Univerzitet u Sarajevu

Fakultet zdravstvenih studija

Odsjek: Laboratorijske tehnologije

Bolnike infekcije znaaj i prevencija

Seminarski rad

Predmetni profesor: Amela Dedei-Ljubovi Studenti: Aldina Meraji

Vlado Milii

Sarajevo, maj, 2017. godine

Sadraj

1. Uvod ....................................................................................................................................... 3
2. Infekcije: definicija i vrste...................................................................................................... 4
3. Rizina odjeljenja ................................................................................................................... 6
4. Lanac infekcije ....................................................................................................................... 7
4.1. Infektivni agens ............................................................................................................... 7
4.2. Patogenost i virulencija ................................................................................................... 7
4.3. Rezervoar i izvor infekcije .............................................................................................. 8
4.4. Izlazna vrata ..................................................................................................................... 9
5. Put prijenosa infekcije .......................................................................................................... 10
6. Utvrivanje bolnike infekcije ............................................................................................. 10
7. Mjere za sprjeavanje i suzbijanje bolnikih infekcija ........................................................ 10
7.1. Interna i eksterna kontrola bolnikih infekcija .............................................................. 12
8. Zakljuak .............................................................................................................................. 14
9. Literatura .............................................................................................................................. 15
9.1. Knjige ............................................................................................................................ 15
9.2. Web izvori ..................................................................................................................... 15

2
1. Uvod

Intrahospitalne infekcije (IHI) ili bolnike infekcije postoje i evidentne su koliko i same
institucije bolnikog lijeenja i predstavljaju znaajan javnozdravstveni problem. Pouzdano se
moe utvrditi da je nemogue govoriti o iskorjenjivanju ili eliminaciji bolnikih infekcija i da
bolnice bez rizika praktino ne postoje. Meutim, dobro organizovani programi prevencije
mogu smanjiti stopu bolnikih infekcija za 1/3 to je veoma znaajno, s obzirom na posljedice
sa medicinskog, ekonomskog, te pravno- etikog aspekta. Medicinske posljedice prisustva
bolnikih infekcija odnose se prvenstveno na komplikacije koje nastaju, duinu i trajanje
hospitalizacije i nepovoljan tok i ishod osnovne bolesti. Ekonomski aspekt posljedica
prisustva bolnikih infekcija podrazumijeva trokove hospitalizacije, dodatne dijagnostiko
terapijske procedure, veu potronju lijekova, dok istovremeno oboljeli due odsustvuju sa
posla. Pravno etike posljedice bolnikih infekcija su pokretanje sudskih sporova i krenje
propisa odnosno Zakona o zatiti stanovnitva od zaraznih bolesti kojim je regulisana obaveza
zdravstvenih ustanova i zdravstvenih radnika da tite zdravlje pacijenata i uposlenika, kao i
sprovoenje odgovarajuih mjera radi sprjeavanja, ranog otkrivanja i suzbijanja bolnikih
infekcija. Samo postojanje i potivanje utvrenih mjera, odnosno programa za sprjeavanje i
suzbijanje bolnikih infekcija u zdravstvenoj ustanovi, zdravstveni sistem moe tvrditi da su
se poduzele sve potrebne aktivnosti ime se mogu preduprijediti bolnike infekcije. Kod nas,
kao i u veini zemalja svijeta, najee se javljaju urinarne infekcije, oko 40% svih bolnikih
infekcija koje su po pravilu vezane za implantaciju katetara, oko 20% ine infekcije donjih
respiratornih puteva, 16% postoperativne infekcija rana, septikemija 8,5% i druge razliite
infekcije. Uzronici bolnikih infekcija mogu biti gotovo svi mikroogranizmi: bakterije,
virusi, gljivice i paraziti. Usljed primjene novih dijagnostiko terapijskih procedura,
nastajanja rezistencije na odreene vrste antibiotika kao i na dezinfekciona sredstva, spektar
bolnikih infekcija se svakodnevno mijenja i poveava. Od bolnikih infekcija mogu da obole
svi, od pacijenata, bolnikog osoblja ukljuujui i osoblje zadueno za hranu, ienje,
posjetioci, studenti, uenici srednjeg medicinskog usmjerenja koji obavljaju praksu u
zdravstvenim ustanovama. U ovom radu e biti predstavljen pojam bolnike infekcije, zatim
znaaj bolnike infekcije te naini prevencije istih.

