Žil Pajo Veština Biti Čovek PDF

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 228

BEU1THH9 EHTH HOBEK

(KHbHrA MyftPOCTH)

C <MPAHUyCKOr nPEBEO
JOB. M. JOBAHOBHTi
Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
University of Toronto

http://www.archive.org/details/vestinabiticovekOOpayo
CPnCKA KfotDKEBHA 3A#P>TA
/_K0J10 XXV.) Bp. ?6L

>k. riAjo

BEUJTMHA EHTH MOBEK


(KH>HTA MV/IPOCTM)

nPEBEO C ^PAHUXCKOr
J6B. M. JOBAHOBMT\.

*'322

6E0rAJ

UITAMnAPCKO n0ay3E'RE . KITABA* X .1.. H' "* CAfl.


&N

58 4913
nPEflroBOP,
>Km.t Flajo ce poaho 1859 y Tophboj CaBOJH Ha
TKaHOWjy Moh B.iaHa, y LUaMOHHjy, y cjajHoj hojihhh
pene ApBe, nyBeHoj ca cbojhx .le^eHHx 6pAa. CBoje
Hayk'e AOBpimio je Ha yHHBep3HTeiy y rpeHo6;iy, rA
ce HCTaKao Kao BaTpeH npHBpweHHK Mopa^Hde LUa-
poHa, nucua no3Haie Kmwe Mydpocmu n Apyra Moh-
TeHjOBa. v ACrtiSMa oBora CHa>KHora \i MeTOflHHHora
4)HJioco(|)a, flajo je Hamao no/jcTpeK 3a cboj" paA, n
ocHOBy 3a CBOja ;iBa TpH KamiTa.iHa ;i_e/ia.
BaneH no CBpmeHOMe LUKO/joB3H>y y na.naHKy sa
HacTaBHHKa cj)H.'ioco(t)Hje, najo ce cnacao na;iaHaHKe
Bo^eHnue'' o/iaroAapefcH ApyroBaHW ca bctchkhm c})h-
/iococfw.Ma h Mopa^HCTHAia. MHTajyliH H H3yHaBajyRii
>bifx, nocMaTpajytur >khbot h paj cbojhx KOJiera u
yneHHKa, Kao MeTOAe HacTaBHtix nporpa.Ma m paAa,
najo je BHAeo CBe ptjaBe cipane AaHaiun>era Bacnu-
rafta h HawHHa noiBOTa JbyAH, a HapOMmo MJiaAOKii.
y fbe.My ce o.iMax 3ane;ia MHcao Aa H3paAH jeAHo
Aejio y KOj'eM <5h H3Heo CBe AiaHe.H AP>KaBHHx n ;ihh-
hhx nporpaMa 3a >khbot, MaHe BacnuTaBaHaa no
niKo.na.Ma h y KyfcaMa; ueo npodiew JbyACKora >ku-
BOTa. ripo^a3ehH Kpos pa3He KOJie>Ke n /wueje y
<t>paHuycKoj, oh je y ceon hocho neTHaed roAHHa
to CBoje Ae.io; Haj6o.i>n Aeo cBora naiBOTa najo je
Aao 3a H~>era. IipBH Aeo Tora paAa, jecie KH>nra Ba-
cmiuiatbe Bo.w, Koje My je ORMax aohcio cBeTCKo
ii.Me. /JoT;ie Heno3HarH HaciaBHHK, Kojw je MMao Be;in-

Kora ynfuaja caMO Ha fjaKe h cnoje Ko^ere, Flajo,


Apyr nerwjeB, cru'ie yTMu,aja y CBeTy, HapoHiiTO Metjy
neAaro3HMa. 3a obom khjHtom .,Bacnunian>e Bo/bc,"
Koja je npeBeAeHa Ha CBe eBooncKe je3HKe h ao>kh-
ee.ia npeno LieTpAecex n3AaHaa y <i>paHuycKOJ. h i ie-
TiipH y Haiuoj Apwa-BH, cneAOBa.ie cy h Apyre. Meijy
OBH.Ma cy. 5! Kao HacTasaK ocHOBHora Ae.ia Bacuu-
IV M. J0BAH03HTs

maR-a Bo.^c, HhmcACKmyajiHU Pad u Bo/ta. u Be-


lumuna oumu hobck \Y Te6n je cpefca]. Obo je Kao
Heka Bpda TpH/iorHJe, Koja npeACTaBjba y CTBapH jeAHy
uejiHHy, je/iHo zeno. Y ipu KH>nre ueo >khbot jeAHora
MOBe.ka, M.iaAOCT, nyHa cnara h CTapod; u,eo Tpe6-
hhk 3a je.ian nyH. KopuciaH vkiibot ca npiijaTHOM
crapoiiiiiy. >'.:; oBa Tpn ae/ia, Metjy KojHMa je noc)ieAH>e
BeutinuHa oumu hobck, HMa join ap>thx ae.ia u H/ia-
naKa >Kh.i Ilajoa Kao uito cy: BcpOBan?e [La croy-
ancej, Mopa.mc floyicc [La morale a I'Ecole], }'u6eHUK
o Mopany fCours de Morale]; Mdcjc F HaMpiumenKa
Ide'es de Mr Bourru], YHume/bUMa u ywrnc^u-
na.va fAux aux Ins tit u trices, Avant
instituteurs et
d'entrer dans la Censeils et directions pratiques].
vie.

Bacuumawe JJcMOKpamuje [L 'Education de la Demo-


cratic. Questions du temps present], Bewmana y.wemu
uucamu (L'Apprentissage de l'Art d'crire]. FIopeA obiix
paAona, Ilajo Kao uncneKTop >HHBepcHTeTa y flpMHa.
y IlJaifoiiv na MapHH, Kao peKTop >'HHBepcHTeTa y
IIIaMoepnjy, y Eiccy-MapceJby, nncao je .wuore M-iaHKe
u yiecTBOBao y mhofhm paioniiMa 3a perj)opMy LUKOJiCKe
nacrane. a napo4HTo ne^aroniKe dpaHe caaaFbera Ha-
HMHa Bacfuuahha M/iajevKii. Kao ypeAHitK neAarouiicor
MactnHca h'mwa (Le Volume] oh je npiiAo6vio MHore
npHcra.iHue 3a CBOJe MeTOAe paaa y BacnnTaH>y no
uiKO^aMa, ami, oorwe. it .wuore npoTiiBHttke, Koje Hitje
\Teo HiiKa.ia yut.waTu Ha n\6.
K'H.Hra BeuimuHu oumu hobck [}' meou Je cpehaj.
Moxce ce caiaTpaTH Kao KpyHa H-eroaa MeTCAHHHa
pasyMHa, CTpnjbHBa, CKopo v ieTpAeceToroAnuiH>cra, paAa :

II.

'K.i.i Ilai-t je dao


Ha r.ie.uiniTc ^a je vkhbot KaKO
fiac BefeHHa .i.yAH boah, nyd, pacinian h hcko-
11 CacTaBHH ueo /tpyuiTBa, napoAa, HOBenaHCTBa
ji Bacejieue, 40BeK itMa cBojy oApe^eny yjiory, aaaa-
ia npiiHece cb<:j ten nanopa. Aa cbojhm paAOM
noAiawe it ap>iutbo h MOBenaHCTBO, na u OApwafoe
cBeonune xapMOHHJe. Oh ana Aa je to Bp;ic tcuiko
ypaAHTH, jep 40BeK hoc h. y ce(5H cb- hca ct ?TKe h
nPEaroBGP

3.1 e HaKiiOHOCTH cbojhx npaciapHx npeASKa 113 ujy.Ma.


Ajih, aKo je TeuiKO to HHje HeMoryfcHO. I"Ioc;ieAtt>Hx
ne^eceT roAHHa eBponcKH mhc/ihouh cy pe30HOBa:m
apyKMHj'e. Je^HH cy cwaipajiH KapaKTep Kao ieAHy He-
npoMefaeHy ue.iHHy Kojy hobck HHje y CTany Aa
HSMeHH. Apyrn cy tbpahjih Aa mobck HMa c.nodoAHy
BOJby. h Aa je oaio6otjaBaH>e MOBena CTBap ;iaKa 11
npupoAHa. Hh jeAHa hh Apyra TBpAft-a HHje Tanna,
csaKH MOBeK je KOBan cbojc cpehe, ano Hiije cpehaH
to je 3a to iiiTO Hwa cna6y BOJby. M 3aTO Tpeoa
Hafcii cpeACTBa c noMofcy kojhx ce Mory ctbophth
h.ih ykpenHTH Ao6pa ocefcahba, a yHHLUTiiTH hjih ot-
kjiohhth csa ocefcafba HenpujaTejbCka caBjiai?nBaH>y
ca.Mora ceoe. ripe csera Tpe6a BacrwTaTii BOJby CBOjy,
nocao Ayr h HanopaH, a^n nocTH>K*aH h npiiCTynanaH
CBaKO.we, h 6e3BOJbHOMe m BOjbHOMe. /JyniM CTpn;t>n-
bii.m BacnHTaifceAv H Be>K(5aH>eM Mowe ce AOBecTH y
peA OHa 36pKa oa pasHiix hobchhjhx ckjiohocth, Mowe
ce ctbophth KapaKTep, MO>Ke ce xtctii. JbyACKH Ka-
paKTep ce Mo>Ke pecjiopMiicaTH, HHAHBHAya;iHa BOJba
MO>Ke ce BacnHTaTM: Bpe>\eHOM h npiiMeHOM 3aKOHa
KOJH B.ia/iajy HamoM npupOAOM. IipHMepH, a HapomiTo
CTapn npHMepw H3 upKBe h Bepe. yTBptjyjy ;io Kora
ce cTeneHa MO>Ke hobck npeo(5pa3HTH.
KaA CBaKH MOBeK, bpcmchom h noMofcy ncHxo^om-
khx cpeACTana, Aio>Ke ycneTH Aa HMa Bo.T>y, Aa co6om
B.iaAa, OHAa Tperja ;ia je BacnnTan>e H>eroBe BOJbe
npBo Aieijy H>eroBHM 3anHMaH>KAia. Cpefca HOBennja
;aBHcn oa BacnnfaH>a Bojbe, 3aBjicn oa Tora a) Aa ce
npifjaTHe mhcjih h ocehan,a HaroHe A3 AaAV cBe ilito
Mory npwjaTHora m 6) Aa cnpene .upaMHHM Atnc/iHMa
ii MyHHHM ocehaH>iiMa, aKo He CBaKH npucTyn y 40-
BcHnjy cbcct, a oho <'ap ,ia hm ce Aa caMO naiyHve
mccto. CpehaH je kojii je rocnoAap CBOje naMvHse,
ceoje BO.i>e. Oa jamine Te CHare ne 3aBHCH cawio
Hama cpefca Hero n yMHa cnara. Bc/jhkh yMOBu ey
npe CBera pe3y:iTaTn Be.iHke h jaKc Bojbe, eHepmje
h nocTOjaHe Bojbe.
y OBOMe BeKy cbc cy cware OH/ie ynpaB^>eHt Ha
tc ja ce ocbojh cno.i-HH cbct. 3(5or Tora cy ;byACKe
VI JOB. M. JOBAHwBIi).

>Ke/be, >KyAH>e nodajie Befce, a Jby;iH BHiue HeMiipHii,


BHiue nopeMeheHii, BHiue Hecpehnw Hero panHje. 3a-
oopaBn:io ce yHyipaujhbe pa3BnjaHje h BacnHTahhe
BOJbe, ocTaBHJio ce c.iynajy Aa ce ycaBpmaea Hajane
opytje .byACKe yMHe morh h cpehe.
y BacnnTatt>y BOJbe ;ie>KH peiuen>e npodjieMa jm ime
cpehe m CBanora APyniTBa. A oho je h3boajbhbo ii
MMryhHo 3a CBanora 6e3 pas/iHKe; n najoKopejinjii
iO.TiHHK MO>Ke H3MeHHTH Ha 60JbQ CBOJy BOJby.

HI.

y cbojoj kh>ji3h Bacaumawc Bojbc Ilajo je H3Heo


iipaKTHMHe caBeie 3a BacnHTaH^e BOJbe, TaKTiiKy h
!ipaBii:ia 3a 6op(5y npoTHB oHora iuto CMda ja iiaH>y
BOJbe H 11IT0 BOAH JIMHHOMe OCnOOO^ehby. y ApyrOJ KH>H3H
llmnc.icKmycuimi Pad u BojbQ flajo je H3Heo npaBy
iicTiiHy o paAy. Oh je yTBpAiio Aa y paAy HMa Tex-
HiiMKora caBpmeHCTBa Koje ce nocTM>Ke ano ce eHep-
rnja pa3yMa c;io>kh ca 3aKOHHMa naMheiba, na>KH)e h
TejrecHe .wohn. BemTHHa HayHHTH je y BenmiHn no-
KopaBaiba aaiamiiMa pa3yjwa h Te/ia. HnuiTa He ocia-
bhth cpetiii, cjiynajy, Befa cBe no njiany m ca HH.-be.M.
OAa^paui aa BpeMeHa h hhh H3a6paHMM nyieivi no-
MeBinii OAanjie Tpe6a. Haiua aejvuba je, Kawe oh, AaHac
ocupoTe.na y JbyAHiwa; Hioj cy ffaHac noTpe6He CBe
eneprnje. Haiua MjiaAe>K no iHKo.iaMa bhah jacHo Aa
Ayryje cbc cbojoj oTaufniiiH. HeMyBeHe cy >KpTBe Koje
cy AanamH->a noKOJieita Aa;ia. HaiuTo je onaj mhjihjoh
mptbhx ar<o ne Aa o/iaKina M.iauiM noKo:i,eH,n.\\a ,ia
npe:iaAy noTOMCTBy neraKHyTe HAeje ii ocehaiba kojh
cy ca OTaufiiiHe HaMHHHJin jeAHO cjaJHO onbHune. 3a
cbojv na.Mer n eiieprHj'y ohm MOpajy AaBani panyHa
boi. To je KaiiHraji kojh ohh Mopajy yMHOHCHTH, a.m
cbh th KanHTa.in Mory ce pacTvpnTH ano ce lie yno-
Tpe(5e na.MeTno. Ham KaniiTa.i y yMHOj eHeprnJH, n
aKO je OrpaHHHCH, MO>Ke AOHeTW Be.'lHKH npnxoA ano
je paA MeTOAHMaH, aKO yMeAne.wo Aa ynoTpe6HMO aa
name mi.-beBe aaKOHe, kojh ynpaBJiajy 3ApaBJbeM, naM-
hehheM ii na>KHjO.M. Haiua CHara je orpaHMnena a >khbot
KpaiaK, aaTO ce Tpe<5a Ao<5po noTnacaTH 3a tfoptfy
nFEaroBOP vn

ca VcyAOM HamMM. Ko Ha waxy xofee Aa Aoonje Tpeoa


Aa no.3Ha joopo npaBHJia waxoBCKa. ^pyrHM pcnuwa
MeTOAa pa^a je cauo Ka,i ce cxBaie H>enH 3ai<OHM,
r;jaBHa CTBap. A .\ieioAa je npujiaroAUTii ce 3aK0HH.ua
cTBapHocm: 3HaTM o^anjie m Kano no i ieTH, yMerH pa-
jhth nociie, h hHm HenpeKHAHO jejHOMe muby AOKJie
.my ce He Aoi>e. Hauia auiaAOK HMa Aa oohobh jeAHy
AHBHV OTaUOMHV, Aa OH H>eH paA OHO JiaKUJH, n^OAo-
HOCHHjn h do.-bH, Tpe6a hm noKa3aTH KaKo ce ca
HaJMa^e Hanopa nocTH>Ke HaJBHiiie ycnexa.
Pe30HyjyBH Tano flajo je caeraBno npaBii TpetfmiK
3a CBanora yA\Hora paAHHKa, ipe6miK h 3a MJiaaufca
h 3a spe.ia HOBena, HapoHHTO sa M.iaae JbyAe, kojh
ce tck cnpewajy sa paA na Aianap kojoj CTpyun npn-
naAa.iH. V H>eMy cy oTKpufea Koja cy HaM cBHiwa Ha
cpuy dajajia, npaBHJia npocia h jacHa, 3a jeAaH
if

Aooap h nyH >khbot. Ty je oho iiito je mhoth Tpa-


>kho h oho ujto ipa>KH lino He Ha^a3H. Ty cy
it

CBeum npiiMepii bciukhx jby'A" cbmx BpeMeHa h Ha-


poAa Aa noTKpene CBa xa npaBM;]a a HapoHMTo fta
>TBpAe Aa cy bcimkh /byAH, H3y3eBiun He3HaTHH opoj,
'"'Jl.lM JbyAH OOHHHH, aJiM HCTpaJHH H Ca HenOKO.ieOM-
bom BepoM A a P BIIH CnnHoaa, MoHTei+> m Uac-
y paA-

Kaji h ap>th TaKBH cy 6h;ih; hbHxoBa ^eHHJajiHOCT je


OHjia y cnocooHOCTH Aa HCTpajy. CnaKH MOH<e, He
Tpa>KtHH Aa oyAe HajyinuaJHuJH Metjy ;byAMa. ia
Bpiiin oko cede ymuaj; cbojh.m npiLwepoM MO>Ke Aa
YHHHH HCKOJ1HKO JbyAH M>'APHJHM, jaMHM, CpefiHHJHM
IV.

HiicaM HHKaA npeu.en.MBao cboj yM, hh BepoBao


ja
Aa HeujTo oojbu oa yA*a oohwhmx .tyAH. Ajih c:io-
je
ooaho .wory Ka3aTH Aa eaji oho cpehaH luto caM y
M.iaAOCTH Hauiao H3BecHe nyTese kojh cy .Me ROBeJiK
AO nocMarpaHja h npaBH.ia oa kojhx caM ctbopho
MeTOAy, Tano flaj-j noHHite cBojy Tpehy KfoHry, Koja
je npeA 4HTaou.H>ia. 3awaBuin Ayo/be y roAHHe, dmmce
rpooy, oc.ioooijeH npejpacyAa, Maui?aiiJtja h 3aBHA-
JbHBHX CTpaCTH, HOBfcK YntXd MIipHO Ha UeO >KHBOT.
y th.m roAHHa.Ma ce oTKpiiBa oho ihto je Tpajno.
Y!i! ;0B. M. IOBAHOBH I

ochobho, a caaHaje ce una je c/iynaJHO, npojia3Ho.


flyvo HCKycrbo ca cBaKOjaKHM ;b>'AHMa m6au,u HanpeA
yspoKe KOJH noKpefcy h CTBapajy.
r
> khjH3h Beiumuna oumii hobck, r&e ce roBopn
Kano ce cpefca ocBaja, ujto CTBapHO npeACTaBJba Ha-
VKy ocBajau>a ca/wora ce6e, Hayky o opraHH30B3H>y
Hac caMHx ncu yTHuajeM hcko-thko npaBH.x HAeja,
riajo je xTeo Aa o(5paTH na>KH>y M/iaAOMe CBdy Ha
HeKO/iHKO HCTMHa us H>eroBa HcnycTBa. JlyTajyfcii k
ca.w HcnpaB.i.ajyhH ce6e cbojhm h TyijHM HCKycTBOM,
thm HeMH/iocrnBHM caBeTOAaBueM, riajo je cBojy nawHsy
3aycTaBHO Ha HeKOJMKO Bp.io npocTHx HHH>eHima mo-
pa/iHora >KHBOTa mhmo Koje je Morao, pacejaH, npohH.
Aa HHJe HMao ck;iohoct 3a pacytjHBaH>e. Oh je r.ieAao
ABa tph cBoja AapoBHTa Apyra Kano nponaAajy caMO
3aT0 iuto Hucy oa noMeTKa >KHBOTa yMe/iH H3a6paT
Ao6ap nyT caMH, Hero cy ce noBiija/iH upewa mhui-
.beHy apvthx. KaA je nyo y3BHK jeAHora H>eroBa M/ia-
Aora SiHCKora npiijaie^a npeA caMy cmpt: ax Aa
caM 3Hao!", jaBH/ia mv ce MHcao a? Hanmue KH>Hry
Bcuimima ouznu hobck. rbeMy je 6uo BHiue Hero HKaAa
jacan 3aKOH y3poMHOCTii y AynieBHOMe >KMBory, ptjana
hjih Ao6pa CHara Kano ko H3a6epe. CBe ujto nocTOJH
jede y HeKy pyK\ ceivie oa OHora iuto HMa Aa 6yAe;
a oho iuto 6>Ae jecTe n/iOA OHora ujto je npeTxoAnno.
HieAajyhH oko ce(5e .T>yAe Kano caropeBajy oa aM(>H-
HHJa, oa cpc6po;by6ji>a, oa nycTe TaniTHHe, Kano ce
VAa/hyjy oa npaBora nyTa; rJieAajyhn KaKO Tpawe oho
iuto cy a He Haia3e HHKaA oho iuto Tpa>Ke, oh je
noKasao Aooap nyT cpekn. ripiiMHBiuH OHakO Kao m
AHaKcaropa aa hhko HHJe cpehaH A\et>y OHima iuto hx
.i>yAH 3a cpehHe CMaTpajy, riajo je noKaaao Aa je
cpefca h cnaceu>e y BeApoMe w jeAHOCTaBHOMe >KHBOTy.
y 3ApaB0M pa;iy, o,t kojhx cy h Te.no h >m 3ApaBH n
jaKH. Cpefca je y npaBOMe oAMopy kojh je y KpeTaH>y
h noKopaBaniv Ay6oKna 3aKOHn.wa >KiiBOTa. Cnac je y
THXOM IipiIjaTUOM. MlipHOMe /KHBOTV H V nopOAHIJH H
Metiy npnjaTe^H.\\a. Cpefca je y xapMOHHJH ca npK-
Poaom, y yMeTHOCTH, y KH-HweBHOcrH, y naymi, y
uoTopitJH, y (|)h.ioco(|)hjh. Cpefca je y MHcaHNia, y enep-
nPEaroBOP IX

niJM, oc^o^o^eHHM oa OHora ujto yHMMcaBa. Cpefca je


y: 6hth mobcr y nyHOM h aoodomc CMHe.ry penw.
V.

>Kh.i riajo oho npnjaTe;b Hauiera HapoAa. 3a


je
spewe Haiuer y iiarHaHCTBy, riajo je oho
;HKHB. beH>a
,

HaniHM ijauHMa h yHHie.-bHAta, je.iaH 0,1 Haj6o/bHx


T
npHJaTc^a. > KeK jeAHaK, 6.iar, npnjaiaH, riajo ce 3a-
y3HMao 3a h>hx Bp/?o eneprHMHo h necTo npHBOJieBao
xpyie <f)paHuycKe 6HpoKpaie Ha nonyuiTaH>e oa h>h-
xobhx CTporocTH, KaA cy Han.ia3H.ie TeiuKone 3a
Haiue fjaKe h HaciaBHHKe. nope.i, Tora, 'Mhji ilajo je y
CBanoj npH.iHUH yEk'cy roBopnon 3aciynao name npaBo
3a yjeAHH.eH>e h 3a cjioooAy. y jcahom npeArosopy
kojh je Hanncao 1918. aa KH>nry. >K. neTKOBHha o
Cp6nJH, HMa OEe Bpcie: Cpncnii HapoA npywa h^jomk-
r^eAHHJH npHMep a^ je oTay^HHa npe CBera cnnpH-
Tya.iHa .ihhhoct... CpncKH HapoA je 6ho Hajann y
ohhm TparHHHHM AaHH.Ma KaAa je oho 6e3 CBora ont>H-
LUTa... CpncKH HapoA Ayryje cbojoj Oray6HHH >khbot
h cBa Aoopa... Hena serosa Aeua HAiajy y H>oj y3BH-
HjeHHJy h HHCTHjy Ayujy. HeKa He Bepyjy y kophct
napTHJCKHx oopoH. KopncHH cy caMO paA h ysajaMHa
cypaAH>a 3a Be.iHHHHy h cnary 3eMjbe. Hena Hama
Aeua 6yA>' yjeAHiteHa, Hena Hayne aoboahth Ha ynpaBy
yBen ca.MO Hajoo.'be h HajeneprHHHHje, a oHAa Hena
u
hx noMawy cbojom .-byoaBjby... y TOMe npeAroBopy
je ueo >Khji riajo, Mopa.iHCT, poAc^yo", h npHJaiejb
Hauiera HapoAa, kojh je Hanncao 0By KH>Hry Jhyn-
ckoj cpetiH TOJiHKo noipe6Hy y obo AaHaajfte jo6a
cyxora MaTepHJa.iH3.M.a h HOBora opHjeHTHcajta.
Job. M. JoBa.HOEuh.
BELUTHHA EHTH HOBEK
BELUTMHA BHTM HOBEK
(Kftwra MyApocTH)

CuaKH tokm Aa Cy^e cpefeaH, to je 6e3 Hsysc-TKa.


Kai<BHM roA nyTeM Aa HAe, oh Te>Kii TOMe . . .

icxa HAe cawo cpefcu. To je noKpeTan CBane


paAH>e cbhx Jbyan, naK h ohhx Ha Bema-iHMa.
[llacKa.i, Pansees, art VIII.}

06hhhh .t.)'am CBeu,n H.viajy sajeAHHHKo:


cbh Tewe cpefcw, ohh ce pas.iiiKvjy ca.vio y ne.wy je
Tpawe. [FlacKaji, XXIV]
HanHcaTM KH>Hry o cpehn y TpeHyTKy KaA ce 6nje
HajKpBaBHJM 6oj Kojii cbct HHJe sanaMTno, H3nieAa
napaAOK:ajiHO. A/in, bpuihth CBOjy Ay>KHOCT npejjaHO
jecTe jeAMHo cpeACTBo A3 ce ap>kh yMHa paBHOTe>Ka
y cpeA paTHiix jaAa h CTpauiHora HecnoKojcrBa? . . .

OHora A^Ha KaA je M0OH;iH3au,nja Hape^eHa, CBaKH je


npuMMO CBOjy >KpTBy m pemno ce a a ce noinyno oa~
pene cede. LJeo HapoA ce donHO y iejno, dothhhho
CBOJe JIHHHO UeJIMHH.

HyoiCHOcmu je oumu cpehan.


. . . MaTeMaTHHKH roBopehw CBaKH oa Hac jecTe
caMo jeAaH a^jihIi, MeTpAeceio mhjihjohhth Aeo <t>paH-
uycKe, Ae. mfc TpoiuaH, npMBpeMeH, HimnaBaH.
!

Ajjh OpaHuycKa je HenpeKHJHO oOHp tmx ciihyiu-


hmx dntia. OTau(5HHa,pa3yM, fteHa Mopa/iHa
u>eH
tpeAHOCT, i+>eH cjaj AOTa3e oa pa3yMa 11 Mopa/iHe
CHare nojeAHHaua. Kophcho paAHTH 3a BejiHHHHy Oiay-
CHHe 3HaMii paAHTH Tano Aa CBaKH nojeAHHai; Aa Haj-
BHuie ihto Mowe, Oho ujto je cHara y HaMa Mo>Ke ce
npeTBopHTH y actio caAio paAOM, h 3aio Tpe6a pa3-
BHjaTH nauiy cnoco>HOCT paAHy h KBajiHTaniBHO 11
KBaHTHTaTHBHO. Tyra h CHy>KAeHOCT KOja cy 6 iHCKe
c.aao'ocTH, 6e3BOjbH, ooecxpa6peH>y, hhcth cy ry 61/nnn
cneprMJe. To cy rpecn npoTHB HapoAa. M 3aio ay>k-
1
2 VKIIJT MA|'.'

hoct je 6iith cpetiaH. na, AaK.ie, h npoywaBaTH Kano


tie MOBeK 6hth cpehaH.
Mh cmo y Kn>M3H Mnme.ieKmya/iHU Pad u Bo.^a
iiOKa3a.in Aa je Ma/10 ohhx kojh pa3yMHO 3HaAy pac-
nopeAHTH CBOj'y CHary. V cBaKOMe nocny to ce Mowe
noKa3aTH; m OHaj iuto Kona 3eMJby, h OHaj ujto 3HAa
iita KaA ce ncniiTajy Haj mho vc/iobii sa paA yTBpAufce ce
;

orpoMHO pacnnan>e paAHe CHare.


H KaA je TaKO OHAa HHJe MyAo Aa je BeujTHHa wh-
tieTH y noBojy. He6pojeHe naTtt>e A0/ia3e OTyAa ujto
ce He 3H.ajy rviaBHH yc/iOBH cpefcc.
HoBenaHCTBO ce HHJe joui npHJiaroAH.io caAatbeM
vKHBOTy. Oho ce npn:iaroAH/;o ca.Mo npiiMHTiiBHOMe
wHBOTy. Mhn OBa.MO OHaMO to je cno(5oAa HcTa 3a- !

iiHMahbe h He3Han,e to jeAHanocT. PaA OAroBapa Hauioj


npnpoAH, jep Hsa KpaTKora HanopHora paAa AO^a3iio
je Ayr oamop.
rioc;ie CTOTHHa xiij'baAa roAHHa Tora >KMBOTa y
c/ioGoah, A0.ia3ii y Tpn xnjbaAe roAHHa u,nBHJiH30BaHM
>khbot, a yaTHM >khbot no rpaAOBHMa. MoBeK AO-^asH
y HiHX HecnpeMaH, h to ne caMO 3aT0 uiTe je Haynwo
na >i<ecTOKOCTii y c/io(5oah, Hero Hapo4HTO saTO ujto
HHJe jviapMO MOHOTOHHjy h cnopocT nocMaTpan>a H
pa3Mnui:bafba.
Ca Tano Ma.io yMiiora Hanopa 3a noc.waTpaHbe
cBaKOAHeBHora >KHBOTa, h He Mory ce otkphth ycraoBii
3a cpehHH >khbot. 3ap He bhahmo Kai<o ce 3a iuko-
:ioBaHDe MJiaAOKii HiiTaBa noKOJbeH>a BacnHTaBajy He-
pa3yMHHM MeTOAaMa h to 6e3 HKaKBe CAieTifce? Aot-
KyAa 6n h momo 6hth APyKHHJe? HaBHKe Koje ce oa
^eTHftCTBa CTBapajy, npe Hero ce naMeT h pa3BH^a,
VKapape ce koa BefcuHe JbyAH, Aa hx y apemiM toah-
naMa ne Mo>Ke hhko HCKopemiTH.
>Khbot no poBOBHMa HCTaKao je one ABe BawHe
MHhbeHiiue 3a BacnHTatte caiwora ce6e.
IlpBa je: Aa (J)H3h iikh MynaH >khbot hc CMeTa hhtch-
3iibhom AyiueBHOM /KiiBOTy. j\o caAa ce to 3Ha;io caMo
nojiatfopaTopujaMa h MaHacTHpHAia;a oa caA 3na CBaKH
/Jpyra CBaKH HanaA Mopa 6hth ao CHTHHua
je:
>nanpeA npunpoM/beH. HofieAa je HarpaAa 3a xpa6pocT,
!

BELUTHHA FKTH HOBEK

a^H y mcto Bpejwe m 3a npH.i>e>KHora MHCinoua Aa penm


npo6^eM Hana^a.
3a cBany HHnnnjaTHBy ipe6a CTpnjbHBo H3ynaBaTii
jiejcTBa Koja he HacTaTH, jep o(5hhho OHa 6HBajy
ApyKHHja oa ohhx KojwMa ce HaASMo; cajvio HCKydBo
u.aje Ao6pe noyne.
OHora jiaHa he ce Ham >khbot npeodpa3HTH KaAa
ge nocBeTHMO pa3yMH0M npoynaBahhy >khbothhx npo-
6;ieMa. A to fee nocTaTM o6HHHa CTBap TeK OH^a KaA
ce yMHHe jiyooKe npoMene y BacnuTHHM MeTOAaiwa h
pa3BHJy nocMaipaHKe cnoco<5HocTH h moh pa3MHiu. baH>a. T

Ako ce hhko He 6opw npoTHBy B/iaAajyhHX oKope-


jihx HaBMKa, OHe he ce oKaMeHHTM; y 6oj npoTHB Hiiix
FoBopii ce jia ce hhko He Haynn xytjHM ncKycTBO.M.
BecMHC.iHi;a, CBaKH ce 3aHaT Haynn, na h BeuiTHHa
>KHBeTH.
TaMHOje Aa ce y norvieAY Hayne o Rymu 3Ha ca.Mo
oho ce Befe 3Ha. Ajih, CBaKo 3Ha, ihto h HajBehH
iiito
ncHX0Ji03M 3Hajy: 3ap HHcy ohh Kao w mh? Cee ihto
je HOBenaHCKo Hiije HaM cTpaHo!
Yjiora MOpajiucme: nayKa o ctyiuu.

Yjiora MopajiHCTe HHje y TOMe Aa noynaBa o He-


no3HaTOM, Ben Aa HHTaouy CKpeHe na>KH>y Ha oho ujto
oe Aoratja y mythom AHy cbccth. y Hajvia HMa no-
KpeTana h no6yAa Koje ce He <5h jaBHJiH ca jannHOM,
Aa HaM HHie hckc noMorao Aa hx pacno3HaMO h Aa
CBy na>Kfty oopaTHMO Ha H>HxoBe y no.iyTaMH H3ryd-
jbeHe KOHType.
MyApauH H3 JlanyTe, yAy6eHH y cBoja pa3AuiujJba-
Hba, HHcy hh npHMenaBaJiH hh iiy;ni OHe kojh cy hx
iiHTaH>HMa y3HeMHpHBa;iM. Giyre, ca CemnKaMa nany-
rteHHM rpaxoM, .aynajw cy hx no OHiuwa h no ymHMa,
Aa 6h o6paTH^n Ha ceoe na>Kity.
06hhhh ."byAw cy Kao h th MyapauH, h 3a to je
noTpe^HO Aa MVApaun yAapaiy Hac no OHHMa h no
yujHMa Aa (3n Haw noKa3a.iH Ba>KHe hcthhc AymeB-
Hora WHBOTa.
CaMO, mh hhcmo Kao ohh y3eTH CTpaxoM Aa he ce
CilOKeHH 3BeSA3HH MexaHH3aM nOKBapHTH, MH CMO
paceiaHH H3 MHoro npocTHJHx pa3.nora.
4 VKll.'I nAJO

Kpo3 Hac CTpyje CTpacTH, H<e;be. XnjBaAa npojias-


hhx dpyja npoMHHy Kpo3 Haiuy cbcct: cipax, HaAe,
MajiaKca;iocr, OAyiueB;beH>e. To cy HenpeKHAHa miMMa
ii oceKa ocehafta, yincaKa, HAeja, >KyAH>H. naroHa,
MpaHHHx TOKfta Hacjietjemix oa npeAana kojh >KHBe y
HaMa. CbaKH je oa Hac jeAHa roMHJia. KaA Ka>KeM ja",
to je y cjwrypn, jep Aooe toa ce hhcmo ca3Aajin mh
cmo jeAHa 3dpKa.
MjiaAHfi je, npe Hero je .norao y ObOMe HepeAy A*
a cBeTJiocTH HCKycTea no3Ha HeoApejjeHe JiHHHje cBoje
miAiiBHAva/iHocTH, daneH y cBd ca cboj'hx ocaMHaeci
roAHHa, nyHHx >Kapa h JiaKOMHCJieHOCTH. Pbera 3(5yHn
.'iapMa >KecTOKiix no.neMHKa, BepcKHx, MopajiHMx, no-
JIHTHMKHX, Krt>H>KeBHHX, yAieTHHMKHX. Ila OTKyA Oil 0.3L
ce Hatje y H>H.\ta?
Tpedano 6n Aa ce oh y ihkojih OHcnHHH pa3MHmjba-
jyhn o Mopa^HHM CTBapHocniMa. Ajih, 3ap AaHauiH>e
BacnHTaH>e HHje c dp^a c AO/ia; oho ce y r.iaBHOMe
cawo pe niMa BpiiiH.
i

<t>HJio30c|)Hja, y kojoj 6h moitih HafcH cnac, KaAa dw


tjauH dn/in ohh y omh ca penHMa wyApaua, nociaje
npeA-weT 3a HepeuieHe AHCKycnje, OAJeu,H CKOJiacniH-
khx npennpana. JeAaH CTyAenT 3Hahe cBe pa3Jiore
3a h npoTHB cjiodoAHora cy^efta, a;iH Hehe Hmuxa
npaKTHMHo 3HaTH o BacniiiaH>y BOJbe, Koje je >khbotho
nHTafte 3a H>era.
A KaKo 6h h ohjio ADyKHHje? ,'IaeneK je npe cto
roAHHa npoHamao 0CKy/iTHpatt>e do;iecHHKa;AOTJie Hnje-
AaH o,i Jienapa HHje Morao Aa npaBH TaMHO kjihhhhho no-
CMaTpaH.e. M 3aT0 ce He Mory OApeijiiBaTH do/iecTK
Koje cy ohh onwcuBa^H. y ciapo Aoda MecTO nocMa-
TpaH^a dn/ie cy decn.iOAHe npenupKe. TaKO je 6h/io u
ca ncuxojiorHJoM npe Pndoa.
Haiiin M^aAHhn MecTO Aa ce ynyhyjy na AyiueBHe
h ncHxojioiuKe CTBapHOCTH, BacnHTaaajy ce penHAia, tc
yjia3e y cbct y cpeA 0Be xyKe-dyKe iuto npase CBenaHH
dpdjbaBn,H. Ohh BHAe Aa HMajy ycnexa ohh kojh MHoro
roBope a ne paAe HHima. Ohh y sanehan kojh y th-
niHHHpaAe3aH0BeHaHCTB0. Tope, HaBHAHKy cyHenc[;pnHH
nOJIHTHWapH, HOBHHapH, KlfcHWeBHH podOTHHUH KOJH
BEIimiHA BUTIJ MOBEK

nHLuy hsh&a csojera HCKycisa, ohh


cy y CTBapw
6p6jbaEi\w. II AuaAnh ce 6yco;ie Ha xyi-
K/iaTH 6e3
hhm rajiacHMa Tora oneaHa oa roBopaHtuije. Hnje nyAO
aKO ce mry6u.
3%Ha-eH ohom ynyTpaiHHDOM 36pKOM y H>eAty n
cno^>KOM xa;ia6yKOM, otkva 6h Aiorao 11 Aa pacno3Ha
THxe h aKTMB-He CHJie Koje paAe npoTMBy PberoBe
cpefce? Pacejan uhhm ujto je xyHHO, npojia3HO, c;iy-
MaJHO.OHcaMH-HeBHAH KaKo ce y AyooKOM KyTy hberoBe
BOJbe noAwyKJie ajin TpaJHe cmie opraHnsyjy, Koje tie
ce cyTpa notfyHiiTu.
JbyAH ko]m cy 3ay3HMa/in HaJBHuie no;iO/Kaje y
bojcuh, y cyACTBy, Ha yHHBep3HTeTHMa, npH3Ha.iH cy
MeHH as cy 'MHBejin oa AaHac na cyTpa; noipe6a 3a
Tpy<iHH paA h .wKiujbeHDe HsHxoBe oKO^HHe to cy
-6hjim FbuxoBe BOije. Ohm HHcy 3Hajw 3a BpeAHOCT epe-
MeHa y A)^ e BHOMe >KHBOTy, hh HeoAOJbHBH yrwuaj
nenpeKHAHora HaroMHjiaBatba MHHyia, chthhx paAH>H
ii mhc/ih. KaA cy aolh/ih y neH3njy, npeciao je OH.aj
o(5aBe3HH peAOBHH nocao h OHAa cy ce CKJbOKajiw.

Bnawj u pad naJMawux.


HaJBa>KHHJe OTKpHfce y reo.iorHJH je 6uno y;icra
iiajcHTHHJux; chthm cy Aa.iH o6jihk Hamoj 3eMjbn. Kan-
jbuna. BOAe M3Baja.ia je A;ine. Mcto TaKO n mhoto-
'5poJHe MMHyTe npaBe Hamy jihhhoct.
OCA CBaKHAaiLIH>HM y36yAJbHBHM >KHBOTOM, OHH
HajcHTHHJti areHCH ncuxo/iowKora >KiiBOTa paAe y th-
uihhh. Be3 >Kyp6e, ajw CTa/iHo, mh.ihj'ohh KpaTKHx
TpeHyTana oa kojhx je caciaBjbeH >khbot oa potjetba
.no AaHa KaA M03aK npeciaHe pa3BHJaTH ce, AOHOce
cboj ymuaj y TOKtbe, y Apare HaBHKe. PacejaHH h
neBHAe 3aMajaHH ohhm luto ce Aoratja Ha nosp-
ujhhh,
OHaj cipaniHH paA kojh ce o6aBJba y Any
Ayiue, rAe ce JiaraHo cia>Ky Hepa3pyiuHBH TeMejbH
CyA^HHe FbHXGBe.
HeHAiapH CBoje cpefce, h HHane, mh mokcmo <5hth
yTOJiHKo BHuie, ano ymeAHeMO^Aa ynyTH.wo MupwjaAe paA-
khx cenyHaAa. Caiwe sa ceoe OHe He npeACTaBjbajy HHUiTa,
ajin He h/ih oianaBajy navKfty, ci\o6ony Ayxa, y3BHiueHa
\< VKH.1 riAK>

ocehaH^a, h;ih, HanpoTMB, ynpenjbyjy KyKaBMM.iyK, Ta-


IIJTHHy, JOryHCTBO, 3aBHCT, nOXOTJbHBOCT. OHe HaHoce
onaMo, rAf hx MaTHna Byne, m ano hx ociaBMMo 6es
KOHTpOjie, OHe, Ha ocHOBy 3aKona Tewe, cnawy cboj
HaHOC y HaJHH>KHM KyTOBHMa Haine npwpoAe. TeiHKO
oHiiMa koj'h ocTaBe ja ce y H>H.\ia n npomBy hbiix
cMBpcHy ptjase HaK/ioHOcm! Ohh ceCm cnpeMajy hoibot
My i iert>a, wecroKOCTH h 6yAa:iaiuTHHa. Ohh he oko
ce6e mnpiiTH Me.Mep. V tbHMa He.Ma xapMOHHje, paBHO-
Te>Ke; CBa eneprHja ce Tpoiun y jeAHOJ CTpacrn. To
cy BaM: Knp JaH>a, CKopoxjie6oBHH, TapTH({), h/ih, ano
je eHepnija jaKa, MaK(5eT, Oie.io, <J>e.ipa.
.T.eTiiH.acTo 6u 6hjio mhcjiwth Aa he ce, na3ehn
iia ce6e, aorh ao nene pajcKe cpefce. Baj! JbyACKe
c:ia6ocTH cy Be;iHKe a APyujTBeHa cpeAHHa HecaBp-
meHa. Ajih, mhoth .T>yAH hc BHAehu jacHO KOJinKa cy
mm cpeACTBa Ha pacno/iowefby, >KMBe 6"eAHO, y neMupy,
y jiaKOCTH, 3.ie Bojbe, oropneHH, 3am%jbHBVL. MHoro je
ohhx necnoco^HHx kojh H3 JieHsOCTH h pacnycHOCTH,
npoMauie >khbot, a/w Biime je ohhx kojh npoMauie
Mopa/iHii >khbot.
Haujn oneBH, y rviaBHOMe, ohjih cy cpefcHHJH Hero-
u
MHj ohh cy (5hjih 6o.-be ,,yoKBnpeHH h>ux je cna>KHJia.
,

Bepa, h jaKO jaBHo MHeH>e. j\auac je Aooa cyMH>e,.


\TaKMiine, pacKoiuHocTH, y3HeMnpH0CTH, HaApa>KHBaH>a.
Ako He ycneMO as caMii ce6e co/ihaho npHnpeMHMO
3a >KHBOT H 3:.MfHHMO OBa CnOJbHa UpBOTOHHa CTaH>a.
HHje cacBHM cwrypHo Aa ce h naina unBH;iH3au,HJa hc
hapo6h y jaAy h 3;iOHHHy nao y PycHJH.
M 3aT0 nocjiymaJMO noyne MyApux. ^yuieBHH ao-
ratjaJH 6nhe hito mh 6yAeM0 xTejiii. MoBeK He H<e;in
jeAHv CTBap sa to ujto je Ao6pa. JJejcTByjMO Ha
name vKc/be. Mobck KOMe je y BJiacTH Aa 6yAe cpehaH
raH.y je Aa ca Ma.no MyKe ce(5e yHHHH Bp;io ne-
.

cpe>-HHM. Oh Mo>Ke yMHHHTH cboj }KHfiOT jaAHHM, py>K-


hhm, 6eAHHM. 06pHyT0, oa >KHBOTa ca c aoM H3r.Te-
.iHMa na cpetiy, MOMce Aa Ao^nje Be/niKe kophcth.

fJpaBu c.Miicao yspoHnocmu.


.la6hcmo ctboph^h CBojy cpehy. Tpeoa Aa npe-
HeMO VKHBeTH y C.aAaUJtt,0CTH w npeABHACTM ao
BEHITMHA HUTU HOBEK

CHTHHU,a npnnpeMy sa 6yAyfcH0CT, t* m npe luto ca-


^auiHsHite HeMa: TpeHyTaK y kom roBopiiM Ben je
4

Aa/ieKo ca iMeHe.*
>Khbot je CTBopen oa npoiujiocTM h 6yAyfcHOCTH,
TecHO Be3aH H3Meijy cede, dyAyhnocT nyuiTa avooko
cBOJe Kopefte y npoLu.iocTii; fteHa cyitiTHHa AO;iasn
113 npOLUJIOCTH.

Ma.io je, no Hecpefcn, nucaua BacnMTana kojh cy


csecmi y>KaeHora AeTepMHHH3Ma, kojii ce 6e36pn>KHO
rn>e3An y AydHHaMa naiuera yA\a. Hm OpaHuycna hh
EHr.necKa Hiicy npe 1914 3Ha/iH 3a y6HCTBeny opra-
HH3anvjjy HeManKe, h 3aio 3aMa,io He nodauie po-
oobh hbeHH. Mcto TaKo h M/iaAHfen Hehe Aa BHAe KaKO
ce y HbHMa naypw noAMyoa opraHnaauiija. Ohm ona3e
cyBHuie AOUKaH, ynpasooHora AaHa, KaA, y nyHOMe no-
B;iaHeH>y, Tpeoa h ohm Aa A^Ay csojy OAcyAHy dHTKy,
oiiTKy Ha cpefcy, ano nehe Aa AonycTe yHyTpaniHjeM
Henpujarejby Aa yHHiimi h>hxob>' cpehy, hbwxoBo ao-
CTojaHCTBo, rt.Hxop>y cnodoAy.
ria dam h KaA H3 6nTKe H3ahy nodeAHOim, c;io-
6oAa H>HxoBa je ocBojena, HecnrypHa, Kpia, ano ce
He novKypHMO Aa je yHBpcTHMO opraHii3aunjoM pa3y>\-
Hora AeTepMHHii3Ma.
HejaKMM JbyAHMa HHiiiTa HHje HenpujaTHHJe Hero
ocHOBHa HCTHHa Hamera ncwxo^ouiKora >KHBOTa, a to
he pefcn Aa je 3aKOH y3poHHOCTH hcto to/ihko He-
MH/lOCpAaH KaO H y <j)H3HMKOMe CBdy.
A CBe ce Aw>Ke npoTMBy ocetnatba yspoMHOCTH:
Be^HKOBapoujKH >khbot y KOMe je HeMoryhHO Aa ce
HOBen oSaBecTH o ;iaraHOM AH3aH>y nopoAHua h o
y3pou,HMa n>nxoBa nponaAafta; onaj kojh ycneBa
HAia cpehe; koju HeMa cpehe Taj HeMa cpefce. Oa Bhk-
Topa Ky3CHa ((|)paHuycKH cJ)h;iococ|) h noJiHTHnap npo-
ui;ior Bena) no mKo;iaMa ce npeAaje cKOJiacTHHKa
Teopnja o cnoooAHOAie cyhen>y, y MecTO Aa ce Bacnn-
TaBa Kano mobck CTnne cno6ojiy y ce6n. McTopHJa ce
npeAaje y aHeKAOTaMa Kao Aa no/uiTHKOM m hctophjom
B.iaAa nyKH c/iynaj; y ncTopHJn, HanpoTHB, Tpe6a
n3dauviTn CBe uito HeMa yspoMHe Be3e. TeopHj'e o
onpaujTaHby rpexoBa aoboac Ha Miicao Aa ce BHTa/iHocT
8 /Kii.n riAjo

nauiHx rpexoaa MO>Ke s6pHcaTH aKO ce noKajeMo. Tk


pa3/i03H noKa3yjy saujTO je CMHcao yspoHHocTH TaKC
peAan y >KHBOTy jeAHe jiyme. Mobck kojh nponaAa
m/ih kojh je ynponacTHO ueo >khbot jbyTHT oa,6nja
ia to Hiije 611:10 cjiynaJHO.
Hena KaKaB bhcokh AP>KaBHH mhhobhhk, ko]h Tpe6a
Aa c;iy>KH Kao npiiMep ApyniMa, ocraBH CBOjy >t;eHy
N nofcje 3a KaKBOM >kchom npo6ncBeTO-M, OA^ax fce ce
pehm Eto h oopa30BaHH ;byAH Bepyjy Aa je Mopa/iHK
vkiibot cacTaBJteH oa cjiyHaja, 113 HHHera, o& liyfla.
a
JlyA HOBen! OapaHKa 6yAa'iaumiHa! HiiKOMe ne naAa
Ha naMeT Aa je to npupoAHo AejcTBO cnarahba Ay6o-
khx ncHxo.ioujKHX CTdtt.a. CsaKH npMa Aa ce nouneH
/Khbot, y KOMe je mobck cboj rocno^ap, MOM<e npo-
MrpaTH. McTHHa je ApyKMiija.
y CBHivia c/ihhhh.m c^ynajeBHMa Aooap nocjwarpa/iau
BHAehe a^ je pa3yM OAaBno, y HeAOdaTKy CMMnaTHJe
u nneMeiiHTOCTH, oKpenyo ApyrwM nyxeM. JlaraHO
pacnaAai^e y3BHiueHHx ocefcaHoa h 31106a. 11 ropHHHa
jecy bhahh A0Ka3H Bo^e Koja ce Konpua y y3aMa
VHyTpauiiBe (fjaTa.iHOCTH.
MaTH Koja je ueo cboj >khbot npoBe;ia as, xpa-
Gp3 h Bece.no, npaso 11 y aoopotm. CBojy nopoAHUy
vmmhh cpehnow, ca roA"i;aMa Aoonje cjaJHy jienoiy.
^ymeBHa, MBpcia AymeBHa CHara or/ieAa ce y noKpe-
THMa, y ocMexy, a HapoHHTO y oMHMa i<oje o6acjaBa.
HaJBehH cuiKap PeMopaHAT, kojh je ueo >khbot no-
CBeiHO npoyMaBai+y AymeBnnx upia Ha ;iHuy jbyAK
HHj'e ce npeBapno Oh je koa crapaua otkpho Haj-
nehy jienoTy. Oh je yMeo Aa o6>Jie>KH njieMeHHTOCT
h Be.THMHHy Koje je jeAHocraBHa, MVApa h Java Ayuja
na jiHuy MOBeMJeM HcriHca.na
Ko ynope;i,H .ihk PeM6paHA'roBe Maiepe ca ohhm
Hac})paKaHiiM rocna.Ma Koje ce CKyrubajy no KouKap-
HHuaMa y MoHTe-Kap;iy, yxnaTHfce OAMax y Kompaciy
3aK0H ySpOMHOCTH, 3aK0H KOJH BJiaAa AyilieBKHAl >KH-
botom: HeMii^ocpAHa je CTporocT ca kojom y3poui'
npoH3BOAe CBOja AejcTBa.
Hena^.^HBH h He c.iyie kojihko je Be.iHKa roMHJia
y3pyjaHH\ h HanpacnTHx y Mirje ce Moaroue caxaT
BEUITIIHA BI1TII M0BEK

caxar ynHcyjy panyHH. HeMiiyiocpAaH CTapHHCKii Ycyjs.


jecre mhcthikh o6j\uk Tora cipauiHora panyHOBOA-
CTsa. OTKyna tie nytKe h cafcam Aa HMa tv Hene
non*5HJe? FposHHHaBO, one Tpome HOBau, Ha Tpnue.
CBofy HHrejiHreHUHJy Ha KOJeKaKBe i<H>Hre, a CHary Ha
yHHHOBajyfta y>KHBa *a. Pii3HHuy ccehaH>a Tpome na
r

u
CHTKe cpi?6e, Ha 3.ionaMheH>e, AeTH^acTa 3aAOBOJteH>a
TauiTHHe!
Myapa 3Hajy bpcthoct RpeMena h iteroBy aoopy
ynoTpe(5y. JIo3a h Bohna RpeMeHOM Aajy poa; y Ay-
meBHy HvHBOTy >KeTBH nperxonn ziaraHo pacieH>e h
paarpaftaBafte Kopena y a>'6hhh naMfieita. MoseK
nociaje HeKo tck pa#0M BpeMeHa.
Ko xofce aa both panyHa o cbojoj cpehH h aoct^-
jaHCTBy, HeKa ony mor BpeMeHa, H3pa>KeHy y ohhm
MHAHJyHHA\a TpeHyTaKa, cnpenn Aa vhbpcth 3;ie CH/ie
y Hamoj Ayu'H. Hena HMa nenpeKiuHO Ha yMy CTajiny
h HBpdy oflJiyKy aa hhhii caMo oho liito mhcih as
Je Kaj6ojLe h Aa CBy CBojy cnary ynoipe6n Aa oho euto
xofce Ao6po yno3Ha. Hhko He Mo>Ke npeRapimi pany-
HOBoha Kojn ynwcyje Hauie mhcjih, Hania ocelaH>a.
name paaif.e ynaweTH H ca6npa. Ha HaMa je Aa ne-
noAMHT.T)HBii panynoBofca oe/iewn h cadupa cywie Ha
CTpaHH npHMaH>a.
HayRa o >khbot)' h MeTOAa Aa ce oyAe cpefcaH.
nocToje.
Ja 6hx Moran KasaTH Kao /JeKapT: ,.Ja HiicaM HiiKaA
npeueH>HBao cboj y.M, hhth mhcjihm Aa je moj yM HeuiTo
<5o;bh oa yAiacoHMHiix JbVAH--. A;in Mory ctioooaho pehsi
Aa ca.M 6ho cpefcaH uito ca\\ y MJiaAOCTH Haniao ii3BecHe
nyTeBe kojh cy Me aobctii ao nocMaTpan>a h Aa npaBHJia
oa KGJHX caM CTBopjio McioAy ." Kao ii /JeKapi {a
. .

caM oiyaa no6pao n/iOAOBe Te r aKO Mefcy jbyACKHM


3aHHMart>MMa HMa jeAHO Koje je cnrypHO Ao6po h Ba>KHO,
CMeM mhcjihth Aa je to obo Koje caM Hsaopao."
Ja caM cpehoM HMao Aynix AOKO/iHua 3a npoyna-
Bafee. }a caM Mopao He caMO ujto caM BO/ieo Here
uito mm je to i5m.io saHHMaHae, ,ia hchbhm y ApywTBy
HaJBetiHx MVApaua cbhx E.peMeHa 11 u&nora CBeTa. Ja
caM y-iHMao H3 pHsmiue h>hxobhx HCKYCTaea.
10 VKH.l I1AJO

la caM Tpn.ieceT roAHHa 6no Ha MecTH.wa ocMaTpan-

HHuaMa, oAaK/ie caM rnenao r.iy.uue KaKO ce wawy


m AOTepyjy 3a no30pHHuy. Bii^eo ca.vi wa/iHHJe B.iacTU.
CoracTBa, c.iaBe.
KaA MOBen 3at;e Ay6;be y roAHHe, 6/iH3aK cmpth-
ocno6a\)a ce npeApacy^a, MauiTaHiija h 3aBOA-T>HBHx
CTpacTH. OHAa ce ca .MHpHohoM r:ieAa Ka uejiOKynHH
>KHBOT. OHAa Ce OThpiiBa OHO ujto je ipajHo, OCHOBHO,
it oho hito je npo.ia3HO, c/iyHaJHO. ,'{yro MCKycTBo ca
cBaKojaKHM ^>yAHMa M36aun Ha bhahk yspone kojh no-
Kpehy h CTBapajy.
BehnHa nncaua cy nao ohh reo/io3H H3 Ao6a Kbh-
Biija kojh cy BepoBa;iH y KaTaKJiH3Me, ohh MHcrie Aa je
/Kmbot cacTaB-ieH oa Aora^aja, oa npeBpaia. Ohh He
3Hajy Aa cy >khbot cacraB^>a;iw ooh iihm y3poun kojh
Ae;iyjy noviano, cnrypHO, CTa^.HO, h Aa hx Tpeoa caMo
npoHahn. Mh cmo jcahom peK.iH h eio noHaBjbaMO
HeBepoBaTHO je ko.ihko ce yTpoum y/iyAO jbyACKe
CHare 6e3 jeAHe Hay^He MeTOAe paAa Koje HeMa AaHac.
MaKCHMyM yMopa 3a mhhhm>m ycnexa.
Tano je hcto h y wneoTy, hhko ce HHJe ciapao
o H>eroBOMe HaywHOMe opraHH30Batt>y. Koa n.TaTona.
KceHO(|)OHa, CeHene h Apyrux HMa Aocra A^a.-bHux
npoMaipart>a o to.mc BcnuKH KaTo.iiiHKH yHHTCbM
CKynHJiH cy bciukh opoj AyooKiix npoMarpatt>a o Bac-
iiHTaihy ocehart.a, caiwo, ohh cy CBe cbcth Ha hchbot
nocJie cmpth a He Ha >khbot Ha 3eM:bH.
y He3HaHsy jeAHe MeTOAe 3acH0BaHeHa ncHxo.aom-
khm oTKpuhH.wa mh ry6nM0 MorytmocT Aa 6y~ie.Mc
cpehHii, >khbot Aaje deAaH npiiHoc y najoojbeM CJiynajy
Aodnja ce jeABa MOTBpTitHa oa cpehe Ko]a 6u ce Morna
ocTBapHTii. PacejaHH, ne3Hajiime, kojhx je HaJBiimc.
ohh ryde CBe h ano He .wopajy; ne npeABHAeTH to je
Beh y3AncaTH, pewao je .'IeoHapAO Aa Bhhmh.
Aa 6h ce H3oer/io to pacnnahhe mh nanncacMO OBa
Hanejia naynue opraHusauuje KiiBoma:' Hena ce cBaKH
K.naAa onaKo kojihko 3Ha, a He^a 3Ha oho.ihko kojihko
mv CHara aohvcth.
3EHJTHHA BH'ni HUBEK

fJpemxodHO mimatbe.
BefcHHa JbyAH npoBOAe ja^aH >khbot 3aio luto hhcv
nayHHO npoyHHJiH noroA^e 3a bhiuh >khbot. Bn^ehu
tv aymeBHy cnpoTHFby c})h:iococj)h-iiphobhau,h tphjvm-
(j)yjy. Ochobhh npo^.ne.M, Kaacy ohh, HHje npoo/ieM
icopa Hero npou/ieM 3^a.
nocne oBora KpBaBora paia Ke Aio>Ke ce 3a5opaBinii
Aa y BacejbeHH koch sanon janera. Bop6a 3a hchbot,
no6e^a JiyxaBCTBa n cn/ie, to je npaBiuio y 6opo
r|)ejia; h ca.MH OoroBii cy 6n u HeKa^a kpbojioiih.

AJIH, H Taj K'PBaBH 3aK0H Ce AP>KH'y paBHOTOKH


ysajaMHO.M noMohii y CBaKOj cjje/in. Pa3BHJaH>e >KHBOTa
Ha 3e.M.i3H 6h;jo je MoryhHo caMO yApy>KHBaH>eM h
\-3aja.\iHOM no.MOHH. [Ha CTeH>y Koie cy r/ienepH oro.Te.iH,
6HJbHH je >khbot nocTao Aioryti KaA cy ce MaxoBiiHa h
jiHiuaj 3APYHCHJIH, npBa ,ia nyBa B.Tary Apyrn Aa xBaTa
a30T H3 BasA'/xaj.
Oho lhto je y poa>' JtyACKOAie 6hjio Hajoojbe to
je o^.iyHHO \CTa;io Aa >khbothhsCky oopQy 3a >khbot
;aMeHii 33K0HHMa npaBAe. Ako h3bcchh HapoAH hhcv
Mor.iH joui AorepaTH ao TaKBora HOBenaHCKora cxBa-
Tan>a >KHB0Ta, unje ah orpoMaH HanpeAan ujto cy
EHr. e3H h AiwepHKaHun yui/iii y paT .ia y-iBpcie pe-
;

>khm MOBenHocTH Meijy HapoAHMa? Hni<aA Haiue HaAe


y opaTCTBO h jeAnaKocT Hncy 6une Belie.
PaT oa 1914, y HajnucTujeM CMHCJiy pe iw 6ho je
KpcTaujKH paT npoTHBy mchbothhckhx nojMOBa Meljy-
napoAHora >KHBOTa.
H 3a to HCTHua Hiije y anco.iyrHOMe necHMHSAiy;
KaA 6h TaKO oh/io He oh Tpe6a;io hh xcHBem JIothwkh
Kpaj necHMH3A\a Tpe6ao 6h Aa 6yAe cawoydHJCTBO.
HcTHHa je y \MepeHOA\e necHMH3My; He 3a6opaBHTK
HHKafl Aa je 3.to Ha 3eM."bH yncacHO, a/m ;iyAOCT je He
BHAeTii Aa ii.Ma AOCTa Ao6pa h pa3\Ma.
TeopujcKH dyAH.uo uphobhauh, a/in y paAy o>'ahmo
oa^vhho Ao6poBiiAUn; oa HauiHx H.anopa 3aBHCH Aa ce
npaBAa n coAHftapHQCT CHa>Ke y Hamew ApyuJTBy.
Mh hhcmo OAroBopHH oaiu HiiniTa uito y npnpoA"
l "aAajy KpsaBH saKOHii. HenoTpe6no je Aa hobck
:2 >KH:i II A JO

o6pafca na>KH>y Ha 6eay h ymSC oko ceoe, aKO to 6yw


y caMO
H-e.My TeopujcKO caynemhe.
To je ima BMUje mTeTHO, to komh. FlpoTHB s.ia
HMa ca*io je^Ho MyiiJKO cpeacTBO, 6opnTH ce. 3a^o-
bojlhtm ce ca.Nvo noc.MaTpajyhu ra, to je MpaHH yxcM
Batt>e, to je namiorHJa.
Pa3MHUJ.i>aJMO hcxojihko HeAe.i>a o HepaspeiujbHBHM-
MeTac})H3H'iKHM npooVieMiiMa MHTaJAio one Mp30BOJtHe
;

4>H^030^)e, KaA Beh Tpe(5a Tpa>Kimi Hcriwy, znu He


3a6opaBn.\\o Aa obh BHAe caMO jcAaH Aeo HCTHBe h tc
6am OHaj Aeo o KOMe, H3 yjviHe xitrHjeHe, He Tpe6a
HHKaKO A3 MHCllIMO.
.'Ivao je Aa MOBeK He c^iyiiia npnjaTne xapMOHHje
CBaKHAaftera >KHBOTa; BecejiHAio ce Ae i
wjeM khkot>'.
AeAHMo paAOCTH ohhx Kojii y paAy MMajy ycnexa, y)B-
saJMO y /byAHMa Aoope Bo.i>e, h .lenoTaMa Koje ac:
oohjiho OKpywyjy.
Be.iHKH yMeTHHUH Hiicy nopiiuajiH lysoie CTpaHe
vKHBOTa, ajiH HHcy TpawHJiH jeBTHue ycnexe hckoph-
iuhaBajytiH Auuiocptje h y>Kace Koje noKOJbif^ non<apH r .

r.iaA hjih 3apa3e n3a3HBajy.


Ohh cy OHVBa.TH BeApo h mhpho BwljeH>e crBapH,
m ca pa3.ioroM cy c.iHKa.iH :ieny Aeuy, cuawHe h
jyHaMHe .T.yAe, .iene h Ao6pe nceHe. HajysBHiueHHJa:
yMeTHOCT jecTe yMCTHocT AtyApaua. MyApauw awajy 3a
a.io, ohh BHAe noKBapeHe -byAe, oABpaTHe 6ojieu3THe..
ajiw ohh 3Hajy KO/uiKa je norH6nja, HapoHHTO 3a Aeu\
Aa >KHBe y py>KHofcn h y jafly, ii 3aT0 ysjiefcy y pe-
nijone /ienoTe.
HpnoBHAau koj'h AeK. iaMyje o jbyACKOj oeAH a whbh
;

\toaho, to je caMO roBopuwja. CBeTau k-ao <J>patt>a


AancKH pa3Ae^n cBoje HMaH>e chpothh>h h >khbh y
cwpoTHrt.H AeBoJKa H3 6oraTe nopoAHU,e HanyiuTa &;yfri\
;

u HAe y MH^ocpAHe cecTpe 6o.iHHHapKe; e TaKBH HMajy


npaBa Aa yAapajy no npooieMv 3/ia, TaKBH cy My
HaiiLiH pemehbe npeAaBmn ce Bory: OA-Tasefcn oa no--
CTejbe y.MHpyhHx y KberoBovte Kpn.Ty HMajy CKjioHHtuTe.
KaA upnoBHAUH 3a6paH,yiy Aa ce roBopn o Aafcn
r jep ie to rpoKTaH=e jieOe.ie >KHBOTHH>e Ao6po yxpatteHe

m yTon.TjeHe npej bf.ttobc m", mr fceMO Tpa>KHTK oa h>hx.


EiTLLiTMHA K11TH MOBEK 13

Kao A0Ka3 HiMxoBe HCKpeHocTH,


Aa HaM noKa>Ky
xaKBe cy >KpTBe noAHe/iH Aa He 6yAy caynecHHUH y
ApyiiiTBeHOM sjiy, ano He AOKary to cy jmueMepH.
flywHOCT je OopHTH ce cbom CHaroM npoTHBy 3;ia, ami
6op6a je MoryhHa ano hobck He K^OHe y Ty3H h ano
ce ck.iohh y npeAejie xpadpocTH. DieAaTH caMo y 3^0,
TO 3Ha4H 6lITH Beti Ha nOMeTKy pa3ApaHUbHBOCTH, He-
Bece^ocTH, .lyAOCTH. FlpBa Ay>KHOCT jeAHora HOBeKa
jecTe Aa H3oeraBa cne nyTeBe Ha KOJH.wa ce ry6n Moh
nan co6om.

npanmuHHu uecu.MusaM.
Mjwa Ata necHMH3Ma: TeopHJCKH h npaKTHHiiH. JeAan
apancKH MyApau Ka>Ke Aa je cpefca M03am< oa chthhx
KaMeHOBa. <t>H3H4KH Hv'iibot ApaBjBaHa je bhhjh oa Ha-
iuera, ohh >KHBe Ha HHCTO.we Ba3Ayxy, a;iH je mohotok
h 6es npujaTHOCTH, jep ra npoBOAe y oecnocjiHHefoy.
nerii [c}}hjioco(J} (j)paHuycKii] je Ka3ao Aa hobck y
HeTpAeceTOj toahhh ca3Haje 3a CTpauiHy HCTHHy Aa
hhko HHJe cpehaH. riern Hifje 6110 cpefcaH, 6ho je ys-
neMnpeH, nperpnaH noc/iOM h HeMH.iocpAHOM 6op6oM t
oh ce Ten AOUHHj'e cmhpho, nocTao BeApe Ayuie, n
Haiuao yc.iOBe 3a cpefcy. Haera je, nopeA OBora, My-
mh^o oho oa AaHac na cyTpa". Mh paAHMO aok He
nponaAHe.wo, roBopno je mchh oh, a Ha Kpajy roAHHe
mh ctojhmo rope Hero Ha ncieTKy roAHHe!
Flern je nao y <5htuh Ha MapHH h Hiije AOweKao
HeocnopeHy c.iaBy Kojy je CTenao HeyMopHHM paAOM.
Ako y fteroBOMe roBopy H.\ia ropniiHe to je 3aT0 uito
je HMao cyBHuie .\iynaH >khbot, a ivta/io MyApocTH.
>Khbot je uejimia, 11 Tpe6a je Kao TaKBy nocjwaTpaTH.
#e;ioBe >khbot3 He Tpe6a 3a ce6e nieAaTH. >Khbot
MyApa HOBeKa HHje cacraBJbeH H3 enH30Aa 6e3 Be3e;,
-1 eroB >khbot ce cacTaBJba, o6pa3yje JiaraHHM pa3BH-
janbeM y opraHCKy ue/iHHy, Onaj kojh yMe Aa ynoTpe6n
3a CBoje AyuieBHO Bacnnrahbe caKyn.teHe mohh AeTep-
MHHH3Ma. h kojh iiM HCAa Aa paAe npoTHBy H>eroBHX
najwepa, Taj, Majio no wa/io, nocTane paBHOAywaH sa
cBe naKocTH, He .T>yTH ce, He Mp3H, He ocefca hx. Ja
ca.M FlerHJy MCTiiuao ceo> 3a npuMep: ja, H3 hhcto
14 >KiU li V
yMHe xHnijeHe, HMca.M miKaA OAroBapao hh Ha Haj-
>KyHHHJe .iMHHe HanaAe. Ha uito? 4oBei< y3a/iyA ry6n
CBOJy MHpHOhy. Haj>Ky4HHJH OArOBOp 3aBHAJbHBU.HMa,
HeBajbajmnwa H onaJHHM HepaAHHUwwa je y CTBapan>y
HO'icra HOBora 3a HenpHJaTC/be CBaKora Ae./ia Koje aw a
ycnexa, Haj(5o;bH OAroBop jecie: iifcn HanpeA.
KaA 3BOHe 3BOHa, ncH ypJiHHy; TaKO 6HBa k ca
KaKBMM My. eHHJHM Ae/ioM, na OH./IO TO KaKBa C.THKa.
KaKaB khti, KH>nra, HewohHH Ha H>era yp.iHHy. FlerHja
je to yp;iaH>e Mymno.
Tpe6a, H3 \nrnjeHCKWx pa3/iora, oaaTii wwpaH,
npeMa 3JioMMc:ieHHwa noka3aTii Henok*o;ie6;bHBy ojia-
rocT. KaA je hobck cBecraH Aa je AoGpo pa.T.wo, HanaAH
naicocTH, .iaBe>K naca yTBpijyjy aa ce Aodap 3Byk
Aa/ieKO wyje.
Ako MoseK i''pn>K;bHBo paAH Aa yryiUH ptjaBa oce-
haiha, oh tie vcneTM Aa 6yAe MiipaH; BeAap, tmx, hh-
iuTa ra He MOH<e y3wyTHTH. Jawowe He cweTa APY
HeBa.Tba^cTBo, no Hekoj HeyMHTHOj npaBAH, npeo6pafca
ce necTo y noMOHHHKa.
Oa Tora ce Aodnja join HeuiTO, yMBpwhMBaH.e y3-
BHUieHHX ocekan>a, nowa>Ke Aa ce nocreA>H AneBH
npoaeAv y tmlijhhh h y cpefcu. C'Be hjto je Ao6po wyKOM
ce cthh* h AyiueBHH x.ie6 Tpefia 3apaAirni y 3HOJy
cBora .Mima.
Obac ce nocTaBJba jeAHo npeTxoAHO nmaHse. ripw-
miiwo nn Aa >khbot HOBeHJH v r.iaBHowe wo>Ke nocTaxa
cpehaH aico ce noTpyAiiwo, bpoaii :ik ocbojmth Ty cpehy?
Xohe.wo /in ca ByAOM pefcn: Cto ibyfyaBii cto >Ka-
M
:th. PaflocTHcajiocT?
3Ha ce Aa je Byfla cpeTHyBiiiH 6o;iHHka, opoHy:iora
CTapua, ii Mpua kora cy hocm.iii Aa 6aue raBpanoBHMa.
oho to/ihko noTpeceH Aa je HanycTHO cBojy M/iaAy
-Keiiy, cboj ABop, Aa noTpaww cyBepenw AyuieBHH wwp;
,.CBeTau CBemx" Hamao je MHp.
Xohewo /ih h mm kao oh? Tpeua nii yHMiiiTMTK
>Kejbe, CTpacTH, .T>y6aB? Mowe 6hth Aa cmo h mh
wcTOMH>auH, m Aa He 3Hawo niTa je paA. 6oj>6a sa
npaBeAHHJH >khbot.
BEUJTHHA BHTH MOBE. 15

ByAHde iiMajy AOCTa n:ieMeHHTe paAOcm ByAH-


ctmhkh ouh Mory ce noHocHTH luto cy npaBH rocno-
AapH CBora Teia, ajiH HaiiiTO iim je ueo Taj paA? By^a,
hhhh ma ce, npywa Mn;mjyHHMa cbojhx BepHHx yHH-
ujTefte Ay me nnn FbeHo yianan>e y oho 6e3^HHH0 CBe".
JOldenberg: Le Boudha, r;iaBa o HitpBaHK, dp. 263]

Cjupm.
Hene pe.iHrHJe CMaipajy cmpt Kao npcnas y Apyrn
4<HBOT. Ako >khbot Ha 3eMJbu npHnpe.Ma 3a BeHHTii
je
wmbot oHAa ce Haiue B:\anatbe Ha 3en;bH M3Jia>Ke Be-
.THKOi nOFHdHJH.
BecMpTHOCT Ayine, Ka>Ke IlacKa.T. tothko je Ba>KHa
h jaKa cTBap 3a Hac, Aa Tpe(5a 6hth noTnyHo (5e3
ocefcaja na ociaTH paBHOAymaH h He TpanaiTH mia
je ca thm y CTBapH. CBe Hame paA^e h mhcjih Tpe6a
Aa y3My TaKO pa3He nyTeBe, npewa TO.ve *a Jin
HMa BennTora Ao6pa h;ih He, Aa HHJe .woryfce nuiTa
pa3yMH0 h CMHiujbeHO ypaAHTH 6e3 pa3MHLu:baH>a.
Ako KaKaB no6o>KHHK h yHHHH HeiHTo Ha oBOMe
CBeiy, TO M1IH1! H3 HClOrHMHOCTH, H3 HeCnOCO(5HOCTH
Aa npeACTaBH ceon y npeTeneM y>Kacy HAejy o bchhto
T
HecpehHOMe >KiiBOTy na ApyroMe CBeTy. > CTBapH oh
mhc.ih Aa Bepyje, a.iH oh He Bepyje: Bepa Koja HHJe
aKTHBHa sap je to HCKpeHa Bepa?
CTBapHO Bepyjy Ka-iy^epn h Kajiyljepnue Koje Mp3e
CKpynyvie. Apy rH >KHBe y ApeM.TsHBOj Bepn, y no yBepn
3a OHe kojh Bepyjy aohctj y >khbot nocne cmptii.
>khbot je 6ecK0HawaH. a >khbot Ha 3eMJbH HMa caMO
epeAHOCT npnnpe.\iaH>a 3a oHai ApyrH. Mh cmo Kao
.nvTKe no AenJHM no3opiiniTHMa, TBa Tpn nyTa ce no-
K^OHe na oAy.
ripeMa BeHHTO.Me wcHBOTy Ha ApyroMe CBeTy, h<hbot
Ha 3e.M>T>H, >khbot oa ceAaMAeceT roAHHa, He 3HanH
HHiuTa. Mcto Kao h 3e.MJLMHa napa;iacKa (yrao Koje
HHHe ABe .iHHHj'e noByneHe jeAHa H3 ueHTpa jeAHe
BBe3Ae Apyra H3 HOBenjera OKa Ha 3eM.T>n) y nope-
otfcy ca 3Be3AaHHM pacTojatt>HAta.
TaKO neMepeHO npogy>KeH>e HHAWBHAyajn;ora>KHBOTa
M3meaa napaAOKca.iHo KaA HOBeK nc.MJic.iH kojihko je
16 >kh.i nAjri

yoora h HeAOCJieAHa /ihmhoct BefciiHe .%yAH- ripew


yc/iob A3 MOBeiv naAWHBH jede Aa whbw, a Be/iHKK
opoj JbyACKHX dnha y CTBapn HeMajy npaBor wHBota.
He bhah ce ima 6m y HiiMa HaAHCHBeJio. OHa cy
cacTaB^>eHa oa enH3oaa 6e3 Be3e. ca 3(5pkom npoTii-
BypeMHHx HAeja n ocehaH>a. CBaKa ncraKHyra jihhhoct
je nodeAa. AeJio BeiuTHHe h Ayrora CTpiubetfca. Mm TpeGa
nodeneHo as n3ABajaMO y ceoH oho ilito je roMiuia m
oho llito je Hame B.iacTHTO. Ohh kojh hhc>' HHKaAa no-
Kyiua^H a^ to paAe, n3r;ieAajy Aa cy ue;nina, K>HMa W3-
r.K'Aa Aa ce OHaj KpR-.-haHau ceH3au,nja, mhcjih h ocehaja,
Bpmii y jcahom Te/iy 3aTBopeHOM y jby ackoj ko>kh, a
ne bha" ce ima On ocTa/io oa Tora KaAa 6\\ AOiujia cmpt.
C Apyre CTpane noBenja jihhhoct ce H3pa>KaBa y
eMomijaMa. EMOUHJe cy y CTBapn oho uito 30Beiwo
nep.iji ii3pa3 ACJCTBaeMOUHJe. /la cpue ne Kyua nar^o, Aa
yipo(5a ne caonnnaBa Moary CBoje ysOyijeifce, mii He
(Jhcmo 3Hajiu uito je cipax. j\a hmc.mo pa3AparaHH
iKaA bhahmo CBOjy 3apyMHHuy He 6hcmo 3na;iH una
je to jbytias, jep thm npo.ia3HiiM eMoiiwjaMa AH>Ky ce
v mobckv Hajn/ieMeHMTHJa ocetian>a.
Kao ihto KaKaB KpacaH ubct nyiuTa y AyGimy
.iQtAjbe cboj Kope u CHCa cokobc 3a xpaHy, Tano h
nam HaJHHCTHJH ocehaJHH >khbot nyiuTa CBoje xctuifiue
y yTpoOy. KaA CMpT notje h ocefcajmi 'khk.)t npecTaje
KaTo/iHMKa upKBa je to Ao6po cxaaTM^a ona npHMa
hchbot noc.'ie cmpth, ajin h ca TejiecHHM ycK'pceH.eM
He cmcmo pehH Aa je Ayma npocTa cynciaHiuija,
jep ne anaiwo itiTa je to cyncTaHUnja. OTKano ce aTOM
cMaTpa Kao MiiTaBa Bacnona HCTiiHa f>e3rpaHiiHHO wva^a
:um ii ue3rpaHHMno CJioxceHa, Hec.wewio roBopnTH o
npocToj cyncTaHUHJH.
OTKaAa je yno.iHaBaifce Bace^eHe ynejio Hebepo-
naTHe nopeMehaje, TauiTO sepoBan^e y bchhth >khbot
je Bpjio Mnoro yA\atteHO.
He.wa BHiue HcpoBaHr.a Aa je 3ew;ba cpeAimiTc cb
a Aa je (5/iarn Bor npe bHUie XHJbafla ro .uina 6aotfO
MOBek-a Ha h,v. v napaisi napneTa je oTHinao Aphcto-
tcjiob KpucTajiHH cboa uito o$aBHJa aeiuby. Ca HeKHX
^Be3Aa cbct/ioct nyTyje hc xn/baAa roAHHa
BiiLUTHHA BHTM 40BEK

lOKflt ao Hac Aoi?e, h to nyTyjyhn no TpHda xwjbaaa


Kii^OA\eiapa y cek-yHAH. 3eM;ba je caMo TanKHua y
eacMOHH HeH3A\epHe CHJie.
Join jeAHo OTKpoBetbe 036hji>ho no cbojhm nocjie-
AMuajvia nopeMexiLio je Hame 3Han>e
o BpeMeHy; a to
je Aa hobck nocTOj'ao npe CTOTHHa xnjbaAa roAHHa.
je
H toca TaKO ckpomhhm nonennMa; kojihko My je
ca.MO Tpe6a^o Myne h BpeMeHa AOK-fie je H3imiao hs
>KHBOTHiBCKOra CTaH>a!
A KaKo cmo Ten norol^eHH KaA cmo otkphjih KaKBo
MecTO HiwaMO y pa3Bnjart>y cjiejia? Ko 3Ha Aa jih je
HOBeK noc^eAfBH ctbop BacnoHe? Mo>KAa je h oh
ca.MO eTana 3a jeAHo caBpujeHiije cTBopeH>e.
36or thx ca3Hai+.a, Hauie BepoBatbe Aa oBaj deAHH
vkhbot jbyACKii Mome duTii BeMHTH, ii3rjieAa Ma/io
Heuiro CMe/io.
y ocTajiOM, nnje ciirypHO Aa Hajy3BHineHnie BepcKe
zyuie Bepyjy y CecMpTHOCT. HiaBHa noSyAa 3a AO(5po
pafcjen>e je jby6aB npeMa Bory. ripeAaHOCT je Harpa-
i^eHa caMOM npeAaHoiuhy, n KaA HOBeK MHTa y Bypwea
aa CBaKH jynaHKH aKT ano He.ua Bora 3a cBeAOKa He
BpeAH HHmTa, oHAa ce hobck 3rpane, jep, no TOMe, jy-
nauiTBo nocTaje paHyH, y/iarai+>e Ha 3e;ieHaujKH HHTepec,
yTaKMiina 3a narpaAy BpjiHHe. LsecT o decMpTHOCTH
to je caMO CBecT jeAHe TpenyTue AymeBHe pa3Apara-
hocth TaKO jaKe Aa CBaKa MHcao o HarpaAH, o Tpajaw>y
lor^eAa 3a npe3npan>e. TaKBH cy TpeHyTun aoboji>hh
caMH ce6n, h cmpt He H3r;ieAa Ba>KHa. MHoro je boj-
HHKa ca tjjpoHTa nnca/io o thm cbcthm TpeHyTnii.wa
KaA cc ii HenoMinn^a Ha bchhoct. Ohh cy aoiilhh ao
TaKO BncoKora CTeneHa AymeBHe jani-we fta cy ao6h;iw
HaJBHiuy narpaAy.
Mh cmo ck:iohh Aa mhcjihmo Aa ona HeMepeHa
CMJia, Koja Kpetie ne/iy BacejbeHy, He boah panyHa o
HHiuTHMa Ha 3eM.T>H ii o HbiixoBoj ocehaJHocTH. y >KH-
bothh>ckom uapcTBy BJiana onaj CTpaninn 3aKOH: ja i in
nojeAe cjiadnjera. f.iaAHJaTopcKH 3aK0H BJiaAa cbctom,
npoBnijefta HeMa. ria n MOBenaHCTBO je 6h/io mh/jh-
joHHMa ro;uina noT l iHH>eHO hcthm 3aK0HHMa.
Ca3Han>e Aa BacnoHOM BJiaAajy onuiTH 3aK0Hii oay-
3>i.Ma MOBeKy MHory \Te\y. 36or Tora oho Hehe ohth

-
-

: no oy .iap ho raejujyfeB uauo CHBjruiBO Mecic


Ha y oecKpajHom BpeMeny b npocropy, loeeif cc

: ynopejuMo saine Jiooa ca jooom XIIL Beira.


vaja je y sepa 6uo cee, mh cmo caporaaH. Hema
Bffine Ooa mh cmo ycaMieHH. HaoyiuTeHM y cbctv,
M avo ce *yiH ocefcajy janac ycatvbtuu
y r;
h cieooj uacKOHH. max
hhcv cbc uzr?6uxn. mh Ht
BepyjeMO bnoje y 3Jie jyxoBe h natcieae CHJie. V
BacHOHH HeMa BepacaonoMefba npea HaMa. H
33KOHH Hac orpine vai mm ce npoTHBH.Ho, an 6pzjcv;
nomzxy yzj hm ce noKOpaBaMO.
Mb thm aaxoBBMa Mo*eMo uk
h yopaBJbaTH. He,
MB HBCMO E3rVOBJ1H OOCTaBfOM CHpOWaj V pafcHI -
CBfc
jyaiBoj BacBOHH Caj cmo ce orpec.iH npaaBOBepBua
xoje cy iQznvt .ivie MyuLie. OrpeciH cmo ce crpaxa.
Ihmo ce BBiue aaax lyxosa, mh Tpeoa ja nayMHjr
aaicoHe ->'BBr/ra7 h ja rpaarBMO hcthhv. lecMO caMH
to je HcrwHa, ass je Haoi nor.ie j 6Hcrap, 6ea crpaxa
noiejbenoM eHeprBJOM 01 caia Mory xa pane oh h
frojM xofee ja ocBoje bcthhv.
IUto ce tbhc cmptb. Hy Tpetfa y^pajaiH
onurrera hhhuoqz 3a CBavora, Hy Tpeoa Matiatorni H3
paqyaaifca /ai noser crsapa ceoe Tpeoa qeHBTK
speiBOCT >*-HBOTa. .*-hbot Tpeoa ia je csoj, caMO zz
ceoer cBO) oh*, cBoja reHa * Cmot je icpaj ana He oma
>BBora. cMpT je aeroe aaBpiBeraK a-in ae opejMer/
BpejiBOCT /BBBOTa HBJe ancoxyrBa, BMa -jboih?
BpejHocTB tao urro cy HtzzBHCHoci a xocrojaacTBC
HapojHo. Avo, xoa's ohtb, Be Bpeja Atuseru camoyz
warn, jexaH araBOT *o*e BMaTB orpOMBy BpeiHOCT
vao yc.ioB aa uentTO bojio yzoimew). TemtxM %
'*%*>*, na KoJHMa crojB BoropojMMBBa UpvBa y ria-
paay, jecy Heooxojh* yooe zz H>y.
Ocmm oeora BMa jouj BemTo: CMpT je aeaaoearBa.
(Soles oocidere et redire possum
Nobis cum seme
occidit brevis iax
Nox est perpetuo una donnienda
vxMt KaTy.iycj*).

-hub nor 3 z&x&mm n tpaharn ce, a a*a

a%e rparra cbt;*ct, sa.t.2


:iiiTIIHA BUT!! H'JBEK

oa ce caynnpaTH OHOMe 3.iy icoje ce Boace


-.;. He ipe6a KyxaTH 3a ohhm hito je
a.iii i

to 6n 3Ha4H,io Hero Kao Kan. ce HOBeK jaaa


.

Ka 3aK0H Te>f;e iajaTM ce Ha cmpt 3HaHH oiith


;

CaMo c.iaooso.'bHH h pacTpojenii /tyjH nyurrajy


~a ce Mucao o neH3oe>KHOMe ycajn y CBecm, ja. je
ocaoja, aa ykohh Bo;by 11 yhhlhth 3j.paB.-be; HeBece.iocx
;\ upne nhcjih cy nocieneHo ca.M, UJia ohcmo .

h o ioBek*y kojh oh npH KaKBo.M cjajaoite npii-


mhcjiho Ha Kpaj npH3opa.
any j je MHcnmi na ciipT Te raico
ce h CBpenarH 3a ay. Ako He yMere yuperH, He
me, npnpoja he cbpujhth Taj nocao 3a sac."
Ha cpT Tpeoa mhcihtii, jep je to jejaH (J)aKaT.
-Hc.iiiTH roaaxo Ko.iiiKo aa hobck DOAeci cboje
b aia.4>e. Ohomc kojh pawyHajyhn Ha CBOJy M.iaaocT
;: eaeprajy, 3acHiiBa nopojuuy, HecHOCHa je Mucao ja
r.pepana cmpt aoace h3.to>kiith oejii H>eroBe jpare. Taj
CTpax noap>KaBa, yjBojaBa Bo."by 3a pax, H3
.Tpaxa HoseK na3n Ha 3j,paB:be, iiiTej/biiB je. Kaa je
-iOBCK M3BpiUH0 CBOJY ftyBCBOCT HCK'a MlIC/IB CMpTB
ca.Mo to.ihko, ko.ihko ja CBoie ao.Mafce npiinpeMH aKo
Ha aacrynM. n>oj Tpeoa h 3a h>hx mhcihtii. Te
jaTii y cBowe TecTa.vieHTy HajTaMHUje caBeTe: jep aK<>
iora He.Ma cmpt KyTibe r.iaBe npejaje necTo MHTaay
"cpoaimy HeHa.nevKHHMa h saiiHTepecoBamiMa.
C.vpT ayooico oKa.iocTH Ka.i o.iHece oua, ayaca,

a:iii OHa He m>hh OHe Koje o^Hece Hero OHe

kojh ocTajy. rioc/ie TaKBor TeuiKora yaapa, cmpt Haiua


nocraje yTexa. Ja oaox, Jby6&eoa, th pajii joui aaao
noaceui, aKo jo^h!" (Kapjiaja, cbojoj >KeHii).
He,
Kaj| je >khbot noTnyH. Kaaa ce ymhhh.io jyflasKB
cBe ijjto ce Mor.io, cmpt ce jaB.-ba Kao sacayareaB
nap. J a mhcihm CBe Biiuie h Biuue Ha cmpt, h yaea
:a : bhji yxMBaibeit: cae ce yTimiaBa" ictoj:
Heuddana nuc.Ma].
Kao roa ujto hobck oceha noTpeoy aa cnaBa,
Mo>Ke oceTHTii noTpeSy ia npiiMii caaTKB, Mcejaeaa,
noc.ie^HDH 3arp.i>aj jyme n bciiikl- MaTepe 3e.M.-be,
bb Ba3aaaMo rpoooM*' Kance Pa<3
20 VKI1.1 HAJO

,,KaKO je cmpt KpaJH>n uiiJb >KMBOTa, nucao je


Mo3apT CBOiMe ouy, ja caM ce obhx hckojihko no-
cnejn\hHK roAHHa to/ihko cnpnjaTe;bHO ca thm npaBHM,
thm HajoojbiiM npHJaTe,i>eM MOBeKa, Aa c.iHKa cmpth
He cajwo aa Me ue ywacaBa, Hero Me HanpoTHB vmh-
pyje ii TeniH... a hhko oa ohhx kojh Me no3Hajy Hefte
moHh pehw Aa caM HeBeceo m MpawaH."
M AOHCTa ano HAejy cmpth o/byuiTHMO oa OHora
4HMe je yo6pa3ii.i>a yBnja, OHa yMHpyje. CaMO, peiKii
cy ohh kojh ce npuBHKHy Ha CTBapHOCT, BehHHa ce
y>KacaBa cmpth 3aT0 uito He Mory Aa 3aMHCJie Aa
ocehaj'HOCTH Mowe HecTaTH. Ohh He r:ieAajy cmpt Kao
npe^a3aK y Ay6oi<H caH 6e3 CHOBa, Beta, y JiyAOMe
CTpaxy, 3aKHBajy cboj mptb3mkh caHAyK caMH. Oho
tojthko xHJbaAyroAHUJH>e BepoBa^e naniMx npaoraua
V >KHBOT nOC/lC CMpTH nOCTaJIO je HHCTHHKTHBHO Aa
ce HMKaKo He Mory OTpecTH OHe TaMHe h 6o;iHe oce-
haJHOCTii. Bepa Aa Ayuia npe;ia3H h Tpnn ocTaBJbajyhn
tcio y Apyrw >khbot, cpo^eHa je ca HaMa.
OHHMa Kojy cy ue;iora >KHB0Ta paAiuin h dopn.r.i ce
aa Aotjy ao ca3HaH>a HCTHHe, OHHMa kojh cy MSBenii
npaBHM >khbotom, Ha H3MaKy >KHBOTa Tpe(5a OAMopa.
Ko je npoBOAHO nycT h noBpiuHH >khbot TOMe neMa.
CTaiina: norjHTe cafl?, Be;iH XaMJieT Apwehn y pyun
r^aBy BoJBOAe oa JopKa, y OAaje KaKBe Jiene rocne,
h peuHTe joj, Aa h KaA 6h Ha ji 11 ue MeT.'ia c npcTa
oe^HJia, oneT tie 6hth oBaKBo. HacMeJTe je ca tom
HAejoM." Mowe ce HoaeK TOMe CMejaTii KaA ce OTeo
M3 oBora cedHHHora >KKBOTa, KaA ce peinno Aa >khbh
3a jeAHy y3BHineHy cTBap.
'lodpo HcnyH>en >khbot Ayr je. M Kao ujto noc.ie
r

*o6pora AHeBimra paAa Ao;ia3ii Ao6ap caH, TaKO n


nocjie Aodpo ncnyhbeHora >KHBOTa AOJia3H MHpHa cmpt.
Il.iaTOH je Aasao Aa ce wiiTajy Aenu OHa AtecTa 113 nec-
HHKa y KOJHMa je pe o naoy, jep, Ka>Ke oh, ue mo-
i
i

>Ke ce 6hth xpa6ap KaA ce hobck oojh cmpth, a hc-


Moryhno je H>e ce He 6ojaTH KaA n>y npeACTaBJbaiy
TaKO CTpaiimoM a naKao Kao HajcTpaniHuje Mecro;
Cjio(k>AaH je ca.wo oHai, kojh BHine bo.ih cmpt Here
poncTBo.
.

