See

discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/299135604

Detyra te zgjedhura nga Bashkesite

(MATEMATIKA 3K Drejtimi i Kompjuterikes)

Chapter March 2016

CITATIONS READS

0 585

1 author:

Qefsere Doko Gjonbalaj

University of Prishtina
37 PUBLICATIONS 2 CITATIONS

SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

I'm planning to publish a book in Summer 2017 entitled: "Permbledhje detyrash nga Matematika 3 K
(Matematika Diskrete)" View project

Environmental medicine: social and medical aspects View project

All content following this page was uploaded by Qefsere Doko Gjonbalaj on 20 March 2016.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

K A P I T U L L I

Bashksit
2. BASHKSIT ....................................................................................................... 1
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

N kt kapitull, do t paraqesim disa kuptime themelore t matematiks n lidhje me

bashksit. Gjithashtu do t shqyrtojm algjebrn pr bashksit, t ngjashme me algjebrn e
logjiks.

Bashksit prdoren pr t grumbulluar objektet n nj trsi. Shpeshher, objektet n bashksi

kan veti t ngjashme. Fjala bashksi prdoret n matematik pr t paraqitur fardo
koleksioni mir t prkufizuar t elementeve t caktuara. Pra, bashksia sht koleksion i
simboleve ose objekteve t cilat quhen elemente ose antar t bashksive. Pr shembull ne
mund t bjm fjal pr bashksin e t gjith studentve t Universitetit t Prishtins, ose
bashksin e t gjith numrave q plotpjestohen me 7, shkronjave t alfabetit etj.

2
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

1. Shkruani elementet e bashksive n vazhdim:

{ ( )( )
a) x : x x + 2 x -1 = 0, x ! Z }
b) x : x 2 ! x , x " Z
{ }
c) x : 0 ! x ! 18, x " Z dhe x numer i thjeshte
{ }

{
d) x : 4 + x = 3, x ! Z + }
Rezultati:

a) 0, !2, 1
{ }

{ (
b) x : x ! "#, "1$% & '(1, # )}
c) 1, 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17
{ }
d) !{ }
2. Caktoni bashksit duke shnuar elementet e tyre:

a) A = x : x ! R , "5 < x < 5

{ }

{
b) B = x : x ! Z + , x plotpjestohet me 3 }
c) C = x : x eshte qytetar i Kosoves , x eshte adoleshqent
{ }
Zgjidhja:

a) Pasi q A sht e pafundme dhe e panumrueshme, nuk mund t shnojm elementet e saj, prandaj
ajo shnohet vetm me kushtet e dhnuna.

b) B sht e pafundme por e numrueshme, prandaj shnojm B = 3,6,9,...{ }

c) Edhepse C sht e fundme n do koh, sht gati e pamundur t shnohen t gjitha elementet,
prandaj shnohet vetm me kushtet e dhnuna.

3. Skruani n formn predikative bashksit n vazhdim:

a) A = 4,8,12,16,20
{ }

3
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

b) B = 000,001,010,011,100,101,110,111
{ }
c) C = 1,4,9,16,25,...
{ }
Zgjidhja:

{
a) A = x : x ! Z + , x " 20 dhe x plotpjestohet me 4 }
b) B = x : x eshte varg i bitave me gjatesi 3
{ }
c) C = x : x = y 2 per y ! Z + .
{ }
4. T paraqiten me ann e diagrameve t Venn-it bashksit n vazhdim:

(
a) B \ A )!
b) A! " B # C( )
(
c) A ! B " A ! C . ) ( )
Rezultati:

a) ( B \ A)!

A B

F ig.1

b) A! " B # C ( )

B
A

F ig.2

4
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

c) ( A ! B ) " ( A !C ).

B
A

F ig.3

5. T thjeshtohen shprehjet:

(
a) A ! B " A \ B ) ( )
$ '
(
b) & A ! B " A# ) " B # " A#
%
)# ( ( )#

(
c) B \ A! " A! )

( )! (
d) A \ B ! " A # B ! )
# ! &!
( ) (
e) % A! " B " A " B ! (
$
)'

f) A \ B ! "# A \ B \ B $%.
( ) ( )
Rezultati: a) A b) A c) ! d) B !

# &! # !
e) % A! " B ! " A " B !
( ) ( )( ) $ A * B ! " A " B ! &'
( ) ( ) ligji i DeMorganit
$ '

) A * B! ! * A " B! !
( ) ( ) ligji i DeMorganit
Zgjidhja:
) ( A! " B ) * ( A! * B ) ligji i DeMorganit
) A! * B ligji i absorbimit
) B * A! ligji komutativ
)B\A

5
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

# &! # !
f) % A! " B ! " A " B !
( ) ( ( ) $ A * B ! " A " B ! &'
) ( ) ( ) ligji i DeMorganit
$ '

) A * B! ! * A " B! !
( ) ( ) ligji i DeMorganit
) ( A! " B ) * ( A! * B ) ligji i DeMorganit
) A! * B ligji i absorbimit
) B * A! ligji komutativ
)B\A

5. T thjeshtohen shprehjet:

"
a) A ! $% B " ! A # B &'
( )
$ '
( )" (
b) & A ! B " ! B # C ) # C " ! A"
%
)( ( )
Rezultati: a) U -bashksia univerzale b) B ! A" .

6.T caktohet numri kardinal pr seciln nga bashksit n vazhdim:

1 17
a) x : x numer i plote dhe < x <
8 2

{
b) x : x eshte numer i plote }
{
c) x : x 2 = 1 ose 2 x 2 = 1 }
d) {a, b, c, {a, b, c}}
e) {{a, b, c}{
, a, b, c}}

f) {a, {a}, {{a}}, {{{a}}}}

g) {, {}, {{}}}.

Zgjidhja:

a) A = 1,2,3,...,8 prandaj A = 8 .
{ }
2
} {
b) B = 1,4,9,... = y : y = x ku x ! Z
{ +
} bashkesi e numerueshme
dhe B =!0 .

6
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

" 1 1 %
c) C = #1, -1, ,! & prandaj C = 4.
$ 2 2'

d) D = 4.

e) E = 2.

f) F = 4.

g) G = 3.

7. T tregohet nse jan t vrteta ose jo shprehjet:

a) 2 {1, 2, 3, 4, 5}

b) {2} {1, 2, 3, 4, 5}

c) 2 {1, 2, 3, 4, 5}

d) {2} {1, 2, 3, 4, 5}

e) {, {}}

f) {} {, {}}.

Rezultati: a) Po b) Jo c) Jo d) Po e) Po f) Po

8. Le t jet A nj bashksi. T tregohet se A = A.

Zgjidhja:

N baz t prkufizimit, A sht bashksia e elemeneve t bashksis universale t cilat nuk gjinden n A .
N qoft se elementet nuk i takojn A ather ato i takojn A . Prandaj bashksia A esht vet bashksia
A . Kt vrtetim mund ta paraqesim edhe me an t simboleve si n vijim:

A = {x :x ! A} = {x :x ! A} = {x : x ! A} = A.