3
2. Infekcije: definicija i vrste

Tokom cijelog svog ivota ovjek se nalazi u vrlo bliskom kontaktu s brojnim
mikroorganizmima: virusima, bakterijama, gljivama, protozoama i vieelijskim parazitima.
Veliki broj mikroorganizama prilagodio se ivotu na pojedinim dijelovima ljudskog tijela,
formirajui razliite asocijacije sa svojim domainom, ali i s drugim mikroorganizmima koji
naseljavaju isto podruje. U najveem broju se mikroorganizmi nalaze kao simbionti,
komenzali ili inkvilini na koi i sluzokoi ovjeka, ne nanosei mu nikakvu tetu, a esto
mogu imati i korisne uinke. Samo mali broj mikroorganizama su paraziti, trajno ili
povremeno nastanjeni na ili u ovjeku, iskoritavajui njegovu ivotnu energiju i remetei
njegove fizioloke procese te izazivajui infekciju. Svaki parazit koji je u stanju izazvati
infekciju, tj. bolest naziva se patogen. Pod pojmom infekcija podrazumijeva se ulaenje
patogenih mikroorganizama ili parazita u tkiva domaina, njihovo odravanje,
razmnoavanje, irenje, produkcija i oslobaanje tetnih materija za domaina, te reakcija
domaina na prisustvo i aktivnosti mikroroganizama, to se manifestira znacima i
simptomima infektivne bolesti. Za razliku od infekcije, kolonizacija je prisustvo
mikroorganizama na razliitim mjestima tijela bez prisustva simptoma i znakova bolesti ili
infekcije. 1

Bolnika infekcija se javlja nezavisno od primarnog oboljenja a odnosi se na svaku infekciju,

sa infektolokog aspekta zdrave osobe i/ili zaposlenog osoblja i /ili posjetilaca, za koju se
utvrdi da je do nje dolo u bolnikoj sredini, ordinaciji privatne prakse ili u stacionarima
ustanova za stare i nemone osobe kao posljedica pregleda, ukljuujui i invanzivne i
neinvanzivne dijagnostike metode, lijeenje ili zdravstvenu njegu, a razvija se tokom
lijeenja ili nakon otpusta iz bolnice u odreenom vremenskom periodu. Infekcija se smatra
bolnikom:2

a) Ako je nastala u bolnici i postala evidentna u periodu od 48 sati, to ini tipini

inkubacioni period za veinu bakterijskih infekcija, poslije prijema pacijenta u
bolnicu, ili kasnije, nakon njegovog otputanja.

1
Huki, M., Dedei-Ljubovi, A., Numanovi, F., Ostoji, M., Tihi, N., Petkovi, M., ustovi, A.,
Gavrankapetanovi, F., Koluder, N., amdi, A., vraki, S. (2010). Prevencija i kontrola infekcija u zdravstvenim
ustanovama. Sarajevo: TDP, Sarajevo
2
imi Koluder, N., Bungur, A., Stevi, E. (2010). Sprjeavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. Sarajevo: Institut
za naunoistraivaki rad i razvoj Klinikog centra Univerziteta u Sarajevu

4
 b) Ako se utvrdi da je u vezi sa hirurkom intervencijom, a ispolji se u toku 30 dana
poslije hirurke intervencije u sluaju da implantat nije ugraen, ili u toku jedne
godine ako je implantat ugraen.
c) Ako se ispoljila poslije otpusta pacijenta iz bolnice, a epidemioloki podaci pokazuju
da je nastala u bolnici (HVB, HVC, HIV,cytomegalovirus i dr.)
d) Ako je nastala u novoroeneta ranije (do 3-5 dana) kao rezultat koloniziranja pri
prolasku kroz poroajni kanal (vertikalna transmisija, ali ne transplacentarno) ili
kasnije (od 3-5 dana) kao rezultat horizontalnog koloniziranja.
e) Bolnikom infekcijom se smatra i infekcija koja je prisutna u trenutku premjetanja
pacijenta iz jedne bolnice u drugu.

