E) Onuru krlan bir eski sava gibi fkeli ama bir o ka-
dar da aresizdi.
5. Bilimsel konulara ok dknd ne var ki bilimsel konular-
daki hibir konferans karmazd.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
kilerden hangisidir?
A) Bir kelimenin yanl yerde kullanlmas
B) lgi ekinin gereksiz kullanlmas
C) Yanl bala kullanlmas
D) zne-yklem uyumsuzluu
E) Belgisiz sfatn gereksiz kullanlmas
6. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
yoktur?
A) Arkadamz o gerek d iftiralar duyunca fenalat.
B) Edebiyat retmenimiz yznden edebiyat sevmeye
balamtm.
C) Kitapmz, hibir art ve koulda dn kitap vermeye
yanamazd.
D) Kitaplarn fiyat pahal olduundan birimizin ald ki-
taplar hepimiz okurduk.
E) evremdekilerden etkilenerek doktorluk ve eczacla
ilgi duyuyordum.
 ANLATIM BOZUKLUKLARI
NTE
TEST 2
7. Badaklk, cmledeki szcklerin arasndaki ilikiyi 10. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
dzenleyerek yakn sesli veya yakn anlaml kelimelerin yoktur?
anlamlarnn birbiriyle kartrlmasn ve bundan doacak
A) Parise gitti ve aradan yllar gemesine ramen bir
anlatm bozukluklarn engeller.
daha dnmedi.
Aadaki cmlelerden hangisinde szcn yanl
B) Belediye tiyatrosunda sahneleyen piyesler okulumuz-
anlamda kullanlmasndan kaynaklanan anlatm bo-
da da sahnelenecekti.
zukluu vardr?
C) ok saydaki yurttalarmzn madur olduunu duy-
A) Yaanm deneyimlerden yola karak bu karar ald-
mutuk.
n belirtti.
D) Ne sen ne de kardein sinemada sessiz durmay ba-
B) Gzmdeki akan yalar bir baheyi yeertti, sen gel-
ard.
medin.
E) Burada toplanan herkes, dln size verilmesini istiyor.
C) Kafamda bitmemi bir hikye, gzmde dmemi bir
iki damla gzya var.

D) Birbirine bu kadar yaklak iki binann iinde birbirin-

den olduka uzak insanlar yayor!

E) Ellerini am, hayatn getirdii zorluklar parmak yor-

11. Seni seviyoruz ancak baz konularda gvenmiyoruz.
damyla saymaya alyordu. Aadaki cmlelerin hangisinde bu cmledekiyle
ayn trde bir anlatm bozukluu vardr?
8. I. Snfta dedikodusunun yapldn kendi kulayla du-
A) Enflasyondan korkmuyoruz nk gn getike de-
yup iitmiti.
ceinden eminiz.
II. nce eleyip sk dokuyan ama ok titiz bir retmen
B) Sizi iyi tanyor ve daha nemli bir greve getirmek isti-
olarak bilinirdi.
yoruz.
III. Ders almayan rencileri ne idareye ne de onlarn
C) Ekibiniz, baarl olsa da henz dl hak etmemilerdir.
ailelerine ikyet ederdi.
D) Ziya Gkalpi okudum ve baz konularda yararlandm,
IV. Baz derslerde bize iir okur, Necip Fazl anlatrd.
demitiniz.
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangile-
E) Bu hayvanlara bakmak kolay deildir, evinizde besle-
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11 rinde anlatm bozukluu vardr?
yemezsiniz.
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
6
D) II. ve IV. E) III. ve IV.

9. Birka gn nce byk bir deprem geiren Haitiye ulatk
ve depremin zerinden iki hafta gemesine ramen halkn
skntlarnn hl giderilmediini grdk.
Bu cmledeki anlam belirsizliinin nedeni aadaki-
lerden hangisidir?
A) zne-yklem uyumsuzluu
12. Neredeyse 10 yl sonra Vizontele filmini bir kez daha izle-
I II
mek nasip oldu. Okuldan arkadam beni davet etmeseydi
III
hayatmda imdiye kadar grdm en dokunakl film olan
IV V

B) Bir szn yanl yerde kullanlmas Vizontelenin ardndan bakakalacaktm.

