De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van

de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

66 Beter laten aanbevelingen Complete lijst (versie juni 2017)

Richtlijn Aanbeveling Korte aanbevelingstekst V&VN afdeling Fundamental of care

Addendum bij Richtlijn Let op: met auscultatie kan wellicht een grove dispositie gedetecteerd worden maar Gebruik geen auscultatie voor MDL Eten en drinken
Neugmaagsonde van auscultatie is geen betrouwbare methode om de positie van de sonde te bepalen! Dit geldt positiebepaling van een ZIEKENHUISBREED
V&VN eveneens voor de methode beschreven door Lor (zie illustraties) 3. voedingssonde

Handreiking Bewust Beschermende maatregelen tegen uit bed klimmen en vallen (bedhekken, immobilisatie) Gebruik geen beschermende Palliatieve zorg Veiligheid, preventie
afzien van eten en hebben vaak een averechts effect en worden slechts in uiterste noodzaak genomen en alleen maatregelen zoals bedhekken en medicatie
drinken na uitleg aan en toestemming van de naasten. en immobilisatie.

Handreiking Kwetsbare Het meten van de mate van kwetsbaarheid van de ouderen in je regio kun je het beste Pas uitgebreid screenen op Geriatrie Veiligheid, preventie
ouderen stapsgewijs doen. Je begint dan met een orintatie op kwetsbaarheid door in een stepped care kwetsbaarheid niet toe, alleen Praktijkondersteuners en medicatie
opzet eerst een kort screeningsinstrument toe te passen. Vaak zijn dit modellen waarbij aan de wanneer een kort ZIEKENHUISBREED
hand van een korte reeks vragen de kans op kwetsbaarheid kan worden ingeschat. Zit iemand screeningsinstrument dit
boven een bepaalde grenswaarde, dan is er een grote kans op kwetsbaarheid. Mensen die indiceert.
beneden de grenswaarden uitkomen, hoeven geen uitgebreid assessment te krijgen.
Handreiking Het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies (VBI) moet zoveel mogelijk worden Pas geen vrijheidsbeperkende Consultatieve psychiatrie Veiligheid, preventie
Vrijheidsbeperking voorkomen. Als VBI toegepast worden, dan moet VBI tot het minimum worden beperkt. maatregelen toe. Geriatrie en medicatie
VBI mogen alleen worden toegepast als het echt niet anders kan (Nee, tenzij). Bij het Ggz Waardigheid
toepassen moet altijd gezocht worden naar de mildste vorm van VBI, welke het meest geschikt ALLE
is om het gestelde doel te bereiken en in duur en omvang in redelijke verhouding staat met de VERPLEEGKUNDIGEN
aanleiding. De meest ingrijpende vorm: fixatie met onrustband en/of van pols en/of enkel
en/of van bovenarm/bovenbeen moet niet worden toegepast, enkel in uiterste nood. Het
besluit tot het toepassen van VBI, ook de milde(re) vormen, moet altijd zeer weloverwogen,
veilig en zorgvuldig, in multidisciplinair verband en in overleg met patint (en/of wettelijk
vertegenwoordiger) en familie worden genomen. Het gebruik van VBI is geen oplossing bij
gebrek aan adequate (menselijke) hulp.
Handreiking Het toepassen van vrijheidsbeperkende interventies (VBI) moet zoveel mogelijk worden Fixeer niet met een Consultatieve psychiatrie Veiligheid, preventie
Vrijheidsbeperking voorkomen. Als VBI toegepast worden, dan moet VBI tot het minimum worden beperkt. onrustband, enkel in uiterste Geriatrie en medicatie
VBI mogen alleen worden toegepast als het echt niet anders kan (Nee, tenzij). Bij het nood. Ggz Waardigheid
toepassen moet altijd gezocht worden naar de mildste vorm van VBI, welke het meest geschikt ALLE
is om het gestelde doel te bereiken en in duur en omvang in redelijke verhouding staat met de VERPLEEGKUNDIGEN
aanleiding. De meest ingrijpende vorm: fixatie met onrustband en/of van pols en/of enkel
en/of van bovenarm/bovenbeen moet niet worden toegepast, enkel in uiterste nood. Het
besluit tot het toepassen van VBI, ook de milde(re) vormen, moet altijd zeer weloverwogen,
1
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