Bolnikom infekcijom se ne smatraju infekcije i stanja: 3

a) Komplikacije ranije nastale infekcije ili produene infekcije prisutne pri prijemu, osim
ako promjena uzronika ili znakova i simptoma ne ukazuje jasno na nastanak nove
infekcije.
b) Kolonizacija, tj. prisustvo mikroorganizama na koi, sluznicama, u otvorenim ranama
ili ekskretima i sekretima a koji ne prouzrokuju klinike znake ili simptome.
c) Inflamacija, stanje koje nastaje kao odgovor tkiva na povredu ili stimulaciju
nezaraznim agensima kao to su hemikalije.
d) Infekcija novoroeneta za koju se zna ili dokae da je nastala transplacentarno
(toksoplazma, rubella, citomegalovirusna infekcija ili sifilis i sl.).

Bolnika infekcija se moe javiti u sporadinom odnosno pojedinanom, epidemijskom i

endemskom obliku. Epidemija bolnike infekcije je pojava dva ili vie sluaja bolnike
infekcije uzrokovana istim uzronikom, i meusobno povezana mjestom, vremenom i
postupkom, kao i poduzetim postupcima u dijagnostici, njezi ili lijeenju pacijenta. Endemija
bolnike infekcije je pojava ili perzistiranje bolnikih infekcija uzrokovanih istim
uzronikom, povezanih mjestom, postupkom, ali s razliitim vremenskim javljanjem. Krina
(cross) bolnika infekcija je infekcija kod koje mikroorganizmi prelaze s jedne osobe na
drugu direktno ili posredno putem predmeta. Autoinfekcija je infekcija mikroorganizmima
koje pacijent nosi u svom tijelu, a nastaje kada mikroorganizmi dospiju do novog mjesta.

3
imi Koluder, N., Bungur, A., Stevi, E. (2010). Sprjeavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. Sarajevo: Institut
za naunoistraivaki rad i razvoj Klinikog centra Univerziteta u Sarajevu

5
3. Rizina odjeljenja

Rizini odjeli su odjeli na kojima se lijee pacijenti s poveanim rizikom od sticanja i razvoja
bolnike infekcije, a s obzirom na uestalost i teinu bolnikih infekcija dijele se u tri
kategorije: 4

1. Odjeli visokog rizika su jedinice intenzivnog lijeenja i njege hirurkog i

internistikog profila, sterilne jedinice, neonatalna i pedijatrijska odjeljenja (zbog
odsustva specifinog imuniteta djece), odjeli za opekotine, transplantaciju,
kardiohirurgiju, neurohirurgiju, vaskularnu hirurgiju, ortopediju, traumatologiju,
uroloka odjeljenja (zbog primjene agresivnih terapijskih i dijagnostikih procedura
kao to su operacija, intubacija, vjetaka ventilacija, kateterizacija), hemodijalizu te
onkoloki i hematoloki odjeli (zbog upotrebe citotoksinih lijekova i
imunosupresivne terapije) ;
2. Odjeli srednjeg rizika su opti hirurki, ginekoloko-opstretiki, dermatoloki te
infektoloki;
3. Odjeli niskog rizika su internistiki odjeli, osim internistikih odjela navedenih kao
odjeli visokog rizika, psihijatrijski, stacionarni i gerijatrijski odjeli, te ordinacije.

Posebno osjetljive grupe bolesnika koje, po pravilu, imaju tei tok i neizvjesniji ishod
bolnikih infekcija su: hirurki pacijenti odnosno pacijenti na kojima su izvedene sloene
hirurke intervencije, imunodeficijentni pacijenti i to pacijenti sa oslabljenim humoralnim
imunitetom: mijelom, nefrortski sindrom, agamaglobulinemija, imunosupresivna terapija i
pacijenti sa oslabljenim celularnim imunitetom: leukoze, HIV infekcija, maligni tumori,
imunosupresivna terapija, nedonoad, novoroenad i dojenad, osobe starije od 60 godina,
pacijenti s opekotinama, pacijenti u jedinicama intenzivnog lijeenja i njege, pacijenti na 14
hemodijalizi, pacijenti izloeni drugim invazivnim zahvatima, te infektoloki pacijenti.
Faktori rizika za nastanak IHI su: - imunokompromitovani pacijenti (bolest ili hemoterapija) -
hirurke intervencije, primjena katetera, respiratora i drugih instrumenata koji naruavaju
epitelne barijere - duina boravka u bolnici - antibiotska terapija (> 10 dana) - prisustvo

4
Pravilnik o uslovima i nainu sprovoenja mjera za spreavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. Federalno
ministarstvo zravstva
(http://mz.ks.gov.ba/sites/mz.ks.gov.ba/files/Pravilnik%20za%20Bolnicke%20infekcije%20SLFBiH%2084-
10.pdf)

6
multirezistentnih mikroorganizama u bolnikoj sredini i - mogunosti razmjene gena
rezistencije.