BEWTHHA EHTH 40BEK 21:

Ka^a MyApau CTapn, yHyTpauiHbH >khbot ce pa3-


BeApaBa, oeefcaJHH >khbot BpeAH Kao c.ieMeHaT sa H3-
patjHBatfce y3BHiueHHJa >khbot3. Bop6a 3a HHTepece
M3rjieAa CKTHHnapcKa, >khbot 3a napaAy, 3a TaumiHy
H3r^eAa AeTHH>acT. Tpna 3a CoracTBOM npeKO OHora
iijto je HeonxoAHO 3a ooe36et)HBatt>e nopoAiiue, H3-
rjieAa Heo30HjbHa. >Khbot je Bpjio KpaiaK na 3aTO
He Tpe6a pacHnani H>eroBe TpeHyTKe. M 6am 3a to
iuto je KpaiaK BpeAHOCT My je Befca. Ha Hajwa je Aa
Ce KOpHCTHMO H A^ >' CTBapH y APyUJTBeHH >KHBOT
yHeceMo Hani ago BOJbe, pa3yMa. Haiue je Aa AOBe-
AeMO y peA jeAHy Bpciy Majiora xaoca, Aa oyAeMc
eHepniHHH capaAHHUH y 6o>KaHCKOMe jneny h Aa CTa-
bhmo y cjiywdy Ao6pora oho ujto mh HMaMO y HaMa.
A MH HMaMO y CTBapH OHO UJTO CMO AaJIH HJ1H OHC
hjto cmo CTBopnjiH. JIeH>ocT h KJioHyjiocT jecy y CTBapH
aHTHunnnpaHa h CKpHBeHa cmpt.
Oho uito panyHa to je capatjHBaTH ca bcjihkhm
cnnpHTya^HHM cHaraMa Koje Aajy BacnoHH 3Hanaj, h.
KaA ce HOBeK y3AHrHe ao TaKBora cxBaTaita >KHBOTa ;

oHAa ok oceka Aa fee >KHBeTH OHano Kao h CoKpaT,


riHTaropa, Fl^aTOH, ApHCTOTe/i, H cbh bc^hkh yMOBH
kojh >KHBe y CBaKOMe yMy kojh HAe 3a hcthhom. IIh-
Taropa je y rjiaBH CBaKOMe AeTeTy Koje Tpa>KH kojihkc
MMa Ky6HHx A^UHMeTapa y jeAHOwe Ky6HOMe Meipy.
3a HaBeK je MpTaB oHaj kojh He Bpiun cboj 3aAaTaK.
A 3aLHT0 OH Ce TH nOHOBO jaBHO? Th ch HMac
jeAHy npn.HHKy, HHKaA Hefceui aoohth Apyry," Kawe
Kapjiajji. 3a to He ry)HTe CBoje BpeMe, oho ce HHKaA
BHiue Hehe noBpaTHTH.
KaA He 6h 6h/io cmpth, HinuTa jaAHHJe Ha oBOMe
CBeTy He 6h 6uj\o oa MOBeKa", bcjih Taco. M HMa npaBO.
Cbh(J)t HaM je npHK a3ao c/iHKy CTpauiHe 6eAe KaA
r

oh HeiHTO JbyAH ohjih 6ecMpTHH. Ha ocTpBy JlerHery.


CTpe.iA6pe>KaHH 6\\nu cy onaJHH uito hm je OA^ujeHa
,.pAOCT Aa yMHpy h Aa ytjy y bchhth noKoj." Cbh(|)t
ptjaBo npHKasyje ocefeaiba BefeiiHe CTapaua.
Be3 cmpth, AOHCTa, CBaKH oh ce HanpeAaK ycTaBHO :

ueo 6v\ CBe r yKOMH.ia CBeMofeHa repoHTOKpaTHJa."*)


*) B.ia.ia CTapaua.
12 '

*> il.i i:.K):j

Hay i
iHHK, yMeTHiiK, heHiija.THii npoHa;ia3a4, y TpiiAe-
ceTMM roaiiHaMa CTBapa u OTKpuBa, KaA ce yM ko-
naHHO oopaayje H AOcrn>Ke BpxyHaa CHare. OcTaiaK
>KMBOTa ohm upoBOAe Aa opranH3yjy chctcm mhcjik
H3 OHora H>iixoBora OTKpoBehba. MHCJiHJiau, ce 6p3o
Kao ynaypM y CBOje nanuHe Miiw;beH>a, oaui Kao oho
./lapsa oa CBHJieHe 6yoe y cbojv naypy. ToeiiHJe y He-
nocpeAHOM AOA"py ca Ay6oKHM dBapHocTHMa hhj>
BHine y CTaH>y Aa npoHHKne Beo npeApacyAa, roTOBHx
fjjopMyjia, HaBHKy hctjhx mhcjih, cbojom cjaJHOM hckpom
A 4hm ce H3ry6n ROAHp ca CTBapHomhy, TBapa/ianKJ
CHara ce Hci<p3a. Cerine ce HenpujaTejbCTBa npiipoA-
H,aKa KHBHja npornBy Teopuja JlaAiapKOBiix n >Ko-
c}}poa CeHT M;iepa, TBpAonnaBCTBa npHpoAH^aKa nponiB
,'iapBMHOBe Teopuje, ccthmo ce ujTa je Cop6oHa pa-
AH.ia npoTHB TeopHJe o aTOMHAta, HJ1H BHCOKO cBe-
uiTeHCTBO Ty CKopo npoiHBy OTKponeHba ynn>eHHX
noBOAOM KpiiTiike ono.'iiijCKHx reKCToea. ripe JIaeHeKa
HnjeAaH .neKap Hnje npuMno Teopwjy o uMpKyjiaunjn
KpBH, jep hhko Hnje mhcjiho Aa npoywaBa HenpaBH;iHe
paAH^e 6o/iecHor cpu,a h h3 Tora yTBphyje A"arH03>,
M TaKo roAHHaMa OKaMeH^eHH JbyAH AP>e HaJBHiiie
no^O/Kaje nojiHTHHKe, navHHe h ynpaBHe. Ca Heimo
Majio H3y3eTaKa kojh 3aap>Ke nyyae runKOCT is CBe-
>KHHy AyujeBHy, Apyrn yflH y neAeceTH.w roAHHaMa
cy Beh cBpiiin.',H cBoje. M OHAa 6pnra 3a o iiyBan>e
ayTopHTeia, cpu6a nporiiBy hobhx /byAH npeTBapa
crapue y npHTajeHe h onacHe npoTHBHHKe HanpeTKa
HiuuTa ne Tpeoa MeH>aTH y OHOAve hito cmo mm ypa-
.nuii." Ohm jeAHHH He BHAe OHHivieAHe HeAOdaTKe h
phaBe dpaHe OHora iuto cy ctbophjiu.
CaAio Ao6po iiHHa caipt MO*e Aa ohhcth nyi Aa Aohy
cbokm yMOBH Koje cy Aouie npnTHCKHBa;ie ceAe rJiaBe
Ca OKaMCHseHMM \\03rOBHMa.
Ochm Tora y c.wpTii je nooeAa npaBAe. OHa ,T>yAe
Mehe Ha fbhxobo MecTo. OHa je 0HHr;ieAHH AOKas
iipaBe cHJie MHja ce paAH>a y thuihhu bpiuh. 3aA0-
BOJbCTBo je auic.ijitm ;ia he pa3MerjbHBu,H, Aa he JiaK-
rauiH, Aa he mhhhctph inTeTOHHHe HecTani y 3a(5o-
paBy Kao KameH 6aneH y noHop. Kapiaj/i je Ha.ia3H:
BELUTHHA BUTH MOBEA ?3

hckc yiexe Aa pa3MexjbHBue CKHAa ao KO>Ke h Aa ce


CMeje HjHxoboj roj]OTHH>H. 3aA0B0JbCTB0 je nyHHJe Aa
mx HOBen 3aMiic:iH 3aK0BaHe y MpTBanKOMe caHAyKy,
h Aa ce CMeje MMC.iehH Ha OHe <5yAane Koje cy ueo
WHBOT HOTHHHH.TH HOBizy Aa OHe tck Ha H3AHcajy BHAe
cBojy AynoKy r.iynocT yHHweHora >KHaoTa. Yiexa
ie KaA ce 3Ha Aa hhko He 3Ha kojm cy 6m;ih BJia-
AaouH y TpHKOJ y Ao6a EnHKTeia, \um y <t>paHH,ycKoj
y Ao6a KaA je aaiBeo MoHTeH>.
CiwpT HMa Henera 3ApaBora, npoHUHHora 3a dpu-
Jioco^a kojh rjieAa OBy CBeTCKy Tpny h nojiHTHHR-y
UHraHHjy. Cmpt HHKaAa He yHHUJTH oho ihto HMa
npaBe bpcahocth. MyApn He no;ia>Ke HMima Ha CBojy
6ecMpTHOCT. Oh 3Ha Ao6po KaKo je Ta HAeja o 6ecMpT-
hocth nodajia, Kao n to Aa npaBAa y H>oj HeMa HHKaKBa
y*ieiufca. To je 6mia. najnpe jeAHa HHAyKTHBHa npeTno-
CTaBKa: pa3BnjeHa y HaynHy o6paAy 3acHOBaHy Ha HeiaM-
hhm tj)aKTHMa. TaKo cy ce ctbopmjim AcipoHOMHJa h Ma-
fyioHHHapcTBo [Marvillier: La survivance de I'ame et de
Fidee de justice chez les peuples non civilises, 1894.]
TeK AouHHj'e KaA ce cBecT npenHCTH/ia, Bepa je
npo>KeTa hacjom npaBAe.
CaMO/KHBH /khbot ynopetjeH ca CMpfcy H3r.neAa He-
ocnopHO ancypAan.
Baceibena je pasjiov.
Hanpeiun nocTHrHvui y aHa;iH3H yBeJin cy y Haj-
Behy AVOHHy caBpeMeHe mhcjih ncHxo/ioujKO pa3ja-
umehhe Maiepnja^Hora CBeia. Mm 3HaMo caMO oho
;hto HaM npy>Kajy Kama nyjia h caoniiJTaBajy. Fla h 3a
Ta Hyjma onawahba, Koja 3aBnce oa caciaBa Hauiera Te;ia.
rpe6a Aa ce AoroAe He3HaTHe H3MeHe y HaujHM opra-
HHMa na Aa cbct (5oja, 3ByK0Ba, omopa, oyAe yHH-
2UTeH h 3aMeH>eH ceH3aunjaMa o KojuMa HeMaMO noJMa.
KaKBa he npoMeHa HaciaTH ano Tpenepeft>e Hauie
6y6ne onue yMecTO 1838000 6yAe sehe oa 38.000.
i'ijTo TaKo h CBd fioja, Miipnca, 6mo 6m 3aMeH>eH
cacBHM hobhm KaA ohcmo ocefca.nH caMO yj)Tpa-;by-
6HwacTe 3paKe, h/ih MarHeTHHHe CTpyje, mjim H3BeciaH
opoj ohhx 6e8<5poJHHX Heno3HaTHx Bpcia TajiacaH>a-
exepa.
'
24 Vivll.I I1AJ0

KaA oh k BacejbeHa nocia/ia ca:BHM pa3.iH i iHTa


oa name caAaite Bace/beHe, mh 3HaMO Aa 6n y H>oj
B-ia^ao pen, 3aKOH omopa h y3poHHOCTH, jeAHO.w
peMH, paayM 6vi BJiaAao hobhm cbctom ceH3aunja. Mh
He mokcmo sa.MHC.iHTH, nHcao je djyapT Mh;l>, cbot
y KOiwe 3aK0HH pa3y\ia He 611 ^yHKUHOHncajiH, jep je
HeMoryfcHO yo6pa3HTH xaoc, 3opKy, to 6h on.ia npo-
nacT CBaKe aihc/ih. Mncao, pa3Jior cy ocHOBa BacwoHe:
HdHHa Koja HMa hcth KapaKTep Hy>KHOCTH nao H
iajHBpiuhe HHayKTHBue hcthhc To je Hajmnpa, Hajon-
iHTHJa eKcnepHMeHTa^Ha iiCTHHa, jep cbct nocTojn
Beii MH^wjoHHMa ro^HHa, nocTOjw cpe^eH, pa3yA\:bHB,
y CKJiaAy ca 3aKOHHMa pa3yjv\a, o TOMe HMa.wo ca3Hait>a
cBaKH AaH. Ha30BHTe Ty neH3MepHy CHary CeMeniiM
. Pa3yjuoM, nao hito cy je 3Ba;iH (})h;iococ})h-ctojhuh, Ha-
30BHTe je Bovom nao xpniufcaHCKH (J)h^oco4)m, hjih
Kao ApucTOTe.i h PaBeceH Muiu/by, Pa3)>MJbUBOM Ba-
cuohom, Pa3yjwoM, cBe je to jeAHO. Mh 3HaMO h npe h
nocne HCKycTBa Aa je BacejbeHa noTMHHbeHa i<ao h
jbyACKa MHcao 3aKOHHMa Pa3ywa; CBe je y BacejbeHii
hito ce THHe Hac pejiaTHBHo ochm 3aKOHa Pa3yMa.
. Ako je MecTO KaKBora cJjeHOMeHa y npocTopy h y Bpe-
#

MeHy OADe^eHO cjieHOMeHHMa npe H>era h/jh (|)eHOiMe-


HHMa nopeA Hbera, Tano je Mopajio ohth, to je 3aKOH
'
y3poHHOCTH kojh ce HaMetie Kao HeiuTO (5e3rpaHHHHO
BHiue h jane oa Hac.
Ta pau.HOHa.ina BacejbeHa je HeoceT;t>HBa, 0Ha He
3na 3a npaBAy. y woBewjeM M03ry npBH nyT ce jasjba
Kao Myfta y Mpany no6eAHe cn/ie, HAeja Aa CH/ia HMa
BpeAHOCTH caMO Kao noTnopa h npnnpeMa 3a cnnpn-
rya;iHH >khbot. M KaA 6n ra BacnoHa 3Apo6n;ia, ho-
aeK 6h oho njiejvieHHTHJH oa cn;ie Koja ra y6HJa, oh
3Ha Aa yMHpe."
To je TpaAHUHJa HaJBeKnx J^eHnja (ppaHiiycKiix oa
MoHTeH>a ao ZleKapTa, Ma:i6paHma, fiacKa;ia, Boji-
'
repa, Mena h BnpaHa.
Ohh cy cbh AOtn/iH ao jeAHora saKJbynKa Aa je
CBe Hame AOCTojaHCTBo y MHC/iHMa.' Ta HCTHHa je

.
ocHOBa .wopa/ia. Ako
jeAHHa je Ta HCTHHa MHorniwa
inejacHa, to 3Ha i iH caMO Aa je Be/iHKH Aeo HOBenaH-
BELUTMHA RUTH MOBEK

CTBa jOLU OJWCKO >KHBOTHH>CTBy 0AaK/ie je H3am.no.


V CBaKOMe TpeHyTKy h y HajdojbHMa Meijy HaMa paAe"
rewfte Koje cy y M03ry VHBpiutieHe MHJwjoHHMa ro-
AMHa iHBJbe 6op6e. BeHmo y3HeMHpeH, to je hobck.
Kpo3 jom KpTy Kopy M3pa^eHy oa pa3yMa h cnHpn-
TyajiHora >KiiBOTa, npoBajbyje HenpeciaHo i\naAHa-
ropcKa" npnpoAa, KpB. flpoTHB Tane THpaHnje na-
KJieHux cn.ia AHmo ce XpHinnaHCTBo. M npoTHBy
3JioynoTpe(5a HacHJba, oa Kojera ce HHje moivio >kh-
beui y dapo Ao6a, XpHinhaHH cy, jyHaHKH, OAPHU.a/iH
CBany bpcahoct cbctckoj BJiaAH cmie. XpHiiihaHH je
npe3Hpy h ocyljyjy. Ohh joj npopHHy nponad. Xpn-
mhaHH odjaBJbyjy Aa je, nopeA CBera, jeAWHa CTBap-
hoct cnHpKTya^HH >khbot h 3aK0H npaBAe kojh ra
OMoryfcaBa.
HajVieninH npH3op 113 iicropHJe jecie OHaj ca Ka-
Hoce, KaA je HeManKH u,ap XeHpnx IV, 6ocnx Hory y
CHery, noHHweH, Henao onpomiaj oa nane TpHropuja
VII; npn3Hatt>e cnnpHTya/iHe B/iaerH HaA cbctobhom.
To je Haiy36yAJbiiBHJM chm(5o/i 6yAyhHOcrH HOBewaH-
CTBa.
Pa3Ba^HHe cjiaBHnx AiaHacTupa H3 CpeAH>era BeKa :

H3a3HBajy 3axBa/iH0 nouiTOBan.e: y ft>HMa ce y thiuhhh


HVBao hhctii n/iaMeH cnnpHTya;iHora >KHBOTa. A Hanojby
cy npojiaMajia cbct pa3(5oJHHiiiTBa TpanaBHx (J>eyAa/i-
hmx B;iacTe/iHHa. M HajcHpoManiHHJa upKBa y cejiy
y36yHyje, jep OHa chm6oji 6esrpaHHHHe BpeAHOdK
je
enHpmya/iHora >KHBOTa y Kpyry HeH36e>KHnx raAOcm
MaxepHJa^Hor >KiiBOTa. flpoTHBy eKcn/ioaTncaft>a njban-
KaniKHx BJiacTH, npKBHua je onoMeHa Aa je B/iaAa npaBAe
Ae<j)HHHTHBHa MCTHHa.
TeuiKo je HaMa AaHac Aa ce h3abojhmo H3 cpeAHKe
wenpaBAe y i<ojy cmo yroHyjiH h Aa 3aMHC/iMM0 Kano
<1h 6uno npiijaTHO wiieem y CBdy npaBeAHHX jinua.
Bpoj ohhx iiito 3/ia MHHe join je bctchkh. BecnocyiH-
iapa, mTeTOHHHa, jieteHBaiia, peweHHx Aa >KHBe hh
panyH paAemix, orpoiwaH je. CByAa noAMyKJiH paT
nenpaBeAHa CTpaAan>a, yiaKMHua, Mp>KH>a. Y toj aT-
MOC$epn Mpanne CeAe, crmpHTyajiHH jkhbot He Mowt
6hth nomyHo CHanoH.
26 VivIITI llAJO

Cbh He yMpeme, a/in cbh cy 6una Ha ieTH."


i

/JpyuiTBO 3acH0BaH0 Ha paAy, r^e He 6n (5h;io


eKcn^oaTHcaHHx, OAJeAHOM on ce pa3BH/io y c/iHKape,
My3HMape, nHCue, necHHKe, Ha Hauiy Be/iHKy paAOCT.
FIo/ieT 0AymeB;beH>a kojh Aaie 3a6paHHMa cnHpwTy-
a/iHH >khbot, Tano penn 3panett>eM 611 ce npeHOCH-j
oa jeAHora ao APyrora.
JbyAH He SHajy aobo/bho KO/iHKora KopHCHora a?]-
cTBa HMa y3ajaMHO noMarane y Mopa/moMe >KHBOTy.
To ce ocefca caMO y hckhm MaHacnipHMa, y hckhm
ApyuiTBHMa npwjaTejba h y cjio>khhm nopoAHUHMa.
HanycTHTH Ta orhbHLUTa Ainpa, Jby6a.nu, ysajaMHora
noA\araH>a, to 3HanH 113 npujamora 3aiv/i0Ha y bhco-
koj njiaHHHH H3ahw Ha /ieAeHH Beiap n BejaBHuy.
MoBenaHCTBo je join y noBojy, h ano crapo Ba/bAa
mh/ihjoh roAHHa oho je Tei< oAXpucra, AaK^e oa jyne,
i
iy/io nponoBeAafte Aoopa h MH/iocpi)a. HoBenaHCTBi:
je TeK Ha noweTKy CBora nynora pa3BMJahba.
KaKO 6iiJio Aa <5hjio mokcmo H.waTH noBepeH>a y
6yAyRH0CT. CaA ce HaBpuiH/io no/ia Bena Kano cy HaM
eBponcKH KH>H>KeBHHUH h c})H/ioco(J)H npodnja/iH r/iaBy
ca TeopujaMa 6opow 3a >khbot; cbh >KecTOKn h 3a-
HeceHH nHcuH AOXBaTH/iH cy p^aBO cxBaheHy, H3ona-
neHy h r/iyno yonujTeHy /JapBHHOBv reopHJy, Te cy
oa EBpon/baHa HanpaBM/iw neT/ioBe-oopue, ctboph/ih
cy HeiwaHKy h rypHy/iH CBer y oratt. h kpb.
Ta AOKTpHHa cypoBwx cj)aHaTHKa cnpeHH/ia je Aa bh-
AHmo ocHOBHy Ba>KHOCT Koonepaunje y pa3BHfcy HOBe-
waHCTBa [Jules Payot: Cows de Morale, KanMTa/iHa
Ba>KHoci Koonepau,HJe. Be/iHKH ycnecu 3aApyrapdBa
14 ao 30]. M3 Te HeonxoAHocTH 3a koonepauHJy Ha
noneTKy /byACKnx ApyniTaBa, n3/ia3n, cpefcoM, Aa je
CMHcao 3a yaajaMHy noMofc hcto to/ihko CTapa Kao H
6op6a: y Ay6nHii MOBenjera cpua HMa jaKHX ocehaH>a
Ha KojwMa je MoryhHO 3acHOBaTH B/iaAaBnny npaBAe.
KaA 6yAe cBanw Morao, OKpy>KeH CHAinaTHJOM w
Aa Heryje h cboj pa3yM h CBOJy ocehaj-
zioja/iHoiiihy,
hoct /byAH he wmbcth TaKO Ao6po CBeonniTHM >khbo-
TOM Aa tie H CMpT npHMMTH OHaKO paBHOAyHJHO KaKO
je npHMajy MVMeHHUH h/ih 60pu.11 3a n/ieMeHHTe CTBapH.
BELUTHHA KHTM HQBEK 27

A nan ce Aocerne epx muBOTa. h OAyiueBjbeifca, Himua


ce APyro HeMO>K e Tpa>KiiTn. TpajaH>e He AonpHHocn
p

HHiuTa cjajy jeAHora TaKBora yHyTpanmera n;iaMeHa.


3a 0paHuy3a 6ecMpTHOCT je y TOMe Aa HMa Henpe-
cTano Ha y>iy y3AH3aH>e MOBenaHCTBa Ka hhctom w
u.ne.MeHHTOM cnnpHTyaiiHOMe naiBOTy h Aa Ha TOMe
paA cbom cbojom CHaroM. <t>paHU,ycKa je MyneHHua,
HiCHa CTpaAaH^a cy jacno OTKpnjia decnpaJHy BpeA-
joj
hoct cnHpHTya.iHora >KHBOTa, >KHBOTa npaBAe h mhjio-
cp^a. M 3aT0 je Ay>KH0CT 3a Hac MHoro npocTHja n
.'ieniua Hero 3a Apyre; paAefcH 3a CBojy OTaudHHy mm
heMO paAHTH 3a HOBenaHCTBo. ripeAaTH ce cbom yM-
hom CHaroM, cbom eHepnijoM cjajHOMe 3aAaTKy Aa
<t>paHuycKa 6yxt npaBeAHiija, Aa H>eH cnnpHTyajiHii
h<hbot 6yAe cjaJHHJH, 3ap to He 3HanH paAHTH Ha
(>ecMpTHOMe AeJiy ? 3ap ce Ha Taj HanHH He H3(5eraBa
CMpT II 3a VKHBOTa VJia3H y BCIHOCT ?
flEBET yCilOBA 3A CPETiy.
TJIABA nPBA.
3dpciB/be.

Bhth 3ApaB h/ih He 6htii to je HajosCH.-bHHJe nw-


rart.e y >KHBOTy.
TOMe ce noHe:io 03dn;bHO boahtii panyHa oa-
jKopa; jep, AOK.ie cy jieKapn ao JIaeHeKa npnMa:iH 6e3
cbojhx nocMaTpatfca h HCKyciaBa, oBe h/ih OHe, Tytje m
nenoy3flaHe Teopnje, AOTJie cy ce ncHxo;i03H, 3aoopaB-
jbajyfcH una je y Ayum CTBapHo, 6opiun 3a AieTacfw-
3H M Ke xHnoTe3e. Ca TaKBiiM APymTBeHHM CTattjeM ohh
Hwcy hh MOiviH Aa BHAe TecHy Be3y ii3Metjy Ayme h
Te^a. Hwje OAaBHo Aa 3HaM0 Aa cy wajiocT, paAOCT,
TOKHbe, y36y^ept>a, yBen nocjieAHua hckhx CTaH>a ho-
BeMHJera TC/ia.
He caMO A"caH>e, uHpKy/iau.HJa; He caMO BapeH>e
Hero h ;iyHeH>e coKOBa, Ay^OKa opraHCKa caropeBan>a.
jeAHOM penn >KHBOTHe cj}yHKunje uiajby y ueHTpa^Hy
cBed noMyneHe ceH3auiije, Koje ce MaHH(j)ecTyjy hjih
ao ocehaHaa HeMofcn, noTHuneHOCTH, cpu6e, K^OHy-
jiocth hjih, HanpomB ocefcehba pacno/io>KeH>a, enepnije,
paAOCTH, jiaKOCTH h Behe c/io6oAe.
KaA HOBeK nor/ieAa y c/io>KeHH MexaHH3aM jeAHora
ayTOMo6n^a, h KaA 3Ha Aa CBaKH k/ihh Mowe Aa o6y-
cTaBH u,eo paA h Kpeiahbe, H>era yxBaTH cipax, oceha
Aa to netie jwohn HHKaA Aa HAe. MeljyTHM, noBepett>e
Aofje, HOBeK ce ocoko/ih, h H3r;ieAa My HeMoryfce Aa
ce He HAe hh HanpeA hh Ha3aA-
A una 6h tck 6h/io KaA 6hcmo, nao ujto to dnsa
KaA Kynyjeivio KaKBy MaiiJHHy, Mopa/iH y AaHOMe Tpe-
wyTKy Aa Men>aMO Hame Tejio h Aa KynHMO hobo?
KaKaB CTpax npeA MexaHH3aM0M TaKo kptum h TaKO
HenyBeHO c/iowenHM Mo3aK je cacTaB/beH oa no/ia
!

MH^njapAe fcejinja a MHTaBa caodpahaJHa Mpewa oa


3E1UTUHA S1IT11 WOBEK 29

BMiue oa tph MHJinjapAa. Tejio Hauie AP>Ke h Kpehy


cto ii meceT KocTHjy h Tpuda h nieceT m ocaM
MHiunha. MMa ABa MHJiHJyHa 3hojhhx >KJbe3Aa Koje
pery,iHniy TejvinepaTypy y Tcny, Koje ce CBpmaBajy Ha
noBpniHHM KOM<e KaHa^iiMa kojh cbm CKyna npeACTaB-
."bajy ay>KHHy oa neTHaed KHJiOMeiapa. Cpue H3<5aun
Ha caxaT nerHpii ctotkhc .iHTapa kpbh y Huuie Koje
ce CBpiuaBajy y H<n;ume Tatte Hero JbyACKe BJiacn.
CBana oa obhx kpthx >KHJiHU,a, Koja KaA npcHe npo-
y3poKyje cmpt, TpHAeceT h iuecT MHJinjyHa nyia ro-
AHiuH>e 3rpHH ce h ncnpy>KH TpHAeceT h mecT MHJinjyHa
nyia roAHiiiH>e, hjih BHHie oa cto xnjbaAa nyTa Ha AaH.
M CBa Ta HeBepoBaTHO c/io>KeHa MauiHHa 3aiBopeHa
je y jeAHy Kowy, Koja KaA je npodymn TaHe, npopewe
hojk, y6oAe .wyiHHua, He MO>Ke Aa canyBa tctio oa cmpth.
fla, nopeA CBera Tora, Ta nyAHa ManiHHa paAH.
AyTOMo6HU, KaA je pijaB uiocjaep, yMe Aa ce ysjo-
ryHH, Aa ce cbcth KaA ce p^aBo ynpaBJba H>HMe. 4o-
Be^HJe Tejio je nnncHJe, jane, JiaKuie noAHOCH CBe
H3rpeAe npoTHBy xnrHJeHe. A;ih TaKO H3r;ieAa cno/ba;
MHOra A"Ua yMiipy npe BpeMena 3(5or He3HaH)a h>h-
xobhx MaTepa. Ako ce OAe y KaKBy Aennjy 6oj\miuy,
bhah ce as BeJiHKa BeHHHa 6o^ecHe Aeije 6o;iyje s6ov
p^aBe xpaHe, He3F.aft>a, Jie?t>ocTH, poahtcijCkhx nopoKa.
Ko/ihko je Aeue Koja pacTy y nopoAHHH, Koja cy
HepB03Ha, HanpacnTa, wecTOKa, pa3Apa>KJbHBa hjih no-
po iiHa! Fla Hama jaBHa nacTaBa, TaKO Hepau,uoHa/iHa,
HacTaBa i<oja he H3rvieAaTH neBepoBaTHa aouhhjhm
noKOJbehbHMa, 3aTBapa Aeuy y code, HaroHe hx Aa
npoBOAe m<hbot ceAefcn 6am OHAa KaAa pacTy; 3ap ne
nocTajy MHora oa h>hx 3dor Tora nopoHHa Kao po(5h-
jaujn. Cto h neAeceT xnjbaAa yMHpe ceaKe roAMHe oa
cyujHu,e, AOAaJTe TOMe CTpamHO.Me AaHKy y cmpth,
OHaj 6poj MjiaAe>KH Koja yiMHpe oa 3apa3HHx 6o;iecTH,
oa TH(J)yca, h t. a- Ko je y CTan>y Aa npopanyHa y
toj KacanHHHH, kojihko je HdHx nponajio 3aT0 ujto cy
hx jichdOCt h nopoK OHecnoco6n;iH Aa ce dpaHe do-
:iecTH? MHoro6pojHH cy caMoyoiiJHe 6e3BOJbHHUH, jep
Bo^HHHHMa ce He Mory Ha3BaTH ohh HecpehHHun kojw
3apa>KeHH p^aBH.w HaBHKaMa pyme HepBHH chctcm.
30 vkii/i nAjo

Kojihko je ohhx Koje He3HaH>e, .len^ocr, rpexoBii.


Hucy 6am aobcth ao cmpth, a^H
kojh cy ocTa:iH
(Jo^em.fbiiBH, 6o;iecHH: 6hth h.ih He (5hth. Matbe
h.ih
je Ba>KHO oa nHTaH>a: (5hth 3ApaB hjih He <5hth 3ApaB.
Oho ujto cy ncHxo;io3H npoHaiujin npe neTBpT BeKa
vTBpi^eHo je (J)aKTHMa, Aa je 3ApaBJbe Bpjio Ba>KHa
cTBap. OpraHCKH caciaBUH Te;ia HajraHamiju h Haj(|)H-
hhjii majby dajiHO y CBecT HeKy BpcTy AHeBHora CTau>a:
aKO cbh opraHii Ao6po paAe, ano kpb uupk-yjinuje iioa
noBO.T>HHM yc.ioBHMa, ano ce pa3Hii xe.wiijcKH npou.ec it
y Ay^HHH opraHH3Ma CBpuiaBajy HopMajiHO, OH/ja je
MOBeK eHeprHnaH, 3aAOBOjbaH paAocTaH. Acounjauuje
iueja cy oChjihc h ^ane. Mh BepyjeMO y ce<5e; wy-
ahmo 3a pa,ioM H paAHMO CBe OAJiyHno. Cbcchh CMO
CHare h cno6oAe. Ko oa Hac HHje HMao to ocehaite
.nanohe h CHare, i<aA cmo totobh Aa ^ana cpua noA-
hochmo KHLuy, CHer, CBaKy onacHOCT. Y thm TpeHyr-
UHMa mh y cTBapn h He 3HaM0 una je onacHOCT. Haiue
ohh, yniH caonniTaBajy yHyipa TanHe yTHCKe o cno-T>-
h^cm cBeiy. PaA HaM je nan h mokcmo CTBapa my-
H>eBHTOM 6p3HHOM" KaO JIaj6HHUOB 6oi\
A.m, ano cy >KHBOTHe c^yHKUHJe y onaAahby, OHAa
ce jaBJbajy y.Mop, KMOHy^ocT. MyHHa ocehahba ce pa-
lHHpe y cBecTH, HaponnTo oho yHv'acHo ocehaite He-
morh Koje Mynn CBe HeBpacTeHunape. Mobck nociaje
u
paBHOAyuiaH, HeoAiywaH, HiimTa My He Ka>Ke mm- ,

cao je h/ih 36pHcaHa H/iH HenoMHWHa, BOJba y3eia;


caMO 3Ha 3a dpax h ocefca KJioHyjiocr. HaujTocBe?
He yMeMO Biiine Aa yieneMO oa rpexa, Tyre?" Kao
onaj Mum H3 Jla^OHTeHa y cupy, Kora ce HimiTa He
THHe ujto ce Ha nojby Aoraija; caMO>KHBH 6eAHiiK.
M 3aTO je 3ApaBjbe Hajjienuiu m Haj(5oraTnJH no-
kjioh kojh npiipoAa Aaje HOBeKy. 3ApaB;be je nauj
>KHBor, Kan<e Pa6;ie; 6e3 3ApaB.T>a >khbot mije >khbot.
HHje >KHBOTa. Be3 3ApaB;ba >khbot je i iaMa; >khbot je
y CTBapn npn.iHHje cmpth.
Bo/iTep je roBopwo 3a npeAceAHHKa EHoa* Aa nua
CBe ujto ce >Ke;ieTH Mo>Ke, caMO 3ApaB;ba HeMa. A ko-
He MO>Ke Aa BapH, HeMa HHUJTa".
*) Henault. ui-ropimap, necHMK, npeactAHMK i|)paHuycKor
nap.iaMCHTa us XVIII. BeKa.
BElllTiIHA BIIIII MOBEK

^oiida, 3ApaB.-be Aaje BpeAHOCT cBeMy ocTa/io.Me.


CnojbHH Aora^ajw no ce6H HHcy hh Becejw hh >Ka-
.10CHH, Kao iiiro hh npeAMeTH HHcy hh 3e^eHH hh
upBeHH 6e3 HaujH.x OHHJy. /Joratjajn nociajy paAOCHii
hjih Ty>KHH y HaMa. /tonasa 3aT0 HMawo koa ;iyAaka,
kojh Tpa>Ke h BOJie necro HajoABpaTHiije npeAMeie.
To HAe MHoro Aajte Hero uito npH3Hajy ncKxojioan,
kojh Te>Ke Aa H3Me^y AVuie h Tejia CTBope hito Behu
ja3. Hauie Haj(j)HHHJe eMounje cy y CTBapn OAJeK y
caBecTH TejiecHHx pacno:io}KeH>a mobchhjhx. Oho iuto
ce 30Be y ncnxo;jorHJH H3pas eHepnija, to je y3poK
HdHxob. Mh cmo Ben peKJin Aa mh He (5hcmo ocehaiin
dpax KaA He 6\a Hauie cpue chjiho Kyuajio, KaA Haina
upeBa He 6n 6vu\& nopejweheHa h KaA He (5hcmo Apx-
Ta/w. CBaKH MO>Ke Ha ce6n Aa npHMeTH nopeMeheHOCT
KaA je y eKCTa3H npeA >K6hckhh>om h noc;ie H>e. Mh
cmo >Ka;iocHH KaA HaM ce hckh mho n;iaH He ocTBapn,
3aTO uito ce Haro npeceuajy Hauie Te>KHje, Kpxajy
Hauie HaBHKe. Ajih, h to Kao h oho npBo A0.na3H OTyAa
luto cy jiy iieH>a n caropeBan-a opraHCKa y Te;iy yc-
nopeua, ujto AHcau>e h cpue ca naAaiteM HepBHe
eHepnije, HeMajy ofJHHHy CHary.
Haiua opraHH3auHja je H3BaHpeAHO ynenaTJbHBa;
eKcnepHMeHTHMa je yTBpijeHO Aa h HaJHe3HaTHHJn
yTHCUH, ohh kojh ce He jaB/bajy y CBecTH, npoH3BOAe
TpeHyTHo npujiHB kpbh y M03aK, y6p3ajy OTKyuaje
cpua h AHcafte. M3 Ay^HHa opraHa hobchhjhx, Henpe-
khaho M3Meu>eHe ceH3auHj'e y/ia3e y CBecT. Cbcct, AOCTa
rpy6a, npHMa caMo 36npoBe ceH3aunja; HepBHy Ae-
npecniy h pijaBy oprancKy xeMHJy npoBOAH y 06/iHKy
3aMopeHocTH, 6ona, Tyre. CrapanKH necHMH3a.M boah
no cboj npuyiHUH nopeKJio oa 3(5yH>eHor ocefiart>a ptjaBe
opraHCKe xeMuje h npeTepaHHx Hanopa cpua kojc
npoy3poKyje apTepnja CK/ieposa. HanpoTHB, KaA je
cBe KaKO Ba/ba, KaA je HepBHH chctcm CHa>KaH, KaAa
xeMuja paAH Ao6po, OHAa ce hobck oceha JiaK, MOfian,
paAOCTaH.
M 3a to ce AaHac 6ojbe no3Haje Ba>KHOCT AoSpora
3ApaB:ba. Mhm KaKBa cTOMaiHa He.iaroAHOCT, h;ih He-
ypeAHOCT cpua, h;iii r;iaBo6o/ba npnTHCKyje Hauiy
?2 -.Kin riAjo

CBecT, ue.na ce ynyTpaujH>a xapMOHHJa KBapn, Hepa-


cno.io>KeHOCT h pa3Apa>K:bHB0CT Tpyjy ueo >khbot.
Ckok oa oo.iecTH ao cMpm Mahbe je TOKaK Hero
ckok OACpehHora m 3aAOBO^>Hora ao Ty>KHora h 6o.i-
Hora".

3dpaB/be, pesy.imam neupeKudnov cnwapawa.


Ako ce y3iwe oho uito ce Hac/ieAH oa nopoAHue,
nac.neACTBo nwjaHHu,a, ^TpaAa.iHHKa*, 11 Apynix nopo-
mhhx npeAana, MO>Ke ce pefcn Aa Befin Aeo 3pe;iH\
JbyAH 3acjiy>Kyjy ujto HHcy SApanw. BefiHHa oa Hac
pa^an>eM aohoch co6om HeiHTO 3ApaB.-ba, oa Bo^e 3a-
bhch Aa ra noSo/biua h;ih H3ryoH. Kao h CBe luto je
oa 3HaHaja, TaKO je h 3ApaB.i>e y MHoroMe Bc/bHa
TBopeBHHa He HenocpeAHa h TpeHyiHa TBopeBHHa,
Hero AeJio HenpeKMAHora CTBapart>a. H oBAe Kao h y
cTBapan-y Hauue Ayuue, HaHJiasHMO oneT Ha ea>KHOCT.
Koja ce noTueHayje yBen, SecnpaJHO Ma/inx.
y CBano Ao6a AaHa mm paAHMo sa 3ApaB;be h.iji
npoTHBy hbera. Ko^mko 6\\ Hac Mor.io pefcn: Aa HHie
MeHe ja 6hx 6ho HaJ3^paBiiJH mobck".
II3 naca y Mac, mh yTBptjyjeMO HaBHKe cpaMHora.
nonyiuTaH>a npeA oo/ianopHomhy, npeA nopoKOM, (Jhi-
3hmkh y.Mop nodaje rnpaHMH,
oh Hac ocytjyje Ha
3aTBOpeHHHKH >KHBOT, Ha TpOrtOCT. KOA CJiaOOBOJbHHX
nocTeneHo pacie noipeoa 3a jaKHM h pa3Apa>KJbHBiiM
y36yt;eH>HMa Koja ry6e naMeT. MHoro jana xpana.
npeiepaHO cnaBan>e, jiehbCTBOBaJbe, MHHe Hac TeiiiKHM
h OTBapajy npoxieBe 3a AynaH, riHfie, >KecTOKa y>KM-
Batt>a.
M, MHHyinoMHHyT, Mac no nac, BpeMe mhhh cboj
noAMyKiiH h eipnjbUBH nocao: npn^Hpa y HepBHOMe
cHCTeMy, y opraHH3My, MaiepHj'aji kojh fie y 3pe/iHM
roAHHaMa h CTapocTH HaMHHHTu 3a Hac npaBH naKao.
KaA je 3;io yxsaTHJio KopeHa, KaA cy p^aBe HaBHKe-
npeui.ie y npwpoAy, OHAa HaHBMHHe HAy JieKapniwa h
BpanapaMa 3a noMofi. Ohh Bepyjy Aa ce h>hxobom no-
Mofiy, 3a hckojihko AaHa Mory yKJiOHHTH y3poun h>h-
xoBe 6oAKe, cnpeMHTH AejcTBO yKopeH>eHHx HaBHKa
3ap fie noMofiy HeKo^HKO BpaMapwja Aa HiiinesHy
BEIUTHHA EHTH HOBEK 33

CHTHe norpeiu'iHue Koje cy ce cnara;ie jeAHa Ha Apyry


y MHJiHj'yHHMa MHHyTa ! HeyMHTHH ycyA ce Ha/ia3ii y
Te^y Kao h y nyuiii, nocjieAnua BOJbe, kojh ce, kohhiib
no kohhhh, 3aTBopHO y jeAHy ryciy naypy p^aBHx
HaBHKa.
HajdojbH AOKa3 npywa paT. y paTy HMKaA 3ApaB-
CTBeHO daHje HHJe 6uj\o 6oibe y 3ei\ubn, h ano paKiija
HHJe OHjia 3adpaft,eHa. OHe nyBapKyfce iijto cy ce
ydajajie, o>KHBe/ie cy Ha hhctomc Ba3Ayxy Ha c[)poHTy,
HeBpacTeHHMapH h CBp3e chjiom ce pa3ApMame.
ToMHJia ocy^eHwx 6hjih cy cnaceHH ca.MO >khbotom
Ha (j)poHTy.
M KaA 3ApaBjbe CTBapa paAOCT h ocehajny 11 y.MHy
CHary, KaA 3ApaBJbe 3aBHCH oa Hauie BOJbe, OHAa 6y-
Ahmo naMeTHii h nociynaJMo Tano Aa cmpt He Ao^e
npe Hero uito dyAe BpeMe, h Aa Hauie Te/10 y wecTO
Aa ce hyne jieH>o, Aa 6yAe y3poK Tyre, Aia;iaKca;iocTH
Heycnexa, (5yAe xapMOHHHHw w Aodpo yAeuueH hh-
CTpyMeHaT. YAeiHaBaJAio TaKo Aa 113 AyduHe opraHa y
cBed AOJia3e caMo ocehaita JiaKOdH, CHare h >kh-
bocth. Mh MoweMO Aa cnpennMO BpeMe Aa paAH npo-
THBy Hac, Aa yHHuiTaaa Ayx paAefcn Ha Ae3opraHH3a-
uhjh 3ApaBjba. riasHiMo Ha xpaHy, Ha Ba3Ayx kojh ah-
uieMO. Ms6eraBaJMO npeMop h JieH>CTBOBaH>e. He Tpa-
>khmo Jiena y JieKapHHun, HeKa Haunt /ieKapit dyAy
mmct Ba3Ayx, cynije, >khbh paA, oamop, A0(5ap can, 6e3
Kora fcp HOBeK ynponacTH cnrypHO cboj >khbot.
Ha TajHanwH HayHnneMO kojihko BpeAHOCTii aa
3ApaBJbe HMajy npaBeAHe HAeje, nouiTeHa ocehaH>a,
n^OAOHOCHaynoTpeda eHeprHJe. Ako je ncTHHa Aa Ha.w
CBaKH AaH npeTe hckhx 327 Aora^aja, mobh heMO, aKO
He Aa hx H3oerHeMO, a oho Aa hm H3ii^eMO Ha cy-
cpeT. Mh Hene/wo npeTepaTH aKO ycTBpAH.wo Aa cy
Ha cto JiHua oa ABaAeceT neT ao meceT roAHHa, ABa-
AeceT h neT dojiecHH no ABaAeceT ao ABaAeceT h ner
AaHa CBaKe roAHHe.
Mhm y CBecT yjia3e 113 AyduHe Hainera 0praHH3.ua
Ao6pe BecTH, y Ha.ua Ce CTBapa cTajiHa Bece/jocr, Koja
no.uawe Aa ce bhcoko AyweBHO pasBiijeMO.
.

31 >kh;i nAjo

Ako HCTMHa Aa je 3ApaB Ayx y 3ApaBy rtny,


je
oHAa je o6pHyTO HCTHHa: 3ApaBo -re.no y 3ApaBoj
h
AyuiH. 3ApaB yjvi 3Ha Aa CBe ujto pyuiH 3ApaBjbe no-
MHH>e noTaJHO h Aa 6p3o CTene CHary. CBana HaK/io-
H>eH0CT, csaKa pijaBa HaBHKa: /ieHiOCT, nnjaHCTBO, no-
xoTjbHBOCT, KaA npotje y CBecT, 3aKBanH.ee, yHBpcTH
ce, h npH3HBa y noMoh c/iHHHe HAeje, ceha^a, Te>KH>e.
TeuiKO HaMa ano hm AaAHeMo BpeMeHa, Koje paAH h
3a Ao6po h 3a 3Jio noAJeAHaKO.
3ApaBHM BacnHTaH>eM BOjbe mh mokcmo nyBaiH
Hauie 3ApaB>e oa ynmaja JietbocTH h nopona.
3ApaB0 Te/io 3aBHCH oa 3ApaBora Ayxa h y APy -
roMe jeAHOMe nor/ieAy. Tc/io m Ayx cy y Tano npucHOJ
Be3H Aa KaA HeuiTO He vine Aodpo y HOBeKy, oh ce
oceha Be3aH, TewaK, HeyroAHO, oh ocefca 6o;i. Ako
mh oSpaTHMO na>KH>y Ha to Hepacnojio>KeH>e, oho ce
nojanaBa. TaKaB je cnynaj ca Henpac r eHHHapHMa kojw,
Hecnoco6HH Aa He oSpafcajy nawtf.y Ha oho ujto hx
MyHH, naj3aA nociajy potfoBH. FbHxoBa na>KH>a ce to-
jihko ycpeAcpeAH Ha jeAHy TanKy aok ne npei?e y
4)HKC-HAejy: h OHAa AOJia3H h/ih xunoxoHapHJa hih
jiyAH/io. He Tpe6a oSpafcaTH na>KH>y Ha HejiaroAHOCTH
h LUTpeuaH>a". ByAHMo yo6pa>KetfH 3ApaBH jbyAw, 6y-
AHMO cacBHM npoTHBHO yo6pa>KeHHM 6o^ecHmHMa.
EHeprHMHa Aynia je rocnoAap Tejia y KOMe hchbh.
KBeKepn Ha Taj HanHH yne Aa peryjiumy CBoje 6ftjio
h Aa ynpaBJbajy cbojhm kpbotokom.
yHBpiufcyJMO y ce6 ocefcaH>e noBepeH>a, m CMe/io
yBepaBaJMO ce6e Aa Hac HHuiTa He Aiowe CKpxaTH.
/Ja CBeAeivio:
Ochobhh yc/iOB cpefce jecie y xapMOHHHHOMe (|)yHK-
UHOHHcaH>y Hamera Te;ia; p^aBO pacno/io>KeH>e, pa3-
Apa>K./bHBOCT, npeiepaHa oceTJbHBocT, nytieH>e, ujto
Tpyjy tojihko >KHBOTa, A0/ia3e oa pljaBora opraHCKora
4)yHKUHOHHcaH>a h oa c/]a(5e BOJbe. KaA ce th HeAO-
CTauH jaBe y cboj nyHohw OHAa A0Jia3H jiyAHJio. Pa3-
ApanubHBH -i>yAH h weHe Koje ce Ayjy, to cy aKO He
no/ia JiyAH, a oho cnrypHO jeAHy nerBpTHHy . .

Cbcct 3aBHCH oa CTaH>a Hauiera Te/ia, OHa je H3-


pa3 thx CTaH>a; TUMe ce o6jamH>aBa uira ie 3aAOBOjb-
BEU1THHA EHTH HQBKK 35

ctbo a niTa 6on. CBaKH yiucaK Ha Haiua ny/ia H3a3HBa


peaKUHj'y y Te.iy. Ako je peaKunja AenpecnBHa eTO
60/ia HanpoTHB, aaflOBCbCTBo je CBecT o o6hjihoj
CHaan, to je y Heny pyKy necMa TpHjyMtf)a Hamera
Te/ja. Eto 3aTO ncupneHii, H3HeMorviH h ociape/iH jbyw
He ocehajy HHKaKBo 3aAOBOJiCTBo y paAy. 3a h>hx je
paA MyKa. 3a Hopiwajme Jbyp^e, HHTeH3HBHa 33A0B0Jb-
CTBa cy yBeK Be3aHa 3a aKijHJy. KaA ce HMa paHO
ydaTH h no 3hmh neTH ce y 6pAa, to 6HBa MyMHO,
a;iH hhm ce AncaH>e h paA cpua noAece, HAe ce jiaKO,
Mcto ce Aora^a h ca Tejiojw; AOKjie ce He nowHe pa-
Ahth, AOK/ie ce He cBJiaAajy HenpnjaTHa oceHaH^a, HAe
TeiUKo; Kano ce to cbpluh mobck je OAMax 6oihe nac-
no.ioweH. Be/iHKH KJiacHUH, /J,eKapT, CnMH03a Maji-
opaHHi, JIajdHHu, Ha3MBajy to oceha*t>e ocefcaH>eM ca-
BpmeHCTBa. M 3aTO ce 3ApaB hobck He (5ojn hh berpa,
hh KHuie hh CHera. BeAHa KH>H>KeBHOCT Kojy HaM nwuiy
aHeMHHHH BapOUJaHH, KHjHWCBHOCT 6o;iecHHX KOJH
>KHBe H3BeiJJTaMeHI[M H Jia>KHHM >KHBOTOM, KpHJe OBe
HCTHHe Koje cy Tano jacHe aa OHora kojh >khbh Ha
HHCTy BasAyxy, y no/by. Tpe6a;io je >KHBeTH y 3aTB0-
peHoj, HHKaA He npoBeTpaBaHoj co6h, na Aa ce Aotje
AO 3aKJby4Ka ao Kojera je Aouiao KaHT Aa je paAOCT
3a paA npiiroBop npoTHBy H>eroBe MopajiHe BpeA-
hocth".
IJpedpacydc o yotcuBawy.

Hh o HeMy HHcy pamwpeHe ;ia>KHe HAeje nao o


3aA0B0jbCTBy. Majio hx je kojh pa3yMejy mTa ce CTBapHO
Aora^a y H>HMa. BehHHa TbyAH cy nao 3aMaHtjnjaHH
roroBHM cJ)opMyjiaMa; TaKBe cy OHe 6yAa^e kojh .nyM-
M
noBaH>e" h npoBOA oiaTpajy Kao 3aAOBOJbCTBO, y>KH-
BaH>eM h 3aA0B0^CTB0M KpcTe OHy cepHJy r/iynnx,
rpy6nx, npocranKHX paA^a Koje 3arjiynjbaBajy h hc-
upnjbyjy JbyAe. KaA 6h 3aBHpH/iH y cede, na ncnnTa-
Bajin uiTa cy y CTBapn TaKBa y>KHBaH>a, ohh oh Mor/iH
yTBpAHTH Aa HHcy y>KHBa^H hh 3a TpeHyTaw, h Aa je
oho luto cy paAH^H npa3HO.
TaKBa aaAOBOJbCTBa Tpe6a nocMaTpaTH y cKynHHW,
a He Tpeda hx OABajaTH oa h>hxobhx noc/ieAHua. He
3*
36 Kvll.l I1AJ0

Tpe6a omth Kao Myniwue Koje HajwaMJbeHe muphcom


wiejia yjieTe y jwea h noAase ce.

He npesHpme 3aA0B0JbCTBa, a/in hx He ojjBajajre


oa nocjieaima. IlHTe KaA ere >KeAHH, jeAHTe KaA CTe
rviaAHH, TpHMTe no hhctom Ba3Ayxy, jep to cy 3aAO-
eo.'bCTBa Koja 3a cooom ocTaB/bajy ocenatt>e CHare.
Ajih, hhm ce jeAe npeKo Mepe, A0Jia3H TpoMocr, yMop,
re CBaKa >KAepa Mopa Aa Tpa>KH 3a cboj aneTHT Ha-
lana nnha 3a OTBapaH>e aneTiiTa".
Tpe6a othhh y KaKBy 6ait>y 3a CTOManHe fiojiecTH
na Aa ce hobck yBepH KaKO je onaj npocTH cejbaK
ihto ieAe xjieC h jjvk KyA h KaMO cpefcHHJH on oHora
ooraiyHa kojh ce 3601" cyBHiuHora jejia h nnna jieww
>fl Ae6/i.HHe, oa KocTo6o;be, oa KaMeHa y >KyMH. oa
MaKa. Mhoto xp^He h noxoTJbHBocTH yonjajy vmhv
:Hary 11 CTBapajy Ty>Kiie whbotc
3ap HMa 3ApaBiijera 11 npocTnj>ra saAOBOJbCTBa oa
jBora: HanHTH ce KaA je hobck A-e^au, jecTH KaA je
-(OBeK rjiaAaH, rpejaTH ce Kpaj Baipe KaA Aotje KytiH
ap, OAMopiiTH ce KaA je hobck paAHo.

Ja Mp3HM, bc/ih MoHTeii), OHy HenoBeMHy HayKy,


K.oja npe3Hpe TejiecHo pa3BHjaH>e HOBennje; ja Hajia-
3HM Aa je hcto TaKO HenpaBeAHO y>KHBaTH npeKo BOJbe
u
ipHpOAHa 3aAOBo:bCTBa Kao h cyBHuie y>KHBaTn.
Ajih, xtctii pa3ABOJHTH ymuuaibe oa nocjieAHua
H>eroBHX, ohjio (5h hcto Kao KaA oh hobck xTeo >hh-
iiithth ceHKy CBOjy KaA no cyHuy xoAa. OAMapaTH ce
Ao6po je, oa cyBHuiHor OAMapan.a n/iaBa 6ojih; y Te-
jiecHHM ttacnajx? a CBe ce cboah Ha Mepy, na npaBy
cpeAH^y Mepy. CbaKH npeMa ce6n HMa cBojy Mepy.
Ako pa3yMaH hobck He C5h npe3Hpao CBe Majie
^)H3HHKe Hac/iaAe, oh (5h ce 6p3o yBepno Aa h OHe
voje H3r;ieAajy naj6ojbe H3rjieAajy y MaiuTH jbyACKOj
Betie Hero uito cy, HapoHHTO npe Hero hx hobck HMa,
y TOMe je H3Bop cbhx 3a/ia h 3a6;iyAa". [/JeKapT].
3aA0B0JbCTBa ce npeTBope 6p3o y yMop, 6oji. Bp3<>
hx ce hobck 3acHTH; Te 3axTeBa CBe HOBa h jana
jpeACTBa aa OTBapaH>e aneTHTa". Ha c/iHKaMa Ha
'oiHMa HMa Mf'or .uiaBe (5oje njiaBO nocTaje chbo, a

BEUJTHHA EHTH MOBEK 37

aipBeHO MpKO. Eto 3aT0 h CapAaHana;i HHJe HHKaA


oceiHO npaBor 3aaoBOJbCTBa.
yMepeHOCT, HanporHB CTBapa 3aAOBOJbCTBa jaKHM,
Kao Ha c/JHKaiwa JeaaH no e3 KH4Hue o6acja ue;iy c -HKy ".
1

KaA 6h ce MJiaAOK naHKJia. Aa ce6e ncnHTyje


KaKBe 6h kophcth MMa a! 3ap Hwje ay>KH0CT JbyA-
CKora pa3yMa Aa ueHH CBa Ao6pa no npaBoj bpchho.th?
OHa 6h BHAe/ia Aa nHjaHHehbe, KOUKan>e m 6 ivahh-
Mert.e, HHcy a >yro Hero ;ia>KHa yaaiBaeba. OHa 6h ce
yBepHJia Aa 6u a 6ho Hrpy OHaj kojh je npeciao unpaid".
OHa 6h BHAejia KaKO ce noKBapeKbau.ii Myne TpaxvekH
HOBa y/KHBaH.a. OHa 6h npoHam ia KaKBe jaAe, wyKe
h pa30Hapatt>a aohoch H>HX0Ba npeiepaHa Bepa y Moti
y>KHB3H>a. OHa 6n 6\v\a. cna.eHa KaA 6h oceTHJia OHy
Tyry noc/ie 3a6paH3eHnx y>KHBaH>a.
Cnac, jenHHH cnac je y hcthhh Kojy mobck caM
ncKycH Ha ce6H.
HHuiTaBH iO y>KHBaH>a TejiecHwx, na naK h ohhx
3ApaBHX, je y TOMe uiro Ayro He ipajy; BpeMe Koje
jeAHHO CTBapa cpetiy, He MO>Ke Aa hx >'mho>kh, huth
,na hx o6oraTH h ojana.
HanpomB, Bpewe Aaje ocefiart-HMa, jieruTHMHHM,
Ao6pHM cCihaH>HMa CHa>KHy HBpcTHHy Koja ncnyH>aBa
Miicao h cpue. /JyroM Ky TypoM JbyACKH Ayx ce on;ie-
MeHH, ojana, Hsoiurpn, hobck npoHa;ia3H y nocMaTpaiby
jbyAn, y Kf-bHraMa, y My3Hun, y upTahby, y c HKapcTBy,
y BajapcTBy, y AemiMa bc/ihkhx BemTaKa, hcthhh ra h
HCUpnHa 3aA0B0^>ciba.
flOKpaj Ay60KHX H TpaJHHX paAOCTH Koje jeAHa
Bo^>a, luto 3Ha h CHary h kophct BpeiweHa, CTBapa y
THxoMe h npw6paHOMe >KHBOTy, pa^Apa>KjbHBOCT h
Tp3aH.e JieBO AecHO Hir/ieAaiy caMO jeAHa KapHKaTypa.
MyApocT je HeroBarn CBoje >KHBOTHe cokobc He
6e>KaTH oa 3aAOBo^>CTBa, Hero oueHHru H>eroBy npaBy
BpeAHOCT, H AP>KaTH TaKBO CT3H>e KOJe tie OA >KHBOTa
HaMHHHTH paAOCT.
Mbpctom, CTpne/bHBOvt h eHeprnnHOM Bo;bOM Niowe
ce BpeMeHOM, npoyHabajyhn cede h MyAPyJvfcw, Aore-
paTH ao Hajdo^era 3ApaB.i>a. PaAehu TaKO AaH no AaH
-iOBeK Mowe Aa nonpabH CBOjy oceivbHBOCT, Aa AOBeAe
38 >KHii fiajo

y xapMOHwjy pijaBa ocefcaH^a, HaK noJiyaHBjbe naBHKe,


nOXOTJbMBOCT, CypeBHiHBOCT, TfeeB, rpaM3JbH80CT. Mbp-
ctom boji>om MO>Ke ce ao6hth iuto cy CTapn My3HnapH
H3 6acaHa hhhh.ih oa ;iaBOBa, kojh cy npea H>nMa
nocTaja.iH npaBH jafi>UH.

/jpyrA t^aba.
Pad.
h c.\BaTaH>e paAa AeJiH JbyAe y ABa not -
-

Tjiejaifce
nyHO pa3aMMHa xadopa.
3a oHe HH>Ke pace paA je Ky^yK, h H>era ce Tpe(5a
iiito npe h ca iuto Matte Hanopa oipecTH. 3a JbyAe
Te HHMce pace, HAeja o paAy je totobo hcto ujto h
HAeja o ca6oTHpau>y paAa. 3a oBy pacy HeAe/ha HMa
uiecT AaHa TpyAa, uiecT uphhx AaHa; thx uuecT AaHa
MOBeK He >khbh, Beti caMO H>HMe HCKynjbyje y>KHBau>e.
3a h>hx je y>KHBaH>e npoTHBHOCT paAy; 3a h>hx je
y>KHBatt)e y npBOMe peAy JieH>CTBOBaH>e, OAMapaH.e,
KaBaHa, KaBaHCKa My3HKa, poAiaHHHHe, h pasfuiytje.
3a Ty pacy HMa h npopoKa, npopoKa oecnoc/iennx.
kojh HMajy HAeaJi CTapaua: MauiHHa je 3a to npona-
tjeHa, A3 3a.MeHH jbyACKH paA; AofcH fee Bpewe naA
HOBeK Hese paAHTH BHme oa ABa caxaTa AHeBHO, MOKAa
caxaT h AeaAeceT MHnyTa, Mo>KAa caMO HeKo/MKO
MHHyTa. Th kojh TaKO roBope 3a6opaB/bajy Aa MaiuHHa
He MO>Ke 3a.weHHTH MOBena, Aa je to TaHaHH HHCTpy-
MeHaT 3a kojh T r eda BHUje nanubHBocTH h 6pnre.
PaA je noneo^HBaTH noiuett>HBaH TaKOOKO 1880.
Kpn3a paaa, onuiTa KpH3a, HMa ceoje Ay6oKe pa3/iore.
ripBH je pasjior paAHHHKa khjIDkcbhoct; ona je CTa-
BH/ia ceoH Kao BaAaTan Aa npHAoGnje niacane Metjy
4)a6piiMKHM paAHHU,HMa, nHUjyiiH Aacy ohh po6obh Ma-
ui HHe Koja je OAy3ejia c/io6oAy h paAocTH paAa h
HHAHBHAya;iHora ciBapau>a. Hdhxob je paA necTO paA
jeAHora poda, kojh paAH y xyun h raAy. flpyrn je
a
pa3or ihto cy HHTe.!eKTyajmH none/in Aa MHHe
ABop6y paAeHHUHMa, KaKO 6h hm H3MaMH/iH HOBau h
nonacTH. MLwajy npaBo ujto ce ywacaBajy paAa, jep
paAHTH cbojhm pyKaMa u>HMa H3nieAa o/)HHeH>e naK/ia,
BEIJJTHHA EHTH HOBEK 39

h 3aTO cy npev3Hoo jim paAOCTH OAMOpa; ohh Hucy


.BHAejiM Aa Koroi He pa;in nocxaje 6e3 CHare, 6e3 na-
MeTM h 6oram ce nopouHMa.
riopeA oBora, onaj MaxH-HTH hhtch3hbhh paa no
ajviepHKaHCKH, AOHCTa m pymw 3Apae;be h yMHy cHary;
oh je npodo Ge-$6o>KaH. Hajiaj, poAHTe^>H h BaciiH-
Ta4H, He BOAefcn pa-iyHa o c oco()HOCTHMa Aeue, rypajy
ceaaMAeceT no cto Ha 3aHaTe h nooiOBe kojh cy npo-
THBHH H>HXOBHM T^>KH>aMa.
Mhoth paAHHUH c upaeoM Mwcrce Aa H>HxoBe ra3Ae
y3HMajy oa n>HX0Be 3aoaie BHiue Hero luto 6m ipe-
6a.no. Mhoth m. aAMHH oneT paAe 6e BOJbe Ha Krt.H-
<

roBOACTBy h 6;iarajHnuaMa no paAH>aMa Koje cy ca-


cbhm He3ApaBe.
Y3 OBOA0.ia3n h crapa, yKOoeH>eHa npeAoacyAa npo-
THBy py^Hora paAa Jleth TBOBaite je no toj npeApa-
cyAn 3HaK rocnoacTBa. aioooAe; to cy HAeje rocno-
Aapa po(5oBa, caivio join mhoio jane oa h>hx; to je
OHa CTpd.cr Koja Hajase yrune Ha c:ia6e: TauiTMHa.
M3 cbhx obhx pa^/iora, 6poj ohhx kojh fiewe oa
paAa h kojh xofce Aa >KHbse Ha panyH oh*x kojh paAe,
Bp/io je BejiHK, opoj iaKbnx roToBaHa fce HeipeKHAHO
pacTH aKo ohh ujto paie He ynuHe Kpaj. Osh roTo-
BaHH 6e>Ke y KaHuejiapnje, y HOBHHape, y nojiHiMKy,
y rOTOBaHCKy TpronnHy, wecTO y HaJHeMwctuje Tpro-
BHHe h noc.ioBe rAe ce mho o He paAn! Oa paAa 6e>Ke
c^adH, npoia.iH m njiaujjb bh. 3a OBe anaoMR- y>KM-
BaH>e je y nHJaHCTBy, y ia*epay, T. j. y y>KHBan>HMa
Koje MOBeK CTHHe 6e.H Mywe, y ipeHyTHHM 3aA0B0Jb-
CTBHMa Koja 3a co6om ocTa^>ajy yBeK ropntiHy uito
Tpyje >KHBOT.
KaA HOBeK nor.ieAa to HecpehHO h necTO raAHO
ApyuiTBO, Aofce My we na Aa ce noMnpn ca hacjom Aa
je joui Hajdojbe BpaTHrw ce y hphmh-hbho Aofia, >kh-
.BeTH >KHBOTOM He3HaH>a H CBOJera H CBOJHX d-IIHWH-iHX,
a;iw Gap Ha cyHuy, y HexaTy, Tpomehn caMO e ieMeH-
xapHa y>KHBaH>a.
B/iaro ohumci koj'u 3najy mmo xohe.

Ha cpefcy Hauiy APyuiTBO oa OBora


HMa Apyro, <5ojbe
auto noMeHyx, h oho he cnacTH 6yAyfcHOCT pace. To
40 >KHJ1 nAJO

je oho jja;ieKOBHAHo ^pyuuTBo Koje 3Ha Aa je cjio6o^hk


paA ochobhh yanoB 3a HOBeHHJH cpehHM >khbot. Bjiarc-
OHOMe kojh 3Ha ilito xofce; ft>eMy Apyrora 6;iaroc;iOBa
a
He Tpe6a JbyAH H3 Tora APyiuTBa CMaTpajy paA,
.

3aHaT Kao HemTO 6e3 Hera HeMa >KHBOTa, 6e3 Hera


6h >khbot 6ho nycT. Caiwo CTBapa;iaHKH paA Mo>Ke
AaTH HOBeKy HaJAyo\ibe, HaJHHTeH3HBHnje h HaJTpaJHHj'e
paAocTH.
Aa ce TaKBa ocefcajba poAe noipe6aH je jeAan
Ajih,
Tpeda bojicth paA kojh ce paAH, oh He CMe 6htk>
yc;iOB.
npoTHBy Hauinx tokh>h. PaA Tpe(5a Aa ce noKJiana ca
Te>Kit)aMaoHora kojh paAH TaKO Aa,KaA noHHe paAHTH.
Aa ce He yjia3H jeAHHM ne^OM npoTHBy cefje, Hero-
u,eo aa cbc Tpeoa y paA yhw ueo cbojom jbydaBJby,.
tokhjOM h KapaKTepoM.
Tnn TaKBora paAa jihhh Ha paA ijeHHJa/iHora yjweT-
HHKa kojh CTBapa CBOje jneno y OAyweBJbejfcy, Kora
TeuiKohe y HeKy pyKy noAHrHy; y wecroKoj 6op6H
npoTHBy TeuiKoha, Bojba h pa3yM,noMaraHH ABaAeceT-
roAHiuHaHM CTpn^HBHM paAOM, Haj3aA CTBapajy Ae/io
Koje je H3pa3 HaJBHiuera ocehatt>a CHare. riwcau kojh
ce 6opw Aa CBOje mhcjih H3pa3M jacHO h y pe^y,
lino je HajBHiua TeiiiKofca,
ocefca hcto OAyiueB-
T>eft>e Kao h cBann onaj kojh ce npeAaje caB CTBa-
paft-y CBora Ae/ia.
JeAaH o6HwaH paAHHK, kojh caBJiaAaBLUH Maiepujy.
HanpaBH ihto mhcjih; AOMafcHua Koja y Kyfcn ap>kh
cjajaH peA h HHcrofcy, ocehajy ce jaKHM. CByAa rAe-
HMa 6op6e npoTHBy HeAoaneAHOCTH, nepeAa, 6yHe, rAe
toa pa3yM HaMehe MaiepuJH paA, rAe toa MHcao npe-
o6pa>KaBa xaoc y cbct, HeAocneAHOCT y aocjicahoct,
paija ce Ta MHCTa h AO(5oKa paAOCT, Koja AOKa3yje Aa
je cyfl6a MOBena y nooeAH AyxoBHora HaA p^aBHM,.
HaA HepaAOM, HaA Hepa3yMHHM. Akoto hobck Hnje caM
co6om oceTno, onAa oh He Mowe pasyMcrn CBy janHHy
3aA0B0^CTBa Kojy ocefca 3eM/t>opaAHHK kojh ctboph
oa KpneBHHe H>HBy, hjih hckphh nyT, HCKona 6pAO,.
kojh yonuiTe yTerHe h ap>kh yTera/wa pa3opHe cn;ie,
Koje cy tojihko pyniH^aHKe Aa AejeTByjy noAMyKJio,
pyuue mhm MOBeK npecTane Aa ce 6opn npoTHBy h>hx.
BEU1THHA EHTH HOBEK 41

PaA hoch y ce6a h HarpaAy, Koja HMKaaa He OMaHe;


oh ruiaha HarpaAy y paAOCTH noja ce ocefca npH npo-
aAa*/Kehby h CTBapaity. M HajcKpoMHHJH Mome Aa
CTBapa; oho ujto 0paHii,y3e 6o>ih, h paAH Hera Mp3e
BapBape koj'h cy peMCKv ca6opHy upKBy nopyujH/iH,
jede uiTOcey CBaK0MeH3BajaH0MeAeiiy,ycBaK0Me KHny
ca(5opHHU,e, pacno3Haje npoHa ia3aK, CTBapaH>e, Hano
HenaA ca nyHO HaHBHocTH, ohhx ahbhmx HeHMapa
CpeAHaera Betca. Ohh cy to^hko oceha^H Aa je Ha-
rpaAa 3a Taj caBecHH paA y caMOMe paAy, Aa je paA
CHara, Aa y cboj'oj ckpomhocth hhch xTe/iu hh Aa ra
cioTnHcyjy.
HHda paAOCT paAa Heciaje hhm ce HeHeiviy noT-
hhhh, hum mobck paAH 3a HOBau, hjihH3 cjiaBOjbyfijba,
paA je AerpaAwpaH; MOBeK npoAaje cso.y eHeprnjy 3a
euiTO HH>Ke; ruiakeHH paA He npH6"aB;ba HHKaA wnp;
npocjan Hwje HHKaA 3a;joBOJbaH ohhm ujto My ce Aaje.
y MecTo noHOca Aa HOBeK 3aBHCH on cede, hobck ce
<noHH>KaBa Aa OHeKyje oa APyrora HOBau, u ih noxba/ie,
a h HOBau h noxBa/ie He HHHe HOBeKa c ipooaHHM.
Hei<a HOBeK ynopea-n TaKBo po(5oBaH>e ca hckophcto-
jbyoObeM KaKBora IImbhc Ae LUaBaHa h;ih PoAeHa, kojh
cy paAH/iH y chpothh^h, noA khhjom yBoeAa h noa-
CMeBaH>a, Ha cboj'hm HAea/iHMa He XTeBuiHwpTBOBaTH
HHiuTa cn;iHHvia H>HxoBora BpeiweHa.
CaMO paA, KOJH HMHHUJ CBOM AyUJOM MOH<e Te
cnacTH oa OHora no;iyjiyflora y KOAte >KHBe 6ecno-
c/ieHH. Hum npecTaHem Aa pa3MHiujbam, Aa y cedH h
oko ce6c 3aB0AHin peA, tboj M03aK HHJe BHiue tboj,
y H>era y;ia3e HeAor/ieAHH h pa3opHH yrHcuw; ;ia*>KHe
MA^je, npeApacyAe, noAwyK;ie penw ycKany, h th no-
HHHjeuj paAHTH KojeiHTa. MyApocT ce CTHie Henpe-
-KHAHHM OniliTeH.eM Ca 3aK0HHMa CTBapHOCTH, a H>y
caMO paA y3A>Ke.
Mcro TaKO th Heheiu mohh yMHpHTH CBOJy Ayiuy
crehM BeAPHHy, Koja je HajBHiua HarpaAa My-
Apora HOBeKa, aKO He boawui 6op6y npoTHBy ko-
poBa: TaiuTHHe h h>chhx (5o/ihhx npaTHJiaua; 3/ionaM-
freK>e, 3aBHCT, oceTJbHBOCT, ocehaHba HHCKa h cpaMHa,
o6yJMHhe uejiy Ay my h m hx MyApocT npecraHe AP~
4? HvHJl HA!0

>KaTH y CTe3M. M 3aT0 cbm jieKapn 3a ^yiueBHe 60-


Jiecm CMaTpajy jieftCTBOBahbe kao HajonacHHJe 3a
Hspo^eHa ;mua OApetjeha h KaHajincaHa aKruBHOCT
iuto jecre paA, yHOCH peA y ocefcaJHOCT. OHa je OBa-
n.iotieHje Haiue ucnoKynne npwpoAe. Kao iijto yMewHw
BOjcKOBol^a yMe Aa hckophcih Ha pacnre h KpBO-noHHe
BoJHHKe sa onacHe 3aAarKe, hcto Tawo y paay mowcmo
HCKOpHCTHTM 3aBHA^bHB0CT np'TBapajvfin je y noApa-
waBaHae; h/iH Mn)KH>y h TantHKy npeTBapajytm nx y
>KyAH>y Aa ce oojbe noKawr. Cse Mowe fla cJiyxcH:
y3Hejwnp^>HBH Mory ce npeofipaTMTH y >Ky/iHe Aa cboj
3aAaTan in o 6o;be CBpuie, T\ra ce Mowe npeofipaTHTii
y ynejby Aa ce OHa pa3roHM. CKaKaH>e je 3a n;iamJbHBe
HeKa Bpda oercTBa yHanpeA.
y jawoj yjeAHfteHoj ayhjh, iiito je ycpeAcpetjH-
BaH>e na>KH>e Ha nocao, h Ma Mecia 3a roTOBaHe.
1*0-
TOBaHe MyMH jioHAOHCKa Mama; onaj kojh 036h^>ko paAH
Heiwa BpejvieHa Aa Tyryje. FberoBa jihmhoct ce pa3Bnja :>
oh y ce(5w npoHa^a3H orpoMHe ne3HaHe cjiojeBe eHepmje;
yM ce H>eroB H3ouiTpaBa. Y HenpeKHAHOMe AOAHpy ca:
TeiuKotiaMa Koje Tpe6a caBJiaaaiH, vABaja BpeAHohy h
yMHM Hanop. Koa H>era Hewa Mecia 3a eMOUMJe, 3a
HenpeABHijeHe CBapn, 3a nnfce, 3a Tpyjia 3aAOo;bCTBai
y AHeBHOMe AOA^py c BacubenoM, h Ryuia Ao6wja
HemTo oa H>eHe cnocodHOCTw, TMLUHHe, MwpHofce. y
WHBOTy oHora kojh paAH Hewa MecTa 3a CyAa-naniTHHe
jep je H>erOB jkhbot y or t-AHMa; TanaB jkhbot
yAy6e paayM y aTMoc^epy peajiwsMa, H3Haiua npeAan>
BeMHTe 33KOHe Bace^eHe OHaKo oHMivieAHO Kao npeceK
KaKBora 6pAa Ha KOMe ce B^Ae cJiojeBH reojiouiKH
kojh cy ce MHJiHJOHHMa roA^Ha cnarajrH. Hama Taiu-
THHa h Haiue y36y^eH>e pacn/iHHy ce Kao Mexypw oa
K^ynaHa m eKa KaA ce Bpx h>kx CHna x/iaAHa BOAa.
BeApHHa je y TOMe Aa ce hobck yHece y BpeMe h y
npodop, h Aa He yo6pa>KaBa mhoto. BpeMe, Koje je-
HCKyCTBO H MCTHHa, yHHHHHe OCTaJlO:
M TaKo, hhm paA npetrane iia 6yAe <5op6a ca
CTBapHomhy, oh nociaje H3BeujTaMeH, 6e3 CHare, jihmh:
Ha paA ohhx yjweTHHKa h niicaua kojh HAy 3a ycne-
xom, a He 3a ucthhom: MHoro je nceBAO paAa.
BELliTHHA EHTH MQBEK 43

PeAuruJcKu cmucqo pada.


Mh cmo y (5o/beM no;io>Kajy oa crapnx. Ohh Hncy
6h;ih npoHaiujin pejiHrnjcKH cMHcao paAa, jep cy 6hjih
podoBH. PaA je HannHHO oa Hac obo uiro cmo: namy
.Teny (j)paHuycKy 3eM/by cy CTBopiuie pyKe Haiunx
3eM^>op?AHMKa kojh cy okphh ill HeoKpneHy Fa mjy,
HcyiimjiH H>eHe dapyiuTMHe. <J>panuycKn zienn jacHH
hhcih jeBHK cy CTBopn h xnjbaAe nncaua h mhc "HJiaua;
OHH Cy OA HapOAHHK peHH CTBOpH/lH je^MK yMCKLUa-
BajytiH, npei;H3HpajyhH, OApetjyjyfcn hm CMwcao; ohh
cy pa3MHiu^>ajyhn yr ana;in ra, HanpaBw/in ra jacHHM.
<J>paHuycKy HapoAHy jnyuiy, 3aAaxnyTy npaBAOM h pas-
.jioroM, CTBapaJin cy Hajn-neMeHHTHJw, HajBehu, Haj-
npeAaHHJH jyHauH, Tpnehn MyKe CBaKojane. 3axBa-
./byjyhH TOMe HacjieACTBy, <t>paHuycKa je Mor/ia ycraTH
y obom oc^o6oah aMKOM paiy npoTHBy HeManKora
AecnO'H3Ma Y Hrsna/ia>KeH>y hcthhc HapOAHH reHHJe
je Hauia AecHa pywa, on je'no ueHy cBora >KHBOTa,
f5/iarocTan>a h cnrypHocrH, ynnHno Te je Hauj, HeKaAa
nofHSHH, paA mho o jiaKiiiH. HeMa a^a>a, HeMa cnpa-
Bime, KOJHMa ce ciyacHMO a Koje Hucy 3^np paAa, yMO-
BaH>a, npoHa/ia>KeH>a, xpaopociH paHHJux riOKOJbeH>a.
PaA je HWHH Ce jeA^HH CXBaTTbHBH o6m\k HHAHBHAy-
a.THe ^ecwp'HOJTH, jep Ha Taj HamiH jeAHHO mh h
capatjyjeMo na BejiuKOM Acny y HapoAy, a Ha Taj
naMHH capa^yjeMo h 3a HoBenaHCTBO.

Ako je Bace.T>eHa. y Kpajhboj CTBapHocTH, pa3yM,


mh He MoweMO nuMOHH Hioj y eBOJiyunJH Hero naimiM
paAOM. Mh Kao ohu He-JHaiiH HenMapn ujto cy rpaanjin
ca6opHHue, aoiipmhochmo Haiue n&io hhjh cBpujeiaK
HeheMO BHAeTH PaA Ha CTRapaity pasyMHe Bace^eHe
,Hav!a3H ce y CinvKeM, bha-^hbom paAy Ha crBapaH>y
cyTpaniH>e 0Tau6iiHe.
PaAehH xpaopo nonasaheMo ce aoctojhh ohhx
na/iMx jyHaKa H3 npom;iora para.3a <J>paHuy3a HMa
caMO jeAHa pen 3a pa6pocT, 3a eHeprniy, 3a nodo-
jaHCTBO, 3a cipn,T>eH>e: paA^TH. PaAHTH h ih He paAHTH
~ry ;jokh CBe; paAM h cbom cbojom cnaroM 3HaHH
44 HOiJi nAjo

HMaTH HaJBHiue BpeMeHa, a 3a 6ynyfcH0CT OauSHHe,


Apyro HHiuTa He ipe(5a. Kano tie <PpaHuycKa 6hth
cjaJHa, KaAa, BOJiehH je cm ho, 6yaeMo yMejin a3tw
cboj >khbot 3a H>eH BeHH?H >khbot: Kaaa 6yAeMO cbh-
jacHO ocehann Aa je OHa ciBopeHa HaujHM paAOM m
HaujHM CBecHHM HanopHMa Cbh Mowe 6hth, h He
3HajyhH paflHMO 3a H>eHy BPJiHHHHy Cbh, oa 3eivub0-
paAHHKa K0jn je okpmho H>HBe Te no>KH>eBa ca HeKaAa-
h>hx KpneBMHa 3/iarHO K/iacje, ao Bajapa kojh H3
ApBda h rjiMHe npaBH jbyACKe 06 HKe; oa enapa
kojh ocjwaTpa Ay6oKO h HCKptHO csoje 6o; ecHHKe na
ao CBupana kojh H3BHja ca BHjojiHHe 6o>KaHCKe 3ByKe;
oa MajKe Koja 3Ha ay^okh CMMcao CBOra MOHOTOHora
paAa ao yHHTejba kojh cboj >kmbot n3JeAHanyje ca
CBOJHM paAOM, KOJH 3Ha y Jl.e\\H npodyAHTH HCTHHHTy
eHeprMjy.
JeAuHH HenpHJaTe^bH h Be;iHHHHe OpaHuycKe m Bep-
CKe Ay>KHOCTH capa^HBaHia ca pa3yMHCM BacejbeHOM,
jecy jieftMBUH h HecMejiHue: ohm kojh HHiina He pane?
kojh He capatjyjy: JieH>H h roTOBaHH.

Hobo sepa.

M3 Ay^HHe paAHora CBeTa AH>Ke ce HOBa Bepa Koja


he CJIOKHTH H MHCTHMHe, H HaUHOHaJIHCie, H HHAH-
BHAya^HCTe, h yTM/iHTapue.
MHCTHnapH, y cBOMe paAy, oceiwHe ce npaBa Aeua
6o>KHJa, H>eroBH capaAHHUH 3a eBOJiyunjy BacejbeHe h
HOBenaHCTBa Ka y3BHuieHHJoj cnwpHTyajiHOCTH. Hau,HO-
Ha^HCTH tie oceTHTH Aa je jcahhh HanHH 3a paA Ha
Aodpv OTay6HHe y TOMe Aa 6HBajy eHeprHHHHJH, na-
MeTHHJH, npaBeAHHJn; a h eHeprHnaH, h naMeTaH, h
npaBeAaH nocTaje ce caMO paAOM m paAOM. Mhahbm-
Aya^HCTe pa3yNiefce oneT Aa he ce bmcoko y3AHkw
caMO CTporoM AHCUHn/iHHOM paAa. yTH.nHTapH,H 3Hajy
Befc KaKBe CBe kophcth y APyuJTBy y>KHBajy BeuiTH
paAHHUM, HCKycHH .neKapH, npaKTHMHH ^.yAH y nyHOJvs
CMHcny ie peHH yTHiHTapuM TeopeTHHapH 3a6opaB-
jbajy Aa ce He Mowe 6hth Majdop y MaKaKBOMe 3a-
HaTy a Aa ce He 6yAe y hcto Bpe.\ie KopucxaH ce6M,
BELUTHHA FHTH HObEK 45

:BOJHMa, CBojoj 3e>\jhH, na jan^e n Aooap rpafcaHHH


BacejbeHe.
TaKBa Bepa y cyBepeHy BpeAHOCT pa^a .wowe no-
Kp^TaTH ruiaHHHe c MecTa." K'aKBa on ,ipyra cn/ia
.wor.ia aa oap>kh B0.T>y roAHHa.wa Aa pas.Mnmjba o
n^iaHy 3a je^Hy KH>iiry, Aa mna, ,aa nniiie, Aa noTe-
pyje, H3HOBa noMHite jeAaH OAe^aK H3 tc Kfonre
,ja

noK/ie ce He HCKawe luto ce xTe;io h nanHuie iacHo


Mucao Koja ce xTe/ia ncKasam?
KaKBa je CHara tojihko cnnna Aa no6tw .TehbOCT
H ywepn 6p3HHy, >Kyp6y y paAy? la CHara iecre
i
iBpcTa Bepa, Aa mojhm paAOM Mory yn^ecTH CBOJy
aKUHjy y *ipe>Ky CTBapii, Aa Mory capaijHBaTH ca ocia-
jihm 6;iaroTBopHHM CHaraMa y BacejbeHH, Aa Mory
yfcn Kao paAHMK y opraHH3an;nv 'io-bera MOBenaHCTBa.
BncoKe pejinrnje cMaipajy hchbot CBeTaua Kao no-
Apa>KaBaH>e Bory. Mh He MOKeMo pa3yMeTH Bora
ApyKMe Hero Kao aKTHBHa, y bcmhtoj 6opon ca 3;iom
h xaoco.M. Ko xohe Aa noApa>KaBa Bory Taj .vowe
capa^yjyiiH ca h>hm. KaKO? PaAO.w.
Ca.Mo ocehaH>e Aa paA yjia3H y Apyrw, bchmth paA,
Aaje Ayui" OHaKaB noner KaKaB Mory AaTM MHCTHHHa
BepoBaHba. V TOMe y3BHHienoMe ocefcaH>y donHhe ce
pa3Ha BepoBart.a Koja cy y ochobh jeAHa HCTa hhm
npetjy Ha aKu,njy. H TaKO paA, He3aHHTepecoBaHH m
cpnaHH, Ao6nja cbv BejinnaHCTBeHocT, jep yjia3n y
BeHHTH tok Aoopa. PaAOM ce ynecTByje y bchhocth.
Ty HCTHHy, Baj! noKpuBa jeAHO owajno ApyuiTBeHO
CTaH>e. To/ihko je MHoro roTOBaHa Aa ohm kojh y
hcthhh paAe Aiopajy Aa 3apat)yjy h cboj xAeO h Aa
cbojhm paAOM H3AP>KaBajy roMHviy oecnocieHHKa kojh
>KHBe oa ohhx ujto CTBapajy.
M TaKO ca.uo jeAHa >ieTa 0Aa6paHnx ce y3AHr;ia ao
HCTHHe Aa je paA HaJBMiue oBan;iofceH>e Ayxa. Ta
HCTHHa Aaje oecKpaJHy BpeAHocT HHAHBHAva/iHOMe >kh-
BOTy, kojh je Be3aH 3a bchhoct.
Th H3a6paiin he Haj3aA HaMeTHyTH HaJBHiuy oa
cbhx MOAepHiix Mopanmix HCTHHa. hbHxob 6h Gpoj
oho Befew KaAa ce BacnHTawt He 6h 3aTBapa.iH y cBoje
.?aHaTCKe (fiop.Me, cacTaBJKeBe 0.1 Henera H3BeuiT3He-
46 mux nAjo

nora h oBeuiTa^ora. BacnHTan>e y TauiTHHH, Kojy B0.ne


jhynu oa napaae, H3a3HBa cyBHme MHoro cnojbauiH>wx
)Ke^>a. Oho Hac 3aBQAH Ha nyieBe kojh HHcy nauin.
Gho He noHHH>e oa aKunje, Kojy CBano 3ApaB0 ATe
TpaM<H, Koje TpoiiiH orpoMHy eHeprHjy y Hrpa^y,
a;iH 6e3 peAa, Ha npecKOK. Oho He OTBapa neiery
ohm Aa je npaBo 3aA0B0JbCTB0 y pa3BHj*aH>y eHeprnje.
Oho He oSpafia na>KH>y Ha oho ujto Tpaje, into Ba^>a,
oa nera 3aBHce jbyACKa 3aHHMatt>a h paA. Ko/ih.<o 6h
ce yunepeno KaKBOj yMeTHHHKOj nemtbo] npwpoAH
3a6/iyAa, i<aa 6n My ce OAMax noKa3a/io Aa cy upiew
w TaHHOd noc/viaTpaH>a cpeACTBa 6e3 kojhx ce HHKana
He (5h Morvia H3pa3HTH yMeTHocT. /JapBHH 6n 6ho
jeAaH o6hhhh hobck Aa cy My cy36H;iH BOJby 3a CKy-
n^aH^eM y KOMe je nopeK/io H>eroBa ijeHHJa. RnabHO
je Hahw npaBe ck/iohocth, a noc;ie hx ynBpcTHTH h
opraHH30BaTH noHaB/bajyRH hx.
OHora AaHa KaA BacnHTaH>e ne 6yAe 6y6aH>e, u
yMaH.HHe ce 6poj npoMameHHx Kapnjepa h 3aHaTa,
na, A^K^e, h 6poj nafceHMKa.
LIJtoce BHUie 6ype yBefcaBao 6poj H3a6paHnx,
kojh oa noc/ia ctbophth cpeAHUne >KHBOTa, kojh fie
fee
y H>era CKynwTH naMCT, CHary, wejbe, eneprnjy, cse
fie ce .taKiue H36ehH, paciypeHocT noja y>HJa, 6e-
3yM^>e koje Bpe6a CBaKora kojh He r/ieAa CTBapHO Ha
cbc Mh cmo paca hcmhphhx h noMaMHwx, 11 3aT0
aKUHja 6es KOHTpo/ie pa3yMa Bnjyra JieBo AecHO, a
Mwcao JiyTa hhm je He HaA3Hpe paA Mncao ce
noTMHH>aBa crBapHOCTH caMO npeun3HHM paAOM; caMO
Taj pan Mopa 6hth KpyHa Hamnx CTa-mux HaKJio-
H>eHOCTH, HaUJHX Ay^OKHX Te>KH>H. Ha Taj HaMlfH C3M0
Mowe ce HauieM paAy oCSpaTHTH ue/ia na>KH>a.
HanpernyBLUH CBy Hamy CHary MOfiH fieMo, Kpo3
rycTe Hanoce npeApacyAa, 3a(5/iyAa, Aa y^eMO y Ay-
6oKe BOAe hcthhc HeMOfiHH ce necTO 3aycTaBJbajy y
HeMHCTMM BOAaMa y mccto Ha 6hctphm BpejiHMa.
CaMO eHeprHHHH HMajy ca3HaH>e o bcjimkoj MQpa;i-
hoj hcthhh o paAy, caMO ohh 3Hajy Aa je paA jeAaH
dowaHCKH aKT, Ae.no CTBapan>a.
BEWTHHA EHTH HOBEK 47

TPETiA rjIABA
Tpehu ycJiOB 3a cpehy.
Mopa;iHa cno6ojxa h cBe.wofc BpeMeHa.
Mhc;iho caM Aa " MHorn APym iisynaBajy Jhyne,
h Aa. to npH^HHH HOBeKy. lipeBapno caM ce. Vina
hx Aiaite Kojn npoynaBajy jbyAe Hero reoMeTpiijy."
FlacKaji, Mucjiu.