C) Balacn gereksiz kullanlmas Bu cmledeki numaralanm szcklerden hangisi

gereksiz kullanlmtr?
nite

D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) Nesne eksiklii A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 ANLATIM BOZUKLUKLARI NTE
2 TEST

13. Basn toplantsnda baz gazeteciler soru sormasna izin 16. Tiyatronun yeni mdrn kuliste buldu; tiyatrocularn
verilmedi. Meclis gndemindeki yasa tasarsyla ilgili ikyetleri hak-
knda bir sre konutu.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
kilerden hangisidir? Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden
hangisiyle giderilir?
A) Tamlayan taks eksiklii
A) yeni kelimesi atlarak
B) zne-yklem uyumsuzluu
B) buldu yerine grd kelimesi getirilerek
C) Ek eylem eksiklii
C) gndemindeki kelimesi atlarak
D) Dolayl tmle eksiklii
D) hakknda kelimesinden sonra onunla kelimesi geti-
E) Nesne eksiklii
rilerek

E) bir sre kelimesi atlarak

14. Aadaki cmlelerin hangisinde bir anlatm bozuklu-

u vardr?

A) Kaymakamn ile dnda karlanmasna ve yolu ze-

rinde kurban kesilmesi kararlatrld.
17. Mehmet Akif, byk bir vatanseverdi; neden yurt dna
B) Vali yardmcsnn, kendisini bir saattir beklediini biz- kmak zorunda kaldn bilmiyorum.
den duymutu.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
C) l meclis toplantsnda hazr bulunanlar ona yatrmlar- kilerden hangisidir?
la ilgili sorular sordular.
A) Tamlayan eksiklii
D) Ky yollarnn kardan dolay kapanmas, gezimizin ip-
B) zne eksiklii
tal edilmesine neden oldu.
C) Yklem eksiklii
E) Yal bir ye, pamuk retiminin neden azaldnn
aratrlmasn istedi. D) Dolayl tmle eksiklii

E) Nesne eksiklii

7
15. Aadakilerin hangisinde anlatm bozukluu cmle-
ye onu nesnesi getirilerek dzeltilir?

A) Orhan Seyfi Orhonu buldu ve kendilerine katlmasna 18. TOKnin yllardr devam eden bu uygulama sayesinde
ikna etti. yz binlerce vatanda ev sahibi oldu.
B) Faruk Nafize deer veriyor, her ortamda vgyle an- Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
yordu. kilerden hangisidir?
C) Gen yazarlar dllendirip cesaret vermekte yarar A) Tamlayan eksiklii
yok mudur?
B) at uyumsuzluu
D) Edebiyat dergileri az satlmas halkn edebiyata ilgi
C) yelik eki (tamlanan taks) eksiklii