4. Lanac infekcije

Lanac infekcije je proces prenoenja infektivnog agensa od jednog do drugog osjetljivog

domaina, koji rezultira njegovom kolonizacijom ili infekcijom. U lanac infekcije su
ukljueni:

1. Infektivni agens,
2. Rezervoar i izvor infekcije,
3. Put prijenosa,
4. Ulazna vrata,
5. Osjetljivi domain,
6. Izlazna vrata.

Svaka od ovih karika infektivnog lanca je potrebna za prijenos infektivnog agensa i prekid
bilo koje od njih dovodi do izostanka infekcije ili kolonizacije.

4.1. Infektivni agens

Infektivni agensi su mikroorganizmi sposobni da uzrokuju bolest osjetljivog domaina.

Infektivni agensi pokazuju selektivnost, tj. sposobnost izbora domaina. Paraziti su zavisni od
svoga domaina. Oni mogu biti trajno ili povremeno nastanjeni na ili u domainu,
iskoritavajui njegovu ivotnu energiju i remetei njegove fizioloke procese. Svaki parazit
koji je u stanju izazvati infekciju odnosno bolest naziva se patogen ili infektivni agens.

4.2. Patogenost i virulencija

Huki et al. (2010) navode da je patogenost, sposobnost mikroorganizma da izazove bolest, te

da je to njegova genetski determinirana i nepromjenjiva osobina. Osnovne karakteristike
patogenih bakterija su njihova prenosivnost, invazivnost, sposobnost da izbjegnu odbrambene
mehanizme domaina i toksikogenost. Stepen patogenosti parazita se naziva virulencija.
Patogenost je kvalitativna osobina mikroorganizma, a virulencija je njegova kvantitativna
osobina. Virulencija je promjenjiva i moe se smanjiti ili poveati zavisno od uslova u kojima
7
se mikroorganizam nalazi. Virulencija se smanjuje u laboratorijskim uslovima pod uticajem
toplote, hemijskih agenasa ili dranjem na nepodesnim podlogama ili pasaom kroz
neprimjeive domaine. U prirodnim uslovima se virulencija poveava prenoenjem sa
osjetljive osobe na osjetljivu osobu, a smanjuje prenoenje na neosjeltjivu osobu. Virulencija
se ocjenjuje kao visoka ako mali broj uzronika izazove bolest, ako je kratka inkubacija
bolesti, teka klinika slika ili ako je povean morbiditet i mortalitet. Virulencija je niska ako
je potreban veliki broj mikroorganizama da izazovu infekciju i ako je klinika slika bolesti
blaga. Trajan gubitak virulencije mikroorganizma naziva se atenuacija.

4.3. Rezervoar i izvor infekcije

Rezervoar infekcije je mjesto u ivoj ili neivoj prirodi gdje infektivni agens ivi u prirodnim
uslovima, od kojih zavisi njegova egzistencija i s kojih se moe prenijeti na novog domaina.
Izvor infekcije je vjek, ivotinja ili supstanca s kojih se infektivni agensi prenose na novog
domaina. To su sredstva ili materije s kojih uzronik zaraze izlazi iz svog rezervoara i s kojih
se prenosi na novog domaina, ovjeka. To mogu biti urin, stolica, ispljuvak, gnoj itd. Izvor
infektivnih agenasa moe biti endogena flora samog bolesnika ili vanjski izvor, kao to su
drugi ljudi, okolina, kontaminirani predemti itd.

