Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 82

Lun Vn Thc S CBHD: PGS.

TS Nguyn c Thnh

CHNG 1:

TNG QUAN V VT LIU COMPOSITE [6],[7],[8],[9],


1.1. Khi nim:[6]

Vt liu composite l loi vt liu c ch to tng hp t hai hay


nhiu vt liu khc nhau nhm mc ch to ra loi vt liu mi c tnh nng
u vit hn hn vt liu ban u. Vt liu composit c cu to t cc thnh
phn ct nhm bo m cho composit c c cc c tnh c hc cn thit
v vt liu nn m bo cho cc thnh phn ca Composit lin kt hi ha
vi nhau.

1.2. Thnh phn v cu to:

Nhn chung, mi vt liu composite gm mt hay nhiu pha gin on


c phn b trong mt pha lin tc duy nht. Pha lin tc gi l vt liu nn
(matrice), thng lm nhim v lin kt cc pha gin on li. Pha gin on
c gi l ct hay vt liu tng cng (reinfort) c trn vo pha nn lm
tng c tnh, tnh kt dnh, chng mn, chng xc ...

1.2.1. Vt liu nn:

L cht kt dnh, to mi trng phn tn, ng vai tr truyn ng sut


sang ct khi c ngoi lc tc dng ln vt liu. C th to thnh t mt cht
hoc hn hp nhiu cht c trn ln mt cch ng nht to th lin tc [8,
10].

Nn nha:Nha nhit do: PE, PS, ABS, PVC... [8].

Nha nhit rn: PU, UF, UPE, Epoxy. Nhn chung nha nhit rn cho vt liu
c c tnh cao hn nha nhit do [8.9].

Nn kim loi v nn carbon .v.v

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 1


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

1.2.2. Vt liu gia cng:

ng vai tr l cht chu ng sut tp trung v chng thng c tnh


cht c l cao hn nha. Ngi ta nh gi n da trn cc c im sau

- Tnh gia cng c hc.

- Tnh khng ha cht, mi trng, nhit .

- Phn tn vo nha tt.

- Truyn nhit, gii nhit tt.

- Thun li cho qu trnh gia cng.

- Gim gi thnh.

Tu thuc vo tng yu cu cho tng loi sn phm m ngi ta c th chn loi


vt liu n cho thch hp. C hai dng n [10]:

Gia cng dng si:

Si c tnh nng c l ho cao hn n dng ht, tuy nhin, si c gi


thnh cao hn, thng dng ch to cc loi vt liu cao cp nh: si thy
tinh, si carbon, si Bo, si cacbua silic, si amide

Gia cng dng ht :

Thng c s dng l : silica, CaCO 3, vy mica, vy kim loi, n


khong, cao lanh, t st, bt talc, hay graphite, carbon kh nng gia
cng c tnh ca cht n dng ht c s dng vi mc ch sau:

- Gim gi thnh
- Tng th tch cn thit i vi n tr, tng bn c l, ho, nhit, in,
kh nng chm chy i vi n tng cng.
- D c khun, gim s to bt kh trong nha c nht cao.
- Ci thin tnh cht b mt vt liu, chng co rt khi ng rn, che khut
si trong cu to tng cng si, gim to nhit khi ng rn.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 2


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Ct si cng c th l si t nhin (si ay, si gai, si lanh, x da,


x tre, bng, si da), c th l si nhn to (si thu tinh, si vi, si
poliamit, si bazan, si cacbon, si kevla). Tu theo yu cu s dng m
ngi ta ch to si thnh nhiu dng khc nhau : si ngn, si di, si ri,
dng MAT.

Vic trn thm cc loi ct si ny vo hn hp c tc dng lm tng


bn c hc cng nh bn ho hc ca vt liu PC nh : kh nng chu
c va p ; gin n cao ; kh nng cch m tt ; tnh chu ma st- mi
mn ; nn, un do v ko t cao ; kh nng chu c trong mi
trng n mn nh : mui, kim, axt Nhng kh nng chng t tnh
u vit ca vt liu PC mi so vi cc loi Polyme thng thng. V, cng
chnh v nhng tnh nng u vit m vt liu PC c s dng rng ri
trong sn xut cng nh trong i sng.

1.3. Phn loi composite:

Phn loi theo bn cht, thnh phn [8, 10]:

Composit nn hu c (nha, ht) kt hp vi vt liu ct c dng:

- Si hu c: polyamid, kevla

- Si khong: thy tinh, cacbon, bazan

- Si kim loi: Bo, nhm

Composit nn kim loi (hp kim Titan, hp kim Al) kt hp vi:

- Si kim loi: Bo

- Si khong: Si, Cacbon

Composit nn khong (gm) vi vt liu ct dng:

- Si kim loi: Bo

- Ht gm: cacbua, nit

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 3


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

1.4. c im, tnh cht v ng dng ca vt liu composit:

Tnh u vit ca vt liu Composite l kh nng ch to t vt liu ny


thnh cc kt cu sn phm theo nhng yu cu k thut khc nhau m ta
mong mun, cc thnh phn ct ca Composite c cng, bn c hc
cao, vt liu nn lun m bo cho cc thnh phn lin kt hi ha to nn
cc kt cu c kh nng chu nhit v chu s n mn ca vt liu trong iu
kin khc nghit ca mi trng [8, 10]

1.4.1. Tnh cht ni bt ca composite:

- Nh, bn cao, chu mi trng (bn vng vi mi trng n mn ho


hc), d lp t.
- C bn ring v cc c trng n hi cao, dn nhit, dn in thp.
- Khi ch to mt nhit v p sut nht nh d trin khai c cc th
php cng ngh, thun li cho qu trnh sn xut.
- Gi thnh thp hn mt s vt liu khc [8, 9,10].

1.4.2. ng dng vt liu composite:

Th gii [ 10]:

Vi lch s pht trin phong ph ca mnh, vt liu composite c


nhiu nh nghin cu khoa hc trn th gii bit n. Vic nghin cu v p
dng thnh cng vt liu ny c nhiu nc trn th gii p dng. i
chin th gii th hai nhiu nc sn xut my bay, tu chin v v khi
phc v cho cuc chin ny. Cho n nay th vt liu Composite polyme
c s dng ch to nhiu chi tit, linh kin ch to t; Da trn nhng
u th c bit nh gim trng lng, tit kim nhin liu, tng chu n
mn, gim rung, ting n v tit kim nhin liu cho my mc.

- Ngnh hng khng v tr: cun cnh my bay, mi my bay v mt s


linh kin, my mc khc ca cc hng nh Boeing 757, 676 Airbus 310
- Trong ngnh cng nghip in t: cc chi tit, cc bng mch v cc linh
kin.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 4


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

- Ngnh cng nghip ng tu, xung, ca n;


- Cc ngnh dn dng nh y t: h thng chn, tay gi, rng gi, ghp s
- Ngnh th thao: cc dng th thao nh gy gn, vt tennit
- Vt liu gia dng: bn cha nc, bn gh, tm trn, tm cch m
- Vt liu xy dng: g, dm chu lc, cu kin nh lp ghp, p lt, tm
lp

Vit Nam [9,10]:

Ti khoa rng ca bnh vin Trung ng Qun i 108 s dng vt


liu Composite vo trong vic ghp rng tha, cc ngnh thit b gio dc,
bn gh, cc gii phn cch ng giao thng, h thng tu xung, h thng
mng trt, mng hng v gh ngi, mi che ca cc nh thi u, cc sn vn
ng v cc trung tm vn ho

Vit Nam v ang ng dng vt liu Composite vo cc lnh vc in dn


dng, hp cng t in, so cch in, c bit l s cch in. ...

Vt liu in: mch in, tm cch in, v bo v cc vi mch cao tng, v cc


thit b in, my bin th

1.5. Cng ngh ch to vt liu composite polymer:[6,8,10]

Cng ngh ch to vt liu composite rt phong ph v a dng. Ty


thuc vo yu cu, tnh cht ca sn phm m c th thay i ph hp.

1.5.1 Gia cng bng tay (hand lay up):

Dng c hay con ln qut nha ln b mt khun c chng dnh,


t si ln ri qut nha, sau dng con ln ui bt kh v nn cht lin
tc nh vy cho n khi t b dy yu cu.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 5


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 1.1: Phng php handlay up

u im v nhc im ca phng php handlay up

u im.

Thit k linh ng, d dng thay i

Chi ph u t dng c, thit b thp

Hm lng si cao v ph hp vi si di

Nhc im

Sn phm ch c mt b mt nhn

Thi gian ng rn thng di

Cht lng sn phm ph thuc nhiu vo k nng thao tc

Vn an ton sc kho, nha dng trong phng php ny thng


c khi lng phn t thp nn mc c hi cao hn, d thm vo
o qun

Nha yu cu c nht thp, nh hng n tnh cht c hc, tnh


cht nhit do yu cu lng cht pha long (VD: styren) thch hp.

1.5.2 Phng php phun:

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 6


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 1.2: Phng php dng sng phun

Si c ct ngn ngay trong sng phun, c phun ng thi vi nha ln


khun. sn phm ng rn hon ton mi tho khun.

u im.

Nhanh, chi ph dng c thp

Nhc im

Hm lng nha cao

Ch ch to c composite si ngn

Nha cn c nht thp khi phun, nh hng n tnh cht c nhit ca


sn phm; cng vi hm lng styren cao, d nh hng n iu kin
lm vic ca cng nhn

1.5.3 Phng php ht chn khng

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 7


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 1.3 Phng php ht chn khng

Vt liu lp c gia cng bng tay theo phng php t

Mng cht do (nilon) bc ln khun v khng kh c tho ra nh bm

Lng nha tha c loi b di tc dng ca bm chn khng.

u im v nhc im ca phng php ht chn khng

u im.

Hm lng l bt t

Thm t ca nha ln si tt hn nh p sut chn khng, lng


nha tha s c loi b, do vy hm lng si cao hn phng
php gia cng bng tay

An ton cho sc kho: Ti chn khng s lm gim lng cht bay hi


gii phng khi ng rn

Nhc im

Qu trnh to chn khng lm tng gi thnh sn phm

i hi k nng thao tc cao hn

1.5.4 Qun si (filament winding):

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 8


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Ct si c ko qua b cha nha cho thm nha trc, sau c


cun ph ln b mt khun. Phng php ny dng sn xut ng v thng
cha

C hai phng php cun: cun kh v cun t.

1. Cun kh: qun ln trc khun bn thnh phm tc l qu trnh tm nha


ln si c thc hin trc ri.

2. Cun t:qu trnh tm nha ln si c din ra ng thi vi qu trnh


qun ln khun. Tc l si th sau khi qua b n c qun ln trc ngay.