veilig en zorgvuldig, in multidisciplinair verband en in overleg met patint (en/of wettelijk

vertegenwoordiger) en familie worden genomen. Het gebruik van VBI is geen oplossing bij
gebrek aan adequate (menselijke) hulp.
Richtlijn Ademhalingsoefeningen hebben geen aantoonbaar effect op de angststoornis. Het is daarom Kies niet voor Consultatieve psychiatrie Ademhaling,
Angststoornissen (3e arbitrair om deze interventie toe te passen met het doel de angststoornis te benvloeden. ademhalingsoefeningen om Comfort en pijn
revisie, 2013) (1.0) een angststoornis te
benvloeden.

Richtlijn Omdat metastudies aantonen dat de onderzoeksmethoden aan kritiek blootstaan en de Kies niet voor therapeutic Consultatieve psychiatrie Communicatie en
Angststoornissen (3e resultaten gerelativeerd moeten worden en in Nederland veel discussie is of verpleegkundigen touch bij angststoornissen. educatie
revisie, 2013) (1.0) zich zouden moeten inlaten met deze interventie, wordt geadviseerd therapeutic touch (TT)
niet toe te passen bij angststoornissen, ook niet als ondersteunende interventie.

Richtlijn Anorexie en Het kan als natuurlijk beschouwd worden dat patinten voor wie het overlijden onafwendbaar Dring geen voedsel op bij Palliatieve zorg Eten en drinken
gewichtsverlies (3.0) is, hun interesse in eten en in mindere mate in drinken verliezen. Uitleg hierover kan anorexie waar dat niet GGZ Comfort en pijn
verhelderend werken en het wegvallen van de noodzaak tot eten kan als bevrijding ervaren haalbaar en zinvol is. Waardigheid
worden. Het opdringen van voedsel waar dat niet haalbaar en zinvol is moet voorkomen
worden. Daarbij moet benadrukt worden dat het niet meer eten geen versnelling van het
stervensproces teweeg zal brengen. Het routinematig wegen van de patint moet worden
afgeraden.
Richtlijn Anorexie en Het kan als natuurlijk beschouwd worden dat patinten voor wie het overlijden onafwendbaar Weeg de patint met anorexie Palliatieve zorg Eten en drinken
gewichtsverlies (3.0) is, hun interesse in eten en in mindere mate in drinken verliezen. Uitleg hierover kan niet routinematig. GGZ Comfort en pijn
verhelderend werken en het wegvallen van de noodzaak tot eten kan als bevrijding ervaren
worden. Het opdringen van voedsel waar dat niet haalbaar en zinvol is moet voorkomen
worden. Daarbij moet benadrukt worden dat het niet meer eten geen versnelling van het
stervensproces teweeg zal brengen. Het routinematig wegen van de patint moet worden
afgeraden.
Richtlijn Anorexie en Sondevoeding hoeft niet te worden afgebouwd en kan dus onmiddellijk worden gestaakt. Bouw sondevoeding niet af, GGZ Eten en drinken
gewichtsverlies (3.0) maar staak het onmiddellijk.

Richtlijn Borstvoeding Wegen voor en na de borstvoeding ter beoordeling van de hoeveelheid gedronken melk levert Weeg niet voor en na voortplanting, obstetrie, Eten en drinken
geen betrouwbare gegevens op en kan onrust bij de moeder veroorzaken. borstvoeding. gynaecologie
Richtlijn Borstvoeding Vermijd vochtige zoogkompressen bij een candida-infectie bij borstvoeding Vermijd vochtige Voortplanting, obstetrie Veiligheid, preventie
zoogkompressen bij een gynaecologie en medicatie
candida-infectie bij
borstvoeding.