9. N qoft se A, B dhe C jan bashksi, t tregohet se vlen A ! B ! C = A " B " C

a) duke treguar se secila an e barazimit sht nnbashksi e ans tjetr t barazimit

b) duke prdorur tabelat e antarsis (tabelat e logjiks matematike).

Zgjidhja:

7
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

a) Q t tregojm se A ! B ! C = A " B " C , ne duhet t tregojm se sa her q x ! A " B " C

rrjedh se x ! A " B " C , dhe se sa here q x ! A " B " C rrjedh se x ! A " B " C .

Supozojm se x ! A " B " C . Ather x ! A " B " C , q do t thot se x nuk i takon s paku njrs
nga kto tri bashksi. Me fjal tjera x ! A ose x ! B ose x ! C . Kjo sht ekuivalente me faktin se
x ! A ose x ! B ose x ! C . Prandaj x ! A " B " C , ka edhe deshtm t vrtetojm. Anasjelltas,
n qoft se x ! A " B " C , ather x ! A ose x ! B ose x ! C . Kjo do t thot se
x ! A ose x ! B ose x ! C , ashtu q x nuk mund ti takoj prerjes s ktyre bashksive. Pasi q
x ! A " B " C , ne konkludojm se x ! A " B " C , ka edhe deshtm t vrtetojm.

b) Formojm tabeln e antarsis pr tri bashksit:

A B C A ! B !C
A ! B !C A B C A ! B !C
1 1 1 1 0 0 0 0 0
1 1 0 1 0 1 0 0 1 1
1
1 0 11 1 0 1 0 1 0 1
0 0
1 0 0 0 0 1 0 1 1 1
1
0 1 1
0 1 1
0 0 1 1 0 0 1
0
1
0 0
1 0
1
0 0 1 1 0 1 1
1
0 1 0 1 1 0 1 1 1 0 1
0 0 0 0 1 1 1 1 1
1
0 1 0 1 0
0 0 0
Pasi q kolona e pest dhe kolona e nnt jan identike, rrjedh se vlen barazimi.

10. N qoft se A, B dhe C jan bashksi, t tregohet se vlen A \ B = A ! B ".

Zgjidhja:

Kjo sht e qart pasi q t dy bashksit jan t barabarta me x : x ! A "x # B .

{ }
11. ka mund t thuhet pr bashksit A dhe B n qoft se A ! B = A ?

Zgjidhja:

Ktu mund t konkludojm se B = !. Q t tregojm kt, supozojm se bashksia B prmban ndonj

element b . N qoft se b ! A, ather b prjashtohet nga mundsia q ti takoj A ! B , ashtu q A ! B
nuk mund t jet e barabart me A. Nga ana tjetr, n qoft se b ! A, ather b do ti takoj A ! B , ahtu
q prsri A ! B nuk mund t jet e barabart me A. Si prfundim B nuk mund t ket asnj element.

12. Tregoni se n qoft se A sht nnbashksi e bashksis universale U ,

ather A U = A dhe A A = U .
Zgjidhja:

A ! U = ( A \ U ) " (U \ A ) = #" A = A

( ) ( )
A ! A = A \ A " A \ A = A " A =U .

8
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

13.Tregoni se n qoft se A dhe B jan nnbashksi t bashksis U , ather

A B = B A dhe (A B ) B = A.

Zgjidhja: N baz t prkufizimit t veprimit t ! .

14. Shkruani elementet e X Y n secilin nga rastet n vazhdim:

a) X = {1, 2, 3, 4}, Y = {a, b} b) X = {1, 2}, Y = {a, b, c, d , e}

c) X = {(1, 2)}, Y = {a, b, c, d , e}.

Zgjidhja: N baz t prkufizimit t produktit kartezian

X !Y = {( x , y ) : ku x " X dhe y " Y }.

15. Le t jet A = {1, 2, 3, 4}, B = {3, 4, 5}, X = {a, b}, Y = {b, c, d }. Shkruani elementet e secils bashksie
n vazhdim.
a) (A B ) (X Y )

b) (A X ) (B Y )

Zgjidhja:

( ) ( ) { } { } {(3,b ) , (4, b )}
a) A ! B " X !Y = 3, 4 " b =

( ) (
b) A ! X " B !Y = ) {(3, b ) , (4, b )}.
16. Supozojm se A B = , ku A dhe B jan bashksi. ka mund t thuhet pr bashksit A dhe B .

Zgjidhja:

A = ! ose B = !, ose A dhe B jane boshe.

17. Le t jet A nj bashksi. Tregoni se A = A = .

18. Sqaroni pse A B C dhe ( A B) C nuk jan t njjta.

Zgjidhja:

A ! B ! C = {( x , y , z ) : x " A, y " B dhe z " C } treshe e renditur

( A ! B ) ! C = {((x , y ) , z ) : (x , y ) " A ! B , }
dhe z " C dyshe e renditur.

19. Sqaroni pse (A B ) (C D ) dhe A (B C ) D nuk jan t njjta.

9
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

20. Gjeni A dhe Ai n qoft se pr do numr t plot pozitiv i ,
i =1 i i =1
a) Ai = {i, i + 1, i + 2,...}

b) Ai = {0, i }

c) Ai = (0, i ), q paraqet bashksin e numrave real x ku 0 < x < 1 .

d) Ai = (i, ), q paraqet bashksin e numrave real x ku x > i .

Rezultati:
" "
a) ! A =Z
i =1 i
+
; ! Ai = {n , n +1, n + 2, ...}
i =1
" "
b) ! A = {0,1,2,3,...} ; ! Ai = {0}
i =1 i i =1
" "
c) ! A = (0,") = R \ {0} ; ! Ai = (0,1)
+
i =1 i i =1
" "
d) ! A = (1, ") = R + \ {0} ; ! Ai = ( n , ") .
i =1 i i =1

21. Gjeni A dhe Ai n qoft se pr do numr t plot pozitiv i ,
i =1 i i =1
a) Ai = { i,i + 1,..., 1, 0, 1,..., i 1, i}

b) Ai = { i, i}
c) Ai = [ i, i ],q paraqet bashksin e numrave real x ku i x i

d) Ai = "#i , !) , q paraqet bashksin e numrave real x ku x i .