Hnh 1.4 Phng php qun si

u im v nhc im ca phng php qun si

u im:

Nhanh, hiu qu kinh t cao

T l si/nha c th iu chnh c khi si i qua b nha

Gi thnh si gim thiu do khng qua cng on dt si thnh vi

Tnh cht ca sn phm tt do c th iu chnh phng ca si ph hp.


Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 9
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Nhc im:

Hn ch mt s dng sn phm nht nh (rng, mt ct trn, oval,..)

Kh iu chnh chnh xc v tr si dc theo chiu di sn phm

Gi thnh i vi nhng sn phm ln l rt cao

Yu cu nha c nht thp nn nh hng tnh cht c hc v vn an


ton sc khe.

1.5.5 c p nng (hot moulding):

Nha ct c phn b u mt khun c di p sut v nhit


cao. Sn phm c nh hnh theo ba chiu. k thut c p c s dng
tao nhng sn phm c kch thc ln. Sn phm c nh hnh sau khi
lm ngui.

c p ngui (cold press moulding): Tng t nh c p nng nhng


nhit thng.

Hnh 1.5 Phng php c p

1.5.6 p phun ( injecting moulding):

- Nha nhit do: to ht compound nha v si ct hoc nghin, sau a


vo my p phun to thnh sn phm.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 10


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

- Nha nhit rn: si ngn c nh hnh trc nu cn, c t vo khun,


sau ng li, kp cht v nha c phun vo t u trn c khuy
cao.

Hnh 1.6 Phng php p phun

1.5.7 Phng php n ko:

Phng php ny l phng php gia cng lin tc sn sut ra loi


composite dng profile vi bt c di no yu cu. Si tm sn c ko
qua mt l (c li gia nhit), vi hnh dng theo chiu ct ngang b mt ca
sn phm. Sn phm c nh hnh khi nha kh. u im ca phng
php ny l sn xut sn phm thnh mng vi a dng di, b mt ct
ngang, d dng t ng ha. Nhc im ca phng php ny l hn ch s
thay i hnh dng sn phm theo chiu di ca sn phm l khng th.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 11


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 1.7 Phng php n ko

CHNG 2 :
Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 12
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

TNG QUAN V NHA POLYESTE KHNG NO[6,10,13]

2.1. Gii thiu v nha polyeste[ 10]

Nha polyeste khng no gm c hai thnh phn chnh: polyeste khng


no v vinyl monomer. Phn ng ng rn nha xy ra bao gm phn ng
trng hp copolyme ca vinyl monomer vi lin kt i trn phn t polyeste
to thnh mng li khng gian 3 chiu. Nha polyeste l loi nha nhit
rn.

Polyeste khng no khc vi nha polyeste khng no. Polyeste khng


no l polyeste khng c cht pha long v chng s ng cng trong bnh
phn ng. Loi ny thng khng c ng dng nhiu do chng tr nn
dn v cng nhit phng. V vy, mi khi nha polyeste chun b ng
cng trong bnh phn ng, khi ngi ta s phi trn thm vo mt vinyl
monomer trng thi lng. V th hn hp nha s dng chy nht ti
nhit phng, vi hm lng styren khong 60%. Hn hp gia polyeste
khng no v vinyl monomer theo nhiu ti liu tham kho th gi l nha
polyeste khng no.

2. 2 Lch s:

Nha polyeste khng no c ngun gc rt lu v trc t mt vi loi


du t t nhin l nha alkyde, n s tr nn cng khi cho mt vi cht vo
v c dng lm sn. Qu trnh ng rn l kt qu ca qu trnh trng
hp xy ra gia cc phn t ester. Ngoi ra, ngi ta cng bit c rng khi
thm styren s lm tng tc ng rn.

Nha polyeste khng no c pht minh bi Carleton Ellis (1876-


1941). Bi bo u tin c cng b trong khong t nm 1938-1940. Nha

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 13


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

bt u sn xut cng nghip vo nm 1941 lm composit, nha c gia


cng bi si thy tinh lm np bc nten rada.

2.3 Nguyn liu tng hp:[8,10]

Theo cu to ca nha polyeste khng no, monomer c th c


nhm thnh 2 loi chnh, l cc loi monomer cho cho polyeste v
monomer ca vinyl monomer l cht pha long ng thi l tc nhn khu
mch.

2.3.1 Hp phn alcol

Hu ht alcol c dng l 1,2-propylen glycol (PG) v ethylen glycol


(EG), diethylen glycol (DEG), dipropylen glycol (DPG), neopentyl glycol
(NPG).

Hnh 2.1 cng thc cc loi ru

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 14


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Mi loi ru c nhng c tnh ring v gp phn to cho polyeste c nhng


tnh cht ring.

Bng 2.1 nhn xt v cc loi ru

2. 3.2 Hp phn acid v anhydrid

Thng thng trong nhu cu cng nghip, polyeste khng no c to


thnh t 1,2-propylen glycol, phtalic anhydrid v maleic anhydrid. Monome
vinyl ph bin nht c s dng l styren. Nu ch c Maleic anhydrid m
khng c phtalic anhydrid trong h phn ng, s to ra polyeste c mt ni
i trong phn t rt cao, v khi khu mng th mt lin kt ngang cng
rt cao, l nguyn nhn lm nha tr nn gin. V vy, trong thnh phn
acid khng no lun lun phi c mt thnh phn acid khng c cha ni i
trong phn t. Ch rng lin kt i trong vng thm s khng tham gia
vo qu trnh trng hp vi vinyl monome. V d ln kt i trong acid HET
s khng tham gia vo qu trnh trng hp. Fumaric acid trng hp copolyme
rt tt vi styren, nhng gi ca Fumaric acid th t hn so vi anhydric
acid. V vy, anhydrid maleic c thch dng trong tng hp polyeste khng
no hn. Mt khc, acid Fumaric trong phn ng trng ngng vi diol s cho
ra 2 mol nc, trong khi nu dng anhydrid maleic s cho ra 1 mol nc.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 15


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Nn anhydric maleic c s dng nhiu hn cc loi acid tng t khc bi


v hot tnh cao hn.

Hnh 2.2 Cng thc cu to ca cc loi axit

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 16


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Bng 2.2 Nhn xt v cc loi axit

2.3.4 Vinyl monome

Vinyl monome c dng nh mt cht pha long cho polyeste v


gim nht ca n. Ngoi ra, n l tc nhn copolyme ha trong qu trnh
trng hp. vinyl monome dng cho nha polyeste khng no c trnh by
trong bng

Bng 2.3 Nhn xt v cc loi monomer dng pha long

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 17


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Styren

Styren l loi vinyl monomer c dng rng ri nht cho polyeste


khng no. Tuy nhin styren l cht gy ung th, v vy vic thay th styren
bng mt vinyl monome khc c bn lun trong nhiu nm qua. Vi
mt hm lng ln styren th bn vt liu c th c tng ln. -
Methylstyren to thnh mt dng gc t do t hot tnh, v th lm chm li
qu trnh phn ng. Vinyl monome phn cc nh vinyl pyridine, lm tng s
kt dnh gia polyeste v si thy tinh, c dng trong vic hn ch s tch
lp trong composite si thy tinh.

Acrylats and Metacrylats

Acrylat lm tng bn ca nha khi bn ngoi tri. Metyl


metacrylat lm tng tnh quang hc. Ch s khc x ca vt liu c th c
a dng ha vi vic phi trn gia styren vi metyl methacrylat, v vy vt
liu trong sut hon ton c th c sn xut.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 18


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 2.3: Cng thc ca cc monomer dng pha long Vinyl Ete

Cc loi vinyl khc v divinyl ete c th c thay th cho styren.


Divinyl ete vi polyeste khng no c s dng cho cc kt cu trong mi
trng bc x v sn ph. Ngoi ra, trietylen glycol divinyl ete c th c
dng cho lp ph gel (gel coat).

Propenyl ete th c dng ph bin hn so vi cc vinyl ete khc.


Propenyl ete th n gin trong phn ng ng phn ha so vi cc allyl ete
khc. Bi v hiu ng khng gian ca nhng nhm methyl trong cc phn t
propenyl ete, chng c cho rng l lm gim hot tnh nhiu hn so vi
cc viny Ete tng t khc

2.4 Phn ng tng hp

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 19


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Glycol c cho vo h phn ng nhit phng, lng cho vo


vt qu so vi lng cn thit mt cht b cho lng bay hi v cc
phn ng ph c th xy ra trong qu trnh phn ng. Anhydrid maleic v
anhydrid phtalic c thm vo h vi t l: 1 mol maleic anhydrid, 1 mol
phtalic anhydrid, v 1.1 mol 1,2-propylen glycol. Ngoi ra, cc cht xc tc
c th c cho vo h.

H phn ng tin hnh trong mi trng nitrogen v tc nng nhit


chm. nhit 90oC anhydrid phn ng vi glycol, y l mt phn ng
ta nhit. y l giai on khi mo cho qu trnh a phn ng. Kt thc cc
phn ng ta nhit th xc tc cho phn ng trng ngng c th c thm
vo.

Hnh 2.4 Phn ng gia anhydrit maleic v 1,2- propylen glycol

Xc tc nh PbO2, p-toluenesulfonic acid v km acetate nh hng


n mu sc ca sn phm cui ca polyeste v ng hc ca phn ng.
Nhit phn ng l 200oC. Qu trnh phn ng khng c c s hin din
ca kh oxy, v nu c mt oxy n c th oxy ha ni i lm cho sn phm
cui c th c mu, ngoi ra lm gim mt ni i c th nh hng n
tnh cht c l ca nha. V vy s thi kh nitrogen vo h c tc dng ngn
chn s hin din ca oxy trong h, ng thi loi b c nc trong h.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 20


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 2.5: Phn ng to polyeste

H phn ng c theo di bng cch theo di v nh gi ch s acid.


Ch s acid c xc nh bng cch chun hn hp vi dung dch KOH.
Ch s acid c xc nh l s miligam KOH trn mt gam nha. Thng
thng ch s acid ca nha khong 50 mg/g nha, tng ng vi phn t
lng ca nha l khong 1000 Dalton l t yu cu. Sau khi t c ch
s acid nh vy, h c lm ngui v ng thi bt u khuy trn vi
styren. Trong bt k trng hp no,nhit khuy trn styren cng ch nn
nh hn nhit bay hi ca vinyl monome mt cht, bi v nu nhit
cao qu th s lm bay hi styren v nha s mau gel li, bn cnh nu
nhit h thp qu th polyeste khng no s c nht rt cao v rt kh
khuy trn vi styren.

Qu trnh khuy trn c nhiu cch: polyeste c rt vo styren ang


khuy mnh hay khi qu trnh phn ng xong, polyeste vn cn c khuy
lin tc v cho styren vo khuy trn (c p dng trong phng th nghim).