2
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

Richtlijn Borstvoeding Het gebruik van een tepelhoedje als oplossing bij de bovengenoemde verstoringen in de Gebruik geen tepelhoedje Voortplanting, obstetrie Eten en drinken
vroege periode postpartum wordt in principe afgeraden wanneer een baby na de gynaecologie
bevalling niet aan de borst kan
drinken.
Richtlijn Delier Vermijd fixaties aangezien dit wordt gezien als een risicofactor voor een persisterend delier. Fixeer niet bij een delier. Consultatieve psychiatrie Veiligheid, preventie
Verwijder materialen die bijdragen tot het in stand houden van een delier (katheters, drains, Geriatrie en medicatie
infusen). Gebruik alternatieve interventies als domotica en rooming-in. Intensive care Comfort en pijn
Medium care Waardigheid
Neuro- en revalidatie
MDL
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
Richtlijn Delier Vermijd fixaties aangezien dit wordt gezien als een risicofactor voor een persisterend delier. Verwijder materialen zoals Consultatieve psychiatrie Veiligheid, preventie
Verwijder materialen die bijdragen tot het in stand houden van een delier (katheters, drains, katheters en drains bij een Geriatrie en medicatie
infusen). Gebruik alternatieve interventies als domotica en rooming-in. delier. Intensive care Comfort en pijn
Medium care
Neuro- en revalidatie
Richtlijn Depressie (3e De Richtlijnwerkgroep acht het niet wenselijk bij alle patinten in de eerste lijn een screener te Gebruik in de eerste lijn geen Praktijkondersteuners Veiligheid, preventie
revisie, 2013) Versie gebruiken. Het gebruik van een dergelijk instrument is mogelijk zinvol bij onverklaarde screeningsinstrument bij het en medicatie
1.0 somatische klachten of onduidelijke symptomatologie; dan kan een screener een indicatie vermoeden van een depressie.
geven van een psychiatrische stoornis. Het alternatief is bij het vermoeden van een depressie
te vragen naar een depressieve stemming en/of naar het verlies van interesse of plezier, om
bij een positief antwoord over te gaan tot nadere diagnostiek
Richtlijn Diagnostiek Vooralsnog is er te weinig bewijs om de AQ-10 (Autism-spectrum Quotint: vragenlijst, de Gebruik de AQ-10 niet om Consultatieve psychiatrie (diagnostiek)
en behandeling van versie met 10 vragen) aan te bevelen als instrument om signalen en symptomen te herkennen. signalen en symptomen van GGZ overig
autismespectrumstoor autismespectrumstoornissen
te herkennen.
nissen
bij volwassenen

Richtlijn Dyspnoe 2.0 De toepassing van luchtbevochtiging bij patinten met dyspneu in de palliatieve fase wordt Geen luchtbevochtiging bij Longverpleegkundigen Ademhaling
niet aanbevolen. dyspnoe in de palliatieve fase. Praktijkondersteuners
Richtlijn Eerste opvang Volgens de EMSB kan de wond schoongemaakt worden met fysiologisch zout, zeep en water Kies bij brandwonden voor Ambulancezorg Veiligheid, preventie
van of chloorhexidine 0.1% oplossing (Hibiscrub, Hibicet) en dienen andere antiseptica niet fysiologisch zout, zeep en Intensive care en medicatie
brandwondpatinten gebruikt te worden water of chloorhexidine 0.1%
en niet voor andere
in de acute fase (1ste
antiseptica.
3
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

24 uur) van
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn Eerste opvang Daarom moet voorkomen worden dat het spoelwater via de wond in contact komt met niet- Gebruik geen stilstaand water, Ambulancezorg Veiligheid, preventie
van aangedane gebieden. Om dezelfde reden moet het aangedane lichaamsdeel niet in stilstaand koud water of commercile Intensive care en medicatie
brandwondpatinten water ondergedompeld worden. koelmiddelen bij
brandwonden.
in de acute fase (1ste
24 uur) van
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn Eerste opvang Daarnaast geeft het EMSB-cursusboek aan dat collode oplossingen niet in de eerste 24 uur Gebruik geen collode Ambulancezorg Veiligheid, preventie
van gebruikt dienen te worden. De aanbeveling van de NZGG richtlijn en UK consensus sluiten aan oplossingen, crme of Intensive care en medicatie
brandwondpatinten bij de EMSB cursus (Allison 2004, NZGG 2007). De NZGG geeft de aanbeveling voor gebruik van topische middelen op
kristallode vochtoplossing in 1ste 24 uur, welke is gebaseerd op international expert opinion. brandwonden in de eerste 24
in de acute fase (1ste
uur.
24 uur) van Zie hierboven
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn Eerste opvang Bij (ambulance)vervoer naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis met adequate opvang dient men: -
van geen crme of andere topische middelen te gebruiken op de wond
brandwondpatinten
in de acute fase (1ste
24 uur) van
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn Eerste opvang Bij slachtoffers met brandwonden die verwezen worden naar een brandwondencentrum