Rezultati:
" "
a) ! A =Z
i =1 i
; ! Ai = {#1, 0, 1}
i =1
" "
b) ! A = Z \ {0}; ! Ai = #
i =1 i i =1
" "
c) ! Ai = $%# n , n &' ;
i =1
! Ai = $%#1, 1&'
i =1
" "
d) ! Ai = #$1, " ;
i =1
) ! Ai = #$n , ") .
i =1
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Vrejtje

Le t jet S nj bashksi e dhn. Bashksia partitive e S sht bashksia e t gjitha nnbashksive t bashksis S
dhe shnohet me P (S ).

Le t jet A nj bashksi. Coptim i A-s sht familja (bashksia) {Ai : i I } e nnbashksive joboshe t A ashtu
q:
1. !Ai = A, dhe
!! $i , j % I .
2. Ai ! A j = " nqs i # j , per .

22. Shkruani elementet e bashksis partitive P ( A ) n rastet n vazhdim:

a) A = {a, b, c, d }

b) A = {{}{
1 , 1, 2}}
c) A = {{}{
1 , 1, 2}{
, 1, 2, 3}}
d) A = P {1, 2}.

Rezultati:

{ { } { } {{ } { }}}.
b) P A = !, 1 , 1, 2 , 1 , 1, 2,

d) A = P {1, 2} = {!,{1} ,{2} ,{1,2}} ndrsa shksia partitive e A sht

{ { }{ } {
P A = !,{!} , {1} , {2} ,{1, 2} ,..., !,{1} ,{2} ,{1, 2, } }} ose P ( A ) = 24

23. Le t jet A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}. Prcaktoni nse familjet e bashksive n vazhdim paraqesin
coptim t bashksis A . N qoft se bashksia nuk sht coptim, sqaroni pse nuk sht.
a) A = {1, 2, {3, 4}{
, 5, 6}{
, 7, 8}{
, 9, 10}}
b) A = {{1, 2}, {3, 4}{
, 5, 6}{
, 7, 8}{
, 9, 10}}
c) A = {{2, 8, 10}, {1, 6}{
, 3, 4, 5}{
, 7, 8, 9}}
d) A = {{1, 3, 5, 7, 9}, {2, 4, 8}{
, 10}}
e) A = {{1, 5}, {2, 6, 10}{
, 3}{
, 4, 7, 9}{
, 8}}
Zgjidhja:

a) Nuk sht coptim sepse 1,2 ! A e jo nnbashksi t A.

b) sht coptim

c) Nuk sht coptim sepse Ai ! A j " #

d) Nuk sht coptim sepse !Ai " A

e) sht coptim

11
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

24. Cilat nga familjet e bashksive n vazhdim paraqesin coptim (participim) t bashksis s numrave t
plot Z? Arsyetoni prgjigjet.
a) {{n, n + 1}: n Z }
b) {{n, n , n }: n Z }
2 3

c) {{ n, n}: n Z } +

d) {{2n : n Z }{
, 2n + 1 : n Z }}

Rezultati:

I 1 = !"1,2#$, I 2 = !"2,3#$, I 1 = !"3,4#$,... % Ai = R ; Ai ! A j = { j } & '.

a), b), c) Nuk paraqesin coptim t Z-it
d) Paraqet coptim t Z-it.

25. Cilat nga familjet e bashksive n vazhdim paraqesin coptim (participim) t bashksis s numrave real
R? Arsyetoni prgjigjet.

a) {I n : n Z } ku I n = {x R : n x n + 1}
b) {J n : n Z } ku J n = {x R : n x < n + 1}
c) {K n : n Z } ku K n = {x R : n < x < n + 1}.
Zgjidhja:

a) I 1 = !"1,2#$, I 2 = !"2,3#$, I 3 = !"3,4#$,... dhe ! I i = R , I i ! I j = { j } % &

dmth nuk paraqet coptim.

b) J 1 = !"1,2#$, J 2 = !"2,3#$, J 3 = !"3,4#$,... dhe !J i = R , J i " J j = %

dmth paraqet coptim.

c) K1 = !"1,2#$, K 2 = !"2,3#$, K 3 = !"3,4#$,... dhe ! K i % R , K i " K j = &

dmth nuk paraqet coptim.

12
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Vrejtje
Le t jet S nj bashksi joboshe dhe S = n(S ) = n
n
1. Numri i nnbashksive t bashksis S sht 2
n
2. Numri i nnbashksive t vrteta t bashksis S sht 2 !1
3.Numri i nnbashksive t bashksis boshe sht 1 e cila sht .

Teknikat e numrimit. Principi i shums

Nj numr i konsiderueshm i rezultateve komplekse nga matematika pr vrtetimin e tyre mbshteten n teknikat
e numrimit: numrimin (prcaktimin) e numrit t elementeve t bashksive t ndryshme, numrimin e mnyrave
se si nj rezultat sht aritur etj.

Nj nga rezultatet m t thjeshta t numrimit sht:

Principi i par i numrimit: N qoft se A dhe B jan dy bashksi disjunkte, ather A B = A + B .

Principi i dy t i numrimit: N qoft se A1 , A2 ,..., An jan bashksi disjunkte, ather

A1 A2 ... An = A1 + A2 + ... + An .

N rastin kur bashksit nuk jan disjunkte kemi:

(Principi i prfshirjes dhe prjashtimit). N qoft se A dhe B jan bashksi t fundme, ather

A B = A + B A B.

Teknikat e numrimit. Principi i shumzimit

Supozojm se nj procedur mund t ndahen n dy detyra. Nse ka m mnyra pr t realizuar detyrn e par dhe n
mnyra pr ta realizuar detyrn e dyt, pasi detyra e par sht realizuar, ather ka mn mnyra pr t realizuar
procedurn. Ather A ! B = A " B .

N qoft se A1 , A2 ,..., An jan bashksi t fundme, ather A1 ! A2 ! ...! An = A1 " A2 "..." An .

Numrimi me an t Diagramev e t V enn-it

Diagrami i Ven-it me n bashksi t cilat priten n mnyr t prgjithshme e ndan planin (bashksin universale) n
2 n regjione. Nse kemi informacione pr numrin e elementeve t disa pjesve t diagramit, ather ne mund t
prcaktojm numrin e elementeve n secilin regjion dhe t prdorim kt informacion pr t prcaktuar numrin e
elementeve n pjest e tjera t planit.

 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

26. N qoft se bashksia A me n elemente ka 63 nnbashksi t vrteta, caktoni n.

Zgjidhja:

N qoft se A = n , ather kemi

2 n !1 = 63 " 2 n = 64 " 2 n = 26 pra n = 6.

3 n !8
27. Caktoni numrin e nnbashksive t vrteta t bashksis A n qoft se ajo ka 2 nnbashksi pr
A =n.

Rezultati:

15 nnbashksive t vrteta.

28. Sa elemente ka bashksia A n qoft se shuma e numrit t nnbashksive dhe nnbashksive t vrteta
sht 1023 pr A = n ?

Rezultati:

A = n = 9.