U zdravstvenim ustanovama su brojni rezervoari i izvori infekcije:

1) Ljudi (inficirani ili kolonizirani bolesnici, posjetioci, osoblje) Vaan rezervoar i

izvor infekcije u bolnikim ustanovama su ljudi: oboljeli od infektivne bolesti,
kolonizirane osobe i kliconoe. Oboljeli od infektivne bolesti pokazuju znake i
simptome bolesti i u okolinu lui infektivni agens koji je uzrokovao bolest.
Kolonizirane osobe su naseljene mikroorganizmima koji se razmnoavaju u njima a
njihovo prisustvo im ne nanosi tetu. Kliconoa je osoba koja je kolonizirana
specifinim patogenima a ne pokazuje simptome i znakove infekcije. To je naizgled
zdrava osoba, ali koja u sebi nosi patogene i izluuje ih u okolinu. Infektivni agens
kliconoa moe oslobaati u okolinu svim tjelesnim izluevinama. Po trajanju, postoji
akutno i hronino kliconotvo. Kliconotvo se moe podijeliti u etiri kategorije:
1. Kliconotvo u fazi inkubacije traje od perioda infekcije do pokave prvih znakova i
simptoma bolesti.
2. Kliconotvo u fazi rekonvalescencije poinje nakon prestanka znakova i simptoma
bolesti. Ova faza traje razliito dugo u zavisnosti od uzronika infekcije.

8
 3. Intermitentno kliconotvo se javlja kod nekih osoba koje povremeno nose isti patogen.
4. Hronino kliconotvo se javlja kod nekih osoba. Kliconotvo se smatra hroninim ako
traje due od godinu dana.
2) Kontaminirana okolina, instrumenti i drugi probor za rad, zavojni materijal, otopine
itd. Kontaminacija je prisutnost mikroorganizama na povrinama razliitih predmeta
ili u razliitim otopinama i drugim materijalima. U bolnikoj sredini kontaminirana
neiva okolina, nepravilno dezinficirani i sterilizovani instrumenti i drugi pribor za rad
mogu postati ozbiljan izvor bolnikih infekcija.
3) Hrana i voda Hrana i voda u uslovima nehigijenskog pripremanja, skladitenja,
distribucije i serviranja biti izvor infekcije i trovanja u bolnikoj sredini.

4.4. Izlazna vrata

Izlazna vrata su put kojim infektivni agens naputa svog domaina. Kod ovjeka je to
najee respiratorni, gastrointestinalni trakt, urogenitalni trakt i posteljica.

Slika 1: Prikaz lanca bolnike infekcije

9
5. Put prijenosa infekcije

Infektivni agensi mogu koristiti jedan ili vie naina prijenosa na novog domaina. Infektivni
agens se moe prenositi na sljedee naine i sljedeim sredstvima:

1. Kontaktom,
2. Vehikulima,
3. Vektorima,
4. Zrakom.

6. Utvrivanje bolnike infekcije

Bolnika infekcija utvruje se na osnovu klinikih simptoma sa ili bez mikrobiolokih,

laboratorijskih, radiolokih, patohistolokih i drugih nalaza, te epidemiolokih podataka.
Obaveza zdravstvene ustanove je da kod prijema i prije otpusta pacijenta uradi laboratorijske
nalaze ime se moe utvrditi postojanje bolnike infekcije.

7. Mjere za sprjeavanje i suzbijanje bolnikih infekcija

Prevencija i kontrola bolnikih infekcija predstavlja dio programa sigurnosti za pacijente

tokom pruanja zdravstvene zatite, te su za sprovoenje mjera prevencije i kontrole
odgovorni kako menadment zdravstvenih ustanova, tako i svi zaposlenici u zdravstvenoj
ustanovi. Prevencija i kontrola bolnikih infekcija se ostvaruje donoenjem integralnih
programa na nivou Federacije Bosne i Hercegovine, programa na nivou zdravstvenih
ustanova, te uspostavom bolnikih komisija u zdravstvenim ustanovama sekundarnog i
tercijarnog nivoa zdravstvene zatite.

10
Mjere za spreavanje i suzbijanje irenja bolnikih infekcija su: 5

1. Pregled, trijaa i sanitarna obrada bolesnika pri prijemu na bolniko lijeenje, a prema
klinikim indikacijama, mikrobioloka i epidemioloka obrada bolesnika;

2. Provedba sanitarno-higijenskih postupaka pri radu te propisno ponaanje zaposlenih,

bolesnika i posjetioca unutar zdravstvene ustanove;

3. ienje, pranje, provjetravanje radnih prostorija i pripadajue opreme;