4
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

van dienen de wonden zo schoon mogelijk afgedekt te worden met folie, metalline lakens of
brandwondpatinten schone doeken waarover een deken gelegd kan worden. Er dienen geen topicale middelen op
in de acute fase (1ste de wonden gesmeerd te worden.
24 uur) van
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn Eerste opvang Door de zeer lage kwaliteit van het bewijs is de werkgroep terughoudend met het aanbevelen Zie bij stilstaand water
van van commercile alternatieven voor het koelen van brandwonden ontstaan door vlam of hete
brandwondpatinten vloeistof verbranding als deze geen meerwaarde hebben boven het koelen met stromend
kraanwater. Uit de literatuur is hier geen bewijs voor en dus wordt koelen met stromend
in de acute fase (1ste
kraanwater als eerste keus aanbevolen.
24 uur) van
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn Eerste opvang Vermijd koelen met koud water om de kans op hypothermie te minimaliseren. Zie bij stilstaand water
van
brandwondpatinten
in de acute fase (1ste
24 uur) van
verbranding en
verwijzing naar een
brandwondencentrum

Richtlijn End-of-life Het verdient aanbeveling dat IC-verpleegkundigen de patint uitzuigen bij overmatige Zuig niet uit indien er geen Intensive care Ademhaling
care bij IC-patinten, slijmproductie. Het uitzuigen van de patint dient terughoudend uitgevoerd worden, omdat sprake is van overmatige Medium care
de verpleegkundige dit kan leiden tot meer slijmproductie. slijmproductie.
zorg

Richtlijn Koorts in de Alternatieve manieren, zoals het afsponzen met lauw water, werken niet om de temperatuur Spons kinderen niet af bij Kinderverpleegkundigen Temperatuur
tweede lijn te verlagen; deze maatregelen vergroten daarnaast het ongemak van de kinderen. koorts. regulatie

5
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

bij kinderen van 0 - 16

jaar

Richtlijn Het gebruik van screeningsinstrumenten voor het opsporen van opiaatverslaafden in andere Gebruik geen GGZ Veiligheid, preventie
Opiaatverslaving (1.0) settings dan de ggz, forensische psychiatrie en eerste hulp is gezien de lage prevalentie niet screeningsinstrument in en medicatie
aan te bevelen. andere settings dan de GGZ
om opiaatverslaving op te
sporen.
Richtlijn De werkgroep is van mening dat de subcutane toediening van opioden niet de voorkeur Dien opioden niet subcutaan, Intensive care Veiligheid, preventie
Postoperatieve pijn geniet; transdermaal, oraal of Medium care en medicatie
intramusculair toe bij Pijn verpleegkundigen
postoperatieve ZIEKENHUISBREED
Richtlijn De transdermale toediening van opioden wordt niet geadviseerd voor postoperatieve
pijnbehandeling.
Postoperatieve pijn pijnbehandeling;

Richtlijn Oraal toegediende opioden hebben in de direct postoperatieve fase niet de voorkeur.
Postoperatieve pijn

Richtlijn De werkgroep is van mening dat de intramusculaire toediening van opioden niet de voorkeur
Postoperatieve pijn geniet;

Richtlijn Schizofrenie Sociale vaardigheidstraining waarbij een standaardpakket van vaardigheden wordt aangeleerd, Kies niet voor sociale Consultatieve psychiatrie Communicatie en
wordt niet aanbevolen voor mensen met schizofrenie. vaardigheidstraining bij GGZ educatie
schizofrenie.
Richtlijn Schizofrenie De werkgroep meent dat de Caarms en de Sips vooralsnog alleen gebruikt moeten worden in Gebruik niet de Consultatieve psychiatrie Veiligheid, preventie
een onderzoeksetting, omdat er thans nog onvoldoende bewijs is dat het mogelijk is om een Comprehensive Assessment of GGZ en medicatie
psychose te voorkomen. At Risk Mental State
(CAARMS) of de Structured
Interview for Prodromal
Syndromes (SIPS) om psychose
te voorkomen.
Richtlijn Seksueel Bij vrouwen wordt diagnostiek op eerstestraals urine als minder sensitief beschouwd en Gebruik geen eerstestraals Praktijkondersteuners (diagnostiek)
overdraagbare daarom ontraden. urine voor SOA diagnostiek. overig
aandoeningen voor de