Sau khi khuy trn xong, nha polyeste c lm ngui ti nhit


phng nhanh nht c th. Cui cng, cht xc tin Cobalt c thm vo
nha hon tt qu trnh tng hp nha polyeste. Mt nha polyeste khng

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 21


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

no khng bao gi trn hp c hon ton vi tt c cc t l styren. Nu


mt lng ln styren c thm vo th s tch pha to ra mt h 2 pha s
xut hin.

Nha s c mu vng nh. Nu cn thit sn phm cui c th c


lc, giai on cui cng l rt vo bnh cha

Thng s k thut v mt loi polyester:

polyester khng no l loi polymer c mang orthophtalic trong mch


chnh, c 30-35% styrene monomer, pha sn 0,5 % cht xc tin Cobalt
nathtalene, dng ng rn l methylethylketoneperoxide (MEKPO- loi 55%)
vi lng 1%.

Cc thng s k thut khc ca n trc khi dng :

Ch s acid : 20-28 KOHml/g


Hm lng cht bc: 35-40 %
Mu: hng c ( loi c pha parafin wax), trong ng tm ( khng parafin wax
nhng c pha sn cht xc tin)
Thi gian gel ( nhit 30oC, m RH=60%, vi 1% xc tc MEKPO ): 30 pht

a s nha polyester c mu nht, thng c pha long trong


styrene. Lng styrene c th ln n 50% lm gim nht ca nha, d
dng cho qu trnh gia cng. Ngoi ra, styrene cn lm nhim v ng rn to
lin kt ngang gia cc phn t m khng c s to thnh sn phm ph no.
Polyester cn c kh nng p khun m khng cn p sut.

Polyester c thi gian tn tr ngn l do hin tng t ng rn ca n sau mt


thi gian. Thng thng, ngi ta thm vo mt lng nh cht c ch trong
qu trnh tng hp polyester ngn nga hin tng ny.

Nh sn xut c th cung cp nha dng t nhin hay c dng mt s ph gia.


Nha c th c sn xut ch cn cho xc tc vo l s dng c. Nh
Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 22
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

cp trn, cn phi c thi gian polyester t ng rn. Tc trng hp


qu chm cho mc ch s dng, v vy cn dng cht xc tc v cht xc tin
t trng hp ca nha trong mt khong thi gian no .

Khi ng rn, polyester rt cng v c kh nng khng ho cht. Qu trnh


ng rn hay to kt ngang c gi l qu trnh Polymer ha. y l phn ng
ho hc ch c mt chiu. Cu trc khng gian ny cho php nha chu ti c
m khng b gin.

Cn phi chun b hn hp nha trc khi s dng. Nha v cc ph gia


khc phi c phn tn u trc khi cho xc tc vo. Phi khuy u v cn
thn loi b bt kh trong nha nh hng qu trnh gia cng. iu ny rt
quan trng do bt kh cn trong nha s nh hng tnh cht c l, lm cu trc
sn phm b yu. Cn phi ch rng vic dng xc tc v xc tin vi hm
lng va s cho vt liu nhng tnh cht tt nht. Nu qu nhiu xc tc s
lm qu trnh gel ho xy ra nhanh hn, ngc li, nu t xc tc qu trnh ng
rn s b chm li.

CHNG 3:

TNG QUAN V SI THIN NHIN[11,12,13]

3.1. Gii thiu v si thin nhin :[11,12]

Si thin nhin ngy cng c nghin cu v ng dng lm nhng


sn phm composite thay th cc loi si t tin, gim gi thnh sn phm
v ch bin cc sn phm thn thin vi mi trng.

Si thin nhin c tnh ht m do dn xut t lignocellulose, c cha nhm


hydroxyl phn cc mnh. Gii hn trong vic s dng si thin nhin gia

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 23


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

cng cho vt liu composit l s kt dnh b mt km gia si c cc v


nha nn khng phn cc, v s thm t km ca si vi nha nn.

C rt nhiu thng s nh hng n tnh cht ca vt liu composit gia


cng si thin nhin bao gm cc yu t sau:

- H s co (di/dy) nh hng rt ln n tnh cht composit, v vy n


quan trng bo tn chiu di si nh trong qu trnh lm composit. H s
co ca si phi nm trong khong 100 200 l ti u nht. Ngun gc si
nh hng ng k n tnh cht composit.
- Mt h s khc l s phn tn si. Si phn tn km do cc si m cht
hoc to thnh b th kh nng gia cng thp hn si n. Thm vo ,
cc b si cho bn thp v chng kt dnh km. B si ngn cn s
truyn ng sut, kt qu l lm gim tnh cht composit.
- Tng bn ca composit ph thuc vo b mt tip xc. B mt tip xc
gia si/nha trong composit c nhim v truyn ngoi lc tc dng ln
si. Lc tc dng trc tip ti b mt ca composit c truyn qua si
gn v tip tc t si qua si thng qua nha nn v b mt tip xc.
Nu b mt tip xc km, hiu qu phn b lc khng tt v c tnh
composit b gim. Ni cch khc, b mt tip xc tt c th m bo rng
composit c th chu c ti trng , thm ch lc c th truyn nguyn
vn n si b gy tt nh si khng b gy. B mt tip xc km l mt
hn ch, bi v si v nha nn khc nhau v gin n nhit, s ph hy
sm c th xy ra ti nhng b mt tip xc km khi composit chu ng
sut v nhit. V vy, kt dnh gia si v nha nn l h s chnh trong
vic xc nh p ng ca b mt tip xc v kh nng ca n di ng
sut. Ti u b mt tip xc gia si thin nhin v nha nn (nhit do
v nhit rn) tr thnh trng tm ca hng lot cuc nghin cu trong
sut hai thp k qua.

3.2 Phn loi si thin nhin:[12]

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 24


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Nhn chung si c th chia lm 4 loi chnh :

Si t v cy: ay, lanh, gai, ramie, kenaf, china jute, isora, kudzu, nettle,
roselle, sun hemp, cadillo/urena, wood...

Si t l: da di, chui, palf, henequen, abaca, cantala, caroa, curaua, date


palm, istle, mauritius, piassava, pineapple, phormium, sansevieria
(browstring hemp)...

Si t bng: cotton...

Si t tri: da, du c, bng go, sponge gourd...

3.3. Cu trc ca si thin nhin:[11,12]

Si thin nhin c th c coi nh l composit ca si cellulose rng


c gi bi lignin v hemicellulose . Tng t bo ca si l tng khng
ng nht. Tng t bo si gm hai lp c bn - lp s cp tng i mng
(P) v lp th cp dy hn (S). Lp s cp c tnh cht bao bc ly cht
nguyn sinh trong mi t bo. Lp th cp c hnh thnh t ba lp ph:
tng th cp ngoi (S1), tng th cp gia (S2) v tng th cp trong (S 3).
Lp S3 c khi cn c gi l tng tam cp (T) . Cc lp ny khc nhau v
b dy (lp S2 dy nht), v s nh hng ca cc thnh phn ha hc. Lp
th hai xc nh c tnh ca si, chng cha chui xon c ca vi si
cellulose hnh thnh t phn t cellulose chui di. Gc nh hng gia si
v vi si c gi l gc vi si (microfibril angle). Gi tr ca gc vi si ca
mi si khc nhau th khc nhau. Cc vi si qun quanh trc t bo theo
nhng phng khc nhau, hoc v pha phi (ng xon c Z), v pha tri
(xon c tri S).

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 25


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 3.1: Cu trc si thin nhin

B phn cellulose l nh nht, vi chiu rng khong 3,5nm trong


tng t bo trng thnh, c gi l si con c bn. Cc si con ny li
c t chc thnh nhng b phn gi l vi si c b rng khong 10
30nm, c lm t 30 100 phn t cellulose trong hnh th chui ko di v
cung cp bn c hc ca si. Pha nn v nh hnh trong tng t bo rt
phc tp v cha hemicellulose, lignin v trong mt vi trng hp l pectin.
Phn t hemicellulose c gn cellulose v hot ng nh nn xi mng gia
vi si cellulose, hnh thnh nn mng li cellulose hemicellulose, n l
thnh phn ch lc trong t bo si. Mng li lignin k nc nh hng n
c tnh ca cc mng li khc, trong mt trng hp khc, n hot ng
nh mt cht gn kt v gia tng cng ca hn hp cellulose/
hemicellulose.

Lp S1 c cu trc vi si ngang vi cc ng xon c theo hng vi


si S v Z xen k nhau. Trong tt c cc loi t bo, b dy tng cng ca
tng t bo c kim tra bi lp S2, lp S2 gia tng vi s gia tng b dy
tng t bo, cn lp S1 v S3 hu nh khng thay i. V vy lp S 2 c lin

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 26


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

quan cht ch vi tnh cht vt l ca x si trong g. Lp S 2 th hin bc


xon Z vi tnh song song cao trong cc vi si. S nh hng ca vi si thay
i t t gia lp S1 v S2, gia lp S2 v S3 s thay i gc tng i t
ngt hn l gia lp S1 v S2. S sp xp ca si con (fibril) trong lp S3 (hay
lp T) hi dc v khng c tnh song song cao.

Hnh 3.2 hnh v cu trc tng t bo

3.4. Tnh cht vt l ca si thin nhin:[11,12]

Tnh cht vt l ph thuc vo ngun gc ca si. Si t thn v l


thng c s dng lm composite hn.

Ngoi ra , c tnh c hc ca si ph thuc vo tnh cht ca tng


thnh phn, cu trc si, chiu di ca si con kch thc ca si, thi k
trng thnh v phng php tch si. c tnh nh t trng, in tr ring,
bn ko v modul ban u c lin h n cu trc bn trong v thnh
phn ha hc ca si. Tnh cht mong mun ca si bao gm bn ko v
modulus tt, bn cao, t trng thp, d lm khun v kh nng ti sinh tt.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 27


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Si thin nhin c th vt qua si thy tinh v chi ph thp, ngun


nguyn liu c th ti ch v bn cao.

Di y l mt s bng so snh tnh cht c l ca si thin nhin


vi mt vi si thng dng trong composite t nhiu ngun ti liu khc
nhau

Bng 3.1 Tnh cht ca cc loi si thin nhin dng trong composite

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 28


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

bn ko Module Bin dng T trng


Si
(MPa) (GPa) t (%) (g/cm3)
Chui Philipin 400 12 3 10 1,5

Cy linh lng 350 22 5,8 0.89

B ma 290 17 - 1,25

Tre 140 230 11 17 - 0,6 1,1

Cy chui 500 12 5,9 1,35

X da 175 46 30 1,2

Bng 287 597 5,5 12,6 78 1,5 1,6

Curaua 500 1150 11,8 3,7 4,3 1,4

Cy ch l 97 196 2,5 5,4 2 4,5 1 1,2

Lanh 345 1035 27,6 2,7 3,2 1,5

Gai du (hemp) 690 70 1,6 1,48

Cy tha si 500 70 13,2 3,1 4,8 1,1 1,2

Isora 500 600 - 56 1,2 1,3

ay 393 773 26,5 1,5 1,8 1,3

Cy dm bt 930 53 1,6 -

Cy tm ma 650 38 1,7 -

Cy c 248 3,2 25 0,7 1,55

Piassava 134 143 1,07 4,59 21,9 7,8 1,4

Cy da 1,44 400 627 14,5 0,8 1,6

Cy gai (ramie) 560 24,5 2,5 1,5

Da di (sisal) 511 635 9,4 22 2 2,5 1,5


Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 29
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Thnh phn hThnh phn hc ca si thin nhin:

Hiu qu tng cng ca si thin nhin ph thuc vo cellulose v


kt tinh ca si. Thnh phn ch yu ca si thin nhin l cellulose (-
cellulose), hemicellulose, lignin, pectin v cht sp. Di y l mt s bng
so snh thnh phn ha hc ca si thin nhin thng s dng lm
composite.