YiMeTH H<HBeTH, toje MHTaB 3aHaT, mh ra He y^HMo,


Mm cmo yTpoujHJiH BcnHKy cHary Aa ycaBpiuHMO Ma-
TepHJa^ny uaBH.nH3au.HJy, a 3aoopaBH/iH cmo Aa 060-
raTHMO 6oratTBO Ayxa. Mh He yMewo Aa y>KHBaMO
npncTojHo y Haiuoi Ayujn", aa je HMaMO nyHy h CBy.
Mh >khbhmo y ^yp6n, y y36y1}eH>y. Mh cmo y36yA-
ji>hbh h HeMHpHH; Hauja jiapMa h roBopaHiinja nyjy
ce ao Hedeca, a 3eMJba TpeiiiTH oa Hamera pnnaH>a.
HeMaMo BpeMeHa Aa neKaMo Aa ca3py n/ioAOBH, Hero
hx jeAewo 3e.neHe. Mh He yMeMo Aa >khbhmo, Aa >kh-
bot HeryjeMO. OTyAa cpeTaMO Ha CBaKOMe KopaKy
MpryAe, He3aAOBOJbHe cBaKWM h CBanHM. Bcjihkh He-
AOCTaTaK je He 3HaTH /ia nocTojn HayKa >KHBOTy, Aa
oa caAaiiiH>Hue 3aBHCH <5yAyfcH0CT a ca HeMHHOBHOiuhy
npHpoAHHx 3aKOHa, h Aa oa Hac 3aBHCH uiTa he <5hth
cyTpa.
ByAyfcHocT ce Mowe cnpeMHTH aKO ce >khbot He
npeAa cjiynajy; Cojbe je npeAaTH ra HenpnjaTe^y Hero
cjiynajy.
Bojbe je 3HaTH Ao6po cboj nyT, yHanpeA npoyMHTH
KapTy, aa He 6hcmo 3a6aca.iH y CapyumiHe h y Apyre
HerocTO^>y6nBe KpajeBe.
OTKyAa ycpeA OBe MOAepHe xyKe h 6yne, MO>Ke
HOBeK OTKpHTH Aa je OyAy^HOCT JlOrHHKH 3aKJbyMaK
H3 npom^ocTH, H3BeAeH nyTeM HecajioMJbHBora AeTep-
MHHH3Ma? Tac 6h HaiHH HeMHpHH jbyAH Mor.iH npo-
HafcH Aa HMa HeonxoAHe nocTeneHOCTH H3Me^y Aora-
ijaja y >KHBOTy? A OTKyA 6h ryHAejb Morao npoHafcn
KanaB npnpoAHH 3aKOH? Haiun ryHAe^H He Mory Aa
ce yaBHce ao HAeje CTajiHUx 3aKOHa, jep .i>yAH y
CTBapn HeMa.
48 whji nAjo

^
Obm HHcy /ihhhocth: HHMera CTaji-
flaHauihbM /byAH
/

Hora. Ohh cy npMBpeMeHH, cJiynaJHH, fcyAJbHBH hh?


cnojbHwx HaApawaja, eMOunja, HaBHKa. OiR-yAa 6n om
BHAejiH A3 FbHxoBa 6yAyhHOCT HMa KopeHa y npou-
/iocTii? 3a- H>Mx nodoJH caMo jeAHa (5yAyfcHocT, 6y-
AytiHOCT cno;i>Ha nojy hhko He MO>Ke npeABHA^
Jleno je necHHK Ka3ao: CBe 3eMajbCK0 uapcTBo, CnaBa
h BOJHMHKa cpefca, CjajHa KpyHa uapcKa, Be/iHiaHCT-
BeHa no6eAa, OdBapeHe wejbe,
CBe to 6im ro;iy6
Ha KpoBy CyTpa, 3rapHiuTe, IlpeKcyTpa c/i0M, HaK-
!

cyTpa rpo6!"
Hhko He Monce pehn KaKBa he cyrpa cnojbHa (5y-
AyiiHOCT (5hth. Ajih y TaMH h y HeoApe^eHOCTH ujto
ycyA aohoch, 6yAyfcHOCT Hauie Aywe je Hama. Mh je
MoweMo yHanpeA CMHinjbaTH, h paAHTrt Aa 6yAe oho
uito xoheMO. Mh mowcmo MOAe^ncani Hamy Ayuiy
AaBuiH oA-^iyHHO TaKaB npaBau, HaiflHM MuciMMa h
ocehaH>HMa, Aa, Ma luto ce aotoahjfo, He d-yAeMo m-
rpanKe Aora^aja. /^paMe h KpBaBe cueHe cy n/iOAOBH
c/ia6ocTH, HeAOdaTaK caMocaB/iaijflBatt>a: cPeApa, MaK-
6eT, Otc/io, to cy nrpaHKe c/iymja.
B^aAaTM co(5om,
uito je npaBa .vyApocT,
AVOHceMO HaynnTH. JbyAH cy CTpnjbeFbeivi hi SoAJBHKaBe
A*BJbaKe CTBopH.TH MHpHcaBe pywe; CTpnjbehhe jbyACKO
npeo6pa3HJio je y cjiaTKy Tpeunhv, ja(5yKy h rpowlje,
oflopo h KHce/io AHB/be Bohe. Oa jeAHe niType TpaBKe,
HOBCK je CTBOpHO >KHTO H AO6HO XJie(5.
Hama CHara MO>Ke TaKO hcto npoMeHHTu, OArajn-
BarieM caMora cede, AHBJby h Hecpe^eHy npupoAy y
paayMny rjiaBy.
3a to ce ne Tpe6a wypurn. Ko xohe Aa npoMeHK
CBOjy AV'niy Tpe6a Hajnpe ncnuTaTH npeAyBeTe yM-
Hora xaiBOTa, h npeTpecTH Ao6po ca 3aKOHHMa y3-
poKa h AejcTBa, CBe3aTH yroBop ca BpeMeHOM, thm
bcjihkhm rocnoAapevi chthhx, kojh yMe y3 noMoh
MHonix HeMepeHHx h He3HaHHx MHteeHHua cTBapaTH
Be/iHKe cTBapn.
. H3y iaBaJM0 ce6e: nponatjHMo Hajnpe Koje cy Hauie
i

pt)aBe a Koje Ao6pe Te>KH>e y Hajwa. Otkphbmh to


mohh heMO jeAHe ocTaBHTn BpeMeHy Aa Hene cpyinw a
!

BELUTHHA BIITII MOBEK 4W

Apyre Aa H3rpaAH. Mvupaun h cBeun HHcy BefcH oa


Hac 3aT0 hh niTO cy 6oraTtijH, hh ujto 6ojbe nawTe,
hh iiito cy na\*eTHHJH, hh ujto niwajy jana ocehan>a
oa HaiiiHx. Ohh cy jann h BefiH jep cy pa3yMejm
Ao6po bciHHHHy h CHary 36npaH>a 3pHO no 3pH0,
uatAen no Kav.eH." Ohh cy ce ywacHyjin Kano Bpe/vie
MO>Ke pijaBO yTHqaTH, ajiH cy unaK aoujjih ce6n,
oxpa6pHjiH ce KaA cy pa3yjweJiH h njieMeHHTy moh
speMeHa, Koje uapcnn Harpatjyje OHe kojh ra y3My
ce(5H 3a capaAHHKa.
Jlaj^HHu je penao y cbojhm Hobum EcejuMa, Aa
BpeMeHOM MO>KeMO npovieHHTH yKyc Ayuie. Mh MOH<eMO
aadpanHTH npncTyn MHcniiMa h pljaBKM ocetiatt>HMa;
MO>KeMO cy36nTH cpudy, rH>eB, 3aBncT, wp>KH>y, CBa
ocefiaH>a Koja Hac noMyhyjy. Mh mowcmo canyBaTH
HenoKOJie<5jbHBy nspcTHHy Hauiera pacyijHBaH>a. Mh
Mowejvio y cbojhm B^acTHTH oHHivia HC/wejarH Hauie
oipacTH. Mh MOKeMO pacTypHTH rpynHcaH>e Koje ce
cjjawe oko CBaKe HAeje whm joj noKJioHHMO CBOJy
na>KH>y.
y neAty je c/io6oda.

Mhc-ihth HajeAHy HAejy, Ha jeAHO ocehaH>e, hcmhc-


jihth Ha 10, iHTa jeto? cHTHHna JecTe, ajin (5am
. . .

y Tce jede Haina c/io6oAa.


j\uhu hjih cnycTHTH ycTaBy
HHUJTa /iaKuie
Jede, HHUJTa JiaKuie, ajiH Taj noKpeT
je oa Be/iHKora
3HaHaja. ynnHHM jih hjih He ynnHHM Taj noKpeT, ja
Mory HeKO/iHKo xeKTapa 3eMJbe Aa ocyAHM Ha nponacT
HJlH Aa HX nOKpHjeM >KeTB0M.
Hwje TeiHKO o(5paTHTH hjih He o6paTHTH oBOMe
hjih OHOMe na>KH>y. AjiH.aKO Heneiviy noK/ioHHM CBOJy
nawity ja hhhhm Aa ce OHe n >OAHe CHare acounja-
UHJa mhc/ih CJiwjy y no.rbe 3ApaBHx HAeja;o6pHyTO, aKO
He ooparHM CBojy na>KH>y Ha HeiuTO oHAa ocy^yje.M
na cyiny OHe npeAe/ie Ayuie rAe cy ce yKona ie pfjaBe
KJinu,e Te hm He asm Aa ce pa3BHJy h yapy.
Hnje HHiiiTa aKO ce yHHHH hjih He vhhhh KaKBa
CHTHHua, ajiH, Te paAH>e KaA ce noHaB/bajy CBaKH AaH
cfBope HaBHKe Heno6eAHe janHHe; oa thx HaBHKa 3a-
BHCH XOheMO JIH 6HTH CJI060AHH HJIH p0()0BH.
4
o

50 >kh.i nAjo

BpeMeHOM MH MO>KeMO yHHHHTH BpJIO MBpCTMM


3flpaBa ocetjaFba, Koja cy ocHOBa cpefcHe dyAyfcHOcm
J[obOJbho je 3a to jia CBaKH ash oarajaMO name
yMHe cnocooHocTH, aa CBakora aana ojanaMO naiuy
CBecT. Oho iht) fceivio aaHac paawTH j>auo h Becejio
3a >khbot, to fce Haiw 6mth y 6yayfcH0CTH Kao nowofc.
Myapo paan CBaKH kojh hhhh chthc dBapn Koje
npeacTaBjbajy oapHuajbe; Ha np. ko HanyuiTa oaMax
nrpy hjih nocao Kaa ra 30By, h oae aa cbpujh Bece;
KanaB nocao, aa nooiyma 3anoBecT h/ih M0/i6y CBOJe
cecTpe hjih MaTepe h Kaa Hnje pa3yvHa, HapoHHTo
Kaa Hnje pa3VMHa. He nponywiaj ash %a He ynw-
hmlu 6ap iiiToroA. Ako yweAHeiwo Aa ojkhbhmo Ham
aaH chthhm bo^>hhm paAH>aMa, yHetieMO y Haiuy pyuiy
xpaHy Ao6pora Mopajmora 3apaBJba. OarajaH>e y3BH-
meHHX ocefcaH>a 3axTeBa 6pnre h nocjia. Hnje aocra
HiwaTH Bc/iHKe cnoco6HOCTH, peKao je jla Pom^yvo,
Hero yMeTH nyaaTH hx". PaavMHO ynpaBjba cbojhm
CBojcTBHMa OHaj kojh hx OHBpcHe, kojh xBaTa npH-
jihkv aa 6yae ao6ap, npaBeaaH, MHJiocpaaH. Ko, nopeA
Tora, no Ma o CBaKH AaH CBnpa hjih cjiyina aotfpy
My3HKy, ko npoHHTa <aKBy Jieny neciviy, ko nociwaTpa
join KaKaB jien 3a/ia3aK cyHua h h Jienv Hoti, Taj he
6pao y TBptjaBH ayme carpaAHTH 3aK0H kojh Hefce
hhko HHKaA morh Ha cjiynaj necpese npodHTH.
KaA ce y MyTHy u npjbaBy BOAy ycne pacTBOp
jaKO khccihx cojih h KHce.iMHa, na ce ocTaBH Aa ce
raKBa Boaa CMp3He. h3abojh ce mhct, yKycaH h 6e3
MHpwca Jiea. MyAPOCT y Aymn Bpuin cjihhho npenHin-
haBa>e, BpeMeHO* ctboph ce npo3panHa crena
Kojy Henna a ocefcaH>a He Mory yKajbam
flaMeTan M.iaAHh y 6yjHUH nacosa 30Hpahe Tpt-
nyTKe MnpHe paaocTH. IloJiaKO oh nocTaje Kao 3ApaB0
AeTe Koje cboj coonnaK aaMHUJJba Kao napooHH asop,
kojh cbojom MaujTOM Aaje CTBapw.Ma h AoraijajHMa
WHBOT H HOBe OOJIHKC
KaA bhahm, nnine JlajfjHHu. y Hobum EceJuMa,
MTa yHHHH cjiaB0Jby6jbe hjih TBpaHHJiyK oa ohmx
kojh y.a3e y >khbot 6e3 hk3kbhx oeehaJHOCTH h aa-
poBa, ja He onajaBaM".
BELI1THHA EHTH HOBKK 51

4oHcra, CTpacT, Ka^ y3we B/iaAy HaA acou.Hjau.HJOM


Aeja h BpeMeHOM, cboah Bo;by Ha Hev>ofc. Crpaci
nocTaje HecaBJiaA'bHBa. OHa cnpenaBa na>KH>y Aa ce
ycpeAcpeAH Ha HAeje h ocehafca Koja 6n Morjia Aa joj
CMeTajy, m CHJiHa CHara VMHora AeiepMHHH3Ma ynpewe
ce CBa y c/iywCy dpacTH. Khp Ja^a h 4nwa TpaHAe
iJynaK H3 poMaHa Ba.i3aKOBa Hdora HMeHa] ABe KJia-
CHMHe TBpAHue, 3dor cBora npeTepaHora TBpAH4eH>a
ry6e ocefiaH>e noiiiTeH>a, ^>y6aB nopoAHue, 11 CBaKy
naM6T, anuHJaiU;iyK je JiyAHJio. To hcto ce MO>Ke pe-
fcH o Jby6oMopHoj Xep.MHOHH [jyHaKMH>a y PacuHOBOj
AndpoMaxu] h o c/iaBo^jy6iiBoj K/ieonaTpw [jyHaKHH>a y
KopHejeBoj Podorymi], o CBaKOj crpacTii Koja oB-aaAa
pas y MOM.
Ulma Jbydu Movy.

Heny BeHa A<jcTBa obhx cTpacTH xpaope ;byAe.OHe no-


Ka3yjy iiiTacBeMo>Ke KaKBa MHoro ruieMeHHTHJa CTpacrl
CTpacT 3a cjio6oaom, 3a He3aBHCH0inhy HaHHHHjie cy
oa OpaHuycKe HapoA jyHaKa. KaA capeBH>HBocT, TBp-
AH4e.H>e, hhhm uiTO HHHH, 3aiuT0 He on npe repaHa ;by6aB
3a yHyTpauifcOM He3aBncHoiuhy, 3a c;io6oaom AyuieBHe .

CHare, HHHH/ia to hcto npeA cno;bHHM HenpnjaiejbeM?


OBAe ce MO>KeMO ceTwrw uito cy LUnapiaHun no-
cthtjih cboj'hm y oYihciuhkhm MaHa-
BacniiTahbeM.
CTHpHMa AOTepa/iH cy aot Aa yHiniiTe y Ka;iyhepHMa
e
HajCHflHHJa ocehahba, a je3yHTH cy ycne.m Aa CTBapHo
npoMCHe jbyACKy Ayniy. YMeAHeNio ;ih yrnmaTH bhxop
cnojbHHx yTHCana h vmhphth HaBa/iy Hfteja H yny-
;

TpauiHsHx ocehaH>a; ano ce6e cTHiuaBaMO ano y ih-


;

luhhh CiiymaMO mac pa3yMa, jeAHora AaHa Kao r

HarpaAa, H3ahHhe y nyHowe cjajy h bc/ihhmhh jeAaH


jkhbot y xapMOHHJH ca >khbotom jynaKa h CBeiaua
JyHauH h cBenw cy 6hjih JbyAH Kao bh h mh, necTO
CJia6oBO^>HH H oa npupuAe cjiaoif, ajin Aoiuao je jeAaH
A3H KaA cy orKpwui MyAOTBophy Aioh OApiiuaH>a, Aap
na>Ktt>e h CHary 3(5hphhx Ha lopa. Oa Tora AaHa ohh
cy ce cnac/iH paciypeHocTH, oceTHJin cy Aa 6h moivih
TefiH HajBHUjy nyxoBHy cnoGoay. Csoja npB0(5HTHa
ocehart>a ohh cy npeo6pa3miu y cmma h ciaj.Ha
S2 man nAjo

Jbyw y noneTKy nocTaAOtiie


ocehan>a; oa KOJieo'jbHBHx
eHeprHHHH jbyAH. O4 KaMeHa h necna o6mhhm hobck
jeABa Aa ctboph KaKBy yuepy, AOKJie yneHH craapajy
ABOpOBC
Meia(|)H3HHapH, 3ac;ien.JbeHH Meia(J)H3HHKHM Teo-
pMJaMa, 3aMpcHjiH cv nHTaH>e cjioooah tojihko a&
je HeonxoAHO Aa noAByneMO CTBapHOCT AyuieBHHx
CTBapH, MM CMO CJ1060AHH CaMO AeTepMHHH3MOM.
Mm cmo c/ioCoahm, jep cmo pa3yjHM na, BHAeBuuM
kojimko TpnMMO oa HauiMX Hepa3yMHMx nodynaKa.
mm MeH>aMO Hauje Apwahbe. KaA bmammo A3 Hac Hena
dpacT Byne y nponacT mm ce TpyAMMO, ceM aKO ce
hhcmo M36e3yMMJiii, Aa je M3fierHeMO, a/iM mm TaKBe
CTpaCTM MOH<eMO HHOehH CaMO pa3yMHMM HCKOpMUJ-
fcaBan>eM saKOHa acou,HJau,nje MAeja.
3aK0HM acouMJaquja ca noMony BpeMeHa MMajy
MyAOTBopHy M3rpaAMJianKy CHary. HeMa aKTMBHOCTM
Koje, HaJ3aA, He Mory npeo(5pa3HTH: nor eAajie jjoBua
KOJH oa paHe 3ope ao MpK.iora Mpana jypM no ncrby
h yBene ce Bpafca c/iOM^eH oa yMopa; norjieAajie
6oKcepa kojm 3apaA OHora n^ecKaeba oa hckojihko
TpeHyiaKa TpnM Aa ra H3yOHJajy, Aa ra no ;iMu,y Ha-
rpAe yAapnHMa necHwue; nieAajie noMOAapKe Kano
CTCH>y noA yeraMa moac Bhamtc Tproaue Kano HMTaB
AaH Bpme CMTHe, necTO OABpaTHe CTBapM caMO Aa ao-
6njy HOBaua; cjiyiuajiH cie 3a a"nHHHCTe kojm ce 3Hoje.
3aAHxajy, Tpne niaA, >Keij, 3MMy, HeHHCTofcy, decaHHuy.
caMO Aa ce McnHy Ha hckh Bpx A/ina.
M HaJHenpHJaTHHJM aKT kojmm ce noCTH3aBa oho mto
ce wejiH, 3axBajbyjyhH acou.Hjau.HJn cBecHHx CTaH>a mowc
nocTaTH no3^aneH n;iaMOM ocefcajBa hj m cipacTH.
MoBeK npoCTO He pa3yMe Kano Aa to/ihkm AOKa3H,
kojmm je yTBpijeHO Kano ce av6oko MO>Ke npeo6pa-
3HTH HOBenja Ayma noA VTHuajeM cipacTH, HHcy otbo-
PHJIH OHM OHHM MeTa(J)H3HHapHMa KOJM Cy H3paAM^H
yneH>e o HenpoMeHjbHBocTH HOBenjer napaKTepa. Ta
ancypAHa HecpehHa Teopnja ynponacTHJia )e mhotc
M;iaAMfca. Ty Teopnjy BefcHHa bo/ih, OHa toam h>hxoboj
HeMacHOCTH, /ichocth! HaujTO noKyiuaBaTH Aa ce mobck
npeo6pa3M, KaA je to HeMoryhHo. ;ipyrHM penHMa
BE1UTHHA BUTH MOBEK 53.

aaBHMO ce OfliMax, jep HefceMO mohh Hcn.iHBaTH ao-


oda/ie! TaKO caMo KyKaBnue yMyjy!
OdecxpaopHTH ce Mowe OHaj kojh ie noKyuiao He
caMO Moryhe Hero h HeMoryhe.
ripe Hero CTynHMO y 6opoy npoTHBy jeAHe CTpacTW,.
TeLUKohe, MHore h Be.iHKe, AH>Ky ce HcnpeA Hac Kao
npeA nwcueM kojh noMHH>e KaKBy niaBy Henora AeJia.
FIocJioBHua noM03H ce caM na fee th h Bor no-
moHh" je HCTHHHTa; hhm noHHe hobck aa pa ah OAMax
je chjiiio no.MorHyT. Mh cmo noKa3a/m y kh>hsh Hh-
Te^eKTyajiHH paA h Bo.i>a" KaKO cy HejaKii JbyAH momh
c oniiiTHM pacnopeAOM h ynpaBOM CBOje CHare ctbo-
pnrH Be.THKa Ae.na; Tano je h ca HauiHM paAOM 3a
ocjio()oJjeH>e. r.iciBHO je uoneniu 4hm noHHe .lymeBHa;
dopda, CBe ujto je y HaMa h oko nac npncKane HaM
y noMoh, ca.Mo ano npncTynaMO dopdn 6e3 KO/iedaH>a
h OAiiyMHO. IlpeA ohhm kojh xofce upenpeKe Hecrajy.
1\q Medp je HMao npaBO KaA je Ka3ao as je node-
AH/iau onaj kojh mhcjih Aa je nooeAHo.
y kojihko je toa noTpeoHO Aa ce, npe Hero OA-fly-
hhmo HanaA Ha HenpujaTejbCKe no/iowaje Aodpo ny-
BaMO npa3Hora MauiTaH>a, y to/jhko je HywHO a<* ra
nosoBe.MO y noMon KaA yAapHMO Ha h>hx; oho he
AaTH OHy npHBnaMHyjviofc acouwjamtja WAeju. Bojba
je CHara, Te 3aT0 ynpaB.TjajMO HauiOM H3-
ocefeajHa
rpa^HBaHKOM CHaro.M rako Aa ce Haiue niaBHe mhcjih
cnoje c ohhm CTpacTH.wa Koje HaJAyd/be yjiase y Haiuy
eneprHJy.

Kopucmume ce cmpacmiiMU.
KopwcTHTe ce 11 AodpiiM h pijaBHM cTpaciHMa. Ko-
piiCTHTe ce AydoKHM iiohocom uito de y APyuJTBy
AaHauiH>nx rycapa decnpeKopaH mobck. KopncTHTe ct
dohocom ujto HHCTe poncKa Ayina. ripuMHTe JbydaB
Kao MpHapH Beiap noBOJbHH, c thm Aa caBHJeTe jeApa
hhm ce 6ypa nojaBii. ripuMHTe doracTBo Kao ochobhk
yc.ioB 3a He3aBHCH0CT, h npe3pHTe ra mhm oceTHTe
Aa heie nociaTH H>eroB pod. npHMajTe iaBuy noxBa;iy
h jiacKaft>e AOTJie AOKJie He CMeia BauieM AyiueBHOM
neH.aw.y, hhm nocTaHe iipenpeKa TOMe npeapme hx..
54 mm riAjo

CBa cy ocehaHba c eKcn.no3HBHOM CHaroM; Ha Haiwa


je Aa to onacHO pacnpcKaeajyhe cpeACTBo ynoTpe6nMo
KopHCHO, Aa ra ynperHeMO y Haiuy cjiy>K6y: HeKa ce
tt>HMe pyiiiH oho iiito mh xofieMO. Tpe(5a ynpoTHTH h
y japaM MeTHyTH CH.ne Koje He MO>KeMO cpymHTH. 3ap
AMnep HHJe ynperao rpoMOBe y e/ieKTpHHHa KOJia?
YnperHHMO h mh y Ko;ia Hamera yMa HeAHCu,Hn/iHHQ-
BaHe eHeprHj'e ahb^>hx CTpacm.
KaA xofceMO Aa hckophcthmo CHary acou,HJau,HJe
CBeCHHx cTaH>a, HecaB;iaAJbHBHx ca BpeMeHOM, mh fceMO,
aKO 6yAeM0 yMemHn, HafiH y ce6n caBe3HHKe h Me^y
cynporHHM ocefcatt>HMa; KOHcrpyKTHBHa yo6pa3Hjba
Mowe CTOtiHTH y H>HMa HAeje Koje hx npeoSpawaBajy,
3ap ce oa HCTonjbeHa rbowtja ca npHMecoM oa 1%
ynbeHHKa He npaBH ne/iHK. CrpacT JbyACKa ca npn-
MecoM y3BHUieHHX HAeja npeo6pa>KaBa ce. GronnTe
rHeB c HAejoM npaBAe, h Ta onacHa eHeprnja ce npe-
TBapa y 3ApaBH rHeB npoTHB HepeAa h 3na. GronHTe
y 6pany cnaAOCTpamhe c HAejava o oAroBopHOCTH h
nacTH, h Ta CTpaxoBHTa h nycroiuHa CTpacT nocTafce
CH/IHH TBOpaH npeAaHOCTH H HHHUHJaTHBe.
BeiuTH CTapeuiHHa yMefce Aa cnojn BOJHHMKy Ta-
luTHHy c HAejoM nacTH h co/iHAapHocTH cbhx Ae-noBa
cbojhx Tpyna, h oa TauiTHHe, cipacTH 6ea Be;iHKe
BpeAHOCTH, CTBopuhe jeAHo Tano jaKo ocehaH>e Aa ce
bojhhuh Ha uejiOMe (J)poHTy Hefce noKOJie6aTH 6am h
KaA r^eAajy Kano naAajy h rpaHaTe h mptbh bojhhuh.
Pa3yMHHM MeuiaHDeM Haiunx cbcchhx cTatt>a, h Haj-
HenocjiyiuHHJe CTpacTH npeodpawaBajy ce CBaKH AaH.
To je AOKa3 Aa ce KapaKTep jbyACKH MO>Ke Men.aTH.
Anc^pAHO je tbpahth npoTHBHO. To 6h 3HaHHJio 6aH-
kpctctbo MyApaua h CBeTaua. To 6\\ 3HanHJio Aa je
Xphctoc y3aMaH nocTojao, Aa npBH xpniuhaHH y PiiMy
6ejaxy nnwe cto MeTapa oa 6c36o>khhx PHMJbana kojh
cy njbecKa^H rviaAHJaTopHMa no phmckhm apeHaMa,
Aa cy 4>paHuycKe BOJCKOBolje 6mie Mopajmo HHH<e oa
lj,e3apa kojm je o6e3pyMHo A^ceT xnjbaaa Ta;ia.
KaA ce HCKpeHO npoynaBajy CTBapHOCTH, Ham je
yTHi^aj Ha pa3y3AaHe cnne AymeBHe bcnHKH, anu caMO
aKO pasyMHo ynpaBJbaMO H>HMa. Mh bhahmo A3 MHorw
BEUITHHA EHTH HOBEK 55

He ycneBajy y >KHBOTy, y Mopa/iHOM nor^eay 3aTo,


ujto cy Ha HeMoryh HanHH BacnHTaBaHH. Hawn Ba-
cnHTaiH HdHHy y npBH peA Hajpa3^HHHHja 3HaH>a:
6e3 BejiHKe bpcahocth; yneH>e thx 3HaH>a y3HMa cBe
AeTHH>e CHare Ha uneTy HberoBa MopajiHa >KHBOTa.
BehHHa aeue cy y norjie^y AynieBHora BacnHTaH>a
HanyiuTeHa; caMO>KMBe HaK/ioHOCTH, y HeaocTaTKy npo-
THBHor^eKa pa3BHj'ajy ce, y^Bpiuhyiy, TaKO askoa 3pejia
HOBena nociajy rocnoAapH. Oiy^a o(5/ianopHOCT, /ieH>0CT,
TauiTHHa, oceubHBocT. KapaKTep HHje xnnepipo^nja
jeAHe dpacTH, Kao luto Ka>Ke IUoneHxayep. Jano
pa3BHJeHa CTpacr je HeiuTO naTOJioujKo, jep ce pa3-
Bnja;ia y OACydBy pa3y/wa h Bo;be. Ako ce y toj
dpacTH BHAe pa3yM h Bo^a OHAa je CHrypHO Aa cy
h pa3yM h BO^>a H3Aajnue, in o paAe 3a HenpajaTejba.
y tom c/iynajy pa3yjw HHje BHiue paayM, oaphhc ce
C;iodoAHe KpHTHKe; pa3y.M je nponao, pa3yM je y c/iy-
>k6h Ty^oj. Bojba He sac/iywyje BHiue CBoje zieno HMe;
OHa je noAMyKJiH c/iyra y c/iy>K6H coBJeia cipacTH
no6yH>eHora npoTHBy paayjwa.
B
JeAHHCTBo Ayuje, Ha Taj naHHH, HHje KapaKTep, to
je npodo yjeAHH>eH>e cTpacTH ca ABa ;ia>KHa tyaKiopa,
naTO^oiHKO yjeAHH>eH>e. Hhko HHje jeAHOCTaBHHJn oa
oo^ecHHKa Kojw naTH oa ^yAH^a 3a bcjihhhhom, oh He-
BHAH HHHJTa AO BeJIHHHHy CBOJy, OH HeBepOBaTHOM
CHaroM (fja.iCH^HKyje h dpaKia u H>nxoBy MetjycotfHy
Be3y. OiaBo;by(5HBu.w, uHUHje, noxoTJhHBUH, cy y cTBapw
6o^ecHH Jhyjyu, h CTpacTH H>HxoBe He npeACTaBJbajy
KapaKTep; OHe jecy ch He, Hepa3pyujHe, jep cy ce
roAHHaivia CHa>KHJie, yHBpujfcHBajie; H>HxoBa je B.naAa
to^hko CH/iHa Aa thm MaHHj'auHMa h He naAa Ha naMeT
Aa ce 6yHe. Ohh cy po6obh, a poncTBo yHn>KaBa JbyAe
Ay6oKo. Ako oh ce y cBeTJiHiW nacoBHMa noKyma/iH
GyHMTH, no6yHa 6HBa yryiueHa noA npwTHCKOM cbhx
CHara Koje je crpacT roaHHaivia Be>K6a;]a!
H, y rviaBHOMe, to je online CTan>e. LLlTa to ao-
Ka3yie? #OKa3yje He Aa ce 3aHeMapyje BacnHTaBaH>e
Bo/be, Hero Aa o H>eMy He BOAe panyHa moacphh ne-
Aaro3H. M OHora AaHa KaAa Ha MecTO obhx AaHauiH>n\
orpaHHHeHHX neAarora Aoijy rrpaBW BacriHTaHw, mm
56 whji nAjo

fceMO aoohth hcto TaKo Ao(5pe pe3y/iTaTe Kao HenaAa


LLInapraHUH hjih Kajiyi>epH, hhjh yHHrejbH HHcy HiiKan
BepoBa/m y HenpoMeHjbHBOCT napaKTepa. Ohh cy bh-
AC/ih noKaJHHKe; ohh 3Hajy Kano jbyAH Ha Koje ce hs-
HeHaAa H3/iHje mhjioct 6o>KJa Hanynuajy CoracTBo,
8JiacT, CH/iy, ycnexe, hcto Kao OApac;ia Aeu.a o6py4
h K^HKepe.
Mh cmo ao caAa HcnHTHBa/in caMo nHTaH^e o B/ia-
cth Kojy HMaMO HaA codoM, AaK/ie, y H>eroBOM naj-
3aMpineHnjeM od;iHKy. Mh cmo ncnHTiiBa/iH y oojiacTH
hh>khx ocehaja pe3y,iTaie kojh ce Mory nocrnhn ko-
Phchhm m pa3yMHHM ynpaB/baH>eM h MeuiaH>eM pa3-
hhx CBecHwx CTaita,
A;ih Kao toa iuto cy npHMHTHBHH TepeHH caMO
e/ieMeHTH 3eMJbHHe nope, TaKo hcto eroHCTH4Ka oc-
MOBa name npnpoAe, Koja H3i\aeAa npnMHTHBua, ca.MO
je jeAaH cacTaBHH Aeo Haiuera KapaKTepa.
Mh peKOCMO Aa Ta ocHOBa caMO H3nieAa npnMH-
THBHa, a Hiije hckjbvmhbo Aa Hnje. JeAaH eHrjieckii
HayHHHK KepKnaipHK [R. Kirkpatrick: the Nummulos-
phere, anaccount of the organic origin of so called
*
Igneous Rocks, Lambey & Co 1921. London], jeAan
peiKo AapoRHTii nocAiaipa 1!, noKa3ao je 3a6eseKHyTHM
reo;i03HMa, A3 je ByjiKaHCKO CTeH,e opraHCKora no-
peK^a. He 6n 6nno tcluko Aona3aTH ncHxo/io3HMa
npncTajinuaMa Teopuje cbc je 6op6a 3a >khbot", Aa
Cy H y HajnpHMHTHBHHJHM CJIOJeBHMa JbyACKe CBeCTH
nocTojana h Aodpa h pljaBa ocehaita jeAHOBpeMeHo,
3ap HHcy 6oTaHH i iapH otkph-ih Aa ce >khbot Ha seMjbH
Hiije Morao jaBHTii AOK;ie ce MaxoBHHa h 6ytja hhcv
cnoj'HJie; nopewio je Aaioie >KHBOTa He y dopdn, Hero
y y3ajaMH0Me noMarahby. TaKo je h ca nopeioioM
APyiuTBeHora >KHBOTa; Te 3aTO He Tpe6a c npaBOM
tbpahth Aa cy caMO >KiiBa ocefcaH>a npHMHTHBunja oa
n^eMeHHTHx ocehaHja. FIpBO Aeie He 6'h HHKaAa Momo
>khbcth Aa naA h>hm HHj'e jiedAejia npBHx roAHa
>KHBOTa MajHHHa .iiydaB.
*>H/iococ[)Hja, jeAHOM pe4H uejia mo-
KH>ii>KeBHOCT,
Aepua nppTepaHHM Teopn-
Miicao je dnjia 3aTpoBaHa
jaMa HeAQpac^Hx ^apBMHOBHx yneHUKa; ohh cy y ue/ioj
BEWTHHA B11TI1 MOBEK 57

CBeTCKOj HCTopuju bhacih 6opoy 3aKOH, o nooe^H Haj-


janera, 3aK0H kojh je ooopeH HenopeMHiiw cfjaKTOM Aa
cy cbh HeApywejbydnBH ctbopobh muMe3JiH \imi Aa
HiuHe3aBajy.
Ta TeiiJKa h /ia>KHa xwnoTe3a pa3BpaTH.Ta je mo-
AepHy MHcao, OHa TeiiJKO npHBHKaBa Haiue BacniiTa-
Ban>e. BpHHyfcH ce caMO o oHOMe ujto je y HaMa
caMO>KHBo m pljaBO, o thm ocefcaH>HMa Koja cy y dopdn
ojanaria, MOAepHH BacnHTanii cy 3aHeMapn.nH OHa He-
wcupnHa doracTBa Aodpnx h HcnpeHHx Tew^a h oce-
Hatt>a Koja THH>ajy y HaiMa, a mh cmo ce dpuHy/iH
caMO 3a MaTepnja-iHy h KopHCHOHOCHy miBH/iH3auHJy.
Kao luto je KepKneipiiK Haiuao y ByjinaHCKOM
CTeH^y ii3odn;be opraHCnora >KHBOTa, mcto Tano cy
HaiUH HajlipHMHTlIBHHJH aneTMTII npOHHKH>TII Befc
jbyACKHM pa3yMOM. JbydaB n kqa HainpHMHTiiBHujwx.
aKO TO HHCy KaKBH II3po!)eHH /KHBOTH, npoHHKHyTa Jt
Befc $hhhm ocetiajiiMa. Aio/K^a koa ca.Mora nayHa y
OHOMe ujenypeFby n nyhett>y cy ochobu 3a ocefcaH>e
xenora. ncHxo;io3M cy yTBpAH/ui Aa H HajnpocTMJa
ocetnaHja hhcy de3 HHTe.neKTya;iHe npHMece. He npa-
bhmo cede rpyojbH.\ta Hero hjto cmo, nau h KaA je
pen HauiHM caMO'/KiiBiin aneTiniiMa.
M ca thm aneTHTii.va h CKJionocTiiMa
mokc.mc
ca .MHoro BHiue TewKofca nonpaBHTw Hauj napaKTep.

Sdpcwo Mecmo y dyiuu.

IlMa y CBa iiijoj AyuiH jeAHO bc/ihko Mecro rAe ne


i

Tpeda miiHTa npeodpawaBaTH: Ky;iTypa je AOBOJbHa.


He Tpeoa HHLiiTa MetbaTii, Beh caMO yHanpeAHTH, pa3-
BiiTH. To cy HanpHMep nopoAHHHa ocefcafoa, CHHOB.T>a
dpaTCKa, cynpynoHCKa, OHHHCKa ^ydaB; TaKBa cy cce-
tnafta, npnjaTe.-bCTBO, JbydaB, npaBAa, jwiuiocptje. TaKBa
cy ocefcaH>a nodo>KHOcr, .^ydaB 3a .neno, 3a hcth-
hhto, 3a peA.
Ako Ha jeAaH Tac oa Tepa3HJa MeTHeie Ta d.iaro-
poAHa ocefcafoa, a Ha Apyni 3aBHA-ra>nBOCT, od;ianopH<
TBpAHMeH>e, japOCT, JieHsOCT, OXOJ10CT, nOXOTJbHBOCT,
ii to y Heodpatjeno.Me erafcy [Heodpa^eHOM ohskc
58 )KH3 flAJO

Kano je rope peneHo], mhc/ihtc jih Aa he 3/10 npeier-


>HyTH HaA fl06pMM?
Ako Bepyjeie Aa xofce, oHna HcnHTajie jeAHO no
jeAHo oa obhx p^jaBHx oceiiaH>a, noKymajie luto mo-
>KeTe Aa hx pa3(5njeTe, yMattHTe TepeT, na oHAa pe-
UHTe no AyniH Aa jih he, nocjie -rora, oneT 3/10 npe-
TerHyTH HaA ohhm aoo"phm. Mh mhcjimmo Aa Hefce.
/Ja ce ao Tora Aotje Tpe6a hobck Aa ceoe Bacnn-
TaBa, h Aa y CBecTH dajiHO OApncaBa hckojihko xohy"
h HeKOJiHKO HeBy".
4hm noHHeMO nocao
ca cpHaHoiirfcy OAMax ce noHHy
HAeje h c/iHHHa ocehait>aKynnTH Ha jeAHO MecTo; mh
30BeM0 y noMoh caBesuHKe, npmHCHeMo Ha npaBo
MecTO. M3 Ay^HHe naMhett.a AH>Ky ce CBe nojvvohHe
CHare: \\ TaKO cy ce Ha npBH 3Byn necMe noAH3a/iH
y peAOBe BpcTaHe cajwe oa ce(5e, 6eAeMH h noc/iyuiHe
u
Ky/ie KaKO Kawe ciapa npnna.
HeKH PnMJbaHHH ce xBajiMo Aa je Aocia Aa yuapH
HoroM 3eMJby, na Aa H3 H>e HHKHy jiernjoHH. Tano
je h OBAe; hhm cmo ce peiHH/iH Aa ncHHeMO 6op6y,
H3 Ay6HHe pa3yMa h ocehajHOCTH Hauie AH>Ky ce HAeje,
ocefcafta, HaBHKe aKO cmo yMejin oa hhx Aa ctbophmo
caBe3HHKe h noMOHHHKe. M3Bpluh ce npaBa mo(5h/ih-
3aunja.
He A0^a3e caMo yHyTpauiH>e eHeprnje y noMofc,
ria
AOJia3e h cnojba. Cbh ohh HaiHH ahbhh AyxoBH ca
KOJHMa cmo oaaBHa h npnCHO Be3ami, Ty cy; n ohh
npH/ia3e y noMoh: Ty cy CoKpaT, EnnKTeT, Mapno
ABpe^HJe, EBan^ejbe, MMHiaunja Xpucxy, CBern
4>paH>a Ca;ie3HJaHCKH, MoHTeH>, /JeKapT, Ma/idpaHUj,
nacKa/i, KopHejb h cbh APyrH. Ohh Hac noMawy cbo-
jom xpa6pomhy, OAyiueB/beH>eM h noMa>Ky Aa ao6h-
jeMo no6eAy.
0 ycyAe, kojihko h Aa je TeiuKa TBOja pen, ja
caM nnaK Hauiao y n>oj paAOCTH." [KopHe/b, Xopaunje
111. 1.)

CBe cy CTBapn TaKBe Aa hm hobck MO>Ke Hahn


yaeK h Ao6pe dpaHe... Tpe6a yMdH caMO r/ieAaTH
hx c OHe Ao6pe CTpaHe".
BELUTHHA EHTH HOBEK 59

MaK h Ty^a 3Jia BOJba Mowe Aa 6yae nopHCHa:


M ohm kojh Me Hana^ajy, bctm HiiKOJia IlyceH, He
r^eaajy Aa Me Hayne 6ojbeMy, Haynnfie Me Aa ce caM
-
noMorHeM .

ricMorHyTH TaKO h cno^a h H3HyTpa, no6eAHtieMo.


A KaA nodeAHMO, ycnex Aaje no^eia Ayuin h yABaja
CHary. CeTHTe ce OHora AaHa KaAa je 3aKJbyneH0 npn-
MHpje. TaKBe cy ocBeie h no6eAe HaA co6om.
CBa BeiiiTHHa ijaBcuioBa je y TOMe ujto CBOjy wp-
TBy yBepn Aa tie ra H>eroB nocao cnacTH HaAHOBe-
MaHCi<e CHare. Tano je h ca ([)H/iococ[)HMa kojh caMO
UpHO BHAe, ano h nonycTe y nnTaHiy o HenpouTH-
jbHBOCTH MOBeHHja KapaKTepa, ohh he npeyBoinnaBaTH
TeujKohe CBOjera 3aAarKa.
M, AOHCTa, Ha npBH norvieA, H3i\neAa Aa nocTOJH
Be^HKa Hecpa3Mepa H3Merjy Haiiitix Ma;ieHHx CHara h
BeJiHMHHe unjba. To je caMO Ha npBH norJieA. Ta
pa3JiHKa H3Me^y CHare h unjba nocTOJH CByAa.
LLIia je jeAHO cjiobo, jeAHa pen, jeAHa peneHHua
npeMa ue/ioj KHbH3H? HHUJTa, a/in oa cnoBa nncaHHX
jeAHo ao Apyrora, oa penn h peneHHua CTBopeHa cy
Ae/ia Kao JInrpeoB peMHHK.
Ulra je jeAan KopaK npeMa bhchhh Moh BiiaHa?
Me^yTHM, KopaK no KopaK, H3atje ce Ha H>eroB Bpx.
MCTO je H Ca jeAHOM MHHyTOM, OHa HHJe HHUJTa.
ria h MHcao Hwje Hnuira. Hh ocenart>e obo hjih oho
HHJe HHUna. ria h obo h/ih oho ujto ypaAHMo Aanac
HHje HHUJTa. Ann MyApn OBora cBeTa n nouJTyjy u
6oje ce tux cHTHnua; ohh 3Hajy Aa ce oa thx He-
3HaTHHx CHTHHua CTBapajy cn;iHe opraHH3auHie HAeja
h oceriaHDa. Oa TaKnx >Knua ynpeAajy ce Ka6/ioBH o
Koje ce noAHHcy orpoMHH TepeTH. Oa thx chthhx Ha-
BHKa h ocefcaHDa, CKyn^beHHx y jeAHO CTBapajyce
KapaKTepn.
MyAPH HMajy ycnexa 3aT0 ujto BHAe Aa je 6y-
AyhHocT y caAauihhOCTH. MoHyMeHTajiHe 3rpaAe cy
cacTaB^beHe on KaMeHa h MajiTepa, a cBaMHJw KapaKTep
je cacTaBJBeH oa ofjHHHora h CBaKOMe npncTynanHora
MaTepHj'ajia. CaMO r/iynaun npe3Hpy Taj oGhhhh Ma-
TepHiaji.
'60 AiUA liAJO

IXoKJie oohhhh .mah Bepyjy y nyAa, Myapw aHajy


Aa Mopa^na cjio6o#a, t. j. CHara jeaHe y3BmueHe ;;yiut.
y3BMiueHe Haa crpacTHMa, AoraijajHMa, Hecpefcajvia, He
Aodnja ce y noBojy, hh npBOM avwom cyKH>0M, hh Ha
waTypw.
C.io6oAa Hwje nomiOH kojh ce AodHJa 3aoaAaBa, hh
y cc6h hh y APyuiTBy; toy Tpe6a (5op6oM aoOhth.
MyAPHMa, CBeuHMa h jyHaijHMa AaTH cy MHHyie, TpyHKe
Bpe/weHa, Tponme MAeje h npoMeHJLHBa Aodpa h pl^ana
ocehaH>a. Ajih, y hcto BpeMe o6nHHa h TpoiuHa BJiacT
ycpeAcpe^yjy h/ih He CBojy na>KH>y.
KaoroA hjto ce oa chokhhx nayjbnua CTBapajy
nienepH no A/inaMa oAaKJie HCTHny BejiHKe peice, hcto
TaKo oa HajcHTHHJera TpyH>a, MyApaun c;ia>Ky y cbojoj
AyuiH xpany Ao6pnx HaBHKa oa Koje ce xpaHH Hama
MopajiHa cno6ona.
PacxypeHH, npoMaiueHH, pa3JiKKyjy ce oa MyApiix
jep cBe ocTaBJbajy cjiynajy. Ohm Bepyjy y nyAa, ohh
MHCJie Aa je Ay ma nocTa;ia H3 hh iera h Aa 3aT0 He
TpeCa HHKaKBHX npunpeMa. KaA Aoije MyKa, hobck ce
H3BJiaHH.
TaKBH npoMauieHH JbyAH cy npaBH CKenTnun, jep
ce B^aAajy Kao Aa BacejbeHa jeAHa ziyAocT. A
je
MyAPM HanpoTHB jiHKyjy jep Bepyjy y CBeoniuTH paA
crBapn ii y pa3yM; ohh He Bepyjy y cjiynaj; ohh ce
npHo/iH>Kyjy HayMHHHHMa h npoHajia3aHHMa Miija je
CHara y TOMe iuto jacHO BHAe CBe ihto jeAHOBpejvieHO
nocTOJH h ihto HeonxoAHO jeAHO 3a APyrnjw c/ieAyje.
Ha CBeT^ocTH n>nxoBe ciuiHe na>KH>e CBe ihto H3rvieAa
Aa nocTOJH. Ohh npoHHHy ao y eJieiweHrapHe npocTe
saKOHe, ohh Aonnpy ao ejieMeHaTa oa kojhx ce cacTaB-
jbajy CBe HhTejieKTyajme h ocenaJHe TBopeBHHe, ohh
Aonnpy ao HAeja H ckjiohocth Koje je Hama na>KH>a
CKynHJia yjeAHo Ha ocHOBy ochobhhx 3aK0Ha o aco-
HHJau,HJaMa HAeja.
MyAPH ;bVAH nocTaBJbajy oncTpo npo6jie<w cyA-
6HHe; y3pouH Haiunx Heycnexa, Hamnx naTihH, Haiunx
jaAa y Haiwa cy; ko jien.CTByje Taj nponyniTa npnjiHKe
3a pa;i; BeTpor.iaBH jbyAH CMaTpajy 6;iyAehy BaTpy
BEUJTHHA EHTH HOBEK 61

TaiuTHHe m cnaBOJby6jba Kao cjaJHe 3Be3Ae h CBy


ua>KH>y ynyhyjy Tajwo.
BeceAHMUM kojh roBope HapoAy jiacKajy My, He
ka>Ky My hhiua: y Te6n je cnac. HanpoTHB, ohm Ha-
poAy roBope Aa je hcko Apyrn kpmb, KpHBa je BJiaAa,
KpwBH cy nonoBH, kphbo je rpatjaHCTBO, kphbh cy
jeBpejH... /JeMaro3H ce Ao6po nyBajy Aa roBope HCTHHy.
He3HaH>e, HecnocoSHOCT 3a opraHH3au.HJy, caMO>KHbOT,
nopouH, HHcy y3pouw HeBOJba! JbyAH wene Aa hm
noMorHeie, a/in Aa He AHpaie y fonxoBy rjiynod; ohh
xofce weTBy ajiw He wejie ceiBy.
MyAPH ^>yAH 3Hajy Aa >kctbh npeixoAH ceTBa. H
ohm paAe, CBaKH a^h paAe, noMa^o, ckpomho Hepa3-
MepHO pe3yjnaTy
a;iH ohm no6o>KHO Bepyjy Aa
KaA paAe ue;ia BaceibeHa capa^yje ca FfcHMa. Ohm He-
noKO/ie6jbHBO Bepyjy y HeHCupnHBO aoopohmhctbo oc-
HOBHHX 3aKOHa.
fla h HeycnecH, Koje, OBAa OHAa, HeuiTo fcyA-foHBa
ocehaJHOd Heuno HCKyweHba, npwpeijyjy MyApaun/via,
HbHx He 3(5yHe. KaneraH dpo.ia 3Ha ^a H>eroB 6poA
He MO>Ke hhh yBeK npanovi /ihhmjom.
BpoA MAe no
/ioMJi>eHOJ jiMHMJM, H.MM ynpaBJba KpMa a/w Henpe-
khaho h BeTap h BOAeHa dpyja. KpHCTOc[)op KojiyMo"
je BpaaKao JieBo m AecHO, ncnpeA 6ypa 6e>Kao, ajw
HHKaKO HHJe HanyuiTao cboj npaBau.. H ycpeA 6vpe
h no6yHe MopHapa Ha 6poAy, oh KpMH Ka o6efcaHOJ
3eMJbn, Kojoj, Haj*3aA, Aol^e. HnuiTa He npoTHBdaje
BO/bH Koja 3Ha una xohe m yMy kojm yMyje.
TaJHa ycnexa jecTe y TOMe Aa ce MAe HanpeA hmm
ce no3Ha 3eMjbMiiiTe. ripe cBera Tpe(5a noneTH.
riowHH tb nocao. KaA nonmeuj no/ia je roTOBa;
tj

)CTaje join Apyra no/iOBHHa; homhh oneT m neno je


totobo" [030He, da: h rajicKH necHHK].
M 3aTO, ihto npe m ujro OAJiyHHwje Ha nocao.
CBaKora AaHa, CBaKora TpeHyna 6nhe npM'iHKe 3a
AynieBHe Copde. HenpMJaiejb ce pa3BHO npeA HaMa:
ry je 6op6a npoTHB jiert>ocTH, TaiuTHHe, 3aBHCTH, o(5 ia-
nopHOCTM, JiaKOMOCTH, rH>eBa, nOXOTJbHBOCTH, OXO/10CTH,
rpaM>K^>HBOCTM. HeMa AaHa, HeMa naca a Aa ce HeMa
npHJiHKa 3a napny mjim 3a no6eAy.
62 >KH.T IIAJO

Kojihko npHJWKa CBaKor AaHa Aa ce HOBeK cnace


OHe ptjaBe ayPHOBhtocth, tot KpaTKor jiyflHJia.
/JoroAH ;ih ce Aa, 6am npeA nojia3aK Ha CTaHHiiy
3a B03, nyKHe y3Hiia Ha o6yhw, hjih ce OTKHHe KaKBO
nyiie, hjih ce 3aiypHO HerAe KJbyn KanaB; h;ih ce ao-
rOAH Aa B03 iiMa ABa naca 3aAou.Hetba e Jieno, 6yA
MMpaH, He yrvieAaj ce Ha OHe 3dyH>eHe h jbyTe kojh
ce pacTpnaBajy. Ciuej ce KOMeAHiH Kojy o36wji>ho Hrpajy.
Ako naAa KHina, y3MH M3 nyTHHHKe Top6e KaKBy KH>nry.
KaA CTHrHeiii rAe cm Hayjwno, na He Hatjeni tboj np-r-
jbar OAMax, He JbyTH ce; Ha luto th cpy(5a, npubar
Hefce 6hth npe Ty. 4hhh ujto Tpe6a m He Aaj Aa npe-
o6iiaAa y Te6n >KHBOTHHba, He ip3aj ce Kao enw^en-
THMap y tomc noc/iy. Ako ch Ha ayTOMo(5HJiy na ycnyT
npCHe ryMa, He ;byTH ce, JbyTHba th nonpaBHTH Hefce,
y iuaKe nyiwny n a;iaT na nonpaBJbaj. /JeBoJKO, ano
th ce KOHau y KJiynneTy yjvipCHO, ano ch MMpHa th
fceuj pa3MpcHTH. He aa6opaBJbaj Aa ujito ce HOBeK
BHine Jbyiu cbh ce ^aBOJiH yMeuiajy a^ jom BHiue
3aMpce cTBap.
Ha Te6n je Aa ce kophcthiij HenpHJiHKajvia Aa 6h
co(5om HaAB.iaAao. ByAH Kao ohh uhkjihcth y JanaHv;
ohh ce c>Aape, nojio.we tohkobc h niaBe, h wecTO Aa
ce Hcncyjy, ohh ce jeAan ApyroMe noKJiOHe.
HeMa AaHa KaAa ce Hehe jaBHTH npn/iHKa Aa 6yAem
jann oa oojia, oa Tytje 3aBHCTH, oa HenpujaTHOCTH.
JvHau.ii KaA ce HaKHKHy Ha AneBHe no6eAe h jy-
HauiTBO, cnpeMHH cy h 3a CBe TparwMHe CHryauHje.
rjTaBHo je noMeTii. A6po, a;iH KaKO? nHTajy 3a-
KJieTH npoTHBHHUH jeAHHOcnacaBajyfcera AeTepMHHM-
3Ma. 3a OHe kojh ycnex, cpefey, 3aMHUijbajy Kao
npoH3BOA npn.THKa a HapoMHTO HOBua, HeMa
cno.TbHH.x
noTCTimaja 3a noMeTaK. Xyjia cpefca ohhx luto 6 m-
ryjy y cbhjih h KaAHcjiH, AyooKa h HeH3JienHBa caMo-
THH^a y Kojoj ohh caMyjy, OTBopnjia je omh caMO jeA-
hom MajioM opojy JbyAH. PaT je MHorHiM MeKyiuuHwa
noKa3ao Aa ce Mowe 6oji>h, sffpaBHjH, nyHHJH >khbot
roahth y poBOBHAia Hero jih Ha MeKy AymeKy. Cno-
jbaujHocT HHje r/iaBHO y cpefcn, maBHo je KaKBofca
jivme.
BH11THHA EHTH HOBEK 63

/^eTHH>acTO 6a 6hj\o tbpahth nao hgkm cTapw nncuH


Aa ce iwyflpau MOHce cpehHHM ocefcaTii y <J>a;iapHCOBy
f)HKy [<J>a/iapHC, THpamdH cnii;iHJaHCKH, H3 IV b. npe
Xp., 6auHO je CBOje npoTHBHHKe y ycnjaHora 6akpe-
Hora 6ttKa, h ">KHBao y h>hxoboj hhckh h jayKy, ^oKjie
ra HapoA HHie yMOpno mciom CMpfcy]; ctojhuh Koje
je CHani/ia KaKBa Hecpefca, Ay6oKa ho/ioct, ne3ac;iy-
>Kena Heno iy;iapH0CT H3HeHaaHH ry^HTaK HMan>a, He-
npaBeflHa ocyAa, HecpeBHH cviywaj Mory npHMHTH Te
HeAyre h Aa He TpenHy h ,vory ce npeBapHTH h vtbp-
Amth Aa cnojbHe cTBaon Hewajy HHKaKBa 3Hanaja
KaA hx HOBeK ynopeAH ca CHaroM yHyTpaiuHse xpa-
6pOCTH.
OnacHO je TaKO HeiiiTo Kao npaBiuio yTBptjWBaTH
h y HenpoMeH^.HBe MaKCHMe yoKBHpwBaTH npauHJia
Koja ce npHMfft.yjy caMo Ha HajysBHiiieHHJe TpeHvTKe
fOBenja >KHBOTa. HeocnopHO je Aa jyHauH yjuupy jy-
HaHKH 3a CBOja y6eije?t>a. Bohcjm yroAHuuw h MyneHHUH
CBaKojaKe BpcTe yBeK cy pa^nje Ha MyKaMa H3AHca;m
Hero ce OApnua:iH cboj'hx yBepeita MpHMepn Tora, h
aKO ce rieiap OApeKao Xpmcto, cy MHoro(5poJHH. Mh-
;injyHH jbyAH y noroH>eMy paiy noAHocHjin cy cb3ko-
jaKe MyKe h tjoa, m ctyneH, h KHiiiy h 6/iaTO no
poBOBMMa, ry>H >h Hore h pywe, AasajiH >KHBOTe, 3a
jeAHy HeMaTepnja;iHy CTBap 3a cnac OTau6HHe.
CBaKH ocefca Aa cy aymeBHa Aofipa aa^eKO H3HaA
MaTepnja^HHx, Aa ce ona no cyuiTHHH cbojoj He Mory
hh HcnopehHBa'H. HapoAH cy ce oApwua^H 3eMa/b-
CKOra 3a He6ecH0 uapcTBo.
BajKHOcm Jbydcicora pasyMa.
KaKaB je 3aKJbynaKH3 Te Be/iHKe mcthhc Aa Ay-
meBHO ctojh Aa.ieKo H3HaA TejiecHora? 3aKAynaK je
Aa je Hauia AywHOd Aa y AynieBHOiwe >KHBOTy H3Be-
AeMo peBo/iyu,Hjy, nper;ieAaMo oAHoce Metjy CTBapHMa
h Aa hx OHna npeyeipoJMMo.
KonepHHK je HaHHHHo peBOJiyuHjy KaA je yTBpAHo
ranHH oahoc Meijy 3Be3AaMa h AOKa3ao Aa aeM/ba He
ctojh Hen KpeTHa y b ce/beHH h AajecaTC/iHT cyHua.
fAe je KonepHHK 3a Hani cHdeM LUKo^OBaHba? KaA
64 )KHj1 nAjo

tie cbh jbyflH npecTaTH Aa pa3yM noTHHH>aBajy CTBa-


pHMa? Oko H>era Tpe6a cBe Aa ce Kpefce, ca h>hm k
noA h>hm CBe Tpe6a Aa cnywu.
CnoVbHe CTBapn MMaAy bpcahocth caMo y OAHOcy
Ha jbyACKH yM. Ilka 3a cnenua BpeAH KaxaB Jien 3a-
jia3aK cyHua Ha AjiriHMa hjm Ha Mopy? KaKBe bpca-
hocth HMajy CocfmooBe h KopHejeBe TpareAHJe 3a
rjiynaKe? 3a Heo6pa30BaHa HOBeKa xepoHHHa Chm-
<[)OHHJa? CnwH03a je OAaBHO yTBpAHo Aa mh He we-
jihmo jeAHy CTBap 3a to uito je OHa mejhena, Hero je
wejbeHa 3aTO ujto je mm >kcjihmo. Mh npwcBajaMo
OHO HJTO BOJIHMO. OHOMe HHJH CTOMaK TeWKO BapM
Mama Aofjpora BHHa He Ka>Ke HHuiTa: y3eTOMe Hiije
HHje uaAocT neHTpan>e no fjpAHMa; o<5H iiaH MOBeK He
pa3yMe KaKO HeKO Aio>Ke paAHJe Hfcn 3a hcthhom Hero
3a MH/iHjyHHMa fjoraTHx raBaHa.
MyBeHa oTKpHfca HHcy OAMax npuMJbeHa oa uejiora
CBeTa, Ha h>hx ce rjieAa ca HenoBepeHjeM. 3a OTKpnhe
o UHpKyjiauHJn kpbh Tpef3a.no je ABa nyHa Bena na Aa
6yAe y MeAeuHHH npHMJbeHO [k3KO cy: Exercitatio ana-
tomica de motu cordis et sangius, 1028. JlaeneK je
npoHaiuao ocKyjiTHcatt>e 1819. r.J Kojimko he join Bpe-
MeHa npofcw AOKJie ce OTRpufca BepKHejeBa h /JeKap-
TOBa Aa je cnojbHH cbct pejiaTHBHa CTBap Ha^y npw-
MeHe. CTBapw HHcy oho ujto cy, jep cy nauin nyjiHH
opraHH oho ujto cy. KaA 6h nyjia 6wjia ApyKHHJa OHAa
6H H 3ByK, H fJOJe, H MHpHC OHTIH APyKHHJH.
CseT je oho iuto je, jep je Haiu Ayx oho ujto je.
M KaA je to TaKO OHAa h MOBenHja 3aAOBo;t>CTBa BpeAe
npeMa ooracTBy ceH3auHJ.a, oceha^a, mhc/ih, Koje yM
h Ayuia CTBope.
BejiHKH CBeTCKH MyApauu Kao ujto cy <J>paucoa
oa Acu3a h CaKJa-MyHH, OApuny ce cjaja h rocnoA-
CTBa, KaA cy otkphjih Aa je AyuieBHH >khbot AaJieKo
y3BHiueHHJH; y r>hxobhm oHHMa HeMajy HHKaKBe BpeA-
hocth cBeTCKa Ao6pa 3a KOJHMa wyAH hjih yjvuipe
to/iHkh CBeT. /tyiueBHe BpeAHOCTH HMajy HeofjHHHH
cjaj h kaA HMa, a HapoHHTO KaA HeMa cno/bHHx CTBapw.
CoKpaT je y CBOMe 3aTBopy, Xphctoc Ha Mac."HHOBO}
To'pM, EnHKTeT, EnHKyp h CnHH03a >KHBehn ca Hefco-
bELUTMHA EMTH HOBEi-:

jihkg npeoHjeHMX napa ahcbho, npeBa3HJia3e y Be.ii:-


,t
hhh BJiaAape y HajcjajHHJHM ABopoBiiMa. Kaj M03roBw
Hauiw 3aMyfcemf A\aTepnja;iHCTH4KHM npeApacyAaiwa
npedaHy cyAHTH no cnojbaniHOCTH, Hauiii npayHyun-
fce peBHAwpaTH hcmh.iocpaho Hauie oneHe o BpeAHocTii
.ThyAH. Ohm tie jbyAe uchhth no CHa3M HaiixoBe naMem
h AywetHe Be.THHHKe; a npeAafce 3a6opaBy 3a yBeK
.'byAe oji napaAe. neAOpac:ie sa cboj no3HB h 3a Ha-
pOAHe noc-ioBe Koje cy apcko npHrpa^HJiii y CBoje
pyKe h KOJnMa cy nyHHJin HOBMHapcKe dynue na
nan m ncTopnjcKe pacnpaBe. /jBopaHH Kapjia VI cMe-1.

]a.iH on ce Aa hm je hcko peKao Aa fce i-biixob rocnoAap


oeraTJi y HCTOpaJH caMO 3a to ujto ra je nowara.na
iuana cwpoTRX .lopaHCKMx cejbaKa! Ko 3Ha HMe Kpa.i.a
Ha HMJeM je norpeoy LUeKcnnp y noc/ieAtt>HM peAo-
BHMa ynecTBOBao? GnasaJIyja XIV. HHj'e Befca oa c/iaBe
KopucbeBe, Mo/wjepoBe, ^eKapTOBe, nacKa.ioBe.
Kano ce BJiadamu.

/JymeBHe Be-iHHHue cy tojihko H3HaA MaTepHja:iHHx


Aa ce h He .viepe no He iieMy APyroMe Hero no OHo.ve
kojmko OHe ynecTByjy y AyuJCBHOMe >KHBOTy. To, y
mcto BpeMe, Aaje Ta4Hy MeTOAy no kojoj ce oueH>yjy
jbyACKe BpeAHOCTH h Ka3yjy Kano ce Tpeoa y ceaKOj
npH;jHini B/iaAaTM y >KMBOTy.
Jbydas Hajana oa cbhx cTpacni. BpeAHa je no-
xea^e KaA H3omTpaBa pa3y.M, u KaAa oAroBopHouutiy
Kojy HaMetie, pa3BHJa eHepmjy, o-naKuiaBa TeujKe 3a-
AaTKe h yABOjaBa janiiHy Ayiue poahtctjCkhm ocefca-
H^HMa n AY>KHOCTH.Ma npeiMa Aeun. Ako ce ^.yoaB oap>kh
y o6/iHKy caMO'^HBe .iy6aBH jeAHora napa Te HAe Ha
imeTy HHCTor, ue/ior pa3yja h eHepnije, oHAa MO>Ke
MaTH Hajropii ymuaj.

HoBau je H3BpcTaH waA ce JbyflH Kpefcy H>iiMe Ha


paA; oh H3a3MBa paA m yMHH Hanop; a/in je onacaH
aA nodaHe u^jb. mccto cpeACTBa 3a y3BHiueHHjn,
n.ieMeHHTHJH, nyHHJn >khbot. TBpAHHett>e n rpaM3/bH-
i-ocT oTyne MOBeKa. PoAMTe.i>CKO <5oraTCTBO yHHUJTaBa
koa Aeu.e ocefcaHbe o chpothhdm, 6e3 Kora oHa He Mory
Aa cxBaTe npiujHKe y KOjHMa ce na.ia3e h^hxobh 6\in>Ktt>K
o
56 ->KII.1 HAIO

CHpoTHH>a HeJiHHH ayACKy eHepmjy. KaA ce MHoro


noMance HOBeKy H>eroBa BOJba ce pa3oo.rbeBa, c.iaSw;
yseK je 6ojbu OHaj ruiiiBaM kojh ce Mrii>e c/iy>KH no-
jacoM 3a n;niBaH>e.
CBe oho lino yMahbaea vm 11 AymeBHy eHepnijy jecie
pljaBo. HpexepaHa 6pnra sa ohiim luia he cyipa 6hth
OTepajia je MHore y rpoo\ ,,/Ja oucmo yTBpAii-nn He-
cnrypHiiA\ HawnHOM HensBecTan >khbot y He3HaHoj
^VAyliHOCTM, MH yHMLUTaBaMO CIirypHH XCHBOT y 3HaH0J
ca^anjH>Mun."
BecnocjieHH y HeAOCTaTKy eHepnije Tpajy CBoje
.naHe y 6e3HaHajm;M CTBapiuvia, y HenoTpeSmiM nocjio-
BHMa, y r/iyno.ue wurafty, y ocpeAHjiiM 3aAOBo;t>CTBHMa!
Kojihko weHa ce H3ry6n y cHTHiiuaMa!
Ako Tano H^eMo najbe, BHAeheMO ^a acKeTH3aM
:nocTaje cacBHM Aoopa CTBap ano je oh cpeACTBo Aa
*iOBeK Ben<6a cBojy CHary naA ^eHsomhy, od.ianop
womiiy ;h APyniM CTpacniMa. AcKeTH3aM je AO(5ap
jiOHAe AOKJie He noMHe ihkoahth 3ApaB;by, AOK/ie He
flOHHe yMa^aBaTii o6hjihoct yjvtHdr h AyweBHora >kh-
BOTa. Ack eTH3aM HHJe Bo^eTH BHiue HenpnjaTHe CTBapn
r

3a to iijto OHe no ce6n BpeAe Heiiuo, to je npe jiyAOCT;


sp;iHHa je HHKaAa He VAapimi Ha yMHy CHary.
M 6ojiecT Mowe 6hth KopHCHa. 0h3 Hac yAajbyje
oa TiipaHHJe Kojy HenpeKHAHO Bpme HaA Ha.wa jbyAn h
CTBapw; y do.necTH hobck MMa BpeMeHa Aa pa3Aunujba,
Aa Hai^e npaBH oahoc Met?y cTBapniwa, Aa ncnpaBii
MHore 3a6\nyAe. Ako je 6oJiecT 03(5HJbHa, ano Hac ao-
ijoAH ao cmpth, to je npHJiHKa A3 nOHHeMO HUBH
>khbot nomTO ra ynpocTHMo; Temna 6o/iecT vmh mo-
Bena Aa cy ocHOBHa AO(5pa h npaBe noTpe6e orpaHH-
x
\enc.
Hecpeha 3a HeiiiTO Mowe 6hth Ao6pa. Tlocjie
ria m
6ype BHAe ce AajieKe h bhcokc ruiaHHHe. Ymmhh jik
naM ce KaKBa HenpaBAa, eTO Ao6pe JieKijwje 3a oHora
kojh yMe mhcjiiith! OA^ax ce pa3a3Ha HiTa je Ba>KH0,
a iiiTa cnopeAHO, OAAiax ce bmah uiTa cmo mh H3 Ha-
KHKe m npeApacyAe y3HMa.iH Kao BpeAHOCHo! Eto,
1
ieMy Hac y3BHLuennjeMy aoboah cavofca! n:iaTOH je
BELUTHHA RUTH HOBEK 07

iLwao no cto nyia npaBo ^a je dojbe npHMHTH HenpaBr.v


HrO je yMHHHTH.
rio weaiyce pacno3Hajy Haine naBHKe? KopucHe
cy oHe Koje ra noAMJiaijyjy. HaBHKa 3a peA, 3a pa3-
MHiu^baHie, 3a xpaopocT. LUieTue cy OHe noje yjua-
H^aBajy eHeprHjy, niTeTHe cy, A3 ne i<a>KeMO luto rope.
tpomoct, Heopiira, nuhe h ap>th nopoiiH.
AkoflyineBHa npwpoAa MMa HeHaAMaiuHy BpeAHOCT v
to 3a to luto je OHa caBpmeHCTBO Hame npwpoAe.
je
A*a ce TaKBO caspuieHCTBo nocTiirHe pa3yM je Mopao
npoHMKHyTH Hamy ocehaJHOCT, npe msah^h je Tano
Aa ce CBa BOta ca.wa cooo.w BHHe hctmhh, ;ienoTn,
ao6poth.
J\a ce tboj yM y3Bncn HaA ApyrnMa joBOjbHo je
Aa BHAHiii jacHo HeKO^HKO CTBapw OHaKBe KaKBe jecy
ripe cBera: aKO hobck OAoauu oho iijto ce Aoratja
npoTHBy BOJbe H>eroBe Kao luto cy noBpeAe, xpoHHMHe
6o.iecTH Koje yHHLUTaBajy eHeprnjy, cnpoTMH>a Koia
cnpenaBa CBaKO BacriHTaLbe, MO>Ke ce tbpamth ja ,t>vah:
naAajy y HeBOJby 3a to luto cy nopoHHH, HeAOCJieAHH.,
uenpoMHuubeHH, 3ar;iyn:beHH. no3Harn HCTMHy 3Hawn
Tpa>KMTH HeujTo 6o:be.
3a thm, nOiMofcy AeTepMHHHSMa, Mowe hobcr no-
cTaTM noTnyHO CiioooAaH.
HaJ3aA, HOBeK Tpe6a Aa ce OTpece 06/iaKa npeA-
pacyAa^ a OTpecTM he h.x ce aKO ce(5e saMHC/m y
BaCHOHH.
Oh Mopa y HaiuinpHM upTaMa no3HaTn 3Be3jiy Ha
Kojoj >khbh h CBOje AaBHaLUH>e nopek'no. Oh Tpeda Aa
ce6e yHece y npocTop a y BpeMe naKo on ce oc;io
6oaho oxo.iocth Koja je HaJAy6jbii y3poK 3aniynjbH-
Ban>a h wecTOKOCTH. Ocefcafte Aa HMaiu cBoje AiecTO
y BacejbeHH OTBapa ohh h noKa3yje Kano HHcra ca-
MO)KHBOCT JIHHH Ha MOpa/iHO KpeTeHCTBO. To HCTO
ocehaH>e HayHHfce Te Aa npaBa jbyACKa cyAoa He Jiew\r
y TOMe Aa ny3H, jep je OABpaTHa, Hero Aa ce AHwe
Ka CBe y3BHLUPHHJeMy; Bory ano Bepyjeui, a aKO He
Bepyjeui OHAa Heno3HaTOJ Chjih Koja ce noKa3yje y
peAy y BacHOHH h pa3yMy y Hauioj mhcjih.
6*
j^ >KHJI nAJO

KaA HOBeK oceTM AaH*ia. ceoje Mecio y BacHOHM,


OHAa pa3yjvieTH na cy cbm ee^HKH JbyAH, fjeHHJH h
fee
CBeun, y CBanoj 3eMJbH, 6h/ih npoHHKHyTH av6okom
BepoM y peA h y pa3Jioi' BacnoHe, h Aa Tpe6a no-
MaraTM Aa ce Taj peA h pa3;ior ocTBapn. M ohh He-
BepHH Bepyjy cap a^, awo je BacejbeHa rjiyBa h cjiena,
ipe6a y3eTM CTBapH oiiaKBe naKBe cy h cefiH peh?f
,ia h oho peAa n pa3:iora m npaBAe luto he y Apy-
ujTBy 6hth, 6Hhe caMO paAOM h BacnHianbeM HaniHM
Th hcth BejiHKaHH Hay iHhe OHora ko xohe j\a, aKo
i

oam He Ben<e cbojv cyA6MHy 3a Ty BacejbeHCKy cnary,


cyBHuie ancTpaKTHy, Aa je Bewe 3a Heimo 6/iHH<e w
CTBapHO, 3a OTaudnHy. Ha Taj HanHH >khbot he ce
npoMeHHTH, 6nhe nocBeheH HeneMy Be^HKOMe a CTBap-
HOMe uito ctoj'h H3HaA ycaM/beHora HOBena; nocBeiHhe
ce ano He 6am HeneMy BenHOAie, a oho 6ap OHOMe
UJTO je oBan;ioheH>e Benmora, a o/ihcko je OKy it cpuy
H>eroBOM.
PaAehH 3a ty >khbv CTBapHOCT Aohn he ao ca3naH>a
KaKBa je to AyooKa paaocT, KanaB je nyH AOTaAattK
npa3HH h npo.ia3HH >khbot KaA ce cBaKHM AaHOM Ha-
naja AtyApouihy h naMehy ohmx koj'h cy paAHJiH y
AaBHHHH Ha HCTOMe no;by Kao h oh. <J>paHuy3y he
Pa6/ie, MoHTeHa, KopHe;b, Mo.iwjep. riacKa/i, /lenapT,
Ma;i6paHm, Bo/iTep ohth 6jih>kh m CTBapHHjn npnja-
TejbM Hero tojihkh Apyni Ha 3tMibi\. HoBeK ce Mowe
OKpy>KHTH h 6hth npHcaH npiijaTejb ca bcjihrhm .T>y-
AHMa, Aa My MOHce cBaKii B^aAap 3aBHAeTH.
CnHpHTya^HOCT Hnje caMO pasyM, oHa je h ocer-
JbHBOCT.
M
3aro je naweTHO boahth 6pn>K;bHB0 cTapan>e o
AyiilH, 0>KHBOTBOpHTH H>eHe Te>KH>e, H CTB'apa^aHKOM
cHaroM o kojoj cmo caA roBopunn aobccth Hx y peA-
Ha HaMa je He Aa creneMo AymeBHii Miip Kao (5yan-
craHCKH Ka/iytjepn HeKOM bpctom npepaHe cmpth. Hero
BeAPHHy Koja HHHe H3 CTeneHe paBHOTewe: paBHOTewe
Koja je jeAHa nodeAa, peAOBHa, OKaMetfceHa paAOCT. Ko
xohe Aa CTene Ty BeAPHHy Aywe oh Tpe6a Aa c/ieAyje
CTonaMa HajiieiuuHx KapaKTepa hs paHHjera ftoda:
iiwaTii MyiiiKy yHyTpaiiilby cnoooay. tiaHfttfcetfy 3a
SELiiTliHA BUTH 40BEK 69

vuipnofce m xpaopociH. IlMaTM oho iiiTO je KopHe/t


3Bao: aymeBHy CHary, re crajaTH npano h mhpho
ycpeA nepeAa m jiyAociH. <t>paHu\3ii cy H3 AaBHHx
naBHHHa TaKo cxBaia/in >khbot. Paoj.e je Ka3HBao a a
je to: Bece;io pacno/io>Kett>e AyuieBHO HaiyneHo tviii-
tom CjiynaJHOCTH**. fberoBO je cxBaTaH>e cacBitM cy-
npoTHO cxBaTa^y PeieoBora BepTepa, Te 6yAa/ie Koja
ceHaHHHH;ia HecpehHHM. /Jame je c npaBOM y cbom
IlaKJiy oCTaBiio jeAHO .viecTo m 3a OHe nJiam;bHBKe
kojh cy motjih ohth Bece;iH. HeBece^ocT je HeKa Bpcia
rHojen>a Ayuie Koje ce paciypa Ha CBeTjiocrn n.'iewe-
hhtmx mhcjih. ,.Moja je ceia, rosopHo je .TiixTeHoepr,
y tom ujto .Hory ja 3a CBOJy :niMHy ynoTpeov
iicueAUM HaJBHUie OTpoBa 113 cBak'ora Aoratjaja y vkh-
BOTy".
BeApuna Ayuie Aooi-ija ce KaA cy Ay6cKe Te>KH>e y
xapMOHHJH ca pasyMO.M. Tpe(5a ce k.tohhth pacTypHora
paAa, oh je H3Bop csaKOMe 3Jiy, pacTypain ce to je
ocyAHTH ceoe h outh oe3HawajaH. Tpe<5a ohtm mbpct
y 6op^H, Ghth noiiJTO noTO c&oj. Hobck je >fnba ane-
TOAa. KapaKTepn cy y CTBapH xapMOHHHHO cpetjeHe
k noBesaHe H3Me|y ce6e one npupoAHO 3oyH>ene h
HenocnyuiHe Terete. Mh cmo noKasa/in KaKO ce, ya
noMofc Bpe.MeHa, nocTiwe Ta c/iora, Ta xap.womija, Taj
peA- A Te P MHHH3aM ihthth Hamy TBopeBiiny ofl nac
caMHx Kao -OHa 3B0Ha ca 3rycHy-niM Ba3AyxoM no-
wo"hy 4HJ0M ce y Hvubomc necKy h kopiny peKe no-
craBJbajv 6eroHCKH TeMejbH 3a ciydoBe 3a MOCTOBe;
KaA hx jeAKOM MOBeK nocTaBH BOAeHa cipyja Hefce km
WORM BHIlie HHIUT? yWHHHTH. KaO TH HdlMapH TaKO It

vvyApauH, rpaAHtre y 6yjniiH crpacni 11 ceH3au.nja, Te-


Mejbe Be3yjyhH hx ueivteHTOM acouHJaunja cBecHH.x
cTatt>a. MyApH ."byA" nefce nonycTHTii 6am KaA oyjwua
OAHece }ejHOM, ABanyT, AeceT nyia, npBe ochobc hc-
Tpajafce, noAniiH he npBH mbpcth CTy<5 Ha KO.we he
.MohH SHflaTH cboj Mopa;mH hchbot. CMejafce ce OHO!
K/ieTBH LUeKcr.HpoBHX jyHana ..HeKa th crpacni oyAy
so^e ao cmpth!" {TepcuT y Tpojuny u h'pecudu.
II. HI] A to je riajcTpauiHHJa KiieTBa Koja ce uowe
ynyTHTii JbVACKOMe (nifty, jep OHa hoch co6om Tpa-
70 >km:i iiajo

reAHJy w komhky >KHBOTa. Ceime ce Kpajba E Anna*


<J>iuioKTera [jyHaK y Co^ok.iobcj apaMii], Ore^a, K;ie-
onaipe, PoAoryHe, <J>eApe, Xapnarona, Tapni^a, peAa.
necpehHMKa 3acnenjbeHHx pa3HHM jtyACKHM CTpacTHiwa.
TpaniMHH HecpetiHHUH mot/ih cy nocTajaTH jyHami Aa
mx je Ao6po BOAH.aa CH.ina eneprHia, deAHH jaAHHijH
KaA HHcy Aodpo BoijeHH.
j\0Ki\e cy OBa Jinua t3ko pajBJia oa cede, AOT.ne
cy jeAaH EnHKreT, jeAaH Ennnyp, jejaH MapKD ABpe-
.rnje, jeAaH Ma.idpamu, jeAaH riacKa-i, jeAaH 4>paH>a
Cajie3HJaHCKH, CBe caMH jyHaun h CBeun, neo bck
ohjih nocBeiHJiH mhctoj CBeT.iocTH yMa. 3HajytiH HH-
iuTaBHJio .T>yACKO obh JbyAH HHcy BepoBa/iH y nyAO-
TBOpCTBO AyUie: OHH Cy Ha^HHHJlH AOrOBOp Ca 3aKOHOM
vspoKa h AejcTBa". Ohh cy xie/iH AejcTBa: npHdpami
11 na>KJbiiBH ohh cy rpa6n,'iH cBaxy npn/iHKy Aa yTiniy
na yspoKe, ohh cy npoyMaBa.m jaMHHy CBoje Ayuie, h
KOpHCTH/lH Ce CBOJHM HCKyCTBOM. 3HajyfiH Aa BOJbr-
ynpaBJba a.in Aa He npefce, ohh cy ce CTapajin Aa
noKpeianKe cnjie pa3AHCu,nn:iHHyjy, a Te CHJie jecy
cipacTH. Ohh cy H3 paHHJe cxBaTHjni orpOMHy BaxtHOCT
:;>'iyKe: oicuBemu npe.\ta jedhOMe Mopcuin&M udeajiy.
CoKpaT h AyrycTHH KaA cy aoiujih d;iH3y MonenHJera-
caBpiueHCTBa moivih cy wcnoBeAHTH CBoje M/iaAHfcKe
rpexe. 06a cy nodeA"., jep cy jeAHora AaHa OAJiy-
mh;ih Aa ce ;H>Ky H3 d;iaia y Koje cy najin; a jenHoj
MyiuKoj OA-nyHH HHiuia He Mowe npoTHscraTH.

HETBPTA I71ABA,
JlpymaiBo..

3aTBop y he.nwJH je HenoAHocHa Kasfla*; n HHane-


cnadH yM podnjama necTO ce noMpaMH Ka.j. cxBaTH*
kOjTHKo HMa joiu Aa npoBeAe Ha podflju.
3a ycajvubeHe, 3a APyuiTBeHO HanymieHe HaJBeha.
je HeBOJba hjto cy caMH cedn ocraBjbeHM; yr.T>ap y
myMH HMa dap sa npHJaiejba CBora nca.
>KHB0Tna noTpeda HOBeMHJa jecTe ocefcaTH okc
cede npnjaTe^e. 3ap HHje waiiocHO Aa ce y naiuHM
BapomuMa MHorn HecpehHH JbyAH ocefcaiy ^tAMJbsnss
.

[HA EUTU

Kac IpyuiTbo h paaroBopn ca


_

rrpyietiM Ayjpwa sa Hame mi '


.

^a*ta Kao B83nyx sa njiyfea. Ocbm Te x


ra apvtuiBo ^aje una h spymx 5

THBOCT, lOJIHKO U''


JHeBHOM OnXO~
^eH>y ca .-feyjKMa. pa-3BHja Hainy Mok ca iHa
ihko ftpai rHBOCTH iiv>a
saxeamiT
-nase Ha ceee. OTieajy npup- :orn MaTopn .momuh
kojh cy xcHBe^H caMH. ne 3Hajy ja caicpHJy hi cb
aypBGBHTOCT, hh CBoje HecTpn;beK>e, hh p^aBo p -
DOJIOMCe -BOJe OCeT-T>HBOCTII.
LLlH.iep je peKao :y pen npa&y Hewav
: r

per paT je3HHf aojap ca cseioM 3a kojh ce


i

HOBeK KHica/i ne Kaje. BKBajyhn y if a Hapon

HHJH.x >Kena, .t>\mh


dajy (fmHH; a <5iith to 3H3hh aoopo B/.ajaTi: :

5a3aH HOBeK ne name 6hth hh He.siapaH hh ."en.,

jb)6asHH ."by in Mopajy ja na3e He ca.vio aa


He yBp h ja ce jonaaajy. To 3axieBa Hei.
lap no3Hajy c.iaoocTH c
KOJHua cmo y jc
BacnHTHy Bawl ;me Koje Hiije y era
ja a.iazia cbojhm jKBBipuia cvJtoHOcraiia v.

Ako luajtH JbyAH, ko; 3a jejHii.H etiepniH-


aoo; ia
saHux hh He ipeoa ja c
. )fl apyiuTBa.
o6hhho ncBpuiHora. apyro jo BacnHTa^e y Ha-;::--:
<])HHohn onxo^efta Ajhi oj H>era He Tpe6a ja tj:
uito gho He aaje: a oho He jaje HHKaja
.-:

eHeprKHHO oceha.4>e 3a 3aaaiaK kojh ce H.na nocr;


oho He aaje jea'.iHCTBo nocTojaHCTBO BO.T>e. He tj:

r 3ajOBo.i.eH Hero
canoMe ; ocefcapt itck-peHora Hanopa, y cbojoj
T a-.. CMHT330M CHara. D
Hefee iani ch?.
_
ci kojom apa
na TeuiKohe, Ha apcn#ue, cHpomiby KpiCTHifi . . .

Ko.iy.Hoa HHJe jasHO MHen>e o^Be-io y A.Me;


e'iaTH ce B3. ic iuto cBex Ka>Ke o m
cnyiuaan un
72 VKli.l HAJO

3a cBaKO BapomKO ApyuiTBo mokc ce pehii ok


iuto je penao MoHTen>; ^ca tcuikom MyKOM ce mokc
M3aopaTii ABaHaecTaK jbyw kojh cy cboj >kmbot no-
AecHJiH Ha ii3BecHH cupt-ijeHH HawHH luto je raaBHii
ixwjbCBane MyApocTH ..." [Essais, II, 1}.
BehH Aeo jbyAH H3 APyujrBa no rpaAOBKMa He
Mory Aa ce noABprHy HeMiuiocpAHOJ ahcuihi;ihhh Koja.
cnojba, ap>km one kojh Mopajy Aa 3apa^y]y cboj x;ie5:
m to cy ohh ,.pacejaHH".
Ocjioooamth ce o(5aBe3Hora paAa to je npeHMyti-
ltbo Koje ce cicyno ruiafca. MyApH cy ohm kojh ce
yxBaTe y KOUJTau, ca HenocnyiiiHOM cTBafnomhy h
kojh CTeny y toj ouiTpoj 6op6n HCKycTBO h Ao6ap
cva- -'IehbH h.tm no;jy;ieH>nBUH Mory cTefin caMO no-
jiynaMeT, Mory HayHnni Tanno roaopHTirT 6hth a>xo-
bhth, to. tie petiM Mory ejieraHTHO h noBpiuHO HayMHTii
oa CBa iiera no HeniTO. EHUHK:ioneAHJCKH penHMK kojh
noBpuiHO Aaje oSaBeuiTefba o cBeMy h cBa ieMy, je
i

n3Bop Ha KOMe ce upne cse ujto CBaKM Aan Tpe6a.


YocTa^OM, npOMeH^HBH npH3opH H3 cBaKHAaH3 erai
>KHBOTa, KanaB ceH3auHOHH poMan, KaKaB no3opHiiiHii
KOMa^. noc^eAHiM CKaHAa/i iuih pa3B0A opana^ aobo;bhh
cy 3a AHeBHe pa3roBope. M 3aTO 3a Miic/ieHe Jbynt
MecTO rAe ce BapouiKo ojaopaHO- apvhltbo caciait
op3o nocraje AocaAHO. H Haja^in y y n>eMy nonycTH
;io;inpyjyhM c AaHa y Aan ctothhv CTBapn. /loBOJbHO
ie bhtcth iuTa owBa oa ..npusHaTHx" nwcaua Kan
:aAHV y to ApyinrBo.
Ueo yM ce HCTpouiM y ina.'ia.ua, 3ajeA:bHBnM npn-
MeA^aMa. AyxoBHTHM AOceTKa.Ma; ocefcaFba Heua, .T>yfia?
ce npeo<5pa3H y Byjirapmi pa3BpaT h y,'iBapaw>e, cjiab< -
Jbytfjbe y HHTpnre, vKeJba 3a paj y peKJiawy. Hiije.iHO
ocefcahhe ne nocTHMte CBOjy nyHy CHary y toj M3Be-
iliTaHeHOJ cpeAHHH. H3 Koje cy H3(5aHeHe noro.T.6e sa.
3ApaBH WHBOT. y OCTaJlOM y H>OJ HdUTO 3AP3B0 H
jaKO 6oAe omu. HuTajTe poMaHe Hainwx aKa/ieMHHapa
kojh cy y moah; hhko ne paAH y po.MaHy, jbyo*a?
6e3 Aeue; .nnua y po.uaHy cy .TyTKe n n.aiau,H.
3ELUTHKA BlITii 4UBEK

Taj nycni, npa3Hn, cBewaHH vkhbot HMa ayooKa


aejcTBa 3a 40Be4njy cpehy; oho luto je Haj6o/be y
enwjcj npupoAH ociaje HenoKpeiHO, ycnaBaHO.
..Eowe, th npoAajeiu .i>yAHMa csa Ao6pa no ueHy
r
nanopa", Ka>Ke cb. JleoHapA [. !eoHapA, apyr Kpajba
KjiOBHca I. kojh ce y IV. BeKy noKpcmo y PeMcy]
y csaKHAahbeM wtHBOTy y oiafjpaHOM apyuiTBy He
ipeoa bc/ihkh Hanop. Te 3a to h saAOBOJbCTiso jihhh
3p/io MHoro Ha TemKV paBHOAyiiiHOCT. MoBeK ce y
cieapii oyAH noiiiTo ce noKpenii je/iOM h onatfpaHHM
Ft!HOM...
riocie CBaKf TaKBe 3aoaBe it cacTan.Ka y o.iaopa-
kom ApymTBy, c})n.iocot{) pehH Kao aere:
.Mo>Ke KaK<
je ,iocaAHO 3a6aBjbaTH ce ob3ko Kao ja."
L
IaMa, He-naroAHocT n ywiop op, \>KHBatt>a noja
Kynyiy, roHe Jbype aa ypa>Ke cBe jane nanpeHHj'e h
nanpeHHJe CTBapn: nnhe, :iy.MnoBaHr.e. ziyBaH. koiikv,
pa3BpaT. To je /iarami otpob koj'hm ce yo'njajy mho
.leftllBUH.
ByAajianiTiiHa je pehn Aa je HepaA oamop; He c
na to Hwje oamop. Hero ne paAnni 3HaMii He Mofci
ce OA-MapaTH, jep cBai.ii kojh hc paAii HHima AOJia3H
y Ha.wy, a 4a*ia je noTajna h Tiixa rpo3Hiiu,a Koja
poHH Kao ii Tyra, Koja pymii bo.t>\ 40BHHJy. 3a :ie-
Hjora, cBaKii Aa^n Hanopn: od.iaMiiTii ce. HanncaTi:
hhcmo KaKBo, ii^H KOAie y noxoAc. :ita. nocao KOJH
BpeAHii h paAHii ioBeK :i He npHMehyje,
i
nocTaje
Kv.iyK, y /iehbora He.wa BO^>e 3a to.
Jlehbora, nenoKpeTtioraMOBeKa y/nopn binue je
::;eiH^a Hero BojhHKa ueo ^aH Mapuiobahba.
Heo6aBe3Hn paA Hajnpe, a Hecnoco^HocT sa KaicaB
:30H.i)HH paA, npoii3BOAH Heii36e>KHe noc/ieAHue, Koje
-nine OAaopaHo ApyniTBo aa .\ujaAHfce onacHiiM.
L
IoBCHjii yi h BOJba He Mory ce opraiiH30Bai.
H3BeuiTaMeHoj cpeAHHii.
CHa>KHH >m Hehe npHCTani Aa vkhbw oa naJKHHX
ycTynaKa n mptbhx ipaAHunja. Oh ce 6>hii npoTHBy
ibHX. To Ha npBK n >rJiefl iisnieaa nyAHOBam jep ce
cBaKOMe 4HHH-, 1 npoTHBciaje CB
1
: ''
;

T4 VKU.'I HAj'-Q

-byui 113 o^aopaHa csera,, h aKO Hncy y ciBapn


,.

cjio6oahw, jep ce totobo yBeK rroBujajy no BeTpy kojh


Aysa, yo(5pa>KaBajy Aa yjKHBajy cap cno.-bHy c.iofioAy
m .vnp, noKa3yjytiH no CBery cnoje nycie h neoApe-
v

hene vxe.'be," [Bocuje, Sermon sur !' Impenimice finale.