9
duymadn gsterir.
D) zne eksiklii
E) Bu roman akc bir dille yazlm, ok okuyucu bulaca-
n dnyorum. E) Nesne eksiklii
 ANLATIM BOZUKLUKLARI
NTE
TEST 3
1. Hemen nlemlerimizi almalyz, aksi takdirde sorunlar
I II
arttka oaldka yapacak bir ey kalmayacak.
III IV V
Bu cmledeki alt izili szlerden hangisi cmleden
karlrsa cmledeki anlatm bozukluu giderilmi
olur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
2. Kardeimin boyunun, benim boyumdan byk olduunu
syledi.
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadaki deiiklik-
lerin hangisiyle giderilebilir?
A) Kardeimin szcnden nce benim szc ge-
tirilerek
B) Boyumdan szcnden sonra virgl getirilerek
C) Benim szc cmleden karlarak
D) Syledi szcnn yerine dedi szc getirilerek
E) Byk szcnn yerine uzun szc getirilerek
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM 11
8
3. (I) Yahya Kemal, gelenei nemseyen ama tutsak olmayan
bir airdir. (II) Onun iirini divan iirinin taklidi olarak gr-
mek doru deildir. (III) Hangi divan airi, iirlerinde tarih
konular ilemi ki? (IV) stanbulun semtlerini de Yahya
Kemal gibi anlatan bir divan airi yoktur. (V) O hlde Yah-
ya Kemali divan iirini tekrarlayan deil, esinlenen bir air
olarak grmek en dorusudur.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangilerinde
anlatm bozukluu vardr?
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III.
D) III. ve V. E) IV. ve V.
4. Kelimelerin yeni bir anlam ifade etmek iin yan yana ge-
lerek oluturduklar sz gruplarna badaklk denir. Ba-
daklk, cmlelerde birbiriyle elien ifadelerin bir arada
bulunmasn ve bundan doabilecek anlatm bozukluklar-
n engeller.
Aadaki cmlelerin hangisinde elien ifadelerin bir
arada kullanlmasndan kaynaklanan bir anlatm bo-
zukluu vardr?
A) Biz, yzmze kapanan kaplar bir daha almayz.
B) Ynetimin yz vermedii bu insanlar deiik yollarla
ynetimi etkiliyor.
C) Gereklerle kar karya gelmek bizi korkutmamaldr.
D) Bu dergide almaya balayal aa yukar tam drt
yl oldu.
E) almalarmzda bize yardmc olan insanlar ileride
de unutmayacaz.
5. Yakn bir dnemde blgedeki pek ok su kuyusu kuruyun-
ca byk bir nfus kaybna urad.
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-
kilerden hangisidir?
A) zne eksiklii
B) Tamlama yanl
C) Gereksiz kelime kullanmak
D) Dolayl tmle eksiklii
E) Nesne eksiklii
6. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelimenin
atlmas cmlede anlam daralmas ya da anlatm bo-
zukluuna yol amaz?
A) Hibiri, dizi izlemiyor; hepsi, belgesel filmleri tercih edi-
yordu.
B) Sanatlara deer verir, onlar kknde sk sk ar-
lard.
C) Paann eserleri kaybolduu iin bugn kendisinden
sz edilmiyor.
D) Tiyatroculara sahip kar, onlara grev vermeye alrd.
nite
E) Kimse, onu beklememi; herkes, trenin erken bala-
masn istemiti.
 ANLATIM BOZUKLUKLARI NTE
3 TEST

7. Beenmediimiz yiyecekleri bulamayan dnyada milyon- 10. Ani bir srprizle karlamamak iin daha ok tedbir alma-
larca insan var. ya karar verdik.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- Bu cmledeki anlam belirsizliinin nedeni aadaki-
kilerden hangisidir? lerden hangisidir?

A) Szcn yanl yerde kullanlmas A) zne eksiklii

B) Gereksiz szck kullanlmas B) Bir kelimenin yanl yerde kullanlmas

C) Anlamca elien ifadelerin bir arada kullanlmas C) Edatn gereksiz kullanlmas

D) Yardmc eylemin gereksiz kullanlmas D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) zne-yklem uyumsuzluu E) Bir kelimenin gereksiz kullanlmas

8. Herkes, Nurullah Atan eletirilerde znellikten kopama-

dn sylyorlar.
11. Bir cmlenin gerektii kadar kelimeyle kurulmasna yaln-
Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada- lk denir. Yaln bir cmlede gereksiz kelime bulunmaz.
kilerden hangisidir?
Aadaki cmlelerin hangisi yaln bir cmledir?
A) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas
A) Kulama eilip bana grltsz bir fsltyla birka sz
B) zne-yklem uyumsuzluu syledi.

C) Yklem eksiklii B) Yusuf Akurann hatra ve anlarn zevkle okumu-

tum.
D) Dolayl tmle eksiklii
C) Naho bir tatszlkla karlaacan bilse asla buraya
E) Nesne eksiklii
gelmezdi.