Bng 3.2 Thnh phn ha hc ca cc si thin nhin thng s dng lm composite :

Hemicellulose
Si Cellulose (%) Lignin (%) Sp (%)
(%)
Linh lng 45,4 38,5 14,9 2

55,2 16,8 25,3 -

26 43 30 21 31 -

63 64 19 5 -

32 43 0,15 0,25 40 45 -

85 90 5,7 - 0,6

71 18,6 20,6 2,2 1,5

68 15 10 0,8

61 71 14 20 12 13 0,5

65 12 9,9 2
3.5.1. Cellulose:

3.5.1.1 Cu trc phn t:

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 30


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Phn t cellulose c cu to mch thng, bao gm nhng n v D


anhydroglucopyranose (AGU), c ni vi nhau bng nhng ni -1,4-
glucose. Cng thc phn t ca cellulose l (C 6H10O5)n, trong n l trng
hp. Ty vo ngun gc ca cellulose v phng php x l si m ch s n
s khc nhau. trng hp ca cellulose thin nhin khong 10000.

Cc n v mc xch ca cellulose cha 3 nhm hydroxyl t do, gm


mt nhm ru bc I v 2 nhm ru bc II. Cc nhm hydroxyl mi n
v mc xch lin kt vi nguyn t cacbon v tr 2 v 6. Cc n v AGU
trong cellulose c dng vng 6 cnh, v vy cellulose tng i bn trong
mi trng acid.

n v tun hon trong cellulose l hai n v glucose anhydric lin


tip n v cellulose. Nh vy cellulose c th xem l mt polymer iu ha
khng gian, cng thc cu to c th biu din nh sau:

Hnh 3.3: cu trc ca D-glucose

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 31


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 3.4 : Cng thc phn t ca cellulose

3.5.1.2. Tnh cht ca cellulose:

Tnh cht vt l:

Cellulose l polymer rn khng mu, khng mi v. Cellulose khng


tan trong nc v mt s dung mi hu c thng nhng c th trng n
trong nhiu dung mi phn cc. Do c kt dnh mnh gia cc i phn
t, c bit l cc mng li lin kt hydro nn cellulose khng nng chy
c.

Mch phn t cellulose rt di gm nhiu mc xch glucose lin kt


cng ha tr vi nhau. Phn t cellulose cu trc dng phin, n c th un
cong v xon vi mt gii hn no nh cu ni oxy gia cc mc xch. V
th cc nhm hydroxyl trong mch phn t cellulose d dng nh ra to
lin kt hydro vi cc phn t cellulose khc v tnh ht nc ca si cng
c quyt nh thng qua loi lin kt ny.

nh gi kh nng chu mi trng ca cellulose:

Qu trnh phn ng ha hc ca cellulose xy ra ch yu cc nhm


OH ca phn t. V c im ny m cellulose bn trong mi trng khng
phn cc. Trong thc t, cellulose c th b gim cp trong mt s trng hp
sau:

- Gim cp do b thy phn trong dung dch acid, trong trng hp ny ni


glucosidic s b phn gii.
- Phn gii bng thy phn ca ni i glucosidic trong nc hay trong mi
trng m vi xc tc enzym t cc loi nm v vi khun trong qu trnh
l mc nt cellulose thin nhin ngay ti ni bo qun.
- Qu trnh oxy ha din ra theo nhiu cch, bng cch a vo cc nhm
cacbonyl, cacboxylic v cui cng phn gii mch thnh nhng phn t
ngn hn.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 32


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

- Gim cp bng nhit nhit t 180 2000 C qua cc phn ng kh


phc tp v sinh ra kh hay than, qu trnh c th kim sot bng cch
dng cc ph gia lm chm qu trnh chy ca cellulose.

Cellulose v cc sn phm t cellulose l cc sn phm thn thin vi mi


trng v chng c th phn hy bng cch ln men vi sinh n gin, khng
gy nhim mi trng. Cellulose khng c hi vi c sinh vt v con
ngi.

Trng n ca cellulose trong nc

Trng thi l ha ca cellulose, c bit im l chng c kh nng


hp th mnh vi nhiu loi vt liu khc nhau. Hp th hi nc l mt v
d thc t v kh nng ny ca cellulose. S d cellulose c tnh ht nc l
do trong phn t c nhiu nhm OH phn cc.

Tng tc gia cellulose v nc ng vai tr quan trng trong ha


hc, vt l v k thut ca vt liu cch in v gia cng cellulose. Cellulose
c tnh ht m cao l do tng tc ca cc nhm OH trong phn t vi nc
nhng li b cn tr khng tan trong nc do cu trc siu phn t trt t cao
ca cellulose. S tng tc cellulose nc c th c hiu l s cnh tranh
to ni hydro gia cc nhm OH ca cellulose v s to thnh ni hydro
gia mt nhm OH ca mch cellulose v mt phn t nc. S tng tc
cellulose nc ty thuc nhiu vo cu trc kt tinh, s lng nc hin
din trong polymer v nhit . i vi cellulose thin nhin, tng tc
cellulose nc c gii hn nhng vng khng kt tinh, h thng l xp
v l trng. Khi tng tc cellulose nc can thip vo nhng ni hydro
ni phn t v lin phn t ca cu trc cellulose v sau khi sy kh, cu trc
vt l ca cellulose s b tc ng v khng thay i c.

Bng 3.3 : Mc tan trong nc ca vt liu cellulose v dn xut ca chng

Loi vt liu trng(%)


Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 33
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Bng 18
Si Visco 74
Cellulose triacetate 10
Cellulose tripropionat 2,5
Cellulose tributyrat 1,8
Cellulose trivalerat 1,6
3.5.2. Hemicellulose:

Hemicellulose thuc nhm polysaccarit phi cellulose. Khi thy phn


hemicellulose to monosaccarit v cc dn xut, ch yu l mt s ng phn
lp th thuc pentoza v hexoza. Mch phn t ca polysaccarit trong
hemicellulose c th dng homopolymer hay copolymer. Tuy nhin dng
homopolymer tn ti trong thc vt rt t, phn ln mch phn t thuc dng
copolymer. Cc n v mc xch ca polysaccarit hemicellulose thng l cc
vng anhydro ca cc saccarit nh D glucose, D mannose, D galactose,
D xylose v L arabinose. Ngoi anhydro ca cc saccit k trn, cn c
cc n v acid D-glucuronic, acid 4-O-metyl-D-glucuronic v D-galaturonic.
Mt s polysaccarit cn c th lin kt vi nhm acetyl. V vy thnh phn
ca hemicellulose phc tp hn nhiu so vi cellulose. Hn na, cu to n
v mc xch v lin kt gia chng trong mch phn t ca hemicellulose rt
phc tp. n v mc xch trong hemicellulose c th dng vng pyranoza,
furanoza v lin kt gia cc mc xch c th l glucozit 1-6; 1-4.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 34


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 3.5 : n v mc xch trong hemicellulose

3.5.3. Ligin:

Lignin l hp cht cao phn t c c tnh thm, c th xem lignin


nh mt nha nhit do, chng b mm i di tc dng ca nhit . B
khung n v mc xch lignin l phenyl propan. Lignin ca cc loi cy ly
si gm cc n v mc xch nh Guaiacyl propan (G), Syringyl propan (S),
v Parahydroxylphenyl propan (P).
CH2OH CH2OH CH2OH

1
6 2
3
5
4 O-CH3 O-CH3
H3C-O
OH OH OH
(G) (S) (P)

Hnh 3.6 : n v cu trc c bn ca lignin.

Cc nhm chc nh hng ln nht n tnh cht ca lignin l nhm


hydroxyl phenol, nhm hydroxyl ru benzylic v nhm carbonyl. Hm
lng ca cc nhm chc thay i ty theo loi thc vt v ty thuc vo v
tr ca lignin lp lin kt, lp s cp hay th cp ca t bo thc vt.
Cu trc ca lignin rt phc tp, l mt polyphenol coa mng khng
gian m. Trong lignin c hn hai phn ba s n v phenylpropan ni vi

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 35


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

nhau qua lin kt ete, phn cn li l lin kt C C gia cc n v mc xch

v lin kt este:
Hnh 3.7 : Cu trc ca lignin

Tng tc ha l v lin kt ha hc gia lignin v carbonhydrat:

Lignin tham gia lin kt hydro vi cellulose v hemicellulose vi nng


lng lin kt kh ln. Lc lin kt hydro trong polysaccarit khong 21 25
KJ/mol, lignin nng lng lin kt khong 8,5 21 KJ/mol.

Do c nhiu nhm chc trong mt phn t v do lignin tip cn tt vi


polysaccarit nn lc tng tc gia lignin v cc cu t khc ca thnh t bo
rt ln. Bn cnh lin kt hydro, gia cc i phn t cn tn ti lc lin kt
Van Der Walls. Lc tng tc vt l ny cng gp phn cn tr qu trnh ha
tan lignin di tc dng ca dung mi hay khi nu cellulose. Lignin khng
th tan trong cc dung mi thng thng nhit thng. Khi s dng ha
cht c tc dng mnh cng khng th tch hon ton lignin ra khi nguyn
liu thc vt do gia lignin v polysaccarit tn ti lin kt ha hc. Mt s
tc gi cho rng gia lignin v hemicellulose tn ti lin kt ete v ester v
cc lin kt ete c th xut hin ti nhiu v tr phenylpropan v ca n v
saccarit. Trong mi trng kim, lin kt ete bn hn so vi mi trng acid.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 36


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Trong khi lin kt ester gia lignin v cellulose d dng b phn hy trong
mi trng kim iu kin thng. Lin kt C C xut hin khi gc t do
nguyn t C ca lignin tc dng vi gc t do nguyn t C ca
cacbonhydrat.