2. TaMKa].

JXpyuimBene Jiecmmiuz.

Bocuje Hiije Bwjeo Aa HecT.a;mocT. Jby-AH r*3 oAa-


fipaHora CBeia He npe;ia3H ri3Becne rpaHHqe. V csaKOMe
TaKBOiMe ApyLUTBy nocTOjii HeKo;iHKO pe^oBa. Kaji ce
3arvieAa ny6:be kblko je oho cacTaBjbeHO, oHAa -joBeK
Haw^e Ha >\a:ie TupaHe kojh Bpnie OHy 6e3HMHy 11
CTpaiHHy BjiacT uiTa ce y ApyniTBy roBopn*. Ta Mofc
je oohmho pyKaMa HeKo;iHKHx CTapnjnx weHa; OHe
y
n.wajy CBe Aoope h ptjaBe ocodnne ohhx ihto rocno-
Aape roMiuioM: ohctphhv, a;iM ycKO orpaHMHeny; nspcTy
BOJby; 6e3o6pa3Hy curypHOCT; <5e3o63npKy yHTHBOCT,
HaAyrocr 6e3 rpaHHue. Je^aH je3ynia je Ka3ao: Haiua
CHara je y TOMe ujto 3iiaM0 Kano- ce CTBapa noniTeHO
jaBHO MH>ett>e. Mh 3HaM0 ko ra CTBapa, tq 3a to ra-
MOWCMO CTBapaTH."
Te CTape rocne, Koje cTBapajy jaBHO MH>eHhe y
y .ipynjTBy, ofjMHHo cy CTapnje >K6He nnje cy r/iaBHe
mhcjih oa npe TpHAeceT roAHHa. HecTO cy Te :.4HCJih
npuM/beHe oa CTapnx rocna KaA cy 6nne MJiaAe. 3aiiJT0
HAe p^aBo y AP>KaBH, y rviaBHOMc pi)aBo? 3a to luto
je B:iacT, npasa BJiacT, y pyKa.Ma CTapana, y pyKaMa
jeAHe reponTOKpaTHJe. A KaKO ;ih Tei<- 6hb3 KaA je
BJiacT y pyKa\ia nocTapujnx rocna, Kcje cy necTO
H3Bop cBera ;ipyiuTBeHora OTpona''.
HaBHKHyTe Aa HHiuTa He paAe, na AaKJie Aa HHurra
cbojom rviaBOM He MHCie h pacyi)yjy, 36<ijy ce y He-
noMiiMHe HaBHKe, oc.iaH.ajy ce Ha crape h OKawe*t>eHe
TpaAwmije, Ha 3aTyuaHe Bepcne h no.iHTHHKe peaK-
UHOHape. \\ Tano ce y apvujtbv opraHH3yje jeAHa
CTpaxoBiiTa CHara Koja cnpenaBa cBanw nanpeAaK. a
y CBaKoj na^anun ce CTBapa jeAHa K,iHKa Koj-a je He-
npwjaTe.Ti >khbhx cina n wTaBe 3e.Mi>e. LIIto ;*
i
BEillTlIHA EHTH HOBEK

na.iaMUH to je y npecTOHHun; TaMO jeiHa KJiHKa a


osaMO hx je MHoro.
y CEiiMa TaKBHM k 'HKawa h a>'x h Mopa/i cy Mopa.i
ECJiHKe,hko Ha np. je^aH M/iaAnh H3 Tora ApyiiiTBa
/nponacTH HeKy aeeoJKy Koja He npunaaa toj omen,
oh He ry6n y nouuoBaH^y. Ajih aKO ce Ha np. o>KeHii
neBoJKOM H3 Apyrora KaKBora ApyuiTBa BaH K.'iHKe, oh
nodaje 3^0HHHaq.
HajonacHiija npeApacyAa y TaKBHM K/iHKaMa jecie
ia je pywHH paA HeAOCTojaH Aoopo BacnHiaHora MOBeKa.
Ta je npeApacyaa toahko yKopen>eHa Aa je mho
MJiaAHh iiouHHJe y WHBOTy HeMao xyieda na. jeae 3a to
ujto ra je serosa Maji-ca ynyhnBa-ia Ha c/io(5oAHe npo-
^eciije. Kojihko MJiaflHX AesojaKa, des nape Mnpa3a,
e y4e HiiuiTa h He cnpeMajy ce hii 3auiT0 caMO 3a
to lhto je h^hxobo ApymrBO oa CTapora cxBaTahba Aa
Te KepaA jeAHHii 3HaK rocnoACTBa. KaKBa Hecpeha h
Myxa 3a >KpTBe TaKBiix npeApacyAa KaA nopoAHWHH
CTapeuiHHa yMpe ocTaBHBinn TaKBy Aeuy (5e3 urAe
iinera y CBeTy.
He bojiii no/iyraHe, oh Tpa>KH CBe
KjiHKa, ...cbct",
n.rn HHOiTa. >KeHe KpaTKe naAierH, Kojy noBpuiHo
3a
sacnHTafte joiu BHiue cywaBa, 6hth i:iaH Haj6o:bera
i

ApyiiiTBa" h/ih He diiTH, Mnoro je Ba>KHHJe naK h oa


caMe nopoAHHiie cpefce. ^Bcvihkh npoAajy CBOje AP>-
iiitbo TaujTHHH Ma.inx". BehHHa >KeHa H3 rpaijaHCKora
peAa, H3 peAOBa cyAnja, BOJHHKa, aABOKaTa, -leKapa,
noTHUffcaBajy ce poncTBy Koje >khbot ynponauibyje.
H>nxoBa Acua ce nceHe h yAajy, o,iajy ce obomc hjih
ohomc no3HBy, h Aena h OHe >KHBe OHaKO KaKO CBer'
ynyfcyje, KaKO jeAna Maxima Henosnauix roTOBana
MBCJIH H aKO HHIUTa OA >KHBOTa He 3Ha. y /KHBOTy,
3Apaay ii jaKy, npooHii KaMeH jecTe yMeTHOCT h CTpynHa
caeecHOCT. CaBecHor paAHHKa, yMeTHHKa, npo(|)ecopa,
3eM.T>opaAHHKa, kojh ha> 3a thm Aa ce ycanpuie, CBaKo
notiiTyje. KaA ce pe ie 3a jeAHy >KeHy Ta 3Ha CBe",
i

.noxBa.ia je Be.iHKa.

Flo Hejity ..cBcm" ucMi /tyde.

y ApynJTBy /ieH>HX KaKO he ce pacno3Harn AOdpn?


tHe TpeSa nhn" aaneKQ, jep .len.ocT ie v.arn n nor
76 '-Kin nAjo

h HecnocooHociii. -"byA'n ce He Mory ypeAHTH no hh-


Te.inreHmiJH. Ka^ hobck HHJe CTpynaH.
'
HiaBHO je >KHBeTH no HAeaiHMa jpyrnx Jt>yAH, nc
KOJM.Ma hckhm vo(5pavKeBiiM >khboto.m... .mh
n >KHBehn
ohcmo pa;io nocra/iH KynaBHiie Aa oh Hac Apwa.ni
3a jyHake". Jouj Heuiro, oni kojh He paAe HHima
TpyAe ce Aa yHH3e oHe CKpOMHe h BpeAHe^ ckpomhh
h BpeAHii h>hx 6hjv y niaBy.
w
3a oueHy JbyAH y3iaita 3a A\epH;io one kojh
.,cBeT
MMajy h OHe kojh HeMajy. .'ic/ie n.x. Kao HeKaA, Ha n;ie-
MHhe h npocTaKe. Mhohi ce HeKO BpeMe noACMeBajy
paTHH.M 6oraTauiHMa, a.ni ce >Keae HdHxobhm fcepKajwa.
M oryAa ce ueo >khbot Tora Hajdojbera APyunna
h y ue-THHH ii y nojeAHHOciH.wa y r.iaBHOM ynpaBJba
no jeAHOMe npaBH.iy: noKa3aTH ce (5oraT. BoraTOM ce
CBy^a cpaMHo K.iaHajy, K/iaH>ajy ce ooraiyny 6e;
Hpa Kano je creKao 6oraTCTBo.
HajonHn^HBiije ce 6oraTCTBO noKa3yje pacwnarbe.M.
nperepaHHM pacKommiM o.ie.io.M, ^HH^yBajwa oa Apa-
rora Ka>ieH>a, CKynoueHiiM orpTa rn,via, H300HJbeM Haj--
i

pe^era iiBeha. MHoroopoJHoujhy JiHMOtcaxaifa h tviyr\.


AMepHMKH ranaHH HyeeHii cy ca cbojhx TanrrHx jiy-
AOpuja: pyHKOBH kojh dajy CTOTHHy XH^baAa, na
KOTii.ibOHii, na 6a.iCKe xa/bHHe. \ux He Hv.'MeBajTe
AMepiiKai-me jep to HMaTe y EBponn. Sap y riapii3y-
TpHAeceT oa cto CBera paAHHiniBa, Koje jyBejinpcKHx
Koje KpojaMKHx, we paAe HekopncHe npeA-weie? riycri:
pacKOHi je Baipa paAOCTH y kojo] caropeBa paA cto-
THHe xn.T>aAa pa,iHHKa h n.MaH,e, sipaB.-be, cpefca mh-
jiHjyHa cnpoTaHa.
IIpn.Mep kojh Aajy y ApymTBy roTOBaHH, jecre cipa-
uian; HOBMHe Koje nrniiy o CTBapn.Ma hs Haj<5ojbera
ApymTBa h moahh /KvpHajin, mupe 3apa3y ao y cejia.
>KyAH>a 3a ;ia>KHnM ziyKcvsoM nociaje 3apa30M Koja
aaxBaia h pa.ieHHue. FlpeA pacHiiHHu,HA\a cjia6"HfcMMa
04H 3aceHe h MHore .u.iaje rocne. Koje cy Mor.ie bo-
Amth jeAaH cpehaH vkhbot Aa cy ra boahjic y CKJiaA>
ca cbojh.m npHxoAHMa, nponaAa.ie cy 3oor Jiyfccysa.
He Mory ce AOBOJbHO HarpAHTH moahh /Kypnajw, h
MCKa3aTH una m KaKBo 3:10 nune Te Hosnne Koje Haj-
BEliiTHHA 5HTH -iObEf 77

bHiiie ypet)yjy yeopa+reHii 3BeKaHH. y.3BHCHTH ce iMOH<e


caMG OHa] Kora ce He Tune mra ceer Ka>Ke.
Kao ujto y Hofcw 6yde Hajiefcy Ha ceeT.iocT Take
hcto, y Mpany ysBiimeHHx ocekajfca, TaiHTe jienTHpnue
o6y3HMa Heoiio.^HBa >KyAHba Aa, cap 3a TpeHyTaK h
no ueHy jia ce H3rope, npoljy Kp03 OHy odacjaHy 3ohv
rfle hx .Mory H APyrn BHAeTH, iue Mory yjiOBHTH jejiaH
nor.ieA h/ih KaKBy npa3Hy pen ohhx kojh npeAdaB-
jbajy jaBHO MHeK>e y aothmhom Meciy!
B.iacTe.ia. nek'aAa, 3a jejiaH oc.wejaK ."Iyja XIV. oa-
.ia>Kaxy y c.MpT. Ccrine ce OHora nucMa rocnotje
CeBHfte waa. CBa 6Via>KeHa, nHme nano joj je oh, Ha
ABopcKoi npeacTaBH Ecxepe, Ka.sao Heno^HKO penn
[Ecmepa. PacHHOBa TpareAHja.] rocnotja CeBHH>e y
TOMe nHCMy Kawe cbojoj Kfiepn KaKO cy joj 3a to
cbh aatHAe.TH. 4aK ie KpajbeBa MH.iocHHiia Tocnotia
MeHTeHOH .,ceBHy;ia okom" Ha h>y: rtja CeBHHbe y
OAyHjeB.TjeHjy join HCTora Benepa ooiaB.'byje CBOje
ycnexe" [hhcjvio oa 21. c|)eo'pyapa 1669].
TaKBO ayineBHo pacnojioKehhe H3a3HBa ca>KajbeH>e.
CaMO HeKO^HKO y3BHuieHHx ayah Ha nBopy Jlyja XIV.
yMejm cy ce onyBaTH Ha bhchhh. OeHe.iOH, BoJBoae
Ofl EoBHJiHJa h LUeBpe.3a ca Hac.ie,iHHKO.M npecTO.Ta
cacTaBJbajiu cy ..jipyniTBaHiie". mvaphx h Be.ipHx JbyAH
y Toj roMH.m ABopaHa.
CepBH^HOCT Ha ABopy je AOHeK.ie caMO pa3yMJMiBa.
ajiw csaKii OHaj kojh ce k*jiart>a H3 dpaxa oa cyAa
ohhx ujto CTBapajy jaBHO .MHehbe y jpyniTBy, Hwje
cajyic cepBHJiaH. Hero hhhh hhckoct: c.iyre npHAajy
BawHOCT cajwo ohomc una o rt>HMa mhcjih rocnoAap.
CBemcKQ yxuBatta.
XBeTCKH" vkmbot oBaKaB Kak'ab je AaHac Aaje u

y>KMBaH>a Kanas je h oh. CBeTCKa y>KHBaH>a cy 6op<5a


npoTHBy AOcaAe. a n>Ha pa30MapaH>a.
Ja caM HOCHJia BHiue Hero o*5hhho Gpe.Me AOcaAe,
KOjt CBaKH n.ie.MHh hoch". Ka3ajia ie Kpa^Mua oa Ha-
Bape. 6a6a XeHpuna IV.
y cppaHuycKoi cBaKo no3Haje mopcko KynaTHJio
TpyBH.n. KaK wbm y HbeMy? Bapom je py>KHa.
vkhji nAjo

neAia npHCTaHMUJTa; AiecTo nsr/ieAa 6e36poj Ka6nHa;


ayTOModHJiH AHHcy o6uaKe npamHHe; roMM;ia ce rypa
Kpo3 jeAHy jeAHHy y.iHuy. H 3auiTO CBe to, Aa ce no-
Ka>Ky, Aa ce H36erHe Chth caM. IlonieAaJTe Kano MvHBe
npa3HOBH y Ekc ne BeHy, y MoHTe Kap/iy, y Hhuh;
nocnyiuaj'Te una ce pa3rosapa Ha o6a/iaiva a3ypHe
t})paHuycKe o6ane. Pa3yMeheie OHAa'pe im 0He yHyne
Koja je pen-ia cbojoj 6a6u abopckoj rocnoljH: KaKB0
u
je to 3aAOBo:bCTBO ywupaTH oa AocaAe! TparajTe naxc-
jlhbo y >kmbot HeKora nyBeHora nwj,a H3 BHCOKora
ApyiiiTBa, ApyuJTBa Koje ce 3a6aBJba: na heTe 6en<aTM
CTpMor.iaBue u yHvHBafeeie y ca.uohH, y BameM pa-
AiuiiHOMe >KHBOTy, y nopoAMHHOMe Kpyry
oceTufceTe
lUTa je HCKpeHa h 3AoaBa paAOCT. Ko he joui tc>khth
3a thm nyci'MM a ca.wo cno.i>a cjaJHHM whbotom?
TanaB hgibot je y CTBapH nycT, a nyH AymeBHe npa-
3HHHe m TywHe ;;ocaAe, nyrux nacoBa. naMe, 6e3 pa-
aoctm h 6e3 HKaKBe HaAe. KaKo ce He yiwapajy HHKana
ohh ce HHk-aA He OAMapajy".
XoheTe /ih Aa 3HaTe y newy npoBOAii >khbot jeAHa
cBeTCKa nanarajKa... xofcy pehii, >khbot jeAHe no-
niieHe >KeHe M3 Haj6ojbera ApyuiTBa? E OHAa nyjie.
hbeHM cy AHeBH Hcnyu>eHH jeAHno 3aoaBaMa h 6e3-
HaHajHOCTMA\a: npe cBera y 6e3rpaHHHHOAie ooVianefoy
h cBJiaMerty, na OHAa y noceTa.Ma koa KpojaHiiue, Ty
cy pyHKOBH, nenepe, najeBH, >KypoBH, KH>HM<eBHa npe-
TanaKba. BenepH>e 3aoaBe h oa.ioBH, no3opniuTa. h cbh
ohh cacTaHHH rae ce jbya 3 HCTora ApyuiTBa Ha-
Jia3e, a to cy cacTaHUH rAe cy r^aBHO ode/ie>KJe cia-
AOCTpamhe h TauiTHHa; noc;ie Tora y nycTHM 11 npa-
3hhm wecTO a/iHM pa3roBopiiMa; h noKa3HBaH>y uito
BHiue ro;ioTHH.e CBora Te;ia. OHa Hefce Aa 6yAe Ma
na CTpaxa Aa He H3MeHH bhtkh CTac h/ih npoMeHH
Ha iniH >KHBOTa; ano no Hecpehii Aodnje Aeuy OHa
r.ieAa Aa hx ujto npe 6au,n Ha BpaT AaAH-taAia. To-
TOBa je Aa hhhh MHore noA-iocm cajvio Aa 6>Ae npn.v.-
-beHa y H3BecHe Kyfce; OHa npe3pe CBe ujto HHje H3
H>eHora ApyiuTua: OHa nwinTa He hhhh ujto joj Hefee
npy>KHTH HeKora 3aAOB0JbCTBa h to Manap HH>Ke BpCTe.
1:to, y TOMe npo^a3H whbot jeAHe nouiTeHe weHe
nai(5o:bera ApyuiTBa" [.'le.weTp, imapT 1902]
BEIUTliHA bUTH MOBEK 79

Kaa oh 3ApaB pasyM fjiio CTBap Ha CBeTy Hajdo.'be


pacnope^eHa," oHna oh npuMep TaujTa >KHBOTa oho
6e3 onacHOCTH, jep noHOCHTa Ayma He oh npiiMii.ia
yHimaBajyhe poncTBo, He on noTMHHH.ia CBOjy MHcao
h B.Ta^aH^e MiiujjbeHby KaKBe Aa.Me Koja yMyje TaMan
ko/iiiko je^HO jxeie. ce6n cvahth no oHOMe uito
Apyni MHC.Te yHH/KaBajyfce je. TpawiiTH caBeTa oa Apy-
rora 3Ha<4H vhhhhth Kpaj cbojcm .\uipy h MyApocTH,
Apyrn He MO>Ke 6hth cyAnja 3a Haine CTBapn. CaBer
kojh \'3rpeA aaje.MO KaKBOMe MJiaAHfcy Mowe Bp;io.
MHoro hikoahth. A KaKO 6n h Morvio Ohth ApyKMHJe?
Taj uito Aaie caBeT .\io>KAa caMO jeAHOM y i-oahhh
mhc/ih o OHOMe KOMe Aaje caBeT. Hnje peTKO A3 ce
nyje KaKO npnjaTe:bnua" nHTa CBora cjiyry 3a jeAHy
tcluko o6"o;ie;iy npHJaTe;bHu.y:" JecTe -in hhi. ir
koa rocnoije H..?" A KaA je oh oAroBopno Aa jecie,
.,npHJare^>Hua" My je peK.ia: Ao6po," He 3anHTaBimi
ra Aa j\vi je npnjaTejbHua" rope v\n\\ do.-be; 3a *t>y
je r.naBHO Aa ce nyje Aa je c/ia.ia Aa nina. Y cTBapn
CBeT ce opiiHe caMO o neTpnaecT-neTHaecT .inua:
jecTe ;ih bhacth Tora h Tora?.. BoiaTH ce una ceer
uame, to je noApa>KaBaTn BoJHHKy kojh ton 6e>Kao
HcnpeA nyuiKe Hany^eHe 6apyroM. [Hhko;i, XVII. b.
Essais de Morale].

Pt)ciB upu.uep.

."byAH H3 Tora oAa6paHora ApymiBa Aajy p^ai>


npHMep. BoracTBO npiiB/ianH Bmne Hero noiuTenH.
AapoBHTH, jyHauH. W caMO to ujto ohh ooraTHMa oo-
patiajy Befcy na>KH>y ohh Aajy p^aB npimep, rypajy
5eAaKe, kojhx je Bp/io MHoro Aa ca.uo Miicne o hobuv,
Aa ra CTeKHy noujTo-noTO. To ooo^aBahhe HOBua to
je ocHOBa. Ty Ay6oKH KopeH npeBapa, HenyBeHora He-
noiuTefoa y tptobhhh h npoii3BOAf*>H, tv OHa :ia>K y
ApyuiTBehHM oAHOCHMa, Ty ;ia>K Aa ce ..nsr/ieAa ooraT."
To OAadpaHo ApyuiTBo je Kao OHaj iuto je o CBOwe
chh>' roBopno: KaA HMaM jeAaH sjiaTHHK... ja CTa-
neM npeA H>era; H3BaAHM 113 uena Taj 3.naTHHK, noKa-
>kcm My ra AHBetiH My ce, ja noAHrHeM ohh He6y...
ropAO ce inera.M; yAapaM Eece/io no innary oa npcmiKa:
80 VKH.i IJAjO

na Taj naHHH ja MOMe CHHy noKa3yjeM Aa caM


*
caMO 3a to T3KO CHrypaH y ce6e ujto wviaM 3/iaTHHK
HoBueM ce MO>Ke noKasaTH pacnnatt>e, a;m kg HMa
HOBaua Aio>Ke noKa3aTH Aa >khbm a Aa He Mopa HHiiiTa
paAHTH. II y .viecTo ja ce Tora cthah, tiim ce HOBek
H3 0Aa6paHa ApyuiTBa noHOCH. H 3aTO fceTe bh bh-
rieTH Ma.no >KeHa, h to BpeAHHx, Koje he noupBeHeT't
n 3acTHAeTH ce a*co CTe hx H3HeHaAa 3aTeKjin Aa pa ,-i.e

JecTe, to-thko je TOKaK japaw jaBHora MHeita. Bacnu-


Tatt>e M/iatjHx AeBojaKa TaKo ce $i3BHTonepn/io Aa ce
AaHac cMaTpa 3a HAea;iHo Ao6po BacnirraHy acbojkv
OHa Koja HHiuTa He paAH u Koja HHJe hh sa ui
Taj 6o/iecHH MAea/i 3axBaTa h paAHHHKy K.iacy Koja
ecTO Aa 6yae csecHa CBora AOCTOjaHCTBa Kao npo-
ii3Boija i ia,
AOCTOjaHCTBo bhcoko K3A ra HOBeK yno-
peAH ca ohh.m kojh HHiiiTa He paAe, h irrsapa
paAeHwue He AOMat-iHu.y Hero nojiyrocnoJjimy.
Ko ce He oaBH pywHH.M paAOM. .\io>Ke 3/io tipohw.
3a 3ApaB;be >KeHCKO neonxoAHO je noTpedno fta
ohiix TpucTa iiieceT h ocaM MHiuHHa pa3nrpajy.
>Khbot AeBojaKa n >KeHa H3 OAoSpaHora npyu
ciBapa pt^aBo 3ApaBJbe. pl^aBy HapaB, Hepacnoio>KeH>e.
To je HHTSB BOAOCKOK HenpHJaTHOCTH CHTHHX M>Ka,
'!

y3 Koje 3asncT h naKOCT hhhv Kao OTpoBHe



newypi-
y x/iaAy h BJia3H.
Cbh mm Tpe6a Aa cmo 6;iaroHaK.iOHn jeAaH npewa
ApyroMe. 3a .MHore jeAHO iihcmo, hcko-thko HCKpeHHx
peMH, iiCTHHHTa HaK/ioHOCT, (MiBajy cnacoHocHii. Cra-
peniHHe h -T>yAH H3 Sojbera CBeTa Mory ca no wyKe
;ia oxpa6pe u .ieno ynyie MJiaAe JbyAe.
Me^yrHM, mh TaKO He paAHMo; ApyuiTBeHH je ..>"
TaKo HH3aK Aa je .wa.no y bhcokom no/iowajy ;byAH
kojh xofce Aa ce CTaBe y nojiowaj ohhx kojh crpa-
Aajy. Ohh Hefce Aa ce 3aycraBe HHKaA hh 3a TpeHy-
TaK, na Aa n3a30By ceHa^a H3 oHora Ao6a naAa cy
i'iliii njiaiiKT>HBH h ctha^hbh M/ianwhH. wyAHH ryfye
noTnope.
IlpHMHTHBHO XpiUllhaHCTBO Ce OHcKO C it/1 HO 111 HP
caMO saTO luto je nponoBeAano ysajawny :by(5aB h
^paTCKo noMara^.e. CTapw cBeT leMWJTpCTHB
Wv BELLI Hi HA BUTIi HOBEK i\

npeMa cmpothh^m a HaponwTO 3a crape >KCHe. Oho


iUTO je oiijio KenoAHOCHBo, to hhjc 6n;ia hh oeAa hh
cmpt oa r/iaAH, Hero AyiueBHa CAipT oa Koje cy ohh
y.MHpa.iH HanymTeHH oa uejiora cBeia. CnpoTHH>a je
OH.ia HCKJbyMeHa 4aK h 113 Bepe.
KaA ce jaBH.io xpKiuhaHCTBo, oAa oajcahom cbh
oeAHHUH yjia3e y xpnaitiaHCKy 3ajeAHimy. II K;bacTK
m H3HeMorjiH,h HesanocneHH, cbh Aoonjajy noMoh.
wd 3ajeAHH4Ke Kace. >' Bene ceAajy 3a 3ajeAHHwK\
Tpne3y, eaa cpua cy y opaTCKOMe jeAHHCTBy. 3a i-bnx
to je HenyBeHa cpefca, h OHAa CMpT npeMa TOMe
ii3MeAa MH/ia!
J,o6po MHC.iehu CBeT ne pa3yAie Te OAHOce opaT-
CTBa, kojh cy cynjTHHa >pnmhaHCTBa. Ako JbyACKa
;;pnpoAa Hiije AHCunnjinHOBana noipeSoAv paAa, kojh
AP>kh BOiby yneK Aoopy, nocTaje noipniuie pacnajbe-
hwx TOKH.H. II y tom nepeAV TauiTMHa ce AH>Ke no
HeeepoBaTHe BHCiiHe. XncTepuja ce no3Haje no totobo
-6oJiecHoj >Ke,T>H Aa ce mobck nponyje, a TaiuTiiHa je
yneK 3HaK nponaAafoa. Mobck kojh ce6e He Atepn npeMa
BacejbeHH, kojh Bepyje Aa cyHiie rpeje caA\o H>era
paAH, caMO je CMeiuaH; a;m TauiT hobck icaAa ra weT-
HeTe Ha npaby itepy oh ce uHJiHTa, 6ecHH. Y H>eroB>
aymy ce yBJiann 3.ioha, Koja nopacTa KaA ce rojn, KaA
ne npoBOAH Bpe>\e y nepaAy; opraHiisaM uia^be y CBecT
caAio 3/iHHy. Kotoa nocAiaTpa (j)H./ioco(j)CKH >khbot y
..oo.-beAi ApyniTBy", BHAehe Aa 60/iecT h 6eAa BpeAe
to.'jIiko hcto ko;ihko naKOCT h 3Jioha. Becnoc/ieHe >KeHe
cy CTpaniHe; j.ena it cpeHHa npnjaTejbiiua Hehe ayro
>/KHBaTH Ao6ap Mac. OAMax ce oceTH y ca.ioHCKHAi
pa3roBopnMa, no jeiKHM pe^HMa h poaawkjihm ocMe-
ciiMa raAHa 3;ioha. CsaKa 6ecnoc;ieHa rocna nocTaje
no HaroHy no/iimaJKa h yjia3ii y HajnpHCHiije Kyie m
CHTHHue H3 >KHBOTa nojeAHHHx ;iHu,a. KaA yciped a h
h c;iyre roBope. Ja caM cjiyiuao jeAHy TaKBy rocno^y.
Koja je npeTpeca^a HeKora MpTBora HHHOBHHKa ujto
je ocraBHo CBojy nopoAHuy 6e3 nr;ie nnera, a M yMeo
je Aa ce Aoopo xpaHH", KaA ca\o je nHTa/m OTKyA OHa
3Ha una je oh Be4epao", OHa je, 6e3 CTHAa, npH3Ha/ia
aa je to 3aK/bywH.'ia no ^yopeiy Koje cy cBakii Aan
H3 fheroBe Kyhe h3hoch/jh Ha v.nmv.
6
>KM.T n.\jo
2^

riaflHe:im KaKas BehH mmhobhmk y na iaHKy. cto


OHiijy ra npaie CByAa; h, Ma.io no Ma;io, HanynH cc-
-MaTepMJa.i o H>eMy h CTBapa ce cy,i nocMaTpan.a tux
najiaHwaHa cy o6hmho TanHa, a;m 3aKJbyHUH yBeK
jiawtiH; 3aKJbynKe o6hhho CTBapa s.ia BO/ba hjih aaBHCT.
3a ncMXO/iora h iMOpajincxy TaKBa nocMaipaiba mop.
<5hth 0,1 Be/iMKe kophcth. ajm 3a MOBena H3 Apyui/rBa
to je xpaHa 3a nanocT.
M 3/10 Koje 3/io6a y ApyuiTBy iiohhhh bcjihko je.
Ha npeTpecHMa no cyAOBHMa noHenaA ce bhah ao
OMHr^eAHOCTH KaKBa 3Jia cy y CTahby n,a no iiHHe no-
MOAapKe h HecBecHe oroBapaHime. KaA one TOJiHKa
s.ia noHHHe, KaKBa 6u TeK A0<5pa noMHHHJie KaA on y
ApyujTBy caMO Ao6po roBopn;ie. Ajih, mmk ko erne :.

Ao6po rosopH oa noACMeBKH h ncMejaBahba; mum noHHtr.


Mopa, Kao ny>K, Aa yByne poroBe OAMax. CBaKH caxpa-
Hsyje y ce6n CBOje Ao6pe nonpeie n oho iuto je
Haj(3o.i>e.

Ulma CBcm dajc.

Tpe6a m\ 3aTo oewaTH y nycTHH>y? He; M.'ia;.


Tpeoa Aa HAy y CBef. Ajih HeKa oa cBeia Tpawe caMO
OHO UJTO MO/Ke AaTH: OKpeTHOCT, CJlOOOAy, yHTHBOCT.
.Tjy(5a3HOCT, HeKa ce HayMH 6hth 6p3 Ha AyxoBure oa-
roBope; na h Ty HeKa ce yaMe y nawei! y ApyuiTBy
ce c/iaoo vhh tobophth, jep ce HMKaA He Mory Hafcu
TanHH H3pa3H 3a oho iuto HOBeK caM He Bepyje.
ilpyiHTBo je, 6ea HKaKBa cnopa, HesaMeitiiBa npii-
.nuna aa Mopa/iHa h no.iHTHHKa noCiMaTpaH>a, Ty MOBeK
MO)Ke jiaKO H3ry6nTH ciioje ja; h 3a to Hena MJiaAiift
HMKor He nocMaTpa H3 3Jiooe h ca s;io6om. HeKa He
nonyujTa HMKaA HcnpeA TaiuTHHe, BefcHHa HeMa Hurra.!
npaBO, HAeje oa kojhx >khbh to cy MaxoM CTape iiAeje.
6es AaHauiH^er CTBapHor ocnoHua. y cneTy je jom rope.
MHiu-heH^e pyKOBOAH jeAa roMHJia crapux rocnoija Koic
He 3Hajy uiTa je to cpetiHH h eHeprwHHH >khbot.
CbeT nojvia>Ke cajvvo /byAe ocpeAH>Hx cnoco6HOCTH.
M;iaAHfc kojh je HeKo n HeiUTo Hehe ce HHKaA noBii-
HOBaTM TytjeM MHiiiJbehby. CaMo JiaKTauiH Mory ry-
6hth Bpe.ve 0Ap>KaBajyfiH ApyniTBeHe Bese. HaKTbyKanu
BEWTHHA BHTI1 HOBEK 83

TaiUTHHO.vi OHif wpTByjy .T^ySaB, wupHofcy cpua, crco-


iy mhcjih, na ce noTHHH>eHOMe
npe.^ajy 3aMopHO.\te,
iBOTy, HaiBCTy cn:ieTKapoina Hcnyrt>eHOM MHoro-
SpoJHHM chthmm Ae.uiMa. Cn;ieTKap jTObn nonacTH,
iH>a, opaeHe, Hoeau, oho ujto jia>KHo ApyuiTBO Aaje
.;a>KHc yniHHM /byAii.wa 3a Koje je cne h CBa oho uito
:no."baujHOCT. 3aio. He noHn>KaBaj
M.iaAH HOBene,
ce, He Jiacicaj; nocTHrHeui ujto >Ke;iHLn
jeAHHii nawiiH xa.

iecTe tboj 3ApaBii paj. Pacno3Haj npaBe oa Jiawmix


yMOBa, npaBH cy ohh kojh paAe, kojii CTpacHo paje
u CTBapajy.
Ako, Kao uito je BepoBaTHo, He Haijeuj y ApyujTBy
noTnope, npoljn je ce. Hajoojba je noTnopa y tc6h
caMOM. h TBOJe noBepeu>e y BejiHKy j\hhhy CHary.
Ako cy npeMa Te6n paBHOAyniHH, CTuapaj ceon
apyuiTBO 3a oyAyfiHOCT. Kao Hace./beHHK iuto ncyuiyje
npt oapobiiTH jeo CBora HMaH>a, r/ieAaj 11 th Aa
>iaoepeuj ce6u npwjaTe^>e. Hena cBakH oceTH Aa hhcu
paA03Hao, hh 3ao, Aa oroBapaii>e npe3iipeui Kao h
; rajwBaH>e; h oko Teoe CTBopuhe ce Kpyr npaBHx,
curypHiix h jaKHX Be3a.
Ako ca cboj'om >KeHOM, Aeuow, potjauuMa u hcko-
.:hko npujaTe^CKHx nopoAuua, Moweiu Aa CTBopnui
jeftHO ApyuJTBaHue ciirypHo, HCKpeHO h hokho npn-
jaTejisCKO, oHAa heiu y cpeA nycTHH>e paBHOAyuiHocTH
h 3/io<5e HaMHHHTii caevKy, 3e:ieHy oa3y.
Ako th ce, oauj Ha noneTKy TBOjera yjiacKa y CBeT,
KaKBa HeB0.i>a AoroAH, HMaheiu npiuiHKe Aa ce yBepuut
Ko.iHKO je CBeT paBHOAyman npeMa iz6w. TaKBO MynHo
HCKycTBO oufce 3a Te(5e cnacoHocHo aKO cMeui Aa 3a-
r.ieAaui ropk'oj hctiihh y ohh; BHAefcem Aa ceM oho
:.eKo.:iiKo /mua KOJHMa cm Apar, th y CBery He 3Ha i iHiu
HMiUTa, Ako y HeBO^H H y Ty3H Hatjeui oa To;iHKe
xiubaae xHJbaAa ibyAw caMO neT-mecT HCKpeHHx npw-
-.i>a, dyAH 3aAOBo.T>aH. ByAH 3aAOBOJbaH aKO Haijeiu
ABa, na naK caMO n jeAHora; to je BHiue Hero
i

;.:to XH.taAe ap>thx TedH cjihhhhx HMajy! Mho He-


uajy Kao noTnopy miuiTa Apyro Hero xpadpocT, Kojy
cy AyrH.M, jyHaHHHM i Hece6n4HH>v paaoM CTeKiiH.
\\apKe ABpe.nnje. kojb je o To.we HeuiTO 3Hao, caBe-
M VKH.l I1AJU

Tyje ."byAe Aa ce oc.ioHe Ha cbojv yHyipaiuhby CHary.


Ko Ty^y noMoh Tpa>KH, oBaj uap Myapau Ka>Ke, jecie
npocjaK. J4am y ap> ujtbo, a.ui ra uemi no OHOMe ijit-
t

(ho 3Ha i in h Bpe^n, fipHHH ce o ce(5n.


FIpeA oxo.i mm HOBeKOM, na Mak'ap ko oh 6110. Ha-
CMexHH ce, ojMa.xHH r.iaBOM n hum cbojhm nyTeM.

IYIABA nETA.

Hosan.

Mh Ma;io Mac penocMO naKBo BawHO mccto mm a


HOBau y ApyuJTBy m Kano jien>ocT, pacKoiu h pacnnaH>e
viMajy HapoHHTO yBa>KeH>e, jep ce no TOMe ueHH Aa
m je HeKO ooraT.
,'Ja BHAMM0 K0.1MK0
je TO TaMHO.
ILIia jeAaH 3JiaTHHK? JeAaH 3/iaTHMK Mowe aa
je
npHoaBM MaAHHMa x.ieCa, H>nMe Mory na ce 3aA0Bo.i>e
Hene we/be.
CaM Taj (|)aKaT Aa ja HMaM jeAaH 3.iaTHHK 3Hann
Aa 3.iaTHHK MMa jeAHy npHCii/iHy Mofc o kojoj ce He
mmc'ih h Koja je onacHa.
Kano caM ao6mo Taj s.iaTHHK? PaAehu 3apaAMi
caM ra. rberoBa Moh je Befc noKa3afa AejcTBo HaAa
mhom. Ohh kojh 3apatjyjy x/ieo" paAOM cbojhm CToje
uaK.ie noA B.iaiutiy Tora HOBua.
HeKaAa cy poooBH paAH^H 3a CBoje rocnoAape.
HoBau HMje nrpao HHKaKBy y.iory. FocnoAap je Mopac
Aa ce MyHH h neTJba caM ca po6oBHMa, a pofioBH cy
ce moitim naMepHTH Ha Ao6pa rocnoAapa h bchmto
My OHTH BepHM.
HoBau je noropiuao CTBapn, pa3OH0 je Be3e H3-
Mehy rocnoAapa h po6oBa. PaAeHHua, y co6huh Ha
TaBaHy, MO>Ke yMiipaTH oa rjiaAH nopeA CBoje rnHBake
MaiuMHe. Be.iHKa rocnolja koja Kynyje H>eH paA to h
He BHAH H Ha TO He MMOiH. Taj Oe3HMeHH oo/imk, Tai
HeMHJiocpAHM o6jimk po<5oBaH>a kojh je yBeo HOBau.
je HeuiTo hobo: po6obh ce My ie, a 3aT0 hhkc
i
yHeo
HMje kpmb. To je HeKO pa3ByneH0 poncTBo. OHaj M(
:
>

3.iaTHHK MCHH jaie ie^HV Be.lllKV B.iaCT HaA JbyjlMMr.


BE1UTHHA SHTH MQBEK 85

h >KeHaMa kojh He3HaHo Bp;iO Aa.ieKo oa MeHe pa^e


3a MeHe.
PoncTBO Hwje HiiiMe3.no, oho ce ca.MO ycaBpuiHJio.
Po6oBaH>e jejHe ujBajbe, Koja pann neTHaecT caxaia
ahcbho h yMHpe nowsTHxa 3oor 3-iexyAe 3apaAe m
n.iaTe, HHima HHie oojbe h jiaKme oa poooBafta po-
6oBa H3 Ao6a KaTOHOBa. M poooBa^e he h Aa^e Tpa-
jaTH AOivie AOK;ie ce paAHMUH He opraHH3yjy m y6/ia>Ke
ra HOBHM paflHHHKHM npaBOM.
y to po6oBaHbe cBaKora oa Hac hcmhhobho ce
ynjiirhe h HeKaKBa 3anoBeAHHHKa cH/ia, jep HOBau kojh-
paAOM 3apa^yjeM Aaje mh MoryfcHOCT Aa h ApyrH
paAe 3a MeHe. Mm cmo po6obh kojh Apyre hhhkmo
poooBHMa.
Ako ocTaBHMO Ha dpaHy 3aMpmeH0 ApyuiTBeHo
nHTafte, Hepa3MpcnBo nHTanbe, na ano HeKaKO OA03ro
nocMaipaMO CTBapn, OHAa fceMO bhactm jeAaH Ay6oK
npeceK kojh acjih ApyiuTBo Ha ABa pa3JiHMHa Ae.na,
OHaKO Kao HeKaAa, rocnoAape n po6oBe: jeAaH Aeo je
ohhx kojh HMajy tojihko HOBaua Aa Mory 6hth He-
saBHCHH h Apvrw Aeo ohhx kojh ra HeMajy. IlpBH cy
cjioooahh JbyAH, ApyrH HHcy.
^yoHHy 6e3 AHa, Koja nejm Jbyne Ha Te ABe rpyne
M0>Ke pa3yMeTH caiMO OHaj kojh je 6ho cnpoMax h
KOJH je OCeTHO HeMH.lOCpAHOCT OHHX KOJH Cy HMa/IH.
OHe >KeHe Ha c})paHu,ycKHM HOBnaHHiiaMa h OHe ceja-
MHu,e Ha 3BencheM HOBuy, HHKaA ce He ocMexyjy: OHe
npena3e H3 pyKe y pyKy, HeoceTJbHBe h HeyMOJbHBe.
HenpeKHAHO H3 yuepe y ABopone ooraTaina, fie3 6pnre
-a 3.10 Koje Mory iiohhhwth.
He roBopHMO oBAe 6eAH, w>eHOM ywacHOM
AejcTBy Ha 3ApaBJbe, Ha pa3\M, Ha hhctotv h Ha nouiTeHbe,
jep je to jeAaH naK.ieHH o6pyn. Ko naMeTH h no-
iuTeH>a HeMa Taj caMO .\\o>Ke noropuiaTH 3:10. Kpo3
Taj naK.ieHH omot He npofiwja HHakaB 3paK cnacen>a.
ieTHa ocHOBHa upia yoora HOBeKa jed nponacT BOJbe.

yoowiuBO.
Ha OBOMe Mecry mh HefceMO roBopirrn y6oniTB\
Koje je oa Bora, ydornx je MHoro. ToBopuheMO o ch-
porHH>n, ohhm MHorHMa kojh CHpoTyjy.
36 >Kll.i nAjO

CHpoTHfoa je TemKa, jep nyT koj'mm OHa HAe boah


nopefl yBeK OTBopeHe npoBa/in.e 6eae y nojy ce Mowe
CBaKM Mac ynacTH, do/iecT mmnpepana cmpt...
Cupowax, M/iaAwh, aKO je anpaB 11 xpaoap Tpeoa
Aa 3apa^yie caM cboj HacyiuHii x.ied; oh je y no-
BOJbHOM no;io>Kajy Aa xapMOHHMHO pa3BMje cBoje Haj-
6ojbe Mohn. Oh HMa Aa ce dojii caMo jeAHora, Aa H3-
HeHaAa He ii3rydH CHary. Oh ca tophhhom oceha Aa
je ocraBJbeH Ha mh/ioct h hcmh.ioct ra3Ae h;ih CTa-
peiiiHHe, KOJH Mory 6hth h naKoCHH h JiaKoyMHH. MecTO
mo>kc Aa 3aBHCH oa no.iHTMHapa Koje je c.iynaj H3Heo
Ha noBpuiHHy, no/iHTH i iapa kojii cy .nyKaBCTBOM H3aiu;iii
rope h necTO H3 Ka.i.yre h ca np^>aBOM AyuiOM. TaKBHx
HMa, h to je aobojlho Aa ce y TaKBOiwe ApyniTBy jeAan
MJiaAHh He oceha 6e3deAan; MHorH MJiaA mhhobhhk.
woBeK oa BpeAHOCTH, A^nac 36or Tora Hwje CHrypaH
mTa he cyTpa (5hth. A/ih, HHJe Aa.aeKO AaH, KaA he
mhhobhhum, yc/ieA pa3BHj'aH>a yApy>KHBaH>a no 3aHH-
MaHaMMa, 3aA0OHTH Ty noTpedHy 6e3deAHOCT m y mcto
BpeMe caodoAy, Koja he 6hth paBHa c;io6oaw ohmx
KOJH HMajy HOBaua.
Ajih AOK^e He Aotje to BpeMe, oo.iho npHTHCKyje
ocehatt>e Aa Myw Hnje ocurypao cBojy >KeHy, CBOjy
Aeuy, Mo>KAa CTapy MaJKy. HenoAHOCHO je to KaA
MOBeK 3Ha Aa hjih cmpt, h/ih do;iecT, h;ih KanaB Ha-
3Jioop3 CTapeuiHHa, MO>Ke Aa oauw Ha y;nmy 4nraBy
cjJo>KHy m AOT/ie 3aA0B0rt>Hy nopoAwuy. Kano cy cpehHe
0He nopoAHue Koje nocTaHy He3aBHCHe oneBHM TpyAOM
h MaTepHHHM MyApHM Bo^ehbeM Kyhe.
M TaKO H0 3au HMa Mopa/iHy speAHOCT caMo OHAa
KaAa ce n>HMe ode3deAH nopoAHua oa 6o;iecTH, oa
cmpth, oa CTapocTH, oa HenpaBeAHe ochohocth KaKBora
cTapeuiHHe; KaAa ce H)HMe Aeu,a o6e3deAe oa oeAe,
He3HaHja h Mopa^He nponacTH. TaKBe rapanTHJe Aahe
jeAHa 6o.T>a APyu'TBeHa opraHM3aunja Koja he Aohn
Y3ajaMHa ocnrypaBatt>a h noMaraw>a, KaA nocTany
upyuiTBeHa ypetjehba, npy>KHhe y cHrypHOCTH oho iuto
ce AaHac caMo hobucm ao6hth Moxce. BeuiT paAHHK
Mowe ce cByAa y u,nBM/iH30BaH0M CBeTy Hahn; H>e-
. roBo 3HaH>e u yMeuiHoci wory mv ocnrypaTH CByAa
BELUT1IHA BHTIl HQBEK 87

HacyoiHH x.ieo. hberoB npocT >khbot je ejiacTHMHiiiii.


c.to6oahhjh, He3aBHCHiijH, w -neniiJH Hero >khbot Ka-
KBOra MHHOBHMKa HJ1H C.l\>K6eHHKa, VBeK 3aBncaH Oil
Henora. Ko ce He 6ojh cnpoTH>e Taj ynpocTH >kmbot
ao jyHaiiiTBa. CpeaH> crajiew, kojh je HaBHKao Ha
yroAHOCT h ;iyKC>'3 ocytjeH je Ha THpaHCTBo HHjy Moh
c;ia6o ko noratja. A BpeAH >KHBeTH caMo 3apaA pa-
aocth Kojy HaM Aaje Te.iecHo h ayiueBHo 3ApaBJbe;
to flBOJe Aaje BpeAHOCT CTBapiiMa oBora CBeTa.
JejiaH npeAeo, peK.TO ce, jecTe je,iHo AyiueBHo
CTaH>e; e na OH^a cy h Hama /Kena, Haiua Aeua, Haum
npHiaTejbH, HaQja 3aHHMan>a Tano hcto ayuieBHa cratta;
paBHOAyiuHii >KHBe y cyMopHo.vve cBeTy. OAynieBJbeHH
h HajooHHHHje CTBapn npaBe cjaJHHM. .'byAH h cTBapii
Epe^e ohojihko ii oHano KaKo hx mh ynoTpe6HMO_
CHa>KHH y.w h ."b-ydaB HHHe >khbot ooraTHJHM, ruioA-
HHJHM, eHepniHHHJHM.
EnnKTeT, ydorn rpMKii ce;bah\ CnHH03a, ooiimhh
onTHHap, >KHBe-TH cy nyHHM >khbotom. Mho MjiaAH
bojhhk npoHamao je 3a BpeMe paTa Aa ce y B^a>K-
HOMe POBY, MO>Ke >KHBeTII HtHBOTO.M y.MHH.W, OCefcaJHHM
h CBeTJiHM, Kao h y.Mnpy. MHorw je oa h>hx, He ro-
Bopefcn o OHiiMa CHpoAiacii.Ma kojh cy '/KHbcih 6o^>hm
:-khbotoaiy poBy,
c.MaTpao Kao jeAHO bcnhko 3a-
AOBOJbCTBO UITO HMa KpOBa HaA T-iaBOM, MHCTe BOAe
33Tpe h Aoopo ocseT^eH.e.

rde Hiicmaje pacKOiu.


^a .ih obo pacKOiiiHii >khbot kojh boahmo AaHac?
je
/I a .ih Tpeoa HanycTHTH Aanaiuhby yroAHOCT h Bpa-
thth ce >KHBOTy Haujwx npeAaKa? JecTii npcTHMa a
He Bii.TjyuiKO.M? VceKHyTM ce npcTH.va ii/in pynuew?
He .MeH>aTH pyd.T>e, oAoauHTH canyH, KHiiio6paH? To
5h 6hjio JiyAO, Kao ujto oh 6h;io .nyAO He bo3hth ce
ayTOModH.noM KaA ra hobck noTpedyje. TAe npecTaje
yroAHOCT. ojiakvie Hacraje pacKOUJHOCT? To HHJe TeniKC
ypeAHTH, n 6pa3Ay noByfcn.
ripe CBera nocTOJH jeAHa 3ApaBa yroAHOCT, Koja je
y npHMepHoj hhctoIih h y CBe.My oHOMe iuto o;iaKinaBa
H ynpouiHaBa CBaKHjiaifcH /Kiibot. Oho ujtc KBapn iv
S8 )KH,T I1AJ0

yroAHOCT jede oho iiito CBeTy Tpeoa Aa noKawe


Aa cmo HeuiTo BMiiie Hero uito cmo; eio OAaKJie no-
MHIbe paCKOIIIHOCT.
/i,a 6hcmo oo/be noKa3a/iH tv ochobhy pa3-
jolij
ziMKy, yivieTHHHKa Ae.ia. CnaKO npaBO
npOiMOTpHMo
yMeTHHHKO A6JIO BpilIH BacnHTHH H HOKpeTaHKH \TH-
uaj. yMHMJH, HCTpajHHJH, oAyuieB/beHHJn oji. Apyrnx
Jhy;\u npaBM yMeTHHK Ha.M npnKa3yje JienoTy CTBapn
Koje cy oko Hac, a Kojy mh He bhahmo. TaKBo yMeT-
HHHKO AC/IO je Bp/10 KOPHCHO 3a OHe KOJH HCKpeHO
BOJie yMeTHOd; oho odHaBJba h>hxobo pa3yMeBan>e
crBapH m ofiorafcaBa ibHxoBy ocehaJHOCT.
AtH, TaKBO HCTO yMeTHHHKO Ae.no y ca.ioHy Ka-
KRora MynaKa Hiije BMiiie to iiito je koa ohhx kojh
Bo.ie yMeTHOCT, oho je JiyKcyaHH npeaMer; onaj ra
r.'ieAa oo"hhhhm oHHMa x/iaAHO, 6e3 y36yijeft>a Kan k
cbhkh Apyru npeAMeT.
BucepHa 3pna h Aparo KaMetbe, 3a hhj'h cjaj h
jienoTy Hnje HwjeAaH yMeTHHK y.iarao HHKaKas TpyA
hh Hanop, jecy JiyKcy3, H3Jio>K(5a TaniTHHe; to je pa-
CHnaH>e.
y ccm koa Bp:io* bejiHKHx doraTama,
ocTajioM,
iipaBc pacKoujH h HCMa; aKO je HAia OHa je Bpjio
ocpeAH>a. Koja Kyha npunaTHa BpeAH Bimie oa M>'3eja
KaKBora? Kojh je npHBaTHii napK Jienuin oa AO-nuHe
y LLIaMOHHJy? ooraTH Janaimn HMajy no cboj'hm Ky-
haMa caMO jeAaH ;ien yMeTHiiHKH Kun h.th c/niKy, y
h>oj y>KHBajy Ayro h necTO. To je AOCTa zieno, h aKO
ce Mowe H3ry6wTn oAynieBJbeite h pa^ocT KaA CTBap
nocTaHe HaBHKa
J
I acKoniHOCT yTHne Ha /bVAe, HapoMHTo KaA ce ca
CBenaHOLutiy noKasyje.
CBaKH MVApau 3Ha Aa je npaso ooracTBo y ca-
mom HOBeKy. Mhm HOBau npecTaHe Aa kophcth Ay-
HieBHOM HanpeTKy, oh ujkoah. HeMa HMnera hojio-
cHujera oa OHora aMepHKaHCKora jioBa Ha Mw/injoHe.
Taj jiob h nporyTa u,e/iora HOBeka h noHH3H ra. M 3aT0
je >khbot MHorux aMepuMKH.x raBaHa necTo Bp;io ao-
i
cn,i.aH.
^ eluthha bhth hobek 89

KaA caM roi y ApyiiiTity KaKBora Be.iHKora 6ora-


Tauia ja ce ninaM ojMax: Aa jih oh sapaBHjw 6no
KaA 6h Mopao Aa paAH? !\a ah je 3aT0 ja4H iiito je
ooraT? Bojih .in Bume CBojy weny h Aeuy? /Ja n\\
hbera Biime BOJie? ^a m\ n.wa nckpeHHx npHJaTejba?
Pa3yMe jih BHiue ncTHHe? M y r.naBHOMe je moj 3a-
KJbyHaK 6no Aa mobck He >khbh oa CBOjera npuxoAa,
npwxoA yonja.
Be.iHKo 6oracTBo c roMH.no.w anyry-yxoaa, c ohhm
oyHHHM m CBenaHHM /khboto.m, jede rope poncTBo
Hero IIJTO C.MpTHJf MHCJie.

PfjaE ymuifaj ooracniBa.

BoracTBO, ceM peTKHx H3y3eTaKa, p^aBo yTHne Ha


y.M h KapaKTep JbyAw.
Be3 Myite HeMa HHKaA HayKe; Aa mobcr y^e y Heny
CTBap Tpeda ;ia ce Ayro ynn; Tpe<5a ce npeAaTH cbhm
cpue.M h cbom yMHOM CHaro.M, na Aa hobck pa3yMe
HekaKBO reHnja.iHO ae;io hjih a* ctboph HeuiTO cam.
Ten TaAa ce CTBapa jeAaH bcjihkh CHJiaH HHTepec.
A.ih Aa 40BeK oceTH Tano Aa KaweM nHJaHCTBo
Koje Aaje cp x iaHO npeAaHH paA, Tpe6a Hajnpe Aa Ay-
OOKO OCeTH BpeAHOCT npilJbOKHOCTH. Y npWJbOKHOCIH
n.Ma Heke npiiHyAHe cHare 3a Kojy Aeua doraTHx po-
AiiTejT>a He 3Hajy. PeTKO ce Aoraija Aa jbyo'Hiejb My-
3HKe h;ih ciiHKapcTBa Moxce Aa;ieKo AOTepaTH, oh fie
ohth nyBeH Ten OHAa KaAa ra HywAa tohh Aa ynw h
HaywH. KapHern HHj'e y CBoja npeAy3eha yBOAHO CBOJe
po^ane h Aeuy cbojhx opiaka [KapHerH: U,apcTB0
flocjiQBa].
Ma.ioje HyBeHHx Ktt>H>KeBHHx h y.weTHHHKHx pa-
AOBa, Ma.io je bcijikiix OTKpnfia, Koje cy nocTwniH
Aeua ooraiauja. He vmh ce njiHBaTH no.wofiy nojaca
?a cnacaBaH>e. Ha paA OA-nyHHO HAe OHaj kojh bmah
Aa fie HHane nponacTH. HaBHka 3a HHTeH3HBaH paA je
KfiH CHpoTHH^e. HHiuTa (5ojbe He CTaB.-ba fa npofiy h
Hamy cuary h Haujy BO-T>y Hero oneBHAHa onacHOd.
Kora He oiiiHHe onacHOd, Taj He 3Ha ima je cse
Kanap vhhhhth. KaA y n/iaHHHii yxBa-ni BeiaBHua h
'
_M "-KIM HAJO

npnripeTH ciuphy, OHAa mobck TeK oceTH Aa Ato>Ke


yMHHHTH m HeMoryne cTBapH.
ripw dpoj.o.ioMHMa caMo emit kojh cy eHepniHHif,
KojH ce oTHMajy ao M3HaA cbojhx .\\ohn, OHBajy cna-
ceHH; cjiaonhii ce AaBe. <J>paHuycKy je pa36yAHO Kaj3ep;
<J>paHuycKa, cyBmue AiaweHa, Hiije xTe/ia Aa mena.
6ypy i<oja ce Ha McroKy cnpeMa.na, cTaBJbeHa Hana-
AOM HewaiKe npeA ohom, oajcahom je noTpa>Kn.ia y
HaJAy6/bHM KVTOEHAva cbojmm CHary, Te Ha MapHH
OAHejia nodeAy.
BoraTH AuiaAHhn oomhho He AO^a3e HWKaAa y TaKBe
npM/iHKe Aa Mory ocemTH KaKBa cw.ia y tt>HMa Jie>KH.
Ohh nene (5htm y no;io>Kajy y KOAie je 6ho HyaeHH
hctophk ^paHuycKM Mwiujie: CeBaA\ ce Kano caAi ce.
jeAHora MeTBpTKa, y Aooa KaA ce CBe Hecpehe cko-
;iH/ie oko MeHe, KaA caAi duo 6e3 cpeAdaBa 3a >khbut,
HenpnjaTejb Ha npary (1814), mojh jihmhh HenpHja-
Tejbii cy A\e CBaKH Aan ncA\eBa;w, npnopao. y
co6n 3HMa, Ha no;by CHer, pywan 6e3 Benepe, oce-
thx y ce6H, de3 OHe HaAe y Bora, hhcto ctohhko
oceha^e, yAapwx cbojoav CAipaHyTOM pyKOAi o moj
xpacTOB cto m oceTMx MyniKy paAOCT m Bepy y dy-
AyfcHOCT" [Michelet: Peuplc]. Kapjiaj.n y cBOAie Sartor
Resartus noKa3yje cjihmho HeniTO y cbom jyHak'y kojh
je duo Beh Aomao ao nponacm.
14 AOHCTa, MOBeK AioH<e caMO Ha cede panyHam.
JbyAH kojh He ninny Khbure 3a CJiany h HOBan, Beh
Ae/ia ca AydHHOAi nonpneHa H3 CBora >KHBOTHor iickv-
dBa, He Ha;ia3e Aodap npHjeM KOfl ohhx kojh cy ce
Beh npeAa;in ApyrHAia. Y caMofcw, h npeA HeMM:iocpA-
hom paBHOAyHJHOiuhy CBeia, ohh cy HMajin tux cto-
jhhkhx wacoBa. riocjie Tora aouijio je ca3Hart.e
HjHxoboj Mohn. Kao KapaBaH y nycTHH>H, totobo 3acyT
BejaBHnoA\ necKa, Haw/iasH Ha cBewy oa3y.
Bpe/iora
y noc^eAHjeM nacy,Ha H3AHcajy, >KHBa h AOTiie He-
3HaHa CHara H3dje Ha noBpuiMHy. M OHAa, Kpaj cipa-
xoBaH>y 3a yneK. To oTKpoBen>e HSMeHd H3 ocHOBa
KapaKTep, HaiiHK Ha OHe Koje HeBHAOBna CHara odpHe
oAJeAHOM Bepn.
Boram MJiaAHtiH peTKO KaA Aa AO>KHBe to otkpo-
BELUTi'HA Bilill HUBEK 9i

Bthbe CKpHBeHHX moKh, oe3 KOJM.x ce ocraje o6mh3h


40BeK.
KaA cy jeAHOM 3annTa.11 To;iCTOja urra 6h >Ke;ieo-
MOBeKy Kojera Aoopo .wp3n, oh je OAroBopno nocne
pa3MHiHJbatt>a: >Ke.ieo o"nx jxa. My ce Aeua poAe 00-
raTauiH.'' Tojictoj HerAe to upwna: Je^Ha >KeHa, Koja
je 6e3pa3^o>KHO Mp3e/ia Apyry weHy yKpaAe joj AeTe
11 noAMeTHe ra HeKOMe 6oraTamy, Mnje AeTe yKpaAy,
h Ha Taj ce HannH ocBeTH. Tocnotja MoHTecopn, Koja
je ocHOBa.ia ujKo;iy 3a Aeuy y kojoj fee ce BacnHTa
BaTH Ae iija Bo.ta, HHje paAO npHMa/ia Aeuy doraTnx
poAHTCba to.thko je Ta tjeHnjajiHa >KeHa cTpaxo-
Bajia oa Aeue, BacDHTaHe Ha npH.'iy AaAHJba h Bacnu-
TaMima. Beh y Tpefcoj toakhh noHHH>eHe rpeiuKe no-
CTajy HenonpaBjbHBe; Aeua cy M3ry6H.ia cBany hhh-
UHJaTHBy h -Moh npncetiaH,a; OHa cy Beh y to AoCa.
pacejaHa, ca,uo>KHBa, paBHOAyuma, HenoKpeTjbHBa. Yry-
meH je y H>HMa Ayx HHHunaTHB'e.
Taj yTHuaj us AeTHH>crBa AejcTByje h noc/ie KaA
oa Aeue nocTaHy MJiaAHfcu. ToBap ca THTy.iaMa je
naJBehH TepeT kojh jeAaH M.iaAHfi HMa Aa hoch. Oh
o6hhho nocptie noA TepeTOM [KapHerH, UapcTBO rio-
c.noBa]. Oho iuto je npeAceAHHK yjeAMH>eHHx /tpnoBa
AjwepHMKHX repcJ)H;iA penao, Tanno je: Haj*Behe 60-
racTBO Koje hobck Ha pollen, y MO>ne aoohth jecTe:
Aa ce poah '"Hpo.Max." Tano 3a mj aAe ,i>yAe, a 3a
ooraTe AeBojk'e? OHe nocTajy njieH .-laKrauia h oohh-
hhx JbyAH.
Hwa jeAHa Ka3Ha, bc-ih Kap;iaj:i [Kap/iaj.i: IlaM-
fyjieTH,BecedmuumBo], Kojy npnpoAa y japocTH cbojoj
H3pHMe noHeKaA: KasHa Aa mobck HMa MHoro HOBaua.
.,l\a HMaTe HOBaua, Aa MOweTe hobucm pamnpHTii
npeA CBeTOM cBojy nycTy TaiHTHHy, bh ce nyfcHTe Aa
nyKHeTe, Baiue cpue h Bain Tpoyx CTe MO>KAa oTpo-
BaJlH HOBUCM..."
y KpaTKO peneno, HOBau y6nja y AyuiH M^aAHx h
Ao6pHX .THua eHeprnjy ca kojom 6\\ oa h>wx nocTa;m
Betiw Hero o(5hhhh JbyAH; koa ocpeAH>ifx HOBau y6nja
cBaKH Hanop. HoBau je npaBM pa3opa<? Bo.te .i.yACKe.
92 >kh:i riAjo

HoBau, niiuu a dpyra sjia.

HoBau pyoiH jbyACKo AOdojaHCTBo h noiuTetbe.


JyAa McKapwoTCKH Hnje oho HMuua ropn oa Apynix
cpe6"po;by6aua; oHora AaHa naaa je BHAeo una je
ypaaHO oh ce o6ecno. Kojihko 6oraTHX JbyAH npe^ajy,
He TpenHyBuiH okoai? hjih cmpth h/ih y6ouiTBy CBOje
>KpTBe. CaMO, th ce He Bemajy. JyAa je Bpe^eo BHiue
Hero ohh.
HoBau Hac .iniuaBa ApynirBa ohhx kojh pa^e, a
yBOAM Hac y jeAaH H3BeujTaMeHH vkhbot, ohh 6pKajy
pa3yM ca AyxoBHiomhy, ca tchhhm roBopett>eM; a obo
ABOje cy (}}ajiCH^)HKaTH naMeTM. Ycnex TaKBHx JiawHux
yMOBa, to je ycnex OHora yMHora 0ocp;ia" y poMaHHMa
oa nHcaua y moah, kojh nwuiy 3a yo6pa>KeHe 3BeKaHe.
hbHxoBe jyHaKiihbe iWHCJie cajwo Ha CBOje OAeJio h /by-
oaBHe AO>KHB^>aje. HbwxoBe /ihhhocth >KHBe ca.wo no
ApyuiTBeHHM npaBHjTHMa; OHe h He caH^ajy Aa hoibot
Hiuia jeAaH Ay6oKH, necTO TparniHH CMHcao. flpaBo
yMeTHHHKO Ae-io HMa BawHocTH cajwo oHAa nana y
HOBenJH >khbot yHocH HeKO hobo ocefcahbe" [Tojictoj:
Ulma je yMemnocm?]; BpeAHOCT je tt>eroBa y Towe iuto
oTKpHBa HOBe Be3e MOBeKa ca ohhm niro ra onpywyje.
CBeTCKa" yMeTHOd Tpa>KH caisvo TawTHHy n aiiJH-
KOBaHae; H>oj Tpe6ajy ecJ)eKrn. 0Ha onHj'a MOBenja nyjia
aeKopauHjaMa, OAeJioM, jienHM r/iyMHuaMa, h HenyBemiM
npw3opHMa. CeTHTe ce cueHe KaA MJiaaemui npn/ia3e
yMHpyhoj rocnoijH ca KaMe/iHjaMa; hjih npHKa3HBaH>e
OHora npH3opa koa KaKBora jyHaKa Ha ry6HJiHUiTy.
M 3aTO cy <t>paHu,yck*y non/iaBH/w H.naHU.H h KH>Hre
nony-yMHHX JbyAH, roBopunja", 3a Bpeivie oBora CBeT-
cKOra paia HnjeAaH homoahh nncau HHJe 3ahyTao h
Aao ce Ha pa3MHuubatt>e o npeype^efty 3eMJbe. Hhko
e HanHca KaKBy Ao6py crBap Koja 6h BpeAe/ia rie-
rHjeBe KH>Hre o HoBU,y\ flerH, bc^hkh h Ay6oKOMHC/ieHH
BeniTaK, y dpaxy oa nponacm, jcahhh y^e ABanyT
lyo/be y rpy6y CTBapHOd naiBOTa. yocTa/ioM, ohh
kojh 3Hajy ca ko.ihko ce TeuiKohe npoHa:ia3H HCTHHa
inajy KOJiHKy xpny HHtt>eHHua. chthhx Kao necaK, Tpe6a
HcnpeTypam AOKjie ce Ha^e Koja .-bycKnua 3/iaTa; h
SEIHTHHA BliTH 40BEK 93

}hh He Tpa>Ke HaAaxHyfca koj nucaua nnje cy enep-


rnja m yBH^aBHOcTnonycTH/iH, ohm He Tpa>Ke to oh
ohhx koj'h 3apaijyjy .naKO, kojh cy oniHKOBami h
Harpa^eHH, kojh paje 6p3o h >KHBe cacBM.w ;ia/ieKo
oa ohhx lhto y npaBOMe 3H0jy CBora jinua 3apa-
^y]y xjie(5".
BoracTBo c H3BemTaMeHn.\i >kmbotom kojh ys 60-
racTBO HAe, o6e3r.iaB;byje oho iuto je CTBapHO Hajoo;i>e
y ApymTBy; oho pyaiH crpn./hHBy eneprnjy, h 3aMehbyje
npaBy naieT roBop.i>HBOLiihy Koja je cj)a;iCHc|)HKOBaHa
naweT.
HoBau, nopeA Tora, pa3opaBa 11 nopoAHMHa ocehaH.a.
Borani, Aa-i^KO oa ohhx kojh paAe, ry6e csaKH nojaM
ysajaMHocTH h Metjyco6HOM no.\\araH>y. Ohh He 3Hajy
una 3HanH h oho HaJMaH>e xpaHe h HOBua oa nera
saBHCH necTO >khbot ydornx. OHa cn;iHa ocehaFta, Koja
ce pa36HJajy y dopdn y KOLUTauy c yooiuTBOM h npn-
thckom, HecTajy KaA ce He BOKdajy.
CTpauiHa HeoAroBopHa B/iacr HOBua npow3BOAH hcto
AejdBo Kao h npana Bnad: doraTH ce o^BHKHe Hajnpe,
na OHAa H3ry6n moh ,ia cede saMHc;iH y no/io>Kajy
oHora Kora AaBH. y doraior nocieneHo TpHy MyBCTBa,
oh npBo He pa3yMe, na je OHAa rpy6, aooe ne no-
daHe HenpaneAaH. HeiwaMKa, ue/ia HeMawKa, Mowe He
ocBpiaTH r^aBe Ha naTH>e Mo/baKa, AaHaua, Aji3amaHa
h JIopeHau,a, a;in tie nociajaTH Hajnpe da/mo Henpa-
BeAHa, na OHAa 6pyia:iHa h Haj3aA BapaapcKa; cBaKO
aeie noHHe njiafcaTH y naTH>aMa, y Hacn^>y, oa ocHOBHe
LUKOJie na ao y bojcuh h y jaBHOiwe >KHBOTy rpatjaHHHa,
to 3ajeAHHHK0 AymeBHO yHHwaBaH^e. Oihhho dHBa h
ca raBaHHMa; ohh He odpahajy na>Khby KaKBO AejcTBo
h>hxob HOBau HMa Ha CHpoTHFty, Ha HAeje, Ha ocehatte
^HCKpeTHe AodpoTe, Ha jeAHakocT, Te tojihko oTyne na
11 npoTHB CBOje BO-te cTBope >KHBOTy jeAno dpyTa;iHo
cxBaTafee, h npBH kojh oa Tora CTpaAajy jecy h>hxobo
nopoAHue h npujaTejbn OHe Be;iHKe H/ieje h ona
ocefcaft>a, paAH kojmx cy bcjihkm h H3aopaHH OBora
cBeTa CTpaAa.in h >KiiBOTe AaBa.w, Hiii4e3Hy y toeMy,
jep je h oh HecsecHO ymao y peA THpaHa.
94 >K11.T DAJO

}' oovacaiBy He.Mii ysBumena :ncuBoma.

3aK0H o yspoKy h AeJCTBy hcto je to.ihko Hey.MO-


."lmb yayiueBHOM Kao m y TejiecHOM CBdy. Mhm je
HOBau H3BpiiiHO cbo] pa3opHH 3aAaiaK Ha eHeprnjn.
Ha pa3yMy h Ha HaJTaHaHHJHM jbyACKHM ocesa^HMa
>khbot ry6H oa cBoje njieMeHHTocru h BeApHHe. Oh
ce KpyHii. 030HjLHa h cojiHAHa cpefta ohhx kojh wnbe
y APyujTBy HajSojbHX JbyAH CBwjy Bpe.weHa, HiuHH.ne.
a na H>eHo Mecro AOJiase y>KHBaH>a, aadaBe h xa^a-
6yna ca Tp>KHiiiTa TamTHHa. M, naA ime 6p30. Y6p
6oraTH Tpa>KH y>KHBaHsa cajwo y HaJH>KHM sa/ioBOJb-
CTBHMa, y floopoj KyJHH, y CTapoM h AO<5poM etiHy, >
.i.yTOJ npeneneHHUH, hta. H, Ta CBoja y>KHBaH?a ohm
njiafcajy CKyno, 6o:iecTHMa hjim ywatt-eHOM h rpo-
MHOMe >KHBOTy. fla oap Aa jeAy H3 HeKora (j)HHHJera
ocehaHsa, jep ennKypejcTBo He 3Ha4H Hajecm ce Kao
npace! He, ohh jeAy Aa 3aA0B0J*>e CBoje Henue, jejy
caMO paAH je.ia, nnjy paAH nnha. 3ap ce He yHHiwo
oa Ma.ieHa Aa je HajTe>Ka KasHa 3a HOBeKa KaA ra
ocyAe Ha cyxn x^e6 h BOAy! Kojihko AOMaftHua npo-
BeAe >khbot MecefcH KOJiane? KyBap ce y CBaKOj Kyfcn
Hajoojbe njiafca. CBana je npn.iHKa Aoopa Aa ce Ao6po
HajeAe h Harmje: KpuiTeH>e, CBaA6a, Aafta! JleoHapAo
Aa Bhhhh KpCTHo je TaKBe JbyAe uaKOBHMa y Koje
xpaHa yjia3ii h 113; a3H. Oh hx 30Be OHMA\a ihto ijydpe
hbHBe h nyHe HywHHKe". LJeo vkhbot y TOMe npoBo^e
/Joopa xpaHa H3a3HBa no>KyAy h c/iaAOCTpaiutie,
Koje AenaAeHCKM poMaHonncuii npeACTaBJbajy y /ia>KHoj
CBeT.lOCTH H 60JH
K8KO 6h HX HHQJTH AyxOM y3e.'II!
Kao npaBy JbyoaB h hokhoct. BetiH Aeo AaHaimtHx 11
MyuiKHx a HapoMHTO MxTHCkhx micaua, noKpHBa nacHHM
MMeHOM ^>y6aBH, no>KyAy, Koja ie jeAHo oa HajHHWHx
h npoTHByApyniTBeHHx HaroHa. .bytfaB 6Hhe wpTBa.
OMeBa ano je 3a MaJKy 6o.t KaA >KpTByje Aemi
CBoje cjiodoAHO BpeMe; jby<5aB 6n 6iuia >KpTBa Kan
HOBeK He 6h ocefcao 3ApaBo 3aAOBOJbCTBO Aa paAH Sa
CBojy M.riaAy >KeHy. 3a cawoKHBe JbyAe jby6aB je ca-
MOOApwuaHbe h MyneHHLUTBO, 3a 3ApaBe h eHeprHHHc
no/be to je 3aAOBo;bcrBo Hajy3BHiijeHMJe. Tparan>e 3a
BELUTIIHA E11TH HQBEK 95

HOBHJvi My.THw.M HaApa>KaJHMa je 3naK onaAatba; ohh kojh


to Tpawe H3ryon.TH cy >KiiBOTne cn/ie, OHe y3BHiiieHe
MohM cy nocTa:ie HeoceTJbiiBe. Hnje h>'ao Aa ce He
story pa3BHTH HAeje n ocefcahba AOCTojaHCTBa h o<5a-
3pHB0CTH.
Oiyia ce bhah KaKO jichdHBuh oprwjajy nonyT Ph.w-
.T?aHa H3 Ao6a onaaaHja PuMCKora UapcTBa; us Ao6a
Ka^a cy 6oraTH PuMjbaHH y3HMa;iH ;ieKOBe Ha o.^y-
eatt>e as 6h Mor:iH noHOBO jecTH.
Ohh kojh cy jaKn h Ao6pn, ocehajy Aa o6/ianopHocv
n c/iajocTpaiuhe HHcy CTBapHa 3aAOBOJbCTBa Befc npaee
MVKe h name npeoojeHe y 3aA08o;hCTBa.
Ako HOBau HMa HeKH yTHuaj Ha jbyACKy Bo^y, oh
n.wa 3ao yTHuaj Ha AOBpmeH>e KaKBora npaBora AeJia;
cBaKO 036hji>ho Ae/io Tpa>KH AyroroAHLUH>H HanopaH
pan. A Aa ce roAiiHaMa noApnoBa h npoAy>KaBa Taj
hcth nanop, Tpe6a, 6orMe, jaKHx h cTajiHHx ocenaH^a.
KaKO HOBau Harpnsa y3BHiueHa ocehan>a, BOJby 60-
raTora MO>Ke noAP>i<aBaTH ca.wo rpaM3JbHB0CT, 6o;iecHa
>Ke;ba Aa ce HMa ujto BHiue; Ta cTpacT je HCTpaJHa. Ja
HMca.M HHKaA BHAeo HHjeAHO jiHue, BeiiH JIopA CaJA-
v.ayc, KOMe He Tpe6a caMO jom Ata/io na Aa My 6y;ie
AOCTa". HHTepecoBaH>e noKpehe Teic OHAa, aKO ce oa
hbera oneKyjy crBapHH 11 6*jihckh pecy/iTaTu; yMeTHHHKO
\'.:va KhbH>KeBHo Ae/10 oa KaKBe Ba>KHOCTH He Aaje hh-
KaAa TaKBe ao6hth. IIpeMa TOMe 3a Ae/io Koje He Aaje
oAMax HeKy aoCht, h HHTepecoBatt>e je cna6o.
CyTpa A3H no cmptm raBaHOBOj 3,10 noHHH>e cbojc
HacjieACTBo jihhh Ha Eo.'ioBy MeiiJHHy, hhm ce otboph
noMHH>e 6ypa; rpaM>K^)HBM HacneAHHHH ce xBaTajy 3a
KiiKe, Ha onujTy paAocT aABonaTa.
/Ka.iocHH yTHuaj HaroMHJiaHora HOBua je orpoMaH.
Oh npuBJiann Kao MarHeT ;iaKTame 6e3 caBecni. 3a
M.ia.ie .-bVAe Tpe6a jeAHa jaKa AymeBHa CHara Aa He
-

naii^y Ha 3aMKe ohhx noKBape^aKa kojh hx n;ieT>


ftoratauiKHM ciiHOBii.wa. TpKa 3a6oracTBOM y6nja CBaKa
ae^HKaTHa ocehan>a. KaA hx H3ry6e, Hek'aAa eHeprnwuM
."byAH, OHH KOJH CV OCHHBa/lH BenHKe (j)HpMe, OAJeAHOM
ce cypBajy y pa3BpaT h noKBapeHOCT 11 to y roA<JHaMa
KaA cy MVApit y Hajfio.-boj vmhoj CHa3H H y jeiey Ay-
% KH.l I1AJ0

meBHora >KHBOTa. OipOManiTBO h 3anoH paAa nponn-


cyjy MOBeKy jeaaH nyr: KaA je mobck nociao 6oraT 3a
H^era He nodoje hii 6paHa hh h,hjb. npeKHHyBiuH ca
HaBHKa.Nia 3a paji mobck inryon KOMnac h cnoco(5aH
je 3a cBauiTa.
3a MHore Jby^e kojh HBiyieaajy Aa CTOJe join bhcoko.
3aKOHM >KHBOTa AOHefce Hen36e>KHO TeujKe nec/ieAHne
H3 OHora luto cy pamije 3:10 paAH.nn. BoraiauiH koui
I'crapJLajy unu 3a >khbot CTBapajy nnejvieHHTe 3aAy>K-
6nHe peTKM cy, HapoHHTO .weijy bciiikhm TproBiijiMa.
TproBHHa je necTO jeAHO .wopa^Ho He3ApaB0 3aHHMaH>e.
Ohh >KHBe CTa;iHo y npeTBapaFby; rproBHHa He CTBapa
HHiiiTa. Ako HOBeK noc.MaTpa caMO oho ijito ce oahoch
Ha jiyKcy3, OHjia OHa noMa>Ke Aa ce Be3e Aieljy JbyAHM;:
.ia6aBe w KHAajy. .,BpaTCTBo 3a dpaTCTBo, ajiH cwpeH>e
3a napHH>e". [Bergerat: Les Affaires sont les Affaires].
TeK Kajv KanaB rpatJnnapa CKJiomi ohh, OHjia ce TeK
bmah ko.thko je H>eroB hchbot 6ho c.Meiuan; H KOJIHKO
je .iyAO wpTBOBaTH jeAaH ::ApaB h .Ten vkhbot jcaho;:
cMeiHHOJ npeApacyAH. A Aa -in HMa vera cMeniHHJera
h fjojiHHJera oa jeAnor nponymTena >KHBOTa kojh cnojba
H3r;ieAa cjajaH; to je Jien ca AyniHHM oojaMa Mexyp
oa canyHa kojh ce pacnpcHe y Kan npjbaBe boac
ria una oHAa?
/Ja mi Kao ffjs\onn y cT-apo 6ype?
Bw de
HapoA peHTiijepa. Bam caH je Aa HMaTe Jieny
Kyhy ca 3e;ieHHM nposopHMa, roBopwo je jeAaH HeMau
<J>panuy3HMa. Mm, He.wnw, aih paAHMO ao Kpaja Ha-
luera >KHBOTa Mh >khbhmo nyHHM >khbotom". /Jo6po,
. . .

a Hua 3HaMH to >khbcth nyHHM >khbotom? Y CBojoi


kh^hsh jeAaH nucau [Ford Madoh Hueffer: Entre Sain?
Denis et Saint Georges, Esquisse de trois civilisations,
19 6, Payot], kojh je WHBeo y He.ManKoj, Kawe Aa je
1

iaBHH >khbot npaBo Mope oa CKaHAaJia, Kopynmije h


CTpaiHHo np/baBHx cTBapn. ripycH cy hiiijih 3a thm
Aa yBepe CBaKora HeMiia Aa Tpefia Aa 6yAe mhjihjo-
Hao, h A.a Kao npacau vkhbh y bcthkoj no3;iafieHoi
KyhH ". Ja caM r.ieAao HeMiie y MoHTe-Kap.ny, y LLIa-
MOHnjy, h mhc.ihm Aa je Xjyrjbep HMao npaBo. ,.Bhc-
MapK je npe csera, bcth MrH>aTHJeB, BepoBao y CHar>
HObua". Ja .ihmho BHine bo.ihm nyHH -*hbot KopHe/ba.
BKLUTIIHA EtiTH '-iOBEK 97

IlacTepa, Kopoa, na <t>pan>e oa Acusa. ko]h hhcv


HMa.iH hh npe6njaHe nape. Myaph 3Hajy Aa HOBau uaia
BpeAHOcm, caMO je ohh He npeyBe.iHHaBajy
omt
3Hajy Aa ce cBaKO xsaia Ha .ienaK cno:bH>era cjaja.
Myflpau, OTKpHBa (5p30 Aa Tpn neTBpTHHe oa OHora
I1JTO MH WeJIHMO Aa MMaMO jeCTO IUK03."bHBO, a Aa 6u
ce Monio npoHH h de3 OHe noc.ieAH>e hctbpth luto
odaje. HoBau HHje yBeK CBa cpefca.

Heoi^ewusa Bpednocm Hom\a.


HcBau jeHeouen>HB KaA aohoch 6e3oeAH0CT nopo-
Ahiih, K3A o6e3oe^yje cyTpawH-Huy, KaA o6e3de^yje oa
<5o/iecTH, oa cmpth, oa chjihhx OBora CBeTa. HoBau je
ocHrypatt>e jeAHora cnpoMHor, oonHHora >KHBOTa, 6es
ohkx MHornx oecnocjinua. BpeAHOCT HOBuy ce nosHaje
y Ao6a KaAa hobck He MO>Ke H3HOBa Aa noMHH>e >khbot,
Aodpo je luto TaKO fiHBa Te ce noTCTHiiaj 3a paA He
H3rym npe BpeMeHa, y AO(5a KaA je hobck CHa>KaH.
MyAap HOBeK Tpa>KH oa hoblu ca.MO to; jep ap>-
wefcu ce ca ooraTauiHMa H>eAiy Hiije TemKO bhacth Aa
6oracrBo KoiHTa MHoro, cyBnuie cnyno, a He aohoch
HHKaKBy npaBy paAOCT. BoraCTBO He *ipy>Ka hh 3ApaB-
jba, hh paAOCTH TBapa^asKora paAa, hh 3acny>KeHi!
oamop. BoracTBo He CTBapa hh B.iaAy HaA co6om, hh
poAHTejbCKe paAOCTH, hh npnjaTe;bCTBo, hh CHMnaTHJe,
hh Be3e na paBHoj H03H ca jbyAHiwa. BoracTBo He ao-
hoch ocehaH>e 3a JienoTy npHpoAe, hh pa3yMeBaH>e
peMeK A^Jia My3HKe, c.iHKapcTBa, BajapcTBa, BejiiiKii.x
4>HJi030(j3a h nucaua.
HanpoTHB, HOBau, dam 3aT0 luto je Kiice.iiiHa Koja
pacTBapa jtyACKy BOJby, ynponaiuhyje 3ApaB/be h na-
/vier i5oraTora. HoBau npecyiuyje npaBH h 3ajeAHHHKit
H3Bop cpefce: CHary y3BHUieHnx oceBaH>a.
CBaKH najsieTaH hobck, Aaoe, He Tpeoa Aa npe-
yBe^HHaBa BpeAHOCT HOBiia. Ako no hckh doraTH HOBeic
H30erHe oa Aocaae, Koja je HeH3oe>KHa nocjieAHiia ohhx
36pKaHHx h 6e36oJHHx 3aAOBo^>CTBa, oh H36erHe to
3aTO luto je yjwepeH y cbojhm H^e.^aMa, luto bpluh
cBojy Ay>KHocr, ujto je HSodpaweH ioBeK, luto y H>eMy
i

MMa n-iejeHHTHx ocefcaH>a.


7
98 >kh;i ii a;.:-

riaMeTan he yMeTH ia ce ojjpeMe HOBua noiiiTeKo


sapa^eHora ano je Taj HOBau CBojiiHa KaKBor TBpAHue,
kojh ce jiniuaBao CBera cajvvo Aa Mowe -/KiiBeTH . .

nocjie cMpni. TeniKO cBaKO.Me uhuhj'h! HoBau Bpe^K


npeMa ohomf Ha wto ce Tpown; ocTaBHTii ra nac/ieA-
HHUHMa je h rviyno h ptjaBO. Hnje mhoto naMPTHnJH
hb onaj kojh odaB^a HOBau Kao 3aAy>K(5niiy noc/ie
cede, jep o6hhho HHKaA ce Taj HOBau He ynoTpedn
oHaKO Kaico je 3aBeujTa i
xtco, jep y r/iaBHOMe cbh
i

jieraTii HAy Ha AodponuHe CBpxe. A ao(5pohhhctbo necTO


KBapw, ii oxpadpyje npocjaniTBO h jiehhocT; MH/iocptje
MecTO ap>kh ycnpaBHe npa3He uaKOBe. Bo/be je no-
.mohh MJiaAe H>yAe kojh ce jyHaMKH caiun noMawy.
Ann, HOBau doraTora MO>Ke ohth CTBapHO caMO OHAa
jiodpo ynoTpeojbeH, ai<o ra caw doraTH Tpoum, caw
Tpomerbeivi ynpaBjba, Te 6yp,e, yjviecTO jeAHora H3Jia-
nejiora CTapora 6oraTania, aKTHBHH noKpeTan h ynpan-
jtan jeAHe >KHBe ycTaHOBe.

ModepHU naicao.

Mnorn EBponjbaHH h AMepHKaHUM kojh Ha noniTeH


naMMH 3apa^yjy HOBau >KHBe Kao y naK.iy. Kojihko
h,hx paAH h rviyne h HenncTe nocrcoBe. Mhahjckh k
janaHCKH MyApaun Ka>Ky Aa mh >KpTByjeMO h paAOCT
h cpetiy 3a HOBau; ohh npeaupy Haine odowaBaHie
HOBua; ohh npeTnocTaBjbajy cBaKOMe 6oracTBy mhct m
MHpati >khbot. Apann naM Ka>Ky Aa He yMeivio Aa oee-
thmo oBe jienoTe y KOJHMa hchbhmo. Mh Apann, Kawe
jeAaH h>hxob HayHeH>aK, y>KHBaMo oamop AaJieKO oa
cbaKora TejiecHora 6ona, h nam paayiw ce Hefce HHKaA
pasBHJaTH ApyKHe Hero c;io6oaho oa CBaKe 6pnre 3a
HOBueM, HHKaA paAHTH npjbaBe noc/ioBc Koje >KHBO.Tir,se
h MaujHHe paAe. EBponjbaHH CBe Biiiiie h BHiue 6ewe ca
cseTJiocTH AaHa h HHCTOTe HeSecHe, yK/iaH>ajy ce hc-
npeA thx cwrypHHX HCTiiHa Aa 6h hchbcnh y oHOMe
CTpaiHHo HaBeuiTaneHOMe h y jiawHoj yroAHOCTH*
(Geniaux: L' Ame musulmane).
MyApaun oa HcTOKa He 3Hajy Haiue jaAe, Hauiy
rpo3HHuy, Hauiy etj 3a doracTBOM. Ohh yivieiy oce-
THTH nOpOAHHHy pajCCT, 3HajV CaBeCHO H CTpn/bHBO
BElilTHHA RUTH HGht.- 99

paAMTii, CBaKH Tpenyr je 3a h>hx cpefcaH. Hmixob }e


>kheot jeaHOdaBaH, npocT; Hmuia cysumHora y FbeMv.
BenHTO BeAap ocMex h npiijaTHa .ipy>K'6a ca H>iiMa.
Oa HdHx oh ce Monni MHoroM 4eMy HayniiTH. Oa
h>mx oh MorjiH HayHMTii aa pacnpe.MHMO Ham ueo >kh-
bot, Aa ce OApeneMO OBora 3oytt>eHora, rposHiinaBora
paAa, Aa neoKpeHeMO rjiaBy oa thxhx h AyooKHx paAOCTH,
Koje h AaH h Hofc doje Ha HaujeM pacno. io>KeH>y.
!

LUECTA IMABA
Bmcai.