2 n !6
29. Caktoni numrin e nnbashksive t vrteta t bashksis A n qoft se ajo ka 2 nnbashksi pr
A =n.

30. Pr bashksit A dhe B , jan dhn A ! B = 4, A = B dhe A " B = 14 Caktoni numrin e

nnbashksive t vrteta t bashksis B .

Zgjidhja: T vizatojm diagramet e Venn-it pr bashksit:

A B

X 4 X

F ig.4

Pasi q A ! B = 14 , shkruajm
x + 4 + x = 14 ! x = 5
B = 4+ x = 4+5= 9

Prandaj, numri i nnbashksve t vrteta t B sht: 2 n !1 = 29 !1 = 511.

14
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

31. Numri i nnbashksive t bashksive A , B dhe C jan 8, 16 dhe 32 prkatsisht. Ather, sa

elememente m s pakti do t ket bashksia (A ! B ! C ) ?

Zgjidhja: Spari gjejm elementet e secils bashksie.

Basksia Numri i Formula Numri i

nnbashksive elementeve

A 8 = 23 2 n = 23 3

B 16 = 24 2 n = 24 4

C 32 = 25 2 n = 25 5

N qoft se bashksia C prmban elementet e bashksive A dhe B ather bashksia (A ! B ! C ) do t

ket numrin m t vogl t elementeve. Prandaj, A ! B ! C = C = 5.

32. Studenti mund t zgjedh projektin e caktuar nga njra prej dy listave. Dy listat prmbajn 27 dhe 17 projekte,
prkatsisht. Sa projekte t mundshme jan q mund t zgjidhen?

Zgjidhja:

N baz t principit t par t numrimit, pasi q bashksit jan disjunkte, kemi:

A ! B = A + B = 27 +17 = 44.

33. Ministria e Arsimit ndan bursa pr studentt, dhe q studenti t prfitoj kt burs duhet t jet student i
Matemtiks, Shkencave Kompjuterike ose Inxhinieris Elektrike. Sa mundsi t ndryshme ekzistojn pr kt student
n qoft se kushtet i plotsojn 38 student t Matematiks, 45 student t Shkencave Kompjuterike dhe 27 student t
Inxhinieris Elektrike?

Zgjidhja:

N baz t principit t dyt t numrimit, pasi q bashksit jan disjunkte, kemi:

A ! B ! C = A + B + C = 38 + 45+ 27 = 110.

34. N qoft se A \ B = 2 B \ A = 3 A ! B dhe A ! B = 33, sa sht A = ?.

Zgjidhja:

Bashksin A B mund ta ndajm n nnbashksit A \ B , A B, B \ A t cilat plotsojn kushtet e

principit t dyt t numrimit (figura 5).

15
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

A B

U
A\B A!B B\A

Fig. 5

Prandaj n baz t principit t dyt t numrimit kemi:

A B = A\ B + A B + B \ A
Tani, nga kushtet e detyrs kemi:
33 = 2 B \ A + A ! B + B \ A

11
33 = B \ A !prej!nga B \ A = 9,! A \ B = 18!dhe! A ! B = 6
3
Si prfundim:

A = A \ B + A ! B = 18 + 6 = 24.

35. Gjeni A n qoft se A = B , A ! B = 2a + 3b, dhe A " B = b.

Zgjidhja:

!Zbatojm formuln
! e principit t prfshirjes dhe prjashtimit:
A!B = A + B " A#B

36. Le t jen A \ B, A " B dhe B \ A bashksi jo boshe. N qoft se A " B = 40, A " B = 3# B \ A
dhe A " B < 0, caktoni numrin m t madh t mundshm t elementeve t bashksis A " B .

Zgjidhja:
! ! !
!
! Shnojm me: A \ B = x , A ! B = y dhe B \ A = z . Ather nga kushti i detyrs y = 3z dhe
x
x + y + z = 40. Si prfundim fitojm se z = 10 ! .
4

Numri z merr vler maksimale pr x = 4 ashtu q z = 10 !1 = 9. Prandaj, zgjidhja do t jet:

A ! B = y = 3z = 3" 9 = 27.

16
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

37. N qoft se A \ B = 6x !14, B \ A = 4x ! 6, A ! B = 28 dhe A \ B = B \ A , gjeni numrin e shums

s nnbashksive dhe nnbashksive t vrteta t A ! B .

Zgjidhja:

A\B = B\A

6x !14 = 4x ! 6!"! x = 4

Prandaj A \ B = 6x !14 = 10!dhe! B \ A = 4x ! 6 = 10,

A ! B = A \ B + A " B + B \ A !#!28 = 10 + A " B +10

8
A ! B = 8 q do t thot se kjo bashksi i ka 28 nnbashksi dhe 2 !1 nnbashki t vrteta. Prandaj
shuma e krkuar do t jet:

28 + 28 !1 =511.

38. Gjeni A! B!C n qoft se A = 20, B = 24,! C = 27, A ! C = 5, ( A ! C )" = 12,

C \ (A ! B) = 14 dhe (A !C) \ B = 4 .

Zgjidhja:

N baz t principit t prfshirjes dhe prjashtimit pr tri bashksi kemi:

A" B"C = A + B + C # A$ B # B$C # A$C + A$ B$C

Nga figura mund t vrejm se:

! A ! C = A ! B ! C + ( A ! C) \ B
5 = A ! B ! C + 4!"! A ! B ! C = 1

C = C \ ( A ! B) + ( B " C ) \ A + A " C

27 = 14 + ( B ! C ) \ A + 5!!"!!t =! ( B ! C ) \ A = 8

Prandaj,

x = A \ ( B !C ) = 12,!! y = ( A " B) \ ( A " B "C ) = 3,!!z = B \ ( A !C ) = 12

Si prfundim:

A" B"C = A + B + C # A$ B # B$C # A$C + A$ B$C

A ! B !C = 20 + 24 + 27 " 4 " 5 " 9 +1 = 54.

17
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

39. N qoft se A, B dhe C jan bashksi t fundme, ather:

A" B"C = A + B + C # A$ B # B$C # A$C + A$ B$C

T vrtetohet.

Vrtetimi:
!

N baz t principit t prfshirjes dhe prjashtimit, marrim A B si bashksin e par dhe C si

bashksin tjetr, ather

(A B ) C = A B + C (A B ) C =
= A + B A B + C (A C ) (B C ) =
= A + B A B + C AC B C + A B C =
= A + B + C A B B C AC + A B C

(
40. N qoft se A ! B = 18, A " B = 4, gjeni A \ B ! B \ A . ) ( )
Zgjidhja:

A B

A \B 4 B \A

F ig.6

( A \ B ) ! ( B \ A) = A ! B " A # B = 18 " 4 = 14
41. N qoft se A = 5 B , A \ B = 21 dhe numri i nnbashksive t bashksis A ! B sht 16, caktoni
numrin e elementeve t bashksis B \ A.