4. Higijena i dezinfekcija ruku, koe, sluznica;

5. Dezinfekcija instrumenata, medicinskog pribora i okoline;

6. Sterilizacija opreme i pribora za medicinske postupke;

7. Aseptini i higijenski postupci pri radu;

8. Prikupljanje, razvrstavanje, pranje, sterilizacija i transport bolnikog rublja;

9. Osiguranje zdravstvene ispravnosti namirnica, ukljuujui vodu za pie te sanitarno-

tehnikih i higijenskih uslova pripreme, uvanja i podjele hrane;

10. Osiguranje zdravstvene ispravnosti i kvaliteta vode za potrebe hemodijalize;

11. Osiguranje kvaliteta zraka;

12. Dezinsekcija i deratizacija;

13. Zbrinjavanje infektivnog otpada;

14. Rano otkrivanje, izolacija i lijeenje osoba oboljelih od bolnike infekcije;

15. Prijavljivanje bolnikih infekcija (sporadini sluajevi i bolnike infekcije u endemskom i

epidemijskom obliku);

16. Prijavljivanje ozljeda otrim predmetom u zdravstvenoj ustanovi (ubodni incident,

porezotine, ugriz) i kontaminacije koe i sluznice biolokim materijalom.

5
Pravilnik o uslovima i nainu sprovoenja mjera za spreavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. Federalno
ministarstvo zravstva
(http://mz.ks.gov.ba/sites/mz.ks.gov.ba/files/Pravilnik%20za%20Bolnicke%20infekcije%20SLFBiH%2084-
10.pdf)

11
17. Prikupljanje, evidentiranje i analiza podataka o uestalosti bolnikih infekcija;

18. Praenje uestalosti rezistencije pojedinih vrsta mikroorganizama, praenje potronje

antibiotika te formiranje liste rezervnih antibiotika;

19. Provoenje preventivnih i specifinih mjera (imunizacija, imunoprofilaksa,

kemoprofilaksa) te mikrobioloka kontrola ive i neive sredine;

20. Osiguranje higijensko-tehnike ispravnosti objekta, opreme i instalacija sukladno

medicinskim potrebama;

21. Trajna edukacija cjelokupnog osoblja (zdravstvenog i nezdravstvenog) o spreavanju,

suzbijanju i praenju bolnikih infekcija.

7.1. Interna i eksterna kontrola bolnikih infekcija

Svi radnici obavezni su u djelokrugu svojih poslova provoditi usvojene mjere za sprjeavanje
i suzbijanje bolnikih infekcija koje su formulisane u tri osnovne grupe preporuka: 6

a. Preporuke za ienje, dezinfekciju i sterilizaciju;( Preporuke za higijenu ruku,

Preporuka za dezinfekciju koe i sluznica, Preporuka za dezinfekciju
instrumenata i povrina, Preporuke za ponaanje osoblja u operacionim salama,
te preporuke za urinanrni kateter, CVK, PVK, lumbalnu punkciju, pleuralnu
punkciju, abdominalnu punkciju))
b. Preporuke za izolaciju, smjetaj i postupak s pacijentiima; (Preporuke izolacije
pacijenta, Preporuke za MRSA pacijente)
c. Preporuke za rukovanje i odlaganje rizinog medicinskog otpada (Preporuke za
dekontaminaciju, Preporuke u sluaju ubodnog incidenta).

Preporuke se analiziraju, revidiraju i donose od strane Bolnike komisije i moraju biti

dostupne u svim radnim jedinicama, ovjerene od strane predsjednika Bolnike komisije i
direktora ustanove.

Za provoenje mjera za sprjeavanje i suzbijanje irenja bolnikih infekcija u zdravstvenim

ustanovama odgovoran je direktor, u ordinacijama privatne prakse odgovoran je zdravstveni

6
imi Koluder, N., Bungur, A., Stevi, E. (2010). Sprjeavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. Sarajevo: Institut
za naunoistraivaki rad i razvoj Klinikog centra Univerziteta u Sarajevu

12
radnik koji obavlja poslove zdravstvene zatite osobnim radom, a u stacionarima ustanova za
stare i nemone osobe, direktor ustanove u skladu sa obimom i vrstom pruanja zdravstvene
zatite i njege o pacijentu. 87 Svaki direktor bi trebao imati i proceduru za nain vrenja
kontrole odnosno potivanje svih utvrenih mjera kao i mehanizam za uvoenje
stimulativnih/destimulativnih mjera. Tro- kove svih postupaka i mjera obavljenih u cilju
sprjeavanja i suzbijanja bolnikih infekcija snosi zdravstvena ustanova iz za to posebno
formiranog fonda, izuzevi specifinu preventivnu djelatnost za uposlenike (cijepljenje).
Eksternu kontrolu bolnikih infekcija obavljaju nadleni inspekcijski organi kao i Zavod za
javno zdravstvo KS. 7