D) Duyarl velilerimizin uyarlar bizim iin yol gstericidir.

E) Hastanzn durumunda olumlu bir iyileme olursa sizi

mutlaka ararz.
9. I. Grubun rehberi yaralannca geziyi yarda brakmak
zorunda kald. 9

II. Ev sahibimizin ocuklar okusayd bugn daha iyi bir

durumda olurdu.

III. Klinik efleri, hastalarla ilgileniyor; onlarn tedavisine

katlyordu. 12. Konferanstan sonra, dinleyiciler olarak ona Trk edebiyat-
IV. Salondaki topluluk, bizi cokuyla alklyor; zaman za- I II

man yanna aryordu. nn 21. yzyln bandaki durumuyla ilgili sorular sordular.

Yukardaki numaralanm cmlelerin hangilerinde III IV V

zne belirsizliinden kaynaklanan bir anlatm bozuk- Bu cmlede alt izili kelimelerden hangisinin atlmas
luu vardr? anlatm bozukluuna ya da anlam daralmasna yol a-

9 A) I. ve II. B) I. ve III. C) I. ve IV. maz?

D) II. ve IV. E) III. ve IV. A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

 ANLATIM BOZUKLUKLARI
NTE
TEST 3
13. Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili kelime anla- 16. Aadaki cmlelerin hangisinde anlatm bozukluu
mna uygun kullanlmamtr? vardr?

A) Kalknmann eiindeki lkelerin bor almaktan kork- A) Kimya ve matematikle ilgili bilimsel konumalar yaptm.
mamas gerekir.
B) Konumasnda hibir ana soruna deinmemiti.
B) Yremizi kalkndrmak iin bir kooperatif kurmay d-
C) Trkenin bilime ne kadar yatkn olduunu anlatyor-
nyoruz.
dum.
C) Fabrikamzn bu yl salad zarar kapatmamz mm-
D) Buradan ayrldktan sonra sizi baya ok deimi
kn deil.
buldum.
D) Ticaretle uraanlarn cesur olmalar gerektiine ina-
E) Matematiki deildi ama matematik hakknda ok ey
nyorum.
biliyordu.
E) Ekonomik zorluklar, sosyal bozulmaya yol amadan
almaldr.

14. Bir ressam benzeri gibi alan kursiyer kadnlar alma-

larn gn batmadan bitirdiler.
Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerin han-
gisinden kaynaklanmaktadr?
A) Nesne eksikliinden
B) Bir kelimenin yanl yerde kullanlmasndan
C) Zaman zarfnn ykleme yakn olmasndan
D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamasndan
17. ki lke arasnda asker konularda karlkl yardmlama
I II III IV
antlamas da imzaland.
V
Bu cmledeki alt izili kelimelerden hangisinin atl-
mas anlatm bozukluuna ya da anlam daralmasna
yol amaz?

E) Bir kelimenin gereksiz kullanlmasndan A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

11
TRK EDEBYATI
DL VE ANLATIM

10

15. yi bir ykc iin konu sknts ekmez, her nesnenin 18. Galiba ODTden daha iyi bir niversite asla kurulmaya-
yk konusu olabileceini dnr. cak.

Bu cmledeki anlatm bozukluu aadakilerden Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedeni aada-

hangisiyle giderilir? kilerden hangisidir?

A) iyi sfat atlarak A) Bir szn gereksiz kullanlmas

B) iin edat atlarak B) Bir szn yanl yerde kullanlmas

C) ekmez yerine yoktur kelimesi getirilerek C) Bir ekin gereksiz kullanlmas

nite

D) konusu kelimesi atlarak D) Bir kelimenin anlamna uygun kullanlmamas

E) dnr yerine bilir kelimesi getirilerek E) Anlamca elien kelimelerin bir arada kullanlmas
 1. Snfta yaklak yirmi civarnda renci vard. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

2. Halk, her ylba, fiyatlarn pahalanmasndan ikyet ediyor. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu

vardr.