Hecpcha 3a Hauiy AeMOKpaTCKY ynpaBy ujto je


je
BacnHTafee ocHOBaHO Ha hh>kh.m ocefcaiBHMa; CBano
Ade 6h Tpeoajio Aa y caAioAie ce6w Hatje HajeHep-
rHHHujera nOTCTHiiaja, t. j. paAoer iuto je caB/iaAaHa
TeiuKofca. HaiHH BacnHTann, AveijyTHM, nao noTcnmaj
ynoTpeoVbaBajy cyjeTy h 3aBiicT: bhah KaKO Apyni
paAe". CBaKH ijaK KaA nociaHe hobck CAiaTpa cbct
Kao MerAaH Ha KOMe Tpe6a Aa vhhujth cBOje TaKMaue.
ripe ohth npBH ca p^aBHM 3aAaiK0M Hero mctbpth ca
AodpHM 3aAaTK0M. CBaKH >KyAH H3 .Ma.ieHa 6ap Aa.
oyAe MHHHdap: to/ihko ce ^>ya,H ncne.no Ha HaJBHiiie
nojio>Kaje He paAehn HHuna,
BjiacT, Koja saAOBO^aBa Hajrope HaroHe jtyACKe,
MajMyHCKy cyjeTy h wyAfoy sa rocnoAapcTBOM, owapaBa
M.iaAe JbyAe.
Ako HeKaKaB mobck 3Ha H3 Teivie.^a jeAHy rpaHy
AP>KaBHe ynpaBe; aKO HMa iacHy MHcao KaKO 6h ct
Ao6pe pe^opMe H.sBeJie, aKO 3f5or Tora y,na3H y CKyn-
uiTHHy, HHiiiTa HeMa npHpoAHniera oa Tora. 3a OHe
kojh y Towe rpawe npH;iHKy Aa CTBope h H3Bpuje
HeujTO, HeycnecH noTCTHHy. Heycnex He Mowe o6ophth
oHora kojh paAH Ha HapoAHOV.e noc.ny.
A^h, aKO ce yjia3H y CKynniTHHy npe Hero ihto
ce neTHaecT h ABaAeceT roAHHa CTprubHBO panH;io h
pa3MMiHJba.io, AaK.ne aKO ce yjiasn HeHaopy>KaH na-
Aiehy, OHAa 3HanH yfca He no3Hajyhn HHiUTa or >KHBe-
cioHteHe CTBapHOCTHt 3KaHH yhvi caMO saio Aa hobck
100 >KH.T flAjc

3aA0B0JbH cyjeiy h;ih Aa yTOJim ohv Hcelj, onaj cTpaniHw


HaroH 3a BJiacT HaA Apyni.Ma.
y neMy je B/iacT? Mh iiMa.uo npeA OHHAta Henpe-
khaho >Ka/iocHe npHMepe Hecnoco6HHX JbyAH, ohhx
kojh y3HMajy caMH npaso Aa >iipaB."bajy ApyrHAia. rijia-
toh je Ka3ao Aa cy noiiHTitHapn .-byA" Haj3aHHA\:bHBHJn;
ohh npoBOAe CBe CBoje BpeMe nHiuytiH 3aK0He KojiiMa
ce cnpe iaBajy 3.noynoTpe6e, orceuajyliH CBaKH nyT
i

jeAHy xnApHHy niaBy... Ha 4nje Mecro oA-uax Apyra


M3pacTa.
Kao luto ce Aeiia Hrpajy BojHHKa Tano ce HapoA
:nrpa no^HTHKe. Hckojihko xnjbaAa H3VMeBa i ia h Hayn-
HMKa h paA MHJinjyHa jbyAH KOJHMa ynpaB,T>ajy CTpy4HM
jbyAH, Bpuie ueo HapoAHH nocao. Ohm ihto B/iaAajy
Tpe6a^M 6h caMO Aa ocnrypajy peA, t. j. Aa cnpene
weMnpHe, HecTa/iHe h 6yjia:ie, Aa He CMdajy oHHMa,
kojh paAe. FIojiHUHJa h AOOpH, 6p3H n HenpucTpacHH
cvaobh, Kao h Ao6pa HapoAHa OAopaHa
eio h>hxo-
Bora nocjra.
J\a Taj nocao Mory bpluhth, ohh Tpe6a Aa H.uajy
sa cBaKO nHTafbe CTpynHora MOBena. FbuxoB paA Tpeoa
jia ce oc/iatt>a Ha H3a6paHe h AapoBHTe CTpynhbaKe.

y OpaHuycKoj HHje Tano. Flap^aMeHaT y Mecro Aa


piHM caMO KOHTpo/iy, oh y CTBapn ynpaBJba. riap.ia-
MeHaT je y pyKaiwa aABOKaia. BefcHHa aABOKaia cy
7KpTBe p^aBora 3aKOHCKora nodyriKa kojh hx aoboam
Aa He npoynaBajy Ay^Jbe CTBapH Koje 3acTynajy npeA
cyAOM; ohh o6hhho HAy 3a thm Aa 3aBapajy h onceHe
cyAHJe, h nocTHrHy HeKH jm4hh ycnex. KaA Aotjy Ha
BJiacT ohh to corjoM AOHOce, ohh He no3Hajy HaynHe
MeTOAe noMohy kojhx ce Mory pacBeT.iHTH h peiuHTH
niiTahba ApwaBHa, HMajyfcH npeA OHHMa CBe noTpe6He
cneMeHTe. I"Io/iHTH4apH ce y^aryjy BJiaAapy: tomh/ih,
a KaA Mory npnoeraBajy jiyKaBCTBy h chjih Aa ao
BJiacTH Aotjy. B^acT je H>nxoBa jcahho y TOMe luto
Mory Aa AeJie MecTa, Ao6pa iwecTa, cbojhm dnpanHMa.
Ohh ce cnywe B;iaujfcy CBHjy Aa 6n moivih c|>aBopn-
3HpaTH HajMaHH Hanop hckojihko :byAH" [K/ieMaHCo:
L'homne enchaine. 19. jaHyap 1915].
BELUT-HHA B1ITI1 HOBLi-'

OHora fljaa, Taj HHje o/insy,


Kaj HeciaHe
6e36pomHX ;rp>KaBHHx CHHeK>pa. Kaja ce HenpaBeAHa
ii

,iueKOBahba Mory npeAaTH jeAHo.w Bpxobhom Cvav Ha


oueHy h npecytjehbe ja .111 Taj h Taj siowe 11 Tpe6a
Aa ylje y KapHJepy, OBAa tie no.iHTii iapii TeK ocTaBimt
x

no.iHTHKy npaBiiM AP>KaBHHU.HMa, jep he no/mTHHapn


Tana nsryoHTH orpoMHy KJinjenTe/iy npocjaKa h toto-
saHa, KOJH \ix npare afl cy Ha BJiacTH ja on hx hc-
-KopHUJTiaaajiH.

sKiiBom jedHora Mumicrnpa.


BTIAKMO >KHBOT jeA-HOra MHHHCTpa.
,4*a

KaKG Mory Aa paAe mhhhctph, 6am h ohh bcjimkh,


eHeprHHHH MCTpaJHH mhhhctph kojh y/ia>Ky cse CBOje
CHare y jeAHy .npaBeAHy MHcao h jeAHy B.iaAy mm He
Be^HKOM?
Haiua EOjT>a ce :ncaca3yje paAOM MHiuiiha kojh
KaA AO(?po KaA c/iaoo c/iyiiiajy. M jeAaH MHHHCTap He
Mowe as P^AH Hero npeKO HHHOBHHKa h ca h>hm;i,
ohh cy HeroH opraHH. PberoBa BOJba aa npe^e y
paA Mopa ce yTorwTH y se^HKo Te/io, Koje npeACTaB.-ba
-aAMHHHCTpauHJy.
CeaKa ynpaBa cacTGJH ce H3 jeAHora Be.iHKora
6poja iiHua Koja Bpme KaKO Haj6o;be 3Hajy CBojy
Ay>KHGCT, h KOJHMa CTapeujHHa He nyje HHUJTa. To
je OHaKG i:ao h y HauieM Tejiy, AORvie toa cbh opraHH
paAe AG6po h ypeAHO mh hx He ocehaMO, a;iH hhm hckh
opraH o6ojih, 60/1 Hac odaBecTH Aa je peA noKBapeH;
CTapeniHHa je odaBeuiTeH KaA hcujto He HAe KaKO
-Tpe<5a.
CTapemnna ynoTpeGn Ao6ap Aeo CBora BpeMeHa
npoTHBy F.eypaBHOTe>K*eHiix, npoTHBy oropneHHx caivto-
/KHBai^a, npoTHBy yBpeljeHnx h 3anocTaBJbeHHx, npo-
THBy HpOTOH>eHHX KOJH CV IIOCTa.'IH TOHHOUH, npOTHBV
nojiyJiyAaKa kojh HHcy ciiocoShh Aa cxBaie HCTHHy,
npoTHBy GesBOJbHHKa KOJHMa je >khbot HenpecTaHO
Tencaic
Ta MaH.HHa c.weTa mhoto CTapeuniHH; tu HeypaB-
HOTOKeHK JbyAH, TH BeMHTH HeaaaOBChHIIUM HMajy
;yTHuaja Ha oko.ihhv, jep y CBOje ryxtfie h jaAaHra
102 -Kin iiA.'O

yHoce jaKy CTpacHocx. Ohh cy Kao m AiaHHJauii, CBe


cHJie ycpe^yjy Ha jeAHy CTBap.
M TaKO ce je^aH Aeo CHare je^Hora crapeuiHHe
TpouiH Ha oopdy npoTHB s;ie BOJbe h HepasyM^a:
He3aA0Bo:bHH c^y>K6tHHUH Ha^a3e yBeK y cbojhm yApy-
H<eH>HMa hjih koa HapoAHHx nocjiaHHKa, ohhx kojm ce
ooje 3a cboj AtaH/iaT, noinope, Koja ce Medo npe-
odpafca y ncipa>KHe KOMHCMJe. Ha tomc ce ry6n Bpjio
MHoro BpeAieHa, a cTBapa ce p^aBo pacnoiiowefbe.
KaA MHHHCTap npsw- nyx ytje y AiHHHCiapcTBo
KaKBO, oh nocne HeKo.'WKO neAeJba ca3Haje Aa tie
cboj paA, Behu Aeo csora pa^a, MopaTH ynoTpe6iiTK
Ha TaKBe r:iynocTH. H, HHje My JiaKo.
Me^y cbojhm ociajiHM capaAHHUiiMa Aiano je oneT
naMeTHHx, a ciapn h naiweTHH hhhobhhuw HLicy yBeK
noKopHH.
Ty Tpe6a, ASK-ie, Aoopo 3aneni.
Mhhhctpobo BpeMe je npeKHAano Ha to.ihko AiHoro
pa3HHx cHTHnua, Aa oh y CTBapn HeMa BpeAieHa Aa
pa3AiHUJ^>a, Aa paAM ano xofce mToroA Aa npHHOBH.
Cmjihh oBora CBeTa, Ka>Ke RnaioH, 3Hajy tojihko ko-
jiiiko h po6oBH. jep HeAiajy BpeAieHa A3 ce noyne h
Haywe.
Cbh dorocjioBii ce cjiawy a^ nane Hucy HenorpeniHe,
h Aa He 3Hajy CBe.hbux Aiowe mob?k JiaKo Aa yxsaTK
y norpeujHH, jep HAiaiy tojihko pa3HHx nocjioBa. Cbcti:
TpuropHJe, nurne riacKa.i [18 e Provinciale] ce Ty>KH
mh HAiaAio tojihko nocnoBa, Haiua nnaBa je nyHa-
tojihko CTBapn, Aa ce He mokcmo nocBeTHTM JbyACKi
hh jcAHOj, h OHAa ce JiaKo npeBapHMo".
HcTHHa je yBeK ciowena m TeiuKO je OAMaxyxBa-
thth. PadypeH Ha MHoro xhthhx nocjioBa, jbyACKK
yM 6p3o ce OHecnocoow sa Ayry HanopHy na>Ktt>y.
TaKO je c mhhhctpom, kojh je OKpy>KeH jiacicaBUHMa
h cn^eTKauiHAia, ujto TBpAe Aa MHHHCTap 3Ha CBe.
KberoBa oKOJiHHa ra yBepaBa Aa 6p30 yjia3H* y no-
cjioBe", Te yop3o oh noBepyje Aa AOHda pa3y>ie hh-
TaH>a 3a wnje peweH>e Tpeoa hckojihko Meceun 03()Hjb-
Hora paAa. M TaKO oh nocieneHO H3ry6n CMHcao h
AOAHp ca cTBapHOLuky. florjieAaJTe na 6uBuier neMan-
L-'.KurniHA r.ii'ni mubek 103

Kora uapa, BiuteAia J. Oh je y


I jyjiy .weceuy 1914.
roflHHe 6ho y EBpomt hobck koj'h je oho Hajrope 06a-
BeiuTH o <t>paHuyck'oj. o EmviecKOJ h o Be;irnjit.
UIto je MOBeK Ha BHiueM MecTy H>eroBa CTbapHa
.Moh 6m Ba CBe AiaH>a. lUecJ) MO>Ke AaBaTH caMO pyKo-
Bo^Hy HAejy. hberoBa anuHJa, npejia3ehn c jeAHora
MHHOBHHKa na Apyrora y xHJepapxnjcKOAte pa^y, ryou
Be/iHKM Aeo oa CBojera CTBapHora AeidBa h KopucTii.
KaA cn\) Ha naJHii>KH cieneH OHa necTO He Mowe Aa
noAiaKHe c MecTa npeApacyAe h HaBHKy KaHue.'iapnje.
FIopeA OBo-ra, y A^AiOKpaTHJaMa mhhhctph Ayro He
odajy Ha MHHHcrapCKOMe Oh Ao;ia3H ao
iio.io>Kajy.
ca3HaH.a ochobhc HCTHHe: B^aAani ce Aiowe caMO ca
.byAHAia oa KapaKTepa. /Jodap je onaj MHHHCTap koj'h
VAie Aa M3a6epe h nociaBW noAtohHUKe, niecjjoBe, kojh
ocTajy Ha ne/iy pa3HHx AeJioBa ApwaBHe ynpaBe; mii-
hiictph npo^a3e, ohh ociajy.
LLIecjiOBH 3aTO ujto ociajy Ayr hh3 roAHHa Ha
iictom Medy Mory Aa ocTBape pyKOBOAHe HAeje. Ohh
Mory Aa Bpiue HaA3op naA H3BpiuaBaH>eAt tfaeniiM
HeyMopenoAi CHaroM, h Ha Taj Ha i iHH >\ory c/iomhth
nan h one kojh 3Jie BOJbe Bpiue cjiywdy noA H>eroBOM
ynpaeoM.
BemiKe pecpopme ay opraHCKe*
Be;iMK<e n;ioAOHocHe pecfropAie He H3.na3e OAMax na
TJiac, Kao ujto to 6hb3 c odapan>eAi h pyLuett.eAi. Be/inKe
pe^opMe cy y mwe Aa ce opraHH3yjy nocTojehe ycTa-
HOBe, Aa ce ycpeAe cbh Hanopn 3a yHanpetjeH>e c/iy>K(>e
ApM<aBH. To npaTH Ayro npHnpeMatt>e yMOBa, h cejatt>e
ce.xieHa Koje He mine OAMax Hajnpe Ao6pe capaAHHKe,
CTpyMH^aKe, 3a thai h>hx yno3HaTH h yBecTH y HAeje,
na hx oHAa pac/iopeAHTH, CBanora na H>eroBo AiecTO
KaKo on Mor.io Bpewe 3a tt>Hx paAHTii. hbuMa Tpe6a
BeposaTH, a;iH h HaA H.HMa 6acth, jep eHeprHMHH JbyAH,
6q3 HaA3opa, xofce Aa y3My cne y CBOje pyKe". Tn
3a6paHHUH Tpe6a Aa dyA.v y npboai peAV Aodpit
BacniiTa iH, ohh tie o6pa30BaTH noTHHH>eHe cTapeuiHHe
(

kojh tie y CTBapn HenocpeAHO h h3boahth pec|)0pMy :

.BajeAHHMKo Ae/io. To o6pa30BaH>e Ka^pa y c/iyHC<5it,


104 >::.'> r.jJ'O

TajKenpeKiUHH naA3op h pyKOBOACTBO, CnBajy He^iyJHC.


3a to TpeOa AoCpora cTpnjben>a; ano ce Hjwa BpeMeHa.
h pynoBOAHe cHare, OHe Tuxe, CTpnjbiiBe, HespoMeH-
.-bHBe eHeprnje ohas CBe y3ajiyfl.
no ii36opy cbojmx no.MoriHHKa no3HatieTe ce.iHKa-
MOBena; H3(5op je HaJTe>Ka CTBap. /JoKJie JbyAH npaBe
BpeAHOCTH pa^e, AOT.ie ce ocpeAftn Myiajy oko n>era.
npaBetnH noceTe, yABapajyfcn ce hheMy h n>eroBHM Haj-
<5jim>khm. kojh H.wajy yTimaja Ha K>era. .'By aw oa BpeA-
hocth Kehe npwSeraBaTH thm cpeACTBHMa, own ccraB-
jbajy cn^eTKape Aa yBepe HOBora ine^a Aa je oh najna
MeTHHjii, Aa 3Ha CBe, Aa Hwa cawo Aa HapeAii.
.lacKaBUH cy jiyxaBH h Beurrn, n BajGojMi h Haj-
oipe3Hnjii JbyAH TeujKo ce Mory OAfipaHimi oa Be-
uiTora h noAMVK^ora JiacKaH>a. IoBeK Ha bhcokom
lc

h Ha BaHvHOM nojiowajy BHAehe oko ceoe mhotc


jiHua, Koja HyAe cjiywoy HberoBoj ceoViHOcTii ii Koja
jiacKajy h xBajie iberoBy oxojioct... TauiTHna je jeAHO
cpeACTBO Koje c/iaBOJbyo'HBH n cemiwHH JbyAH ynoTpe(5-
jbaBaiy Aa 6\\ oa Bac HaHHHHJiir opyije Koje tie CJiy-
>KHTH H>MXOBHM UHJbeBHMa, MeCTO CaCBHM npOTHBHKM
Raiuoj cpehH". (H3 nucMa Kpajta
7
Ieono-/iAa 6ejirnj-
.

CKora, eHrjiecKoj KpajbHini Bhktophjh).


M36op JbyAH oa BpeAHOCTH je, Aan.ie, TetiiKa CTBap..
a to 6h Tpe6a.no Aa <5yae HaJBa/KHiija opura jeaHorcr
uiecjja.
HeMaHk-a HaM je AaJia 3a obo npuMepe. KpynoBS
(|)a6pHKa je npodpajia y iiHAycTpiijn h y bojcuh oho
niTo je <5h.io na\6ojbnx JbyAH.
A BujbeM II., cyjeTaH, Hecnocoo'aH Aa Tpnw nopeA-
ceoe JbyAe oa HesaBiicHora KapaKTepa, 6Hpao je 3a
mec[)OBe ca.wo OHe kojh cy ii3rvieAajiH npasw me^oBK;
caMO 3aT0 ihto cy uhhhmkh it npe3pireo >KpTBOBajiii*
WHBOTe HeMaHKHX BOJHHKa.
<t>paHuycKa y wajio Te Hiije nponajia 3aTO liito cy
HeMaMKe $a(5pHKe opy>Kj'a noKyniuie 3a CKyn-e nape
JbyAe HOBe h eHepni4He.
Pefcn Aa Be/iHKH mobck BpeAH ca.wo no jbyAHMa
Koje je H3ao'pao 3a paA h kojh cy npHMHJiK Aa hs
CBe CHare noMawy H>eroB paA, to je pefcH Aa AaHaiurt^.
BELUTHHA BHTH MOBEK UJO

aeMCKpaTHja He Aaje hhkslh npaBe paAOCTH jeAHor


njioAQHOCHora paAa, ]ep TBopanKH paA 3axieBa h
BpeMeHa, h 036jubHa Hanopa 3a HmaB hh3 re Tuna.
Hauiii MHHwcTpii Heuajy npBH, HeonxoAHH ycnoB 3a
CBaKH co/ihahh paA, HeM.ajy BpeMena; (5e3 BpeMeHa
HiiiiiTa ce He nocTH3aBa.
y rojihthhkom >khbotv jeAHe AeMOKpaTHj'e He
MO>Ke HHKaAa mobck nahn hh Be.THKe paAOCTH, hhth
KaKBe cpefce. [BeHHue.ioc je nao HaKO je ynwHHO Bp.io
Be/iHKe yc:iyre TpHKOj; to je >khbh TpaniHHH npHMep
oBora iiito penocMO.]

Hapodno ripedcmaBHuiumBO.
LLlTO je HCTHHa 3a MHHHCTpa, HCTHHa je ii 3a >khbot
jeAHora npodora HapoAHor noc.aaHHKa. U,eo H>eroB
>khbot je y HeKOMe y36ytjeH0Me h pacejaHOMe ny-
BaHjy; Te My ce paA npaBii HeMHJiH. H36opn 6HBajy
CBaKe HenipH roAHHe: npn/niKOM CBaKH.x H3oopa 6ap
jeAHa TpeHHHa HapoAHiix nociaHHKa He r)HBa noHOBo
H3a6paHa; a OHe Apyre ,iBe TpekHHe hhcv H3adpaHe
Be/iHKOM BehHHOM rjiacoBa. 3a CBe HapoAHe nocnaHHKe
je HHTaB pe>KHM HecHrypHOCT. CBaKe MeTBpTe roAHHe
Hrpa ce h>hxob >khbot Typa-ja3HJa".
y >KHBOTy HapoAHora nocnamiKa, He Aoralja ce
Kao y /Khbotv jeAHora HHHOBHHKa, HHAycTpHJa/ma.
3eM^>opaAHHKa; ne 3onpajy ce no;iaKO pesyjiTaTH pa3-
MHiiiJbaH>a h paAa, iiito MHHe oa VKHBOTa npnjaTHy
ue.iHHy.
M KaJBpeAHJijera noc/iaHHKa, Mo>KAa HaJAOCTOJHHj'era
Aa AO^HJe B^iacT Mo>Ke Aa oTepa KaKaB cruieTKap,
iijih Kak'aB He3Ha,iHua. >Khbot HapoAHor noc/iaHHKa
je Kao h KOUKapcKH 3anaT; CBe H3.io>KeHO CJiynajy.
Taj y36yijeHH >khbot. nyn KeerofCHX y36y^eH>a, yHii-
uiTaBa noAO^HOCT 3a thx mhphh h 03(5HJbHM paA;
Kaa ce cpeha OKpeHe oHa ce cacKHM OKpeHe, h Tyra
3a thm ydnje MOBena.
TaKaB >khbot 6e3 CTa/iHOCTH, 6e3 cwrypHOCTH, yoHj'a;
BetiHHa noc^aHHHKHx KaHAHAaia o6efcaBajy CTBapn, Koje
He Mory HcnyHHTH, ^OK^e Tpaje H3>opHa oopo'a h>hx
iHTaMna rpy^o nanaaa; a y H36opROM oKpyry chk
)

UJO Vil.l 11AJ-

ipne pa3HC HenpHjaTHOCTH oa ohhx (|)aHaTM iiKnx no-


.iHTHHapa; H>nxoBa npOTeKiutja nociaHiinxoM KaHAH-
AaTy iMopa TeuiKo naflaTii. KaA oyAe H3a6paH > OHAa
My AOJiaae MHTaBe neie MOJni;iau,a! To je npocjauiTBO
jeAHora ApyniTBa pa3pnBeHora npoiypahbeM, 6ec-
npaB.^eM, a HapowiiTO pa3pHBeHora ohhm wajiocHiiM
yoeI)ett>eM Aa npoTeKunia jeAHora HapoAHora noc;ia-
HMKa Hume BpeAM Hero paA, Hero crpyiHa cased.
Hero m\ caw ra.ieHaT.
Fla m Haj6ojbii Mefjy HapoAHMM nocjiaHHuwMa HMajy
Oojiho ocefcatt>e Aa cy hcmohhh Aa ypaAe hcujto Ao6po.
HaiiJOM kpmbhuom h 36or HaujHx HeAoeraiaKa u name
OKOJiHHe, 36or cadaBa B^acTH Koja waM je npeAaia,
mh cmo Haj i ieuitie. cnoco6HHJH 3a 3Jio Hero 3a Ao6po.
Bm HaM He MO>KeTe aoboji>ho 3axBa;inTH 3a 3Jio Koje
He mhhhmo, Kaaao je KjieMaHco y CKynuiTHHn Kao
npeAceAHHK B,iaAe (ok-roo'ap 1906.) CaMMM thm iiito
cy h Hajoo^jH iiocjiaHMUH av>khh, nao m cbh ApyrH,
Aa MO-T^aKajy, ohm uinpe A.eMopajiM3au.HJy. /JeMopajiH-
3aunja he omth nomyHa onora AaHa KaAa i imhqbhhk
6yAe yBepeH Aa My BpeAM Bimie npoTeKu,HJ.a KaKBora
nonHTHMapa Hero caBecraH paA, KaAa 3Ha Aa paAaH
m MadaH >khbot ne M0ce Aa saiuTHTii MOBeKa HajBehe
BpeAHOCTH npoTHBy KaKBora npe3peHora nojuiTHMapa.
>KHBehn y HenpeKiiAHOj necHrypnocTM >khbotom
kojh HHJe 3acH0BaH Ha HeweM TeMejbHOM, napoAHW
nocjiaHHUH Mopajy HMain n3BaHpeAHy eneprHJy Aa
ypaAe Henno luto cy HaMepHii. Ha wnaK y toj ne-
CHrypHoj 11 HecTa.THoj cpcahhh, TaKO hchtoahoj 3a paA.
ca eHeprHMHOM, ctph.TjHbom bo;lom no-c.iaHMK Mowe
Aa dene bcjimkh yTMiiaj aKO ce Be>Ke 3a jeAHy CTBap.
Ann cpeAHHa je y kojoj ce He crBapa: Ty je epefta
h KouKa. Ohhx hito paAe Majio je a MHorodpoJHH c>
ohh apckh, ca uhhhmkhm CMejioinfcy, ohh hito yen eBajy.
y HapoAHOM IlpeACTaBHumTBy ycncBajy ohh kojh
Ao6po roBope. Ajih, Kao hito Kawe MaKo;ie roBopehu
riHTy, Aoopa oeceAa ne uopa caApwaBani hh i

tjeH>e, hh xpa(5pocT, hi; rrpaBy naMeT: Aooap 6eceAHiiK


je iuTO h Aooap r.ivMau; oh ycnesa y Be.iHKOJ CKyn hhii
BELUTHHA 5IITH HQBEV kj

a cBaKa MHoro6poJHa CKynuiTHHa jecre roMH;ia. A


roMiuia Tpa>KH caivio OHa HHJe y CTan.y Aa
y3(5ytjeH>e,
odjeKTHBHO npHMa CTBapii [>K.-riajo: V
Apprentissage
de Part (T ecrire, lies Politiciens, dp. 329, He 6ydu
roBopHUK . .) LBaKa
. CKynuiTHHa noA-ie>KH, y iviaBHOM.
ceM ep.io KpaTKHx TpeHyTana OAymeB./bett>a, eMoun-
_:aMa, OHa ce He jHwe na.te Hero ao roMH/ie y kojoj
i^Beia GTpoBHa 6ujhKa TauiTHHe; ;ta"ah oa BpeAHOCTH
y CKynuiTHHn npoBOAe naK/ieHe jane.
J\a. bhahmo KaKBy cpefcy h HajBefcn B.iacHHUH Mory

oneKHBaTii oa B.iacTir. Ctoj'huh cy Ae.iH/in CTBapii y


>KHBOTy Ha Asa Ae;ia: CTBapii Koje aaBHce oa Hac it
Ha OHe Koje He 3aBiice oa Hac. H ca npaBOM cy CMa-
Tpa.iK Aa cpehe MO>Ke 6hth OHaMo rAe cy CTBapn
Koje 3aBnce oa Hac. Oa nac 3aBHCii Aa >khbhmo ujh-
poKa cpu,a, n.ie.MeHHTO, npaBHHHO, pasyMHo". A ;byAH
KOJM cy Ha B/iacTii. H3y3eBiiiH Mapka ABpe/inja, Heiwajy
TanaB >khbot; h>hxob >khbot ce 3acHHBa Ha oHOMe
iuto h KaKO jaBHOCT o hbeMy mhCvIh; ohh >KHBe >khbo-
tom kojh He 3aBHCH oa h>hx, ohh cy po6oBH jaBHora
MH>e"H>a. PacejaHii h pacipsaHH Ha cto cipaHa ohh He
Mory Aa carpaae y ce6n jeAHy TBptjaByJeAHO hcocbojhbo
vTOHHuiTe, Te cy hs/iokchh cBaKOjaKHM HenpH.iHKaMa,
36pKa.wa h HeBo.ha.Ma. ,Ja caM >BeK r;ieAao Ka>ne ca
?

pa3/ioroM ULIaHc[)op. KaKO mhhhctpii Ha Kpajy KpajeBa


v3AHiuy 3a cpetioM cbojhx noTHHH>eHn.\".
%a 3aB^aAa noTnyHO co6om, as ctboph jeAHy BeApy
4>HJioco(})HJy WHBOTa ca Aa^eKiiM mhphhm bhahkom,
HOBeKy Tpe6a THuiHHe, Ayrora pa3Mnni.T>aH>a, MHTan>a
Be^HKHx Ayuia cbhx BpeMeHa. OHaj koj'm je Ha B/iacTH
npoBOAH Bpe.we rpo3HH iaBO, HeAOCJieAHO, yaeK Ha npe-
i

ckok. aok He y<5nie Bo;by h MoryhHocT 3a KaKBH toa


VHyTpaUJH>H >KHBOT.
HaJBeHH oa HaniHx APwaBHHKa. "/Kh.i 4>epn, kojh
ie nocejao 3eAUby uiKO.iaMa nao iuto cy y cpeAH>eM
BeKy Kpa.T>eBH ceja.in AiaHacTHpHwa, kojh je Aao <t>paH-
uycKOj Ko^oHiija.THr) uapcTBo, 6ho je wcpTBa dpaxo-
BHTe .\ip>KH,e. Hajnpe upBeHii Tepop, na <5e/iH Tepop,
na OHAa upHii Tepop. uphh ,,uiTaMnaHH Tepop"
UJTa.Mna npn.via aa nponajin RQJiHTimpH h 6e3-
'.

'
J* ->ku:i nAjo

CpoJHH He3aAOBO. bHHuii, caaKH ooroBeiHH ash nyHe-


!

CTynue cbojo.m otpobho.m aaBnA-tHBoinhy nponiBy


cBanora kojh HeujTO CTBapa. ToMH^a He Bspyje Aa
ieAaH MOBen Mowe Aa paAH H3 infCTorayBepen>a u Aa-
ilito Aoopo ypaAH. J,p>KaBa je Be;wKa 3aA*Hin;beHa
CTBap Kpo3 Kojy ce ueo cBeT TpyAH Aa >khbh Ha panyn
CBera CBeia," Ka>Ke BacmjaT.
Tpeoa MOBen Aa je Be:iFTKor HBpcror o(5pa3o-
saH.a Te Aa ociaHe BeAap ao Kpaja npeA TepopoM
imaMne. rio.niiTHHKii >khbot He AOnyuura to 6pa30-
BaH>e. BetiH Aeo no/inrH iiapa naie oa Hapo in4Te oo.iecTH:
aHacjbHJiaKCMje, y kojoj H3BecHH opraHH3MH h& caMo
Aa ce He HaBHKHy Ha otpob, Hero nociany Tano oceT-
jlhbh Aa jeAHa m naJMaH>a KOJiniHHa oipoBa AOBeAe
AO 036h^>hhx noc^eAHua. /Jobo/bho je roBopHTH caMC'
jeAHy MeTBpT waca ca no/]HTH v iapHA\a, na Aa ce bhah
Aa cbm ohh naie oa aHa(j)H;iaKCHje. CBaKH otpobhh
HanaA cre>Ke rpweBnro nnixoBo cpu,e; 6jieAH-'io, fteoce-
TaH dpax cy 3Haun Te 6ojiecTii 'i h SHaun (5asajy CBe
ja iiH h ja iin, ii n:iyHHa aHnma je Ty.

Ha.nuHJe B.iacmu.
Tano c ohm Ma KojwMa Hwje ao BiiacTH, OHAa.
KaA je
y to.ihko npe Aiopa ohtii c OHHMa kojh CTynajy y
HO.lHTHKy Ca CeOHMHHM UHJbeBHMa. MlipHH ocTajy caMO
ohh kojh CBojy .'ihmhoct noB.iane ncnpeA oi^e >KHBe
wejbe Aa nocTiirHy Befcy npaBAy h Aa paAe sa Ao6po
OTay^HHe. Kap.io Y. MyApn, (})paHuycKH npajb H3 XIV.
hCKa, roBopno je Ha H3AHcajy: 0 KpyHO ^paHuycna,
kojihko ch h AparoueHa h 6e3 bpcahocth! Ko.imxo ch
jparoueHa n oa Heonen>HBe BpeAHOcm, KaA wobck \
Te(5n r.ieAa ohv TaJHy CH;iy npaBAe! Ajih Kawo en 6e3
BpeAHOcm, Aio>KAa ca HaJAiahbOAi bpcahocth. ox cbhx
CTBapH Ha CBeTy, KaA ce ceTiiM Ha TepeT, Ha y-uop,
Ha one name AyiueBHe h TejiecHe,- Ha 6op6y caBecTii
Koje th HaAiehem OHOAie kojh ce peinno Aa ie hoch
6e3 carnoahba!"
Join npe XpHCTOBa potjeH>a. ocHMBaJiau ee/iyuiiACKe
AHHacTHje y Cepajw foi4 64 npe XpHCTa] roBopnc
je: OHaj kojh ?Ha una je CKiwTap. He 6\\ ra ca.
BEILTHHA Etmi HObiEK 109

3eM:be AH3ao". L'Tapn cy o TOMe Ayro pasMiimjba.'iu;


m o TOMe je KceHO(|)OH ocTaeiio CBoja pa3.vniuj.T>aH>a
Koja je Meiao y ycia XnjepoHv [KceHO(f)OH: J^ydtcno-
cmu jednora Kpa/ta, cjhijiococJkkh pa3roBopn H3Metjy
XHjepoHa, TnpaHa CupakycKora n CuMOHHAa rpMKora
neCHHKa 113 IV. BeKa npe XpucTa]. XnjepoHa, kojh je
<5ho Hajnpe ooViaH HOBeK, riecHiiK riHTa, ja mv npuna
cboj >kiibot. a oBaj ca 3ApaB0.\t iiiajio.M h cmhc.iom
roBOpH cbojhm y>KMBatt)i[Ma nope^ehH hx ca 3aAO-
BCbCTBHMa jeAHor o^HMHora rpa^aHHHa, na oHAa Ha-
tfpaja cBe CBOje Tero6e Koje Mopa ca.M Aa choch; jep
B^aaap He .uo>Ke HMaTii npnjaTe;ba. XnjepoH 3aBpujaBa
Aa je Kpa.i>eBaH>e
c]aJHa 6eaa".
Ohh Ha BJiacTH Aodpo
kojh cy on ypa#fiJiH aa
4H*rajy cBaKH AaH KceHocJ)OHa.
Hano.ieoH je roBopno: HajjieniiFH AaHH y MOMe
>KHBOTy 6hjih cy ohh oa niecHaecTe no ABaAeceTe ro-
,n,HHe daH ca.M n;iafcao iueceT aiiHapa Mece i iH0.
. . .

Tafla ca.M 6ho cpefcaH. A fca# ca.M Aocneo ao HajBehe


cwjie HHca.M oho cpefcaH, ja ca.M HAiao to.ihko noc.ioBa
Aa HHcaM HMao c/ioooAHa BpeMeHa Aa y>KHBaM y cpehu
Koja je y CTBapn TauiTHHa" [0. Me*ara, Napoleon en
exit, cb. II. dp. 225]. Tano je roBopno mobck, kojh
6"h <5ho HajBefcn ca.Mo na je HMao ohojihko aymeBHe
janHHe kojiiiko je n.wao ^eHHJa.iHocui. Oh je ocTBapno
Kao hhko h HHKaa caH ocBaja i ia pain 6oraTCTBa, cjaja
h napaaa...
Oh ce TepeTOM pa^a, a.in ce HHKaA
yrnoao noA
HHJe ocioGajjao MacKe, oh je HenpeKHAHO i\ny-
CBoje
mho npeA cbojhm .\ui HHCTpn.ua, npej cbojhm Mapina-
.iHMa, npei cbojhm ABopjaHHMa Hano.ieoH Hnje <5ho
MVApau, 11 3aT0 je oyAyfcHOCT h cpefcy CBoje 3eM.T>e
ynponacTno 113 hhcto ca\io>KHBHx pa3;iora. 36or H>era
je norHHy.TO Biiuie oa MHJiHjyH <J>paHuy3a h to Haj6o-
jlhx: oh je AOBeo <PpaHuycKy Aa je OTepajy ca PaJHe.
Aa je cbh Mp3e, h Aa oyAe 3a HHTaB jeAaH BeK ncup-
neHa. Oh je oncemio HHTab Hapon Te hh najoo.^n
Aietjy <PpaHuy3H.ua Hncy bhacih nyna to boah. ,,Uap
kojh ce npeA cbptom jaB.-ba y cjajy... to je caMO jeAaH
co'hhkh -iOBeK. .TaKTaiu. ropn Hero h HajHe3HaTHHj'n
.

TIP /KILT 11AJU

w>eroB no;iaHHK: KVKaBHua, HeoAJiynaH, cjiaBo/bydHB,


3aBHAJbHB, pa3onapaH... oho He6o HaA tteroBOM no-
CTC/bOM HCKMheHO 3/iaT0M H )HCepOM, He MO>Ke Aa
CTHiua Hajo^HMHHJe 6ojiOBe". [MoHTeth: I, 42]. H
Ha Hajy3BHiueHHJH oa npecrojia ceAa ce ohhm ca
4iim ceAajy cbh" [MoHTeH>: Essais, noc.ieAH>H OAeibaic]
3aT0 uito CTe bh BojBOAa Hnje noTpedHO Aa Bac no-
uiTyjeM, Tpe(5a Aa Bac no3ApaBHM caMo . ako ctc
. .

bh BojBOAa a HHde nouneH hobck... na BaM ja OAajeM


cnojbue 3HaKe nouiTOBaH>a, 3HaKe, Koje cy jbyAH H3-
mhcjim^h 3aT0 luto ere no po^en>y BojBOAa, ja fiy
Bac y Ay6HHH Ayuje npe3npaTH oHaKo KaKO 3acny>Kyjfc
Baui KapaKTep" [FlacKaji: Discors sur la condition
dcs grands].
HanojieoH 1. je npeKHHyo ca TpaAHHHj'aMa c[)paH-
u,ycKHM. Oh je oMeo HapOA Aa npoAy>KH hchhth Hayny,
jbyACKH yiv\, Bp^HHe, h cipacT 3a ao6phm paAOM .

XeHpnK IV Kpajb 6iicrpa norjieAa oa CTape typaHiiycKe


,

ji03e, HHje ce Bapao KaA cy ra, paAH cpefcuora cna-


ceita oa noKymaja ydncTBa, OAyweBjbeHo no3ApaB-
.'bajiH <>paHuy3H, oh je roBopiio: OBaj HapoA je TaKaB,
4a je Ha jvieciy rAe caAa ja ctojiim moj HajBefen Henpw-
jaiejb h as ra bmah as npo/ia3H, paAo 6\\ obo luto
caA 3a MeHe paAH, h BHKao on BHiue Hero ujto Tpe6a*.
Hano;ieoHa cy, MeijyTHM, o6aBeujTaBa.iH. Ha Ma-
peHry je 6no Ha hbhuh nponacin; no noBpaTKy H3
Mncwpa, cnpeMa/w cy My H3Aajy. I~Io noBpaTKy H3
llTajinje Morao je BMAein u ujTa cy My cnpejwajiH
HaeroBH MHHHCTpn, iiuna oh BpeAH, o KaKBOM c/ia-
<5om KOHuy bhch H>eroBa cn;ia, h Kano 6h ce motjio
m 6e3 feera. Oh je saTBapao ohm, fcyTao je;*H3 AP^aB-
hhx pa37iora oh ce hhhho a^ He 3Ha oho ujto je mo-
rao ca3HarH no ueHy BcriHKe onacHocTH. Oh je TaAa
ii3ry(5HO Bepy; oceTHO je Aa je noTnyHO ycaMJbeH. 3a
MOBena nao ujto je oh 6mo to ocehahbe Mopa/io ra je
MHoro do/ieTH; cupxaHa Bepa y MOBenaHCTBo, ycaMJbe-
hoct 6e3 iinaKBe Mopa^He noTnope. Aa je HMao nopeA
ce6e Jby6aB r-ije MeHTHOHa ca h>chhm 3ApaBHM cyi?e-
H>eM h HenoKOJie6^.HBOM OAaHOLuiiy; oh 6vl nyAa no-
mhhho. Flo MOMe yBepei+>y ueo cbct (5h H3MeHHO, |ep
BEiilTllHA BliTll MC 11!

oa oHora paHa naj ce Haiuao caxW, oe3 HKaKBe JtydaBH,


noneo je H>eroB cii.ikh ym j,a nonyuiTa. EH3MapK, Taj
rpydn h WipaHHH vm, nucao je cbojoj >KeHn oHAa Ka^a
je oho Ha BpxyHuy c.iaBe: ,.Kaa je hobck cyBnuie Ayro
Ha B.iaAH h Ka^a je Kao apmobhhk, xBa/iefcn Bora,
HMao ycnexa, oh oceha Kano ce .neAeHa Kajbyra 3a-
bhctii h Mpa<tt>e nojiano neH>e, cBe BHUje AH>Ke rope.
Hobhx npujaTe/ba HeMa, CTapn yMHpy h/ih ce npnjy y
CBOjy oropneHy noByneHOCT, xjiaAHofca ce 03ro umpii,
Kao luto to noTBp^yje iiCTopnja cbhx B/iaAa.iaua;
jbydaB je Tpajajia ano je y3aja\\Ha. Y KpaTKO, yMHo
mm je xjiaAHo, ii jeABa nenaM Aa th Ao^e.M Aa dyAeM
c tooom y caMOHH, Ha ce;iy. 3ApaB0 cpue He oh momo
Ayro noAHociiTH OBaj abopckh >khbot" [BH3MapK, miCMO
H>eroBOj >KeHH, ynyfceno 7. AeueMdpa 1870. H3 Bepca.T>a].
flana fluje X, aKO je BepoBaTii K>eroey jieMHHKy,
3oor AiHorHx nocjioBa, oho je yTyneH. Oh kojh je no
npHpoAH duo He>KaH, MHoro je naTiio ijjto je duo
ycaMT.eH. ihto ra KapAHHajin hiicv Bo/iejm, luto ra
HHcy xre.iH noMaraTH .y paAy.
XiijepoH. Kora no.vwibeMO rope, ynopeijyje Kpajba
podoM. Oh je de3 npujaiejba h ApyroBa npaBiix, a y
TOMe je HajcaBpiueHMje h Hajc.iarje Aodpo HOBe inijera
u
*:HBOTa . Moj no/iowaj, Ka>Ke oh, oaboj'ho Me je oa.
1

npyroBaH>a ca .-byAHMa '.


LUmepoH ce >KajiHO Athkv a& My je AocaAiio H>e-
roB rpo3HM i iaBH >khbot h 0Ha MOpa/ma ycaMJbeHocr ;

y Kojy ra yBa;iHuie H>eroBii cjaJHH nooHaHiiLui.


Teie roBopn Aodpo KaA Ka:xe Aa CBaKH no;io>Kaj
kojh je H3Haji cpeAH^era, h Te>KH je h HesaBHAnnjii y
ko.ihko je Biiuie H3Ha^ cpeAH.era. Mcto Tano Kawe
HCTMHy >KeHa Kap:iaj;ioBa KaA nHuie cBOMe Mywy:
dyne mm je AO.ia3iio H., mh cmo ayro pa3roBapajiH..
m as de hy.ih H3 npiiKpaJKa nam pa3roBOp bh ohctc
ce HyAHJW... Oh, Kojera CMaTpajy 3a HaJBenera mhc-
Jiiioua OBora Bena. Mopa Aa jkmbii caM, totobo Kpa-
.TbeBCKH ycaM.i>eH. A. X. h MHorn ApyrH roBope ca
mhom npocTo: h^hxob je pasroBop h AyxoBHT h nyn
3aHHM.i>HB0CTH, a KaA roBope ca BaMa ohh Baw ao-
."
ca^jyiy. y MOMe jpyuiTBy cy oho luto jecy . .
112 /KU/I IIAJO

/Jo6po 6h 611.10 Aa ce 3Ha Aa jih cy ohh npomaHH


Kpa^eBH, oa BiiJbeMa II. ao <J>epAHHaHAa 6yrapcKor,
onyBa^H Cap neT-iuecT HCKpeHHx npnjaTejba. no cboj
jipwiHUH ano OA^aue OHe kojh ce HaAajy Aa Re ce
noBpaTMTH KaA-TaA Ha npedo, He 6a ociao hh jeAaH.
Ako obm nporHaHH KpajbeBH oyAy HeKH naMeTHH
jbyAH, AOUHHje iiewo curypHO HMani Bpjio 3aHHM:bHBe
HcnoBecTH. Ohh he HaM otkpiith Aa m\ cy npoBe^H ueo
cboj '/Khbot, Kao ihto npuna jeAaH 4>paHU,ycKH npeA-
ceAHHK Peny6;iHKe, He paAefcn iuto Bene, a paAefcH
cBe oho ujto He Bo/ie". MaK h jiob nociaje jeAHa
o6iiMHa Kacanmma. LJeo >khbot je no3opnniTe, 6es
cno6oAe, jeAHOJiHK h TewaK. no-nnTUHKa KOMeAHJa y
KyjiHcaMa H3i\neAa HaJAOcaAHHJa KOMeAHJa!

Bjiacm HUje cpeka.


B;iacT HHj'e ocHOBHa noroA^a sa cpefcy jiyACKy:
saAOBOJbCTBo luto je no6eijeH hojihthhkh iipothbkhk,
3aAOBo^>eHa cyjeia luto ce Heno AOKonao B/iacTH, He
Tpajy Ayro, jeABa HeKO.iHKO HeAe;ba; oBa ocehaHsa ce
ycnaBajy 6p30, Te caMO jeAaH Ma/m noipec a h>hx
yBen HAia
AOBOJbaH je ao noKBapn 3aAOBojbCTBO.
u
Eto 3aTO cy Hano.ieoH III. H Hapnua (5h/ih nopa>KeHH
MHC.iehH Aa cy ce(5e bhac/ih y H/iaHHHMa >Kop>K CaH-
jipBe Correspondence, 4. cepnja, 17. Mapr
(<t>Jio6ep:
1870). Eto 3aTO cy h U,ap Bujben h H>eroB abop (5hjih
y3MytieHH KaA cy npe hckojihko roAHHa none/in ao6h-
jaTH aHOHHMHa nucMa. Kaj3ep ce pa36o/beBao Kan ra
je caMO jeAaH HJiaHaK y HOBHHaMa 3aKaHHo".
3a CHJiHe, kojh cy yBen jacHO BHAe;iH CTBapH, Te-
auKO je A3 He 3Hajy HHKaA npaBy HcniHy h Aa He
.Mory BepoBaTH csojoj oko^mhh! M:iaAH KHOKeBH Ao6po
3Hajy h Hay iie caMO jaxaH>e; APyni hhxobh ynHTejBH
jiacKaBHH cy, ano cy xpBann ohh he ce nycTHTH Aa
iix KHe>KeBH odope, a.iH jeAaH koh> He 3Ha 3a Jiac-
u
KaHae, HeBeiiiTajaxawa JiynHe ;ieAHHy [riJiyTapx]
.

E3on je roBopno ConoHy M/in He Tpe(5a hh-


KaKO npH6^n>KHTH ce Kpa^eBHMa. ii^h hm ro-
u
bophth caMO npnjaTHe CTBapH (ri/iyTapx; Wu-
.

.com Co.iOHa). CaM TeTe je 6ho chkcxo.i^hb npewa


SEUiTtlHA EHTH WOBEK 113

r/iynau,H.\\acaMO ano cy 6nnn n.ieMiihKa poAa. Koa


-Tjvah KOJHMa ce ueo cbct K.ian>a HaJ3aA ce pa3BHj'e
H3BecHO kphbo MHiujbeH>e o ce6i\. Koa Aeue KpajbeB-
CKe, Kojoj ce JiacKa oa A^Ha KaA npor/ieAajy, to kphbo
oceha>e HAe ao 6e3yMJba. Tocno^a, khh KpajbeBa,
npHna LUaHtj)op, nrpajyfcH ca cbojom AaAH-fcOM 3arjieAa
ce y H>eHy pyny, npe6poja npcie, na 3a<iyijeHO pene:
^Hie, na 3ap h bh Kao h ja HMaie neT npcTHj'y?"
jeAHa Kp3JbHua je peKJia: KaA je pen o TOMe Aa Bor
npoKyHe JbyAe Hauie 6arpe, Bor ce hcko^hko nyia
npoMHCTH". To Mo>Ke Aa o6jacHH m pen oHora abo-
paHHHa noc.ie cmpth Jlyja XIV: rioc:ie cmpth jeA~
Hora Kpajba MO>Ke ce CBe BepoBaTu!" KaKo je Jlyj
XIV. Morao Aa He Kawe, noc/ie H3ry(5;beHe 6TKe koa
PaMH.iiija: 3ap je Bor 3a(5opaBno una ca>\ ja 3a
Ftera vhhhho!"
H 3aT0 npoMeHa Koja Haciaje ca naAOM jecie
CTpauiHa !CsaKH mhc/ih Aa je >khbot BnjbeMa II. y
Xo.iaHAHJn ropH h oa caMe cmpth 3a paH>eHora oxo-
/iora Kaj3epa. /Ja ;ih je hko Behe Myne noAHOcno oa
Hano;ieoHa I. y KaBe3y Ha Cb. JejieHii?Ta;iepaH, hhm je
npecTao 6hth uito je 6ho, nocraje naKOCTaH h pa3Apa>KeH.
y nncMHA\a Tocno^ie oa CeBHH>e HMa onnc AymeB-
Hora pacnojioHvehba MHHHCTpa oa IloMnoHa KaA cy ra
OTnycTHJiH:
Hnje HMao iuTa Aa paA, Te cy My ce whbot h
BpeMe hhhhjih Ayrn, jep AOK;ie je 6ho MHHiicTap Aami
cy 6ujih oa jyTpa ao MpaKa nyHH, H>eroB >khbot je
6ho Kao 6yjnua; oh HHj'e ocehao Aa >khbh." [M n,e de
S^vigne": Lettres; 29 HOBeM6pa 1679].
y HauieM HannHy B/iaAaH>a naAan>e ca MHHHCTapckora
no.io>Kaja je nemhe. Bhbiuh MHHiicrap KaA naAHe Ao^e
neKaKO 3a6e3eKHyT. H3r;ieAa noHHweH Kao Aa je KaKaa
nporHaHH Kpajb. 36yH>eHO ce ca jbyAHAia onxoAH;
He MO>Ke Aa noAHOCH noACMexe cbojhx npoTHBHHKa
hh 3aBHAJbHBHx npHJaTejba. KaA ce BpaTH Meljy ^>yAe
KOJH HHCy MHHHCTpH, OH, 3a HeKO BpeMe, ,'IHHH Ha
nponajie JbyAe.
>KeHy TaKBor MHHHCTpa H>eHe npujaTe^Hue, Ha
BeiuT HannH h v3 npnjaTejbCKO cayHeuihe, AOBOAe ao
8
114 Vivll.l l;A.;Q

onajaita.HapoAHH noc;iaHHK kojh npona^He na hobh.v:


M36opnA\a He MO>Ke no HeKOJiHKO Meceua Aa ce no-
npar, tojihko ra npo>KAHpy naKOCT, 31106a, Mp /KH>a. -

y H>eroHo Tejio je yiuao hckh orpoB, BajiHK ohhx


otpobhmx sapa3a Koje Tpe(5a roAHHa.Ma ;ja ce j ene n
M3.ieMe.
Cpena mije Heimo ujto oa npnpoAe Ao/ia3n; cpefca
je npn6npaH^e m oprann30BaH>e AyuieBi-nix
jiaraHO
CHara, Koje ce nocieneHO noTHHH>aBajy jeAHOMe Ae.iy
Koje je AaJieKO n3HaA Hac.
y CpeA>eM BeKy MHoni a:ixHMHCTH Tpa>KM.iH cy
KaMeH iMyApocni, KaMeH oa >KHBora 3.!aTa, kojh 6\\
Morao Apyre, Man>e njieMeHine MeTa/ie Aa npeoopa3M
y 3JiaT0. JlyA nocao! Ajih y npHBaTHOM >KHBOTy cBaKH
>khbh ceoHMUMM, pacejaHHM >kmbotom, AOKJie ne npo-
Hatje Ka.weH MyApocTH kojh he leniKO h chpobo o^obo
npeTBopMTH y mhcto 3/iaTO. Mum ce nam >'M h Hama
ocehajHOCT done y jeAHO bcmhto Aejio, y n>HMa ce
ii3BpiuaBa jeAHa TajancTBeHa npoMeHa, npeoopawerbe.
JIhhhh h chthm jaAH HiuHe3aBajy, na CHara, CTajiHocr,
BeAPHHa BenHTHx CTBapw npoHHKHy y cpue Bojbe Koja
ce npeTBapa y mhcto 3JiaTO. KaMeH MyApoCTH kojh
o6hhhh >khbot npeTBapa y yBHUieHii AynjeBHH >khbot.
Ha ia3H ce y OAaHOCTH jeAHOj bcihkoj CTBapH. Cjaj
Hc.iiiMHHe HeMa cjajHocTH 3a .T>yne kojh nerpa>Kyiy
yMHe CTBapn."
rio^lHTHMKH WHUOT, TaKO pa3HOBpcaH, peTKO Kail
Aa npeACTaBJba mhcth yTncaK nowpTBOBai-ba 11 npe-
AaHOCTH jeAHOj BejiHKoj CTBapn; jeAaH noJinTHMap Hnje
oho ujto je KaKaB BejiHKH Mnejinjiaii, H3Hajia3a ii, nn-
cau. M 3aT0 Ay6oKH n TpaJHH yTimaj ohh Bprne. Kc
ce ceha MHHHCTapa H3 Aooa BojiTepoBa? Ko ce ceha
HMetia onora HecpehHHKa kojh je ono3Bao MniujieaV
FIpaBH .byAH oa yTHuaja cy iihcuh kojh cy AyxoBHH
bo^h cbojhx ApyroBa. TieHHJa.iHe Kfonre, icao mohhm
MameT, ynpaBJbajy AyxoBe h aKTHBHOCT, CTBapajy a>-
6oKe npoMeHe: EBaHJje/be je odopn/io CTapy uuHii.in-
saunjy. KopaH je ncnpeTypao A3Hjy, EBpony, h
A(J)pnKy. JUpymmneHu YroBOp AOBeo je ao BejiHKe
<T>paHnyCKe PeBOJiyunje. TlopeKJio Bpctna npeo6pawaf$a
.

BEWTHHA 5HTH HOBEK 1[5

ia.MHcao JbyACKe 6yAyfcHOCTH, h KaA ce nocjie He-


kojihko BeKOBa npeo6pa3M CBe, OHAa he ce bhacth Aa
je ^apBHHOBa Teopnja jeAHa oa HajBefcux peBO-iyunja
y CBeTy. Ko.ihko je, MetjyTHM, Kn>Hra Koje cbojhm
Hs.iarafceM h c8ap>khho.u ojanaBajy Aynie, pacnajbyjy
orfbHiiiTa yMHe h AynieBHe eHepnije, Aooe, nocrce
MHorHx yjeAHFbeHHx AejcTaBa, naK He npoMeHe h.tok
joraijaja.

rjpaBU mBoptyi.

H AaH AaH>M HapoAii cy Be;iHKa Aeua, Kojy je jiaKO


saBecTH, onceHHTH ohhm hito cjaje
na ohjio npa-
bhm 6nno /ia>KHHM AparHM KaMeH>eM. JeAaH yweHH
E!Hrjie3 npHMemo je Kano Ha KpyHHcatt>y Kpa/ba
Tioptja V HMje 6no hh jeAaH npaBH Be;iHKH hobck H3
EHoecKe. U,e;ia cBHTa h napaAa je 6mia jeAHa Ma-
CKapaAa, jep ohh dapHHCKH chm6ojih He o/iroBapajy
vkhboj CTBapHOCTH. /JyineBHO pacnojioweite roMH/ia
HHje y3BHiueHHJe Hero pacno.io>KeH.e OHora uinancKora
rpaHAa, kojh je noKa3HBao jcahom <t>paHu.y3y KpajteBy
co6y 3a paA- J\&Kne oBAe paAH bctchkh Kpajb", y3-
BHKHy 4>paHuy3. KaKo paAH! oAroBopH yBpe^eHH LLIna-
tbOJiau, to je HeyHTHBocT.' 3ap bcthkh Kpajb paAH!
JecTe ^h aouuih OBAe Aa yBpeAHTe rberoBO Be/innaH-
ctboI" <PpaHuya je, bcih lUaH^op, ca tcujkhm MykOM
y.MHpHO CBora Boijy.
HayHeH>auH npeo6pa>KaBajy cbct, nncuH, yMe-r-
hhu,h CTBapajy hobh HanHH MHiu;beH>a h ocehan>a. 3a
Te yMHe Bo^e HapoAa B.iacTH He 3Hajy, KaA hx He
nporoHe.
Me^yniM, ujTa je KpBaBa akiinja Hano/ieoHOBa
npeMa H3yMeTKy cnpoTora HayHHHKa rianiiHa, kojh je
npoHauiao CHary BOAeHe nape. Kajiyijep BeKOH, Kora
by nporoHH.ni, npoHa^e 6apyT h ooopn CBe (j)eyAa^ue;
oh HaABHUjaBa cbojhm JjeHHJeM CBe n;ieMHfce h Kpa-
.i.eBe XIII BeKa. /JapBHH cbojhm yneffeeM, o6apa CBe
dape AorMaiHMape . .

KaA HapoAH nocTaHy nyHo;ieTHH, OHAa fce cse


CTBapw aoKh Ha CBOje MecTO. Ohh he pa3yMeTH Aa
OHCTpHX h npasnx yMOBa HMa Ma/io, h ja je ocHOBHa
116 >KII.T I1AJ0

a>>khoct ohhx ko]h BJiaAajy, MO>Kaa jejuna uaBecHa


^y>KHOCT, Aa Tpawe M/iaae JbyAe kojh ce hcthhv h?..i
jipyrHMa m naMefcy, h eHeprHjoM, h cbojhm oprami3a-
TopcKHM Ta;ieHTOM. HatjHTe BejniKe -JbyAe h noMO-
3HTe hx Aa ce caMH CHaijy, to je jcahhh n\T 3a
cnaceH^e jeAHora HapoAa. KaA hx Ha^eTe, noAp>KHTe
hx h AHBHTe hm ce. IlpoMeHHTe peA, Hena npBH 6yay
nocjieAH>n. J\one nethu, HCKopHmmiBaHH Ty^era pa;j,a.
r.iyMUH h roTOBaHH. A rope c omnia kojh paAe, kojh
CTBapajy. Bnme jbhx CBCTJie yMOBe h OHe kojh 3Hajy
h pa3yjviejy ruia je njraH 3a paA h yMejy Aa ra H3-
BeAy. A HaA cBHMa OHe kojh cy y AOAHpy ca CTBap-
nomfcy, kojh Mory Aa y CTBapHOd yHecy cboj pan
h Aa ra H3BeAy, CTpnjbHBe h OAyuieBJbeHe Boije, Kao
iuto cy bcjiiikh H3Ha^a3aMH cbhx Bpda: tbopiih Ma-
Tepuja.'iHe cHare,yMHe h AymeBHe, bcjihkh cjiHKapn,
apxmeKTH, bcjihkh reHepa/iH, bcjihkh mhhhctph, Ba-
japM, bcjihkh nncuH. Obo cy 3Be3Ae npBe Be/iHMHHe
Ha HameM Hedy.

ce;jma t.'iaba
[Jopoduua.

^yroroAHuiHiH pa3B0J HOBenaHCTBa Ka3yje j\a Tpeoa


6hth cKpoMaH. TocnoAap BacejbeHe je noneo oa
cacBHM Ma.iora. Kojihko je xH.i>aAa BeKOBa Tpeda.TO
H>ejwy Aa o.naKiua ce6n japa.M npupoAe. Ctothhc BeKOBa
HHJe yMeo a^ ce 33kjiohh oa KHiue, na ce Mopao
ocehaTH Kao noKHcao nac. Oh je, nopeA Tora, Henpe-
khaho 6ho y onacHOCTH Aa ocraHe 6e3 xjie6a. 3a
BpeMe CBeTCKora paia mh cmo occthjih iina to 3Ha ini
6hth r.iaAaH, mhjihjohh .i>yAH 3Ha;m cy ujTa je tc
r.iaA, a PycH to 3Hajy h AaHac h ywnpy Ha xHJbaAe.
M ash AaH^H CBeTJin nacoBH y vmhom h AyuJCB-
HOM /KHBOTy CV H3JI0/KCHH OnaCHOCTHMa oa HecTa.i-
hocth y HameM Tciy.
LUto roA BHme tokhmo y3BnmeHHJeM wifBOTy tc
ce BHme MopaMO cefcaTH as Ham pa3yM 3aBHCH oj
yTpooe. OHaj bhcokh h chjjhh flyd kojh ce onnpt
BELUTI1HA EHT11 HUbEK 117

jypH, >KHBH H CTOJH BMCOKO ca.MO 3a TO INTO je H>eros.


KopeH Ay6oKo y 3ex\ubn.
TaKO je ii ca HaujH.w Hajy3BHiiieHHJHM m najn;ie-
MeHHTHJHM ocefcaHaii.wa, 0Ha cy npe Tora Mopa^a npe-
TpneTH AyooKe npoiweHe y Tejiy. Crpaxa He (5h fjHJio
Aa cpue He Kyua 6p3o, n,* AHcahbe HHje y<5p3aHO hc-
npeKHflaHo, Aa h caMa upeBa JbyACKa He yciaBe CBoja
Kpeiahba, Koja npeACTaBJbajy caciaBHH Aeo y3oytjeH>a,.
dpaxa.
Mh cmo >KajiocHn OHAa KaA kpb JiaKine CTpyJM,
naA AncaH>e OHBa .naKine, KaA Te.io.npn.Ma Matbe xpaHe
h KaA ce cokobh Jiyne y .\iait>oj Mepn h y jiomnjeM
KBajiHTeTy. [Georges Dumas: La Tristessc et la Foie.]
Mcth je cjiynaj h ca jbyoaBJby. Tpeoa joj TpawHTH
nopeKJio h y3poKe y (|)H3HOJiorHJH. HnrAe HHje tojihko
CAeno noTHHH>eHa jeAHHKa bpct:! Kao y ;by6aBH. 3(5or
Tora ([)Hnoco(})H nofjeAHHHKH BHny KaKO je tjeHHje Bpcie-
ycaAHO y CBaKora HOBeKa h y cBaKy meny pacnpcKa-
BajyhH HaroH kojh necTO yHHiuTaBa koa h>hx HAeje
AOCTojaHCTBa, MacTH, nouiTOBaHsa, na necTO h can
HaroH 3a o i iyBahhe >KHBOTa.
M BacnHTaMH npeA thm 3aTBapajy ohh; h Bacnu-
Tanii ii poAHTejbH Hefce o TOMe Aa ce 6aBe, a ropKo
tie ce jaAaTH Ha 3Jie nocneAHije o KojHMa HHcy xtcjim

Aa BOAe 6pnry. Ca.MO KaTO^HHKa ijpKBa y3HMa 03fjHJbHc


y npeTpec CTBap. KaA hobck nonieAa y HcnoBeAHHHke
TpedHHKe h bhah Ha KaKBe ycTynne KaTO/iHHKa Bepa
A0Aa3H, OHAa c y>KacoM KOHCTaTyje KaKBe cBe rposoie
iijwa y HOBeHHJe.M CTBopy. (P. Clementis Marc, I. h VI
II. h III. de Mathmoniis, Phm 1880).
Hepa3yMH0 HeMeuiaH>e poAHTejba h BacnHTana ao
boah CTBap AOT^e Aa noKBapeHH ii HeMopa/iHH jbyAM.
h.th CKapeAHe Khbure, yne Aeuy Hamy npBHM KopauHMa
.TsyoaBH. Thm onaKHM/ieKu,HJaMa Tpe6a AOAaTH join
OHe nHKaHTHe poMane", naK h poMaHe 3a MJiaAe
AeBojKe. MaHHOHH je roBopno Aa HMa oa OHora iuto-
ce 30Be .'byoaB, h to HHje npeTepaHO,
-
mecT nyTa
BHLue Hero iiito Tpe6a 3a OMyBaH>e BpcTe ;byACKe . . .

aKO oh iMH KaKBHM MyAO.M Acui.ie Ha na.vieT HajpenHTHje


CTpaHHiie MaKOjera nucua o .T>y6aBH. ja ce ne ohx.
1 18 >K(1.1 nAjo

MaiuKo nepa %a HamiuieM hh jeAHora peAHfia, tojihko


ca.w curypaH na 6nx ce Kajao."
y oda-noM cbh nHCUH kojh nuiLiy o Jby6auu, H>y
Meujajy ca nojKyaoM Koja je >kmbh n^aMeH iuto ce
ra.cn h odaBJba caAio neneo. Bejji je pek'ao 3a no-
Myjiy n,a H.wa Tpn 30He Ha 3eMJbH: yMepeHa, JiefleHa h
wapKa, a/]M y ;ty6aBH HMa caMO >KapKe 30e.
3/io Koje Mo>Ke na ynnHH no>Kv*Aa rope je oa
paTHHx y>naca Meijy OHe MHoro6poJHe yMp.ne oa cy-
mnue, oa Bpyfcime, hta., ko/ihko je nowyAa ynponacTHJia?
Kojihko je nHJaHima nocia^o H3 wejbe p.a ojanajy
noxoT.TbHBocT cBojy. Kotihko Hiwa Meijy ohhm nponajiHM,
opoHy.THM, >KyMHHM, /ietfcHBHHMa, HeBpacTeHHHapHMa,
yraiueHHM jbyAHAia, kojh cy nocTa/in wpTBe Tora py-
iHH^aHKora HaroHa?
FIo>KyAa je otpob, kojh innda A\o3aic. OHa Kao h
onHJyM yHHiHTaBa c.MHcao 3a Mepy h ;iyx 3a pa3a3Ha-
BaH>e. Ona CMeia Aa ce bhac Ao6po CTBapn. KaKBa
upHa raAypa 6wBd AHBHa upHojKa. KaKBa a.i>KaBa rocao-
."
bnua nocTaje zienoTHua y a;iBaTHOM pyxy . .

Taj otpob CTBapa japod, npeyBe^HHaBaHja, yHepaB-


H0Te>KeH0CT. CaMO y 6paKy ce Mowe Hahn mhp, paB-
HOTe>Ka, BeAPHHa pa3yMa. Mh roBopiiMo OBAe cawo
^paKOBHMa HopMajiHHx jbyAH. CaMO hobck 3ApaBe Bo;be
A\o>Ke Aa oceTH rAe je rpaHHua Te/iecHiiM Hac/iaAaMa,
ji TpyAH ce Aa ce BpaTH BeApoj h CBeToj CHa3.
Fa3yMHH 6panHH napoBH pa3yMH0 ce B/iaAajy; to
pa3yMH0 B;iaAan>e jecie ocHOBa nopOAHije h AOMa-
fcera orhhHuiTa.

JJoMdhe Ovwuiume.

OrH>HuiTe! KaKO ra nyHa pen OAJeKyje /ieno y


Haiuoj ocefeaJHOCTH! y npaciapo Ao6a orn>HUJTe je
3HaHH.no 3aK.ioH oa 3HMe, oa pjjasa BpeMeHa. y K/ia-
chhho Ao6a npemn cy (5oroBH orH>HiHTa. CTpaHau, je
Ha orH>HUJTy HeBepHHK (Fustel des Coulanges, La cite
7
antique, iviaBa IV AOMafca Bepa).
..

A LUTa je orhbHiHTe y HauieM MOAepHOM apyiuTBy


i\ie je 6opfia 3a >khbot tuko onana?
BEUiTHHA B11TH HuBEK U9

HoBeK ce ueo AaH MyHHO, oopno ce nponiBy 3:1a


.lyAOCTii, HeBajba.iiTBa, HenpaBAe, raAOCTH. M KaA Aorje
Ha ortt>Miu re, oh yjia3ii y TMiiinHy, y MHp, y cnrypKOCT..
Hanojby paBHOAyuiHocr, yHyipa noeepert>e 11 .-byoaB.
y Jby6aBH CBOje >KeHe HMa .v.opa.iHy noniopy, jaKy h
Aoopy, Koja ra noApwaBa Aa npaBO h mbpcto ctojh.
y HCKpeHO.M cnopa3ywy y Aoopoj nopoAHUM HMa jeAaH
HeHCHpnHB H3BOP XpaopOCTH. YHOCeHM y 3ajeAHHu\
Haj6o^e oa CBera, My>K je jan h cbojom h CHarow CBora
Apyra, 11 oopHyro. KaA cy Niyw h weHa c;io>khh He
npHKJianbajy ce npeA HeAanaMa. /j,oopa m pa3yMHa.
>KeHa, Aaje CBOMe Mywy >KHBOTHy nomopy.
Hay iieH.auH KaA xofce Aa H36erHy noipece 11 Kpe-
TaH>a 3e.M^bHHjra ohh yTBpijyjy CBoje cnpaBe Ha cvyoy
oa 6eTOHa Koje yca^yjy y CTeHy. #o(5ap 6panHH nap
HMa cboj oc/iOHau. y HenonpeTHUM AyonnaMa AynieB-
Hora >KHBOTa. Konaiyhn Kpo3 y3oy^eH>e h erpax >kh-
BOTa, Ao6pn cynpy3H wwy Ha Ay6okHM h hbpctiim
HaroHHMa, Ha HenpoMeH;bMBHM ocefcan>HMa, Ha 3aKJieTBw
BeMHTOj, HenoKo.neo.'bHBH >kj.bot c y3ajaMHHM not;epett>eM v

noMaraH.eM, cnrypHomhy h AocrojaHCTBOM.


3a H<eHy orH>HiHTe jecie npnjaTHo npH6e>KHiiiTe
r^e je 3amTHTa, cnrypHOCT, nonrroBart>e, AOcrojaHCTBo
OHa Tpeoa ja opaHH BeApy THiuMHy h mhp AOMa-
fcera orHsmiiTa; He Tpe6a Aa nyuna cnaKO Heno3Haie,
paBHOAyiuHe, JiaKoyMHe, nai<0CHHKe; orftumTe je Ha-
CTaBaK cnojbHsera CBeia. IlyujTaJMo yHyipa caMO ch-
pypHe npiijaie^e, aKO hx HMaMo. CyjeTHHM h noAMy-
KviHuaiwa kojhx je Tyuna h TMa y cneiy, Jiano je
OAy>KHTii ce y K-aKBOxwe sa h>hx TeuiKOMe nacy. >KeHa
je yBen xiamu (jnuiococj) oa HOBeKa, jep He yMe Aa ce
ncnpcH npeA paBHOAyniHomhy h yAapuHMa y >KHBory.
OHa je oceTJbHBHJa, jeAM ce y ceon, h rAenaA je
Ay6oKO OMv-a^ocTe JiaKoyMHe penn, HenpaBeAHH npn-
roBopn. OHa t>e ce ocefcaTH AyooKO ynpe^eHa aKO je
My paBHOAyujaH, ano :byTHe; ajiH Ta paHa 3apacTa
6p30 hum My>K OTBopn ohh h mojih 3a onpowTefBe.
A^h, aKO tooo>kH)H npwjaTe.i. Tpyje pany OHAa je onacno.
Hnje OBAe pen o ohhm >KeHa.\ia Koje, 0Kpy>KeHe .iime-
wepHiiiM noMacTH.Ma, ocenaiy cby tokhhv KaKBora Myxca
'

120 >kii.i n.Ajo

6e3 cpua KOjeM c/ivwii 3a napaAy, Hero ce mhcjih OBAe


ma 0He MHoro6poJHe dpaHHe napoBe, kojh cy iiMa;iH
CBe uiTO Tpeda Aa 6vAy cpefcHH, na cy to H3ry6HUH
caA\o 3aTO lino cy npnxBaTH/iH oho ujto je y6aneHO
cno:ba. y CBaKOJ kvhh HMa CTBapH cnojbmix Koje ao-
Hoce 3a^eBHue; aKo ce Ha h>hx He odpani HHKaKBa
na>KH;>a OHe npo;ia3e, a;iH ano hm ce odpaTH na>KH>a,
OHAa MOM<e CTBap Aa nociaHe 036HJtHa.
HajBeha onacHOd y CBanoj KytiH, Kao m y Jb>A-
CKOM >KHBOTy, jede AocaAHH >khbot. JbyAH 6e3 Kyji-
Type He Mory Aa noAHecy mhphh >khbot. /JnBJbau.H He
nOAHOCe >KHBOT nHTOMHX 3aTO UITO je jeAHO.IHK. PaT,
nopeA cbhx namn, 3arpeBa MHore ^yAe 36or ohhx
jaKHx e.wouHJa, 36or OHora ujto je HenpeABHijeHO, 36or
npH3opa h 3aHHMa>a kojh cy ce CBaKor naca Men>ajiH.
nponaiiiao caM Aa cBaKa Hecpena JbyAH AO/ia3ii oa
jeAHe crBapn, iuto He yMejy Aa ceAe c mhpom koa
Kyhe, HOBeK Tpa>KM pa3roBope, Hrpe, 3aT0 ujto Hejvva
3aA0B0JbCTBa y cbojoj KyiiH... OTyAa JbyAH Bojie xyKy
<5yKy h jyptt>aBy."
Mum HOBeK He paAH HHiuTa, H3 AySuHe cbccth iiot-
Myjio ce AH>Ky AOcaAa h y3HeMHpeii>e iuto Tpyjy H>eioB
Mwp. CnojbHe 3a6aBe cy 6eAHa CTBap, jep AOJia3e cnojba;
KaA mh h>hx Tpa>KWMO OHAa A0<'ja3HM0 y yHH>KaBajyhH
no lowaj jep 3aBHCHMO oa Apyrnx. JJeAHHa CTBap Koja
Hac TeuiH y Haiuoj 6eAH jecTe 3a6aBa, a to je oneT
iHauia naJBeha 6eAa, jep 36or n>e 6aui He mokcmo Aa
mhcjihmo Ha cede. Be3 Tora mh (5hcmo najiu y AocaAy,
a AOcaAa 6h Hac oABe/ia Aa Tpa>KHMo hcko 3ApaBo
cpeACTBo Aa H3 H>e H3atjejvio."7
\M/iaAH 6pa4HH nap He Tpeoa Aa ce .iHinaBa HH-
KaKBa 3aAOBo^>CTBa. ,,rpex je bc/ihkh /iuiuaBaTH ce je-
AHora 3aAOBo^CTBa, caiwo HeKa (5yAe npaBO 3aA0B0jbCTB0."
..HydoKa pew: caA\o HeKa 6yAe npaBO 3aAOBOJt>CTBO. Hata
MHoro 3aAOBOJbCTaBa Koja JiHne Ha KpmuKy upHa x.ne6a
npeByneHy neKMe30iw! Ma^o hx je kojh Jioja/wo aHa-
jiH3Hpajy cBoje yTHCKe. KaA 6u to hhhh/ih, ohh 6h
ce MHoro M3HeHaAH^H KaAa 6h BUAe:iH ro/ioTHH>y o6hh-
iHnx y)KHBatt>a.
KaA de Ha nekoj OTMeHoj BeMeptt>oj 3a6aBH, na
1

BEUUTHHA B11TH MOBEH 12

oopaTHTe na>KH>y ca.wo na HeKOJiHKO Jiuua bh heie


BH^eTH aa OHa cacBHM 6>3a3:ieHO Bepyjy aa ce npo-
BOAe;" Me^yniM hh 3a TpeHyiaK ca H>nxoBa jnma He
wmMe3aBajy 3Hau,H AOcaAe. HeMa MyH>e npaBe paAOCTH;
.ivk'aBCTBO Aa ce oSpani na>KH>a Ha HdHx. a;iH 6ea
no.ieTa;TO je y36ytjeH0CT, Hena MpanHa pacnojioweHOCT,
h AywH HadynH OHHrvieAHe Aocaje h yMopeHocm
A.ih, KaKo ce aoujjio Ha 3a6aBy Aa ce sadaB/ba,
oHAa je peTKO aHa/iHcaTH CTBapHo CTafte cBoje CBecni
h 3a Bpe.Me 3a6aBe h noc/ie H>e. TaKBa oSMaHa He
Mowe 3aMeHHTH cpehy, a OHa cnpenaBa, Kano vame
riacKa.T, Aa ce Tpa>Ke 3ApaBa cpeACTBa Aa ce HOBeic
tt>e ocjjo6oah.

rioc/ie HeKOJiHKO TaKBHx aHa^H3a, xLnajw 6panHH


nap Hehe ce BHiue o^MahbUBaTH, oh he TpawHTH H3/ia3.
H oHora AaHa KaAa ce oTKpHj'e ochobh3 HCTHHa Ay-
meBHora >KHBOTa; t. j. Aa je MOHOTOHHJa 3a6aBe h
y>KHBahba HecHOCHHJa oa mohotohhjc ceAehH c mhpom
y co6h."
3a6aBe HMajy y ce6H HeH3;ieHHBy dojbKy: 3a6aBe
h He 3a(5aBjbajy h cnpewaBajy H3Ha;ia>Kett>e npaBHx.
paAOCTH. 3a6aBe HHHe bchhtom 6eAy jeAHe Ayuie Koja
Tpa>KH cpehy. OryAa je >kmbot doraTHX h chjihhx caE
y cnojbHHM 3Hau.HMa, AOcaAaH h HenoAHOCHO jeAHO/ntK.

TBOpanKa Moh ocehawa.


MMa ca.MO jeAaH HanHH Aa ce hobck cnace AOcaAe,
Taj je Aa nponatje noje3Hjy ahcbhot >KHBOTa. Bojhhuh
Ha (J}poHTy cy hoahoch^h CBaKOjaKe HeBOJbe, 3aio
ujto hx je APHOflo HeKO jane ocekafte; na h mh mo-
>KeMO y to.ihko ;iaKLue npeo6pa3HTH CBaKOAHeBHH paA
npH.MecoM y3BHiueHHX ocehaHba, ohhx ujto CTBapajy
noje3njy.
3ap ooraT hobck Tpe6a Aa >khbh Kao ujto je >KHBeo
AOKJie je Tenao, cae c panyHOM? 3ap rocnoija H3 cy-
jeTe, xohe h cjiyry y (|)paKy, h Apyre cnyre kojh HHUJTe
whbot nopoAHHHH. 3ap CBe Aa ce CBeAe Ha npHMaH>a,
Ha noceTe hcchochhx JbyAH!
3ap ocefcaifca Tano HHCKa, Kao ujto cy TBpAHHett>e
h cyjeTa, Aa <5yay y '/Khbotv rocnoAapw, a y3BHiueHa.
122 VK1L1 IlAl./

ocehai-ba Aa 6yAy c;ia6nja! ria to oh 3Ha4H,io nponaci


jbyflCKe npnpoAe! Cpefco.w Te Hnje Tano. /Ja He roBO-
Phmo o HayMHMUMMa KOJM 3a JbydaB hcthhc >KHBe Kao
jaAHMUH; Aa He noMHibeMO BepcKa m poAOJbyoHBa oce-
fcatt>a paAH kojhx ce noAHOdi h cnpoTHFta h ocKyAHua
a.iH He\\a Maiepe noja ce ca paAomfcy He npeAaje
cbojoj Aeun. OceliaH>a HAiajy jeAHy HeodHHHy cTBapa-
,'iaMKy moh; mh hx pacunaMo, jep boahmo >khbot 6e3
pasMnm/baifca, HecMOTpeHO.
ripiipoAa ce kophcth KbOMe 3a CBOje CBpxe; OHa
nac mhhh Te ce 3ajby6jbyjeMO. Hhm ce yKHHe CAteTH>a
3a 6paK ii fipnre 3a cyTpamibHuy, jbyoaB npeoopa-
>i<aBa CTBapnocT: Oho iuto bojihmo CBe je /ieno; He-
AOCTaTun cy Bp/iHHe, h khthmo hx Hajjieniim.M iiwe-
HHMa".
M OHAa ce jaBe (^hjiococ^h necHMHCTH; rioABa.iii
HaM npupoAa! Jlawe Hac AOKJie Hac He yxsaTH, a KaA
nac je yxsaTiuia OHa Hac ocTaBJba Ha A"y KJiaAeHua
Kao oho jiHCHua H3 6aCHe. riowap CTpacTH ce yracH,
m ABa 3a^>y6jbena jinua, pasonapana, rtbeBHa, Be3aHa
-cy 3a ueo >khbot. Tano je roBopno oHaj CTapH MOAiaK
IlJoneHxayep; caiwo, oh je nofipKao jbydaB ca noxoTOM.
Oh Hwje pa3yMeo Aa M/iaAOM napy ocTaje Aa npeBapn
npnpoAy, Aa npHMH jbyo'aB, Aa npoAynai AHBHa CTBa-
pait,a, m Aa hx yHBpcTH. CBaKH nyT KaA xofceuj ce(5n
HeKy paAOCT Aa yHHHHiii, nneAaj Ha 3dC.nyre tbojhx
oko Tede: cerH ce BpeAHohe jeAHora, ckpomhocth Apy-
rora, njieMeHHTOCTH Tpefcera, hta. Hmura He CTBapa
Bene paAOCTH Hero <5;iare HapaBH ohhx kojh cy oko
Hac HeKa cy th vbck Ha naMem" (Mapno Abpe.iHJe.
VI.] Ako th je H<eHa Jiena, ahbh joj ce; aKO je py>Kna
bo/ih BheH ocMejaK; aKO ce He CMeje, bojih iBeHy 03-
OHJbHOCT.
Myw h >KeHa kojh cy ce hcthhckh Bo;ie;iH, iMory
,ia MyBajy y naMeTH CBe ocodiiHe BOJbeHe >KeHe, jep
VBHxoBy jby6aB nyBajy h xpaHe HenpojiasHa ocehatt>a:
noniTOBaH>e MaTepe, noBepen>e, npujaTejbCTBO h jeAHa-
koct HHTepeca. YcaMJbeHOCT je HajcTpaiuHHJa oa cbhx
jbyACKHX 6eAa, 3<5or tt>e MHora HecpefcHa ;inua npn6e-
raBajy ^>y6aBM Ka >KHBOTHH,aNia. M 3aTo 3HaAeM0 oue-
BELimiHA B11TH WuttEK

?iiiTJt nyHy BpeAHOd u,e;ie, BepHe u nenpo^a.3He .^yoaBi*

>KeHe hjih jwywa koj'h cy ce H3aopa:iH. Ty je AySoK n


HencupnuBM H3B0p cpefce. Mho orpaHMMeHH Jbyjxu He
Mory Aa cxBaie tv iicuiHy. Ohh je OTKpHBajy Ten Ka i r

;ix cmpt oauii y caMofcy. Ko,ihko h>hx icaxce: Aa caM

3Hao! To je cyBHiue AOUKan, 6oji HjHxob Tpyje rpH>Ka


caBecTH 3a CBaKOAHeBHe HenpaBAe, noHHfteHe npeMa
M3ry6,-beHOM Apyry: cueHe, 3.ia Bo:ba, pijaBo noHa-
iiiafte!
Ako noKBapiiMO TBopanKy Moh Aoopnx ocefcafoa h
ggo rnpp.MHiwn jiaraHO ca3peBaite cpefce mh cmo kphbh.
MH TO 1HHBMO Y .TaKO.MHCJieHOCTH, V nJlHTKOyM/LV. >'

pacejaHocTH.
_KaKB0 pc.MeK Ae.'io 3a jeAHy >Keny ano HeuiTo cn-
poBa Mywa, a cbh cy MyweBH hcilito chpobh, npe-
crlpaTH y Ae.iHKaTHa, na>K;biiBa HOBeKa, koj'h Hefce yBpe-
AiiTii nil cbojom Harjiomrw hh cboj'o.m HecTpnjbHBomhy.
3aT0 Tpeoa cipn^nBa paAa, HenpeKHAHora BacnmaBafba.
""FHOcehH y jbyo'aB npeMa Aiywy noHJTOBan>e, nawtby
h npH3Hafte, 0Ha CTBapa oa JbySaBH jeAHO HecaB;iaA-
.t>hbo ocehatt>e. M Tano he ce Ha hckh Ha WH ca i

Bpe.weHOM BOJieTH oho luto oh ce AaHac >Ke/ie.io Aa^


ce bojih". Mhcjih ce ca.Mo Ha oho ujto je noBOJt-Ho
sa to ocekajbe; HHKaKBa ce na>KH>a He oopafca ohomc
ujto je H>e>y hpothbho. BefcHHa .T>yAH pacunajy tv
cnary Jbyo'aBH M3 HeKe TaJHe Hesepnue"; a TaKBii
cy hhujth AyiuoM h /iett>HBUH. OpaAajy ohh kojh cy
HeMotiHH A^ Bo.ie, kojh cy 6e3 ocefiaHaa. OcefcaH>e ce
CTBapa aKTHMa. Ha HaMa je Aa, y ao6"phm TpeHyuHMa,
y TpenyuHMa nyHora npujaTCbCTBa h nosepeHja, oja-
Majwo y ceon Bo:by, Aa nybaMO h ap>kmmo to ocefcaH>e__
M.Ma y Haiiie.w >KHBOTy TpeHyTana KaA hhcmo \
CTaH>y Aa KOHTpo/niiiieMo 0He BaMnHpe Koje Ha.w je
ycaAHjio Hac.netje CTpauiHo no ccChmhocth, no HeBa-
.Tba.icTBy no Hacn.-by 1>Kh.i Ilajo: Cours de Morale,
CTp. 73 nt>eB je HacTyn JiyAw;ia"]. Ako hx He y3AP~
>khmo HaiHOM MBpcTOM bojbom, Han.iasn HacTyn .ny-
AHjia. Ako He Mowe hobck Aa hx ce oA^paHH, Tpe6a
6hth MyAap, He npeAy3HMaTH HHKaKBy p^aBy paAH>y,
HHKaKaB ptjae recT, HHKaKBe onaKe penn: H3.ia3HTe
V2A VKII.I UAJO

OAMax Hano.Tbe, npoMeHHTe Ba3Ayx n cpeAHHy. Arc


. jenan HHje na\\eTaH Hena 6yae ApyrH, Hena H>era He
yxBaTM dec...
Cpefcaje nHTau>e 3ApaBe naMeTM, pa3a3HaBau>a.
. jacHofce, jiorHHHora peAa. Hec/iaraK>e Ao;ia3H oa He-
. AOCJieAHocrH, oa HeMau>a npaBe sojbe, xohe ce m Hefte
ce. Tpeoa pa3MHC-iHTH 3pe/io npe Hero hobck H3a6epe
cedw >KeHy; a;iH KaA ce jeAHOM peuiw, CBaKH je OHai
KynaBHua h cjiadnh kojii 3awa/in ujto ce okchho.
TlpaBa BOJba je OHAa, KaA hobck HCKpeHO npHMa M36op
kojh je yMHHwo ca cBHMa noc^eAHu,aMa, n KaA mhcjim I

caivio Ha to KaKO he Aa H3 Tora H3ByHe oho uito je

Haj6ojbe. PaAHTH ApyKHHj'e jecie noAJiocT, Jianc h r/iy- j

nod.
CBaKH My>K h >KeHa HeKa npBo norjieAajy ce6e
npe Hero uito noTpawe jeAHo koa Apyrora caBpmen-
ctbo. KaA Ao6po to 3ai\neAa oh he bhacth Aa HeMa
HHiuTa py>KHHJera oa u>era. M Haj6o/bH he occthth y
AHy ce6e caMHx KaKO raMHwy HaroH, onaKe ckjiohocth
m ywacHe noMHcnn. Bp;iHHa je OAJiyKa He caMo
Aa ce HemTo He y imm\, Hero h Aa ce He odpafca hh-
KaKBa na>KH>a onaKHM TenobaMa. HeKaAa h CBeun no-
cpHy; ajiw, KaA 6ypa h BajiH noiHy MyTHTH HiHXOB yAi,
ohh nyBajy HeTaKHyT Bpx Bo;be", ohh He npHMajy
o/iaKo nponacT; h aKO opoA yAapa JieBo h AecHO, caBecT
<5ah h He ryoH CMwcao KyAa hac
TfteB, oxojioct, .netbocT Mory npeo6jiaAaTH y KpaT-
khM HacTynHMa h cpyuiHTH HBpcTy BOJby, a;m aKO
II My>K h >KeHa AP>Ke y Ay^MHH BOJbe HBpCTO OA-fiyKy
Aa OHyBajy HeTaKHyry CBojy npBy o6ase3y h Aa HyBajy
cBeTHH>y cBora onbHUJTa, OHAa He HacrynH ru>eBa,
oxo/ioctm h JieHiOCTH npofin; 6ypa fie MHHyTH a 6poA
noTOHyTH Hehe.
Te oype cy onacHe, jep H36airyjy Ha noBpuiHHy .

AiyTJbar h MyTe Aymy.


CBaKo AyLueBHO y36y^eHie Kao ujto cy ru>eB, Aip>KH>a,
caa^a, yBeK uiKOAe OHOMe kojh je ribeBaH, kojh Mp3H,
kojh ce CBalja, na MaKap KaKO npaBeAHa 6wjia nodyaa
paAH Koje ce y36yt>yje. JbyACKa je npupoAa TaKBa.
Aa, >ia h KaKBo chtho HepeAOBHO y36yijeH>e, 0CTaB/ba [
BELUTIIHA BHTII HOBEK

y HOBeny KBacau 3a flpyra joiu ropa y36y^ei+.a", nw-


cao je /jeKapT. 3ApaBa so/ba xohe JiorHKe y >kuboty:
ii3aopao ch ce6n >KeHy, e na OHAa r/ieAaj je caMo ca I

jo6pe CTpaHe h sacnHTaj tbojoa\ x/iaAHOKpBHOuiky.


[

H3adpa/ia ch My>Ka, thxo h 6/iaro, nanHHH oa Hiera


oho ihto Hnje 6ho.
Hyuajme ce adeoKama.
HunaA He Ba/ba onajaBaTH. Kojihko je h>hx 3aT0
ilito hhcv 6nmi CTpn/bHBH hjih 3aTO luto cy 6h:ih
hjih hhcv 3Ha;iH 6pawHe 3aK0He, othuijio a#Bo-
.leHDii,

KaniMa h pa3Be;io ce. Kojihko je >KeHa, 3aBeAeHiix


nycTHM poMaHHMa, CKpeHyjio c nyia Tpa>KefiH Heny
y3BHLueHnjy jby6aB; cupoie JiyAHije noje ne yMeAOiue
aa Haijy npaBy noje3Hjy y >KHBOTy rAe je HMa, y CBaKH-
Aatfcoj CTBapHOCTH. Kojihko ce HdHx HaAa/io Aa he y
apyroMe 6pany Hahn Heno3Haiy cpefcy! rioc/ie pa3B0Aa,
apyni CpaK jecie no6eAa BapjbHBe HaAe HaA HCKycTBou.
Ta h jeAHo AeTe A\o>Ke HayHHTH Te bchhto pa3onapaHe
rocne, AeTe noje 3Ha ujTa je cTBapHOd. c$aTBopeHo
y .wajio.Me Bpiy oho He carta o ApyroMe MecTy; oa
.\ia/iora Bpia oho rpaAH ce6n bcjihkh", bcjih PacKHH.
UeBojHHua oa CBoje jiyTKe hhhh BejiHKy rocny, a oa
n eKOJiHKO nrpanaKa cjaJHe ABope. A 3auiTo Aa, yAaBiun
ce, H3ry6n Ty AHBHy moh npeo6pa>KaBaH>a, KaA 6n
ftOMe Morjia Aa yjienwa CBora My>Ka? Il/iOAHa Ayuia
watje h y chpotoj 3eMJbH, Kao uito je HanpHMep
LUaMnaH>a, cjaj bcjihkhx BHAHKa h 6e36poj Heoeca.
II 3aTO He nniaj ce HHKaA: 3ap 6h Morao Hahn 60-
jbera Apyra? Hero Ka>Kn cedn: una HMa,\v join Aa
OTKpHJeM y TOMe 6nhy Koje je Be3a;io cBojy cyA<5y 3a
wojy ? BojieTH CBoje, 3Ha i iH odoraTHTH ce nocTeneHO /

i'oracTBOM ycnoMeHa; h KaA CBaKH oa cynpyra hhhh


CBojy Ay>KHOCT, Aora^a ce Kao m ca nncuHMa kojh
jyro cnpeMajy KaKBo neno, Kao y HeKoj Marvin. Ako
HCTpaje, Harpafla je Ty: OAJeAaHnyT HCKpa ceBHe h CBe
ce CTajiown y H>eroBOJ rjiaBH. Mcto je TaKO h ca a>-
LueBHHM >khbotom. y 6paKy jbyGan ry(5u y CHa3H hji>-
3nja. Ajih, aKo MOBeK hhhh CBojy Ay>KH0CT, aKO OAoauu
jBak-y HenoBCbHy KpnTHKy, aKO y cpuy HMa MecTa sa

126 ;kh.i iiajo

OjiarocT, AoSpoTy, npeAaHOd, OAJeAHOM n H3HeHaAa[


MSBpuiH ce CHHTe3a MHorwx ycnoMeHa, HaBHKa. oce-
fcaH>a, y3BHiueHHX HAeja; ciijiho, av6oko h bohhco vs-
f>yfceH>e npenjiaBM aymy. Aaje hob npaBau >khbotv,
npeodpa>KaBa ra. Ty je piarpaAa 3a Aoopy BOJby.
Ta CHJina CMHTe3a HAeja, ocefcahba, OA-nyKa, HajiHK
;

je npoMeHH Bepe h AymeBHOM npenopofcajy. npOTHBua


ocefcaH>a ce cianajy; HAeje npaBMMHOCTH, y3ajaMHora
noujTOBafta, Ao6poTe Aouie Heuno ancipaKTHe u
x.iaAHe, nodajy >KHBe, h OHAa HAe CBe oa cpua u
T
.by6a3HOCT, h ftjiarocr, h yc.iy>KHOCT, no/KpTBOBafte,
caM00APHu,afte, Ay>KHOCT je 3aAOBOJbCTBo. T.iaBHo je
hhh HanpeA h paAHTH Kao Aa je jby6aB wapKa, na
Manap ofr/iah MJiaKa y no'ieTKy. Mahtc nyieM ohh.x
jbyAH, kojh 3Hajy una 3Ha i ni BepoBaTH. MAHTe cTa30M
kojom cy ohh noujjiii; h ohh cy paAHJin Kao Aa cy
."
BepoBajiM. . .

