Pareto analiza (dijagram), nazvana prema italijanskom ekonomisti Vilfredu Paretu, razvijena je

kao dijagramska metoda za grupisanje uzroka problema prema njihovom relativnom znaaju. Predstavlja
postupak odabiranja prioritetnih problema za reavanje. Jedan od dobrih i jednostavnih naina za
diferencijaciju najvanijih problema od ostalih, jeste primena ABC metode, koju je postavio Vilfredo
Pareto (1848. 1923.) italijanski ekonomista.
Polje primene ove metode je iroko: u istraivanju mogunosti da se smanje gubici, smanje
zastoji u proizvodnom procesu, racionalizuje potronja materijala, u istraivanju rentabilnosti
proizvodnog programa, pri prouavanju rada itd.
Osnovu metode ini ideja nekoliko znaajnih i mnogo beznaajnih. Vrlo esto se dogaa da
je vie od polovine svojstava jednog problema rezultat jednog istog uzroka. U takvoj situaciji mnogo bolji
prilaz predstavlja lokalizacija i eliminisanje najznaajnijih, nego pokuaj eliminisanja svih uzroka
istovremeno.
Eliminisanje jednog znaajnog uzroka e rezultovati drastinim povienjem kvaliteta uz
minimalni uloeni napor. U vezi s tim, u anglosaksonskoj literaturi se veoma esto govori o pravilu 80/20.
Na primer, 80% problema javlja se kod 20% ureaja ili kod 20% zaposlenih. Ili: 80% blagostanja drutva
koncentrisano je kod 20% stanovnitva.
Pareto dijagram se moe koristiti bilo sa kvantitativnim, bilo sa atributivnim podacima, ali
najee sa atributivnim. Obino su ovi podaci izraeni u procentima.
Na primer, raspoloivi podaci se mogu grupisati tako da se stekne uvid da je mnotvo
neispravnosti proizvoda izazvano nekolikim uzrocima.
Tabela br.3.1 Podaci dobijeni kontrolom jednog uzorka
Uzrok neispravnosti Koliina
Ogrebotine 13
Pukotine 42
Ekscentrinost 6
Greke pri galvanizaciji 78
Hrapavost 25
Ostalo 29
Ukupno: 193
Oblikovanje Pareto dijagrama:
Prvi korak Definisati raspodelu frekvencija pojave i kategorisanje vrednosti elemenata skupa.
Na horizontalnoj x - osi se nanose svi uzroci neispravnosti prema veliini uestanosti pojave prikazani
kao segmenti istih duina. Vertikalna y ose slui kao skala koja prikazuje koliinu neispravnosti
proizvoda idui od nule ka ukupnoj koliini neispravnosti proizvoda. Dopunsku skalu na levoj strani treba
postaviti tako da reprezentuje trokove neispravnosti proizvoda ukoliko o tome postoje podaci.
Drugi korak Uzroci se postavljaju sa leva na desno prema opadajuem nizu pojave poev od
najbrojnijeg. Kategorija uzroka ostalose stavlja na desnu stranu, ak i ako nije najmanja. Kategorija
ostalo se koristi za grupisanje manje koliine uzroka, ime se postie smanjenje irine dijagrama.
Vertikalni stupci (histogram), jednake irine za svaki uzrok, crtaju se na visini prilagoenoj uestanosti
(koliini).
Trei korak - Na desnoj strani se crta druga vertikalna osa na kojoj se upisuje procenat
neispravnosti proizvoda.
etvrti korak Crtanje grafika Pareto dijagrama - crta se izlomljena linija (poligon) koji
reprezentuje kumulativne procente (na dole/na gore), sa poetkom u donjem levom uglu, a sa
zavretkom u gornjem desnom uglu.
1897. godine je italijanski ekonomista Vilfredo Pareto otkrio kako su, bez obzira na dravu ili
istorijsko razdoblje, bogatstvo / prihod, uvek rasporeeni na isti nain. Raspodela je naginjala ka