3. Namk Kemal hrriyet airi olarak bilindiini biliyorsunuz. cmlesinde ----------------- kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

4. Trkiyeye geen yl gelmi ve ok sevmiti. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

5. Orhan Veliyi okuyup balanan genler arasnda yer alyordum. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu

vardr.

6. Birka air de onu iiri basitletirmekle sulamlard. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

7. Birlemi Milletler Genel Kurulunda birok Trk halkn ilgilendiren nerge grld. cmlesinde --------------- kaynaklanan bir

anlatm bozukluu vardr.

8. Siz, arada bir de olsa buralara epey gelirdiniz. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

9. Kpein sahibi ipi elinden karnca ocuklara saldrd. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

10. Mektuplar yazp postaneye verildi. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

11. Ahmet, ok baarl bir renciydi; snfta kaldna inanmak istemem. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm

bozukluu vardr.

12. Hava yal ama souk denilemezdi. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

13. Kitaplarn kapaklarn iyici silip raflara dizin. cmlesinde -------------- kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

14. Sizin belgeleriniz az nce, benimkiler ise eksik bulunduundan henz onaylanmad. cmlesinde ----------------- kaynaklanan bir

anlatm bozukluu vardr.

11
15. Di salnz nemseyiniz ve her yemekten sonra mutlaka fralaynz. cmlesinde ------------------ kaynaklanan bir anlatm

bozukluu vardr.

Cevaplar

1. gereksiz kelime kullanmaktan 6. zne-yklem uyumsuzluundan 11. tamlayan eksikliinden

2. yanl kelime kullanmaktan
3. tamlayan taks eksikliinden
4. nesne eksikliinden
7. bir kelimeyi yanl yerde kullanmaktan 12. ek eylem eksikliinden
8. anlamca elien kelimeleri bir arada
13. nesne eksikliinden
kullanmaktan
9. zne eksikliinden 14. yklem eksikliinden

9
5. dolayl tmle eksikliinden 10. at uyumsuzluundan 15. nesne eksikliinden
 D Y

1. Bu tr kitaplardan ihtiya fazlas lazm olmayanlar ktphaneye balaynz. cmlesinde anlatm

bozukluu vardr.

2. Hseyin Rahminin babaannesi onu ok etkilediinden romanlarnda pek ok koca kar hikyesine yer
vermitir. cmlesinde zne eksikliinden kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

3. Herkes, sizin snavda birinci olduunuzu sanyorlar. cmlesinde gereksiz kelime kullanmaktan kaynaklanan
bir anlatm bozukluu vardr.

4. ngilizce dersine ok almadndan karnesine zayf olarak gemiti. cmlesinde dolayl tmle
eksikliinden kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

5. Doktoru suluyor ve hakknda dava aacan sylyordu. cmlesinde tamlayan eksikliinden kaynaklanan
bir anlatm bozukluu vardr.

6. Bir airin kalc eserler vermek iin her eyden nce zgn olmaldr. cmlesinde gereksiz tamlayan eki
kullanmaktan kaynaklanan bir anlatm bozukluu vardr.

7. Ankaraya yerletikten sonra ie yerlemi. cmlesinde dolayl tmle eksikliinden kaynaklanan bir
anlatm bozukluu vardr.

8. Aa yukar iki yldr burada alyor. cmlesinde anlatm bozukluu yoktur.

9. Bize gvenir ve her eyini teslim ederdi. cmlesinde anlatm bozukluu yoktur.

10. Doktorun kardei odasna gitti, u an muayene yapmyor. cmlesinde nesne eksikliinden kaynaklanan
bir anlatm bozukluu vardr.

11. Yazarn dili ar, konular da ilgi ekici deildir. cmlesinde ek eylem eksikliinden kaynaklanan bir anlatm
bozukluu vardr.

12. Benim ve senin grlerin arasnda bir fark yoktur. cmlesinde anlatm bozukluu yoktur.
12
13. Bunun gerei yanstmayan bir yalan olduu hepinizce bilinmektedir. cmlesinde gerei yanstmayan
sz gereksiz kullanlmtr.