Cpehy MOKde aocthhh ano ycpeAHTe cBa CBoja


ocehanba Ha jeAHO MecTO. HeMoryhno je HMaTH ycnexa
y tomc norjieAy ano ce npoBOAH 6ynaH h pacejan
HOiBOT. TeiUKO HOBeKy KOJH Ce OWeHH KaKBOM CyjeTHOM
>KeHOM, ohom Koja j\pn ca jeAHe 3a6aBe Ha Apyryi
Kojihko je TaKBHx >KeHa Koje y ApyuiTBy usnieAajy
H3BaHpeAHe, a y Kyhy yHOce onaj h Heciory. HaHMa
je CBe AOcaAHO, H3 AocaAe jype 3a y>KHBatt>HMa, mhc-
jiehH Aa He ra Hahn Ha nojby; ajm TaMO 3aAOBOJbCTBa

3a h.hx Heivia, HeMa ra, jep oHe cooom Hoce npa3Ho


cpue h cyBy ayiuy. y aBaHTypaMa jeABa aKO oceie
oho ujto ce ocefca KaA mobck HHTa KanaB kphbhhhh |

poMaH: CHTHa nojianiBaJfca h Jiarafta, npHTBopHOCT n


onacHOCT, ocehaH>a noKBapeHd KOUKapa.
Kojihko JbyAH pacHnajy cjaJHo ooracrBO jeAHora
cwrypHora ocehaBba y raAHHM h onacHOM 3a(5aBaMa!
Kojihko je jiaKoyiMHHx h cjia6oBo;i>HHx y nacKy JiyAOCTu
yHHiiiTHJio cpehy 3a MHTaB >khbot.

\\njb opany cy Aena. Chjiho AejcrByje Ha M03aK


MJiaAHx AeBojaKa OHaj HeoApeheHH no3HB noKo/ieHsa
Koja Tpe6a Aa Aohy Ha cBeT. JeBojKa, joiu Kao Ma.io
BEW7HHA BI1T11 MOBEK 127

leie, no HaroHy, nrpa .lyTKOM h oko tt>e ce 6pnHe Kao


xaKBa MaTH. >KeHe Koje ce He noKopaBajy y 6paky
TOMe no3HBy pace, nociajy HeypaBHOTeweHe, oco(5e-
:+,auH. Ko.ihko AesojaKa >KMBe Aa/ieKO oa >KHBOTa, y
HeKOMe 3aHocy, kojh necTO HAe ao xa/iyuHHaunja.
H caMO Te.no ce 6yHH npOTHBy He>KeHCTBa, MHore
wane ce nojaBJbyjy 3(5or Tora. TaKo je ca AeBoiKa.Ma,
a BeBiiHa MJiaAHx ;byAH kojh ce He oweHe OAajy ce
pacnycHOMe >KHBOTy, h jeAHa neTBpTHHa OKyweHa
3apa3HHM 6o.iecTHMa npoBOAH oeAaH >khbot. Ako ce
3apa>KeHH O/Kene, ohh cnyno n.iafcajy Ty raAOCT, h>hxob
nopoA je HeAOHeceH, H<eHa ce pa36ojiH, CTapocT je
>naKa, jep orpoBHo AejcTBo 3apa3e noMHFbe TeK oko
neAeceie roAUHe Koje aoboah ao ;iyAH.na h Hajco^iiA-
HHJe r^aBe.
A ohh M/iaAH jhy&H kojh cy, CTynajyfcH y 6pak\
ceecHH CBoje OAroBopHocrH npeMa a^Uh h.hxoboj, >kh-
eehe ApyKHHjHM >khbotom Hero >khbotom caMo>KHBaua;
He 6hth nyn h n;ieMenHT. Koa M/iaAe
hbiixoB >kh-bot
MaTepe pa3Bnjajy ce HaJMOHHHJa ocehahba y npnpoAH
nopo^aJHe MVKe HHcy HHuna npeMa ohhm
.byACKOJ.
ihbhhm paAOCTHMa Koje ocehajy KaA Aoje CBojy Aeuy,
KaA BMAe cbojhm OHiiMa KaKO ce pasBHja jeAHo yMHo
n AyiueBHO 6ntie Kojeai je oHa Aajia m<hbot. OcehaH>e
OAroBopHocTH npeo6pa>i<aBa oua, Aaje My HOBy cnary
3a paA- FIopoAHua CTaBJba poAHTe/be npeA crBapHOCTl
vKiiBOTa h pa3BHJa cBe eHeprnje yMa, cpua h Bo/be.
/JaSorMe, mh roBopiiMO obo 3a 3ApaBe M;iaAe OpanHe
napoBe. Ohh ca pacipojemiM HCHBUHMa CMaTpajy Aa
je nopoAHua jeAaH TepeT, Aa TpeCa ceoe >KpTBOBaTii,
.ia je nopoAHua h opnra h MyKa BejiHKa. 3ApaBH MJiaAH

.T>yAH noAnoce Aa paAe BHiue. Aa naK h Tpne, jep je


Taj pH3HK caMO noroAoa Aa ce ujto njieMeHHTiije
ycaBpuiH, n& ce nocTHrne iuto nyHHja CHara.
KaA MOBeK bojih oHAa Hiije HHiiira tcujko, He oa-
pime ce HHHera. One Be/iHKe paAOCTH Koje Hanrajy
KaA ce noAHOce >KpTBe, mh He MoweMo HMain. Sonera
KaA paAHMo 3a weHy, 3a Aeuy, KaA ce juuiiaBaMO
ieAHora npuBHAHora 3aA0B0JbCTBa Aa H>HMa yroflHMO,
ziacKaBo 611 3a Hac 6hjio KaA 6h ocefca.iH Aa cmo
128 /fvIijT ilAjO

no^HejiH, >npTBy, a/iH aKo ce npaBo roBopM, Ta ce ucpTBa


y CTBapH npeTBapa y paAOCT. Ako ce 3ar.neAa H3(5^H>Ke
Ty ii HeMa KaKBora caMOOAPHuafta BeB paaocTii y3BH-
meHHJe BpcTe. JbydaB je MOBeKa noAHivia y C(J)epy
ocefcatt>a y kojoj ce, 3a cHTHHnapcKa h caMo>KHBa oce-
haH>a, Mapw TaMaH kojihko 3a .nahbCKH CHer.
PoAHTe^>H Mory npeTpneTH Bejiune Hecpehe. PaT
je TO^HKa MaTepMHCKa cpua yuBe.nuo. A/jh peTKa je
Mam Koja je 3a>KajiH.ia uito je iiMajia CHHa kojh je
nao Ha doJHOMe nojby. HHjeAHa yuBejbeHa MajKa He6n
pa3MeHH/ia CBOj'y Tyry 3a AOcaAHO >KHBOBaibe ohhx
Koje HHcy A^ue HHKaKO HMa;ie. Ta xyra je MHoro
ysBHuieHHJa Hero uito je OHa ycTajajiocT, 3aMMa.iocT
CaMO>KHBOCTH. Mh MO>KeMO CJIOCOAHO peBH H TBpAHTH.
Aa je MaiepHHa Tyra 3a H3ry(5;beHJiM chhom bojhhkom
cjiatja h MHJinja oa OHe yciaja.ne ocefcaJHOCTH >KeHe,
Koja He 3Ha 3a poAHTejbCKy paAOCT.
XwjbaAe JbyAH cy TeK H3 oBora paia HayHHJiH Aa
cy AOTTie >KHBe.iH y ocpeAfoeM m MyMHOM 6:iarocTaH>y,
y jeAHOMe jia>KHOM, cmchihom h yKoneHOM JiyKcy3y.
Mh cmo Hamoj Aeuu Kao Kpajity CBpxy >KHBOTa no-
CTaBJba^H MHPHH, M/iaKH >KHBOT MHHOBHHKa KOJH OApaAe
cbojhx ocaM caTH, a npBora y Meceuy 6e36pH>KH0
npHMe n/iaTy. Bpoj Jiuua Koja cy oa HepaAa oTHuuia y
CojiecHe cBaKH AaH je CBe BehH. Tpeoa, nocjie CTpaumora
paia 19141918, >khbot MHoro xpadpuje cxBaTHTii.
Hhko HHJe cnrypaH una Be cyipa ca mm 6hth, hhko
He 3Ha Aa .ran tie ociaTH Ha CBOAie Meciy; hchbot
Tpe(5a Aa je ie,TaH aKT jynaiuTBa h Bepe; KaA ce yjia3H
Tpe6a (5hth Ha4HCT0 ca coCom h ca cbojom xpaopomfcy.
BojTe ce cawo npaanx HenpHJaTe^a, ohhx kojh cy y
HaMa; Haiua .lei-nocr, Ham KyKaBHH.iyK, Hamii nopoua.
TloAHWHTe CBOjy Aeuy 3a jeAaH ApyKHHJM, jyHa i iKH >khbot.
neMojTe >Ke/ieTH Aa 6yAy CupoKpaTe, chthc cyjeiHe h
AeTHrtacTe BH^Te, h OHAa ce He 6ojie 3a h>hx. To Be
''.mth paAOCT Aa hx Tano BacnHTaTe; OHaj y hcthhh
bojih Aeuy kojh oa h>hx CTBapa cHa>KHe CTBopose ro-
TOBe Aa npuxBaTe Becejio CBaKH nocao.
fleua cy nauiH noKpeTanH eHeprHJe; ohh mhhc Ham
>kmbot nyHHJH.M, npujaTHHJHM, n.ieMCHHTHJHM. 3axBa-
tJELUTHHA BHTI-i HOBEf _V

.i>yjyhii HiHMa y Hawa ce pa3BHjajy cn.iHa ocefcan>a.


.fbyoaB je AtaTepnHCTBO y uBeiy, Kao imto je Maie-
piiHCTBO xyoaB y n;iOAy- #eu.a Hac OfljeAHOM H3AHnry
y npeAe.ie r^e Hiua ca.wo MHCTe paAOCTH; Aena Ha,u
oTKpHBajy CMiicao MOBeMHJe cvaoc. A >khbot mobckob
je <5eAaH Ka.T, je caMOHUiB; oh BpeAM caMo on^a Ka,i
je noTMiihbeH av>khocthm3 Koje cy ii3Ha;i .ihhhoctw,

PtjCLBU. OpClKOBll.

Obo niTO peKocy.o MCTiiHa


je 3a Ao6pe GpaKOBe.
>4>wa hx 11 OsCH/bHa je CTBap aa ce HOBeK
pi^aBHx.
Be3yje 3a neo >khbot; HHKaA ce npn H3dopy opannora
Apyra He Aiowe ohtii aobo.t>ho na>K.i>MB.
IlpBO niTO Tpeoa Tpa>KHTH jede 3ApaBJbe. ripe
cBera 36or Aeue; ja^aH je to noK.iOH AaTii Aemi >kiibot
oo^enj.-bHBa h c/iaoyttaBa CTBopa: TaKea Aeu,a peTKo
tie ycnerH y >khbotv. jjpyro HAiaTH 6o;iecHora Apyra,
to je HociiTH opeMe 3a ABoje, to 3HanH ueo TepeT
AaHauiFhera MOAepHora poooBatt>a Ha cBOJa .ne^a npw-
MHTH, H OA^aUHTH HCCTO je^HO CpeACTBO 3a OC/IOO'O-
\^Q\hdi Tora naK.ia. HeroBaTH Bo/benora 6o;iecHHKa Aiowe
ohth je^Ha BejiHKa BpjniHa u npHMep cajv\ono>KpTBo-
BaH>a; a/w 6oJbe je TaKBy jy Hanky Bp.nHny h npoo;
H36efea.
Iiocne sApaB.T,a Tpeo"a rjie.iaTii Aa HOBek* ce6n
H36epe pa3y.MHora Apyra. >Khboth noBepemi AOiMahnun
,aBHce y rviaBHO.Me ofl H>eHe na.MeTH. y cBC-Ty je nyHO
-
j

npaBnx oyAa^ia h no.iy6yAa.ia; Be3aTH cboj >khbot 3a


naKBo HeypaBHOTe.-KeHo n oesBO/bno ;inue, to je ro-
tobo 3/10 h Hecpefca y kytni. \\ 3.10 h necpefca KaAa
Aot>y H3HewaAa Mory oa Hac ctbophtii Be.iiiKe n jane,
a;iH HHuuTa BHuie He HarpH3a Ayujy Hero CBaKOAHeBHa
f>opda npoTHB JiaKoyMJba: 11 HajaMii nocpfcy m npo-
naaajy.
y3eTH 3a Apyra jcaho pa3yiH0 .nme, to je HMarii
naMeTHora Apyra y 6paKy. LilTa je npaBa naMeT?
BetiHHa He 3Hajy to hjih y3HMajy p^aBo rBO/Kfce 3a
Me/IHK. y UJK0J1H HHCMO HayHH/HI Aa 3HaM0 ko je y
cTBapw naiweTaH; y uiko.ih ce He Aouiija npaBa cno-
io6hoct 3a cy^efte. aooHJa ce HeiiiTO Ha.iiiK Ha to.
9
130 VKil.T 11AJO

PasyMan je OHaj kojh yMe #a oaboj'm oho liito je


cTBapHO y CTBapiiMa oa OHora uito je npHBiiflHo; na-
MeT je y Mohn j\a ce pa3/iHKyjy npaBii Me^ycodHH oa-
hoch ofl jia>KHMx y CTBapuMa oko Hac. FIpaBa naiweT
jede nayHHHHKH Ayx. BeTporoH>e ce 3ayciaBJbajy Ha
cnojbHHM 3naqHMa, naivieTHH HAy ao AHa CTBapn. Hay-
i
ieH>aK he boaohhk yfipojam y Mdajie, h y phan>y
rjieAaTH H3BecH0 caropeBaw>e. Oh he KHTa MeTHyTH y
peA ciicaBaua a ne y peA aJKyjia; 3a Apyre kht je pn6a.
y CBai<iiAaH>eM >KHBOTy jeAHe >Kene Taj HayHHHMKH
Ayx je CBaKH Mac Ha npo6w: to je nocjviaTpaHKH jiyx.
BiiAeTH CTBapn, He KaKBe naM BeTponnpn hb iapuuije
i

npHKa3yjy, jep ohh HHiiiTa He BHAe, Hero OHaKBe KaKBe


jecy, to je niaBHo y >KHBOTy.
HecnocoCwocT Aa ce nocMaTpa, Kojy BacnHTan>e
noja i iaBa, jep CKpehe na>KH,y ca CTBapHOCTH, HHJe no-
oo/biuajia ApyniTBeHH >khbot. Mh cmo cbh noMa/io
Pycn, ai<o je Hcmna Aa HHJeAaH oa Pyca He cxBaTa
Aa ce MOBeK Mopa noTMHHbaBaTii HiiH>eHnuaMa.
Majio je >iceHa Koje Hncy 3aBeAeHe HAejaMa, totobo
yBeK JiawHHM, CBoje cpeAHHe; xwjbaAe MaTepa yCnjajy
CBOJy Aeuy jep iix xpaHe KaKO ApyrH roBope; Majio
iix je Koje OArajyjy CBOJy Aeuy pa3yMH0.
BehHHa AeBojaKa H3 rpaijaHCKora CTajie>Ka, 3a-
ohom AeTHrt>acroM cyjeTOM CBoje cpeAHHe
c/ienjbeHiix
neMajy xpaopocTH Aa y3My ynpaBy Kyhe y cbojc pyne,
;ia 6yAy HCKycHe h Bpe/ine AOMahnue ujto hm He
Mowe CMeTaTH Aa c/iHKajy, Aa MHTajy, Aa CBiipajy. OHe
oceTe Ty 3a6nyny KaA hm yMpe poAHTe;b, h oaJcahom
naflHy y aMdHC oefle. Tora AaHa, OHe Ha wa/iocr
AouKan no3Hajy npaBy BpeAHocT paAa, ujTeAH>e, pa3yM-
He ynpaBe HMaft>eM Koje je poAHTejb paAOM CTeKao. Tora
AaHa yBHfcajy Aa kht HHJe pw6a. One cy >KHBe;ie 3a
cno.iiHH CBeT; OHe HHcy pa3yMe/ie ony cypoBy CTBap-
hoct M<HB0Ta, to Heona>KaH>e n.'iaha ce MecTo cTpamno
CKyno.
KaA ce weHinn HeonxoAiio ie, aKO xohem Aa Ayro
y Mupy n/ioAaH paA npoH3BOAHin, Aa y3Mem sa >KeHy
pa3yMHy AeBOJKy. TaKuy Koja he OAMax pa3VMeTH cboj
nojiowaj, h npiuiaroAHTH ce tt>ey He BOAehu HHKaKBa
EEiiiTHHA 5HTH HQBEK 131

o63npa o .MHuij'beHjy CBeia, paBHOAyujHHx h 6yiana.


He >KeHH ce acbojkom noja oommho He ywe Aa pe-
30Hyje" ii/im H3 cyjeie win 113 nynora TBpAoniaBCTBa;

AoSpo na3H Ha na.weTHO cyijeH>e.


MoeeK He MO>Ke Haopoja CBe Kora He Tpeoa vsem
3a opanHora Apyra; a.iii ce MO>Ke Haopojani hcko-
;ihko Koje Tpeoa H3oeraBaTii.
Tano He Tpeoa ysn.MaTH HanpacHTe, H<ecTOKe, pa3-
apa>K.-bHBe h oceT.-biiBe AeBojKe, Koje njiany 3a HaJMan>y
CTBap. HiiKaA HOBeK Hiije BHiue najiHK >khbotiih>h Hero
Kaa je y japocni. KaA Ben mobck HMa Ty HeBOJby Aa
whbh ca japocHHM JiHueM, oh Tpeoa Aa ce ceTH Aa je
Ta wecTiiHa nac/ieije Aa.ieKnx npeAaKa, H3 Aoda OHe
>KnBoTHtt>cKe 6op6e sa oncTaHaK. /KecTOKii ."byAH hhcv
jouj 3a Me^ycooHO ApyniTBeHO noMaratke, y H>HAia
6yje BaMnnpn."' HacTynn rit>eBa, Kao Be.iMKe 6yjnu,e
iiito MyT^aroM npen/iaBe *pA Ha nojba, noTanajy pa-
3yMHe HAeje h ocefcaHba Ao6poTe 11 npaBAe; nanocHe
penii m yBpe^JbiiBii H3pa3H Aiory Aa nonnne BejiHKa
3Jia... HajTa^a arjia HaJAyoVby pany 3aAaje. P^aeo
pacno;io-/KeH>e h cpu6a p^aBO yTH'iy na nopoaimy h
Keape hmibot y H>oj.
He Tpeoa ce BapaTu: HacTynw japocTH to cy Ha-
cTynn JiyflHJia. 3a japocHe Tpe6a nex Tpa>KHTn: oViancy
xpaHy, de3 Meca, oe3 BHHa, 6e3 Rase 11 3aHHH.a; mum AO^e
HanacT Haopy>KaTH ce mhphohom, H3ahw Aoicne rH>eB
6ecHH, Aa He on yAapao TyK na nyn. [Flajo: Les Idees
de Mr Bourru]. Cbcth <t>paH>a Cajie3njaHCKH Aaje Bpjio
Aooap caBeT: KaA CTe mhphh h <Se3 noBOAa 3a cpu6y,
cuadAHTe ce ca iiito Biuue aaarocTii h AoopoAym-
hocth; CBe hito peieTe kjih ypaAHTe HeKa (jyje Ha
Hajo/iawn naHHH." Hena He oyAe Bama pen aiara
Hero je peuHTe H3 CBora cpua 113 CBe Ayuie."
CyjeTa je hcto Tano r.iyna CTBap. Kg je cvieiaH
iaj oiiBa h ,iaKO /byT 11 oceTJbHB; cyjeTa 3ar/iyn;baBa.
Ko cyjeraH Taj oneKyje Aa My CBaKH hkhh noABo-
je
pen>a Koja mhcjih Aa oh 3ac;iy>Kyje, h 3aTo je CBaKora
naca pa3onapaH h ;i>yT. A 3ap oh 11 Mor;io apyKHHJe
ohth? CyjeTa je noJiy-jiyAH-zio, Kena BpcTa jiyAH/ia 3a
Be.iHMHHOAi; mm yoopa/KaBa.wo Aa y Muc.iH.v.a apynix
132 >Kii:i riAio

;by;in 3ay3H.\ia.M0 Mecro, Koje He MOHceiwo 3ay3HMam


PaBHOflyiiiHOcr, KpaiaK OTno3ApaB, noTCMemjbHB ocmie-
jaK, HeBpaheHa noceTa, He3BaH Ha nacr, koa cyjeTHH x
jxy6oKo done. CyjeTHH oohmho nociajy nrpaMKa y py-
Ka.Ma jaBHora MHeFt>a, yc/iy>KHa 11 o/iBpaina Hrpanka.
CyjeTHo .iHue je npeMa cBdy oHaKo Kao Mennjy.M
npe.ua BOJiuie6HHi<y. CyjeTHH ce cHJia3H ao nonH>Kett>a.
Cyjera, peKocMo, 3ar;iyn;baBa. 3ap je naAteTHa oHa
>i<ena, Koja, y Medo Aa HMa yBeK jeAaH y3an Kpyr
npnjaTe/ba, npupetjyje pynxoBe, Benepe h 3a(5aBe 3a
ro.wiLiy paBHOuyniHHX oroBapana? OHa xohe Aa H3H-
rpap.a 6oraTy rocnoi)y. MHorn M3 cyjere nieAajy bh-
coko, h He yMejy Aa y>KHBajy oho iijto mm je Hajo;iH>Ke
h Hajoo.Tbe. Ohm Kynyjy KahynaK H3 craK^eHHx 6aujTa,
hbHMa He MnpHiuy, ohh He ocehajy mhphc cbojiix
pywa h KapaHt[)H'ia. 3ac/ien/beHa pacKonin cyjeTHa
;inua iincy y CTaw>y Aa npou,eHe npany BpeAHOd pa-
ckohih h 6eAHy cpehy Kojy OHa npywa.
OropneHii 11 3aBHAJt>iiBH cyjeTHH, npe3npy cnrypue
n 3ApaBe paAOCTH mro npywa npod hoibot. Cyjera
oTBapa nocpeAiio MHory pany, a ohh cyjerHa MOBeKa,
sacienjbeHe cjajeM pacKOinn, He Mory Aa BHAe THxy
cpehy, Koja je CBVAa oko nac y ahcbhom whboty. H
3aT0 je Ba><v'HO Aa ce mobck menu jinue.M Koje je cboj
rocnoAap, Koje ce ne ocBphc Ha CBeT h H>eroBo mhui-
jbeH^e, Koje npn.wa Tytjy MHcao TeK nonno caMO ouemi
Aa je OHa Ao6pa.
y 6paK He Tpe6a HHKaA Aa CTyna OHaj kojh je OAan
nnhy. MjiaAa AeBOJKa Hena HHKaAa ne y3HMa 3a Mywa
M/iafliiha koa Kora HMa 3HaK0Ba Aa je ckjioh niiHy.
nnjancTBO ce oAOMahnjio koa cupoTHiije K/iace, ami
HMa ra 11 koa dorainjnx JbyAH, npoiaiera cTpacT ce
niHpn bcjihkom jaMHHOM. Y3eTH niijaiiHuy, TO 3Ha Hl i

yaeTH Hecpehy h cpaMOTy Ha eerie!

3a yietbiiBifc ne.ua cpehc.

JletbOCT pynin cpehy. MnaAe AeBojKe HMajy ;i:-


Hpajy A^a >KiiBOTa, h;ih jkhbot 6e3noc/ieHnx, apviht-
Bennx roTObana. h;ih >khbot BpeAnwx. JeAan Aeo rpa-
IjancKora cra.ievKa, hoa hphthckom 11 yTHnajeM oko-
BELIJVHHA BIIT1I HOBKK \

Jin He, BacnuTaBajy AeBoJKe 3a >khbot y 6ecnoc:iiiMen-y.


Kax Te -jeBoJKe CBpine HayKe, 0He ce apahajy kyha.ua.
rioc/ie tiJKOJiCKora >KHBOTa, Hcnyn^eHora pa.to.w, ahcu.ii-
n;iHHOM, HacTaje >khbot, Meceun 11 ro,inHe 6e3 paaa
OHeKvjyliH cedn juywa... y rowe aooy M/iafle AeBOJKe
npeerajy jia ce pa3Bnjajy. Menu je roBopH.ia je.ina
AyroroAMiiiH>a ynpaBHTe;bHua jejHora Be/niKora Aei-;o-
jaMKora 3aBOAa, ,ia cy .wnore hbene yHMUHne, nyHe
>KifBora ii CHare, KaA cy H3aiu./ie 113 3aBo;ia, yrauieHe
oifjie h Te:iecHo m vmho y Kyhn oa Mawe h AocaAe.
Ma.aoKpBHOCT h Apyre 6o;bKe nocieAHua cy jeAHora
HeKopucnora pa^a, 6e3 fly>KHOCTH, 6e:\ imnunjarnBe,
6ez o,iroBopHOCTn.
H 3aro, npBO lijto Tpeoa fla ypa;ui MJiafta .leBojk'a,
yweHa 11 xpa<5pa, jecie Aa y 3Me, noc;ie cBpmeHe iiiko.io,
-

cTapahhe naA KyhoAi, Aa omycTH coOapHuy h KyBapimy.


3a H>y je >KMBorHa nOTpeoa Aa CBaKH ;iaH paAH no
Kyhii. Ako je npajtevKHa OHa tie ueo nocao 3a rpn
naca aa CBpnui V TO.ue pajy iiahn he 11 3;ipaB.i>e tc-
jiecHo n 3ApaB^>e AymeBHO.
Ona he najnpe yAajbHTH 113 Kyhe cjiyre, noAMVKJie
HenpnjaTe.i.e, Miije npncycTBO mnpn no Kyliii He3aAO-
o/bCTBo 11 o?opnocT. 3aTHM he eTehn {jjn3HMKe HaBHue
Koje oko ocaMnaecTe roAMHe nocTajy Kao oa rpaHHTa.
C:iyre, Koje ne 3Hajy mnma nponaJiacuHMa riacTe-
Pobiim, pa;ie TaKO y Kyhn, Aa on ce CBaKH sraAno KaA
o.i nx Bn;ieo KaKO pa;ie AOAiahe nocjioBe.
M/iaAe AeBoine Koje nocjie mKo:ioBaH>a y3HMajy cBe
Ay>KHocni, y Kyhii HMajy M3r..eAa Aa <5yAy 4,H3HMKH
H .MOpaJIHO 3ApaBC
Ako CBoje JbynKe AapoBe 3a pe;i, 3a pasyMHO cy-
henbe, 3a xpadpocT, ynoipe6e y KyfcM, one he oa Kyhe
HanpaBHTif npaBn paj. Hmtii Ao(5pa AOMahuua, to je
HaJ3Apamije aaHHMatbe 3a jeAny Mceiiy; to mmc ne
Tpeoa HHKaico nu(5pi<aTii ca n.weHOM KyhaHHue. #OMa-
tinu.a je OHa Koja pacnopehyje oneBHM h MyweBjbeBii.u
npaxoAHMa; OHa yjwe KynnTH, OHa pa3yMe ueo .wexa-
Hii3aM AOMahera WHBOTa. V H.oj cy ojiHMene MeTOAa 11
BOJba; ona yiwe npeABiihaTii. Cbc hito Tajoie to npe-
TBapa y Aoopo h cpehy. Qua je >khbh paT Hereay, ne-
134 VKH.l I1A.I0

MapHOCTir. .TetbocTH. neneHMua Hiije HHKaa npercpejia,


a pyo,xe je yneK smaBO.
Oria oah HaA CBaHHM, OHa Ke^a Aa luaBOBH nony-
uajy h.ih Aa ce Mpjba 3a MpjbOM luhph
i-boj Hefce

Kacann jiaui Meca koctii, hhth pwoapK ycTa-


veeTo
ja/iy piioy. (jHa he Aa Aa ouiMe HHKyAa AOMafce 6jiaro-
ct3HjC. OHa pajiH luto je join Kceno({)OH y cnwcy o
Ekohqmuju n3Jiarao 3a AOMafinuy npos ycia IIcKOMa-
xyca. Koa ypeAHe h Becejie AOMahime nehe ce y Kyfcy
yByfeH hh cpi^(5a hh Tyra. MoBeK He Tpe(5a Aa wc/M
nowe 3ApaBjba Apyrora 6oracTBa, Hero Aa H.wa AO(5py,
pasy.MHy AOiWatumy M koa naJBefce rocno^e i* koa
. . .

naJHC3HaTHHJe >neHe AOMafciiMKe BpjniHe doje HaA


cBHMa . . AoCpa AOiwahnua oa cupoTe rpaAH 6oraiy
.

Kyfcy, pljaBa h iett>a pyoin doraiy" [Olivier de Serres


Le Theatre a" Agriculture ct Menage des Champes, VIII. 1.]
y AaHamHse Aooa KaA je >khbot CKyn, iuto he Ayro
Tpajam, AOiMahnua noja pa^w npuBpetjyje HaJManse ABe-
xw^aAe ii neTCTOTHHa (JjpaHaKa. A 3a AeceiaK roAHHa
TpnecTaK xnjbaAa. Eto to ry6e H3 .lensocTH, H3 cyjeTe,
>KeHe Koje npe3wpy noAiaiiH4Ky y.iory, a i<oje Ty csojy
jiy>KHOCT ocTaB.'bajy cjiyrawa.
MeijyTHM, pyMHW paA je caciaBHH zeo najcjajuHJux
3aHMMaH>a. ^a cy BHAejie riaciepa h BepT/ioa xano y
6jiy3M paAHiiHKOj Memajy h KyBajy, one oh ce )BepH/ie
Aa ce hshxob paA He pa3JinKyje .mhoto oa paAa AOMa-
fcHiie. Jleuap, .lenehu 6o.iecHHKa, paAH oho hcto luto
paAe .wajne noje oarajyjy CBojy OAOJnaA. KaA 6"h weHe
Morjie sar/ieAaTH y paA Hano/ieona hjih Kojioepa, OHe
6\\ Morvie BHAeTH, Aa cy ce n ohh HaAHOCH.iH Kao ir-
Ao6pa AOMahiiLia, HaA CBojy pynny AOMaWiKy KH>Hry;
uiTa Ayryje h Aa ;ih MOM<e hjih He MOH<e Aa Kynw obo
hjih oho oBora Meceua. Ko/i6ep h HanojieoH cy H3-
yHaBa/w AOMafce nocjiOBe HiiTane <t>paHiiycKe, h ohh
cy HMa^H Aa ce <5aBe o iMHoruM cnTHHiia.ua, Kao m
AOMahwue, Aa oh Ao6po KyfcoM ynpaBJbajiH.
BejiHHiiHa jeAHora jyHaKa h;ih Hay iiHHKa HHje y
h>hxobhm Ae^HMa Koja cy, Kao h CBa Aoope jiMHHe
paAH>e jbyACKe, dop6a npoTHBy AiaiepHJe hjih npoTMBy
r.nynocTH. BejiHHHHa je y HAejaMa h ocefcaHSHMa xoja
SELHTHHA KUTil H08fcr 135

cy AOBe:ia aKunjy. Te iiAeje h ocehaH>a cy MOBenaHCKa,


Hece^HHHa, n/ieMeHHTa; Ha paAH>e .T>yACKe oflceBa y3-
BHiueHOCT. Ka i je .'IaeHeK, (j)paHuycKii /ichhhk, noneTKOM
r

npom/iora BeKa, npoHaiuao c^yuiajtKy (cieTOCKon) no-


Mohy Koje je Morao ;\a nyje h HaJMan>e OTKyuaje cpua,
oh je BHAeo Aa fce yhhhhtm xn/baAaAia xnjbaAa 6o/iec-
HHKa Be^HKy ycjiyry, h oho je cpehaH hobck. Jeano
BejiHKO OTKpnhe HMa bcjihko Aiecro y Bpe.MeHy h npo-
CTopy, a/>H npnpoAa ocehaifca je Hda h 3a fceHHJa h 3a
jeAHy ooHMHy AOAtafcimy. Jep xpaftpocT, pa3yAteBaH>e y
Bofceity Kyhe, CTBapajy cpehy. Majun Hnje HiiKaKaB
nocao oko 6o.necHora AeTera OABpaiaH, jep CBe liito
paAH to je H3 JbydaBH.
Pa3y.\\Ha >KeHa npHMa paAOCHO cTapaite Kyfcn,
jep pa3VAie Aa je to HeonxoA^o 3a AymeBmi >khbot y
nopojuuH. OHa 3Ha Aa je MHoro Ba>KHiije oho uito He
H3^a3u 113 Kyhe oa onora uito y;ia3H. Oho hjto He
H3^a3H to je ao(5ht, CTBopeHa H^eHOM xpa6poinhy. Ta
Ao6ht je 3a Bby CBeTHH>a, jep OHa npeAdaBJba He3a-
bhchoct 11 o6e36efcehbe 3a ciape AaHe, MoryhHOCT Aa
ce ocTaHe noHocHT h npaB npeA HacHJbeAi ch/ihhx. Ja
bhahm Aa tie ce oyAyha wencKa noKOJbeH>a BacnHTa-
BaTH TaKO, Aa ce HenpeKHAHO HMa aoahp ca CTBap-
Houihy. OHe he raAa pasyMeui Aa ce y parsyMHOM,
MeTOAHMKOM Bohen>y AOAiahnx noc/ioBa, Mory pa3BHTH
y HeKora". ynpaB/baTii KyhoM snawn HAiaTH Bp;io
036njbuy Hay i iHHMKy cnpeMy: 3HaTH (})H3HKy, xeMHJy,
4>H3Ho.iorHj'y, xHrnjeHy, 3a Ao6py AOAtahnuy noTpeoHa
je ncHxo/iorHj'a.

HoMahuua cpcha y Kyku.


Mmhh ce Aa je hobchhjh >khbot c;io6oahhjh, nynujn,
Hero koa Ao6pe AOAtahnue. To je 3a6/iyAa! Mobck ce
je caA\o cnpeMHO 3a jeAaH no3HB; a AOAtahnua HHj'e.
OHa ce na Taj naHHH cnac/ia yAuie CKyneHOCTH. Kao
AOMahiiua uito mhhh CBOje 3aAOBO/bHHM, OHa je ne-
npecTaHo Ha mptboj CTpa>KH: cBa H>eHa Atoh HanperHVTa
je, pa3yM je ninKHJu.
a
HoBeK, HarHaH Aa ce oopn ca HeBa:ba:iHM, HepaayM-
HHM, JieH>HM, CyjeTHHM, rpaM3.T)HBl1M, jpCKHM JbVAHMa,
> 36 -'Kn.i riAjo

Mopa A3 ce y cede; Mopa Aa ce AOBHja, Aa ce


noByMe
npeTBapa, Aa npujiaro^aBa, AaK.ie Aa ce KBapH.
ce
.T,OMahnu,a je Kpajbnua y cbojoj KyfcH, He 3aBncH hh
oa Kora. OHa ce pasBHJa y arMocc})epH noBepew>a h
.?by6aBH. Oiia HeMa Aa ce 6opn. OHa >khbh y tmujhhh
m y H3BecnocTH, pa3BHJa ce xapMOHHWHo, no jeAHOMe
jacHOiM 3aKOHy. \\ 3aTo oa AOMahnue ca ceAHM KocaMa
HeMa caBpineHiijera, AHBHiijera y.weTHHHKora Ae/ia. Ws.
4>e 6nje njieMeHHTOCT. Pa3/ia>Ke naAieTHo CMemKajyfcH
ce; sua Ao6po uito xohe; iuto pene MyApo je; ao-
opo n unipoKo cxBaia h JbyAe h CTBapn. CBe Te ahbhc
Bp/niHe Kpace iby. Majio je Jbyw Koje y6n MOAepHO
poncTBo Kojn Mory Aa AOcrwrHy BeApnny jeAHe
npaBe AOMahMue.
/JoMafcima Hajnpe ype^yje Aa ce nopOAwua pasy.MHO
xpaHH. OHa 3Ha KaKBora ynmaja xpaHa HMa Ha yMHy
it Te/iecHy paBHOTe>Ky. XpaHa, oaiu 3aio uito ce He-
npeKHAHO noHaBJba, HMa HeAonieAHe noc:ieAHU.e. Ila>K-
.bHBa Main 3ana>Ka yrnuaj xpaHe Ha pacno;io>KeH>e.
na eHeprwjy, Ha 3ApaBjbe cbojhx. HMa Hera 3a- 3p
HHMJbHBHjera oa HcnwTHBahba Tora? 3ap oho He BpeAii
ko^hko h ona>KaH>a KaKBora HayHHHKa, 3ap OHa He
naAMaina cbojom saHHMJbHBOLHhy .ia>KHH paA to.ihkhx
>'HeBH.aKaH HayMeH>aHKiix ueniiA-naKa? >KeHa Mowe npn
enpaBJbahby je.ia Aa yHece tojihko HayKe kojihko IeAaH
payHHHK y KaKBy pacnpaBy o AodpoMe xpaHaeiby. Ochm
rora OHa peiuaBa npo(5/ieM cKynohe: 3a Mane nape
Aaje Ao6py xpaHy." OHa oa odHMHora Kpo.\innpa Mo>k*e
na HaHHHH c/iaBan pynaK; caMo Ao6po oko h BeuiTa pyna.
/JoMahHua Mowe oa CHTHHua H3 >KHBOTa Aa wa-
npaBH iyAO, KaA HMa MBpcry BOJby Aa npunpeMH cbo-
l

jHMa 3ApaB, CHrypaH h cpefcaH 6yAyfcH >khbot.


EyAyfce BacnHTaH>e 6nke yAeiueHO Tano Aa ce.
pa3yMHHM pyKOBa^eM 3ApaB^a, pa3yMHO ynoTpeojbaBa
.TjyACKa eHeprHja.^aHac ce Mowe pehu, Aa je BefcwHa
;byAtf oo/iecHacaMo 3aio ihto ce xpami nano He ipe6a.
KaA nHT3H>a o >KHBOTy Ha AOMy AO^HJy OHy ocHOBHy
ea>KHOCT, Kojy Tpeoa Aa HMajy, MHorH hobh /byAH fee
ca npwji>e>KHOuihy Ayro paAHTH h M3paAHTM npabHJia
3a oo.T>e WHB.TjeFbe y KyfeH. MHoro iHTOiiiTa je seh.
BEUiTHHA BliTH HOHEK 137

CBpmeHO, BOAa je saBeAeHa no KyhaMa, cneKTpHHHO


ocBeT.'beHje, ueHTpajiHo rpejaite. /JoMahHua HMa Man>e
noc/ia oko Tora. VcKopo he ce npoHafcu jviauiHne 3a
npa>he py6;ba, 3a HHiuhehbe co6a. CBana Kyfca HMahe
CBoje iH3a^>Ke 3a ropite cnpaTOBe, cboj Te/iec|)OH. H 3a
.MHore Apyre noc/ioBe -iiSMHcaHtie ce pa3He HanpaBe.
A.th h jaHac CBana AOMafcuua, aKO je naacbHBa y CBOMe
pa^y. ynpocTHlie MHoro oa cboj'hx noanoBa.
ripiijaTHOCT h yroAHOcr y Kytui to je CTBap y.Nvem-
hocth, yKyca BeuiTHHe, pa3Mnni;ban>a. A una je no-
Tpe^HO aa Kyfca 6yAe yroAHin'a Hero Hrjje Ha APyroM
.wecxy? CjaJHa MHCTOTa, mhct Ba3Ayx, cyHU,e, Ao6po
ocBeT.^efbe, TMiuiiHa. CaMO je cyjeia He3aja3HBa. HeMa
Kyhe rAe ce, 3a ABa h no caxaia, He 6u Morjio CBe
AosecTH y peA caMO ano AOMafcuua xofce h HMa Me-
TOAe y paAy, h aKO joj Apym ojiaKiuaBajy H>eH nocao.
Kao ujto ce bhah ociaje CBaKoj HceHH joui AOda
BpeMeHa 3a Bacnmahbc Aeue h 3a cnoje yMHO h yMer-
HHHKQ o6pa30BaH>e. |y A^Jiy A\. llajoa: HhmcicKmy-
a/iHu pad u Bo/bci, noKa3aHo je KaKo ce Mowe paAehu
ca.MO ABa caxaia ahcbho, AOCTHrHym HaJBiune iiito
moxcc yM nocTHhn y Hayun m yMeTHOcrH].
/Jefca >KeHa, Koja Kpnje :ieH>orr noA H^roBopoM Aa
joj He npHJiHMH paAHTH, H3r^eAa npaBa HeBOJba. >Kn-
Be/ia je Kao roTOBaH y poAme.-bCKOJ KyhH, na xohe
Aa npoAy>Kn h koa Mywa TaKO.
II yMedo ia y Kyha crBapa u cpefcy, n uiTeflH>y,
h ocehaH>e cHrypHocru h AOCTojaHCTBa, oHa yhoch
pacHnaH>e, pacTypan>e. My>K ce ynperHe OHAa y japaM
ii paA 6e3 HaAe h 6e3 paflocni. A Aeua. KaA AofjV y
roAHHe y KojHMa 6u mm HOB'iaHe npn;iHKe poAHTejbCKe
noMor.ie Aa HMajy joui 6ojby 6y:iytiHOCT, y;ia3e He-
:npeMHa y >khbot. CnpoTin+>a y6wja y 3aMeTKy. Aeua
n.iahajy CKyno ;ieH,ocr h pacHnan>e cbojhx poAHTe/ba.

FJpedpacydc.
BetuiHa He npHAia obo iuto cmo mm H3He:ni; mm
ce joui ApKHMo dapnx npeApacyAa npoTHB pyHHora
paAa. 3a CeHeny, Kao h 3a n.iaTOHa, neKHh h KJieuiTa
f apym a/iam Shjw cy ooe3o7KaBatt>e JbyACKora yiwa.
138 /Kin iiA.io

3a Te (J)H^030(j3e AeK.ia.woBaTii je r.iaBHa CTBap. Bpo-


AOBH h jejpa, Kp.wa, npoBHAHH npo3opu, to cy npo-
Ha.nacun Hajmiwux po6oBa".
3auiTo ce myamth iijto ce to,ihko BHKajio na p>mhh
paA KaA cy .-bVAH nao FLnaTOH
hiiju je yrHuaj CKopo
AO AaHaujjhHX AaHa 6ho bcjihkh
6h;im TaKO ;ia^eKO
oa npon3BOAft)e. UwuepoH He roBopn HHKaKO o TpHda
ABaAecer xnibaAa cjioooahhx 3aHaTMija y PnMy, a jeABa
no.uiihbe ABeda h ocaMAeceT xnjbaAa podoBa. PiiMJbaHH
cy y r^aBHOM BacrmTaBann y miictom pcropcTBy. M
3a"ro je HHTejieKTyajiHH paA caMO 3a OA-'inwHe .i>yAe;
ca tmm .nyAHM HAeja.Ma phmckm AP>KaBHHUH o.iBe.ui cy
Phm y nponacT.
Mhct HHTejieKTyajiau. je dora.i-., jep oh satiyiuTa
CBoje AiHuiHhe, ohh y4Majy. Ha ceAHHuaMa mhcthx
MHTe;ieKTya.nai;a MOH<e ce Ha npBH norviefl BHAeTii kano
ohh CKyno njiahajy TanaB HaHHH >KHBOTa. Ko.ihko je
y weceTHM roAHHa.ua norpd/beHHX dapaiia. y npaBo]
Kyjnypii, CBadoradBa Aaia MOBeny pa3Biijajy ce xap-
mohiimho. yMeHHUH CeneKHHH He paAe TaKO. Ouh ce
He dpuny o cBOMe Te.iy Kao o agtctv; ohh He Mory
Aa y.Mpy y uBeiy". hbiixoB >khbot je 6e3 paBiioTe>Ke
iiito ce ona>Ka y jano pa3BHj'enoj dpd.bHBocTM, Koja je
3a npaay naMd jeAHO 3jjo. Ta ynepaBHOTe>KeHOCT'k
Aaje OBy naAnpon3BOAH>y KHaHra, HOBHua, dpomypa Koje
ne.Majy unwera 3ajeAHH iKora ca CTBapnomhy.
l

JloMahiiHim 3anam je 3/iamaH.


BaciiHTaH>e M.iaAHx AeBojawa Tpeda^o oh A3 itMa
3a unjb xapMOHHMHo pa3BHJan>e. KaA ce dyAe KcnpaB-
.T>ao Hauj AanaujH>H chctcm BacninaBaH>a, Aajieno 3a-
odao chctcm, OHAa he tphctothhc meceT ii ocaM
MHLunha, H3 kojhx je caciaBJbeno name re/io, aoGbth
y iiHre.ieKTya-iHOM >KHBOTy CBoje npaBo MecTO, t. j.
npBo MecTO. y MecTO Aa ce y many yHoce JieKUHJe
M3 reo.weTpnje, MeiapcKH chctcm, c|)H3HKa, BacnwTa-
Bahe ce Haiua Myjia pauHOHa.iHO h y CTa-inoj Bc3M ca
MHHJHfiHMa; M/iaAa AeBoJKa yjwefca CBe TaMHO A3 oa-
jwepaBa, Aa Mepn; 3nahe ia naupia CBOjy xa.tHHy, Aa
cnpeMH ie.io 3a pywaK, Aa opraHH3yje cboj >khbot, u.
A3 HayHHHHKM H3B0AH CBOJ flOMahHHKH 3aHaT, jei3H
oj HajnoTnyHHJHx if Hajpa3H0Bpcnnjnx 3aHaia. Ona he
3HaTii aa je h H^eHa Kyha jeaaH .wa;iH Aeo Bactr.-Lene y
Kojoj B-Ta^ajy saKOHn cynwaHora CHCTeua. Cue he it>oj
oim; no3Haio. II riacTepoea OTKpHha he ona 3HaTH,
h OHjia tie 3HaTn ja cnaBaha co6a Tpeda ia 6y^e luto
r

je^HOCTaBHHj'a, Kao onepamicKe ABopaHe. Cooe Hehe


hhctkth no dapoMe CHcreMy, no KojeMy ce npauiHHa
ca.Mo npeMemia c jeanora iWecTO Ha jpyro no co(5aMa.
3a rpejan>e ciaHa ynoTpeilHhe caMo Haj6ojbe n Hajoe3-
onacHHJe ropiiBO. CBaKii paA y Kyhn ncniiTahe Hay^HO.
OHa he, HanpiiMep. ynoTpe6HTH cyAOBe Aodpe Ton/io-
Houie, ie he no jeBTimy ueHy Mohn Ao6po CKVBaTH
cyny oa roBeAHHe. Ako HayKa, \ipHMehbeHa Ha KyjHy,
Hnje join .la.ia cee npaKTiriHe pe3yjiTaTe. to je 3aT0
uitq je BeniTHHa bo.ihth Kyhy, BeiuTHHa to.iiiko BavKHa

3a 3apaK.i,e n cpefcy, join y TaMH m dapoj iiaBHUH.
MaJKe, MHore MajKe, yonjajy CBojy leuy, hjm ynpo-
namhyjy h^hxobo 3ApaB/be caMo saio ujto hx Hepa-
3yMH0 xpaHe. Te .uajKe ne 3Hajy Aa je xpaHa y3poK
inrc ce Aena Hohy npeiypajy, m AO(5po He cnaBajy.
Mhoto je AeMHj'nx maBa h CTOMaHnha npona/io 3a to,
uito pOAHTe.^bn Hiicy y.uejiH Aa Tpa>Ke y3poKe Hepe-
AOBHCM CTan>y koa CBOje Aeue.
y BacnHTaH>y Aeuc poAincbn Tpe6a Aa HMajy npaK-
THHH)ix 3naHia H3 onuiTHx ncHxo.ioniKHx 3aK0Ha. VneHa
MaTH .\\0H<e MHoro AonpnHeTH A3 ce Bacnma Bo/ba
AeMnia. KaKO he ce 6opimi npoTHBy .-bVTHHe, oceT-
jT>hbocth, 3aBncTH, oxo/iocth. .leHaOCTH, aKO ce He 3Ha
K3K0 xpeoa .'ieHHTJi 6o.iecTM BOJte. no3Haia Bacnma-
HHua, Tocnoha MoHTecopn, Koja je ocHOBa.ia AeBojaHKe
uiKOJie Ha HaMe/iy paA-"bHBocTH, tbpah aa cy Aena
HMyhHHx poAme^ba. Beh y Tpehoj toahhh, Aa/ieKO hc-
noA A^ue chpothiix poAHTejba; Aeua 6oraTHx cy BHtue
pacejaHa, Buine caMO>KHBa, BHuie HeoceT."bHBa, BHine
MJiHraea.
M3 OBora uito cmo hshcih bhah ce niTa CBe Tpe6a
npa3a MaTH Aa 3Ha.
ripBa Ay>KH0CT H>eHa jecTe, Aa je npaKTHMKH Bacnn-
Tana, t j. Aa 3Ha npaKTHHHO Kyhy boahtii h <5hth MaJKa.
1 iQ
1

vKii.i nAjo

Ala.io Bume rope peKocMO, Kai<o mho nayMHiiiiH n/iatiajy


3.T,paB.-beM ilito HHKai<aB pywHH paA
He pa;ie He
n.iatiajy ohm caMO 3ApaB/beM, Hero h cbojom na.Mehy.
Ohh wecTO nponyde H3BecHa HaynHa OTKpiiha ca.MO
3a to mro, hhth yMejy caMH HaupTam moac'i ohmx
opyija Koja cy hm noTpeo'Ha, hhth hx caMO H3hhhhth.
TaKo dHBa
h ca HceHOM; ano He ywe cbojhm pyKaMa
1IIHTH, KpnHTH, BeCTH, IipaTH, IYiaMaTM, KVBaTH, 0Ha je
6ora."b. CBe one Koje He pa.ie oiiuajy oonecne. hbwx
Jiertocr cTaje h yMHora Hanopa; ca.MO ce Ao6po na-
vmh oho niTO ce CBaKHAahbiiM paAOM Hay iH, npaKTH- i

waH paA je r:iaBHo: oh nonasyje CMiicao h rpaiiHiie.


He Tpeoa CAteTaTii c yMa jia HMa npHBiiAHitx Myapaua
no CBeTy h to 6ain *etjy HayMert>au,n.Ma.
CKynjbaM MapaKa h;ih (5y6a BpeAH kojihko h Kaxas
HayMHHK, kojh 3Ha h TyMaMH oho ihto cy npyfH npo-
naiiuii!, a ca.\i HHiHTa He Ao.'iaje HOBora. Mhohi hcto-
pHHapii h KH>H>KeBHHiJH n.uajy ca.wo Aoopo na.whe^e.
Mejvvy cjiy>Kn Hanpn.viep, ujto 3Ha,wo, iianaweT Pa-
CHHOBy AHdpo.uaxy h ;ia je npeAMeT 3d rt>y y3eT h:-j
rpefie Krt>nre Ebphiioaobc Eneude w AHdpo.uaxe, aK0>
He ynopeAHAio XepMHOHHH napaKTep ca Hauiow B.na-
cthtom cypeBH.HBOiiihy, h ai<o MH caMH H3 rora He H3-
ByMe.uo JieKunjy m npuMep 3a BacriHTarte name Aeue,
npHMep kojh noKa3yje KaKO Mo>Ke jeAna TaKBa CTpacT
Aa nocTeneHO ynponacTH h yM h caBecT.
HauiTO anaTH y npcre KopHejona Uojiujeiaaa, ano
HHCMO H3ByK.1H OHy MHCTy nCHXO.'IOHIKy HCTHHy OA
riaB.iHHe: i<aa ch ce peniwo Aa Ay>KHOcr CTaBHLu H3-
Haj CBera, oHAa he CBana APyra npoTHBua ocehahba
MopaTH yhyTaTH, pa3yM He 3aB.'iaAaTii Tano Aa he n
Hepa3VMHa oceharta rtera noMararu.
3a OHy nayweHy >KeHy, Koja je oa CBawera no ne-
ujto nayHHJia, na oneT HimiTa 030HJbHO He 3Ha, He
Tpeoa HwaTH HHKaKBo nomroBarte; ano oho ujto je
HayiH.ia He npH.Mert.yje na ahcbhh vkhbot, ano HHJe
HayMH.ia Aa cooom B/iaAa, Aa oyAe n;ieMeHHTa, BeApa.
noiHTOBarte joj He npnnaAa. TaKBa Hteiia, oa HHJera
3Hart>a He oceftaiy y kyhh hh My>K, mi Aeua, hh oko-
BEIUTHHA EHTH HObHK 14!

.iiiwa Behe 6;iarociaH>e h oojbH >khbot, TaKBa je HceHa


cmc- in Ha.
KftHWeBHHK MO'/k'e HMaTH H MHJIOCHHUy Koja nmue
KH^jireQhapo, >Kop>K CaHA), a.in KH>n>heBHHKOBa >KeHa
Mopa KhhHHv'eBHHKy uihth Koniyjbe. ripaBa naMeTiia
ii

vKeHa ywe iiihth h Kouiyjbe, a;iH .\\o>Ke ohtm Ao6po


OArajeHa h y HayuH, y K.4>H>KeBHOCTn, y yMeTHOCTH.
Bo;be je fla He niinie Khbure, jep minna petje oa Ao6pe
^Hbure.
^ajieKO cmo o;i raKBe >KeHe; ipeoa caMO npe;i:i-
CTaTH HOBHHe aa Mo^y; Aa HMajy K*pnTJi JKora .iyxa
i

0H2 ce ne oh An:ie boahth oa Hijix... y thm hobh-


HaMa HMa CBanera: h AeTHH^apHJa, h 3aMeniaHiija," n
cyjeie, h c.vieiiJHHx xa.-bnna, n npasnora >KHBO'ra 3a
6oraTe, H;;rAe penn o Ay>KHOCTHMa, OTcycTBO Hay i mor
Ayxa. HeKH opojeBM cy, oa Hac.aoBa na ao noc;ieAiBer
peAa na noc.ieAi+>oj dpaHH, rviynn h iiitctohhhh.
oauiTO Haiue AeBojk'e He pa3MHc:ie Aa .uoAa ,\tO>Ke
Minn jeABa nyTOKas, a Aa oa H>nxoBa ynyca h oueHe
3aBHCH KaKO he je ohh npiuiaroAHTu, Te, h/ih Heuno
oa HecaBpnieHocTu npHKpiiTH, h/ih 6ojbe :ienoTy HCTahii.
A\:iaAOCT je yBeK Jiena; cyBHwe ce khthtii 3HaHH
hcto uito h KaKBy ;ieny cjiHicy AteTHyTH y KanaB cjajaH
OKBHp, Te yMaH>HTM .ienoTy cjiHKe. M:iaAe AeBoJKe,
odaBHTe CKynouene xa/bHHe n yKpace ohhm >KeHaMa
voje Mopajy Aa Kpnjy CBoje roAiine h.ih Aa nonpaB-
.Lajy hito cy OHe noKBapn.'ie."

[Jpcwa diceHa.
ripaBa >KeHa cboah Ha HaJA\an>y Mepy TewKohe y
VKHBOTy. OHa 3Ha KaKO JCAHOCTaBaH >KHBOT, 6e3 OHHX
CTpauiHiix npenoHa Koje CTBapa cyjeia, CTBapa npn-
jaTHOCTH It C.IOOOAy.
ripasa >KeHa npH.Ma cp'iaHO huibot onaKaB Kak-aB
*ecTe: My>Ka 11 Aeiiy. OHa 3Ha Aa cy tt-ene AyHCHOCTM
ueHa 3a kojv he MCKynHTii cnoje orFBHwre, csoj KpoB
hoa KOJHM he >KHBeTH h ohth 3aniTnhtHa oa paB-
HOAyiiiHora h naKOCHora cneia.
ripaBa >KeHa pa3y.Mt cBy :ienoiy CBoje y;iore y
xyhM. OHa, H3 AaHa y AaH, npHnpi'Ma OGHOBy sa cpehy
142 vkh;i iiaju

Ao.uahy h MHpaH >khbot vaj\ CTapod AO^e. Cbojom


MyApOM ynpaBOM, cbojom wtcahoOM, OHa nocieneHO
oc;io6atja cboj aom oa eKOHOMCKora poncTBa, ocury-
paBa ra npoTHBy 6onecm h Ha cjiynaj cmpth.
ripaBa >KeHa He npiiMa caBeie h Hfleje ohhx Hey-
pafcuoTeMcenHx jmua, ohhx iuto He 3Hajy npaBH >khbot,
u
Hero CBeiyjy Aa Tpe6a >KHBeTn, a noA ,.>KHBeTH"
pa^yMeeajy HHWTa He paAHTH, (5e3 Ay>KHOCTH, 6e3
pa;iocTH. Ohc Spnajy cjiv>khth h poSoBam OHe He
u
pa3yA\ejy Aa je HaJBena cj\o6oj\a y TOMe h cnymrrH.
CnywHTH Bory, HapoAy, y3BnnieHOMe UHjby, jecie npo-
thbiio po6oBaH>y. FIpaBa >KeHa c/iywn cbojoj KyfiH,
to He pehu Aa cBe CBoje morm, ;by6aB n npeAaHocr,
CTaB.i>a y c;iy><6y cbojc Aeqe, Koja he cyipa 6htm
cHara h CBeTJiocT name 3eM/be.
/Kiibot wena 6e3 Ay>KH0CTH, 3aBpujaBa ce CMe-
iijhom CTapoiiiHy h CTpamHOM ycai\ubeHOiiihy.

Cmapocm.
Ctapoct je npecyAa uejiora >KHBOTa. Ciapn cy
roBopujiH Aa ce hh 3a KOra He Mowe penn Aa je cpe-
nan AOKJie He yMpe; jep hhko AaHac He 3Ha una Be
ohth cyxpa." BepoBa;iH cy Aa cy ce h ootobh noBH-
jajm npe;i HeyMHTHHM YcyAOM. HpHMepn HenpeABH-
ijeHHx Hecpeha, [Kao ona iuto je CHauuia Kpajba
EAHna] lincy hm aajiH Aa nocMaTpajy >khbot ocpeA-
HjHx JfayAH; Aa HHcy Kao JbyAH oa ocehaja rnenajin
na H3y3eTKe, ohh 6h motjih otkphth Aa je Hey.MHTHH
YcyA y HaMa, a He H3BaH Hac. Mh nyuiTaMO H>era Aa
ce ycejbaBa y cpue Haine Bo/be. Ty CTpaxoBHTy CHary
ctboph/ih cmo mh, jep cmo nyiiiTaiiH Aa ce thxo, Tpe-
Hyr no TpeHyT, chthc paAH.e cjia6ocTH, p^aBe HaBHKe
MHiii;bett>a, ocehan.a. paAa, Hacrcawy. H ano je YcyA
HCyMHTaH II HecaB-'iaAJbHH KpifBH CMO MB, MH CMO
nyiHTajiH Aa p.e3yje Hainy BOJby, Hajnpe Bp/io TaHKHM
HHTHMa, AOK/ie je Hnje CBe3ao y HepackHAJbiiBe Be3e.
3a one koj'h cy ce oopiuiH npoTHBy /leffcocTH,
CTpaCTH, CTapocT je oc;io6ol)ei*>e. Myapouihy cbojom
ohh cy ce cnac/iH eKOHOMCKora poncTBa. cnacnw cy
ce poncTBa mhc/ih h poncTBa CTpacTH, h^hxobr CTa-
BELUTHHA EHTH HOBEK 143

pocr to je KpyHa >KHBOTa. tj)paHuycKa cnncaTejbHua


Cocjmja Te Ka3a.ia je Aa je meceia roAHna Hajoojbe
Aooa jeAHe >KeHe: Ocjiooatja ce cyjeie, opwra h H<eH-
CKe cypeBH>HB0CTH." Tano mhcjih Co^okjio 3a .by.ie:
OAaBHa ca.vv ce oc/io6oaho THpaHHje 3Jia h cypoBa
rocnoAapa." [II.iaTOH: PeayomiKa I.)
Ajih, Ty BeApiiHy nocTHrny caMO MyApn jbyAH.
JlaKOMHC^eHM m 6e3BOJbHH nycTH;iM cy aa ce y
H>MA\a ycaAe pt)aBe HaBHKe, na KaA ciapocT Aofcje, onaj
HenoAAiHT^HBH PaMyHOBoi^, ihto 6ejie>KH y iiaMent
npHAiahbe h AaBatte, CBeAe panyH, n nalje Aa cy Can-
KpoTiipa;ni h 3ApaBJbe h naMeT. Tai<Be cy >KAepe, h
ano hx Aiy iie KOCTOt5o:ba 11 nenpeKHAna tpoaioct, e-
jiaroAHOCT, HecaHHua, npoAywyjy npeno Mepe jecni,
hhxob CTOAiaK je npoLUHpeH Te Tpanai je:io. TaKBe cy
h nujaHime, noxoTJbHBu,H h APyni. To cy HecpehHe
nocjieAHue HeyAuiTHHx ncuxoJioiuKHx 3aK0na.
Mho CTapun, >KpTBe dapnx npeApacyAa m pljaua
Te.iecHa BacnnTaBaH>a, ocehajy HeKy Tyry h OMp3Hy
>khbot. riocAiaTpajyhM ^.yAe, bcjih BhcJjoh, csaKii he
3ana3HTH Aa totobo cbh BOAe HeKaioB CTpaumnB m
y3AP>K.T>MB >khbot, h Aa BehnHa yMHpe oa Tyre." PeTKo
ko yAinpe oa dapocTH. KaA je nocTHrao iiito je
>Ke.ieo, KaA ce oooraTiio, >khbot My He Ka3yje" BHiue
HiiMTa, ftera BHiue HHiiiTa He nmepecyje. y neH3HJn
hjih noByneH oa nocjiona, H.era BHiue He ap>kh pe-
AOBHH m ooaBe3HH paA- >KnBeo je AOK.ie cy ra cnojba
npHAP'/Kasa^H.
Bypa je otJopHJia bcjihkh y]6\ cp>K je 6n:ia CBa
upBjbHBa, h, HeAvajytiH BHme CHare, h aKO je cno^a
H3r.ieAao ciwaH, Ayo je nao. TaKo 6HBa ca MHorHA\
HHHOBHHUHMa, TprOBUHAia, HHAyCTpHJa/IlJHAia. CBaKOAie
H3r;ieAa Aa je hbiixoBa BOJba HeTaKHyTa, hhm ce He
Be>K6a OHa yHyTpa nponaAa. OHa ce ap>kh joui H3
OHBpcie HaBiiKe h AtaxHHajiHora paAa. JbyflH ca toa\
UPBotomhom BOJbOAi A\ory Aa ce onnpy caMO OHOAie
luto He Tpa>KH HiuoKBe MHHunaTHBe. OTyAa noHeKii
whobhhk npHMa ca paAOUjhy AiaTepnja.iHH Aeo cbo-
jera nosHBa: noTnncHBaH>e AHn.iOAta, npH\iatt>e aiojih-
Jiaua; oh He ynpaB."ba cbojom KaHne.iapHJoM, oua
144 '/KM.! HA 10

ynpaejba itHMe. yracn.ia ce ona >KHBaxHa, aKTHBHa.


jaKa,AOBHT.iHBa naieT, OHa ujto \TH4e Ha .T>yAe k
CTBapw: HOBeK ce npeiBopno y KaHuejiapujckora hh-
HOBHHKa. H KaA ra neH3H0HHiny, HaBHKe KaHue/ia-
pujcKe HedaHe, Te h oh nponaAHe
Ha Ty BpcTy iecTe Hecpehe He oopaha ce Be:iHKa
i

na>Khba. OHa je oAaBHO no3Haia no MaHacmpHMa


KaKas Ka/iyftep AOT.rce 6ecnpeKopaH, nocTaHe oaJcahom
HeMapaH, ceiaH, Henaw.bHB. v-rone y oABpaTHocT,
y Tyry n y k\iOHy;iocT. He Bepyje Biiuje, He mojih ce
Bory, ocefca ;ia ra je Bor HanycTiio. To je OHa CTpauiKa
ciKeduja.
y mhchpckhm MaHacmpHMa rje je oho saBeAeH
pyMHH paA, ycneBa/io ce aa ce Bo^>a .T>yACKa noBpaTH
nyiew py inora paAa. Ann, y MaHacTHpn.wa Ha 3anaA>
i

rAe Tora Henna, aweAHJa nociaje onaJHa: Ka.iytjepn CBe


Ay6;be h %y6jbQ tohy y HHCKe rpexoBe. Kora CHa^e,
oh nociaje par.Ba.iHHa.
HctooiiBa h ca mhoitim CTapu,n.\ia kojh nocTajy
pa3Apa/KAHBH, jep je 3api)a;ia BOJba, ycTaja/ia u He
ppeAy3HM.i)HBa. Ociaje hm join nHTan>e 3aM0pH0 3a
crape omii h AocaAHO. Py4HH pa;i, kojh boah Henpe-
khaho dopoy ca AiaTepujoM, kojh yBeK aohoch npaBe
paAOcni jep CTBapa, jecie BeHMTO BacnirraBaH>e BOJbe.
PyMHH paA ap>kh Ha Horawa 3eMJbopaAHiiKe 11 vMei-
HHKe, 11 H>nxoBa ciapod je mhoto cpetiHiija oa ciapocm
HHTe.ieKTva/iaua ca 3aKp>KVba;iiiM MinuHtiHMa. Ako ce m
na^y crapuH-seMJbopaAHHUH pa3Apa>K:bHBH, to je 3aT0
uito Heiaajy yMHiix HacjiaAa; ohh cy Kao Time c oce-
MeHHM kpn/iHMa, HeMory ce BHiiie bhhvth y He6eca.
Heoopa30BaHH, HecnocooHii 11 6e3Bo;bHH .TyAH, rpH3y
ce y cedw, a ne A\ory Aa Hstiljy H3 cbojhx chthhx
jaAa. A:iii onaj npaBii wnna. kojh 3Ha CBe iuto je
jbyACKO, kojh ce. 3a BpeMe OAMopa oa yMHora paAa,
jiamo KakBora py i mora paAa. nefce HHKaA A03HaTK
tiiTa je aKcOuja [pen rpMKa: HenHTepecoBaTH ce.] Oh
netie 3HaTH iuTa je to ceTa, ujfa oneT vmho nony-
uiTaH^e, Koje ojboah TO/iHKe yaiHe *yne y uMtuje, y
nnjanue, n y join HeuiTO rope.
3ELJJTHHA BHTH 40BEI-- U!

Jedna Kpma.
TanaB 40BeK he npeSojieni jeAHy TeuiKy kpK3y,
Kojy H3aopaHM Jbyp,u He Mory iiaGehn; to je oho aiyHHo
ocehatt>e KaA npaBii Jhy^n npeAOcehajy Aa tie Mopans
nanycTHTH CBoje aM6Hunje m orpaHHHHTH ce caMO na
CBOJy CHary m Hanop. To ocehapte cy HAiaAH n Haj-
Behw JbyAH. Hnje^aH HOBeK HMje nocTHrao hh no:io-
BHHy oa OHora llito je Atorao, a HiijejaH oneT HHJe
hh jieceTHHy ywHHMO oa OHora uito je cafcbao Aa
vmhhh. Ta Kpnaa .T>yACKe cyjeie 6iiBa cnacoirocHa,
npaBii ."byAH TeK TaAa oceie Aa >khbot jeAnora MOBeKa
He BpeftH A\Horo.
MyAap MOBeK npHAta noBy cHTyaiiHjy Kao HeuiTO
Kenpo.MevbiiBo; ano je TaHKora ciahba a He MOH<e Aa
ra nonpaBH, oh ce OA-iynHO Aiwpn ca hobiim no.io>Ka-
ie.M. Oh 3Ha Ao6po Aa oko/ihocth He Mory
cnojbHe
MHoro yTnuam Ha cpehy
jbyACKy. oh oAraja Ay-
uieBHv vHyTpaiuhby CHary. Oh ce cnacaBa 6o:iecTH
aKeAiije, jep bjiaii Aa oho ihto HMa npaBy BpeAHOCT
jede Ay'HeBHH >khbot ii Aa je r,iaBHo ojawaTH CHary
rberoBy.
To oa npaBo
oojiho ocehaibe Koje CHa;ia3ii JbyAe
BpeAHOdH, cnacoHocHo he yTHuani ako cxsaTe
n.a h>hx,
Aa cy ii HaJBehu oceha.ni Ty Hdy JieKnnjy ckpomhocth.
Hano-ieoH je H>y ocemo y Mockbh h Ha Cb Je^eHu!
3a MyApa MOBeKa >khbot 3a TpenyTaK npoweHH cboj
HarJieA- Hobck Tpe(5a Aa r/ieAa, Kao ca Bpxa cnora nc-
KycTBa; TeK ca Te bhchhc oTKpiiBa ce npaamiHa chthh-
napcKora >KHBOTa, AOcaAa 3a6aBe u pa30Hol)ehba H3
cyjeTe. Ca Te BiiciiHe oh Ao;ia3n ao ca3HaH>a Aa je
T.'iaBHO CTBOpHTJl C-T060AaH, CBOJ >KHBOT, >KHBOT >'
cneTy Hajn^eAieHHTHjux Avma cbhx BpeweHa.
Eto, aa to Tpe6a wa.nmi cTapue kojh He ymejy
BiiAeTK HHuiTa BHme HOBora noA Heoo.w.
BpeAHa h naMeTHa CTapua,
a npecTaje ce ohth
naweTaH mha\ ce npecTaHe paAHTH,
CBeT CMaTpa
^a oyHTOBHHKa. jep Behnna JbyjtH, npaaa Be/iHKa Aeua,

Mitcie Ta cy neocTBap^HBH mi.~beBH /t.yackh. Bpe.iHH.


naiweTHH cTapau, oiKpHBa Aa je Hcrbot npocTHJw h Ayo/bw
10
4' -
1 >kh.~i nAJO

ero ujto ra JbyAH 3aMHiua>ajy, oh pa.sa3Haje niaBHo


oa cnopeAH^ra.
Kao iuto MOBeKa ooyj.MH npwjaTHO ocehaft>e Kai
ca Kanee bhcokc ruiaHHue okom ooyxBani oecnpaJHe
BHAHKe, Tak o hcto h ciapau, je da;iHO OAyuieBjbeH
r

jeAHHM oniimiM nor.neAOM Ha aejiOKynHH >khbot. Eto


3aiiJT0 cy Be;iMKn CTapuw oa FlapMeHiua, ConpaTa,
Co4)OK;ia ao Ma.iGpaHina, PeHyBiija, FlacTepa TaKo
. . .

teAPH.
Ohh CTapii ."by^H kojh ce Hwcy amyih Ha Ty ;iy-
xoBHy BHCHHy, Befe y nopoAHiiH, y cbojhm yHyuMMa.
rjieAajy KaKO ce odHaB.-ba tt-nxoBa Ai.iaAocr, h tm HMajy
oner Henora y3BHmeHora >KHBOTa. Ohh ocehajy TeniKy
ycaM.i>eH0CT a oeay CTapHx MOMana, kojh ce, Majio no
Ma.io, o^ajy HaBHKa\ia KaBaHCKHM.
noc.TeAHue oBora nydouiHora paia npirrncKHBahe
jouj Ayro .T.y3,e cpeAfoera ciahba, ohm he Ayro CTpaAam
ofl ^HHancujcKora poncTBa Koje c;ia6oBo^>He Mory
HaBCCTH Ha Hajrope ;iyAopnje.
,(a jm he pa3yMHH /lyah, oa kojiix mho He 3Hajy
jiiTa cy paAOCTH jeAHOdaBHora /KiiBOTa, MHpHora.,
CTOHHKora >KHBOTa, BHAeTH ? KaA ce Haijy y ciipoTHhhn,
Koja he AiHore :b>Ae CHahn, ohh he otkphth OHy ay-
6oKy HCTHHy, Koja ce Hajia3n y pe.'inrnjaMa h y (jni.'io-
cocjptfjaMa: Aa caMO AyxoBHH >khbot, >khbot Mory-
haH caMO oHmuheH oa H3BeujTaMeHHx noTpe6a. HMa
cyBepeHy BpeAHOCT h caMHH^Ba HBpciy ocHOBy Hame
cyA^ime.
y oGHHajiiMa Tpeoa peBo.iyuHje: peBOJiyunja Mopa
Aohw osro.
<J>paHuycKa cnncaTejhKa AHpH TpeBHJi, Koja je
nucua OBe KH>nre noMara/ia y nOMCTKy H>eroBa paAa.
npHMaJia je jeAHora AaHa, noc.ie jeAHe TeuiKe 6o^ecTii
cBoje 3HaHue. Kpo3 B>eHe ABopaiie npo.na3H/ie cy mh-
HHCTapKe, >KeHe KH>n>KeBHHKa h yMeTMiKa; cbc cy OHe.
6e3 H3y3eTKa, npnnacMBajie 6o;iecT npeiepaHOMe paAy;
cBe cy joj Ka3HBa/ie: Bh CTe ypaAii.iH MHoro, bh ere
."
nocTa.iH c^aBHa m <5oraia, HeMojie BHiue nncaTH . .

KaA cmo ocTa.iH caMH, oHa he pehw: 3ap to HHje


CteAHO? OEe rocne MHC/ie ,ia je paA KynYK. HnjeAHa
BHLLiTiiHA 3liT(( - ,HEi: 1*7

u ae caH>a Aa je pa noTpeoaH 3a vmhv paBHOTewy h


a pa3BHJahbe HOBeKa. OHe He cxBaiajy kojimko hx
:?eua >Ka^HTH iiito npoBOAe nycT m npa3aH >khbot,"
Pa3MHiiiJbajyiiH BHtue, bhj\qo caM Aa cy penn obhx
rccnoija y tojihko onaJHiije, uito cy to cuiJie >KeHe
bhcokhx MHHOBKHKa HJiii nosHaTHx nncaua; to je
SHanHJio Aa ce y hjHxobhm Kyfcawa mije hukma roBO-
pn/io o >khbothoj BpeAHOCTH paAa. Ohh cy, AaKJie,
pa^H.iH 6e3 paAOCTH. Kao poSujaiun; 3a tt>Hx je pajj
quo ,.nocTeneHo caMoy6njaH>e". fla /ih Hnie TaJHH
WAeaj] 6ho >khbot jietbocTH n ;iaf<nx y>KHBatt>a?
MHorn Jbym cy y crapocTH ibyjo Ka>KH>eHH iuto
cy r;iyno cxBaTHJin hchbot. >Khbot hhhh ieAHy oprau-
CKy ue/MHy: 3pe.nocT h cTapocT AO/ia3e 3a acthh>ctbom
h 3a AwiaAOUiky Kao 3ak7byiaK npeMMca. Ha HaMa je
.aa CTapocr oyAe, y MecTO noc/ieAHsH hhh ApaMe nyHe
-iyAopiija h ropMUHe, ripujaTaH 3a^a3aK cyuua.

OCMA TJIABA
fjpupoda.
E-son je 3a je3HK Aa je oko iuto je h
roBOpHO
Haj(5ojbe m Hairope. ce Mowe pefcu H sa HaBHKe.
To
HaBHKe Mory 6hth kophchc, a.in necTO Mory Aa
yrace, y.wecTO Aa ovkhbc flyuiy.
Kao roA iuto BpeMeHOM mdneze Hewne h cjajue
ooje pywe, hcto Tano HaBHKa noTaMHH oho cJ>hho
nok-pHBa^o HaujHX ynicaKa n oxnam ciuiiiHy Hauinx
ocehaH^a. HaBHKa o6ea6ojH TomiKe vkhbotc, tc no-
CTajy Aocaanw ii jeAHOJiHHHH.
HaBHKa mmhh HOBeKa HeoceT.-bHBHM 3a cjaj npH-
poiiHHX jienoTa. HaniH CTapn HCHBe/iH cy Kpos MHore
BeKOBe y npnpouH; xpaHH/iH cy ce ;iobom h ph6om
MHoro AouHHje hchbcjih cy oa 3e.wjbopaAHHHKHX npo-
H3B0Aa. Hdhxob >khbot oho je TewaK; BehHHa ^>yAH
JOLU npOBOAH TaKaB /KHBOT. II, > TaKBOM Hv'HBOTy Ha
ptjaBy BpeMeHy, 6e3 3Han>a u ca MajiHM hckyctbom,
ohh HHcy Morjin Aa OKyiuajy .nenoTy npnpoAe y kojoj
cy ce 6opH.iH. 3a fbhx je npnpOAa dn/ia ptjaBa, fipy-
TajiHa, hjih (5ap paBHoiyuiHa 3a ^nxoBe naTH>e.
\48 yn.i fiajo

J ':-; obe MyKe omie cy npa3HOBepHue: ohh cy Bn^e;iii


CBy.T.a, y nojby, y uiyMii, y boah, 3/ie AyxoBe ,/uijn je
6po] bctimk Kao npax, kojh ce bhah Ha cyHnany spaKy."
;{a. HOBeK saBo^H npnpoAy, Tpe6a.no je j,a WBSOt
nodaHe Man>e Te>KaK; Tpedajio je, nopeA Tora, Aa >khbot
no 3aTBopeHHM rpaAOBima, yonje 0He cn;iHe aaroHe
<|3K3HHKe cjioooAe h ^HBOTa Ha c:io6oahom ba3,iyxy.
,U HOBeK OCeTH BpeAHOCT OBHX IieOCriOpHHX II 0CH0B-
hiix o^aroAeni, Tpeoa ,ia cypoBo oceni na ceon aa
My HeAOdajy
Be.IMKH CBeTCKH nyTHHUH, neCHHUH H ClllKapil, KOjlI
cy oneBajin h c;iHKa:in npiipoAHe .ienoTe, HaJiaamiH
cy no rpaAOBHMa oAyujeBJbeHe .^yAe 3aio uito cy
ohh y cjiHKajvia h pennAia Ha.na3iuiH H3ry6jbeHH pai.
Hayna y cBOMe pa3BHjaH>y otkph 6esrpaHHMHy
Be.iHMHHy 3Be3AaHora cncieAia, SecnpaJHe cnare y
aeMAH, ooracTBO y 6uih\ios\e n >KHBOTHHCKOMe cseTy,
11 jbyACKa Aiaurra ce BHHy y Aa.'iene Biicime.

PoncwHo y BapoimiMU.

/Khbot y Be.'iiiKHAv BapoujiiA\a oho oh necHocai-i.


kaA naBHKa He oh \6":ia>KaBajia iienpeKHAHe MyKe KaA ce
He 6h, HaMepHO h c yBe.iHMaBaH>eM, npeyBe;inMaBa;io oho
iuto ipaAOBH Aajy y 3aAieHy 3a oho uito ce ryon y
no;by. 3aTBopeHiiK tie >khbcth ano 3aoopaBii Ha pe-
ineTKy. y AeJiy CH;iBHJa He/niKa, Moje mciMHOKawe.
Ha;ia3e ce OHe chthc paAOCTH poooBat+^a y he^Hia.wa.
HapH3 je AHBHa Bapom, Jienn H>eroBH KejoBH 11 je-
jmcejcKa no/ba. I-beroBa cbct/ioct, yaeK noMyheHa ca
jiaKOM MarJiOM, yojiawaBa oniTpiiHy jinnnja hberoBHx:
a.iH, KaA ce re jiHHHJe ycnopeAe c ghhm ;iHHiiiaAia y
npiipoAH, 6^arHA\ h oecKpajHo pa3no;iHKHA\, one fcouj-
nacTe, npaBe no;iyKpy>KHe JiHHHJe napncKHx srpajia
ujuajy Henera jaAHora. To cy CBe caiwn npaBoyraoHHmi,
TpovraoHumi, no-iyicpyroBH h rpy6e npaBe ;iHHiije.
Becnoc.iHMapH oh moitih Aa ce Hac.ia^yjy KaKbOAi
TaKBOM zienoTOM napHCKHx KpajeBa v, je.iHcejcKnx no.T>a.
KaAa 6n HdHxob HeMnprni >khbot AonycTiio Aa ce pas-
Bwjy A>'6oKa ocehaH.a.
BE1HTHHA BUTH MOBcK U9

Ona nnaBHa Avaca painora riapi-i3a >khbh 3aTBopeiia


y Ma.iH.w daHOBiiMa, y crpaiiiHUM y.inuaMa 6e3 bhahk3.
LByia rie He.Ma se.ieHora ipBeia, He caMo Aa ycaxHe
.i.yoaB 3a ;iene oo\iHKe Hero h 3a .iene 6o]e. PaAHHmi
HJtajy npei oMMMa ca.wo hjih nonaJjajie 3iiioBe, h;ih
siiAOBe ooojeHo upbcho Kao unr:ia, u/iii ooojeHe jawo
n:iaBO, hta.
II. Ha necpehy, oho (})hho ocehan>e 3a ;ieno, Koje
ce pa3Bwja Be>KoaH>e.\\ oTyrm. Cefcavi ce k3ko jeiaH
moj ipyr H3-'ia3ehw H3 My3eja, rie c.wo ce ooojima
nmujiu ieAHoi Pe.MopaH;iTOBoj cjihuh, nej'3a>Ky, ko]h
je ocraB.i,ao ymcaK 6e3rpaHM4HOCTii, ne xTeAe hh
noMciaTit Ha Be/niwaHCTBeH npiipoAHii H3Jia3aK cyHua,
kojh ce npei na.Ma oVbeujTao. BapomaHH oewe CBe
BMiue o i Jienoie cbctviocth, Heoa, h CTBapHy jienoiy
r

3aMeH>yjy /laxcHont.
A/in, HHje ca.vio A3 y BejiHKOAie rpaiy cipaia bha-
My.no Auionca y nojby ovah y HOBeKy cn;ina ocefcahba;
y ropck'oj KO-ie^n BaTpa oi je.iOBa rpahBa; l iauia Ai.'ieKa
na oa inja.Ma, noc.ie KaKBe TeuiKe eKCKyp3nje; mhphc
i

oj JiaBHfie; 6yae H3Aiemana ocehan>a, Kao luto ahm


oa crope/ie >Kyni:ioBKe oyin ocehahha BojHHKy kojh
je lyre npooafino y nycTMH>w. Hy.io Atnpiica dpaia
MHoro y Bapomii rie ce cpeia ca.Mo ca cAtpaAOAi h
HcnapaBaH>eA\ Tpy.ne>Kn.
Mecxo Be.'iiiKHx xapMOHHJa Beipa, KMuie, Atopa, ujyuj-
Tan>a uiyMa, >KyoopeH>a noTOKa, uBpKyiaHba Tima, uBp-
MaKa, Bapom npy>Ka Jiyny Ko.ia, nwcKy ayTOAio6H;ia,
TpeiniaHie ayTOMo6n:ia. HnKai y BapoiuH neAia OHe
6.iaroTBopHe TwuiHHe, HMKai ivooKora Hohibera Miipa,
y KOAte ce i iyje npaBH.'iHo Kyuan.e cpua, ncnpeKMAaHo
c.iaByjeBHA\ neBaH>eA\.
0B0A\e Myneiby y bcjiukhm Bapomn.Ma Tpeoa ao-
AaTM join h ryoHTaK oHora saAOBojbciBa, Koje npy>Ka
peAOBaH tok opraHCKHx <{>yHKU,nja: AiMinnhHH paA,
HiipKyjiaunja kpbh. incase h crpyjan.e Kpo3 nope Ha
ko)KH. Mnimihmi pai Ha iHCTOMe .^pah-y ja\e HOBeKy
kojh paAH y 4MCT0M 3paKy KpenKe h inupe oce-
fcaje; H>eroBa KpB 6wBa 6oraTWJa jep cy H>eroBa n^yha
;

Hcnytt>ena hhcthm Ba3iyxoAi, oh he ohth hho h oKpe-


150 AUiA IIAJO

TaH, aaKJie 3aA0B0^>aH. MaK h 3ApaB c|)H3hwkh vmop


nodaje npHJaiaH, a noc/ie KaKBor HanopHora paAa
oamop h pacnojioweifce 3a cnaBatte cy Ao6pn. Ha-
npoTHB, y BapomH, npBHx AaHa >KHBJbett>a y h>oj, mo-
BeKa HeiuTO ryuin, npiiTHCKyje, n/iyha npoTecTyiy
npomBy AHMJbiiBa ii npauijbHBa BapoujKora BasAyxa.
rpaAOBH, Bcnn LLIapoH, npnjaTejb MoHTehbOB, cy
saTBopn 3a AyxoBe, Kao Kp;ieTKe 3a Time... Hef5ecKH
>Kap kojh je y Haiwa, Hehe Aa 6yAe 3aTBopeH, oh xohe
B?.3Ayxa, uiHpoKa nojba ii He6ecKH bhahk, rAe ce CMeuni
Ha JbyAe cyHue, BOAe h cua npnpoAa; >khbcth y rpa-
AOBHMa to 3Ha4H 6hth 3aTBopeH h orpaijeH oa cBeTa".
Cpeho.M HOBeK ce HaBHKHe. 3ap mobck He >khbh Beh ca
KaKBHM xpOHHHHHM Co.ieCTHMa? A/1H, H aKO ce MOBeK
He o63Hpe Ha tv cbojv <5onecT, fJo/iecT je Ty. Kano
6u ce ties HaBHKe .worvio fioahochth oho rypaH>e no
TpaMBajHMa, no BaponiKiiM H<e/ie3HHH,aMa. Kano 6n
ce (5e3 H>e Anca/io y oiBpaTHOM Ba3Ayxy Ha no-
3opwniHHM npe;icTaBaMa? Kaico 6h ce 6e3 HaBHKe moivio
>KHBeTii y npaBiiM tiy.Me3H.Ma? Kano Aa ce MOBeK He
yMopn y/iHii,H Aa ra He npera3e KO/ia? Kano
na3etiH Ha
oh 6es mobck npncTajao Ha oho vjihmho ry-
HaBHKe
paH>e h MyBan.e, Ha ohv 3apa3Hy y3HeMnpeHOCT?

Bapom yupoaaiuhyje.
JbyAH OApac.in, petiii he ce, M3AP>Ke CBe to iiito
pyinii 3ApaB^e h Tpyje >khbot! To je oGwaHa! BehiiHa
jT>yAHno BapouiHMa o6hmho hav Ha OHaj cbct AeceT-
neTHaecT roAHHa npe poKa, kojh <5h AoneKa/iH Aa >KiiBe
3ApaBHM >KHBOTOM.
Be^HKe BapomH ce oSHaB/tajy HeiipeKHAHiiM npn-
pacTOM cTanoBHuiiiTBa H3 yHyTpamihocTH. y ApyroM
KOJieHy BetiHHa nopoAHua BaponiKHx nocpHe y 3ApaBjby,
yHy iaA cy So^ecHa.
i

Bo;iHime cy npenyHe. >Khbuh cy 36or Tora Hepe-


AOBHora >KHBOTa y BapouiHMa ynponauiTeHH. KaA 6n
ce CBe ;iyAHiiue yjeAHo ^noju/ie, ohc 6H*npeACTaB:ba/ie
jeAHy orpoMHy Bapom jiyAaKa.
Be.THKH je 6poj nponajinx JbyAH kojh y paKHjn Aane
MHcao, CMHcao 3a CTBapHOCT h y nnfcy Tpawe ocHOBHy
BELUTHHA KIIT1I MOBEK 151

ocehaJHOd. y nnjaHCTBy Tpa>Ke 3aoopaB 3a AHeBHe


naTrt>e, y H>e.\iy Hajia3e HeKy Bpciy MyxaMCAOBa paja;
m TaKO CBaKO Bene nopeA 3aTBopenHx JiyAa no :iyA-
HnuaMa, 3aTBapa ce cawa Maca npuBpeMeHux jjyaaKa.
Ko je BHAeo Ha napHCKOM rpoo^y onuiTy rpo6-
HHuy, TOMe 6m omjio AOCTa Aa ca3Ha o AHBOTy y Be-
jiHKOMe rpaAy. Mpu, aa Mpu,eM AOJia3n y cBojy no-
c:ieAHjy Kyiiy. CBanora caxaia to je winaBa roMHJia
oa MpTBaMKiix caHAyKa, Koje nojia>Ky peAOM y onuny
pak'y, y cHpoTHH>CKy rpodHHuy. CBa rpo6.i>a cy cBe
nyuMj'a TaivBHX mptbhx. y thm 3aje;i,HHHKMM rpooHH-
uaAia, 30MJeH0, noHHBajy cejbau,H kojh cy HanycTHJiH
hhct 3paK m cyHue, na Koje cy ce oaunjie nnjaBKe Be-
.iHKe BapoiuH, Te a>KAa]e Koja npowAnpe JbyAe.
OApac.iH Ao6Mjy ynpaBo iijto 3ac;iy>Kyjy, h>mxobo
Heno3HaBahbe yc/iosa cpehe h FbHxoBa niynocT Aa iiAy
Aa ce cnp>Ke i<ao jienTMpoBM Ha ahmjbmboj bcjimko-
BapoiuKoj BaipH. A-iH, ano OApaciH Taico paAe, 3aniTo
cy Aeua CKpwBHJia Aa oyAy ocyijeHa Ha 3aTBop? Jep
je 3a h>mx >khbot y BapouJHMa npaBa poonja. OHa cy
.iHuieHa 6;iaroAeTH npnpoAe, cyHua, micror BariAyxa,
OHa >KHBe y py>KHHM xyHHHM n cmpa^hbhm yjinuaMa.
MaK h Aeua SoraTHx, Koja ce Mrpajy no jaBHHM nap-
KOBHMa, o6yneHa y cKonoueno pyxo, HMcy y Hrpn
noTnyHO c/io6oAHa. KaA norjieAaM OHa CHpoia jiumua,
npet})HH>eHa, cyBHine nejimcaTHa n 3ak'p>KJbajia jiHU,a,

ja ce cemM Mora ciodoAHora h jieMHpHora actmh>-


CTBa, KaA caM ujBp/bao no ujyMaMa y mojoj poahoj
paBHHUH. TaAa cmo 3HAa.'in, .neTH Kyne oa KaMeHa, 3hmh,
oa ;ieAa, h;ih rpaAOBe oKpyweHe boaom. yMe;m cmo
CBe npaBHTif nainnM concTBeHHM pyitaMa, jep cmo
rjieAa:iM una paAe Majdopn, 3HAapn, crojiapn, ce^anw,
jieSapn, mehepuMJe, Kpojann; 6nmi cmo mm noMaranw,
jep cy Hecro npeA HaMa paAHJin.
M oAJeAHOM 3a MeHe je oho aaTBopeH H3r;ieA Ha
npHpOAy, 3aTOMeH.e je nqwejio Oa TaAa caM >KMBeo
. . .

caMO o pacnycTy cjioooahmm h HapaBHHM >kmbotom.


HeMa CMpoTora ce^>a ieTa Koje HMJe cpeTHHj'e oa Haj-
i

6oraTHjera ACTeTa, 3aTBopeHora y bcjimkoj BaponiH.