Zgjidhja:

Pasi q numri i nnbashksive t bashksis A ! B sht 16 = 24 , ather A ! B = 4 .

Nga fig. 5 kemi se A = A \ B + A ! B = 21+ 4 = 25

Gjithashtu nga kushti i detyrs se A = 5 B ! B = 5

N baz t principit t prfshirjes dhe prjashtimit kemi: A ! B = 25+ 5" 4 = 26

Prandaj, si prfundim kemi: B \ A = B ! A " B = 5! 4 = 1.

18
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

42. N qoft se A = 10, B = 4, A \ B ! = 2 gjeni A ! B .

Rezultati:

A ! B = 12.

43. N qoft se A ! B = 16, A " B = 5 dhe B \ A = x , A \ B = 4x +1 gjeni x-in.

Rezultati:

x = 2.

44. N qoft se A = 11, B = 8 dhe A ! B " #, sa elemente m s shumti mund t prmbaj bashksia
A \ B?

Rezultati:

Pasi q A ! B " #, ather A \ B = A = 11.

45. Bashksit A dhe B jan t prkufizuara n bashksin univerzale U . N qoft se

B ! A, B " = 7, U = 12, A = 9, gjeni ( A \ B )! .

Rezultati:

( A \ B )! = 8.
46. Le t jen A, B dhe C bashksi joboshe. N qoft se A \ B = B \ A = 6 sa elemente m s pakti
prmban bashksia A ! B ! C ?

Zgjidhja:

A B

F ig.7

Bashksia A ! B ! C do t prmbaj m s pakti 12 elemente me kusht q

A ! B = " dhe C # A ose C # B .

47. N qoft se A = 21, B = 14, B ! C = 4, A ! B = 7 dhe C ! A gjeni A ! B ! C .

19
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Rezultati:

A ! B ! C = 28.

48. Le t jen A, B dhe C bashksi joboshe. N qoft se A ! B ! C , ather caktoni formn m t

(
thjesht t A ! B \ C . )
Zgjidhja:

( )
Nga kushti q A ! B ! C kemi A ! B \ C = A \ C = ".

49. A ! B = n " 2, A = 2 n +1 dhe B = n +1. N qoft se numri i nnbashk sive t bashksis A ! B

sht 1024, gjeni A \ B .

Rezultati:

A \ B = 6.

50. Bashksit A dhe B jan t prkufizuara n bashksin univerzale U e cila prmban 16 elemente. N
qoft se A! = 8 dhe A + B ! = 14, gjeni numrin e nnbashksive t vrtea t bashksis B .

Rezultati:

210 !1 = 1024 !1 = 1023.

51. N qoft se A ! B ! C = 45, A " C = 5, A ! B = 4, A \ ( B ! C ) = 10, B ! C = 6,

C \ ( A ! B ) = 12, B \ ( A ! C ) = 12, gjeni A ! B ! C .

Rezultati:

A ! B ! C = 2.

52. N qoft se A ! B ! C = 3, C = 12, A \ ( B ! C ) = 10, B \ C = 17, A = 21,

U = 49, B ! C = 5 dhe A ! C = 4, gjeni:

a) C \ (A ! B )

b) A ! ( B !C ) .

Rezultati:

a) C \ (A ! B ) = 6

b) A ! ( B ! C ) = 39.

20
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

53. N qoft se A = 26, B = 40, C = 30, A ! C = 9, A ! C \ B = 4, A ! C ( ) ( )" = 18,

A ! B ! C = U dhe C \ ( A ! B ) = 16, gjeni A ! B ! C .

Rezultati:

A ! B ! C = 65.

A
54. Pr bashksit A dhe B , A \ B = 2 A ! B dhe B \ A = , gjeni A n qoft se A ! B = 54 .
2

Rezultati:

A = 36.

55. Secili nga 100 studentt e Kompjuterikes t FIEK-ut, t vitit t par, ndjek s paku njrn nga lndt
zgjedhore Internet, CAD dhe Anglisht. N qoft se 65 student ndjekin Internetin, 45 student CAD, 42
Anglisht, 20 Internet dhe CAD, 25 Internet dhe Anglisht dhe 15 CAD dhe Anglisht, gjeni numrin e
studentve q ndjekin
a) T tri lndt
b) Internet dhe CAD por jo Anglisht
c) Vetm CAD

Zgjidhja:

U = {Student et e vitit te pare ne Kompjute r i ke }

I = {Student et qe ndjekin Internet }
C = {Student et qe ndjekin CAD }
A = {Student et qe ndjekin Anglishten }
Jan dhn vlerat:

U = 100, I = 65, C = 45, A = 42,

I C = 20, I A = 25, C A = 15.

Pasi q do student ndjek s paku nj lnd, kemi U = I C A . Shnojm me x = I C A (fig. 8)

A
I
20+ x 25x 2+ x

x
20x 15x
10+ x
C U

Fig. 8

21
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Nga principi i numrimit kemi:

I C A = I + A + C I C I A AC + I AC =
= 65 + 45 + 42 20 25 15 + x

100 = 152 60 + x
x =8
a) T tri lndt i ndjekin 8 student
b) Internet dhe CAD por jo Anglisht ndjekin 20 ! x = 20 ! 8 = 12 student
c) Vetm CAD ndjekin 10 + x = 10 + 8 = 18 student.

56. Gjat regjistrimit nga 1000 familjet e anketuara, 275 kan poseduar kompjuter, 455 video, 405 dy
vetura, dhe 265 familje nuk kan poseduar as kompjuter, as video e as dy vetura. Nse 145 familje kan edhe
kompjuter edhe video, 195 video dhe dy vetura, dhe 110 dy vetura dhe kompjuter, gjeni numrin e familjeve
t anketuara t cilat posedojn:

a) kompjuter, video dhe dy vetura b)vetm video

c) dy vetura, video por jo kompjuter d)video, komjuter por jo dy vetura.

Rezultati:

a) 50 b) 165 c) 460 d) 330

57. N grupin e studentve, 60% prej tyre kan ra nga provimi i matematiks dhe 80% nga provimi i fiziks.
Sa student jan n kt grup n qoft se 15 student kan ra vetm nga matematika.

Zgjidhja:

M F

15 y

|MUF|=X

F ig.9

Shnojm me x = M ! F = ? dhe y = M " F

M !F = M + F " M #F

60
M = 60% e x ! it ose x = 0.6x
ku 100
80
F = 80% e x ! it ose x = 0.8x
100

22
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Prandaj

x = 0.6x + 0.8x ! y " y = 0.4x

Gjithashtu

M = M \ F + M !F
0.6x = 15+ 0.4x " 2x = 150 " x = 75

D.m.th. se x M ! F = 75.