14. Dilekeme birka kez baktnz ama kesinlikle okumadnz. cmlesindeki anlatm bozukluu ama
balacndan sonra uygun bir nesne getirilerek dzeltilir.

15. Eitimciler, doru ama amz iin gerekli olmayan bilgilerle zaman ldrmemelidir. cmlesindeki anlatm
bozukluunu gidermek iin ama kelimesinin yerine olsa da sz getirilmelidir.

Cevaplar

1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. D
6. D 7. D 8. Y 9. D 10. Y
11. D 12. Y 13. D 14. D 15. D
nite
 1. Mdr tanmadndan yardmc olmad. a) zne eksiklii

2. ofrmzn kardei hastalandndan bugn bizi almad. b) Nesne eksiklii

3. ykleri gzel ama romanlar okunacak gibi deil. c) Dolayl tmle eksiklii

4. Romaya gittim de pek gezemedim. d) Tamlayan eksiklii

5. airler byklendiini bilirsin. e) Tamlayan taks eksiklii

6. Ne yazk ki yaya yrmek zorundasnz. f) Ek eylem eksiklii

7. Ali, alngandr; bu fkray kaldramayacan dnyorum. g) Gereksiz kelime kullanmak

8. Baz renciler ya hi ya da ok az kitap okuyorlar. h) Yanl kelime kullanmak

9. ki memur, sizi bronuzda bekliyorlard. ) Yklem eksiklii 13

10. Baheye ektii fidanlardan biri kurumutu. i) zne-yklem uyumsuzluu

Cevaplar

9
1. c 2. a 3. f 4. b 5. e 6. g 7. d 8. 9. i 10. h
 1. Arkadalarmn olumlu katksyla pek ok problemi-
mi zdm. cmlesindeki anlatm bozukluunun
nedenini yaznz.

2. Rzgrn sesi, en yalmz bile biraz rktyor ve

dev aalar bir anda deviriyordu.

Bu cmleyi anlatm bakmndan kusursuz olacak

ekilde yeniden yaznz.

3. Kyn yal muhtar, retmenimizi evinde ar-

lam ve bizimle daha ok ilgilenmesini istemiti.
cmlesindeki anlatm bozukluunun nedenini
yaznz.

4. Aadaki cmlelerde anlatm bozukluuna ne-

den olan kelimelerin altn iziniz.

Gvenliimiz, emniyetimiz salanmadan mutlu ola-

mayz.

Okulda kt alkanlklar kazanmanz istemem.

14
Yazarn lm yl dnmn kutlayanlar arasnda ya-
knlar yoktu.

Aydnda hibir zaman kar yama olana yoktur.

5. zverili ve fedakr arkadalarmzn yardmlaryla

ayakta duruyoruz. cmlesindeki anlatm bozuklu-
unu gideriniz.
nite
 6. Ben, annem ve kardelerim her hafta sonu al-
verie karm. cmlesindeki anlatm bozuklu-
unun nedenini aklaynz.

7. Kimse, baarszl kapsndan ieri almaz; ba-

ary ise sadece kendi hanesine yazar. cmle-
sindeki anlatm bozukluunu gideriniz.

8. ocuun salar da trnaklar da hayli bym,

yz solmu, gzleri deta klmt.

Bu cmleyi anlatm bakmndan kusursuz ola-

cak ekilde yeniden yaznz.

9. Mehmet Akif Ersoyun iirleri olmasayd ne ken-

disini tanr ne de rencilerimize en ok anlatt-
15
mz kiiler arasnda yer alrd. cmlesindeki
anlatm bozukluklarn gideriniz.

10. ok sayda meclis yemiz, o gn mahalleyi do-

layorlar ve her kahvede oturarak halka memle-
ketin durumunu anlatyorlar.

Bu cmledeki anlatm bozukluunun nedenini

aklaynz.