Be.iHK-a Bapom je naKao 3a Aeu,y. TpajCKe iuKOJie Tpe-
152 '/KH.i nAjo

6a.ie 6\\ Aa 6yAy v Kpyry Be.iHKHX napKoea KaKO <5h

AeTe, 6ap HeKOJiHKO nacoea ahcbho. moimo Aa 6yae


Aa/ieKO oa pyro(5e, oa xyne h oa y3HeMnpyjyfce cpeAKHe
LLlTa BHuie Majw rpa^aHH 6\\ TpeCa/io Aa 6>Ay sac-
nHTaHH Ha ce/iy, 11 Tano he 6hth naa ce 6yAe pa3y-
Me.no Aa cy jyHanKe nrpe caivio ,.cyporaTH, h to pijabe
Bpde cyporaTH npoAyKTHBHora 3eM/bopaAHHMKora h
u
yaHaT^HJCKora paAa.
GrpauiHa CTBap Koja CTBapa oa rpaAOBa naKao!
/leua 3aTBOpeHa y TecKOOHe co6e nociajy y3HeMHpena.
hbuxoBa BHKa h HecTauuiyK AOAHJaBajy poAHTejbtiMa
kojh cy h caMH oa yMopa y3HeMHpeHH. Be.iHKOBapouiKa
3Jia 6orHtt>a npeodpafca >KHBy i:ece/iocr h of)HOBy MJia-
aocth ujto 3ApaBa Aeua AOHoce y Kyfcy y 3Jio-
Bo/by uejiy Kyfcy!
CupoTe 3aTBopeHe TiiMHue! Kpo3 pemeTKe CBOJHX
KaBe3a, nieAajy K3K0 c:io(5oaho ;ieTajy Jiade!
Be;iHKH rpaAOBH .wopajy 6hth mhoto npHBJiaHHH
KaA tojimkh JbyAH npHMajy TOJifflce Tero6e h naTH>e!
Baj! BehiiHa nHcaua kojh cTBapajy jaBHO MHen>e wiiae
T

no BejiHKHM rpaAOBHMa! > 6et)eH>a ce, HaJ3aA, npn;iaroAe


noTpeGaua >KHBOTa, h 3a to BapomaHH npoHat)y HanwH
Aa onpaBAajy HeHop.ua/iaH >kiibot.
0a Te6e ca.vio 3aBHCH, jienH rocnoAHHe, Ka3yje
oacHa, Aa 6yAeni oBaKO roja3aH Kao ja, oatoboph
My nac."
OcTaBH inyMv. yquHMfcem Aodpo ... H ByK ce6n
Beh npeACTaB^a 6;iaroBaH>e. fla cy My cy3e yAapmie
na OHH."
Ajih BHAeBiHii Aa je spar y nca o/iHH>ao oa Jiaii'ua,
o6paTH ce ncy:
lUTa? Be3aH? pene bvk: th ho Mowem Aa TpMHiu,
."
KyA* th je BOJba? . .

M ByK nooevKe . Bo/ieo je BHine c;ioooAy, a ncero


. .

oneT jiaHau; npeAaTii ce CBOJoj c>a6hhh, na naK h


3aB0^eTH je y aynin je ayah.
MMa jeAna rpyna ymhhx n>ynu kojh ce ;iaay Jiaico
yxBaTHTH Ha jiaHau Be;iHKOBaponiKH; to cy ohh kojh
ce 6oje najiaHKe Kao saTpe h ohh kojh /ihmho He npeA-
CTaB.iajy 6or3Haiura; ohh ne cMejy aa ypeAe cboj hch-
BEilJTHHA 5HTH HOBEK 153

bot OHak o KaKo pa3yM Kasyje. Ohh ce


r
ryutie y oho.m
yCKOM H HKCKO.M naJiaHaHKOM >KHBOTy.
Tzemije u ee.nuKu rpadosu.

M ano ce no bcjihkhm rpa^oBHMa t^eHHJH npBora


peAa HCKpiiBe,
TaKBii ijeHHJii ce CTBapajy caMo
y caMohw,
cbh MMCJie Aa je Be.iHKH rpaa Heonxo.iaH
3a pa3BHTaK Ayxa. OopHyro je iidHHa. Mho opnrn-
na.iHM vmobh cTBopMjm 6u Be.iHKa Ae.ia Aa HHcy y
bcihkhm rpaAOBHMa rfle hx je npo>KAepa^a 0Ha Be.iiiKa
BapomKa xa;ia6yKa, 'KyAffca Aa ce o vhiih\a roBopH,
npeiepaHe noTpe(5e BHCOKora ApyuiTBa, Koje KpaAe
Hajdojbe BpeMe noTpe(5HO sa opraHCKO cTBapan>e mhcjih.
CnynH m pacKOuiHii >khbot hx HaroHH Aa paAe Ha ho-
BHHa.wa h Ha KH>n>KeBHHM .iiiCTOBii.v.a h Ha ApyniM nc-
cjiOBiuia naBpai HaHoc, kojh AOHOce npuxoAe. Kojihko
je ohhx ujto ncnyftaBajy hobuhc cboj'om Henpecyin-
HOM np030M, KOJH H33 Ce6e Iiefce OCTaBHTH HHK3KB0
npaBo Ae.io!
MdHHa je Aa bcihkh rpaAOBH niKOAe opHrnHa;imiM
yMOBHMa; BejiHKe BapoiuH cy 3a niicue cna6e BOJte,
KOJHMa Tpe6a 3a pa3MHiu:batt>e HOBHHapcKa no/ieMHKa;
OHe cy 3a OHe KojH.wa Kao >KHnma.Ma Tpe6a Aa ce
Tapy o HeuiTo; OHe cy sa cna6oBO."bHe .hhhhocth kojh
ne Mory Aa paAe, 6am Kao rHMHa3HCTe, AOK.ie He BHAe
Apyre paAHTH, joK.ie hx hobhhc ne xBa;ie, AOKJie hm
cBd He KaA, a ocpeAH>HMa ce vbck kbju.
BejiHKe Bapoujii cy Kopucne 3a M.'iaAe Jbyfle: y
hbHMa cy KHDH>KHHue, .laoopaTopHJe, npnuepH yneHiix
ynHTejba, a HapoMiuo ApyrapcKH noTCTHuaj pa3HMx n
wapKHX npHpoAa. A.ih, hhm je ^an hjih yMeTHHK naywHO
paAHTH, HayHHO 33HaT, oh rreoa Aa 6e>Kii H3 h^hx.
KaA cy noA pyKOM nyBeHHx yiHTe.^a npiiMH.'in o.iaro
3aKOHa H H3Ha^a3aKa, Koje cy HaroMHJiajiH h tjeHHJH h
tbopuh cbhx Bpe.weHa, hhko hm BHiue He Mo>Ke noMofcu.
ohh caMH Tpeda Aa paAe, Aa pa3BHJajy h CBOjy jihhhoct,
CBOje cxBaTan>e n cBoje ocefca^e cTBapwocTH. y TOMe
caMo CTyAnpaPhy h paAy jeAHora yMa, iiito je ocHOBa
rajieHTa h tjeHHia, Be^HKa Bapom MO>Ke Aa CMeTa, Aa
OABpaTH ca npaBor nyTa. Oh3 ne Mowe noMotnH, jep
154 Xvii.'i nAjo

ne MO>Ke HiiKo iia.ua npy>KHTH ntxa h Ayra pa3MH-


iu;batt>a nao h HCTpajaH paA, kojh cy HeonxoAHo no-
Tpe6HH.
Be.iMKOBapoiiiKM >khbot, 6ypaH ii y >Kyp6H, peTKO
j\a ne okph>h 3ApaB.Tje pa3yjwa. 3ap IJnuepoH HHJe
Ka3ao: y PiiMy ce HeMa BpeMeHa hh j\a ce juiine".
Ymho pacTp3att>e y bcjihkhm BapoiiniMa je dpaiuHo;
ko/ihko roA Aa je mobck jai< TeniKO je Aa ce He paciprHe
Ha cto dpaHa. M npomBy cBoje BOJbe, ry(5n ce janHHa
y ohoj noMOAHOj cpeAHHH rAe cy JbyAH ci<enTHHmi,
rAe je uiajia HeMHJiocpAHa, rAe ce rypajy JiaKraiiiH.
Man hh paAHHK He Mowe Aa ce y3AHrHe ao jeAHor opn-
rHHajiHor couHJajiHCTHHKor cxBaiaiha. Oh mhc/ih ca.uo
Ha to Kano fee noAP'/KaBSTH 6oraTe y H>HX0By Jianc-
hom pacKom/iyKy. BejuiKOBapoiuKH paAHHK je npo-
nao ca cbojom mhchj'om, Aa H3rpaAH jeAaH HAea;i ini-
BH.iH3au.HJe 3acHOBaHe Ha paAy. A h ko oh? #o6ap
jiapMannja, Kojera paKHuiije napoMHTO Bpedajy, paAHHK
HHKaAa HHJe Morao Aa ce Aa ueo Ha nocao, Kao uito
to paAe npaBH yMeiHUHH h cejbauH. Oh paA, Taj H3-
pawaj cbhx jtyACKHx mohh, c.waTpa Kao i<a3Hy, Kao
KyAyK kojh cbhm cn;iaMa o.MCTa. He.viajyiiH hh Ayf>OKo
pa3y.\\eBaH>e 3anaTa, hh ocehai+>e Aa ce npaBO HaAax-
Hyfce dime caMO paAOM; on y pa;iy cxnaTa >khbot
Kao uito ra cxBaTajy Acna, paAeHime h noMOAapn;
>KHBeTH 3a tt>HX je Tp^aTH 3a CCH3aUHJ0M, 3a JiaKH.W
saoaBaiwa, y no3opHiiiTa, ca 3af5aBe na 3a(5aBy, jcaiiom
pe^H TpMaTH ona.MO KyAa ce pa30H0^aBa, pacnna, rjiynn.
TaKBo cxBaTan>e >KHBOTa, no MHinjbeH>y jeAHora
eHr/iecKora MHcnuoua, 6ho je ochobhh noBOA Aa je Eb-
pona y.nere;iay npaBy npoBajiy jaAa. ripycKo BacnHTaH>e
je AOHCTa OABpaTHO MaTCpHJaJIHCTHHKO.
Be/iHKa Baponi npHB;iaHH MHore JbyAe ne paAH
My3eia, ;iennx KonuepaTa, Hero paAH cnodoAe, h pe-
uhmo npaBy pen, paAH jbydaBH 6e3 AywHOCTH. MjiaAH
naJiaHMaiiHH, oc.noo'oijeH oa CBane KOHTpo/ie, yjieTH y
MyxaivieAOB paj. Oh AO/ia3H y Be^HKH rpaA OHAa KaA
nyAa Bpy, y;ia3H y cpeAnny cjioSoahc jby6aBH, pas-
ApaMcjbHBHx npeACTana, WHBOTa (5e3 oAroBopHOCTH, >kh-
BOTa kojh My ce hhhh pajcKH. 3a i+,era pacnycHOCT w
c;io6oAa 3Ha v ie hcto.
BELUTHHA 5HTH MOBEK 155

Kaana.

Baj! Ko.ihko h>hx iuiaTe TeuiKy K33Hy 3a oho He-


kojihko roAHHa npoBo^ehba, y>KHBaH>a h jiakOMncieHa
>KHBOTa. Kojihko y.upe npe Bpe.MeHa, ko.ihko h>hx npo-
naaHe, kojihko y.woBa ycaxne 3a HaBeK. Totobo jeAHy
HeTBpiHHy M/iaAHfca, ca bcjihkhm Ha^aMa 11 BepoM y
oyayfcHOCT, BejiiiKe Bapoiun OTpyjy, BeHepiiHHe 60/iecTH,
npHnpeMajy M03aK 3a onuny nponacr, 3a npepaHo
jiyAH.io, 3a /KHBMany HCupneHocr. na, aKO ce, 3/iohhhuh
je^HH! 3apa>KeHH TaKO, join h >KeHe, oHAa HacTaje hh3
MyKa h Hecpeha 3a fbhx, 3a H>nxoBe >KeHe h 3a H>HxoBy
Aeuy.
Ako ca obhx HecpefcHHx M.iaanha npeHeceMO cboj
noiviefl Ha ce^e r.iaBe, .mh fceMo bhacth ujto ce morck
BHLue Hcneo Ha ApyiuTBeHHM CTeneHiiuaMa, ujto 3a-
y3HiMa bhuih no/io>Kaj y (JmHaHcuja.Ma, y no.iHTHUH, y
jipwaBHoj ynpaBH, cae je uaH-.e na cyHuy, Ha hhctom
Ba3Ayxy, Ha cjio(5oah- Ko.ihko je rocna H3 BHCOKora
ApyuiTBa Koje micy HHKaA BHAcne patjaH>e cyHua! Ch-
MH.iac, npecjjeKaT flpeTopHJe, Kora je Aaphjch usarHao
Ha fteroBo HMaH>e, y3BHKHyo je Ha kohuv hcko/ihko
roAHHa: FlpoBeo caw ce^aAueceT roAHHa a >KHneo
ca.MO cejaM".

'Bemiju nocpedHuyu.

yryiHHBaH>e noipeoe 3a cjioooahhm >Ki!boro.\t na


MHCTOMe Ba3Ayxy, Koje cy Bpuiiuie Be.iHKe Bapoiun,
y je^Hy je pyKy 11 jeAHa 6/iaroAeT 3a HOBenancTBO.
r
S ryiueHe Te>KH>e HaAaxHy.ie cy Be;iHKe ijeHHJe nocpeA-
HHKe H3Mehy npnpoAe h HOBenaHCTBa Koje je cxyneHH
hchbot no bcimkhm BapoiiiHMa npurncKHBao. 3axna-
jbyjyhH Be/iHKHM c/niKapHMa, BejiHKii.n necHHUHMa,jbyoaB
3a npupoAOM HHje 6H;ia iiCKjbyHKBa CBOJHHa CKHTa/ia.
Ajih, aKO cy necHHUH ocefcajin onaj npe6oraTH >khbot
npHpoAe, ohh He oh AajieKO hlu.ih Aa naM HHcy Ha-
y4HHU,H noKa3ajiH AyooKH CMHCaO CTBapH.JeAHO nOJbCKO
Aoopo y Bpwjy y <t>paHU,ycKOJ [06/iacT y okojihhh
riapH3a, oojiacHO A\ecTO Mo] npeMa CBO.ue pacnopeAy
onoA\HH>e na KaKaB yTBp^eHH rpaAHh H3 Ao6a KaAa je
'"^ /Kin n.A,:

HecurypHocT 6ffjia Be.uiKa. reo;iosii cy npoHam.iH


npaee oahocc- HSMeljy CTBapu. Hek*o;iHKO .iHCTiiha oa
KaweHa THtt.ua, kojh ce CBeT.iyuajy Ha cyHuy, ii3a3H-
Bajy y naweTH To;iHKe reo/iouiKe nepnoAe! Mh/ihjohcI
ro^HHa je Tpeoajio na ce ctbooh naHoc y Pohh. a a
oA^Hj'e Mope o;i Ba.'ieHcuje AQ Cb. Mapwje. Taj naHoc
cy CHe/iH noTOUH c A;ma, a >Ky6op ropcKHX noTOKa,
kojh ce c;iHBajy y Ao;niHe, jiiihh Ha norpeCHy necMy
ropAHx n^aHHHa. BeKOBHMa ce boam 6op5a H3Jtetjy
peKa. Me3a h EHa (peice 4>paHuycKe) OAHe/ie cy r/iaBy
Bapy, a y6oJHTa MapHa no6eaH.ia je apyre peKe
OCBOJHBUIH HM KOpHTa.
Bjiokobh yr.'ba, H3ByweHH H3 yr/beunx oKana, noT-
cefcajy Ha ropocTacHe npencTopujcKe iiiy.we oa kojhx
je yrajb nociao.
MnHepa^o3H CBy^a U0Ka3yjy Myjue ;;aKOHe pa3BH-
jatt>a y KpiiCTajie. >' o5;iHUHMa ce bhah
h,iixobiim
reoweTpHja, Koja nspawcaBa Ay6oK.ii peA y BaccbeHii.
3ap mh He oceHaiwo bc/ihko y3oy{)ett>e KaA na/vt Hayn-
hhk, tjeHnjajiHH KepnaTpiiK iyBeHn eHr/iecKH reo.ior],
[
i

H3Hece AOKase o opraHCKOM >KHBOTy y Kpnc'ra;iacni.\\


CTeHajwa, 113 He3anaMlieHHx Bpe.weHa nana ce npbii
nyT /Khbot jaBiio Ha nauioj 3eM.-bii! BoTanHMapn, npn-
poAtt.aun cy HaM npiiKa:;ajiti dii/bKe h >KMBOTMH>e, Ty
hh'/Kv opahy MOBenaHCTBa.
BeHHTo hyratt,e obhx 6ecKpajnnx npodopa Me
n;iamn". Ka>Ke riacKa:i. Oa Tora Ao6a Heoo ce n3BaH-
peAHO Mnoro npoiiiHpH.no h o(3oraTH.io. Mn ^aHac
3HaM0 Aa ce Ha me cynue Kpefce y KOHcre.'iauHJH Xep<-
Ky.na, h Aa y cBowe o(5pTaH>y npe)ia3H Bmne oa Ae-
BeTHaecT KHjioMeTapa y cekyHAH
ManioBHTe 3Be3Ae
npe.ia3e ABa MHJiHjtma KiuioMeTapa Ha caxar. Cynue
ce Ha.na3H y cpeflmiiTy KyMOBe C/ia.we, a osa ce ca-
CTOJH H3 ABC MHJIHJapAe 3BC:;,ia. Bpoj ManiOBHTHX
3BC3Aa je oko jeAaH MHJiHJyH, a cnaKa oa h>hx je mh-
TaBa Bace^>eHa ooraTa, Kao n Haina, cyHun.Ma 11 3ne-
3Aaiwa. Obh HayMHH npoHa.iacun Nipane y.M 11 jp^ajy
ocetiatt.e He i iera y3BiiiueHora.
OcehaH>e npupoAHHx .ienora 3aBHCH mhoto oa Be-
^HHHHe nainHx 3HaH>a, am hhj'c aobo^ho 3HaTH, Tpe6a
BKIDTHHA BUTII MOBEK 157

oceham Tpeoa OAp^KasaTH n:ia.\ieH ocetiaJHo-


cTa/iH<>
cth npaatiM HenpeKHAHHM CTBapehbeAi. HaBHKa. Kao
ilito Hpe.vie m6ne ni/i Ae.iHKaTHe 6oje ca c.iHKa bcth-
khx y.weTHHKa, cnapyiuii oho iuto je Hajcjmnnje y
ocefeaJHMa; HaBHKa 3a6aTa;ni onaj cjjhhii .MexaHii3a.\i
KojH Beayje eMoijuje c HAejaMa, Te npecTane paAHTH,
a iiAeje BHwe newajy OAJeKa y oceiiaJHOCTH, OHe c\
cnpoTe, andpaKTHe, totobo cacymeHe.
y.iora necHiiKa, cjiHKapa jecre y To.ue na Ha.w
noMorHy Aa ce noHOBo oBaruioTH HAeja y ocefcaH>y, Aa
hohobo o>khbh y HaMa, ^eHHM h ^aKO.MHC.aeHHM, Ay-
ooKa ocehahba Koja y npasoj flyiiiM H3a3HBa ,ienoTa
o6hhhhx, CBaKOAHeBHHx npH3opa. Ohh Ha.w OTBapajy
o'lii h yiini. Ohm naM oTKpHBajy 3Ha iett>e ahcbhhx
i

ciBapii, h^hxobc CKpHBeHe napn. Ohh MyBajy >khboct


yriicaKa Kpeo:ia Ka;j Bnne npBH nyr CHer, h HeBHHy
Ayiny Aeieia Koje ce h ca HaJMaibOM cuthhuo.m 3a-
uaB.'ba, H>eroBa yoCpasH-foa Aonytbyje oho iuto Hewa.
MuTasa My,T,a cy norpeoHa Aa ce oShmhc Aynie no-
KpeHy, necHHUH na^y Ta nyAa. Ohh 3Hajy Aa noKa>Ky
KaKO ce y caaKOMe rpo3Ay ooHaBJba oho HyAO H3 KaHe.
/Ocehahbe :;a npupoiy ne npHAia ce Teiv oHaKo.
TeK HenpHKHAHHM Be>n6a\heM h HCTpajHOM na>KH>OM
ceH3anHje, nepu,enu.HJe h eMomije kojc npnpoAa H3a-
3HBa, AOCTHwy nyHy CHary. Tpeda y>KHBaTH paAOCT
Ancaif.a, npHjaTHocT ceAeTH JieTii y x^aAy a 3HMH
rpejaTH ce Ha cynuy, OHaKo Kao jeAan oohmhh ry-
ujTep; Tpeoa H.waTH y>KHBaHe y cbojoj oi<peTHOCTH, y
aoopo.M aneniTy, y SApaBO.w yAiopy. Tpeoa Ay6oi<o
OCeTHTH BeHHTy H p33HOBpCHy CBeTKOBHHy Koje ao-
MHHiJbaTa npnpoAa npnpe^yje HameM bhay h cjiyxy.
A.in hh to HHJe AOCTa. ocehajnocr HHKaA Hnje ao-
BO.^Ha caivta ce6n. OcehajHOCT je caMo ny>KHH yc/ion
3a CBaKO pa3BHJaH>e Ayuie; ocTaB/beHa caMa cew to
je ro.ioTHH>a, jep HaBHKa caxpaHH hoa CBOJy Tawny
Kopy h naJAe^HKaTHnje uBefce. Ochm oBora, H.wa h to
aa e.\iouHJe ne 3aBnce oa Hac, jep MoseK Mowe h y
cpeA HajcjajHHJera npeAe-ia ;ia He oceTH 6am HiiniTa.
f : '^q^jl HAJO

Bopoa npomuB hubum.


KaK.o Aa ce 6ophmo npoTHB oHora saw raBHKe
kojh 0Ay3HMa eMOUHjaMa cbokhhy h npoTHBy 0He
paBHOAyiJJHOCTH Koja je oc:io6aija Hame BOJbe? Opa-
Ternja je Hcia Kao h OHa Koja npeo6pa>KaBa c{jh3h i

y 6pa my jby(5aB. To je onepaunja yMHe xeiMHJe, c/innna


i

oHC'j KaKO ce npaBH nejiHK y pacTonjbeno rBoactje, ao-


Aaje ce .wa.io yrjbeHa.
Tpe*5a KOMOHHOBaTH HecHrypHe,'npoAien.'LiiBe h pa3ne
eMOUHj'e c e.ieMCHTOM. kojh he hx ysBpcrHTH h CTaBm^
naM hx Ha pacno^o>KeHbe. Taj eneMeHai je yM. 3aAaiaK
je y tomc Aa ce crone y eMOUHJH nama Mopa.ma.
HCTopujcKa, HayMHa ca3HaH>a, Aa ce y nejeAHaKy, fcyA-
:bHBy h HeyxBaubHBy ocehaJHOCT, yie/iOBH unpHoha if
da/mod Hajy3BHuieHHjiix HAeja. KaA ce cxb3th oahoc
kojh nocTOJw y saKOHMMa BacnoHe m He3naTHe 4HH>e-
HHue y3<5yljyjy. CeTHMo ce hbyTHOBa OAyujeB;LeH>a
KaA je, npujiiiKOM naja jeAne ja6yKe, npoHauiao sanoH
CBeonune rpaBHTaiuije. J{a hhcmo lano pacejaHH, yMHO
neibvi, mh (5hcmo HenpeKMAHO HMa.iii Ha yAiy Be iiHOcr
BpeMena h npociopa, Te ohcmo yBtK yvKHBa^H y HjH-
XOBOJ* Be/lHHaHCTBeHOCrH. KaKO .TaMapTHHOBH H MroBB-
onncH A,ina H3r;ieAajy npa3HH KaA hx hobck ynopeAtf
c ohhm iiito je caM BHAeo, A.nne h no3HaBaite nace-
jbeHCKHx aaKOHa. MHoro6poj*He Kanjbime cyHue je oa-
He.no ca Mopa, BeTap hx AOHeo Ha BpxoBe, oa h>hx
ce CTBopHJiH rjienepn. Oa thx Kan.-bnua nociame 6pe-
tobh MBpciora CHera, nnenepH, pajio kojhm ce opy
ruiaHHHe. Te Hde Kan.ijHue y;iase y nyKOTHHC, Ty ce
3aMp3Hv Te pacnpcKa^ajy HaTBp^e CTeHe. Te KanjbHiie
npeTBopume ce y (3yJHii.e, Koje pyme :i cypBaeajy y
AOJiHHe KOMat^e miaHHua. IlaA JiaBHHe, KaA hobck no-
mhcjih KaKBa ce cn.'ia yTpoujH, oTKpHBa Aa cy (})aKTa Kao
ii mbopobh y Koje ce Be3yjy HajBeHH npnpoAHM saKOHH.
YnopeAHTe Hanope Henora CTHxoTBopua kojh ce
Mynn Aa CTHxoBHMa npoH3BeAe jeAHy ejwouHJy, ca no-
e3HJ0M (|)aKaTa, CeTHTe ce OHora necHHKa kojh neBa
o 3eMjbH 3e;ieHH^a h 3:iahaHe weTBe", cerate ce
b hotok3 kojh ce EHJyrajy Kao 3MHJe", hta- Penn 6ea
SELilTHHA SHTH HQBEK J59

napoMHTora Kapaiaepa; TaKBii cthxobh ce Mory npn-


mhhth Ha CBaKy 3eM.i>y rje iiMa H>HBa h peKa
riecHHK, koj'ii onepmne ca.Mu peiHMa Hiije bhaco
hh jeAHy oa r/iaBHiix oco6nHa Koje npon3.na3e oa
;.3poKa kojh cy xnjbaAaMa xnjbaAa roAHHa Ae^0Ba;iH
na seM.ijn; h 3a to cy H>eroBii cthxobh caio npa3HH.
KaA ce 3Ha oa KaKBiix je TeuiKHx cyKo6a CTBopeHa
4>paHH,ycKa ripoBaHca, OHAa tck ona AoSuja npaBH
necHHMKH KapaKTep. Bop6a njiaHima h peKa y CTBa-
pafty npeAe/ia Ha seMJbHHOJ noBpimiHH Aajy HeKHwa
Metjy H>HMa HapoHHT noeTHMHH KapaKTep, KaKBa je
na up. LJpHa Topa.
A/ih, He Aajy noe3Hj'y jeAHOM npeAe.iy cauo Ha-
ynna ca3HaHja; CBe ihto noKpehe Haiuy ocefcajHOCT
\TH4e Ha pacnajbHBatt>e ManiTe. Mh noKa3yjeMo >khbji>h
HHTepec 3a jeAaH npeAeo KaA 3HaM0 Aa ce y H>eMy
poAHO h >KHBeo je;iaH bc/ihkh wobck. Medo y KojHMa
je npoBOAHO AaHe Bocne, rAe je KHn Ta;iCKora jyHaKa
BepceHweTopHKa, paTHHKa H3 LJe3apoBHx paTOBa y
Ta.iHjn, BepAeH, MapHa 6whe 3a <I>pany3e yBeK noBOA
3a n^eMeHHTa y36y^en.a. CBaKH npeAeo nocTaje no-
eTHMaH hum ce nocTaBH y HCTopujy, Kao h KaA ce y
CBeTJiocTH HayKe npHKa>Ke y npacTapo Aooa, h KaA ce
H3Hecy y3pou,H kojh cy ra xn/baAaivia xn.T>aAa roAHHa
npaBH/iH oho ihto je.
3arymjbHBH BejiHKOBapoiiiKH >khbototbopho je HaMa
BO-i>y 3a c/io6oahh >khbot, 3a >khbot Ha ce/iy, a;iw
Ta ncejba, Kojy cy necHHini HeuiTO omhjicjih, nocTa/ia
je Be-THKa h cn/iHa, oTKaKO je nceBAO-noe3nja cthxo-
TBopaua, BenHTO y ;ioBy 3a npiiAeBHMa, 3aAieH>eHa
HaiuMM ocenaH>HMa o6orafceHHM yMHHM TeKOBMHaMa.
MaKCBe:i je npoHamao Aa cy racoBH cacTanneHH oa
cmiecTBa aTOMa, kojh ce Kpefcy pe;iaTHBHO orpOMHOM
Op3HHOiM; OH je OTKpHO Aa je CBaKH aTOM HHTaB 3BC3-
namt cBeT, 6eck-paJHO Ma/in, y CBe.wy Ha;iHK na cyH-
MaHH CHCTeM.
06pa30BaH hobck Ha;ia3H CByAa newy He ce ahbhth.
CBe 3a H>era HMa BcnHMHHy h :ienoTy HeoecHy, w,
KaA HaniH 3eM/bopaAHHU,H >yAy o(5pa30BaHW, HCHBefee
>KHBOTOM bhcoko pe:iHni03HHM, jep npaBH pe^HrHOSHH
/Khbot jecTe y AyooKOMe oceha^y CBeomuTera >khbot3.
HtiiBom na cc.iy.

KaA ce H.wa Taj onujTH nor.ieA, 0H,ia 3a one kojm


>KMBe Ha ce.iy KHnte /ienn npi!3opn H npn/iHKe 3a
pasAparaHocT.
llpeAejm kojh 3a noBpinne .i>yAe nsr.ieAajy moho-
tohh, 3a no3HaBaoue HMajy BcniMiiHy BHAHKa, 6ec-
iv-paJHora npodopa, MiipHe :iene JiHHiije, npeKpacHor.
ry6jbett>a AaJbHHe. Be-iHKe no.no/Kene .iiiHHj'e Mopa,
BejiHKH.x paBHHHa, ociaB/bajy yincaK paBHOTOKe. MBp-
CTHHe, OAMOpa, MHpHOhe.
PaBHHua ca cbojhm iloja.Ma, ca UBefceM, caMo je no-
jiOBHHa oa OHora iijto ce bhahj by Aonyifcyje 6esrpa-
hhhho He6o, Be^HHaHCTBenocT cyHU,a y 3opy 11 Ha
aaxoAy; ft>y Aonyhbyje <5ecKpajHa pa3Ho;iHKocT cBeT-
jioctm h ooja. KaKBHx xy npe;iiiBahba HeMa! Ty je OHa
"e.'sopojHa pa3Ho:inKOCT oojiaKa, oa hhckiix upmix
oo;iaKa 3a Bpewe oype na ao odnaxa ooacjaunx Haj-
>KHBJbHM 6ojaMa: upneHOM, 3:iaTH0M, HapaHuacroM, He-
tjecHO n;iaBOM h S.ieAO se.ieHOM KaKBe HHKaA koao-
Phct He MO>Ke ncnwcaTH Ha n.iaiHy. Ha ABa .THCTa
Tpeoa HcnucHBaTii CBe npnaeBe 3a 03Ma i iaBaH>e 6oja
11 h>hxobhx oco^HHa ii ooracTbo ToiioBa, na Aa ce
VBepiI KOJIHKO je C.'IHKapCKH peHHHK CHpoiuaujaH y
ynope^eH>y ca oecKpaJHHM ooracrBOM npupoAe!
ILIia Aa ce Ka>Ke cjaJHHM HohHMa y bcimkhm
paBHHHaMa! O ohhm Ton.iHM jieTn>HM HohHMa, k/ih
x^iaAHHM 311MCKHM HohHMa KaAa cBaKa 3P.e3Aa CBeiviH
Kao >khbh mia.MeH. riHTaropa je oho 3ac;iy>Kno, no
hhctoth CBora >KHBora, Aa paayMe xapMOHHjy neoe-
ckhx C(|)epa; a mh cbh movkcmo, Mncnefcn Ha h>hx,
oceTHTH HjHxobo KpeiaH>e. Y pasMHiiubahby cbh mh
mokcmo CBOja 3Han>a H3 acTpoHO.MHje npeo6pa3HTH
y >khbo ocefcaH>e AHBuora peAa y Bace.^enH. V nohHoi
thujhhh HecTajy OHe nepu.enu.nje Koje ocehaiba CKpa-
hyjy, ocehajHOCT ce pacn;iaMTH. Eennmma <5ecKpaJHH\
npodopa, HenyBeHa Aywnna cro/ieha noja Tpe6a aokjic
ao Hac Aonpe cbct/ioct aajieKHx 3Be3Aa, 6yAH cotv
KaA hx ynopeAHMo ca nauiHM cnhyujHHM fiwheM.
ripeA BeMHOinhy ce naj6ojbe ocete pa3Mepe h
BEUJTHHA EHT11 HOBEH 161

name HHiiiTaBH^o. y .lenoj jicthdOJ hobh Haj/iaKiue je


pa-ty.MeTM saiiiTO je CmiH03a oho onnjeH BoroM."
Pa3.Mnm haft.a ca ropnuHoM, ajin Koja cna>Ke Ayuiy,
cnpe-jaBajy ,ia ce npuwajy OHe caiwownBe auicjih Koje
n/ajy HeMera CMTHora h yHii>KaBajyhera. Cau>KMB0CT,
cyjeia, oceTjbHBocr, npeA^TaBJbajv Heicy BpcTy mo-
pajiHe 6-TecaBocTii, h hobck ce HaBMKaBa w
ce CTaBH
y bchhoct Bpe.MeHa n npocropa. HaK Ha zienoj Mece-
tmhh, Ka^a Ta 3Be3Aa cjajn Ha HeoecuMa it
.v.pTba
noTdMHH 3Be3Aa,
cjaj wnpHa
ft TajancTbena CBeiviocT
Koja ooacjaBa nojba 11 inyAte, H3a3HBa mhcjih o Jie-
noni h o BeJiiriHHH. Ako ce ocefcatt>a h HAeje pa3oyA.e
y no'iycaH.apniH, oHAa ce A\o>Ke caMyBam hcto OHaKO
CBf>Ka ucehrjHocT Kao y .uma Koje on npBH nyT
BWAe.io 3BeaaaH0 hcoo, hjih Kao y AtopeiuioBaua KaA
noc.ie OAPefjene /niHMJe ona3e KaKO ce Ha BHAHKy
AH>Ke 3a h>hx Heno3HaTO 3Be3Aano jam

UlyMd.
BejIHKOBapOIHKO CTaHOBHIilUTBO HMJe .IHlLieHO caMo
na.-bHiix BiianKa, cynua h MapoGHnx 6oja, Hohii h 3Be-
aaaHora neoa Hero je oho jmujeno h Apynix Mnoro-
6\ojhhx jienoTa niro hx npupoAa npy>Ka. KaA ce na
nefiy mm& upmi o6iiauH, KaAa Kiima cuna Kao H3
Ka6;ia, a hhok y ctchh pa3Auiuuba, 3ap HAia aefce
paAOCTii! Ha useTHOj o6ami pene pyok Koje ce njiaBu
BeHau n.'iaHnh'CKH, hhok ccau, iieceo, yAyGeH y mhcjih;
3ap uma oa Tora Bhuie paAocrn." [Theragatna, st. 555,
537] 3ap Cb. BepHap He Kauee: Aliquid melius invenies.
in silvis quam in iibris. (Heimo Apyro 6o;be nahntieiu
y inyMaivia, Hero y KH>nraMa.)
y Any cehaHba 6yAe ce CJBBfice Ayrora wnBOBaHsa
Hamnx npaoTaua y rycrHAi TajaHCTBeHHM h onacHMM
my.via.Ma. hbnxoBa ocaMa 6yAH cn/ma ocehaH>a, Koja
noomTpaBa curypHO npaBn hhcth Ba3Ayx. Ja caM
npoBeo Haj^enme wacoBe a jiaAOCTH y ujyMaMa y LUa-
MOHwjy, y thm TaKO JienHM m pa3HOBpcHHM uiyMaMa.
y CBaKO Ao6a roAHHe OHe cy H3i\neAa;ie APyKMHJe*
rtHMH ce bhah h>hxob CHa>KHii Tpyn, a o jeceHH CBaKH
jihct je Kao HBeT oa 3.naia hjih oa nypnypa. CBaKO
162 Hv'hji iiajo

APBO je APyK4HJe, oa iwyapor h AinpHora n^aiaHa na


AO CH^Hora h y3HeMHpeHora xpacia; oa CBeiviora
jiHiuha oa Apana na ao cpedpHacTora noBHjat,a dpese.
CByAa chjiho nanpa^e, MaxoBMHa h 3e.rceHHKa. y ujyMH
je doracTBO c/vio;ie, od/iHKa. V mymi ce oceha crpn-
jbHBa CHara, dyJHH >khbot. KaA mm ce nieAa y BpxoBe
pa3a3Haje ce KaKBH h< Berposn Myne, bhah ce Ha
H>HMa dopda oa pyda myMe ao BpxoBa iuiat-.HHCKHx,
dopda npoTHB CHera, dype, zieAa.
rio4eo caM, Be^H PacKHH, aiHKaTH jeAHy M/iaAy
jacHKy... HaipeAyjyhM y paAy cbomc. ziene lucre
jniHHJe... nooaja;ie cy cse Jienine h Jienuie y kojihko
cy ce OABajajie oa ne/iHHe h bhchhc caMe y Ba3Ayxy...
npHMeTMO caM Aa ce OHe H3Meijy cede ca/vie ypet^w-
Baxy. no HeKOMe Ae^MKaTHOM 3aKOHy... Aa cy APBeia
y uiyMH Jieniua Hero Haj^HHHJH rorcKH AHaroHajiHH
ynpacH, Hero Haj/ienuiH ynpacH Ha rpnKHw Ba3aMa,
Hero Haj/ienuiH Be30Bn c HcroKa, Hero Hajdo/be cnHKe
HaJBehHx 3anaAH>aHKiix yjweTHHKa, KOHan, CBera OHora
HJTO CaM AOTJie MHC'HO..."
A KaA norvieA ca^e ca Apseia, KanaB >khbot! Ty
dyde UBpne, 3yje, Luyuue, mhtic flopeA Tora, opu ce
THMiija necMa, a CByAa HeKO HeoApen,;bMBo maniahbe,
nyAHa CHMcJjoHHJa Koia pacie h H3yMHpe, cwM(j)OHHJa
H3 rviacoBa cBakora APBeTa, jep CBaKO apbo noBiijajyhH
ce no BeTpy Aaje oa cede Apyrw rviac.
Ue;ia jecie jeaaH 6o>kjh r/iac
uiyivia
nocraymaj
ra. XpacTrpivw a dpe3a manyhe, na 3afcyTH, KaA y3-
/ipxTM dpecTwii;
fla h dvKBa pOMopn a TpeniaH>e
Bpde, HecnrypHO h JiaKO roTOBa je pen,
A,
OMOpHKa, >'3 CHJiaH OUITPH XyK H MOpCKH 4>HjyK,
TajaHCTBeHo yBHj'a" [Henri de Re"gnier, Le sang de
Marsyas].
Tpeda 3aBHaeTH bcjimkhm neJ3a>KncTHMa Kao iijto
cy Kopo, XapnHH>ec, kojh cy npoBejiH cboj h<hbot a^
npoHMKHy Jienory Apseia h Aa je npwKawy. Ohm cy
WMBe^H y npwpoAH h n>HX0Ba ocefcajHocT yseK y no-
Kpeiy 3aA0>Ka;ia je CBojy cBe>KHHy h AeJiMKaTHOCT,
ohm HHcy Aa/iM Aa ce yxBare y y3e HaBHKa h 3aro
cy 6unn Harpaheww; cBaKH ash cy HMa^H :ioBe paAOcm
y JienoTH npnpoAe.
BELUTHHA EHTH HQBEK 163

MhcMeno Tpa>KHMo Be^HTH JKHBOT 3a aamy Ayniy,


a mh >khbhmo oBAe Ha rjeM.ijH TynHM ii HeocesajHHM
whbotom, y cpeA OBe npHpoAWHe paoKOiun. ,M Hwje
caMo ujyMa Koja je Jiega, Beh h HajMaiba TpaBKa! Ko
y jyooKOJ jeceiiH y>KHBa rjieAajyhn y npoK;iHJa.ny
03HMy nujeHHuy Kojy he ycKopo CHer noKpHTH ? Ko
ce ocBphe Ha 3e.ieHy MaxoBHHy no Ka>ieH>y ? Ko y
upo/iehe y>KHBa y uBeTa.ioj .uiyMH oa Tpeiuahba? Ko
ce narHe Hafl ueefce ^a ce ahbh ooja.Ma h mapa/via
H>eroBHM? Koj'h ce yMeTHHK HaAaxibHBao ohhm ahbhhm
h ckpomhhm pacnopejoM Luapanoje ce Ha;ia3e Ha wyTOJ
Jby6H4HUH, OHHM ABeMa HpHHM HpTaMa Ha BC/IHKHM
HHCTHhuMa KpyHHua, ABe Ma.ie upie y Bpxy iuto ]e
pacnopetieHo HeHaAMauiHOM BeujTHHOM. CBana TpaBKa,
CBaKH HBeTHH, HMa CBojy ocooeHy jienoTy, CBOjy oabo-
jeHy oA^iHKy. 3a OHora kojh yMe nocMaipaTH HHje
noTpe^Ho, Aa ce Tpawe peTKe 3HMCKe py>Ke a jiajie
Koje BpeAe MHTaBa HMaH>a, AOBo.-bHO je Aa ce carHe h
3ar;ieAa,na ,ua ce ii3a^e H3 yciaja^ocTH y kojoj naMH
Haiua ocehaJHocT.

Huo/ca opaha.

JJeua naM Aajy Ao6ap npHMep, oap iuto ce thwc


AOMahnx >KHBOTHHja. /Jeua BOJie ManKe ca KaAH(j)acTHM
ujanHHaMa h H>HxoBy OTMeHy jienoTy; ncn cy upy3H,
a cejbaHHhH >KHBe y npnjaTe:bCTy ca AQMahoM >khbh-
hom. A;ih h Acua ce Beh HaBHKaBajy Aa rvieAajy Ha
oho uiTO je HenocpeAHooko h>hx, Te ce Kao HHUHJe,
Koje ce CBanera jjniuaBajy, H3 .laKOMHC/ieHOcrw h pa-
cejaHociH, yMHe HeA03pe.nocTii, npnnpeMajy sa CKyseHH
h cyMopHH >khbot. JeABa Aa o6pahajy na>KH>y Ha .neT
THua, Ha npHMep, Ha ujapeHy 3edy, m Ha iuiaBy Kannuy
6apcKiix THua. Ohh Hehe hhh Ha H>HBy Aa c/iyiuajy
Bece^y necMy ineBa. KaA to He HHHe y tojihko he
MaH>e r.ieAaTH OKpeTHe pudHue, penTH.iwje, inapeHe
6y6nue. Ohh Hehe occthth HHKaA JienoTy CHa>KHHx
BOJiOBa h KpaBa ca bhmchom nyHiiM M/ieKa KaA M *
roHe ca name. ^eTe oa mecT-ceAaM roAwna nnca;ia
je >Kop>K CaHA, ^eno Kao cb. JoaaH KpcTHTeJb ca
CJiHKa H3 OdHOBe
Hmao ie o"pa3AQM nopeA njiyra
164 WHfl riAjo

roHefcH BOfloBe octbom. rioHocHTH bojiobh cy flpxTa^M


noA pynnuoM Ma^HiiiaHa to/ihko Aa -y iapMOBM h 3a-
npera uiKpHna h a miyr ce Tpecao Ka^ 6n paoHHK
aaneo o KaKas Kopen, opan 6h jaKHM rjiacoiw bmkh>o
CBaKora Bo/ia no HMeHy npe Aa hx yMiipn Hero Aa hx
y6p3a, jep bojiobh, HajbyheHH HeoneKHBanHM nacrojeM
n/iyra, noACKaKHBaxy h 3a6aAaxy CBoje nanke y 3eMjby
h f)M KpeHy^H y crpany... Aa opan niacoM n ajVanoM
ne 3aAP>KH npBa neTHpn aAereApyra MeTupn. H AeTe
je BMKajio, h kojimko roA Aa ce Hanpesajio Aa My niac
6yAe CTpor, on je ociajao 6nar Kao n h> tobo ;iMiime.
CBe je ro 6m\o /ieno, cHa>KHo m nyHO jbynKocin: npeAeo,
HOBeK, bojiobh y japMy h nopeA cBe Te cw;iHe Oop6e
y Kojoj je seM/ba noA-ner ia, luhphjio ce HaA cbwm tmm
ocehaH>e 6;iarocTH h Ay6oi<e inuinHe."
floTpeoHO 6h 6mjio Aa ce BacnHTahbe aofipo pa3 Me
Kano 6m ce H3MajieHa y cc/bantTa npofiyAuo chjihm
noeTCKH HaroH kojh yne HHane. Tpe6a.no 6m Aa
Ao6pe KH>Hre Hayne ce^ane o CKH.wa JienoiaMa, Koje
cy ne- hhuh, nucuH, b jihkm c;iMKapn, bcimkh jio6pM h
naiweTHM JbyAH H3pa>KaBa,iH cb<ikh na cboj HaniiH h
kojm cy rjieAa/iH h oceTHJiH oho ahbho m cjajno noao-
pHLUTe Koje npnpoAa ca uapCKOM pacKouin npywa
naMa Aa rneAaMo h MyjeMO.
;

Rpyvu. apuaopu.
KaA M'iaAM cbct jeAHOM to Hay n, oh Hefce npo-
i

nycTHTH Aa ce Hac/iatjaBa CBanuM cjaje\t. Man n khiuhm


AaH he My 6mtm nan .^anoBojbCTBa Oh he buactu KaKO
KMiua ocBewaBa 6oje Ha Harue 3aAOBo;bCiBO. Oh he
oceTMTM ;ienoTy o yja, 6ypa, cHeroBa, na nan h M^rjie
Koja Aaje no3HaTMM npeaejiHMa HapoHHTy jipaw. PeKe
m peHMne, CBaKa HMa cboj'c oABojeHe oco6nhe, mo y
onnapaTH. JlenoTa ofjJiaKa Kojy cy MOAepun c/iMKapH
HCTaKJiH, A0^a3H y hcth peA. Kojimko je yfiornx Mam-
tom kojh cy r;iyxH 3a Me OAHje KMiue n 3Byne BeTpa!
yMeTHHHKy Ayuiy CBaKM np^AMeT m jwe onapaTH.
4aK h mohotohh APyM Mowe Aa OAymeBM necHMica:
rioBpujuHa je HepaBHa m MBpcTa, npHjaTHa 3a oko
Kao Kowa y njiasyma. Cjaje Kao Aa je nocyra TnH>u,eM.
BEWTHUA BOTH HOBEK 165

A no HeKa^a, hckhx wapnwx AaHa, npaniHHa n*a oa-


ceB MaciHKe, o koj'oj neBajy HCTOMH>awKH necHHun
MnjeAaH ApyM He jihmh Ha APyrH, h hobck hx bojih
cbc . .CBaKH je apykhhjh H3 AaHa y AaH h 3* CBaKO
.

Ao6a rofl.iHe Ohh kojh boac Kpo3 Tywue AO.mHe npH-


jaTHH cy co6om h yiexa cy npeAcna y Ko.v\e cy.
3aBnjajy kokctho, nociajy CTa3e, yrvioBM, ecnjiaHa^e
BHjy ce > 3 n.ianMHe, oTBapajy y cpeA niywe npyry
r

cbctjiocth, npn;ia3e 6oja>K/bMBo je3epy aok.ic ra He


onaniy 6c;ihm naco.M.
H Hajropn nyT HMa CBoje He6o.
npenyHO HapH, m c jieBa 11 ca AecHa cTHA^HBe TpaBKe
11 UBehe ca weAeHHM mhphcom, Kao chthh Ka^yHUH
upBeHa AeTe^MHa, MHpHCHa MaJKHHa Aymnua. yAOBnua,
B;iaTHua w ctothhy Apyrnx niija ce HMeHa He 3Hajy."
Mh cmo cavto noMeHyyiH OBAe ko.thko ce H3 ana-
Tnje, H3 He3HaH>a, ocTaB.T-ajv Heoopa^eHe Mofcn OAy-
iueBjbe:-ba h %nB.i>eiba, ocTaBJhaiyfcn hx OHe ycaxHy.

nJlClHUHC.

MHorn BapomaHH pacnyciy 6e>Ke H3 rpaAOBa.


3aT04eHH 6e3 AOAupa ca npupOAOM, aoahp kojm ]e ne-
onxoAaH 3a pehy, ohh Tpawe y rLiaHHHaua Aa OHuiBe
oho totobo vryujeiio ny.'io 3a whbot y np^poAH.
Ja can jiHHHO 6io cpehan h a* ce poahm y II Ia-
MOHnjy
tom xauii/iyny a nHHH3.Ma h h jcahom oa
no.iOBa JienoTe Kako nawe PacKHH, h Aa npoBe-
;ieM CBoiy M.iaAOd na noAHo>KJy Moh R.naHa.
Be ihkh Ajihh cy HajM/iatje n.iaHHHe y Ep nn, Haj-
u
.uaHse ,.0BeiHTa.ie. OryAa je h.hxob Kenan, CBaKH, to-
tobo BepT-iKaJiaH, Te CTBapajy CTpamue poBaJiflje 1

JeAaH nHcau [de Saussure: Voyage dans les Alpcs]


oniicyje OBaKO CBoje oaB/beH>e Ha MoH-B.iaHy: B"Aeo
caM cacBHM jacHO oho niTO caM AaBHo *e ieo, CKyn
CBujy bhcokhx HpxoBa HHJH caM cucreM OAaBHO we:ieo
BMAeTH . . . HHCaM BepOBaO CBOJHM 0MHM3, TO IC 6HO
i
FHTaB can, kqa caM AOJie, hchoa mojhx nory BHAeo be-
jiHHaHCTHeHe h CTpanjHe Tantce BpxoBe Mhah, Apmoh-
Tjep, >KeaH, HHjeM noxsoxcjy HMcaM Morao n,ncry-
nnTH, tojihko je to 6mjio TeiiiKO h onacno. TaA caM
oAJeAHOM pa3yMeo H>HX0Be oAHoce, ee3e, cacTaB,
..

166 /KH/1 nAjo

m Taj jenaH nor/ieA je otkjiohho cyMH>e Koje HHcy to-


.iHKe roAHHe npoyHaBart>a Atorvie pa3arHaTM."
JIaraHo xjial^eifce 3eMjbHHe nope yHHHH/io je Aa ce.
jeAaH orpOMaH nojac 3eMJbe, HeMajyfcH noApuiKe, cyp-
Bao. Ba3a JHa kojoj ce AHwe MoH-B/iaH hnh cajvto
TpHHajecT xwjbaAa Mdapa mnpuHe, aok raypwcaHKap,
kojh HHje ABanyr bhhih oa Moh B/iaHa, MMa npeHHHK:
oa cto iue3Aecer nmioMeTapa OryAa je MoH-BjiaH h
BmaK H CMeo Kao HMJeAHa ruiaHHHa!
KaA ce nocMa'pa ca bhchhc oa 3100 Mdapa (ca
a
Bwea) MoH-B.iaH jimhw Ha .,T.ny c otcenHMM dpa-
Haivia. Moti-B'iaH je H3BahpeAH0 ypaBHOTeweH h ano-
je tojikko bhcok w y3aK
jep n;iaH. He oko H>era.
ypeljeHe cy ABe no ABe
HrAe ce TaKO chjiho He ocefca mxa, CTpaxoBHTa.
nocrojaHa cnara cBeonuiTe rpaB Tauwje KaKo, nouiTo
je CTBOpHJia imaH hckm BeHau, paA" noAwyKJio m cbo.m
CHaroM Aa ra nopynm Ca boaom Koja CByAa y.na3* H
Mpa30M kojh y nyKOTHHaMa oa BOAe m*hh AWHaMm
3a pacnpcKHBahbe cieHa h tok- hom i<oja CBaKM Mac
OABaibyje m cypuaBa KaMen>e h CTeH>e Ha ooKOBe n.na-
HMHCKe Taj ce npouec bpujm. Ha b^whh oa ip" xk-
jbaAe netCfO'Mna Me apa hobck HenpeK*AHO nyje Ty
rpMJbaBHHy njbycaK, 6yj uy, rjienepa h JiaB> He Bajbajyhw
y AO/i^He orpoMHO CTeH>e. A CTeHbe ko pjbajyfcn ce Ha
Hnwe pacnpcKaBa ce Ha cmH je KOMaije, m Ben node
hcko/iuko KHJiOMeiapa npeTBapa ce y necaK kojh peKa.
Apna aohoch y PoHy. M Ta bejinKa pena oa r*x oi-
naAana CTHopwjia je poHCKe pabHme m orpoMHO ocip-o
KaMapr Ha yinfcy PoHe.
r;ieAajyfen Taj wyAorBopHw h HenpeK^AHw paA ko-
j mm ce pyum njiaHMHa, ioeK ce ambm KaKO np pojia
i

ca iaKo ckpomh^m cpeACTBMMa nocr^we iaKO onoMhe


pesyjiTaie. To je y CTHapw zeno chokhhx naxyjbnu,a.

Cynne.
Che f-e^HMancrBene n;iaHHHe oupajy ownajbaBaHe
pa3Ho6oJHOM cBeTjiomhy. JypoM rvienep cy jvieceneHa

cjaja, ay e<ie pvwuHacTC, a necro nypnypHo upbeHe


uoje. CyHue je 6or Anna. Oh je h^xob bajap. CyHue:
BEHJTHHA EHT11 MOBEK 167

nymi peipoBe khujom kojh noKpHBajy HenpeKHAHO 06-


Ha^T>aHnM CHeroM A/ine. CyHue nyuna Ha h>*x
jTpauiHe 6ype. CyHue ynpasjba CHe>KH*M naxyjbHijaMa
Koje oreapajy H3bope, xyHHe 6yjwi;e, h Be;iMKe ebpon-
CKe pene: PoHy, no, Ay Ha , Pajny.
CyHue CTBapa OHy AHBHy dpnopy Ha Ajimuvia, Koja
cbojhm 6ojaMa aoboah y 04ajaH>e c;iHKape. CyHue
CTBapa OHe bhcokc h secede AO/iHHe oKHheHe KyfiH-
uawa h cTaAHMa.
CyHue hmhh Aa ce unmy one awbhc 6opoBe uiyMe
Ha BHCHHy ao ABe xnjbaAe Mdapa rAe HenpeKHAHO
-6u]y dpaujHH 6oj ca njiaHHHOM; jep Ha ropH>oj hbhhh
<5opoBa ujyMa H3AP>KaBa CTpaiHHy 3HMy h chokhc
BejaBHue. Bop h jejia cy Ha toj ropH>oj CTpaHH
HeiuTO 3rpneHH, ann ohh xpa6po pacTy h Apwe ce; 3a
/jBaAeceT roAHHa jeABa as H3pacTy tojihko kojihko
-6opoBH oa neT roAHHa, ajiH ce He AaAy, xofce Aa >khbc
HeKaAa ce na A/inwvia, Haw^e Ha ycaMJbeHe neTH-
Hape HCKpHB^.eHe, 3rpweHe; Ha H>HMa ce bhah jyHaHKa
6op5a ca CHeroM, Mpa3eBHMa, 6ypaMa. TypwcTe Ha
tbHMa Mory y3eTH npHMep MBpcTHHe h xpa6pocTH;
ohh doje HenoKo;ie6;bHBO y HenpeKHAHOJ h dpaiuHoj
6op6n.
CyHue Aaje >khbot h jienoTy A;inHMa; 3hmh, KaA
-bera HeMa y A/inHMa je MpTBa THiuHiia. TopcKe 6y-
jHue myTe. A h aauiTO 6n myMWJie? n,iaHHHa je u<via
noA zieAOM. CBaKH KaMeH je Ha cbomc MecTy; HHima
ne CH^a3H y AO^HHy, 6yJHu.e HeMajy BHiue uiTa Aa
Hoce. A/ih, hhm ce B/iaAap y npo^ehe jaBH, A/inn ce
pa36yAe H3 CHa, noHiihbe necMa BOAonaAa, xHrpnHa
dyJHua, rpMJtaBa JiaBHHa.
3a to ujto cy M/iaAH, AjinH cy HenpecyujHH H3Bop
cjaja h paAOCTH. ripnpoAa je y AiinHMa koa IJJaMO-
HHja CTBopw^a HaJBHHie acjio ^enoTe, peKao 6n MOBeK
Aa ce KopHCTH/ia hckyctbom csora paHnjera HenMao-
CTBa. y OHOM HHCTOM 3paKy, BajaDCKa HHCTOTa
6oKOBa, ^HHHja, MhoroopoJHOCT paBHHHa, penoBa, npe-
jiOMa, Hcayn4eH>a, ysajia, 6yAH ocefcan>e orpoMHOCTW
.

vji aiJie.
1

M58 >KH,1 nA)0

C Benepa, lijto ce cyTOH v?> aojih- e Bnuie nefte-


npnaop ce BMine ynpOLufcana A inn ce a 3JiaTHdMe Heoy
nptiKaHyjy Kao je;iHa CTpamua toaca; 3atMM A.inn
aanJiaMTe cm/iho.m upeeHOM CBeTJioinhy.
KaA ce MoneK 3a.\iopn nocAiaTpajyhn orpowne npo-
CTOpe m noHne ocefcaTH pa/i Benin nx cJia cBVAa oko
cefje, ,iobO- bHo je caivio cnycTHTii onn
!
n bhacth hob
cneT. KaA ce onn 3aM0pe Ofl npn:;opa onnx orpoMHiix
CTena n Hensjip/KMBa 6 ecKa cneroba, i<a;; ce HacHtu
n.iaBnx yna ia, oh MOM<e onn OA-MapaTii na inyMawa,
Ha 6aHiija.\\a, a yxo peceJiQM n /Khbom ciim&ohhjo.m
3Bonu.ann. MysMiap he y M<y6open y BOftOfiKOKa nai-in J

canpineny xapwoHitnnocT. Kpos ncbanuue v uiyMH oko


tie car-ie;iaui partnuue, ny ii.n.ua 1
:
: 1 1 .'iiinnje aejiennx
;iHBaAa hjiii iiHime BJiaxHe we.TBe, n ce.na nopeijami
Kao y uapCTB.y Keneua n.in y acmjuvi nrpaMa.

Bajbe
Ilopea onnx noopojaHHX ajinnjcKiix .lenoTa, ujto
y.\\ii[-.\jy,no AjinwAia je pacyio ah-bho On i.e. Mum hx
y npuiehe cvnue pa<6yAn, A:.nn o>KiiBe. JeABa ce
cner oonn a KyuypeK, BHCHfjaoa, jaropneBnn.'., caca,.
cbojh^ ijuapeHH/iQM o>KMBe oannje. H to Kao m Apyro^
be iiBarn na cymiy npccpehno iiito ce
oc-'iono.iii o TaMHOBaH>a n a cuero.M, >khbh nynHM
vkmkotom. Ko nnje Bii.i.eo oopuHKe na A.innMa KaKO
6/bemre orpoMHHM Macajvia ajinnjcKe pywce, Taj ne
Mowe ,.a cent npe/ncTabH Be.'iunaHcrneao.T A. ina y !

no^eTKv jie a. A.'iiiHJcKe pywe cy eno URelio o.mh.i


opliana; km. hx bhac r,ae roA y aoahhh cpue mm o;\-
\iax jan Kao n icafl nyje ophancKe raJAe.'..
.sayua,
A nwjcKo on >,e noyKa cy 3a nac. >Khbot Tora
oii/i.a iewaK jep je KJiiiMa na bhchhh r,T,e pacTC
Bpfto oujti a; eaeHa Hohy, >KapKa npeKO ;iana. rbn-
.

xobo je k6perf;e iiyroM cna>KHo, na 6n .mot/hi xpantmi


Cta6ibHKe. A mihicko fjMJbe He.Ma BpeMeHa Aa pacre
naa eM v >
a via CTa6.ia; oho ce oAMax pa3Bnja y
\

ooraTo b< "he, Mhoro jane Hero ujto My je cia6:io.


!

A;mnj ko fjujhe CKyn,Ta CBojy eHeprHJy na jeAio mccto..


che ma y KopeH h y uBehe. 3ap He Tpeda h mh a? :
bELUTHHA bll'MI MOBFK [69

iiyuuaMo jaKo m a ooko Kopehbe y ocefcaJHOCT tcaico


oh ce Hame HAeje pacuBeTa;ie y cjaJHe KpyHnue?
Cmpoto jyHaMKO uBehe! r/ieAao ca<u y cemeMopv.
Ha hbhuh jeAHora cne>KHHKa kojh ce aouhhjo Ton!l<>,
KaKO ce u >BeHa jaropneBHHa h 6e.na n xcyra bhch-
6a6a, caxpart>ene abc roAHHe noA CHeroM. >Kype na ce
pa3Biijy h 6\'\) :iene. To MvMeHiiMKO On^e, naBHKHVTO
r

na cboj TeiuKii >khbot, He hoahocm 6c>Jh\\ >khhot; 6o/be


npiuiiike ia yiiiuiiTanajy; oho xohe Aa >khbh cawo y
TeujKHM npHJiHKajwa [G. Flemwell: Sur I' Alpc fleurie].
Cjaj a 'nHJcKora iiBeha, naKBora ne.Ma Hiirue y
.i.y y apyrHM seMjfcaMa, RanasH oa tciukhx jcniMa-
tojioiukhx npii.iHKa h mapice cyHnaHe Ton;iOTe. Ch-
noea Kjuiua h cyHwana Ton;iOTa ^ajy mv cneuHJa.nm
KapaKTep, enepnijy, hchbothh no.ieT, wap. [\o6enumm
y <5op6n a iriHJCKO Sn^e pasBuja ce ca peTKOM 6yj-
HOiuhy; cpehHO 6"H;be.
A/inn, K ao h CBa HOBennja peMek Ae.na, npwcry-
r

naHHa cv caMO AOCTOJHMMa. A.inn cy npwcrynaHHH


CcHAO ruie\ieHnrn.\t n peBHocmiM, OHHMa koj i wx oce-
hajy ziyooKO y ceow.

Pdoocai y a.iamiHu.

OnvyAa n.iaHHHa yruHe Ha ocehaJHOd. OncyAa ce


a;innH-icTe HdjBehuM oaactiociHMa h n.viajy
najiajKy
Bo^e kojh Jiao cpua cp^ajy y non^o?
uhm kojh c.waTpaiy aa je .nyAO BepaTH ce no n.ia-
HHHaMa He paayMejy HHuna, ohm ne BiiAe OHHMa ncro
MHUiHhHMa PaBHn4ap ne Mowe Aa pasy/we cihkv Moh-
B.iaHa ka^a je npBH nyT bh_ih. OHaj kojh ce poah
en, KaA npor le^a noc e jeAHe onepaunje bhah eBe
npeAMeTe y jeAHOMe peAy aokjic ce He Haynii ixh xy-
.M3MH CeHKe CBOJHM MUM fcHMa. Ko npBH DVT 10\jQ >'
lUBajuapcKa 6pAa, oh je Kao h oBaj onepucaHK c imau.
II 3aTo cy JheroBa upsa pa.-<Ainiu/bahba HanBHa h ne-
3Ha;iawKa. TaKo je jeAaH HOBHHap cuer ca KpxoBa
a/imtjcKiix 6pAa ynopeliHBao c yopycH.\ia Koie cy
. pa3ane;iH Aa ce cyme'', a jeAaH Jiekap je ynope^HBao
170 )XHJT I1AJO

BHCHHy CTpMor^aBiix 6peroBa ca bhchhom MHoro6poj~-


hhx xoTejia y ao/ihhh.
Ten nocjie hcko/ihkhx 036mjlhhx Bepan>a no 6p--
AHMa noHHH>y ce pa3a3HaBaTH Haj<f>HHHJH npe;iHBH cjuiKa,
Koje Be^MKa njiaHHHa ocTaBjba y oHHMa.
npujiHKOM OBaKiix neHTpatba no AjinaMa HOBeK"
oceTH nyHy paAOCT ujto npoH3BOAe mhwhiih y no-
KpeTy. OceTH OHy Ay6oKy cnacT 3ApaBora yMopa. y
nomyHO hhctom 3paKy, y cjaJHOj cbctjiocth, y bcih-
naHCTBeHHM npn3opHMa, 6eeKpajH0 pa3Ho;iHKHM, ue^o
ce 6nfce oKpenjbaBa h mobck ce oceha jiaK mho,
paAocTaH. Ty pa^ocT noBefcaBa paAOCT ujto je caBJia-
AaHa jeAHa TeiuKofca m My;ia npo6ytjeHa. Ako je Bepo-
BaTM ([)H^o3o4)MMa, KOJH cy M3yHaBajiH AyncKay>KHBaHDa,
Hajneha je paAOCT y ohoj mhphoj eHeprHJH, y noBepett>y
y cede, y cmc/iochi, ca KojHMa mobck ra3H h craje Mac
Ha oopoHaK Mac Ha iiBnuy KaKBora KOMaAa r^enepa y
bhcokhm n^aHHHaMa, MeAajyhH Kano ce ncnoA H>eroBiix
CTona OABa^yjy KOMaAH JieAa h ca TpecKOM ce kotp-
jbajy y aojihhc y3 to hhcto c|}H3hmko ocehatt>e jaBJba
ce joui jeAHo: 3aAOBo;bCTBo ycaMJbeHOCTH, ocrcoSotjeifce
BOjbe rocnonapa Te.na Koje ownBJbaBa".
I4wBH/<M30BaHH JbyAH, yneTJbaHH y APyuiTBeHe koh-
BeHUHOHa:iHocTH, npoBOAeHH jeAaH totobo HeMoryh
>khbot, OBano, y n^aHHHH, ohh ce Bpafcajy Ha jeAHocraBHa
ocehaH,a hphmhthbho a >KHBOTa. ChapaHH cy cjio<1oa-
HHM, CKHTHHMKHM >KH>OTOM, nOCTajy TJiaAHH K80 HVUH,
na, ca c/iaiufcy, jeAy oho hcujto HajnpocTHje xpane h
cpny ondpy njiaHHHCKy BOAy hjih cBewe mi eKO no
SanHJaMa; to je HHTaBa jeAHa CH\i(|30HHJa 3a Myjio
yKyca. y thai npmiHKaMa JbyAH ce36Viw>Kyjy, 11 Ty-
Phcth h Koje no HeKOJiHKO TypncTa Bersyje
Botje; y>ne,
jeAHor 3a APyroraJecTe Kao Hei<o OBanjioheH>e cojiHAap-
hocth. Ako ce AoroAH KaKaB HecpefraH OJiynaj, oh ca.wo
OnO.MHH^e Ha CTBapHOCT.
Ilpw/iMKOM obhx H3;ieTa nyHO je Aorai^aJHHHa: Hantje
ce Ha BejaBimy, Ha Bnxop Aa/ieKO oh CBaxe noMOhH.
\\ Kan HOBeK AOUHe y hoh Hatje ckjiohhhjtc oh oceTH
KOJHiKO je oho npiijaT.Ho! Hofcn cy cjaJHe. jacHe, CBaKa;
BEIHTHHA EHTH HQBEK 171

:3Be3fla je^aH njiaiweH, a/iH cy 0He to;ihko JieAeHe Aa


BapoiuaHHH Ten OHAa cxaaTM uiTa BpeAH Kpoa HaA
r.iaBOM.
A Kan cn;ia3e ca BHCHHa n/iaHHHCKHx, Koje cy cbo-
;JHHa Hama, TypncTe cn;ia3e y jeaHOJ Ay6oKoj thluhhh,
Kojy ca.vio npeKH^a TpecaK KaKBe jiaBHHe; h Ha yMopy
npii 6ecKpajHOMe CH/ia>Keii>y, oceha ce Ay^iiHa 6e3 Ana.
TaKBH npii3opn Ha BHCHHaMa A/ina HHKaA ce BHiue
:ie 3adopaBe. YcnoMeHe cy Hensr/iaA/bHBe; roAHHa.wa
one o6acjaBajy nawfieH>e Kao mro 3a;ia3aK cyHua ooa-
cjaBa MoH-B.*iaH. OAynieB/bett>e #yro Tpaje. M ujto Ha
TIIM H3;ieTHMa A06wje MOBeK y CHa3H, y H3AP>KJbMBOCTH,
y CMe^odH, to My Ayro kophcth. riocne Tora hobck
nocTaje eHeprHMHHJH, y3BHiueHHJw, h y hcthhh cjto-
60AHHJH. TieHHJH jbyACKH cy Behn OHO.we kojh ce neo
y BHCOKe nnamine, Hero BapomaHHHy kojh ce 3a6no y
co6HHKe; KaA ce HOBeK noMema ca eHeprwjoM Bace;beHe,
/oh ce noAHwe Ha bhchhy ca Koje He jvvo>Ke none.

nymoBdtbci.
Obo ujto peKOCMO aobo^ho je na Aa ce bhah Kano
rpe6a nieAaTH Ha nyTOBafoa. M/wa jeAaH nyT kojh mh
npahHMO 6e3 CBOJe BO.T>e, He 3najyftH ca KaKBOM 6p<n-
hom, h He MHC/iefcH Aa ce Ha TOMe nyTy AeKopauHJe
3Be3AaHe Men>ajy CBaora TpeHyTKa. FlyTyjeMO ca 3eM-
ji>om, Koja ce y npocTopy Kpefce 6|.3mhom oa cto h
ce.iaM xw-TbaAa KH/ioMeTapa Ha caT...
BeHH Aeo nyTHHKa nyTyje OBaKO h no 3eMjbH, Kao
ea seM/bOM oko cyHua. ,.ja ce nyfliiM ohhm nyTHHUHMa
kojh Aofcy y IleKHHr, ocTaHy jeAaH, ABa AaHa, o6nfcy
caiwo HeKa MecTa Ha 6psy pyKy, oHaKO KaKO cy nyT-
HHHKe areHunje Beh YHanpeA ypeAH/ie, na OHAa iv\\
jia/be... Mh bhahmo oneT y xoTejiy jeaHy vom\ny He-
Aiaua ca KojiiMa cmo ce npe Meceu AaHa pacTaBirin y
CnHranypy, kojh cy nocne MHawje, BHAemi CyMaTpy,
iaay, BopHeo. CHjaM, Kawooijy, AHaM, Tohkhht...
JanaH, na ce Beh Bjafcajy npeKO IleKHHra, MyKaetta.
KapoHHa, BajKa ia, MocKBe h IleToorpaAa" IL. Sa-
t battier: VIllustration 1. Maps 191 J.
i72 WH.T PAJO

flyina xoja HeMa yTBpJ)eHora uH/ba, ryon ce...


Bmth cwyna shsmh He ohth HnrAe" (Moitaigne: Essais,
1, a.) Ko xofce y Aywy cBe, Ha Kpajy He MeTHe HHHJTa".

KaA y naMfcehby npeTpeceM cBoje /imhho MCKyciBo,


ja caM h caM 36>H>eH Kano cy mh ocTajie 6;ieAe ycno-
AieHe ca mojmx nyroBaiba. LLJia ocTai e oa ycnoMeHa
oa Mw.iaHa h oa MjieTana, h nopeA cbhx (J)OTorpa(J)HJa
h aji6yMa Koje hobck npemean? llnonnTajre OHe
o(f)wu.Mpe kojm cv cji >K6oBa/iH y ria/iecTuHH, y Pycuju,
y AjviepMUM, HOBeK ce 3anyAH Kano ce HHHera He ce-
fcajy. KaA ce h.^ KH>nra, Koje cy Hannca;iH JIoth o
JanaHy a Eypwe o A/wepHu^, Mafiaim CBe oho hi o cy
OHM VHe.'lM H3 Tyl)HX KtbHra, OHAa OHO rt>HX<>BO JHFIHO
je 6eAHO. [Bypwe y Outre-mer, crbopuo je ;ereHAy
o Avje|)i!U,n. oh je Hanncao KH>nry npe Hero je oin-
mao y AMepMKyj. LLlaro6pHJaH je y Amajiu naniicao
o npeAejiHMa y CeB. AviepHUH komhhhc CTBapn. Mii
cwo ca TeuiKOM MyKOM hlujih HanpeA, noA cchkom
Ambobckhx ApBa, Kpo< Ji03y, mhah'O... cnoTnnyhH ce
o naBiir Ha CBaKOM Kopany Ka< ompokv... 3BeMapKe
cy cHKTa/ie ca cbhx crpaHa...** MeiiyiHM hh auba.hx
bo/iob*, hh a htm ona, hh MeABe^a, KaA cy BeuiTH hh-
>KHHepM oTbapa h mnpoKe nyreBe, ujh one ko/ihko
>Ke e3HMue ayrriora ko ocena. Cbh AeTajbH H3 obkx
npeAe/ia UiaTo6pHjaHOBHx cy jia>KHM
rio3haBaH,e JiyAH H3 npeAe a, Kpos Koje ce ca.wo
npojypw Hwje h naKO Moryi e. Hmko ncMa npaBa aa
nwiiie o H.HMa an
He no-maje cacBHM Ao6po je3MK na-
poAa y HHioj ce cpeAHHH (5aBH. Kaaa ncuHTyjeTe CTpan-
qa KaKKora, ono luto npehyTKyje, oho lhto ne na>Ke
hjih 3a uiro ce MynH Aa Kawe, HMa npaBy BpeAHOCT. Ha
cto kh>mi\i nyTonHca, jeAna jeAHa Aa sac lyHfyje npaBy
naM<H>y, to.imko je BeuiTHHa nocMaTpaiba h npona^a-
weita CTBaphOciH TeiHKa TeuJKO je no T>i)eMy Ka-
j yny ce n aBMTH. OHaj kojm xofce Aa pasy/we floSpo
JanaH m KnHy, Hbe.My Tpeoa AyooKO aHa^e reorpac[)MJe
h HCTopnje, h npoiBeneHa CHMnaTuja 3a ByAM3a.M.
Ccm Tora, Tpe6a n<3HaBaTH je3MK, oSmaBaTH y 3ejw;bH,
ocTaBHTH AoOpe KH>Hre h HOBHHe, pa-.roBope, y rviaBH
BEUJTHHA EHTH HOBFK 173

npeflCT^BHTH Be/iHKe /iHHHje Hapo^Hora JjeHHJa. Ako


cc Tano He pa^H, Ha Beh HeTvHHe ymcKe HaKa/ieiwe
ce HejacHe cjihkc, H, aa fin ce i/i.-6ema Ta HejacHOCT,
MOBeK npuxBaha hckojihko jiawunx HAeja.
riyiyjeTe ,ih caiwo Aa hhamtc Jiene npejie/ie npe-
BapuhtTe ce, jep yo6pa3H^>a ce 6pao yMopH, Te fceTe
ce m npeA Haj.ienuiHM npeACJiHMa 3aMOpHTH (5p30,
Hefceie HHiina occthth, mum je Ayuua cyBa a MMcao
nyc a. OAvmeBJbeH>e je Kao h HaAaxnyfie, Anwe ce
KaA je rt>e.My Bo.i>a a He KaA bh xofaeTe. M oh ce
joonja paAOM h paaMHUj.Tbart.eM Oho peTKo nojiaan
hc hm eKcnpeco.M hjih 6 >oaom KaA h bh. nojia3MTe bh
(

ca cbojhm CpwraMa, HeBo^aMa, ocpeAH>HM 3ApaB^eM;


h 3a to he ce AoroAH^H as bh, npea KaKBOM 3HajvieHH-
Toiufcy, MHCJiine hjih Ha cboj H3ry6/beHH Kocfjep HJIH
Ha pt^aB xoieJi y KOMe CTe otccjih. KaKaB je hobck
OHaK" h bhah. Ako y ce6n Hewa hh ;ienoTe, hh bcjih-
MancTheHcCTH, oh h>hx Hefce natiH y npnpoAH. y ho-
BeKy je cbp, y H>eMy je OHa niaBHa HCTHHa.
Ta rviaBHa nciHua jecie y TOMe Aa Tpe(5a, npe
CBera, CBojy Ayiuy 3f>pnHyrH. 3a to nyToaaHja He no-
Ma>Ky HHiuTa, jep Ha nyTy th cm HrpaMKa cnojbHHX
CBapH, Koje cy h HenpujaTe/bCKe h pa3opHe. OcTanH
koji Kyhe. >Khbh h paAyj ce Metjy CBOJMMa. ripoHatjH
CBaKora ziaHa Hone bhahkc paAOM h MHiujbe^eM.
OcaHii Ha MHpy y TbOMe cejiy 11 Ty nafjn mhp h
CTa-iHocr HayMH oko ce6e bojicth HajnpocTHje ciBapw,
Haio6nHHHje, naj6jiH>Ke tb< Me yiviy h tbomc cpuy, OHe
Koje Mowem BHAeTH cnaKora ;iPTibera Bewepa, na odajiH
peKe, we^y ope^KyjbUHMa iBojera CTapora 3aBHMaja:
bohh hx, nocMaTpaj mx jeAHOcraBHo. Hh Aivia30H, hh
HH;iyc, hh Ahah, hh KaBKa3 He .Mory AaTH HHujTa bhiuc
yrjiena] ce na Acre Koiwe je Maivnn oa xapTHje
HCTHHCKH 6pOA, a KaK3B nOtOHHH BeJIHKO MOpe. CBa
je MyApocT y lo.Me Aa y tbojoj AynJH ca3py jaKa oce-
fcahha.
Ako th je 6aui CTa-^o Aa nyTyjeuj, He 6yn.ii Kao
ohh CMemHH TypncTH Koje Boae Kao CTaAO oBaua
nyTHHHKH areHTH. M3a6epn KaKBo Mecro, h npe Hero
174
'
Will fTAJO

froij'em-'TaMO Ha oamop. a th ce 3a n\T cnpeMaj,


npOynaBaj reo/ionijy, 6oiaHHKy, noe3HJy, nwcne kojh
ey Bo/ie^H npeAeo y kojh HAeui, h;ih dap c/wHHe H>eMy.
A naA Aotjem y to MecTO, 6yAH CKpowiaH KaKO 6h th
CTapn cejbatiH, kojh Ao6po no3Hajy cboj Kpaj noMorjin
Aa yno3HaiH h ca H>HMa Ae-nnin HsHXOBe paAOCTH.
CaMO MyAPO nyTyje OHaj kojh 6e>KH oa roMHJie
kocMnojiHTCKHx saBpaaHa h H>HxoBe nocviyre. H->nxoBa
r/iynocT 11 cyjeia 3apa3ne cy Kao h AyxoBHa rpnna
MyApo nyTOBani jecie >khbcth Ha ce/iy, h OAaTJie
ca cbojom nopoAHHOM h HeKO.iHKO ao6phx npHjaTejba
npaBHTH H3/ieie. llocjie onora cKyneHora wiiBOTa y
BeJlHKOJ BapOHIH, C;i060AaH HOBeK je K<i0 CKHTHHUa.
Topdy Ha jietja, na Kao oh; h OHAa, hhth ce Mopa
CBpahaTH y cBaKy KpMMy, hmth ce Mopa H3/ia3HTH hs
Ay6oKe uiyMe, ca bhcokc n^aHHHe hjih H3 AHBJbe yAOJbe.
OHAe je KaKaB 6ncTap n3Bop >khbc BOAe, ycraBH ce, 3a-
jio>kh ce, na oneT j\,an>e. j[onaj\ue jih th ce KaKaB jien
HsnieA hah Tawo h OTyAa y>KHBaj mhpho h npnjaTHo
MecTO, a^ ce npamHiu no AMibHBOj wejie3HHU.ii m
orjiyBHHi oa ;ioMH>aBe TOMKOBa. Ymophiii ;ih ce, Ty je
FaKaB xpacT h y H>eroBy x;iaAy MOi-ceiu npoApeiviaTH.
Eto, tsko ce CKyn/bajy Jiene ycnOMene, h ca>Ky ce
y cehaH>y jeAna nopeA Apyre, neayjyfcH ce ?a CHa>KHe
yTiicKe 3AiaBJba, jeAHOCTaBHe paAOCTH, npeKpacHora
OAMopa, >KHBOTa M HajcHTHMje He3roAe Ha nyTy npn-
jj'HKa cy 3a CMex h Bece/iocr, jep je >KWBOTHa cuara
y nyHOM HanoHy. KaA HaBa/ie 6pnrc, ja saTBopHM
caMO omh ii H3 AHa nawfieiba noBpse ycnoueHe c obhx
H3eTa, cBenve h npo3panHe, h TaKBe h cjihmhc ycno-
MeHe OAarHajy OANiax, h Te noc/ie MCTpAeceT roAHHa,
UPHe 6pnre.
jeAHOM 6hth yBeAeHO no uiKOJiaiwa Aa ce
/Ja jih fte
CBaKe roAHHe tjau.n pacny no nyTebHA\a CBOje OTau-
6nne h na6epy weTBy 3ApaBJba, eHepnije, 3AoaBe
ymcKe jienoTe h bcjimmuhc? KaA 6yAy Hay iiH/iH Aa
f zieAajy h Aa pa3yMejy pasHOJiHKy jienoiy cBOJera
Kpaja, CBOje orauftHHe, oHAa hm je mnpoK cseT. ri;iaTOH
je npenopyHHBao Aa ce He nyTyje npe HeipneceTe ro-
BELUTHHA BHTH HOBEK 175

3HHe; jep npe neTpAeceTe He yMe hobck Aa Hatje y


Tyljoj 3eM.i,H oho ujto Tyi)H CKpHBajy hhth
npe^eytH
oa TyfjMHa ujto Aa HayHii Aooe HMj'e caM HHUJTa Ha^-
yHHo. HHUJTa Hnje Tano .neno, Be hko, pa3HOJWKO nao
(f>paHuycKa 3eMJba. Mh mokcmo pa3yweTH peMeK Ae;ia
yweTHHKa caMo TaKO, aKo CTpnjbHBo panHMo, y3 nowoh
bcuhkhx yMOBa kojh cy hx pasyjviejiH. E na Jieno, hh-
hhmo to hcto h ca peMeK ae^HMa npupoae. Ha-
MecTHMO ce iMe^y h>hx. y thlumhh, paAOM, H3ynaBa-
jyhu OHe kojh cy npe Hac yMC/m ahbhth ce, ypaAH.wo
Aa pa3yMeiv\o jienoTy npnpoAHHHX pe.weK Ae/ia h 060-
raTHjMO CBOjy .lyuiy.

flEBETA TJIABA
y.uho pasBujatbc.
OdunaH HOBeK je pacTp3aH Ha cto CTpaHa, cnojbHH
yTHCun, HaBa a naeja, ocefiafka ujto Kpo3 cBecT H>e-
tobv npojiase KMHeMaTorpac^CKOM >p3hhom, pacTypvjy
eHepnijy H>eroBa yMa. HanpoTHB, yMeTHMK, necHHK,
nucau, c{>h;iococj), KaA cy ijeHHJajiHH ohh pacunajy 6/iaro
CBOj'e yMHe eHeprnje, kojhm hx je npnpoAa oo^awia.
CBe ce to ycpeacpeAH y jeAHy r/iaBHy )KH>Ky KaKO 6h
ce, h yTHCuu, h Hjieje, h ocehan>a, npeodpa3H/ia y wapKe
3paKe cyHnaHe, 6e3 Hera du nponajiM.
y.M MHCJlHOUa HHJe KaO KpHCTaJlHO cohhbo, Koje ce
jeAHOM 3a CBarAa yrjiana. KoHuempaunja yMHe cbct-
jiocth nyTe.M mhcjih bpjio je TeuiKa, cnada, jep pac-
TypeHOCT je o6hhho CTatt>e y KOMe ce yM HaJia3H.
HenpeKHAHa na>KH>a 3axTeBa BOJby, 6e3rpaHHHH9
CTpnjbeHje, npesHpahbe Hena>KHe. CaMO je OHaj yM
noTnyHO c loduAan, kojh yMe Aa mhcjih caMO Ha oho
ujto je OApeAHO na mhcjih, h Aa He npHMa hh yTHCKe
hh HAeje Koje noKyiuaBa y Aa y rOMHJiH ytjy y Hac.
Velle et noli y TOMe je ueo ijeHHJe.
PaA Aaje 3a cBaKora on Hac Ae(|)HHHTHBHH cyn.
CBaKH Aodap pa a npeTnocTaBJba CHary h janMHy Aa
ce He dyAe pacejan, Aa ce npiiKynu cBa na>KH>a Ha
npeAMeT kojh ce pa;m. To he pelui c-.odcAa; npoTiiB-
176 WHJl HAIO

hoct cjio(5oaw to ie noT i iH4>eHOCT cnoJbHHM crnapmvia,


a norHUHjeHOCT c-ioji>hhm CTuapuMa 3HaMH hobckm Oea
BpeAHOCTM. 4hm jeAHO Jiwue KpHByAa Jieso u accho
Kao nepue Ha aeTpy, oho He BpeiH Mnoro.
Obo je to'ihko HCTHHa, Aa ce Jbyw o<1hhho ambc
CBaKOMe p^Ay y KOMe ce ocena to oc o6o^ei+.e oa
cno^>HHx ynmaja, iijto npeAcraB/ba peMen j\eno jbyA-
cKe BOJbe. KaA bwahtc jeA^n cjmhh Be3 BeniTOM pyKOM
patjeH, bh My ce ahbhtc KaA ce nonieAa pynima Ha
xanyTy Kano cy Jieno, ypeAHO, jeAHaKO ciaraHii oko H>e,
KOHan ao KOHua, pefcn here Aa je ;iena, jrp je to ao-
Ka3 CTpnjben>a, HanpernyTe na>KH>e, jeAHanora pacno-
/io>KeH>a, ca^-ecHOCTii. JeAHa e;ieraHTHa h ieAH craKHa
xajbHHa noKa.iyje TpHJyMc}) yjvia kojm jv je 3aMncmio u
f3Bpmno HaA AiaTepujoM 11 HaA cnojbHMM ymuajeM.
Cjihhho ce Aoraija ca KaKBHM AoOpo 3roTon;bc'HiiAi
jejiOM. CBaKH 3aBpuieHn paA, caBpnieH pai, HsaswBa y
Ha*a ciiMnaTHje h AMBJbetbe, jep oe y n>eMy oi\ieAa
cjaj jeAHe c;io6oAHe Aviue.
ripe:incTajTe KaKaB cpeAHsCBeKOBHii TpeoHHK: nn
tieTe 6mth onaoaHH, pa^eAPHheTe ce rvieAajyhH ony
(J)MHohy, na>KH,y, 6e3a3JienocT, djiarocr, BeapuHy Ka-iiy-
^epa, Kojii je, AaJieKo oa cypoBora >KHH0Ta kojhm ce TaAa
>KHBejio, c;iHKao BoropOAHuy, cBeue h BeuiTOMU 6pn>K-
jlhbom pyKOM MeTao no nepraivieHTy cjajno ruiaBe,
nypnypue h 3;iaTHe 6oje. Ko.iMKOje Kajiyi^epa (5ac o HaA
TMM C 'MKa/Via, AHBetiHCe no60)KHO KdO Aa M'VIHTBC
MMTajy? M y ApyruM paAOBMMa, Hanpimep, y peMeic
Ae;iMMa noBe3a TaKBHx Krtnra je Tawo CaBecTaH, hmct
M CTpOT aA HHHH BC'IMMMHy H BCflMM HCT^eHOCT OT-
I I

ckhx caSopHnx upnaBa. JbyAH kojm cy hx carpaflMAH


(5h/ih cy ityAH oa Bepe, caBecnn, ypaBHOTeweHH, cjio-
ooahh h, yKo/niKO ce THHe cppaHuyck-e, HajcpefcHnJH.
TaKBH cy dium BeiMK cj)paHuycKM yMcrnHUH, ne-
chhhh, nucuH, (|)hjiococJjh. Ohm ce pa3;iHKyjv oa cTpyn-
H>aKa; CTpynhbaun paAS 3a jeAHora h;ih 3a Bp.no Mami
Cpoj ;iHua, a bcjihkh ^>yAH 3a u,eo cbct.
Be^HKH cy yMejiH Aa ce y3Bnce HaA oCmhhhm iby-
AHwia, ohm cy yMe;iH Aa hoa kopom Ha^y Apara KaMen
HF1I1TMHA HUTU MOBEK 177

LCTBapnoc h: noA KopoM ohm cy upoHauiiH HajysBii-


lueHHJy CTBapHocT: Aymy. Kao uito cv Kpo3 yKpauieiiy
jiace^beHy oceTH;in CHary CBeonune rpaBHtaijHJe, Koja
nonpehe Hamy ii;iaHeTy oko cyHua, hctq TaKO ohm
3Hajy iia h na HajnoByHemijuM JinuHMa otkphjv .nenv
m Be.iHKy Ayjy Koja, Kao h mh cbh, hoch cboj Kpcr
nocpnytiM MecTo, n tokh 3a oc ofioljehbeM oa CBae
jioT'iHrt^eHocrn. y CBai< -Me npeAMeiy ohm VMejy ona-
3mth jbyACKa CTpaaaH>a Ohh koa >KiiBonnt.H h y npii-
poaii, CBojiiM jaKHM ocefcaH~>eM
orKpHBajy KaKO ce
<jKOBana flyim DopH 3a oc. ioC)o^eH>e.
f

riopc})Hp, vmchvik riiiaTOHOB, Ka3ao jo aa cy uo-


j'KaHCKH ;jycn nocpeAHHun H3Me^y JbyAM,
no npn-
_pOAH pacejaHux h KpaTKOBiiTMX, n CTBapnocTH cnw-
-

pHTyajine. Ohh Hau He oTKpHBajy caMo JienoTy jniHMJa


u6a/ia, dperona, niiaHHH-j, xaoMOHiij/ APBda. Ohm He
oTBapajy caiuo ohm naMa cienwMa npen Be iHMaHCTBe-
hhm crBapwua oko Hac Koje mm He bhahmo; OHM He
OTBapajy cawo rjiyxiiwa yum Aa nyjy xapMOHUHHe
38yi<e Beipa, KMine, iuyMopeH>e MOTOKa u mvMa, Beh
Hac yne jienoTii jium-ija i<oje BJiaAajy hauiHM m<mbotom,
ohm BacKpcaBajy MpTBe Ayuje OTKpuBaiyhi'. hm bimh-
MHHy H H^jCKpOMHMJHX >KHBOTa.
Ohh Haw yjimsajv ,a>yoaB 3a >kmbot, to h mh TaKO
AejiHMO CHJiiiHy H>HxoBa pa3yMe-aii>a. Ohh cy 6yKrnu>e
HenpoMeH>eHHx McniHa Koje cbojom tohjiom cneTjiomhy
aarpeaajy Hame yrameHe Aynie. Ohm cy owubcim OHa
CMJiHa ocefca^a Koja cmo a\h ocTaBMJiM jia ce yrace;
mm wei<aMo Ka^Bora Be;iMKora HeCHHKa, ko]h he y Ha-
ujhm cpuHMa >>KeTn oho cm/iho ocefcahbe ysajaMHora
noMaraita KaKBO je y cpeAfoeM BeKy BJiaAa-uo y ecnacj)-
-ckh.yi Apy^'HaMa.
Bemimu dpyromi.
Ohh cy Hamn BeMHTii ApyroBM kojm navi noBpaTe
-uepy m >khbot OHAa Kaj, cmo je HsryOiuiH. J\aine 30Be
BnprM^a cb JHM BotjeM m rocnoAapeM BejiMKe Ayiue
-H3 npoin octh cv iaKO ncio HaiuH rocnoAapn, ohh
cy to ii no roAHHaMa n no CBOMe MCKycTBy. Ohh
12
178 >kii.t nAjo

oojbe BHfle Hero mh, ohh cy ca jyHanKM.M CTpnjbeH>eM


caMeKHBa^H OHe CBeTvie TpeHyTKe nan ce npaBa
HCTHHa noKawe, Te je HaMa, kojh je hjih He 3HaM0 hjiiv
Ma/jo 3HaM0, noKa3yjv. Ohh cy ce HenpeKHAno nanpe-
3ami Aa o6HaBjbajy HenpeKHAHO cBojy nyujy [riacKaji];
ohh HaM noK/iaH>ajy Ty CBe>KHHy npeAOcefiaH>a, ohh
HaM noiwawy Aa bojih.mo (5ojbe, h Ay^Jbe. Bcthkh yiweT-
hhuh pacnjiaMTe y HaMa ocnoooAHJia'iKa y3(5ytjeH>a oa
kojhx nodaieMO (5ojbH.
Th APyroBH npeHOce CBojy TEopaHKy onHjeHOCT Ha
Hac, ocehaH>e nopaaie h ycKHne/ie CHare. y TaKBOM
CTaH>y cbojom B;iacTHTOM cHaroM o6orahaBa ce CBe:
oho iuto ce bhah, oho iHTO ce xofce bhah ce yBejiH-
naHo, mbpcto h CHawHO, npenyHO CHare. Mobck y
TaKBOMe cranky npeoopanoBa CTBapn AOTJie AOKJie hc
npHMe HjeroBy CHary AOK.ie He nociaHy OAceB
H>eroBa caBpuieHCTBa" [HnneJ. Bh jbyAH ca 3a-
naAa, Kawe HHAycKH necHMK Bep PaCuHjipaHaT Ta-
rope, Kao aa >khbhtc y bchhtoj oopon. CBe 6nTKa \i
6op6a 3a >khbot. He.Ma Mecra 3a oamop, 3a AymeBHii
mhp, HHrAe CKJioHHujTa AyuJH, a CBe to y Hhahjh
M
CMaipaMO Aa je HeonxoAHo 3a Aoopo 3ApaBJbe Ayne.
BwHe Aa oh Hewa npaBa; a Kyra, a rjiaA, a poncTBO y
Mhahjh ?
Cep PaoHHApaHaT Tarope BHAeo je Ha 3anaAy
MyMHH >khbot JbyAH onxpBaHiix npHBHAHHM noTpeoaiwa
ajiw 3ap HacTep, Kjioa BepHap, /Jhkjioh, Py, th
noByneHH HayMHHun H3 jiaSopaTopnja, 3ap JleitapT,
Ma;i6paHiu, KopHejb, h to "lino Apynix He Aajy 6am
npwMepe MMpHofce h BeApe noByneHOCTH, to/ihko
noTpe^He OBoiwe Ao6"y pacejaHHx jhVAH. Ero, TaKBH
JbyAH, y3 opraHH3aTope, Kao ujto cy PHuiejbe, Koji6ep
h ca noMony MHjinjoHa paAHHKa, CTBopume y thihhhh
h y paAy, Be/iHKy <t>paHuycKy. CTpaHqn He BHAe Te
noByneHe paAHHKe. Ohh BHAe rviyMue, kojh cy Henpec-
TaHo Ha no3opHnuH, kojh roBope, koj'h MJiaTapajy py-
KaMa, kojh AeJie MerAaHe. Ajih, niTa ocTaje oa Te TamTe
Jiapwc Koja ncnyibaBa HCTopnjy? HmuTa. J\y6oKH
HapoAHH >khbot je 6e3 .lapwe; oh ce noKawe Kpos
BEWTHHA EHTH HOBEK 179

eejiHKe tjeHiijajiHe paAHHKe, kojh o6HaBJbajy yweTHOCT,


necHHUiTBO, Hayny, $H/iocotj)HJy.
ripHMep obhx noc^efltt>Hx je /leniiiH Hero npHMep
F,ejiHKHx jbyAH c bctjhkh ca 3anaAa cy
McToica:
nnoHHpH HOBe UHBH^ii3aanje Koja noMHBa cajvio Ha
paAy. Hauin crapw cy paAH/ui ca paAomtiy. y OBa
aaHaniHaa HeMHpHa BpeweHa paAOcrw 3a paA totobo
He/via, a/in cy <PpaHuy3H yTBpAHiH HnaK jeAHy He-
odopHBy HCTHHy Aa je h HajnocTOJaHHJa cpeha OHAa
KaA ce CBe yMHe, c|)H3H4Ke h AyuieBue moHh npiiKyne
aa CTBapa^anKH paA. HepaA je 3a h>hx HecHOcan. Ohh
Mory avhpho AncaTH ca/wo y peAy h y xapMOHHJH.
KaA je He BWAe oko ce6e, ohh je cHaroM cBojera tje-
HHja CTBapajy y cbojhm Ae/iHMa.