vrhu: malobrojna manjina na vrhu (20%), uvek je imala veliki udeo u sveukupnom bogatstvu (80%).
Paretovo otkrie nazivamo razliitim imenima: Pareto princip, Paretov zakon, Princip 80/20,
Zakon najmanjeg napora, Princip neravnotee, Zakon nekoliko kljunih i mnogo trivijalnih
faktora. Princip 80/20 u svojoj sutini glasi da manji deo uzroka, inputa ili napora..., dovodi do najveeg
dela posledica, izlaza ili rezultata.
Pareto dijagram prirodna raspodela vitalne manjine i upotrebljive veine
Koristi: fokusiranje na vitalnu manjinu (20%) koja dovodi do znaajnih poboljanja (80%),
racionalno korienje raspoloivih resursa, uoavanje vitalne manjine omoguava napredovanje
organizacije, sposobnost da se svuda vidi odnos 80/20.
istakne primenu odnos 80/20 u svim oblastima ljudskog delovanja;
objasni da troenje 80% napora i vremena na trivijalnu veinu moe da da samo 20% oekivanih
rezultata, a troenje 20% napora i vremena na vitalnu manjinu moe da da 80% oekivanih rezultata;
odnos 80/20 i njegov znaaj za pravilno usmeravanje napora na poboljanju procesa i sistema;
ta je vitalna manjina, a ta upotrebljiva veina;
da vam 20% Vaih proizvoda ili usluga donose 80% prihoda;
da vam 20% Vaih greaka stvara 80% problema i da uklanjanjem tih 20% greaka moete da
napravite utede koje su viestruko vee od zahtevanih investicija;
razliite poglede na tipove kategorija (broj pojavljivanja, cena kotanja, vreme trajanja itd.);
kako da pratite trendove u Vaoj organizaciji koji su znaajni za odrivi razvoj;
koje mere daju najvei povratak investicija; da vidite pojave kroz odnos 80/20;
 Pareto dijagramI eja: 80% problema nastaje o 20% uzroka, 80% zara e olazi o 20%
kupaca Provedba1. Za o reenu pojavu se odredi se pokazatelje odnosno uzroke problemaija uestalost
se elipratiti.Prate se veliine koje su iskretne da/ne, dobro/loe, prolazi/ne
prolazi,bijeli/uti/plavi/naranasti...,2. O re i se ukupni broj pojava problema u o reenom raz oblju te
uestalost poje inanih uzrokaA, B, C... pomodu liste za provjere, tablica greaka i slinih
prikla nihsredstava za prikupljanjepodataka.3. Nacrtajte Pareto ijagram pomodu vertikalnih stupaca
poevi o najuestalijeg uzroka problemai slije om po njihovoj uestalosti o najrjeeg uzroka
problema.4. Nacrtajte kumulativnu liniju dijagrama.Primjer

Zato se koristi? o Za prikazivanje relativne vanostipojedinih uzroka problema ili varijacija.o Za

o vajanje malo kritinih o puno nevanih tema.o Za razumijevanje i razjanjavanje g je usmjeravati
napore.Kada se koristi?o Ko ciklusa unapreenje tijekom ijelova ciklusa koji sa re mjerenja i
analiziranja.o Uvijek ka a se eli i entificirati najbolji nain za usmjeravanje/fokusiranje napora i
resursa.Kako najbolje iskoristiti alat?o Paljivo planirati pokazatelje/po atke koje je korisno/potrebno
znati i nain njihovog prikupljanja.o Osigurati a postoji razumijevanje Paretovog naela i ijagrama ( a
svi uzroci nisu je nako vani jer je80% svih ogaaja nastaje kao poslje ica 20% o svih mogudih
uzroka).to uinitislijedede?o O re ite po ruja na koja se treba koncentrirati (u sluaju projekata
unapreenja to moe znaiti iredefiniranje opsega i ciljeva projekta).o Rjeavati je an po je an uzrok
problema koristedi Pareto ijagram kao vo i.