7
Pravilnik o uslovima i nainu sprovoenja mjera za spreavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. Federalno
ministarstvo zravstva
(http://mz.ks.gov.ba/sites/mz.ks.gov.ba/files/Pravilnik%20za%20Bolnicke%20infekcije%20SLFBiH%2084-
10.pdf)

13
8. Zakljuak

Zajedniki cilj svih zdravstvenih profesionalaca treba da bude provoenje mjera za

sprjeavanje i suzbijanje bolnikih infekcija. U svakodnevnim aktivnostima cjelokupnog
zdravstvenog sistema treba da budu zastupljene podjednako sve mjere od higijene ruku,
sterilizacije medicinskih instrumenata, provo- enja hirurkih aseptikih postupaka, primjene
dezinfekcionih sredstava, redovnog odravanja higijene prostora, ventilacionih filtera,
higijenskog naina pripreme i obrade hrane, edukacije uposlenika i pacijenata. Sve se vea
panja pridaje odabiru i dozi antibiotika jer zbog neracionalne upotrebe antibiotika dolazi do
stvaranja rezistencije mikroorganizama, pa je za lijeenje stanovnitva potrebno ukljuivati
jae i skuplje antibiotike, koristiti rezervne tako da rezistencija koja se stvara i na te jae i
nove antibiotike predstavlja veliki problem. Dobro organizovani zdravstveni sistem i ustanova
su svjesni da se svaki novac potroen na kontrolu infekcija viestruko isplati, jer sprjeavanje
i suzbijanje bolnikih infekcija je sastavni dio brige o zdravlju koji, ako se neadekvatno
provodi rui ugled cjelokupnom zdravstvenom sistemu. Zbog znaaja sprjeavanja bolnikih
infekcija od 1986.godine se u svijetu obiljeava i Meunarodna sedmica prevencije infekcija
sa namjerom da se i na taj na- in zdravstveni radnici i cjelokupna javnost upozore na vanost
bolnikih i svih ostalih infekcija.

14
9. Literatura

9.1. Knjige

1. imi Koluder, N., Bungur, A., Stevi, E. (2010). Sprjeavanje i suzbijanje bolnikih
infekcija. Sarajevo: Institut za naunoistraivaki rad i razvoj Klinikog centra Univerziteta u
Sarajevu
2. Huki, M., Dedei-Ljubovi, A., Numanovi, F., Ostoji, M., Tihi, N., Petkovi, M.,
ustovi, A., Gavrankapetanovi, F., Koluder, N., amdi, A., vraki, S. (2010).
Prevencija i kontrola infekcija u zdravstvenim ustanovama. Sarajevo: TDP, Sarajevo
3. uljagi, V. (2006). Prevencija i kontrola bolnikih infekcija u novom milenijumu.
Beograd: Vojnomedicinska akademija, Odjeljenje za prevenciju i kontrolu bolesnikih
infekcija. Vojnosanitarni pregled, Vol: 63, Broj 8

9.2. Web izvori

1.
http://mz.ks.gov.ba/sites/mz.ks.gov.ba/files/Pravilnik%20za%20Bolnicke%20infekcije%20SL
FBiH%2084-10.pdf (pristupljeno: 23.05.2017.)

2. http://doisrpska.nub.rs/index.php/biomedicinskaistrazivanja/article/view/882/828
(pristupljeno: 24.05.2017.)

3. http://dom-motovun.hr/wp-
content/uploads/2015/02/PLAN_I_PROGRAM_PREVENCIJE_INFEKCIJA_2015.pdf
(pristupljeno: 25.05.2017.)

4. http://www.fbihvlada.gov.ba/bosanski/zakoni/2005/zakoni/21hrv.htm
(pristupljeno:24.05.2017.)

5. http://www.zzjzfbih.ba/wp-content/uploads/2012/04/Zarazne-bolesti-u-FBiH-
Epidemiolo%C5%A1ki-bilten-za-2015.-godinu.pdf (pristupljeno:23.05.2017.)

15