6
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

2e lijn

Richtlijn Stomazorg Adviseer bij irrigeren een conus te gebruiken en geen katheter. Kies geen katheter bij irrigeren MDL Uitscheiding
van een stoma. Stoma
Richtlijn Veneuze Enzymatische middelen zijn geen eerste keuze wanneer er reiniging van het veneuze ulcus Kies geen enzymatische Wondexpertise Veiligheid, preventie
pathologie moet plaatsvinden. middelen bij reiniging van het en medicatie
veneuze ulcus.
Richtlijn Veneuze Honing wordt afgeraden als lokaal antibacterieel middel bij de behandeling van het ulcus Kies geen honing of Wondexpertise Veiligheid, preventie
pathologie cruris. zinkpreparaten extract bij en medicatie
behandeling van ulcus cruris.
Richtlijn Veneuze Lokale antiseptica zoals natrium-hypochloriet/paraffine worden niet aanbevolen voor Kies geen (lokale) antiseptica Wondexpertise Veiligheid, preventie
pathologie routinematig lokaal gebruik. voor routinematig gebruik bij en medicatie
ulcera.
Richtlijn Veneuze Povidonjodium, peroxiden, ethacridinelactaat, mupirocine, chloorhexidine en fucidinezuur Kies niet voor zilver, Wondexpertise Veiligheid, preventie
pathologie worden niet aanbevolen als middelen van keuze wanneer toepassing van een middel met Povidonjodium, peroxiden, en medicatie
antibacterile werking wordt overwogen. ethacridinelactaat,
mupirocine, chloorhexidine en
Richtlijn Veneuze Zilver wordt niet aanbevolen als middelen van keuze wanneer toepassing van een middel met
fucidinezuur indien een middel
pathologie antibacterile werking wordt overwogen.
met antibacterile werking
wordt overwogen.
Richtlijn Veneuze De werkgroep raadt gebruik van paardenkastanje extract niet aan in de behandeling van Kies geen paardenkastanje Wondexpertise Veiligheid, preventie
pathologie veneuze ulcera. extract bij behandeling van en medicatie
veneuze ulcera.
Richtlijn Veneuze Gebruik van zinkpreparaten wordt niet aanbevolen in de behandeling van ulcus cruris.
pathologie

Richtlijn In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat er in de meeste gevallen geen reden is voor Niet immobiliseren bij Oncologie Comfort en pijn
Wervelmetastasen 1.0 immobilisatie (en zeker niet voor boomstamverpleging) en dat gemobiliseerd kan worden op wervelmetastasen (tenzij). Mobiliteit
geleide van pijnklachten. Alleen aangetoonde instabiliteit van de wervelkolom is een reden
voor beperking van mobilisatie en het gebruik van ondersteunende hulpmiddelen zoals een
korset of een halskraag. Een korset of een halskraag zijn uitsluitend gendiceerd als er een
duidelijk effect is op de pijn bij mobiliseren resp. bij bewegen van de nek.
Richtlijn Wondzorg De werkgroep raadt het reinigen van primair gesloten wonden af. Reinig primair gesloten Wondexpertise Veiligheid, preventie
wonden niet. Intensive care en medicatie