3.5.4. Pectin v cc cht trch ly:

Pectin

Pectin l dn xut polysaccarit, phn t ca chng bao gm cc n v


mc xch acid -D-galacturomic. Cc n v ny ni vi nhau bng lin kt
glucozit 1-4. Mi n v mc xch cha mt nhm carbonyl v tr C6. Cc
nhm acid ny tn ti trng thi t do hoc di dng lin kt ester (metyl
ester). Trong pectin t nhin c khong s nhm acid b metyl ha. Di
tc dng ca xc tc acid, pectin b thy phn thnh acid D-galacturonic,
trong metyl ester cng b phn hy.

Trong t nhin pectin khng tn ti c lp m thng i km vi cc


polysaccarit khc, khi thy phn to ra L-arabinoza v D-galactoza. Pectin
cng cc polysaccarit ny gi l cht pectin. Khi lng phn t pectin dao
ng trong khong 3000 n 280000 .v.c ty theo ngun gc thc vt.
ha tan ca pectin trong nc ph thuc vo mc ester ha ca nhm
carbonyl. Mc ester ha cng cao d ha tan cng cao. Cc cht pectin
trong thc vt c th tch bng nc nng. Khi un nng cc cu ni Ca 2+ v
Mg2+ gia cc mch pectin chuyn thnh dng mui amoni ha tan trong
nc

Cht trch ly:

Cht trch ly l nhm cc hp cht c th ha tan c trong nc


hoc dung mi trung ha. Cht trch ly gm nhiu loi hp cht c cu to
phn t khc nhau vi nhng nhm chc khc nhau, nh cc cht mch bo,
cc cht h tecpen, cc polyphenol, mt s carbonhydrat v dn xut cng

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 37


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

nh hp cht cha nit v mt s mui khong...Thng thng cht trch ly


tp trung v nhiu hn thn. Hm lng v thnh phn cc cht trch ly ph
thuc vo loi cy, cc b phn ca cy cng nh iu kin sinh trng ca
chng

CHNG 4:

TNG QUAN V CY LC BNH V SI LC BNH[4,13]

4.1 Cy lc bnh:[4,13]

Lc Bnh (danh php khoa hc: Eichhornia crassipes Solms) cn c gi l Bo


ty,lc bnh, hay bo Nht Bn l mt loi thc vt thu sinh, thn tho, sng ni theo dng
nc, thuc v chi Eichhornia ca h H Bo ty (Pontederiaceae).

Tn gi

Cy Lc bnh xut x t chu Nam M, du nhp Vit Nam khong


nm 1905. Cn tn bo Nht Bn v c ngi cho l mang t Nht v. Lc
bnh do cung l phnh ln ging l lc bnh. Ph bnh v n ni trn mt
nc

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 38


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 4.1 Hnh nh v cy lc bnh

c im

Cy bo ty mc cao khong 30cm vi dng l hnh trn, mu xanh


lc, lng v nhn mt. L cun vo nhau nh nhng cnh hoa. Cung l n

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 39


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

phnh ra nh bong bng xp rut gip cy bo ni trn mt nc. Ba l i


ging nh ba cnh. R bo trng nh lng v sc en bung r xung nc,
di n 1m.

Sang h cy bo n hoa sc tm nht, im chm mu lam, cnh hoa


trn c 1 t vng. C 6 nhu gm 3 di 3 ngn. Bu thng 3 ng nhiu
non, qu nang. D hoa ng thng a hoa vn cao ln khi tm l.

Cy bo ty sinh sn rt nhanh nn d lm nghn ao h, kinh rch.


Mt cy m c th cy con, tng s gp i mi 2 tun..

ng gp ln nht ca bo ty cho loi ngi l lm sch ngun nc,


phn gii cht c. Th nghim chng t rng 1ha mt nc th bo ty, trong
24 gi n ht c 34kg Na, 22kg Ca, 17 kg P, 4kg Mn, 2,1kg Phenol, 89g
Hg, 104g Al, 297g kn, 321g Stronti,... N cn c kh nng ht v tch ly
km rt mnh. Th nghim th bo ty trong mt chu nc bn cha 10mg
km/1 lt, trong 38 ngy lng km tch ly trong c th n cao hn thc vt
thng thng 133%. Ngoi ra, bo ty cn c kh nng phn gii phenol v
cyanua.

Bo ty c sc sinh sn rt mnh, 1 cy bo ty trong 6 thng c th


ra mt n con chu ti 1000 c th. Bo ty cha nhiu cht dinh dng
protit, gluxit, vitamin v khong, dng lm thc n xanh cho gia sc rt tt.
Theo th nghim 1ha mt nc c th thu c 1,5 tn bo ty, nhu cu
thc n xanh cho hn 30 con ln. Bo ty cn c th phn xanh, lm bioga
v lm nguyn liu giy.

Ngoi bo ty cn c mt s bo khc, rong, sy,... cng c kh nng


lm sch nc.

dng t nhin, loi bo ny c tc dng hp th nhng kim loi


nng (nh ch, thy ngn v strontium) v v th c th dng x l
nhim mi trng[3].

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 40


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Bo ty c s dng lm thc n cho gia sc, dng nm rm, lm


phn chung.

Cy bo ty cn c cng dng th cng nghip. X lc bnh phi kh


c th ch bin dng bn thnh dy, thnh thng ri dt thnh chiu, hng
th cng, hay bn gh.

4.2. Thnh phn ca cy lc bnh [4,13]

Thnh phn ch yu ca cy lc bnh l nc. nc chim t 90-95%.


Mt phn tch cho thy rng ty thuc vo tng phn ca cy m nc chim
t l khc nhau:

Bng 4.1 Hm lng nc (%) trong cc b phn ca cy lc bnh

R Thn l Ton b cy
92.4 94.6 89.1 92

Thnh phn cu to ca cy lc bnh thay i theo vng a l, vo


iu kin trng trt v vo kch c ca cy, vo thi im thu hoch cy
trong nm. Mt phn tch c thc hin trn cc cy lc bnh M v n
cho ta kt qu bng sau:

Bng 4.2 Thnh phn ha ca cy lc bnh

Thnh phn Phn trm (%)


Thnh phn hu c 80.1
Protein th 12.4
Photpho 0.43
Canxi 2.03
Natri 5.09
Tro 19.9

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 41


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Ether extract 4.72


kali 3.94
magie 0.80

Mt phn tch khc cho thy rng thnh phn ca si lc bnh nh sau

Bng 4.3 Thnh phn ha ca si lc bnh

Thnh phn Phn trm (%)


Lignin 14
Cellulose 32
Hemicellulose 21
Pentosan 19
Raw protein 15
Extract 4
Cellular ash 12
Tng cng 98

4.3. Cu trc v thnh phn ha hc ca si lc bnh:[4,13]

Si lc bnh c ngun gc t thin nhin nn si lc bnh cng c


thnh phn ha hc v tnh cht c l tng t nh si thin nhin. c bit
thn lc bnh c hm lng cellulose l 29%. Chiu di si trung bnh l
1.644mm v ng knh si trung bnh l 5.5 m.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 42


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 4.2 : Hnh SEM ca si lc bnh

CHNG 5: PHNG PHP THC NGHIM


5.1 Mc ch th nghim

Mc tiu ca ti l nghin cu ch to vt liu composite trn nn nha UPE v


si cy lc bnh. Sau kho st cc tnh cht c l nh bn un, bn nn, bn
ko, modul un, modul nn, modul ko v o thm nc. T kt qu o c ta s so
snh vi cc c dng lm vn p trn th trng v nh gi kh nng ng dng ca vt
liu ny trong lnh vc xy dng v dn dng.

5.2 Quy trnh thc nghim

Giai on 1: x l s b si v x l si Cy
bngLc Bnh
dung dch NaOH vi hm lng l 1%.

X l s b si v phn tch thnh phn si : hm lng cellulose, hemicellulo, ligin,


Ct ly thn cy
pectin, sp, v cc cht tan trong nc

Si thu c t cy Lc Bnh ti
Ra s b

Phi kh

Ct ngn

Sy kh
Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 43

Si th
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 5.1 Quy trnh thu si th t cy lc bnh

Gii thch s :

Thn cy Lc Bnh c ct t cy lc bnh ti, sau n c ra s b bng


nc my loi b nhng cht bn bm trn thn cy, tip n ta em thn Lc Bnh thu
c em p mng , sau phi kh di nh nng mt tri trong khong 1 tun, v tip
theo ta ct ngn thn lc bnh vi chiu di trung bnh khong 10mm, sau ta sy kh
trong my sy nhit 1050C trong vng 24h.

Si thu c ta em phn tch nh gi b mt bng knh hin vi quang hc v chp SEM

Si mua t c s th cng m ngh: ta cng phn tch thnh phn si v nh gi b mt


si

C hai loi si trn ta tin hnh x l s b bng dung dch NaOH c nng 1% . Mc
ch l tch bt hm lng ligin gim kh nng ht nc ca si v lm cho b mt si th
rp hn lin kt vi nha nn tt hn.
Si th
S x l si vi NaOH:

Ngm trong dung dch NaOH

Ra li bng nc

Sy kh
Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 44

Si x l
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 5.2 Quy trnh x l si bng NaOH

Gii thch s :

Si Lc Bnh kh c ngm trong dung dch NaOH nng 1%, thi gian 2h v
nhit kho st tng ng l 800C. sau ngm si trong dung dch NaOH trong 24h.
sau 24h si c ly ra v c ra nhiu ln bng nc sch nhm loi b ton b NaOH
bm dnh trn b mt si, sau ra li bng nc ct n pH bng 7. Si c sy kh
nhit 1050C trong vng 24h. Ta thu c si x l s b.

Si th v si x l s b ta s em o v SEM phn tch thnh phn si v


nh gi b mt si,
Khun
Giai on 2: to mu composite

Chng dnh
B mt khun

t si tm nha vi cht ng rn vo khun

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 45


Mu composite
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 5.3 Quy trnh to mu composite

Mu composite c kch thc (200x200x5.4mm), t trng 1.2g/cm3, khi lng m =259.2 g

Thuyt minh quy trnh:

Khun to mu l khun ba mnh c lm sch b mt v bi cht chng dnh, sau


khi bi cht chng dnh ta khong 15 pht cho cht chng dnh kh, v khi cht chng
dnh cn t s phn ng vi nha ta cho vo khun.

Si lc bnh c trn u vi nha theo t l kho st v vi hm lng MEKP


khong 1% so vi lng nha. sau khi trn u ta cho si vo khun, ch ri u si v
sau khun c t trong my p, ta tin hnh p mu, ch x kh gim s to bt
trong mu. sau thi gian 30 p. Ta ly mu ra.

5.3 Yu t kho st v phng php nh gi:

5.3.1 Yu t kho st

C rt nhiu yu t nh hng n c tnh ca vt liu composite nn nha UPE v ct l


si Lc Bnh:

Yu t thnh phn, hm lng, cu to:

C tnh ca vt liu ph thuc vo bn cht ca cc thnh phn cu to, hm lng cc


thnh phn c th nh sau:

- Nha nn UPE

- Si Lc Bnh: phng php x l si c nh hng ln n c tnh si cng nh


kh nng lin kt gia nha si v nha nn. Ngoi ra, di ca si cng l
yu t nh hng.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 46


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

- Hm lng nha si: hin nhin l s c s khc nhau v c tnh khi c s khc
bit v lm lng nha si.