TBCipaxaHKa Bcdpuua.
HauiH canpeMeHHUH y hobhm APyuJTBeHHM npn/iH-
KaMa, 6e3 AOMahera wwBOTa, CBe ce bhujc aMepHKaHH-
3Hpajy." y>KacHO je pacHnan.e AyxoBHe eHeprnje!
BejiHKH thxh h yMHH JbyA", 6en<e oa Te JiyAe TpKe.
Ohh n<HBe BeApH HMajyhn jeAHy Be/iHKy paAOd: Aa
CTBapajy /JoK;ie ce ap>th pacTpsajy oBawio OHaMO, ohh
ce npHk*ynA>ajy y ce6e, ohh ce Kpene Ha HeKH HaHHH
(j)parMeHTapHOM ay^obhom CHaroM Ayxosa Apyrora
peAa. Ohh CKynjbajy y ce6e HCKycTBo, pasMMiujbaHja,
npoHa acne aKTHBHHx yMOBa. Bpeiwe, Taj npnjaTejb
Miicnnsiaua, nojawaBa HdHxob paA; oh no/viawe npn6H-
c<inpHTyajiHHx iwofcH. Ohh cy Ha^HKHaoHe
patt,e 3ajiHxe
orpoMHe pe3epBoape y bhcokhm paBHHuaivia aAnnj-
ckhm: ycTaBe He Aajy OTon^eHOM CHery, noTouH/wa,
6yJHuaMa Aa ce H3ry6e h ano npeTe noTonoM paBHH-
aaMa y hh3hhh. Te jiyTajyhe BOAe AHCHHn^HHOBane,
OKynjbeHe, ocBCTJbaBajy xnjbaAe Kyfca h oraehy Ha
XHJbaAe ToiKOBa no (J)a6pHKaMa. CKyn^ene cn/iHe yMHe
CHare Aajy h CBojy MyAPOCT h cBojy BeAPHHy xH^aaaivia
cpAaua, a CBojy cueT .oct mhothm xn;baAaMa waft-iix
yMOBa. Cbslrh Mowe Aa ywe>Kc CBojy CBehy na bcmhtom
n laMeny HecTajinx tjeHHja. KpajbeBH n ocB^jann hc
ocTaBJbajy y noKOJieH.HMa. Koja sa hbHMa AO^ase, OHe
180 >KH,T nAjo

MaBope >KHBe AyxoBHe eHeprHJe KaKBy 0He odaB^ajy.


OHe cy BeMHio Ty, 0He yBen pa^ie.
HeKaA je hcko Ka3ao: mTa ce Kora joui THne uito
je <PH^Hn no6ejxuo ATHH>aHe h BeofcaHe koa KepoHejc
h saB/iaAao Fpmkom; npe fte ra ce THuam MecTO
y KOMe ce poaho R/iyTapx, cboje Ktt>re nucao m yMpo?
To je npdBo Ka3ao: 3ap n.iyTapx Hnje 3a Hac join
Botja, rocnoAap, npujaiejb?
H MOpaiwo hojihth mto tojihko JbyAH, HeMa-
aairo
jyhn Ba^nHTa^a, He jviory Aa ce ywHO h AymeBHO
n oaanpMajy" bcjimkhm Ae^HMa H3 npomjiocTH. 3ap HHJe
npaBH \aji KaA hobck 3hmh Kpo3 npo3opcKa OKHa, we-
Ae;hOM, rjieaa KaKO ce y KaBaHCKOM AHwy mcKajy
;byAw h Tpawe y KapTaMa, y niifty, h no^HrH3npaH>y,
He3Apana yn6y\)eiha\ 3a hcko'ihko rponia th (5h jhyAW
M or/in >Kpaj Ton/ie Hefcn, aohh y aoaup ca bc/ihkhm
jbyjiMMa. hbnxoBa Kfbwra to cv hobhhc; a KaA none*
'byACKH penieAa Te hobhhc Koje Tpe6a Aa c y>Ke Kao
i

yq6eHHK aa iunpy ny<5;iHKy, oh Ch Moiao oMajaBan-t


3a 6yAyt>HOCT.
Ja caM Ha HapoAHOMe yHHBep3HTeiy y LUa ony
ycneo Aa cibophm, Ha onune 3anobo;bCTBo, Aonpy
Apy>KHHHuy cBMpawa, eeBana, MMTana, AeKJiaMaiopa,
napoHMTo AapOBHTHx AeBoja^a CBa*a Bap<>ruHU.a, Geo 1

o63wpa Ha napTHJe, mot a 6\\ Aa yAPywyje yMHe w


yweTHHMKe CHare aa paAOcr h BacnHT< H>e CBujy. Mpanne
npnpoAe He 6* MOpajie TpawiiTH y nHhy neuuo no-
e3Mj"e h no/ieia.
3ap HHJe wa''OCHO mhcjihth as je jeAaH a^o jbyAir
Ha to nao, koa TO'iwKa 6;iara .nenoTe h KpenocTH iuto
Aajy Be;iHKH yMeiHHUH h bcjihkh nHCUw?
liyceH, HaJRehH cjjpaHuycKH cjiHKap 3a nac je pac-
kpmho" npMpoAy. Cae Aeia/be ynoTpefijbaBa caMO Aa
npo*3BeAe AejCTBO Ha rvieAaoua. riorvieAajTe H>eroBa
ycnaRaHa Apryca typyjiOM MepKypoBOM y ApKafyanu
nacmupu, KaKBa THiuHHa y cyTony, y Mar m Koja ce
AM>Ke, Mel)y OBiiajvia hito nacy. Ila Cb. TeHOBeBa ria-
pwcKa oa IIhbhc Ae LUabaHa, BPApa ;iMKa; KaKBa
MHCTOTa y MHCia AeTeHueTa m ocTape/ie Cb. TeHOBeBe
BEIUTHHA KIITH HOBEK l8t

Mo;iehH ce Bory Han ycnaBamiM riapnaow! Cbm cjih-


KapM yBefcaeajy Hriuy oi/efcaJHOO. PeMopaHAT kojh
c/iaBH CK'po.MHe, csaKOAHeBHe padoTHHKe, kojh nociajy
U
OCBefceHH MUM HM Ce CXBaTH ^yf.OKK CMHcao. Ha
M3A\yHeHH.M jiHUH.via oa ahcbhhx Tei 06a cja apyni
>KHhor, >khbot Han AoratjajHMa To cy npaBu >khboth.
rocnojapH HaA cooom, kojh ca nor5o>KHOiijfcy paAe
cboj nocao.
Cbh yMeTHHUH Hac ooorafcaBajy. Ty TocKaHCKH
an^eionHcau Opa Ahuchko, ry THU.njaH, Ty Mn e,
jn J3a>KMcr r[)paHuycKn], Ty to/imkh npyrn; Metjy H>H.wa
h ohh yMeTHHUH ujto cy Ha OKHa upKBeHa pacTana/iH
>KHBe 6oje, e npMKasHBa.'iH MHTaBe npnnope hs Bh-
o -Hje, Koje je He6<-cna CBeTjiocr OKHBJbaBa.'ia >kwboiom.
Hot yHO BacnHTa^e vMHHHhe ce oa cviHKa Aa Mory
CJiy>KHTw Kao h nucana KH>Hra, Aa noMorHy mhc/ih,
Aa noAP'KaBajy HenpeKHAHH.M, hcthm, c pomhhm Ha-
nopoM Jhy6as 3a hcthhom CTBapn n T.y(5oKe OAHOce
kojh nocToje Met^y H>HMa.
Hhm CTe nocTHniH Aa noeACTaBHTe TaMHo o6ahk
MaKaKBora npeAMeia, Be.iH PacKHH, Te Ha laj HaMHir
c6jacHHTe APyrorce :inuy KapaKiep Tora npcAweTa,
H-flH CTe ra Ha <HHH U pa3yiM:bHBHM H SaHHMJbHBHM H
3a AeTe, bh heTe noneTH y>KHBaTH y yweTHOCTH >khbo
h paAH cawe yMeiHOCTH."
M TaKO wotiH heie Ha cto upTevKa npHKasaTir
(}3H3^0HOMHJy Baiue Aeue, naiiinx Raj&iHHCHX* jihhhjc
KaKBora .nenora npeAe/ia, h KonnnajyliH hx yAeceiepo-
CTPVMHTH 3aAOBOj"bCTBO KOJC Aajy CJIHK'e BeJlHKHX CJW-
Kana. M3 HeMapa, h H3 He3Han>a, ryoe ce Haj6ojt>a
oce^afta h joiu uphobhuh cwejy na ce wa/ie na jeAHO-
.IHKOCr >KHBOTa!

Bajapcmuo, My3utca.
A BajapcTBO? 3ap MHJioHCKa BeHepa ne yMHpyje
CBOJ< M BeAPOM nHTOMHHoM, xap.MOHMMHHM, ypaBHO-
TeweHHM h p^3y.MHHM >khbotom, Haiue Be .iHKOBapOLUKe
paaApa>K.T>MBe >KMBne? iWnKeji AHue.no ca cbojom ch;iho.\\
TpadaHaMKOM CHaroM noKa3yje niTa 3Ha i iii Hanop, 36y-
182 >kh.i nAjo

w>yje cbojom HeMHpHOM eHeprHJOM,6o;iHH.M noB^a i ieH>eM


cBoje ayuie y cede. Bajap Pha, jeaaH oa HaJBehnx c|>paH-
uycKHx Bajapa, kojh je pa^no (loSeAOHOCHy Kannjy y
IlapH3y, 6yflM poAO^>y6HBO OAynjeBJbet>e.
/ipyrH (j)paHnycKH Bajap Kapno, n3Bajao je TaKO
CBoje HrpaHiiue" n.a one o^n i iaBajy yMeTHOd nrpatt>a
m Ty npacTapy BeuiTHHy. Mrpart>e je koa hphmhthbhhx
HapoAa 6mjio cpeiiCTBo Aa ce noKawe iwp/Khba, Aa ee
y6;ia>KH rhbeB 6o>KaHCTaBa, Aa ce cuase H>HX0Ba Ae/ia;
oho je H3pa3 ocefcan>a. Mrpart>e je npod ami 3HanajaH
je3HK, to je MHMHKa KojoM ce noKpeTHMa H3a3HBajy
noKpeTH ^3H3HOHOMHJe, ocefcaH>a h jbyACwe CTpacrn.
I4rpaH>e je AaHac APyniTBeHa Hrpa 6e3 3HaMaja. Mrpan>e
c My3HK0M y TecHOJ Be3H MO>Ke ao6mth Apyrn 3Hanaj.
Mh cmo y My3nmi AaJieno n3Mamin oa TpKa. Ohh
cy 3a tt>y 3Ha/iH; HaHxoBe jwaijHCKe neciwe HMa.ie cy
yTHuaja Ha dolose, OHe cy hx yd.iawaaajie h yMH/io-
u
CTHBJbaBajie. Ha rpo6oBHMa cy neBaHe noKaJHHu,e ,

a Ha cBenaHocrHMa Bece ie necMe. y H>wxoBy Bacnu-


Tan>y My3HKa je nrpa^a Be;iHKy yjiory. Tpuw cy HHajin
3a KeHy Mopa;iHy CHary h H>eH yrwuaj na HOBeMJy
Ayuiy. A h, ohh HHcy 3Ha;iH 3a MHore My3HHKe hh-
CTpyMeHTe.
On ABecTa roAHHa Ha oBaMO MHorn ijeHwja/iHH
My3HHapH cy o6oraiHJiH pusHHue My3nKe. Ohh cy 3a
Hac HenpecyiUHH H3Bopw paAOCTH h OAyuieBJbeH>a. Bax
ca cbojom pe/iHrH03HOM My3HK0M, Hewcupnan y CHa3H
h y n^ionHOCTH. Bep HJ03 je n-nanao oa paAOCTH CBHpa-
jyhn DiyKOBor Ayii^eima. Taj IjeHHJajiHH KOMno3HTop
>Meo je Aa noMorHe n'CHHKa y H-paay ocehaH>a h
y CHTyauH HcaMora KOMaja,ne npeKHAajyfiUHMTH Kocefcn
akuHjy Henorpe6HHM yKpacHA\a." To je 6ho ijeHHJe
jeAHOCTaBHcCTH.
MosapT, paHO y.wp/iH 6o>KaCTBeHH" Mo3apT,
oct3Bho je 3a co6om orpoMHO Reno, nyHO MJiaAOdii.
BeroBeH je y cbojum moHhwm h CBeniHM komho3hh.h-
iaMa, cnacHO paAOCT, npnSpaHocT, CTpacr.To je My3HHap
hito je AOCTHrao Be;ipnHy xepoja. Ja He jwory Aa MyjeM
xaKBy BeTOBeHOBy CHMt})OHHJy, a na ne iiomhcjihm Ha
BELUTHHA EHTH MOBEK 183

jeAHy oa KaieApa^a y cpuy OpaHuycne, rAe 3ApaB


pa3y.M ii 6oraia .MaiiJTa Aajy yTHcaK cjajHe no(5eAe
HaA tokhhom h OKOBHMa, KOJH cnyiaBajy c/io6oAaH
no/ieT mmcjih h jbyoaBH. OcefcaH>e je hcto OHaKo Kao
y ajinHHiida Ha Bpxy nah'Be CTeHe, ca Koje ce Aa/ieKo
h iiinpoKO bmam. BeApwHa, yHyiapHba xapMOHiijas jio-
rHMHa w CHa>KHa MHcao, CBe je to c.iokcho y acbct
f+iert BHX CHM(})OHHJa.

Ko ce He 6n pa.3Aparao hhctotom h BejiHHaHCTBe-


Houjhy Bn3eoBor Mapiua KpcvbeBa? Ja caM nyo tph-
AeceT nyia ao caAa Bep ho3obo OpoKnecmBO &aycma,
h iijto ra BHiiie CJiymaM CBe BHLue y>KHBaM. B/iaro
M^aAufcy KOJH je Morao H3 paHe m iaA0CTH Aa ynw
BHJOJlHHy HJIH BHJO.IOHMeJIO, H TO AOOpO A3 HayHH. Y
ocaMH >\o>Ke yfcn y Be3y ca HajHHCTMJHM ijeHHJHMa
My3HHapcKHM, h HanajaTH ce Ha H3Bopy JienoTe,
hokhocth, HojcTBa. y Hew36e>KHHM AaHHwa Tyre H
K^oHyjU'CTH, Hahntie CK.iOHHujTa y HiHMa, Hahnhe-
yTexe h yAeceTepocTpvHHTH OAieK CBOJe Aywe ynecTBy-
iyhn y chjihom TpenepeH>y tux ^eHHja.THHx Ayma.

Myauna pemi.
My3HKapeHH jeooraTuja 01 My3HKe TOHORa. My3HKa
AHpa caMO onyx, OHa y3(5yi}yje HeoAp^e-y h TaMHy
ocehaJHocT; jviysMKa penn Mefce y noKpeT csa ocefcaH>a,
pen ycKpcaBa orpoMHa 6 racTBa caKynjbeHa y HOBenjeM
naMheH>y. Pen ce o6pafca Ha CBe yMHe eHeprwje Haj-
MMCTHJe h Hajy-BHUJMje e.MOunje.
.lyaa 6pojbHB0CT Haujux caBpeweHMKa cnpenaBa Hac
Aa y ce6H ctbophmo aoboji>ho ihiumhc h Ha M^py ony-
ma.Mo OAJeKe hito hx 6yAe v Any Ayuje 3HanajHe peww.
KaKBa ocehaita h mhcjm 6yAH y actmh^oj nyuin cnaTKO
rnie MaJHHHO. Aa ;ih hjto AyoVbe pa3flpara M;iaAHfca
Hero H,ve H>eroBe BepeHHue!
BejitiKM necHHUH h nHcuw HCTecajiH cy h yr.naHa/in
TaKBe sHanaJHe M3pa3e, Aa cbskh oa h>hx, Kao npaBH
AparH KaMeH, cja H o.iceBa hhcto.m CBeTjiomhy JbyflCKe:
paayMttocm.
184 >Kt1JI nAJO

V'mho h Mopa^HO cy cnpoTii ohh Hapojii mwjh


AiaiephbH jeanK micy iispami e xH,T>aAe Miicjinjiaua.
36H/ba je Hecoeha poahth ce Pyc, Mauap hjim Byrapun.
M 3aro uemiMO h my AOdpy epefcy: MH yHM!\u> m
neriubCTua jesHK y kojh je, paaoM mhothx Mwcjwiafta,
VHeceno cne uiro Tpeda H3 rpHKHx h .anincKHx
beHHJa. rioiiiTO je nno y cede cue liito je Aa^ia era pa
Ky;iTypa,fjjpanuycKH jeaiiK je H pafyiBan i iempn cro.ietia.
Ohh Koje mm 30beM0 Hamn ciaDii", Kawe riaCKa.ii,
Gil in cy aoncTa hobh y cBHMa c BapHiua, m crBapa hi
cy npBO MObewaHCTBO KaKO Tpeda; h Kano cmo ami y
H>HX0Ba ca Haiha ynejin HCKycTBQ BeKOBa, kojh cy 3a
hbHMa AoiLLiH, y Hawa ce MOH<e Halm mvapoct ciapiix,
Koje tojimko nouiryjeMo."
y npBHM noneuMMa lUKOJie Tpeda npen Bpe;uiora
ljaKa H3neTM Be miancTBeHOCT nayKe. HacraBHHK rpa-
waTHKe, i<a>Ke Tie h, (Pegy: L' Argent] Kafl nOMjie
npBy /ieKU,njy H3 jianiHCKora koa pewu rose, rosnc,
HMKaA HMJe 3Hao npeA KanaB npr oa UBeha OTBapa
ieHnjy Aymy."
A KaKBa ce ReJiHMancTBena myMa OTBapa Tek
npeA AereTOw Koje hohhc y^iirw Pad/iea, MonrcH>a,
/^eKapTa, KopHejba, Mo/ihjcc a, nacKa;ia, Bojuepa?
ripoHajia3aK mTaMna wje ynwHuo je Aa tomm a
opd/t^Baua, cyjeTHHx, j-a>KHnx ywoBa, bhili^ MaH>e
rtpaBHx JiyAa, mraMna Kibiire. I<H>M>KHH[ie Hadnjene
CBaKOJaKHM deCKopncHHM m mreTHMM Ktt>nraMa, ni>eA-
CTaB/bajy HenpoxoAHe iiiyMe y kojhmc ce homcthmk
rydn.
V\ 40BeK Mopa ca.M Aa 6npa, iihko ne Mowe Aa
U3fjepe 3a Tede; oa TBora KapaKTepa, oa tbo hx tokh>h
cBe 3aBncM. Pen bchhoct, Ha npHMep, KsaaMBa KO.l
m
jeAnora Ka-ziytiepa ysdyfjehbe awo je pa3,v> n.-bao o
CMpTH, to yadyhefbe MAe ao dpaxa Aa ra cmpt ho
saiewe nao HeonpocTHBa rpeuiHHKa. Koa OHora kojh
ne Bepyje y decMpTHOCT Aymc nefce to Haa3BaTH
miHJTa. M3BecHH OAejbUH H3 AH^He nodo>KHe KfbHre
floOpaoicaBaiba [f Imitation, jeAHa oa Hajdo^iix no-
^do>KHHx KH>Hra oa Heno3naTora nHCua], Ha BepHora
BECJTHHA BHTH MOBEK IK."

0CTaB."Laiy ;iv(5okw ymcaK, a na HeeepHora HHKaKaB.


Onaj crpanJHH aeo kibhtc aa HrBeptiora ii3ry6no
otte
]'e -HaMaj; sa H=>era ociaje cawo paaMmn.-BaFbe o hh-
njiaiiii.iy /byacKora WHBOTa n o norpcn,i ouni rocno-
a.ap ua.i cooom.
3a Mjianura HOBeKa je Hajdo.i>e na mna ca.MO one
KHjMrf, Koje cy Haaiu.ie npe iiBaHaecT rcaima n Koie
cy 3a to Bpe.Me owyp,a;ie cboj aooap raac
Cuane roaiiHe ce uiraMna Ha ctot: He KH>nra ne-
caA\a. Bcbm neo cv cauo Ha6pajan>a. Pe i J JbyflH 6es
CHaie h opnrMHa.'iHOCTH RSaswea ca.wo ayfojuaTiKy
noBopk'y yo^nHaicHMx npnaeBa []. Payot: Apprentissagc
de V art d'ecrire]. Mehy tmm MBorodpojitHM ctjixo-
TBopaii.Ma ii-a^e no Hewn ao6ap. II KOfl Hajter-KX, Kao
Koa ae BH>nja m koj Hra, HAia flocra c an^x, CecMH-
cneHH* ct ana. ,le Bhibh y cbom CmciK.iy y Mopy
[La BoutcMc a la tner] ryc>H mhoto oa Be.iHKora
ae BurbHja. BiiKTop liro je nenpeKM;uio neTaMan, yne-
.iHMaBa, (jtc.Mitc.'ieH. A.aw nopea too oh je Hanucao
..One KOJH cy no6o>KHO yvp;in 3a oTaudiUiy;" .,11c-
kajafbe," a apyra pe/neK aeaa. A ko.ihko hx je oa
PoHcapa h an Be, ea, ao Maaepda, Kap.H^a, Pacmsa,
j]a <J>OHTCHa, aapabOMMceHOra Boa.ioa, Anapeje llle-
troja, Mwcea, B.inaija, JIckoht ae .'In:ia, BiiKTop Mra!

Pacejanocm youja yMOBe.


TaaBHo je nanehii pasTpaan.e Koie ysmoTM ca-
Bpewene \mobc MsoVpnTe ctothhv naj lennuix CTpaHa
necHMKa, naMHHirre oa h>hx Kao nek'v cBeiMBy h
11

MVBajTe je. MmajyHH nx necTO. WHiajyfiii hx na


paay.M hewio 11 x cee do:be 11 do.'he, y Ha.va he nafin
cbc avdjbera h ayojbera oajeKa.
TjiaBHa MaHa name a ao6a jecie paeiypeHOcr.
pacTpsanoCT, rpcaHHHaBa >Kyp6a, Te ce y Hamoj na-
.v.eTii, y Hauie.M naMfieHs\, y Haiuoj ocehajHOcTH RtiuiTa

He opramiaHpa. Cnai<a Haeja, CBaKO ocefcaiBe cy ycaM-


mhii, ne no.va>Kv ce y3aja.MH0, He 0Kpen.'b\jy ce, ne
ocjiajhajy ce jeaHH na a, yre. 3a6opaB.rbaMO /.eKUHje
ohhx HenMapa uito cy paaHJiH crape aajiywCHHe. Ohh
cy nodeAM.TH Tewy yaapajyKH TeMe.ise kojh cy bcko-
186 wmi nAjo

BHMa mbpcto CTaja/w. Ohh cy yaieJiH, nyTeM CTy6oBa


h JiyKOBa, Aa Be;iHKe h TeniKe KpoBOBe, OApwe y paB-
HOTe>KH m Ao6Hjy AQJie y be/iHKHvi ujynjbHM npocro-
pnwia, Koje ocBeubaBajy ujapHH npo3opH.
ria iaKO H MH, CTBOPMMO CBOJ neCHHHKH >KHBOT.
3a TeMejbe y3Mn/vto ca/wo 3HanaJHe h 6e3nopoHHe
necMe. A y H>nMa HeKa ce, no H36cpy mhcjih h oce-
tiatt>a, CTBope cryoobH h cboaobh. JlaraHHM h CTpn-
/bHBHM o6pa30Bart>eM carpaAHMo oa Hauiera naMhert.a
nomyHy 3rpaAy, ajw ynoipe6nMO caMO Hajdo/bH Ma-
Tepnja;i." Oba? oHAe, y TeMejby, MO'weMo ce noc;iy>KHTH
n A^yrocTeneHHM MaieuHja-zioM, caA\o HeKa ce csyAa
HBpcTHHa Bewe ca 6oracTnOM AeTa^>a.
KaKO cmo aoiu ih Ha cbct noc/ie tojihkhx doko-
jien>a, mm ce mokcmo c;iy>KHTH 6oracT<-oM He caMO
AOMane noie3Hje Hero h necHHHiTBOM cbhx BpeMeHa
h cBera cseia. Omhp je nucao 3a Hac OAwcejy, Tpa-
rHMapH rpHKH cy CTBopn/iH IlpoMeieja, EAHna, Ahth-
roHy, <PH/ioKTeTa. HajBehw cipaHH i^eHHJH, Kao /JaHTe,
LLIeKcnnp h Apyrn, HaiiiH cy.
BeitHHa jby4H KOTp^ba ce y >KHBOTy Kao uiJbyHHH
y Ba;ioBHTOJ peuH Kao h iu/byHUH, ohh ryoe Hajnpe
CBOje xniobe, na OHAa o6j\hk, AOK'ie ce He npeTBope
y necaK. rioujTyjMo 6/iaroAeTH Ayrora h THxora pa3-
MHuubaH>a noMohy Kojera cmo cawo cbcchh CBOje
/ihhhoctm h Koje jeAHHO OMoryfcaBa ch aH yinuaj
HaMa 6jihckhx Ayiua. >Khbot Ayme cnopo ce pa3BHja.
jep je >kmbot y CTBapn opraHW3au,HJa, a CBaKa opra-
HH3auHJa ce Bpmw y thiuhhh h y HCTpajHOCTH. rio-
BpiuHO HHraTH to je 3a;iyAHua. Tpe6a TpiiiecaK nyia
npoHHTarn [lojiujeKma, na Aa hobck pa3yMe h cxBarH
CBy Ay6nHy Be unaHCTBeHe aHa;iH3e ABejy ysBmueHHX
Ay ma [nojiujeKm, BepcKa APaMa KopHejbOBa, o;iHHaBa
MyMeHHUJTBOJ.
Mcto je TaKO ca AeJiHMa bcuhkhx (J)Hjioco(J)a, ]\t-
KapTObHM Pa3MuiuJbawuMa, Ma;i6paHineBOM KtturoM
O MopCLJiy, CnHH03HH0M EmUKOM, hta.
KdKO Mo>Ke je^aH <PpaHHv3 Aa nawH h;ih as Tpancw
3a6aBe y hhckhm y>KHBaH>HMa, KaA ruB0pn je3MKOM ca
kojhm MO>Ke Aa HanpaBH y ce(5u HHTaBy pH3Himy
BEIUTHHA EHTH HQBEK 187

aKTHBHHx CHara, 4HTajyfcn MHoro6poJHe h KpacHe mo-


pa.iHCTe, Kao luto cy Pa6/ie, Monies, OpaHCoa Ae
Ca;i, riacKa^, Bocnje, JIa6i Hjep, IJJaH(J)op, IlpyAOH.
KaKo ce Aio>Ke HOBen KapTaTM h/ih boahth npa3He
pa3roBope, van iwowe Aa onujTH c HCTopHunwa npBora
peaa, h na Taj HaHHH Aa >khbii nac y MwcHpy, nac y
TpHKOJ, nac y CpeAfoeM BeKy, h oceTH omo ujto cy
HauiH CTapw ocefcajiH y h>hxobhm oopOa.ua 3a OTau-
ohhv npoTHBy yrfteTaMa h cnojba h ynyipa!
McTopnja ojanaBa h noKpehe Hamy Manny h Hamy
ocefcaJHocT. McTopnje cy Kao h .ien nyT, HAyfcH H>H.ue
AO npBora H3Bopa, hobck npotje CBe BeKOBe, h ycnyT
npeije Kpo3 CBe naTH>e h paAOCTH HHTaBora HOBenaH-
CTBa oa Kaj[ ce 3Ha 3a n>era ao AaHac.
IUto HCTopunapH pa^e 3a Hanie BacnHTaH>e y
BpeMeny, cBeTCKH nyTHHUH, HCTpawnBaHH, reorpa(J)H
to pajie y npodopy. Ohh npouiMpyjy Hamy Ayiuy Ha
uejiy 3eM^>MHy Kyrviy. He Mory ce <5e3 jaKora y36y-
^e>a MHTaTH nyronHCH HaHceHOBH Ha CeBepHM lio.T
m LUaKejiTOHOBH Ha Jy>KHH rio;i. McTpa^HBaHaa no
3eMJbHHOj nyr^H, oa XpHCTOc|)opa KojiyMoa na ao th-
oeTCKHx ropa h a^pnHKHx nycTHH>a, jecy HeHCupnim
H3BopH MojCTBa h jyHaiuTBa; OHa BpeAe BHiue Hero
KanaB /ien pcwaH.
OHaj kojh on Morao tom OAyiueB.Jbett>y Aa AOAa
h Be;iMKO HHrepecoBaHj^. 3a ooTaHHKy, 3a reojiornjy, 3a
KaKBy eKcnepHMeHTa/my HayKy, TOMe He Tpe6a HHUJTa
BHiue. HapaBHO, cBaKH He wo>Ke Aa ce paAyje oHano Kao
JIaBoa3nje KaA je npoHaiuao OKCHreH, hjih Kao JIaeHeK
KaA je npoHaiuao ocKy;iTHpatt>e, h/ih Kao MapnjeT KaA
je y nycrHH>CKOMe necKy Haiuao cto h TpHAeceTora
C(|)HHKca a noc/ie h Aihcob xpaM y MeMcjwcy, Kao
HacTep, a;iH CBaKH MO>Ke Aa ce, Kao Pyco, oa pa-
AOCth 3an^ane npeA KaKBHM peTKHM ubctom, Mowe
Kao KaKaB reo;ior, kojh oTKpHBa Aa ie HeKa n/iaHHHa
CTBopeHa oa HaHoca. CBaKH Mo>Ke cedii, 3a wa;ie HOBue,
Aa ctboph xeMHJCKy Jiao'opaTopHJy h/ih Aa nsywaBa.
Kpo3 MHKpocKon CTBapn. Xn6Hepy, Jly6oKy, <Pa6py y
AOBOJbHH cy 6unn noc.MaTpaHKH h HCTpaJHH Ayx Aa
H3yne ofjHHaje MpaBa h Apyrwx HHceKaTa. ktea h>hxt-
je AOCTa ocTajio jouj Aa ce paAH y TOMe npasuy.
188 >KtLT nAjo

Mhoth Tpome cBojy CHary y Hman>y po-waHa. A


jeaBa hcko ihko TyueTa aKo HMajy npaay bpcahoct.
ria h thx neKo^HKo TyueTa He Bpeae oho, wto Bpeae
>khboth BejiHKHx JbyAH. Bcjihkh jbyAH y cbojoj 6op6n
npoTHB CHpoTMtt.e, npoTHB TeujKoha Koje ce jaBJbajy
Kaj, ce HeKO CTnapa;ia4K0 aeJio H3pahyje, nporMB cy-
peBH>HBHx, 3aBHiUbHBHx, naKocHHX, npoTHB r 'ynaKa,
Mopa;iH cy pasBHJaTH BHiue eHeprwje, xjiaAHOKOBHocru,
juopa/iH cy ce y3BnwaBaTH jane Hero jimmhocth na
najnareTHMHJijera po.uaHa Ona 6op(5a bcjihrmx JbyAW
iiMa h tonpeHMyhcTHo naA poviaHnwa, ujto je HCTHHHTa.
BehH a^o oci-eAHaHx poMaHa jecTe Hena BpiTa kh>h-
H<eBHOCTH 3a xpaHy. To cy (j)a.'icn(j)HupaHa MeTHMHKa
Aejia flpaBe lipase us WHKOTa A0-'ia3e orxfla iiito c;iaoe
Ayuie HaBuKHy Aa MHcne h ocenajy h ce6n4HO hhcko.
ti

Te HaBHKe fociajy HecaB;iaAJbHe h HenaGewHO aoOAe


Ao ApaMe. Aah npoynaBahbe tf)aTajiH0CTH H3 Koje ca-
AaiiiHbocT ii npoiu .ocr Ha/iase, Kao 3aK^>ynaK 3 npe-
MMca, Tpa>Kn HcnHTMBane Kao uito cy KopHejb mjiii
PacHH. Behu Aeo npHnoBeAawa y poMaHH.via caiuo y36y-
t>yj y HHTaoue, jeA^a HeuiTO CHJinwje Hero KaKua npnna

o naKBOMe 3JiOHHHy hjih o nory<5;bett>y HeKaKBa jinua.


MaTepwja iHe h nciixo/iouiKe HeBepoBaiHociH cy y tmm
poviaHMMa npaBujio rincau yAapa Ha ct ax, h h Ha
G"e3a3;ieHy naHBuocT, hjih Ha Hajrope HaroHe.
TaKBe KH>wre cy Kao paK^ja. HnTa;iau. je ya6 l>eH,
am ManaK.ao m 3ra^en.
HHKaj, He Tpeoa HHTarn KhbHry ocpeAfoe bpcahocth,
i<ao hh Ae'ia 6ojiec ihx, He^aAObOJbHHx h ompneHMX
/byAw. H KaA He i imaTn AeTHhbapuje; jep toihko je
Apyrnx cjaJHMX kh>h a! Toihko je nHcaua kojh Mory
nocaTH BaiiiH npmHH npnjaTe/bH, ohm he Bac oxpa-
opiiTH, yTHmarH, yd ia>KHTn, OK-pennTM; ohh npywajy
pyKy Aa BaM noMorHy Aa ca it>HMa noh.ere y tbxc
perwjoHe Ayme, rae HMa BHiue caerjiocTM m Brtuie
BeApHne.
SAK/bYHAK.
M TaKO, niaBy no rvaBy, ao^ocmo ao 3aK^ywKa ote
Kti.Hre O KOJoj CMO MHCJ1MJIH JOLU OA MJiaAOOH.
HarpaAa <*a nucua, kojh je HenpeKHAHO paawo h
npH6;iHM(no ce Kpajy CBOia >KHBOTa, ocraBjbajyfcn 3a
co6om MHore roAwne HCKycTBa, c HHHa je narpaAH
ohhx TypnCTa a innjcKHX kujh, neHTpajyfiH ce KopaK
no KopaK, M3 ManioBHTe Ao/inne OAJeAHOM H3aijy Ha
jeAaH bhc, ca Kora ce BHAe Ao/ie ApyrocTeneHH n/ia-
iihhckh BeHi^w h cnjieT OperoBa. Ca Tora BHca onjeA.HOM
hm nyKHe npeA OHHMa Kai<o ce Kopa 3eM^>HHa Ha6o-
pa;ia h CTBapajia r/iaBHH njiaHUHCKH jiaHau. Oh ce
pa3a3Haje y ohoj 36"pnti oa AO.iHHa, pacnosHa.e niaBHO
oa cnopeAHora.
HeiuTO c/ihhho HMa H3Met)y Aina h JbyACKora
>KHBOTa; ca fcHcnue jeAHora totobo saBpmeHora >kh-
BOTa BHAe ce h H>eroBe r;ia He ;iHHHJe.
A/inn cy HaJM/ia^e njiaHnne y ceiy h>hxok oihtph
:

o6jihk, HaHxoBe >e.TMKa;iiie 3HAOBe, CTpwe npejio.we,


join HHcy yo\na>KHJiH hh aTMoc(|)epcKH ynmaJH hh ne-
MHHOBHa Tewa. C/ihhho je 11 koa MOBena; 6yjna. crpacHa
AUiaAOCT HajH3pa3HTHJH KapaKTep MoaeMaHCTBa, Kojy
x.iaAHH pa-syM joui HHJe yMHpiio 11 ypeAHO.
Befcn Aeo JbyAH jecy M BeTpo OH>e", BOAe hx CTpacTH,
Te M<HBe oa Aanac Ha cyTpa, na cnywaj. Or>Aa 0Ha
36pi<a jbyACKHx eHeprnja h HepasyMno pacnnan>e CHara
CBaKe BpcTe. Jlaico Oh ce to pacnnaH>e moivio noKa3aTH
y noc/ieAH>eM paiy. PaT je cavio npe sejinnao ao Jiy-
AOCth nopwa -ho dahbe, a nopMa/iHo fraifoe Hainera
ApymTBa je pacnuKyhcTBO. /!,0Ka3aH0 je Aa 6h BapooiKa
c^poTHH^a Monia Aa ce h3ap>kh caMO KaAa 6h ce na-
MeTHO h cpeJjeHO ynoTpe6n;ie cy/we K>je pacntia He-
opraHH30BaHO MH-nocp^e cnnajyhH y dype 6e3 AaH-
ueia", t. j. AajyRH nopowHHM, HeBa/ba/mnMa h /lawHH.vv
CHpOMaCHMa.
190 >khji nAjo

y jeflHOM hctom Kpajy Bapomw HMa no neaecer


Koje oanajia, Koje Mecapa, Koje xjieSapa, cajwo 3a to
fijto rpa^aHH He 3HaAy Aa opraHM3yjy 3aApy>KHe CHarc.
y <J>paHuycKOj HMa Ha xHJbaAe HOBMHa yMedo na MMa
ABaHaedaK bcjimkhx ahcbhhx .niCTOBa ca r;iaBHHM Ha-
Poahhm Te>KH>aMa h Koje 6vi, 3a hcko^hko AMHapa.
Morjie /ia c/iywe, 36or orpoMHora 6poja npein.iaT-
HHKa, MHTaouHMa Kao BacnwTaHH. y KaHue.iapHJaMa
Ap>KaBHHM Tpojima <5h Mor.ia aa ypaAe ujto AeceT,
KaAa 6a Hdhxobh uie^oBH > noTpeojbaBa/iH cBojy jacHy
naweT Aa ynpocre paA opraHH3yjyhH ra. /JoAajTe tomc
joui OHaj orpoMHH dpoj ohmx iuto Tpoiue BpeMe Ha
oecnocnime, na heie Mofcw ce6H npeACTaBinn KanaB
cmhjH TepeT Hoce na cbojhm ruiehuMa ohh npaBH
paAHHIJH.
PacHnaH>e CHara 6nBa h y MopajiHOM >KHBOTy. y
Ktt>H3H Bacaumawe Bojbe, mm cmo H3He h Ha ko'h Ha-
hhh Mory h ohh, kojh cy cnaoe Bo;be, MyApOM ynpa^on
cbojhx oceftaH>a h TOK^a, ciehn MBpciy Bo^>y. Mh
cmo y KHaH3H MHme.neKmya.iHU pad u BoJba noKasajw
Kano jeAaH yMHH paAHMK MO>Ke opraHH30BaTH CBoje
yMHe mohh Te Aa ca HajMaH>e Hanopa nocTHTHe Haj-
Behe pe3yjnaTe. y oboj kh>h3H o cpeHH, npiiKasyjeMO
Kano ce 3ApaB0M, pa3yMHOM ynpaBOM AyiuebHHx CHara
Koje BehHHa pacmia, MO>Ke ocTBapHTH wiiBehu ckpomho.
rpajHa h Ay6oKa cpeha.

C.nynaj y otciwomy.

Ko xohe ycnexa ne Tpeoa Aa ociaB^a c/iy iajy Aa


i

oh peuiaBa >KHBOTy. BehHHa 611 Monia koukom Aa oa-


peAH nyT kojhm je nonua. Hnje nyAa ujto c^ynaj
yTHMe Ha CBe KaA whbhmo Ha cjiynaj." JbvAH paAe
CBe paayMHO, caMO He >KHBe pa3yMHO." Cue chthc
CTBapH H3 >KHBOTa y3HMa y 036nibH0; a >kmbot y ue-
^hhh Ten oHako, Kao y npo/ia3y, He MHcaefcH; oho
ujto je cjiynaJHO to je rjiaBHo, a rviaBHo je 3a HjHx
cnopeAHO. 3ay3HMajy ce h AP>Ke ce 3a CBany CTBap;
jeAHH Aa Teny hhh 3HaH>a, hjih no iacTH, 3BaHDa, 60-
i

racTBo; APyrH Aa y>KMBajy, ^OBe, Aa ce KapTaiy, Aa


npohOAe CBoje BpeMe, Tptfcn oneT Aa pa3.MHiii*ajy, Aa-
BE1UTHHA EHTH HOBEK 191

MauiTajy, Aa H3Ha/ia3e; neTBpTii Aa noaae noano B e;


neTM npoBOAe >khbot Ha cto dpaHa, ajiii ohm He Mncne
>KHBeTH . >Khbot hm je Kao hckm pok, je^aH oape-
.

tjeHH Aeo BpeweHa Aa ra ynoipeSe Ha HemTo Apyro a


He Ha >KHBor. A CBe je to HenpaBeAHo; to je Hecpeha
h H<AajcTBo npewia ce6u caMOMe: ko He >kmbm o36h^>ho,
na>KJbHBO ii Beceyio, Taj ry6n >khbot, Taj HAe npoTHB
u
OHora uiTO ce6H A>'ryje, nncao je jeAaH cTapn c|)paH-
qycKH MHC/iH^au.
McTHHa je Aa MyAPHAta naMeT Aona3H AOUKan. H^hx
cy o0y3eae Tano CH;iHe cyrecTiije, npe Hero ce npo-
-6yAH/io pa3MHm;baFbe, Aa h ohm A0.ia3e y HCKyuieH>e
Aa ce npeBape Kao EBa, h H3ry(5e pai 3a jeAHy ia6yKy.
MyAPH AOHKaH OTKpHjy Aa je mobck kojm Ayuiy npoAa
t)aBO/iy, yBeK 3a*aHtjMj"aH. Pa3y/vi ce CTHne, Kao una
Kawe HiiaTOH [PeayS/iuKa, VI], no ueHy HaJBehnx Ha-
nopa. MyHHO je npo3peTH oho ihto Hac OKpywasa, He
r/ieAa ce uito JbyAH paAe, hm ihto cy ohm. Oh c/iyuia
uito ohm TepAe Aa cy; Bp.no cnopo Jbyixn OTKpwBajy
OHy jaAHy AymeBHy royiOTHHay JbyAH ujto ce oko Hac
uienype.
IJJto je HOBenJH Ayx janu to BHiue Tpe6a BpeMeHa
Aa ce MOBeK OTpece H^y3HJa, jep mx hobck kmtm cjaj-
hmm 6oiaMa CBOje yo6pa3MJbe. TeK noc/ie npa3HHHe m
CTa^HHx pa30HapaH>a y ycnex, hobck je y CTau>y Aa
ce BpaTM HCTHHH h Aa OTKpHje Aa je npaBa cpefca y
ohoj TBopawKoj paAJfcHBocTM, Koja je caoopa3Ha Ha-
1UHM Ay^OKHM Te>KH>aMa.
MyApauH cy HecTo HMa/iH mhoto 6ypHHJy h hc-
MMpHMJy MJiaAOCT Hero APyni JbyAH, Kao uito cy m
mhoth h HaJBehn CBeuM 6m^m pacKajiaiuHHUH. Cm MHa
h>hxobhx CTpacTM MX je 3ac/ienjbaBajia, o6MaH>HBajiH
cy ce y hctmhmtoct cbojmx yTMcaKa, Te cy npaBoj
acTHHH AaBajiu Jiawny c^HKy HajHaiB/bHx (5oja.
A^h, 3a TaKBe CTpaCTBeHe npMpoAe pa^a ce He-
-onxoAHO MHCTa HCTHHa. JeAHora Jienora AaHa ca bmcmhc
H>MxoBa MCKycTBa, OTKpMBa ce Mopa;iHH >khbot. Ohm
pa3arHajy OHy 36pKy, Kojy o6mmhm JbyAM CTBapajy H3-
wve^y apou3BodHitx y3poKa m (fiopMa/moua yspoKa, Kao
uito Boie CKOJiacTMMapM. MyApau OTKpMBa ocHOBHy
opraHH3au,HJy AyxoBHe crBapHOCTK.
t2 AylLl nAjo

OHora AaHa, Kaja je paay.veo %a je niaBHO aa'


.>.y;i.cKy cpefcy o6jiuk dyme Koj'y npu.ua [cf)opMa/iHif
yapoK], on je noupnao .wyA,)OCT cbkx MHCiH;iaua npe
Hitra. lipouoBodmi y3poK, ycnecii y ApyuTBy, GoraciBO.
B/iacr, ne Aajy o:j ce6e HHKaKny cTBapt-iocT. BoAa ao-
011 a oo.thk cyAa y ko h je CHna.Mo, -raKo je 11 ca Ay-
niOMj cnojhcMUHocT Aaje 06 hk AYine MoneK *e^H
jeAHy cTBap 3a to uito je bo:ih, ai<o v iviiih ne.Ma
HeKora npujaicbCKora pacnojio>Kett>a, TOKFbe, no/ieia
:-ta H>y, CTBap ocTaje paBHiviyniHa. HoBeiv ca noKsape-
i!mm CTOMtlfOM ra.i" ce m na i-iajoo/j.-e je:io, a 3apaBv
CTOMaKy h napne x;ie6a je Hajc.ia^e. Heo6pa30BanoMe
MoneKy nam 10 h3B0!1ith ca xopo.w cn.\uf)OHiijy? IIJth
Mo>Ke KaKa^ AeOe.tk-o oeekaTH 3a inertly no n.'ia-
HHHJ1? 3ap Oil CKp\nYJK!3H![ MOKeK ii.Mao 3a;U)B0/bCTBa
Ha BJiacm? 3ap KaRaB crapii fcafcepayio oceha npii-
pOAne -nenoTe paACcrn a.ipaBa >KHBOTa; 3ap on, komc
11

je ocTape.ia H-Bece/)OCT npoftpjia y .mo-hciuhv, cnar.y-


niHJia nrnie, n ycaxny.ia Aywy, Tbko ;ia BMue ttuiirra
imje npujaTHO 3a lhera? Cfie pa;io- th ce racTone y
tv rpk'v cr acT Kio f>ncep y onary" [Quillaume du
Van: Traite cie la Constance].
y ocra.'iOM mvau to n xircTopuja npywcajy 3a to
A0Ka3 a contraito, jep /iyAaun Bo/ie najrope ijvfipc, a
no HceHCKHM aaBOAHMa Henop.Yiajme ACsojKe npowAHpy
Kpejiy.
KaKO HoneK Aa nary fin na BWR3 Ty ocuoHny hcthhv
fla cno.i-,1!!! yapi hh nocioje aa nac.
saAOBOJbCTBa ne
atfo bhcmo y cTafby Aa HMawo
3ap ce aaOo- >Kc.by.
paBJba jia \\ caw inojbHH CBeT, y KflMe cy CKyn/beHe
CBe name cenaaunje, jecTe pciaTiiBan y norjieAy Hac?
KaA 6 name yno Oii;io cTBopeno ra^o Aa npiiMa
npeKo 'psi.ieceT m ocaw xnjba/ia Tpenepen>a y ccKynAn.
mh ne (Htgmo Myjin 3ByKe Koje Myjeiwo, n mh 6hcmo
bha? H iv mo in a paAH opkecrap CBnpajyHn BepjiH-
1

03obo ripoKJieuicuiBO (paycaiouo. /Ja cy Hauie ohh TaKO


HanpaBJheiif Aa Mory Aa BHAe Tpenepefha infra-Jby6w-
nacTe Ooje [HejacHO .'byfiimacTe], nam caAaH>n cbct
ooja fin > 6n n -TnvHO yHMiureH.
JeAHa cThap, AaKJie, Koja BpeAH aa natny cpefcy to
BELUTHHA 5HTH HC3EK 193

je cbojctbo, o6;ihk xywe, cno.i>HM cbct je y $yHKmiJH


a
Tora od.iHKa. M 3aio cy BeTporoH>e 36yH>eHH h
,

3aAHjaHH, yBeK Tpa>Ke Hemio iuto HeMa, Tpaa<e paj,


bchhto cy pa30HapaHM, Tpa>Ke cpefcy c no,i,a a oHa
je y H>HMa. Oho uito Tpeoa mmrJiejiaTii to it Aynia.
HeMa y anco/jyTHOM CMHCJiy penii hh Jienora hh
py>KHora, luto Tpe(5a BOjieTH hjiji Mp3e. CBe 3aBHCH
oa Te>Kft>H h MHorux ocefcatt>a. IiHHAap je HMao npaBo
KaA je Ka3ao n iipaBH >khbot je noneTaK jeflHe Be;inKe
u
Bp^HHe .

r.iaBHO mimafte.

Ebo Hac Ha niaBHOM nHTaH>y. Oa^e Ayiue je


jeAHHO HaJBawHHJe y nHTaity cpefce,
a;iH Mowe ih
ce yTHuaTH Ha to CTaH>e Ayme, h MO>Ke .hh ce oho
H3MeHHTH aKO HH;ie Aoopo? To je rviaBHO miTatt>e y
BacnHTan,y Bojbe na je nnaBHo h y BHTan>y BacniiTaH>a
Aeue h nocTH3aH.a cpehe. Bg mh o6ehaBaTe, Kawe
Xjyw, Aa Me ynHHHTe cpeHHHM, a MetjyTHM Moja cpefca
3aBHCH 03 Mojera yHyTpauuH>era CK;iona. Bh MopaTe
yMeTH Aa Me npeoopa3HTe, Bama npaBHJia Tpeoa Aa
Me H3HOBa CTBope.
Obo iiito XjyM Be.iH HeMa CMHcna. yHyTpaniH>n
cacraB neMa CMHcna. yHyTpaiintH csuion je H3pa3 hcto
tojihko HeoApe^eH nao h pen KapaKTep. Xjvm mhcjih
Aa je KapaKTep jeAHO ,ie;io. KapaKTep je pen, pen
3roAHa a;-H onacHa 3a JbyAe kojh MHCJie pe4HMa. y
ochobh KapaKTep npeACTaBJba CTBapHO jeAHy roMH^y
Te>KH>a, ocetiaH>a, HAeja, HasiiKa ?uto CKyna hhhh ncH-
xo^ouikh >khbot. Kot rpyne 3ApaBe h ypaBHOTe>KeHe
fleue, Hajia3e ce koa csaKora oa h>hx hcth e.neMeHTH,
Hera ocehawba. Ako hx o-ohhcc hobck nocMaTpa oHAa
npoHa^a3H koa nojeAHHHX jeAHy rocnoAapeny ckjiohoct;
He Tpe6a npH TOMe 3a(5opaBHTH Aa ce y toj AeiiH Befc
MHoro uiTouiTa H3MeHii^o, jep ce Aeua oa ABe roAHHe,
Hepa3yMHHM BacnHTan>eM, H3BHTonepe MHoro. ripe Hero
ce, AaKJie, ycTBpAH Aa je, koa OBora hjih oHora, to hjih
oho, rocnoAapefca ckjiohoct. Tpeoa bh^th Aa to HHje
caMO ptjaBa HaBHKa.
13
194 >KH.1 fiAJO

fla, h nopea Tora, y acthhjOJ avujh nocTojw jeAHa


rocnoAapeha ck/iohoct: Ha;jyBeHOCT, AypHOBHTOd, ck/io-
hoct 3a Te;iecHe Hac;iaAe. Ako je Tano ;:ap ce He MO>Ke
HHUiTa ynHHHTH Aa ce cnpeMH pasBHJaH^e ck/iohocth?
Xohe ;im oonwaH ocjjHUHp nocTam c/iaBan BoicKOBo^a ?
Mh HeheMO pefcii ne, jep, aKO ce ociaBii Ta ckjio-
hoct caMa ce6n, oHAa he, Ha ocHOBy 3aKOHa npHB/ian-
hocth, 3rpynHcafH ce oko >e cn;ia ApyrHX tokh>ii h
CTpacni Te nodaTH necaBJiaAJBHBa. cSa to ce bhah
kca yHepaBHOTOKeHiix, HanpaciiTHx, naAyBeHiix, Kano ce
dpacT, y HeAociaTKy pa3yMa, HaAyBa ao Bp;io Be.in-
khx rpaHHua. A.ih MecTo caMo jeAHa cenyHAa na>KH>e
3a" h/ih npoTHB", OA/iynH kojh he o;\ ABa CHdeMa
ocehaH^a unti HAeja Aa no6eAH.
Ohh HesepOBaTHH ycnecu Koje cy nocTH3ajiH crapu
IUliapTaHUH, je3VHTCKH nOCTpHMCeHIIUH, H OyAHCTHMKH
hhouh, noKaayjy aKO He cbcmor a oho orpoiwuy CHary
TpajHora BacnHTaH>a.
niiTafte je mhoto AeJiHKaTHHJe KaA je pen o cpehw:
jep oBa Kftwra je HaMett>eHa jvuiaAHHHMa koa kojhx cy
pt aBe Te>KH,e Morjie Aa ce ojanajy roAHHajua y He-
}

AOCTaTKy naA3opa h p^aaora Bacnurahba. A/ih, name


y6e^en>e, 3acH0BaH0 Ha HCKycTBy, yTBpijyje Aa ce \io>Ke
nocTHHH CBe, caMO KaA AuiaflHh yMe Aa Haije. Ha
AiJiaflHhy je Aa He ocTaBH Aymy y CTaH>y, y Koje je
AOBe.no Bpl^aBo BacnHTan^e.
M najjienma naiweT, ai<o je hhko roAHnaAia He o6pa-
tjyje, odaje Kao h sanyunena FbMBa na kojoj pacTe
KopoB. TaKo je h c ocefcaJHMa; HeoopatjHBaHa Ay ma
;iaje pa3y3AaHe CTpacru h 3ac/ienjbeHe HaroHe.
Ako cy AaHac npnpoAa H reMnepaMeHaT jeAHo
iicto", h aKO onuiTa npaBH/ia neMajy HHKaKBa yTH-
uaja na Hac Ka;t ce He c;ia>Ky ca HaiuwM CKjioHOCTHMa",
He Tpe6a ce nyAHTH, jep ce HHUiTa iuto BpeAH He
Ao6nja 6e3 Hanopa. 0, Bo>Ke, th HaM npOAajem cna
Ao6pa no ueHy nanopa" (JleoHapAO Ae Bhhhh). 3ap
He 3Ham, Ka>Ke CokpaT, Aa je y CBeTy MHoro /by ah
kojh He no3Hajy cboj 3aHaT? A Aa je a/io kojh ra
3Hajy h kojh 3acjiy>Kyjy Aa ce boah o hbHMa panyHa".
Ko join ynn qoseHHJH 3aHaT? CBaKH jypn KyA He
Tpeda ii iia cpehy 11 Tau-o hhko He CTHwe 3a ceoV\
BELUTHHA BHTU MOBEK H^

WcKyCTBO VMH KaKO Cy ;i,OHCTa AyOOKO KOpHCHU


ohh TajHH HeoceTHH yiHuaJH 0ArajaH>a ocehaiba,
ii

KaA ce CTa/iHO Bpnie. Ko nopiine nyAOTBopny Aiofc


acouHJauHj'e HAeja y pa3BMhy hah y onaAaiby ocehahha,
Taj nopH ie nocTOJan>e cbctjioctm.
l

Cbct he BMKaTit Ha MeHe! /Ja ce mobck OA-iyMii aa


cy36nja jeAHO ocehaibe Tpeda HMani HBpcTy Bo^>y!
jeer] rpeoa HAiani BO."be Aa ce Bo/ba Aodnje Kao uito
Tpe6a Majio HOBua Aa ce Aoonje MHoro. Hajie>Ke je,
Ka3HBao mh je jeAaH zionoB, aohh ao npne xn^aAapKe,
Apyre cawie ACjia3e". TaKO je m ca BOJbOM, ca Aiajio
jotje ce no m\jio Binue, h TaKo, Majio no jwa:io, A0Jia3ii
u ocra.10.
A:ih Kao roA luto a/niHHHCTe oko ochobhhx ceH-
3aunja, paAOCT iiito Hanop HHJe >'3ajiyAaH, iiito je
caBJiaAan yMop, iuto je npeoporjeHa nornonja. opra-
KK3yjy MMTab peA ocefcai+>a h yApy>KeHHx MAeja, JienoTa
ii be;sii4aHTB0 npeAejia, cjaJHa (j)jiopa, ^aAOBOJbCTBo
3ac;iy>KeHora A\npa, ne3aBMCH0CT, hta,
Taico h CBaKH
.viiiaA HOBeK MO>Ke ;;a OKyiw oko HApaBa 11 jana >KHBora
ciiJian CBe>i<aH> Hjieja, ocefcai-ba, m yApy>Kennx tokh.h.
Oh to Hehe nocTHhn Ha je,T,an fl.au, Hero BpeMeHO.w.
JeAHOAt KaA je to nocmrao, nyhHfce npeA o iHA\a :\a
i

je npan 11 bpjin hchbot Kao ziena naAveTiia AeBoJKa, ne


Tpeoa joj 3a yAajy Ainpay, OHa je caAia TaKBO a/iaro
Aa 6n 6hjio JiyAo n>y MepnTii A\npa30M.
Hanop (}jH^oco(J)a h to cmo mh noKyuiaJiH y
OBOj kh>m3m jede Aa noAiorHe M;iaAe Jbyne, ;ia
\3My y HaBMKy oBaKBa 3ApaBa pa3MHLu;ban>a h ibHMa
ofjorafcyjy Aymy.
He 3a6opaB/baMo Aa He rpeoa Tpawiim ono hito
HHJe Morytiiio. JbyAH cy necBpuieiiM. Mn cmo Hacne-
ah.'ih oa npeAaka npoiiuiocT Hacmba u niynocTH. H
HajnpnceoHnJM ocefiajy y ce6n noTMyjiy y.'.HtwuipeHocT
h AocaAy Koja HaBOAH JbyAe na cBaKOj'ake ;iyAocrn,
jep cBa Hecpeha ^yAM aoji33h oa jeAne CTBapH, a to
je uito He yMejy cefleTH c mhpoai y coon". AocaAa
T PyJe flyx, h OHAa ce Tpaw<e iioiiito noTO pa30H0ijeft>a,
Koja Hac AOBOAe y 3aBHCH0CT, Te aaKJie H3Jia>Ky cto-
THHa.Ma CTBapil HeH30e>KHHAt AUKaAia.
19*
*96 -KH.1 P.AJO

Tpna 3a pasaHO^ertHMa je Hama HajBefca 6ei\a.


Be3 Tora oh.ih omcmo y naMH, a Ta naivta Hac tohh
Aa noTpa>KHMO hcko SApaBHj'e cpeACTBO Aa H3 H>e
H3a^eMo".
Cpefcy je HeMoryhHO Hahw H3BaH ceoe, a TeuiKo
je HatiH y ceon.
3aiiiTO? 3auiT0 He TpawHMO 3ApaBHJe cpeACTBO Aa
H3 3a^eM0?
H>e
3aTO ujto cmo pacHnHHUM. BetiHHa oa Hac hhth
6ojih hhth HMa Bpe.MeHa Aa noivieAa CTBapHOdH y
ohh. rjiedaj cmBapu y Jiuu,e, to je npBO npaBiwo
iyHana! FIpaBa (J)H.ioco(|)HJa je nieAaTH CTBapn OHaKBe
KaKBe jecy, Kawe Eh(J)Oh. ^KaA je cpue noKBapeHO,
BeJiH Ma-'idpaHuj y cbojcm Mopa/iy, mobck h He Mowe
Aa r.ieAa peA y ce6w, oh ca 3aA0B0^>CTB0M nocwaTpa
caMO yo6pa>KeHe OAHOce H3Metjy nera n cTBapn, hobck
npe3npe CTBapHe OAHOce Meljy CTBapHMa".
He Mopa cpue 6hth noKBapeHO, pacnnaH>e je ao-
BOJbHO Aa yHHUJTH HHTeJlHreHU,HJy.
KaA oh M^aAH .T^yAH 6hjih y craH>y Aa nocMaTpajy
cboj >khbot y uchkhh h KaA 6h 3Ha,iH Aa cBojy cyA^y
Apwe y cbo;hm pynaMa, iokbv oh .rceny oyAyhHocT
HMa/in!
Ann, y ABaAeceToj toahhh cmo cyBHiue oyjHH Aa
pa3MHm.'baM0. Mh ca.Mo bhahmo cnojbHH cbct. Mh
MopaMO Aa cieneMO CBOje mccto, Te hhcmo cbojh.
IlopeA Tora mh TpnHMo; TeuiKH cy npBH yAapn ca
rpyoomfcy, ca HenpaBAOM, ca HepasyMeBafteM, ca He-
Ba^aJiHHMa. Mh hhcmo cnocodHH Aa 3arvieAaM0 y cede
HCKpeHO, mh HefceMo Aa bhahmo y AHy Haiue Ayuie*
HCTy Ty rpydocT, HCTy HenpaBeAHOCT, hcto Hepa-
3yMeBa>e, hcto HeBa^a.icTBO oa Kojera CTpaAaMO TeK
KaA nocTaneMO H>HX0Ba >KpTBa.
Kpma y ABaAeceniM roAHHaMa jecTe KpH3a oxo-
jiocth. CTporn cmo npeMa ApyrHMa, a Me^yTHM HaiiiH
jaAH, Hama rpaM>KibHB0CT, Hama jiefoocT, HenpeKHAHa
nonyuiTaH>a h ejiaoocTH, Tpe6a;io oh Aa HaM noKawy
KaKO cmo cMeujHH y HameM MJjaAHfcKOM >Kapy h
necwMH3My. MoBennja npnpoAa je HecaBpuieHa, TOMe
HeMa cyMH>e; .-LyACKO advihtbo je HenoTnyHO h to je
BELUTHHA EHTH HOBEK I97

HeocnopHO a/in h th luto KpnTHkyjem hhch jih h th


u
HecaBpiueH m HenoinyH?
M3 MHoro >3poKa mh He oSpahaMo na>Ktt>y Ha Haj-
MaBHHj'y h HajnjiOAOHOCHHjy HayKy: Hayny o AyxoB-
HOMe >KHBOTy. A MetjyrHM, h ocpeAH>a naMd
MO>Ke Aa cxBaTH ochobhc CTBapH Tora >KHBOTa. He
Tpe6a HHiHTa H3Hana3HTH, AOCTa je Aa nocnyiiiajy
ymnejhe AymeBHora naiBOTa, kojh npeAajy oho Majio
HCTHHa luto cy hx opraHH3aTopcKH y.MOBH npoHam/iH,
kojh noKa3yjy KaKO ce y ce6n noBehasajy AyiueBHe
mohh h KaKo ce thm 6/iaroM MVApo ynpaB/ba.
/KiiBomnc uOcje.
Ma/io je Be/niKHx -/Khbothhx nzieja y toj Hayuw.
Ebo hx.
npBa jede upBCHcmBO dyxoBnora DfCUBoma.
CBaKH npii3Haje Heou,eH>eHy BpeAHocT Tora >KHBoia,
ajiH HeMa xpa6pocm Aa npraHiisyje cboj jkhbot y
TOMe npaBuy. CBaKH 3Ha a:in y H>y He BepyjeMO, jep
Ta Be pa He MtH>a Hani HcuBor. a caw y ce6n cto
..J

nyia peKao, Ka>Ke jeAaH opaMHH, Aa 6hx 6ho cpehan


Aa caM r/iyn Kao woja cyceTKa, na HnaK He ohx xieo
TaKBy cpeny". Kojh je Taj kojh <5h npHMHO Aa 6yAe
niynaK caMO 3a to Aa 6/Ae saAOBOJbaH, kojh 6u 6ho
jeAaH 3aAOB0.baH npacaij Hero He3aA0B0^HH CoKpax,
ajiH H3 ^eH>ocrH, c.ia6ocTH, cbh hchbhmo Kao ;j,a He
3HaM0 Aa je cnHpnTva/iHH >kh80t HeniTo hito je
Haj6o;be.
^pyra >KHBOTHa ncrnHa: 3QKOH yspoHHOCtnu ro-
cnoAapn HamiiM yMHitai >khbotom Kao luto BjiaAa Ma-
Tepnja^HHM cp.eTOM Mil cmo c;io6oahh caMO y ko/jhko
ce noKopaBaMO Towe 3aK0Hy. Mh cmo c/io6oahh, jep
cmo pa3yA\HH Te mo>kcmo HamoM BeujTHHOM, aa CBOj'y
BOJby yn;ieTeMO y Mpewy y3poKa h AeicTaBa. Mh cmo
cjioo'oahh h Kpo3 AerepA\HHH3aM.
0 AHBHa h nyAHOBara Hyotcdo. th HaMopaBaui
tbojhm 3aKOHOM CBa AejcTBa KpaTKHM nyreM Aa do5ujy
Heiumo o?l H>HxoBa yspoKa! Eto, to cy nyaa!" Be/in
JleoHapAO Ae Bhh4h, na AOAaje: ,,0, A"BHa npa*

Koia oj te6e a<na3H. ripBH noKperaHy, kojh hc- xt


It'S /KM.! HAJO

H;iieAHO.i cn.iu o.iy3eni peA h cbojctbo HeonxoAHHx


AejcTaBa."
3aK0HH cy ;jap Kao h K/iaBnp; ko HMa Aapa oh he
H3 OHMX AHpKH KOJe OH HH]'e HanpaBHO, H3BOAHTH
AHBHy iwyaHKy, OHaj kojh He 3Ha Aahe sopKy ronoBa.
3aK0HH cy nam Kao 6;iaTO Bajapy. Ako je y.ueTHHK.
oh tie CTBopHTii MHJioncKy BeHepy. Ako je HecnocoGaH,
o.iaTO he y hberoBHAt pyKawa ociaTH onaTo.
TaKo je h ca Ha.Ma; mh ;ioonjaMO ncHxoJiouiKy
npnpoAy ca 3aKOHHMa acouiijamija iueja h ocehaH>a,
11 mii MOHceMO, aKO cmo nawjbiiBH h CTpn/BUBH, Aa oa
Te aeMJbe H3Baja<vio npHjaiaH, Aooap h cpefcaH vkhbot-
HesHaJiima n neibu, CTBopnhe >khbot Tyn, jaAaH h rjiyn.
/JaJTe mh TaMKy ocjionua na hy no;iyroM noAHhn
3eMJby, peKao je ApxHMeA. ,'UJTe M *i TaMKy oc;ioHua r

to jecT, BOJby nanoMOfiy 3aK0Ha yapoMHOcTii. npe-


odpasHhy jbyacKy Ayujy

Jed ajiH rAe je Tanna ociOHua ?
TaMKe ocjioHua HMa.
\\ y najcjiaOwjoj syiMH HMa nofl yadypKaHHM cTpac-

Tn.ua n iioa c-iojeM pfcaBiix HaBHKa. jeAna totobo


cpyinena Bo.T>a. Ajih Koja ce Mowe yMBpcTHTH. A to
he pehif, Ma.io BOJbe je AOCTa Aa ce RoGHJe Biime, na
oHAa join Biime. KaA 6m BacntiTaMH HaAr;ii'Aa/iH c
OHO.iHKo na>KH>e. ca kojthko paAe fiaiMTOBanH, mjmac
H.^iaHKe Kojbe Aa yxiiaTe KopeHa, Aa ojanajy h KaAa
oh nx l iyBa.iH oa Mpa3a h 6y6a,
KOJe QBfle npeA-
cTaB^ajy CTpa:m h pacnriHOCT,
mbpctc BOJbe 6h
nn.ie MiioroopoiHHJe n jane. Ajih, Kao nacieAHMmi
HeMiipHHx", ami ce He oda3npcMo Ha oHy Apyry Be.iHKy
HCHBOTHy HCTHHy AyxoBHora >KHBOTa. mh ce He o<5a-
HHpeMO Ha TO^Aa ce HHinTa ne pa;ui fie3 BpeMeHa. Aa
Bpe.Me .laraHO a.'in HecaB/iaA.bHBO AeJia. n Aa, aiv*o ra
iiarHaMo Aa 3a Hac paAH nyTew AeTepMHHH3Ma aco-
mijauHJa, OHAa ynpe>KeMO y CBojy c;iy>K6y iieBepop.arHy
CHary AyxoBHora oc;iooo1;aBaHa.
..BpeMe je MHoro Befce o.iaro Hero urro ce mhc/m."
Mcthhckh pa3y.MaH MOBeK 3Ha Aa 3aKon yapoH-
hocth CTBapa AymeBHH vkhbot; oh nan* Bepyje h no-
BHHyje ce TO.Me aaKOHy kojh CTBapa peA y CTBapnivia
h v A XOBHMa.
BEH1THHA EHTH HQBEK

199

,.npe paia 6hjio ie y Flapirjy 34<>07 .\\ece iapa, l

bpanapa n Kapiapa, oKyjiHcra, .warHeTusepa, rpat})0-


jiora..." Ta BojcKa :ia>KOBa hchbh, iiito he pefcw Aa
cy HMa.ni HHuie .MiiJinjyHa nocera, a Ty je oap MHJiHjyH
r.iynaKa. ;{,oiaJTe to] ro.svHJin /iaKOBepiiHX Macy ,ipy-
rnx HaiiBMHHa CBaKe Bpcie, kojh Bepyjy y l iyAa n .ia
eKOHOMCKa niiTahha, h kojh ne 3najy ;;a ce caB noipo-
iiienn HOBau y3H.via oa ohhx kojh paAe, na fceTe bm-
Aeni iiJTa 3HaMii oTcycTBo CBanora c.v.iic.'ia 3a yspon-
Roer. 3ap uejia Pycnja He eepyje y MarwHKy Moh
tjiop.wy.ia n yh'a3a?
KaA 6\\ Be/iiiKii jihctobm opraHH30Bajm je^iiy
030HJbHy oopoy aa oKyjiTHaaM aoihjio on ce ;io
crpaniHux pesyjirara, jep otcvctho HacniiTaH.a ocehajfc*.
>'3POHhocth tie MOHce ;ia xaiuiHTH c.iaoe npoTHBy
npasHOBepHiia.
OTyj,a h ynyc 3a nenrro inyr-jerno. Ka;i cy iniTa \u
CTOHKe una on ohm paAHJiH :ia iix Kao Apyre .weiiiy
y ffra.'iapMcoBa ) ycnjaHora oiiKa, ohh cy to npH.\wt.'iii
1

ca noTCMexoM n peicm cy Aa 611 ce Aiy.ipn h y ycii-


janoMe ohkv Aofipo oceha.'in. MaK h MoHmeht, Be/iHKH
Monmeib, imawe TaKO naAieTaH nirra ce: A Aa .'in 6n
ux paay.M cnacao (SoJiOBa? ^a jih cy nauimi yTexe 3a
KGCTooo.by y JiorHUH?'' To bcbm MotiTetti kojh caBe-
Tyje Aa ce yoopaan.ba noiaawe, aa ce Masn h saua-
paBa, ko MO/Ke."

Byctuaie nenoKO.neojbuisu.

Hero, oCTaBHMO coc|)H3Me Ha CTpany. V >KiiHory


una ja.ia h HeBo.-ba jaKwx h HeaacjiyxceHHX, Iloc.ie
oBora CTpaiHHora paTa to ce He MOHce nopimaTH -
cpeho.M to cy H3y3eiiH n mm HBpCTO BepyjeMO, :ia
ko ce HaBHKao 6bth My.iap n Henoico'ieftHB, raj njwa
Be.iMKv cuary, ornopny a saxBaT.-bHBy, KaK ty ohh kojh
ce Hucy BaciiHTa^w HeMajy. 3ap HHiiiTa He 3Ha m to i

KaA MOBeK caAaniH>ocT Mowe Aa pacBeTJin ovuvhuomhy,


KaA HOBeK 3Ha Aa. aKo ce MyApomfcy He .wowe iMHoro
yMaHiHTii TpeHyTHa Tyra, ypetjena paa.i>HBOCT nano-
') 4>a.iapMc, rpHKH nipaHHH n:-t VI. BeKa ripe Xpuera, roi*i
je Kvje Cauao H3 aaaoBO.-bCTRa y ycnjaHora fiwKa o;i Me,iH.
.

200 MvlIJI HAJO

c:ieTKy nociaHe ceeMohHa. 3ap je to Majio KaA ce


cnrvpHO 3Ha Aa ce hhmhm ApyniM npa3HHHa y naMO-
thh>h He n&nyH>aBa Hero pafl^HBomtiy h paAOM h Aa
je Hv'hbot oa y>KHBatt>a HecHocan.
3ap HHj'e HHiHTa KaA hobck r;Ha CHary 3aKOHa no
KOMe AejdBa H3^a3e H3 aaKOHa ?
3ap HHj'e HHuiTa KaA ce 3Ha Aa je Teopwja o He-
np0MeH>HB0CTn KapaKTepa 6ecMHc:ieHa?
3ap je to jwa.io KaA 3Haiwo Aa cpena 3aBHcn oa Hac?
MyApw he Tpnn oa KOCTo6ojbe, jep je MVAap. T/iy-
nocT h nopoK, aKo hobck nocMaTpa >khbot y ueJiHHH,
CTpaiiino ce n.iahajy. Be/iHKa je HCTiiHa Aa r yw He
OHBajy Ka>Ki+>eHH 3a H-,nxoBe rpexoae Hero Kpos rpe-
xone. CTapn Xe3iiOA HcnpaBJba UnaTOHa luto Ka>Ke
Aa Ka3Ha Ao;ia3H 6p30 3a rpexoiv\'\ na seim r na. ce
Ka3Ha palja KaA h rpex." KaA ohcmo 6hjih Bac-
nHTaHH TaKO Aa pa3/iHKyjejvio Hew36e>KHa AejcTBa oa
y3poKa, mh ohcmo bhacjih Aa ce CBaKa norpeiHKa njiafca
hcmhhobho, h oHAa 6hcmo H3HrpaBa.TH r^ynaKa BeApa
we/ia. V ocTajiOM. 6nm\ (5hcmo y nBeMa najse-
bhm TpaAHHwjaMa. ripBo, y TpaAHlJHJH xpHUIHaHCKOJ.
JlyKaBH JyAa je 6ho ca.Mo ieAan 3BeKaH: Apyro, y Haj-
HHCTHJoj HapoAHOj TpaftHUHJH. V <J>paHU.ycKoi cy ce
jaBH/inBHTeniTBO h BiiTeiuKH Ay* Y <J>paHU,ycKOJ ce
pa3Bno oHaj HBeT unBM.iH3auHJe. njieweHHTOCT ;i e-
npucTpaHocT . .

M/iaAufcn y <t>paHU,ycKOj OArajajy ce 3a


/^aHauiHiH
>KHBOTHe mubese, kojh cy f5eAHH KaA hx MOBeK yno-
peAH ca BpeAHomhy AyxoBHora -/KHBOTa. Oh je, -
He Kao y Ao6a BHTeiiiTBa, KaAa je flyuieBHO BacnHTaH>e
6h/io cjajno, He Kao y Ao6a KaAa je BepcKo oArajw-
BaHie 6h/io 3a AyxoBHH >khbot,
AaHac BacnHTaH
Aa 3rpiie HOBau, Aa HMa ycnexa. h Aa 3aA0B0^>aBa
Taiimiiiy. KaA 6yAe aoiimo Bpeivie Aa ce BOjT>a FberoBa
HacmiTaaa, h KaA ra 6yAe BacnnTaH>e ynyhHBajio sa
y3BHineHe unjbeBe, OHAa he ce cBaKH 3anHBHTH 6o-
racTBy av'xobhhx H3Bopa, kojh ce Ha/ia3e y AyfiHHK
M/iaAHx cjjpaHuycKnx MOoroBa.
BeHHHa He 3 Ha. -Ohh He Mory Aa ce noAHn-iy im
BHCHHy KopHe/beBiix jyHaKa, jep nx HHcy ymuiH aa CBe
BEtiiTHHA iSHTH 40bK 201

ujto pae, pase cbhm cpijeM h cbhm HcapoM. Taj


Ha^HH paAa h y Ha]MaH>HM CHTHHuaMa (a >khbot je
oa CHTHHua) OApHvaBa ay my HenpeciaHO Ha jeAHoj
Behoj bhchhh 3ApaBe eHeprnje, oh OAioryhaBa, KaA
BpeMe Ao^e, jyHauiTBa. riay;wHa y KopHe/beBy flo/iu-
jefany, 3aio ihto ce nodojaHO oopn^a npoTHBy rpeui-
hhx ocefcaffca, ysAH>Ke ce ao jyHaKa, ao CBPTHTe^Ke
oHora AaHa KaAa ce HSJiHJia mhjioct 6o>KJa HaA h>om.
Cpefca HHj'e Apyro Hero nodojaHa HaBHKa, noA
oyJHuoM cnojbHHx ynmaja, Aa ce OAP>KaBa HaMa hhcth
ruiaMeH wiiBOTa. MyBaj cboj pa3yM c;io6oAaH, He no-
nyniTaj hhckhm HaBiiKaMa Koje cy npeTene cmpth;
OTBapaj cBojy Ayuiy [uinpoM cBaKOMe ca3HaH>y Koje
npoiunpyje bhahk. HHiiiTa He rydn oHaj kojh >khbh
n^e.weHHTO, BejiHKOAyuiHO, npucTOJHO, ca npaBeAHHM,
pa3yMHHM. H V3BHUieHHM CpueM."
HecpefcaH je kojh je CHTHHHap. Hii3aK, raAaH, MpawaH.
Ko xone Aa cpefcy AoGnje, oh Tpe(5a Hajnpe Aa
dewe c/io6oAy pa3yMa h jacHor Bii^eH>a, Kano 6h y
3aKOHHMa i>yACKe mhc-ih bchithm pyKOBo^eH>eM yseK
B/iaAao h caB^a^HBao HaroHe. Hjih luto je jom 6oibe,
p^aBe Harone ynperHyni y KOJia pa3ywa.

npco6pancaj.
noc/ie Tora Tpe6a oo*paTHTii na>KH>y Ha Be/niKe
MopajiHe HCTHHe, Koje cmo hs;io>kh;ih. A;ih, no3HaTH
hx HHje HHiiiTa, aKO ce He npiiAie cbhm cpueM, y TOMe
je h Ae4)HHHHHJa npeo6pa>Kaja. ripeo6*pa>KaBaH>e ;ihhh
Ha OHaj TajaHCTBeHH nojaB nociajaH>a: K/inua ce ys/iaHH
y 3aMeiaK, pa3BHj'a ce nyAHOM CHaro.M, n opraHH3yje
ce nocnyiuHo no jeAHoj boah.i>h HAejn Koja je y H>oj.
npeo6pa>KaBaH>e je vB.iaMeH>e y ocefcaJHOCT jeAHe HAeje
BOAH;be Koja opraHH3iipa Macy MpaHHHx tokh>h yjeAHO
npii.Majyhn oa h>hx CHary Kojy HHje HMa:ia. To da-
na^e mhcjw ii ocefcajHOCTii cacraBJba Hauie cnace*t>e.
y oboj KH.H3H o 0CBajaH>y cpehe, uuto y CTBapH
npeACTaB.'ba Hayny ocBajan>a caMora ce(5e, HayKy o
opraHH30BaH.y nac caMiix noA ynmajeM hcko^hko
npaBHx HAeja, MB cmo xTe/in Aa o6paTHMo na>KH>Y
M.iaAOM CBdV Ha HeKO.IHKO HCTHHa, H3 HCK'VCTBa.

?02 >K1!.1 IIAJ'I

Mil Mecro He bhahmo Hame norpeuiKe a 61

cytjeH>a je y TOMe Aa hx He bhahmo na;- hx apyrn


OTKpHJe. -.'IyTajyhH 11 ca*i, HCiipaB.'bajykn ce h ca.M
HCKvcTBOM, thm KeMHJioc niBiiM caBeTOAaBueM, Moia ce
nawiba 3aycTaBiuia Ha hckcthko Bp/io npocrnx mh-
H^eHHua Mopa^Hora vKMBOTa, mhmo Koje caM Morao
upohw, pacejan, Aa HHca.M HMao cktiohoct 3a pamui-
uubafbe. CeMyei BpayH, eHMecKii KOHCTpyirrop. kojh
je >KHBeo na o6a:iii peke TynAa, Aomao je Ha naejy
;ia carpa.au ..BHcefcn" moct Ka;i je BWAeo Kako je nayn
pa3aneo Mpe>Ky y H>eroBoj oaniTH. Moja nay'iima 6"hjih
cy neKii MOJM ^apoBiiTH ad>tobw, kojh cy npepaHO
ywp/iH nocjie (5eflHe MJiajiocTH. Heny HHKaAa 3a6opa-
bhth oMaj'Hora y3BHKa jeftHora o,i h,hx npeA ca.wy cwpi;
Ax! ;ia ca.M snao!" A h KaKo je Morao cupoMax ApyK-
HMJe, Ka;i My je H>eroB r.aynii poAHTejb roBopiio na
ce npoBOAH Aooe je M;iaA-" MJiaflOCT Tpefia ;ia ce
nponeAe! H to je CTpanmo cxtiaTaibe, jep ..cbe i n r<

jecTe caMO je y Heky pyny ceMe oa onora nrro HMa


;ia ii3iihe: oho mro H3afce jecie doa ohomc uito je
npeTXOAHJio," BejiH MapKO ABpe;nije. ripeA thm lpyroM
Ha H3AHcajy, ja caM cxaaTiio KO/iHKa je cuara 3aKO(ta
yspoHHOCTH y AyineBiiOM vkhbotv, pijaBa H/ni ftO<5po-
Minia cHara KaKo ustiepeMO. Oa Tora AaHa ce sanejia
y MeHH Mwcao Aa HannuieM ony Kiuiry. A Harpaiia fcc-
Mit ohtii BejniKa, aKO HeKO.'iHKO cpAaua, nonno je
npo iHTajv, nocrany M\Apnia. na>kvi.Hnnja, CHawHMJa
i

11 3,ipaBHja.
,'lomaBiiin neh Kpajy WHBOta, n muebiiiH upe.i
cooom Miiore HCHBOTe, pa3MHCJinbinn o MHoroMe pc-
maBajytieM iiCKyciay, ja ohx paAO iiohobho oho iiito
je dapii (J)imococJ) AHaKcaropa Kaarao k3a cy ra yini-
ra:m kojh cy cpetiHH ^>yAn: Hhko niije cpehan Aieb>
OHHMa Koje th 3a cpekHe CMaipam. Cpehy hem Hahn
koa ohhx 3a Koje mhcjiiiuj Aa cy Hcpefcmr, cpefc?.
Hiije y ooracTBy h y noHacriiMa. Hero Metjy OHHMa
kojh raje cpAa i mo h nocTojano Ma.'i^ aeMA>e n.ui Heny
HeKopucTo.-byoMBy Hayky."
Mhohi Haiiiii caBpeMenMun. saMajanii m oAiaiitjHjaHv
aM<5niiwjaMa, cpeopo.'byd.^eM. nyCTO* rauiTHHOMj via-
.

BEiUTHHA hHTl! M-JrEK 203

,-byjyce Aa.ieKO oa uapcnora nyia cpefce. Ohh Tpa>Ke


oho lino cy, a He Ha:ia3e HHKaA hito Tpa>Ke. CnaceH>e
je y Beapo.w h jeAHoaaBHOM >KHBOTy, y 3ApaB0.\\
paAy, oa Kora cy h tcio h pa3>M 3ApaBii h npaBM.
CnaceH>e je y hcthhhtom OAMopy. kojh je oneT y
Kpeiatt>y 11 noKopaeabby ^ydoKHM 3aKOHH.\\a >KWB0Ta.
Cnace^e je y thxom, y npujaTHOM. y mhphom >KHBOTy
ca npiijaTejbiiMa h nopojnuo.M. Cnacehbe je y c/iara^y
ca npwpoAOM; y paAOCTH.ua y.ueTHOdH, KH.n>KeBHOCTH,
liCTopwje (j)H.ioco(j)nje, y Hayu.ii
. .

Ko ce noTMHHH cpe^pojbytl.by, nydoj TaiJJTHHH,


a.wonmijii, raj Hehe 3HaTH ujTa je cpefca: cpeha je y
MHCJiHMa h y eHeorwjn, ocjiorjotjeHHMa oa OHora ujto
ynii/KaBa. ,Ja oyAeui cpefcan Tpeoa m aobo.tjHO je ;ia
fiyAem MOBeK y nynoM h jiojajiHOM CMHCJiy penn, h
OBa KH>Hra om ce Mor.ia Ha3BaTH: [JoKyiuaj o Beiumunu
nocmamu hobck, hi to he pefc;'.. Aa ueo >kmbot hhjc
Apyro ao nenpeKHAHo BacnHTaBan>e ca.uora cefie ca-
mmm co6om.

Hi
CA#P>KAJ:
Orpaaa

#y>KHOCT je 6hth cpefcaH 1

yjiora AiopajwcTe; Hayna o zyuiu 3


3Hanaj h paA h HajiwaHbHX 5
IlpaBH CMHCaO y3pOHHOCTII 6
IlpeTxoAHO nHTaH>e 11
FlpaKTHHHH necH.MH3aM 13
Cmpt 15
BacHOHa je pa3;ior 23

3EBET yC.IOBA CPETiE.


r.iaBa upBa.
3ApaB^>e 28
3flpaBJbe,pe3yjnaT HenpeKHAHor cTBapan>a ... 32
Hpeflpacyaa o y>KHBaH>y 35
r.iaBa dpyra.
Pa A 38
Bjiaro oHHMa koj'h 3Hajy uito xohe 39
Pe^nrHJCKH c.MHcao paAa 43
HoBa Bepa 44
rjiaBa mpeha.
TpefcH ycnoB cpefce 47
MopajiHa cnodoAa h cBe.Mok Bpe.weHa 47
y neMy je c.io6oAa 49
UQTa jbyAH Mory 51
KopHCTHTH ce CTpacTHMa 53
3ApaB0 Medo y jiyuiK 57
Ba>KHOCT jbyACKora pa3yMa 63
KaKo ce BJiaaaTH 65
r/iaBa nemBpma.
^pyiiJTBO 70
^aHauiH>H CBeT 72
/IpyiuTBeHe jieCTBuue 74
206 >kh;i r.Ajo

OpaHa
FloMeMy CBeT" uenu :by,ae 75
CBeTCKa y>KHBaHa 77
PhaB npn.wep 79
LLIia CBeT Aaje 82
r.uwa uema.
HoBau 84
yftouiTBO 85
T^e Haeraje pacKOiu 87
Ptjas ymijaj (5oracTBa 89
HoBaij mhhii h Apyra 3/ia 92
y ooracTBy HeMa y3BHiueHa HCHBOTa 94
HeonehbHBa BpeAHOd HOBua v>7
MoaepHH naKao 98
r.nwa luecma.
B;iacT 99
>Kmbot jeAHora MiiHMCTpa 101
Be/iHKe pe(JjopMe cy opraHCice 103
HapoAHO npeACTaBHHiiiTBo 105
Ha/iHHje B;iacTii 108
B/iacT Hiije cpeha 112
ripaBH TBopuii 115
r.iaBa ced.Ma.
riopoAHua 1 1H
/JoMahe or^mine 118
TBopanna .wok ocefcafoa 121
MyBajTe ce aABOKaia 123
/Jeua 126
PtjaBii 6pai<0Bn 129
3a JierbHBije Heivia cpehe 132
^OMatnma cpeha y Kyfcn 135
lIpeApacyAe 137
,loMafcnMiiH 3aHaT je 3;iaTaH 138
lIpaBa weHa 141
OapocT 142
jeAHa Kpiiaa 145
r.lURd OCMQ.
HpupoAa 147
PoncTBO y Bapouui 148
CAgP>KAJ 2 u

dpaHa
Bapom ynponamfcyje 150
TSeHHJe h Be^HKH paaoBii 153
Ka3Ha 155
TaeHHjn nocpeAHHijH 155
Bop6a npoTHB HaBHKa 1d8
/Khbot Ha ceny 160
Illy Ma 161
Hiwa 6pafca 163
3pyrH npHMepH 164
HjiaHHHe 165
Cymje 166
BiiJbe 168
PaaocTH y iuiaHHHii 169
riyTOBaH>a : 171

r.icwa deBcmu.
>':>\hopa3BHJaH>e 175
BeMiiTii .ipyroBH 177
TBapa;iaHKa Be/jpiiHa 179
BajapcTBO, My3HKa 181
My3HKa pe i in 183
PacejaHOCT y(5nja yMOBe 185
3aK. byHaK.
,

Cyiynaj y >KMBOTy 190


T.iaBHo nirrahbe 193
/KHBOTHe HAeje 197
By/iHTe HenoKO.ieo.bMBii 199
ripeo<5pa>KeH>e 201
PLEASE DO NOT REMOVE
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

BJ Payo 4-, Jules


148^ VeStina biti covek
S^P3

You might also like