7
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

Medium care
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg De werkgroep is van mening dat het baden van wonden, in welke oplossing dan ook of slechts Kies niet voor baden als Wondexpertise Veiligheid, preventie
in water, geen onderdeel van de wondreiniging behoort te zijn. wondreiniging. Intensive care en medicatie
Medium care
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg De werkgroep raadt een bedekkend verbandmateriaal bij primair gesloten wonden af. Gebruik geen bedekkend Wondexpertise Veiligheid, preventie
verbandmateriaal bij primair Intensive care en medicatie
gesloten wonden. Medium care
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Schuimverbanden kunnen tot 7 dagen in situ blijven. Bij voorkeur niet dagelijks wisselen uit Wissel schuimverbanden bij Wondexpertise Veiligheid, preventie
oogpunt van kosteneffectiviteit. wondzorg niet dagelijks. Intensive care en medicatie
Medium care Comfort en pijn
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Antiseptica in waterige oplossingen zijn niet geschikt voor lekkende wonden; Gebruik geen antiseptica in Wondexpertise Veiligheid, preventie
waterige oplossingen voor Intensive care en medicatie
lekkende wonden. Medium care
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Bij voorkeur niet gebruiken, uitsluitend wanneer er geen andere antiseptica voorhanden zijn Gebruik geen Wondexpertise Veiligheid, preventie
(chloorverbindingen) chloorverbindingen zoals Intensive care en medicatie
EUSOL (wanneer andere Medium care
antiseptica voorhanden zijn). Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Het advies van de werkgroep is om geen ontsmettingsmiddelen te gebruiken voor het reinigen Reinig acute wonden niet met Wondexpertise Veiligheid, preventie
van acute wonden. ontsmettingsmiddelen. Intensive care en medicatie

8
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

Medium care
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Vanwege het geringe risico op infectie bij primair gesloten wonden wordt afgeraden om Gebruik geen antiseptica bij Wondexpertise Veiligheid, preventie
antiseptica toe te passen primair gesloten wonden. Intensive care en medicatie
Medium care
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Gaas wordt ontraden vanwege de mogelijke associatie met pijn, mogelijke weefselschade en Gebruik geen gaas, vochtig Wondexpertise Veiligheid, preventie
vertraagde genezing door (frequente) verbandwissels gaas of vet gaas bij primair Intensive care en medicatie
gesloten wonden. Medium care Comfort en pijn
Kinderverpleegkunde
Neuro- en revalidatie
ZIEKENHUISBREED
Richtlijn Wondzorg Hydrocollod- en folie verbanden worden afgeraden vanwege te grote kleefkracht. Daarnaast Gebruik geen hydrocollod- en Wondexpertise Veiligheid, preventie
wordt hydrocollod verband in combinatie met corticosterodgebruik afgeraden vanwege de folie verbanden bij wondzorg Intensive care en medicatie
verhoogde kans op wondinfecties. (ook niet in combinatie met Medium care Comfort en pijn
Richtlijn Wondzorg Vochtige gazen en vette gazen worden afgeraden, respectievelijk vanwege het indrogen corticosterodgebruik). Kinderverpleegkunde
(mogelijke weefselschade bij de verbandwisseling) en het risico op verschuiven en Neuro- en revalidatie
necrotiseren van de flap ZIEKENHUISBREED
WIP-richtlijn Bijzonder In afwachting van de uitslag van contactonderzoek zijn bij medebewoners van een BRMO- Zet geen Verzorgenden Veiligheid, preventie
resistente micro- positieve clint geen infectiepreventiemaatregelen voor de betreffende BRMO nodig. infectiepreventiemaatregelen en medicatie
organismen (BRMO) in bij medebewoners van een
BRMO positieve clint.

WIP-richtlijn Pas nooit handhygine toe op gehandschoende handen, ook niet als alternatief voor het Pas nooit handhygine toe op ZIEKENHUISBREED Veiligheid, preventie
Persoonlijke verwisselen van handschoenen. gehandschoende handen. en medicatie
beschermingsmiddelen
(ziekenhuizen)

Zorgstandaard De screeningstesten worden niet afgenomen bij patinten die de ADL handelingen kunnen Voer geen screeningstest uit Neuro- en revalidatie (diagnostiek) overig
CVA/TIA uitvoeren. Index, Canadian Occupational
Performance Measure COPM)
bij patinten die zelfstandig

9
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

zijn in ADL.
Zorgstandaard Uitgangspunt is dat vrijheidsbeperkende maatregelen in principe niet worden toegepast, tenzij Pas geen vrijheidsbeperkende Intensive care Veiligheid, preventie
Traumatisch er sprake is van ernstig nadeel voor de persoon met traumatisch hersenletsel of zijn omgeving maatregelen toe bij Medium care en medicatie
Hersenletsel (dus: nee, tenzij). traumatisch hersenletsel. Neuro- en revalidatie Comfort en pijn