Yu t cng ngh:

C nhiu phng php p dng cho vic ch to composite nha si .Trong nghin cu
ny ta s dng phng php BMC (Bulk Moulding Comprestion) dng close-mould.
Trong phng php ny chu nh hng ca nhiu yu t:

p sut p : P

Nhit p : T

Thi gian p : t

Trong lun vn ny chn kho st cc yu t sau

Mu composite i t si cha x l v si x l.
Hm lng si thay i t 26-32-38%
Qu trnh ng rn nhit phng v nhit 800C

5.4.2 Phng php nh gi si Lc Bnh:

Phng php dng knh hin vi in t qut chp nh (SEM).gi mu


chp ti phng chp nh SEM ca trung Tm Cng Ngh Cao thnh ph H
Ch Minh. Ta nh gi s b b mt si
Phng php o ph XRD ca si. mu c gi o ti khoa ha ca trng
i hc Bch Khoa Thnh Ph H Ch Minh.
Phng php xc nh thnh phn si theo phng php trng lng xc
nh hm lng cellulose, hemicellulose, lignin. Mu c gi o ti phng
phn tch ca trng i hc Khoa Hc T Nhin Thnh Ph H Ch Minh.

5.4.3 Phng php nh gi tnh cht tm composite :

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 47


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

nh gi Composite ( UPE + si lc bnh) cn o nhiu tnh cht , nhng trong


lun vn ny mong mun ch to composite thay cho vn p ng dng trong dn dng,
nn ta ch o 4 tnh cht c bn nht m trong qu trnh s dng vt liu chu tc dng
nhiu nht.

Bng 5.1. bng cc tiu chun o c l mu composite

STT Tnh cht Tiu chun o


1 bn un ASTM D790
2 bn nn ASTM D695
3 thm nc ASTM D570
4 bn ko ASTM D638

o bn un Modul un:

bn un c xc nh theo tiu chun ASTM D790

My o c tnh hiu Lloyd 30K , phng o c tnh Trung tm vt liu Polymer

iu kin o:

S lng mu th : 3 mu

iu kin nhit : nhit phng khong 300C

Khong cch gi : L=100 cm

Vn tc un: 3 mm/pht

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 48


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 5.4 M hnh mu o bn un

3 PL
ng sut un: u = vi P: lc cc i, L: khong cch gi ,
2 bd 2

b: chiu rng ,d: chiu dy

L3 m P2P1
Modulus un: E u= 3 vi m=slope=
4 bd x 2x 1

Kch thc mu o gi tr un

Kch thc thanh un n v (mm)

Khong cch gi (L) 100


Chiu rng (b) 24
Chiu dy (d) 5.5

o bn nn Modul nn:

bn un c xc nh theo tiu chun ASTM D695

My o c tnh hiu Lloyd 30K

phng o c tnh Trung tm vt liu Polymer

iu kin o:

S lng mu th : 3 mu

iu kin nhit : nhit phng khong 300C

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 49


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Vn tc nn: 1.3 mm/pht

P
ng sut nn: n= P: lc nn cc i h: chiu cao , b: chiu rng , d: chiu
bd
dy

h P2P1
Modul nn En= m vi m=slope=
bd x 2x 1

Kch thc mu o nn n v o (mm)

Chiu cao (h) 20


Chiu rng (b) 15
Chiu dy (d) 5.5

o bn ko- Modul ko

Hnh 5.6 m hnh mu o bn ko

o bn ko c xc nh theo tiu chun ASTM D638

My o c tnh hiu Lloyd 30K


phng o c tnh Trung tm vt liu Polymer
iu kin o:

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 50


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

S lng mu th : 3 mu
iu kin nhit : nhit phng khong 300C
Vn tc ko: 2 mm/pht
P
ng sut ko: k = P: lc ko cc i b: chiu rng , d: chiu dy
b d
L P2P1
Modul ko: En= m vi m=slope=
bd x 2x 1
Kch thc mu o ko n v o (mm)

Chiu rng (b) 13


Chiu dy (d) 5.5
Khong cch (L) 57

o thm nc:

thm nc ca vt liu theo tiu chun ASTM D570

Chun b 3 mu th cho mi bin kch thc mu 76.225.4 0.6 mm

Phng php o

Sy mu trong t sy 100oC vi thi gian l 1 gi ri cn khi lng m1

Cho mu vo nc ngm trong vng 24 gi.

Ly mu ngm sau 24 gi lau bng vi kh ri cn khi lng m2

em sy ln 2 iu kin sy nh ln 1 ri cn khi lng m3

m2m1
Phn trm tng khi lng = 100
m1

m1m3
Phn trm gim khi lng = 100 (gim do c mt s thnh phn tan
m1
trong nc)

Phn trm thm nc = Phn trm tng khi lng + Phn trm gim khi lng

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 51


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Chp nh SEM ca b mt mu composite b ko t

5.5 Dng c th nghim:

5.5.1 T sy:

Hnh 5.7 t sy

T sy : Dng o hm lng rn v sy mu

PTN Trung tm Polymer Khoa Cng Ngh Vt Liu HBK

Dng sy kh hn hp nha si

5.5.2 Ni gn cnh khuy dng x l si lc bnh:

Ni c gn cnh khuy v b phn gia nhit bng in tr

Kch thc ni: ng knh 60 cm ; cao 100 cm

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 52


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh5.8 : Ni x l si lc bnh

5.5.3. My p thy lc:

Trung tm vt liu Polymer, H Bch Khoa HCM

p p lc ti a 200 tn

ng knh pittong: 16 cm

Din tch mm p: 6060 cm

My p bng h thng thy lc cho php to p lc ln khun c gia nhit bng in tr.
H thng bm thy lc c thit k cho php my p c th gi p sut cao trong thi
gian rt lu. My p v khun dng to mu theo hnh dng ca khun theo phng
php c p.

5.5.4 My bm si:

My bm chy bng dng in 3 pha.

Cu to: bn trong c 3 con dao quay trn

kt hp vi 2 con dao c nh trn my

to ra tc ng ct. Bn di c li lt.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 53


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Kch thc si sau khi ct ph thuc

vo khng cch cc con dao v kch thc ca l li

CHNG 6: KT QU V BN LUN

6.1 Kt qu x l si

6.1.1 Kt qu chp nh knh hin vi in t qut (SEM)

Kt qu chp SEM ca mu si lc bnh cha x l si v mu si x l bng


NaOH 1%

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 54


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Kt qu chp SEM mu si cha x l

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 55


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Kt qu chp SEM mu si x l

Hnh 6.1 Kt qu chp SEM ca mu si cha x l v mu si x l bng NaOH 1%

Nhn xt:

Thn lc bnh kh sau khi ct ngn thnh nhng on ngn 10mm trong my ct si. ta
thy si c mu vng. Qu trnh x l si vi NaOH 1% c tin hnh trong b khoi nh
v gia nhit 700C trong 2h sau ta ngm si trong 24h na. trong qu trnh ra si loi
b lng NaOH cn d, ta thy si c tch ra thnh nhng si nh hn v trong hn, khi
phi kh v sy th si chuyn t sang mu nu. Sau khi sy xong ta thy si cng hn, si
nh hn v dnh chm vi nhau. iu ny c gii thch l NaOH ha tan 1 phn
lignin v nhng phn phi hu c lm cho hm lng xenlulo trong si tng v lm cho b
mt ca si sch hn loi b c nhng tp cht.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 56


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

T kt qu chp SEM ta thy rng b mt si x l bng NaOH sch hn nhiu hn so


vi b mt si cha x l, loi b c nhng tp cht lm b mt si ng nht hn gip
ci thin c tnh ca sn phm composite trn nn nha v si.

6.1.2 Kt qu phn tch thnh phn si:

Si Lc Bnh kh cha x l v si c x l bng NaOH em phn tch thnh phn


si theo phng php trng lng ( AOAC official method 973,18)

Bng 6.1 Kt qu phn tch thnh phn mu si lc bnh cha x l

STT Ch tiu n v Kt qu Phng php


01 Cellulose % (w/w) 38.40
02 Hemicellulose % (w/w) 18.44 Trng lng
03 lignin % (w/w) 5.63

Bng 6.2 Kt qu phn tch thnh phn mu si lc bnh x l bng NaOH 1%

STT Ch tiu n v Kt qu Phng php

01 Cellulose % (w/w) 67.70

02 Hemicellulose % (w/w) 4.39 Trng lng

03 lignin % (w/w) 3.69

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 57


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

kt qu phn tch thnh phn si


80
70 67.7

60
50
phn trm (%)

38.4 Si th
40
Si x l
30
18.44
20
10 4.39 5.63 3.69
0
Cellulose Hemicellulose lignin

Thnh phn

Hnh 6.2 : th kt qu phn tch thnh phn si

Nhn xt :

T kt qu phn tch thnh phn si ta thy hm lng cellulose tng ln ng k t 38,4%


i vi si cha x l tng ln 67.7% i vi si x l bng NaOH 1%. Hm lng
cellulose tng ln lm cho tnh cht c l ca si tt hn ci thin c l ca sn phm
composite. v ta cng thy c hm lng ca lignin gim xung t 5.63% n 3.69%.
lin din gia nha nn v si c ci thin tng c lc lin kt gia nha nn v si.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 58


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

6.1.3 Kt qu chp XRD mu si lc bnh

Hnh 6.3 th kt qu chp XRD ca mu si cha x l

Hnh 6.4 th kt qu chp XRD ca mu si x l

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 59


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Nhn xt:

Mu si c tin hnh chp XRD vi gc quay 2 t 50 n 500 vi bc nhy l 0.010


trong 15 giy.

Thnh phn chnh ca thnh t bo l cellulose, hemicellulose v lignin. Hemicellulose v


lignin l dng v nh hnh. Trong khi cellulose c vng v nh hnh v vng tinh
th. Vic tng vng tinh th tng bn ca si nhng lm gim s n hi.

Cellulose I c nh I002 trong khong 220-240. Si cha x l cho ph XRD xut hin nhiu
nh 280 v 400. Sau khi x l si khng cn nhng nh ny na. chng t nhng tp
cht c tch ra khi si.

6.2 Kt qu chp SEM v o tnh cht c l mu composite


Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 60
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

6.2.1 To Mu Composite Trn Nn Nha UPE Vi Si Lc Bnh Cha X L.

Bng 6.3: Cc mu composite trn nn nha UPE v si Lc Bnh cha x l

Mu Hm lng si (%) Hm lng nha (%) Nhit ( 0C)

1 26 74 30
2 32 68 30
3 38 62 30
4 44 56 30
5 26 74 80
6 38 68 80

6.2.2.To Mu Composite Trn Nn Nha UPE Vi Si Lc Bnh X L.