58. N nj anket n lidhje me ngjyrosjen e shtpive, kan marr pjes 300 persona. 160 prej tyre dshirojn
t ngjyrosin shtpit me ngjyr t gjelbrt, 140 me ngjyr t kaltrt. 75 persona plqejn t dy ngjyrat. Sa
persona nuk plqejn asnjrn ngjyr.

Rezultati:

75 persona

59. Nj qytet i caktuar ka tri klube t sportit: klubi i futbollit, klubi i basketbollit dhe klubi i hendbollit.
Secili person q i takon klubit t hendbollit gjithashtu i takon edhe klubit t futbollit ose klubit t basketbollit
(ose t dyjave). Dihen edhe kto informacione shtes:

42 persona i takojn klubit t futbollit

45 persona i takojn klubit t basketbollit
7 persona i takojn, t dyjave, klubit t futbollit dhe basketbollit
11 persona i takojn, t dyjave, klubit t futbollit dhe hendbollit
28 persona i takojn, t dyjave, klubit t basketbollit dhe hendbollit
Personat q i takojn vetm klubit t futbollit jan sa dyfishi i personave q i takojn vetm klubit t
basketbollit.
Caktoni numrin e personave n qytet t cilt i takojn
a) q t tri klubeve b) klubit t hendbollit c) vetm klubit t futbollit.

Rezultati:

a) 8 persona i takojn q t tri klubeve

b) 35 persona i takojn klubit t hendbollit

c) 28 persona i takojn vetm klubit t futbollit.

60. N grupin e 40 studentve, numri i studentve q luajn futboll sht sa dyfishi i numrit t studentve t
cilt luajn basket. Numri i studentve q luajn t dyja, edhe futboll edhe basket, sht pr 6 m i vogl se
numri i studentve q luajn basket. N qoft se secili student luan s paku nj sport, sa sht numri i
studentve q luajn vetm futboll.

Rezultati:

F = 34.

23
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

61. N grupin e studentve, 45% prej tyre kan ra nga provimi i Matematiks dhe 85% nga Trigonometria.
N qoft se 6 student kan ra nga t dyja, edhe nga Matematika edhe nga Trigonometria, caktoni numrin e
studentve t cilt kan ra nga Matematika.

Zgjidhja:

Le t jet 100 numri i studentve. Ather, n qoft se shnojm me M-studentt q kan ra nga
Matematika ndrsa me T-studentt qe kan ra nga Trigonometria, kemi:

M !T = M + T " M #T
100 = 45 + 85 " M #T
M #T = 30

Kshtu q, 30% t studentve kan ra nga t dy provimet. Prandaj, 6 sht 30% e grupit t studentve.
6 !100
Rrjedhimisht, numri i prgjithshm i studentve sht = 20 dhe numri i studentve q kan ra
30
45
nga Matematika sht 20 ! = 9.
100

62. N qoft se A ! B ! C = 58, A = 22, B = 28, C = 33 dhe x + y + z = 15

gjeni A ! B ! C .

A B
z

x y

F ig.10

Zgjidhja:

N baz t principit t prfshirjes dhe prjashtimit pr tri bashksi kemi

A ! B !C = A + B + C " A # B " B #C " A #C + A # B #C

Shnojm me t = A ! B ! C . Ather n baz t kushteve t detyrs kemi:

( ) ( ) (
58 = 22 + 28 + 33! z + t ! x + t ! y + t + t )
58 = 83! ( x + y + z ) ! 3t + t
58 = 83!15! 2t prej nga t = A " B " C = 5.

24
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

63. N grupin e 64 udhtarve, disa flasin gjuhn angleza e disa gjuhn gjermane dhe nj numr i tyre nuk
flasin asnjren nga kto gjuh. Numri i udhtarve t cilt flasin vetm anglisht sht sa numri i udhtarve

q flasin vetm gjermanisht. N qoft se numri i udhtarve t cilt flasin t dy gjuht, anglisht dhe
gjermanisht, sht sa dyfishi i udhtarve t cilt nuk flasin asnjrn gjuh dhe sa nj e dyta e t gjith
udhtarve, ather gjeni numrin e udhtarve t cilt flasin gjermanisht.

Rezultati:

G = 40.

64. N bashksin e 200 personave, 15% prej tyre nuk kan vetm leje pr vozitje, 10% prej tyre vetm jan
dnuar nj her ose m shum n komunikacion dhe 78% as nuk kan leje pr vozitje as nuk jan dnuar n
komunikacion. Sa sht numri i personave q nuk kan leje t vozitjes dhe gjithashtu jan t dnuar n
komunikacion.

Zgjidhja:

P D

30 x 20

F ig.11

Shnojm me P- personat pa leje dhe D- personat t dnuar. Ather

15
P \D = 200 = 30 (ose 15%)
100
10
D \P = 200 = 20 (ose 10%)
100

78
D ! " (P \ D ) = 200 = 156 (ose 78%)
100

U ! D " # ( P \ D ) = 200 !156 = 44 = D

x = P ! D = 44 " 20 = 24.

65. N grupin e 110 studentve, 11 student msojn vetm Matematik, 22 Matematik dhe Biologji, 36
Matematik por jo Biologji, 58 Matematik, 28 Matematik dhe Histori, 21 Histori dhe Biologji por jo
Matematik, 94 Matematik ose Histori, 4 nuk msojn asnj land.

a) Sa student msojn vetm Biologji

b) Sa student msojn vetm nga nj land
c) Sa student msojn vetm nga dy land.

25
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Rezultati:

M B

11 19 z=12
x
25 21

y=15 H
x

F ig.12

a) Vetm Biologji msojn z = 12 student

b) Vetm nga nj land msojn 11+12 +15 = 38 student
c) Vetm nga dy land msojn 25+ 21+19 = 65 student.

66. N qoft se ( ) ( )
A \ B = 12, A \ B ! B \ A = 28 dhe A = 20 gjeni numrin e elementeve t A ! B .

Rezultati:

A ! B = 36.

67. N grupin e 116 personave t cilt flasin s paku njrn nga gjuht Angleze ose Gjermane, personat t
cilt flasin Anglisht jan pr 10 m pak se trefishi i personave q flasin Gjermanisht. N qoft se 22 i flasin
t dy gjuht Anglisht dhe Gjermanisht, gjeni numrin e personave t cilt flasin vetm Gjermanisht.

Zgjidhja:

E G

x 22 y

F ig.13

Ne duhet t gjejm G \ E = y

E = 3 G !10
x + 22 = 3( y + 22) !10
x + 22 = 3y + 56
x ! 3y = 34 dhe x + y + 22 = 116

Prej nga fitojm se G \ E = y = 15.