Zorgstandaard De keuze van strikte bedrust f verplichte mobilisatie laat bij mensen met licht hersenletsel Kies niet voor strikte bedrust Neuro- en revalidatie Mobiliteit
Traumatisch geen verschil in herstel zien. Toch wordt strikte bedrust tijdens opname en na ontslag uit het bij traumatisch hersenletsel. Medium care
Hersenletsel ziekenhuis ontraden vanwege de nadelige secundaire gevolgen op het gebied van algemeen
welbevinden en gezondheid, zoals conditieverlies en verlies van spiermassa.

Zorgstandaard De keuze van strikte bedrust f verplichte mobilisatie laat bij mensen met licht hersenletsel Mobiliseer niet verplicht bij
Traumatisch geen verschil in herstel zien. Toch wordt strikte bedrust tijdens opname en na ontslag uit het traumatisch hersenletsel.
Hersenletsel ziekenhuis ontraden vanwege de nadelige secundaire gevolgen op het gebied van algemeen
welbevinden en gezondheid, zoals conditieverlies en verlies van spiermassa.

WIP-richtlijn Spoel de blaas nooit, ook niet als infectiepreventiemaatregel met desinfectans of antibiotica, Spoel de blaas niet. Continentie Uitscheiding
Urinelozing tenzij hiervoor een medische indicatie bestaat. Motivatie: het spoelen van de blaas (met verpleegkundigen
desinfectans of antibiotica) draagt niet bij aan het voorkomen van een urineweginfectie (6). Intensive care
Verzorgenden
Urologie
Stoma
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
WIP-richtlijn Verzorg (een clint met) een urethrale katheter door dagelijkse hyginische verzorging van de Gebruik geen desinfectantia Continentie Uitscheiding
Urinelozing uitwendige genitalin met water (en pH-neutrale zeep) (6), gebruik geen desinfectantia. bij de dagelijkse verzorging verpleegkundigen
Motivatie: het gebruik van desinfectantia bij de dagelijkse verzorging is niet effectief (7). van een urethrale katheter. Verzorgenden
Urologie
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
WIP-richtlijn Verzorg de insteekplaats van een suprapubische katheter als volgt (6): - dagelijkse reiniging Gebruik geen zeep, Continentie Uitscheiding
Urinelozing met water; - gebruik alleen verbandmiddelen in geval van wondvocht/afscheiding en breng verzorgend wassen product of verpleegkundigen
deze aseptisch aan. Toelichting: gebruik geen zeep, verzorgend wassen product of een desinfectans voor dagelijkse Verzorgenden
desinfectans voor de dagelijkse reiniging. reiniging van suprapubische Urologie
katheter. ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
WIP-richtlijn Leeg pos/urinalen/maatbekers niet handmatig in een toilet of po-spoeler. Leeg Continentie Uitscheiding
pos/urinalen/maatbekers niet verpleegkundigen

10
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

Urinelozing handmatig in een toilet of po- Intensive care

spoeler. Medium care
Neuro- en revalidatie
Oncologie
Stomaverpleegkundigen
Kinderverpleegkundigen
MDL verpleegkundigen
Verzorgenden
Urologie
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
WIP-richtlijn Niet-loskoppelen van een gesloten urinekathetersysteem verkleint de kans op bacteriurie Koppel een gesloten Continentie Uitscheiding
Urinelozing urinekathetersysteem niet los. verpleegkundigen
Verzorgenden
Urologie
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
WIP-richtlijn Sluit een eenmaal afgekoppelde urineopvangzak niet meer aan Gebruik een urineopvangzak Continentie Uitscheiding
Urinelozing na afkoppeling niet opnieuw. verpleegkundigen
Verzorgenden
Urologie
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
WIP-richtlijn Urine-incontinentie en decubitus zijn geen indicatie voor een verblijfskatheter. Geef geen verblijfskatheter bij Continentie Uitscheiding
Urinelozing urine-incontinentie en verpleegkundigen
decubitus. Verzorgenden
Urologie
WIP-richtlijn Gebruik geen zeep, verzorgend wassen product of een desinfectans voor de dagelijkse
ALLE
Urinelozing reiniging van een suprapubische katheter.
VERPLEEGKUNDIGEN