Bng 6.4: Cc mu composite trn nn nha UPE v si Lc Bnh x l

Mu Hm lng si (%) Hm lng nha (%) Nhit ( 0C)

7 26 74 30
8 32 68 30
9 38 62 30
10 26 74 80
11 32 68 80
12 38 62 80

6.2.3 Kt qu o bn un v modul un

6.2.3.1 Kt qu o bn un

bn un th hin kh nng chu un ti a ca vt liu

Bng 6.5 Kt qu bn un ca mu vi si cha x l v x l

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 61


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

BN UN
40
34.27 33.69
35 32.39
29.58
30 28.26
24.88
bn un (MPa)

25
19.37 si cha x l
20
si x l
15

10

0
26% si 32% si 38% si 44% si

Hm lng si(%)

Hnh 6.5 th bn un ca mu vi si cha v x l

Nhn xt:

bn un thay i theo khi t l nha/si thay i. t th ta thy rng khi hm


lng si tng t 26% n 38% bn un tng nhng khi hm lng si tng ln 44% th
bn un gim r rt. iu ny c l gii l si lc bnh gia cng tng kh nng
chu lc cho mu composite nhng khi hm lng si ln 44% lng nha khng bao
bc quanh si, lm gim lc lin kt gia nha v si dn n bn un gim.

T th ta thy rng bn un ca mu cng t l nha/si nhng mu composite


c gia cng bng si c x l th bn un ln hn so vi si cha x l. iu
chng t qu trnh x l si lm cho lin kt vi nha tt hn, v c tnh ca si
cng tng ln nn gia cng tt hn cho mu composite.
Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 62
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Bng 6.6 Kt qu bn un ca mu vi si x l khi thay i nhit p

Nhit phng Nhit 800 C

Mu (si x l) 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


bn un (Mpa) 32.39 34.27 33.69 35.45 29.9 33.15

BN UN
36 35.45
35 34.27
34 33.69
33.15
33
Bn Un (MPa)

32.39
32 Nhit phng
31 Nhit 80 C
29.9
30
29
28
27
26% si 32% si 38% si

Hm lng si (%)

Hnh 6.6 th bn un ca mu khi nhit thay i

Nhn xt:

Vi si lc bnh x l ta tin hnh to mu composite v thay i nhit p. Ta


so snh thy rng mu composite ng rn nhit thng cho kt qu tt hn mu khi
ng rn c gia nhit cho khun 800 C. mc ch ca gia nhit l to ra s ng rn dng
u hn trnh co ngt nhng c th trong qu trnh gia nhit, nhit ca khun cao hn
so vi ta ci t kt qu lm qu trnh ng rn xy ra nhanh hn lm bt kh sinh ra trong
qu trnh ng rn khng thot ht ra khi mu. kt qu mu composite cha nhiu bt kh
nn c tnh gim v bn un gim.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 63


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

6.2.3.2 Kt qu o modul un

Modul un th hin kh nng chng li bin dng un ca vt liu.

Bng 6.7 Kt qu modul un ca mu composite vi si cha x l v x l

Si cha x l Si x l
Mu 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si
Modul Un (Mpa) 1734.42 1417.23 1570.56 2065 2341 2668

MODUL UN
3000
2668
2500 2341
2065
2000
Modul Un (Mpa)

1734.42
1570.56
1417.23 Si cha x l
1500
Si x l
1000

500

0
26% si 32% si 38% si

Hm llng si (%)

Hnh 6.7 th modul un ca mu composite vi cc loi si

Nhn xt:

Khi hm lng si lc bnh gia cng tng trong mu composite th modul un tng

Khi thay i loi si trong thnh phn composite th ta thy rng mu composite c gia
cng bng si lc bnh c x l cho kt qu modul un cao hn nhiu so vi mu
composite gia cng bng si lc bnh cha qua x l vi cng mt hm lng si nh
nhau. Vi t l nha/si l 74/26 ta thy rng khi thay si lc bnh cha x l bng si lc

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 64


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

bnh x l th modul un c tng nhng khng bng mu composite vi t l nha/si l


62/64 iu chng t si x l bng NaOH loi b c mt phn lignin v lm b
mt th rp hn, kh nng lin kt vi nha nn tt hn

Bng 6.8 Kt qu modul un ca mu composite vi si x l khi thay i nhit p.

Nhit phng Nhit 800 C

Mu ( si x l) 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


Modul Un (Mpa) 2065 2341 2668 2110.5 2137 2375

MODUL UN
3000 2668
2500 2341 2375
2110.5
2065 2137
Modul Un (MPa)

2000
Nhit phng
1500
Nhit 80 C
1000
500
0
26% si 32% si 38% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.8 th modul un ca mu composite khi nhit p thay i

Nhn xt:

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 65


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Khi thay i nhit p mu, ta thy rng mu composite cng t l nha/si th mu c


gia nhit khi p l 800 C th modul gim iu chng t c s to bt lm gim c tnh
ca mu

Khi tng hm lng si trong mu composite th modul tng theo, chng t si lc bnh
truyn ti tt, gia cng cho mu composite

6.2.4 Kt qu o bn nn v modul nn

6.2.4.1 Kt qu o bn nn

bn nn th hin kh nng chu nn cao nht ca vt liu

Bng 6.9 Kt qu bn nn ca mu vi si cha x l v x l

Si cha x l Si x l

Mu 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


bn nn (Mpa) 34.68 17.68 24.94 35.76 42.03 40.02

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 66


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

BN NN
45 42.03
40.2
40
35.76
34.68
35

30
bn nn (MPa)

24.94
25 Si cha x l
20 17.68 Si x l

15 13.82

10

0
26% si 32% si 38% si 44% si

Hm lng si (%)

Hnh 6.9 th bn nn ca mu composite vi cc loi si

Nhn xt:

S thay i bn nn theo hm lng si: khi hm lng si tng th bn nn tng


theo v t gi tr cao nht vi hm lng si l 32% i vi si x l. Khi hm lng
si qu cao 44% bn nn gim r rt, chng t lin kt gia nha v si c nhng ch
khng tt to c hi to vt nt v cn s truyn ng sut lm gim kh nng gia cng.

S thay i bn theo loi si: si x l cho mu composite c bn nn tt hn si


cha x l, bi v c tnh ca si x l tt hn si cha x l, hm lng xenlulo trong
si x l cao hn. V lin din gia si v nha c s kt hp tt hn.

Bng 6.10 Kt qu bn nn ca mu vi si x l khi nhit p thay i

Nhit phng Nhit 800C

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 67


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Mu ( si x l) 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


bn nn (Mpa) 35.76 42.03 40.02 43.15 36.5 44.86

BN NN
50
43.15 44.86
45 42.03 40.2
40 35.76 36.5
35
Bn Nn (MPa)

30
Nhit phng
25
20 Nhit 80 C
15
10
5
0
26% si 32% si 38% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.10 th bn nn ca mu composite khi nhit p thay i

Nhn xt:

bn thay i theo t l nha/si: cng ging nh bn un khi tng hm lng


si th si ng vai tr chu ti v nn nha truyn ti n si. do bn nn ca mu
composite tng cng vi hm lng nha

bn nn thay i theo nhit : khi to mu composite km theo gia nhit khun


ln 800 C. v phn ng ng rn nha UPE l phn ng ta nhit, nu nhit ca khun cng
gn vi nhit ta ra ta s trnh c ng sut nhit, trnh to vt nt trong mu. lm cho
mu cho bn nn tt hn.

6.2.4.2 Kt qu o Modul nn

Modul nn th hin kh nng chng li bin dng nn ca vt liu

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 68


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Bng 6.11 Kt qu modul nn ca mu vi si cha x l v x l

Si cha x l Si x l

Mu 26% 32% 38% 26% 32% 38%


si si si si si si
Modul nn 660.89 308.48 433.64 653.7 729 826.6
(Mpa)

MODUL NN
900
826.6
800
729
700 660.89
653.7
600
Modul Nn (MPa)

500 433.64 Si cha x l


400 Si x l
308.48
300 278.14

200
100
0
26% si 32% si 38% si 44% si

Hm lng si (%)

Hnh 6.11 th modul nn ca mu composite khi thay i si

Nhn xt:

Modul nn thay i theo khi hm lng nha/si thay i: i vi si cha x l mu


composite cho modul nn cao nht vi hm lng si l 26% vi hm lng ny si phn
b tt trong mu. i vi si x l mu cho modul nn cao nht hm lng 38%.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 69


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Modul nn thay i theo loi si: si x l gia cng tt hn cho mu composite v to


c s gn kt vi nha nn tt hn.

Bng 6.12 Kt qu modul nn ca mu composite khi thay i nhit p

Nhit phng Nhit 800C

Mu ( si x l) 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


Modul Nn (Mpa) 653.7 729 826.6 707.27 646.3 799.9

MODUL NN
900 826.6799.9
800 707.27 729
700 653.7 646.3
Modul Nn (MPa)

600
500 Nhit phng
400 Nhit 80 C
300
200
100
0
26% si 32% si 38% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.12 th modul nn ca mu composite khi nhit p thay i

Nhn xt:

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 70


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Modul nn ca mu composite thay i khng ng k khi ng rn nhit phng hay


khi gia nhit 800 C. khi hm lng si tng th modul nn tng theo.

6.2.5 kt qu o bn ko v modul ko

6.2.5.1 kt qu o bn ko

bn ko th hin kh nng chu c lc ko ti a ca vt liu

Bng 6.13 Kt qu bn nn ca mu vi si cha x l v x l

Si cha x l Si x l

Mu 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


bn ko (Mpa) 13.11 12.73 14.46 15.61 15.83 16.7

BN KO
18 16.7
15.61 15.83
16 14.46
14 13.11 12.73
bn ko (MPa)

12 10.36
10 Si cha x l
8 Si x l
6
4
2
0
26% si 32% si 38% si 44% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.13 th bn ko ca mu composite khi thay i hm lng si

Nhn xt

bn ko thay i khi thay i hm lng si nhng khng nhiu ch khi hm lng si


qu nhiu th bn ko mi gim ng k (44% si ).

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 71


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Nhn chung si x l th mu composite c bn ko tt hn so vi si cha x l,


lin kt gia nha v si bn cht hn

Bng 6.14 Kt qu bn ko ca mu vi si x l khi thay i nhit p

Nhit phng Nhit 800C

Mu ( si x l) 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


bn ko (Mpa) 15.61 15.83 16.7 13.68 17.4 19.4

BN KO
25

20 19.4
17.4 16.7
15.83
Bn Ko (MPa)

15.61
15 13.68
Nhit phng
Nhit 80 C
10

0
26% si 32% si 38% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.14 th bn ko ca mu composite khi nhit p thay i

Nhn xt:

bn ko ca mu composite thay i theo t l nha/si v theo qu trnh to mu


composite. nhn chung bn ko tng ln khi hm lng si trong mu tng v khi ng

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 72


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

rn nhit 800C th cho kt qu bn ko cao hn.v phn ng ng rn xy ra em du


hn v loi b c ng sut nhit xy ra trong qu trnh ng rn.