26
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

68. N grupin e 100 personave t cilt flasin s paku njrn nga tri gjuht: angleze, gjermane ose frenge, 45
flasin anglisht, 30 frengjisht dhe 50 gjermanisht. N qoft se 9 nga ata flasin nga dy gjuh, sa persona flasin
t tri gjuht?

Rezultati:

A ! G ! F = 8.

69. N grupin e 20 personave t cilt flasin njrn nga tri gjuht franceze, angleze ose gjermane; 12 persona
nuk flasin anglisht, 11 persona nuk flasin frengjisht. Personat t cilt flasin gjermanisht nuk flasin gjuht
tjera. N qoft se numri i personave t cilt flasin vetm nga nj gjuh sht 17, gjeni numrin e personave t
cilt flasin gjermanisht.

Zgjidhja:

A
x

F y
G

F ig.14

U = 20 ku ne kete rast U = A ! B ! C = 20

A! = 12 ose ( F \ A) "G = 12
F ! = 11 ose ( A \ F ) "G = 11
Shnojm:

A \ F = x , F \ A = y dhe G = z

Ather

x + y + z = 17 ! x +12 = 17! x = 5 !
# # #
y + z = 12" y + 6 = 12 " y = 6 " d.m.th. G = z = 6.
x + z = 11 #$ 5+ z = 11 #$ z = 6#$

70. N nj klas, 23 student luajn ose basketboll ose futboll dhe 10 student luajn q t dyja edhe
basketboll edhe futboll. N qoft se numri i studentve t cilt luajn fudboll sht pr 5 m shum se numri i
studentve t cilt luajn basketboll, gjeni numrin e studentve t cilt luajn futboll.

Rezultati:

F = 19.

27
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

71. Nga bahksia e 30 automobilave, 15 prej tyre kan radion, 8 kondicioner t ajrit dhe 6 karike t lkurs.
Gjithshtu 3 nga kto automobila i kan q t tri opcionet. Sa automobila mspakti nuk kan asnjrin opcion.

Zgjidhja:

Le t jen A, B , C bashksit e automobilave me radion, kondicioner dhe karike t lkurs,

prkatsisht.

Pra A = 15, B = 8, C = 6, A ! B ! C = 3.

A ! B !C = A + B + C " A # B " A #C " B #C + A # B #C

= 15+ 8 + 6 " A # B " A # C " B # C + 3
= 32 " A # B " A # C " B # C

Por

A ! B " A ! B !C
A !C " A ! B !C
B !C " A ! B !C

Prandaj

A ! B ! C " 32 # 3# 3# 3 = 23

Q do t thot se jan m s shumti 23 automobila t cilt kan nj ose m shum opcione. Prandaj, jan m
s pakti 30 ! 23 = 7 automobila q nuk kan asnjrin opcion.

72. N qoft se 6 A ! B = 3 A \ B = 2 B \ A dhe A ! B = 24, caktoni A .

Rezultati:

A = 12.

73. Nj person ka 10 kmisha, 8 pal pantallona dhe tre pal kpuc. Sa veshje t ndryshme, t prbra nga
nj kmish, nj pal pantallona dhe nj pal kpuc, jan t mundshme?

Rezultati:

A ! B ! C = A " B " C = 10 "8" 3 = 240.

74. Nj test i prmban 6 pyetje me nga 4 prgjigje t mundshme. Sa mnyra t ndryshme ekzistojn pr tu
prgjigjur te 6 pyetjeve?

Rezultati:

4 ! 4 ! 4 ! 4 ! 4 ! 4 = 46.

28
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

75. Nj test i prmban 10 pyetje me nga 4 prgjigje t mundshme.

a) N sa mnyra t ndryshme studenti mund t prgjigjet n pyetjet n qoft se duhet t prgjigjet n

do pyetje?

b) N sa mnyra t ndryshme studenti mund t prgjigjet n pyetjet n qoft se mundet me ln edhe

prgjigje t zbrasta?

Rezultati:

a) 4 ! 4 ! 4 !...! 4 = 410

b) 5! 5! 5!...! 5 = 510 ( 4 prgjigjet + rasti kur nuk ka prgjigje).

76. Nse hedhim monedhn metalike gjasht here fitohen vargje t numave dhe stemave. Sa vargje t
ndryshme jan t mundshme?

Rezultati:

26 = 64.

77. Sa iniciale t ndryshme me tri shkronja mundet me pas nj person?

Zgjidhja:

Inicialet me tri shkronja mund t prfitohen duke specifikuar inicialin e pare n 36 mnyra, t dytin
n 36 mnyra dhe t tretin n 36 mnyra. Prandaj kemi 36 ! 36 ! 36 = 363 inicile t mundshme me
tri shkronja.

78. Sa iniciale t ndryshme me tri shkronja, q fillojn me shkronjn A, mundet me pas nj person?

Rezultati:

1! 36 ! 36 = 362.

79. Nj numr telefoni prbhet nga vargu prej shtat shifrave (me prsritje t lejuar) t zgjedhura nga
bashksia 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 . Sa numra t ndryshme t telefonit jan t mundshme?
{ }
Zgjidhja:

Ekzistojn 10 mundsi pr seciln shifr. Prandaj, nga principi i shumzimit, ekzistojn 107 mundsi t
ndryshme t numrave t telefonit.

80. Sa vargje t bitave me gjatsi shtat ose fillojn me dy bita 11 ose mbarojn me nj bit 0?

Zgjidhja:

A ! vargjet qe fillojne me 11 dhe A = 25

Kjo rrjedh nga principi i shumzimit pasi q dy bitat e pare mund t zgjidhen vetm n nj mnyr t
vetme, ndrsa pes tjert n nga dy menyra.

B ! vargjet qe mbarojne me 0 dhe B = 26

29
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Kjo rrjedh nga principi i shumzimit pasi q dy bitat e pare mund t zgjidhen vetm n nj mnyr t
vetme, ndrsa pes tjert n nga dy menyra.

A ! B " vargjet qe fillojne me 11 dhe mbarojne me 0, dhe A ! B = 24

Kjo rrjedh nga principi i shumzimit pasi q dy bitat e pare dhe biti i fundit mund t zgjidhen vetm
n nj mnyr t vetme, ndrsa katr tjert n nga dy menyra.

Prandaj, n baz t principit t prfshirjes dhe prjashtimit kemi:

A ! B = A + B " A # B = 25 + 26 " 24 = 80.

81. Sa vargje t bitave me gjatsi shtat ose fillojn me dy bita 00 ose mbarojn me tri bita 111?

82. Sa vargje t bitave me gjatsi nnt ose fillojn me tri bita 111 ose mbarojn me dy bita 00?

83. Sa vargje t bitave me gjatsi dhjet ose fillojn me tri bita 000 ose mbarojn me dy bita 00?

Rezultati:

27 + 28 ! 25 = 352.