WIP-richtlijn Gebruik geen condoomkatheter bij wondjes in het gebied van de condoomschacht. Gebruik geen Continentie Uitscheiding
Urinelozing condoomkatheter bij wondjes. verpleegkundigen
Verzorgenden
Urologie
ALLE
VERPLEEGKUNDIGEN
Zorgstandaard Als een kind op grond van de criteria niet in aanmerking komt voor een CT-hersenen en een Stop met neurologische Kinderverpleegkunde Veiligheid, preventie

11
De beter laten aanbevelingen zijn tot stand gekomen op basis van screening van 125 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden van de afgelopen 5 jaar. Een beter laten aanbeveling is een aanbeveling die een
verpleegkundige handeling afraadt of aanraadt er terughoudend mee te zijn. De aanbevelingen zijn geselecteerd indien er evidentie was. De gradatie van de bewijslast is niet weergegeven.

Traumatisch maximale score op de Glasgow Coma Scale (GCS) heeft, kunnen neurologische observaties observaties bij maximale score Intensive care en medicatie
Hersenletsel Kinderen gestaakt worden. op de Glasgow Coma Schaal. Medium care
& Jongeren

Zorgstandaard Uitgangspunt is dat vrijheidsbeperkende maatregelen en onvrijwillige zorg in principe niet Gebruik geen Kinderverpleegkunde Veiligheid, preventie
Traumatisch worden toegepast, tenzij er sprake is van ernstig nadeel voor het kind of de jongere met vrijheidsbeperkende Intensive care en medicatie
Hersenletsel Kinderen traumatisch hersenletsel of zijn omgeving (dus: nee, tenzij). Toepassing kan alleen na maatregelen bij kinderen met Medium care Comfort en pijn
multidisciplinair overleg (MDO) en in overleg met de jongere. traumatisch hersenletsel.
& Jongeren

Addendum Dementie Verwijder zo snel als mogelijk materialen die bijdragen tot het veroorzaken en in stand houden Verwijder materialen zoals Consultatieve psychiatrie Veiligheid, preventie
als co-morbiditeit in van onrustig gedrag of een delier (katheters, drains, infusen). Vermijd fixaties aangezien dit katheters en drains bij een Geriatrie en medicatie
het ziekenhuis een risicofactor kan zijn voor toename van onrustig gedrag. Gebruik alternatieve interventies delier. Intensive care
als rooming-in of posey bed (tent bed). Medium care
Neuro- en revalidatie
Richtlijn Dyspneu De toepassing van luchtbevochtiging bij patinten met dyspneu in de palliatieve fase wordt Geen luchtbevochtiging bij Palliative zorg Ademhaling
niet aanbevolen. palliatieve patinten met Intensive care
dyspneu. Medium care
Geriatrie
Neuro- en revalidatie
Richtlijn IJzerpreparaten kunnen de resorptie van levodopa beperken en dienen daarom niet gelijktijdig Geef ijzerpreparaten niet Geriatrie Veiligheid, preventie
Verpleegkundige zorg met de levodopa te worden ingenomen. De tussentijd moet zo groot mogelijk zijn. gelijktijdig met levodopa. Neuro- en revalidatie en medicatie
bij de ziekte van
Parkinson

Richtlijn Geef geen instructie of aanwijzing tijdens het uitvoeren van een handeling aan de patint Geef geen instructie of Geriatrie Communicatie en
Verpleegkundige zorg aanwijzing tijdens het Verzorgenden educatie
bij de ziekte van uitvoeren van een handeling
aan de patint.
Parkinson

Richtlijn Palliatieve Pas in principe geen vrijheidsbeperkende maatregelen/fixatie toe. Pas geen vrijheidsbeperkende Dialyse en nefrologie Veiligheid, preventie
zorg bij eindstadium maatregelen/fixatie toe bij Palliatieve zorg en medicatie
nierfalen palliatieve zorg tijdens Comfort en pijn
eindstage nierfalen. Waardigheid

12