6.2.5.2 Kt qu o modul ko

Modul ko th hin kh nng chng li bin dng ko ca vt liu

Bng 6.15 Kt qu modul ko ca mu vi si cha x l v x l

Si cha x l Si x l
Mu 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si
Modul ko (MPa) 839.23 772.76 764.65 1370 1262 1308

MODUL KO
1600
1370 1308
1400 1262
1200
Modul ko (MPa)

1000 839.23 772.76 764.65 Si cha x l


800
556.62 Si x l
600
400
200
0
26% si 32% si 38% si 44% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.15 th modul ko ca mu composite khi hm lng si thay i

Nhn xt:

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 73


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Modul ko ca mu composite thay i theo hm lng: mu


composite c hm lng si cng cao th modul ko cng gim. c th
trong qu trnh to mu xut hin nhng vt nt gia si v nn

Modul ko ca mu composite thay i khi thay i loi si: si x


l c b mt th rp hn, nh loi b 1 phn lignin, nn c tnh si tng ln.
Mu composite v vy cng c modul ko cao hn

Bng 6.16 Kt qu modul ko ca mu vi si x l khi nhit p thay i

Nhit phng Nhit 800 C

Mu ( si x l) 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


Modul ko (MPa) 1370 1262 1308 1183 1267 1558

MODUL KO
1800
1558
1600
1370 1308
1400 12621267
1183
Modul Ko (MPa)

1200
1000 Nhit phng
800 Nhit 80 C
600
400
200
0
26% si 32% si 38% si
Hm lng si (%)

Hnh 6.16 th modul ko ca mu composite khi nhit p thay i

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 74


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

6.3 Kt qu o SEM mu composite

Mu composite sau khi o bn ko t, b mt mu c quan st di knh hin


vi in t qut (SEM). Kt qu cho ta hnh bn di.

mu composite vi si cha x l mu composite vi si x l

Hnh 6.17 Kt qu chp SEM b mt t ca mu composite.

Nhn xt:

Mu composite vi t l nha/si l 62%/38% sau khi tin hnh o bn ko t. ta tin


hnh quan st b mt mu ti ch t bng knh hin vi in t qut. Quan st b mt mu
composite ngay ti b mt gy ta nhn thy rng mu composite vi si lc bnh cha x l
lin kt gia si v nha nn cha tt, cn nhiu khong trng, ta thy si b tch ra khi
nn nha nh ra tng mng si. Trong khi lin kt gia nha nn v si x l tt hn
nn nhn vo hnh SEM ta thy si b t nh ra b mt th hin gia nha v si c s
lin kt tt hn. V vy khi o tnh cht c l ca mu ta thy rng tnh cht c l ca mu
composite trn nn nha v si x l tt hn so vi si cha x l.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 75


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

6.4 Kt qu o thm nc:

Bng 6.17 kt qu thm nc ca mu vi si cha x l v x l

Si cha x l Si x l

Mu 26% si 32% si 38% si 26% si 32% si 38% si


thm nc (%) 4.31 6.88 9.38 2.46 4.16 4.90

THM NC
10.00 9.33
9.00
8.00
6.88
7.00
Phn trm (%)

6.00
4.90 si cha x l
5.00 4.31 4.16 si x l
4.00
3.00 2.46
2.00
1.00
0.00
26% 32% 38%
Axis Title

Hnh 6.18 th thm nc ca mu composite khi hm lng si thay i

Nhn xt:

thm nc thay i theo hm lng si: i vi c hai mu composite i t si


khng x l hay si x l vi nn nha UPE u cho kt qu thm nc tng khi
hm lng si tng, v trn b mt si c nhm OH i nc nn gi nc dnh trn b

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 76


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

mt si. khi hm lng si cng nhiu th cng c nhiu nhm OH nn thm nc


tng

thm nc thay i theo tng loi si to mu composite: si x l cho mu


composite c thm nc t hn so vi mu composite i t si cha x l

thm nc ca mu composite ph thuc vo nhiu yu t: bn cht ca nha


nn, si, v lin kt nha si. Ta thy rng si x l b ha tan 1 phn lignin v vy
ht nc ca si gim. ng thi qua th ta thy c rng lin kt nha si bn
cht hn trc nn nc khng th lm trng cu trc composite do phi ph v lin
kt ny trc, trc khi xm nhp vo bn trong mu composite

6.5 So snh c tnh ca mu composite trn nn nha lc bnh v cc loi g p


trn th trng

Bng 6.18: bn un v modul un ca cc loi vt liu

C Tnh UPE+Si Lc Bnh Giy p MDF-PF MDF-PP


Bn Un (Mpa) 29.58 37.5 14 12.24
Modul Un (Mpa) 1570 2400 1400 617.5

So Snh C Tnh Gia Cc Loi Vt Liu


3000

2500 2400

2000
1570 Bn Un
1500 1400 Modul Un
Mpa

1000
617.5
500

29.58 37.5 14 12.24


0
UPE+Si Lc Bnh Giy p MDF-PF MDF-PP

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 77


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

Hnh 6.19 th so snh c tnh gia cc loi vt liu

Nhn xt:

Nhn vo th ta thy rng tnh cht ca mu composite trn nn nha UPE v


si lc bnh cha x l (hm lng si 38%) tuy khng bng vt liu giy p
nhng so vi cc loi g MPF trn nn nha PF v PP th c tnh tt hn nn
hon ton c th thay th cc loi vt liu ny trong cuc sng.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 78


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

CHNG 7: KT LUN V KIN NGH

7.1 Kt lun

V mt vt liu:

Khi thay i hm lng si th nh hng n c tnh v thm nc ca


vt liu. C th l khi hm lng si cng cao th c tnh cng ln v chu
bin dng cng ln hn. Tuy nhin hm lng si cng cao cng lm kh
nng thm nc tng theo . hm lng nha (62%)/si (38%) cho c tnh tt.
khi hm lng si tng ln 44% thi c tnh ca vt liu gim r rt v nha
khng bao ht si, lin kt gia nha v si gim, c nhng l trong sn
phm.

Mu composite trn nn nha UPE v si x l c c tnh tt hn so vi


si cha x l. iu ny c gii thch l si x l c b mt th nhm
hn nh ha tan 1 phn lignin v nhng cht phi hu c. Si nh hn v
cng hn so vi si cha x l..

Sn phm composite i t nha UPE v si lc bnh c bn p ng c


nhng ng dng trong dn dng v vy c th thay th n cho cc sn phm
vn p thng thng trong i sng.

V mt kinh t x hi

Cy lc bnh c kh nng sinh sn rt nhanh nn y l ngun nguyn liu

di do c sn trong t nhin. V vy sn phm composite i t si lc


bnh s c gi thnh r hn so vi cc loi vt liu khc, ng thi to
c cng n vic lm cho ngi dn nhng vng c cy lc bnh mc
nhiu.
Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 79
Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

7.2. Hn ch ca lun vn v nh hng nghin cu:

Hn ch ca lun vn:

o Cha kho st composite vi si ang hay to thnh dng mat.


o Cha kho st nng NaOH x l si, nhit v thi gian x l nh
hng n c tnh ca sn phm.
o Trong qu trnh to mu composite phi trn si, nha v cht ng rn
trc. khng s dng my trn m trn bng tay nn c th trn khng
u.
o Cha kho st nhit v thi gian ng rn mu ti u.
o Cha kho st c yu t cng ngh , phng php to mu, cc thng
s nh hng n cht lng sn phm composite
nh hng nghin cu:
Kho st composite trn nn UPE vi si lc bnh c ang thnh tm hay
to mat
Kho st cc phng php gia cng to mu khc nhau nh hng nh th
no n tnh cht vt liu
Kho st nhit ng rn mu composite cho ph hp.

Ti liu tham kho

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 80


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

1. Saheb D. Nabi, Jop J. P., Natural fiber Polymer Composites : A review


,Advances in Polymer Technology, Vol.18, Issue 4, P.P.( 351-363), 2007.

2. Alsina O. L. S. ,De Carvalho L.H. Thermal properties of Hybrid


Lignocellulosic Fabric Reinforced Polyester Matrix Composites ,
Polymer Testing Vol.24,P.P.(81- 85) , 2005.

3. A.K. Bledzki, J. Gassan, Composites reinforced with cellulose based fibres ,


Prog. Polymer. Science,Vol.24, P.P.(221274) , 1999.

4. Nelly flores-Ramires, Jos Cruz-De Leon , part 1 : Novel, Low-cost Water


Hyacinth-Polyester Composites. Processing, Mechanical Properties and
FTIR Spectroscopy Design, Manufacturing and Applications of Composites:
Proceedings of the Eighth Joint Canada-Japan Workshop on Composites
,DEStech Publications, Inc., Nov 2010.

5. Nguyn Hu Niu, Phan Thanh Bnh, Hunh Su, Mt S Thay i V Tnh


Cht Si Da Vit Nam Bng Phng Php X L Trong Dung Dch Sodium
Hydroxide , Tp ch pht trin KH & CN, tp 10, s 03-2007

6. Nguyn Hu Niu, Trn Vnh Diu , K thut sn xut cht do. NXB i
Hc Quc Gia Tp.HCM. 2007

7. Nguyn B Trung Trn Vn Phc , Nghin Cu Vt Liu Composite Trn


Nn Nha Polyeste Gia Cng Bng Si ay,Tp ch Khoa Hc s 10,
trang 91, Tp ch Khoa Hc v Cng Ngh, i hc Nng

8. Trn Vnh Diu Trn Trung L , Mi Trng Trong Gia Cng Cht Do
V Vt Liu Composite, Nh xut bn Bch Khoa H Ni, 2006.

9. Phan Thanh Bnh, Ha Hc V Ha L Polyme, i hc Bch Khoa Thnh


Ph H Ch Minh, 2002

10. Nguyn Phc Hu. Nha tng hp composite. Bin dch. Nh xut bn
tr. 2006

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 81


Lun Vn Thc S CBHD: PGS.TS Nguyn c Thnh

11. Cao Th Nhung Cng ngh sn xut bt giy v giy, NXB i hc quc
gia Tp.HCM. 2008

12. H S Trng C s ha hc g v xenluloza Tp 1, 2. Nh xut bn Khoa


hc v k thut, 2003

13. t Wikimedia trn Internet.

Vt Liu Composite trn nn nha UPE v Thn Lc Bnh Trang 82

You might also like