84. Sa vargje t bitave me gjatsi dhjet fillojn dhe mbarojn me 1?

Rezultati:

28 = 256.

85. Sa targa mund t bhen duke prdorur ose dy shkronja t prcjellura me katr shifra ose dy shifra t
prcjellura me katr shkronja?

Zgjidhja:

A ! targat me dy shkronja dhe kater shifra ku A = 36 " 36 "10 "10 "10 "10
B ! targat me dy shifra dhe kater shkronja ku B = 10 "10 " 36 " 36 " 36 " 36
Kjo rrjedh nga principi i shumzimit.

A ! B " vargjet qe fillojne me 11 dhe mbarojne me 0, dhe A ! B = 24

Prandaj, n baz t principit t pare t numrimit:

A ! B = A + B = 36 " 36 "10 "10 "10 "10 +10 "10 " 36 " 36 " 36 " 36.

86. Sa targa mund t bhen duke prdorur ose dy ose tri shkronja t prcjellura me ose dy ose me tri shifra?

Rezultati:

(36 2
)(
+ 363 ! 102 +103 )

30
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Vrejtje

Paraqitja kompjuterike e bashksive

Ekzistojn mnyra t ndryshme pr t paraqitur bashksit me an t kompjuterit. Nj nga metodat sht q t

ruhen elementet e nj bashksie n form jo t renditur. Edhe pse, nse aplikohet kjo metod, veprimet e llogaritjes
t unionit, prerjes, ose diferencs s dy bashksive do t komplikojn llogaritjen e veprimeve me bashksi, sepse
secili nga kto veprime do ti duhet shum koh pr gjetjen e elementeve. Ne do t paraqesim nj metod pr
ruajtjen e elementeve duke prdorur nj renditje arbitrare t elementeve t bashksis universale. Kjo metod e
paraqitjes t bashksive e bn t leht llogaritjen e veprimeve me bashksi.

Bashksia n nj program t caktuar doher prkufizohet n varshmri nga bashksia universale U. Ktu duhet t
bjm nj prjashtim nga rregulla se radhitja e elementeve n bashksi nuk ka rndsi, sepse ne duhet t
parashikojm se elementet t U jan t radhitura n mnyr t caktuar. do bashksi A q paraqitet n program,
dhe prkufizimi i saj ka lidhje me bashksin universale U, sht nnbashksi e U. Bashksia universale U duhet t
jet e fundme (ashtu q numri i elementeve t U t mos jet m i madh se memoria q posedon kompjuteri t cilin
prdorim). Parashtrohet problemi se si kompjuteri e ruan bashksin A brenda n program.

Prgjigjja sht se A paraqitet me an t vargut t n bitave (shifrave 0 dhe 1) b1 , b2 ,......, bn , ku n sht numr
kardinal i U. Bitat prcaktohen sipas rregullave:

bi = 1 ne qofte se elementi i i te i takon A

bi = 0 ne qofte se elementi i i te nuk i takon A

ku i merr vlerat nga 1,2, ... ,n.

87. Le t jet U = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10} bashksia universale. Shprehni seciln nga bashksit n
vazhdim si varg t bitave.

a) {3, 4, 5}
b) {1, 3, 6, 10}
c) {2, 3, 4, 7, 8, 9}
Rezultati:

a) 0011100000
b) 1010010001
c) 0111001110

88. Le t jet U = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10} bashksia universale. Shprehni secilin varg t bitave n vazhdim
si bashksi.

a) 1111001111
b) 0101111111
c) 1000000001

31
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

Rezultati:

a) {1,2,3,4,7,8,9,10}
b) {2,4,5,6,7,8,9,10}
c) {1,10}.
89. Le t jet U = {0,1,2,3,......,15} bashksia universale.
a) Bashksin A = {0,2,3,5,8,11,12} shprehni si varg t bitave.
b) Vargun e bitave 1011 0001 1100 1011 shprehni si bashksi.
c) N qoft se bashksit A dhe B jan dhn me an t vargjeve:

A : 0010 1110 0101 0011 dhe B: 1101 0101 0100 0011 gjeni prfaqsuesit e A B, A B dhe A.
Zgjidhja:

c)

A : 0010 1110 0101 0011

B : 1101 0101 0100 0011
A ! B : 1111 1111 0101 0011
A " B : 0000 0100 0100 0011
A# : 1101 0001 1010 1100

90. Le t jet U = {0,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20} bashksia universale.

a) Bashksin A = {0,2,6,12,16,18,20} shprehni si varg t bitave.
b) Vargun e bitave 100 1110 0101 shprehni si bashksi.
c) N qoft se bashksit A dhe B jan dhn me an t vargjeve:
A : 010 1101 0100 dhe B: 110 1100 1001 gjeni prfaqsuesit e A B, A B dhe A .

91. Le t jet U = {0,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20} bashksia universale.

a) Bashksin A = {0,2,6,12,16,18,20} shprehni si varg t bitave.
b) Vargun e bitave 100 1110 0101 shprehni si bashksi.
c) N qoft se bashksit A dhe B jan dhn me an t vargjeve:
A : 010 1101 0100 dhe B: 110 1100 1001 gjeni prfaqsuesit e A B, A B , dhe A .

92. Le t jet U = {0,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20} bashksia universale

a) Bashksin A = {0,2,6,12,16,18,20} shprehni si varg t bitave.
b) Vargun e bitave 100 1110 0101 shprehni si bashksi.
c) N qoft se bashksit A dhe B jan dhn me an t vargjeve:
A : 010 1101 0100 dhe B: 110 1100 1001 gjeni prfaqsuesit e A B , A B dhe A .
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

93. far nnbashksish, t nj bashksie universale t fundme, paraqesin kto

vargje t bitave?
a) Vargu me t gjitha zero.
b) Vargu me t gjitha njisha.
Rezultati:

a) Bashksia universale
b) Bashksia boshe.

94.
a) far vargu t bitave i prgjigjet diferencs s dy bashksive.
b) far vargu t bitave i prgjigjet diferencs simetrike t dy bashksive.

Rezultati:

a) Vargu i cili fitohet si prerje e bashksis s par me komplementin e bashksis s dyt.

b) Nga prkufizimi i A ! B = A \ B " B \ A . ( ) ( )

95. Le t jet U bashksia universale e cila paraqet alfabetin e gjuhs shqipe (shkronjat t rradhitura sipas
alfabetit). Shprehni seciln nga bashksit n vazhdim si varg t bitave.

a) {a ,b ,c ,d ,e }

b) {b ,c ,d , g , p ,t ,v }

c) {d ,e , h , i , n ,o ,t ,u ,v , x , z } .

33
LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj
 LibriiushtrimevengaMatematika3KQefsereDokoGjonbalaj

35

View publication stats