Gi cch vit mt bi bo khoa hc

Nghin cu khoa hc l mt hot ng c t chc v logic, do vy vit bo co

cng phi c t chc v logic.
Bi vit ny cung cp cc tin trnh v k thut c bn thc hin mt bi bo
v kt qu nghin cu. Hy vng rng cc ni dung c gii thch trong bi vit c th
gip bn ci thin k nng trong vic vit mt bi bo khoa hc.
1 Vit bi bo khoa hc
Mt cu hi thng thng l ti sao cc nh khoa hc phi vit bi bo khoa
hc? C nhiu l do, c th l ng gp kin thc trong mt lnh vc chuyn mn,
h tr pht trin ngh nghip, bo co cho nh ti tr cung cp tin nghin cu,
hoc tr nn ni ting,... Trong nhiu l do, l do quan trng nht vit bi bo
khoa hc l thng tin v thng tin hiu qu l sc sng cho khoa hc pht trin.
2 Cc cu hi u tin
Trc khi vit bi bo khoa hc bn cn t hi mnh cc cu hi sau:
- Nghin cu ca bn su cha vit bi bo?
- y l bi bo trnh cho nh ti tr hay mt t chc ging dy nhn
bng cp hoc y l mt bi bo bo co nh k cho mt t chc?
- y l bi bo cn xut bn thng tin kt qu nghin cu cho mi ngi?
3 Cc c im ca mt bi bo khoa hc tt
- Trnh by chnh xc v kt qu nghin cu.
- Vit r rng v d hiu.
- Tun theo kiu trnh by chuyn bit v kin thc khoa hc.
- Khng s dng t ng kh hiu hay thng tc.
- Ti liu chng minh y v thch hp, c lin h vi ch ca bi bo.
- Khng s dng kt qu nghin cu (cha xut bn) ca ngi khc khi cha
c s ng (y l mt li lm rt nghim trng).
4 Cc phn ca mt bi bo
Mt bi bo khoa hc mu bao gm cc thnh phn sau y, c lit k theo
th t xut hin trong bi vit:
- Ta (Title): y l tn ca bi bo, cn ngn gn v ph hp ch dn
(indexing).
- Tc gi (Authors): Lit k tn ngi thc hin nghin cu v vit bi bo.
 - a ch th tn (Postal address): a ch y ca tc gi ngi c c
th lin h c.
- Tm lc (Abstract): M t vn tt vn v kt qu.
- Gii thiu (Introduction): Cho bit vn nghin cu l vn g v gii
thiu cc thng s nghin cu.
- Vt liu v phng php (Materials and methods): Bn nghin cu vn
nh th no, phi trnh by nh th no ngi khc c kh nng lp li nghin cu
ca bn.
- Kt qu (Results): Bn tm c kt qu g, trnh by s liu.
- Tho lun (Discussion): Cc kt qu tm c c ngha g? tho lun v gii
thch kt qu.
- Cm t (Ackowledgements): Cm t ngi ti tr kinh ph nghin cu, nhng
ngi quan trng gip bn nghin cu (khng phi cc tc gi vit chung bi bo).
- Ti liu tham kho (References): Lit k cc tc gi, nm xut bn v tn ti
liu, m bn tham kho pht biu trong bi bo.
5 Cc hng dn cho cc phn ca mt bi bo
5.1 Tn ti (Title)
Tn ti l phn c c nhiu nht v cc l do: cc nh nghin cu khc
c n khi lt qua ni dung ca mt tp ch v thng qua vic tm kim ti liu t
cc ngun thng tin th cp thng ghi tn ti v tn tc gi. Tn ti c th c
lu tr trong th mc v c s d liu, ch dn v c trch dn trong cc bi bo
khc. Tn ti c th gip cc nh nghin cu tm kim cc thng tin quan trng.
Mt tn ti tt cn:
- Cha t t ng nu c th c. B cc t khng cn thit, th d: Mt s ch
trn., Cc quan st trn. lm tn ti c c ng. Nhiu tp ch yu cu
ti a 25 t.
- M t ch mt cch chuyn bit trong mt khng gian gii hn. Khng
c ha hn nhiu hn ni dung ca bi vit. Thng thng tn ti nu r ch
nghin cu hn l kt qu nghin cu.
- Tn ti phn nh chnh xc v ni dung bi vit v d hiu, trnh dng ch
vit tt, cng thc v t ng kh hiu. S dng nhng t ng quan trng nht, t
chng trc tin trong tn ti.
- Hn ch s dng ng t (verb).
- Bao gm cc t kha (keywords) quan trng nu c th c v chng s
c s dng cho ch dn v tm kim qua mng.
 - Tun theo kiu nh dng bi bo ca ni bn nh xut bn.
5.2 Tc gi (Authors)
- Tn tc gi cn ghi y , khng s dng tn vit tt.
- Ch ghi tn ngi tht s l tc gi c tham gia vit bi.
- Ghi theo th t tn tc gi ng gp quan trng trong bi bo.
- Ghi ch a ch ca tc gi theo nh dng ca nh xut bn.
- Tn tc gi ghi u tin l tc gi chnh (senior author), th t cc tn tc gi
tip theo c ghi ty theo mc ng gp quan trng cho nghin cu. Ngi
hng dn, c vn cho nghin cu, v i khi mt trng phng th nghim hay
trng c quan nghin cu mun c ghi vo nhm tn tc gi th v tr thch hp
nht l tn tc gi cui cng.
- Nhng ngi ch tip thu thp s liu hoc gip thc hin th nghim th
ghi trong phn cm t.
5.3 Tm tt (Abstract)
Tm tt cn c vit theo kiu khng nh hn l kiu m t, do vy n trnh
by s tht hn l vit chung chung. Mt tm lc tt cn phi:
- Ngn gn, khong 200-250 t (ting Anh), khong 350-400 t (ting
Vit, khong 1/2 trang A4), thng thng l mt on vn (paragraph).
- Tm tt mc ch nghin cu, phm vi nghin cu, phng php s dng, cc
kt qu chnh bao gm bt k pht hin mi no, cc kt lun ch yu v ngha ca
chng.
- Khng ghi lc kho theo tn bng, hnh v bng v hnh ch xut hin trong
ni dung bi vit m thi.
- Khng s dng cc ch vit tt ngoi tr chng l nhng thut ng tiu chun
hoc c gii thch.
- Khng ghi tn tc gi v ti liu tham kho.
- Khng ghi bt k thng tin hoc kt lun no nm ngoi ni dung bi vit.
- Khng ghi cc pht biu tng qut hoc tm tt, phi ghi cc kt qu tm c
mt cch r rng.
- T kha (keywords): Cc t kha c lit k c lp bn di tm tt,
khong 3-5 t. Tt c cc t kha phi hin din trong phn tm tt.
5.4 Gii thiu (Introduction)
 Mt gii thiu tt cn tng i ngn gn, ni ti sao ngi c cn ch
n bi bo, ti sao tc gi thc hin nghin cu v cung cp kin thc cn thit cho
ngi c hiu v nhn xt bi bo.
- Trnh by cc tnh cht v phm vi ca cc vn c nghin cu.
- Lin h n cc nghin cu trc y, c th s lc ngn gn ti liu tham
kho nhng phi c lin quan r rng n vn nghin cu.
- Gii thch cc mc tiu v cc phng php nghin cu, kho st c bao
gm.
- nh ngha bt k cc thut ng chuyn bit hoc ch vit tt s c s dng
sau trong bi vit.
- Cn pht biu mt cch logic v r rng v gi thit hoc nguyn l nghin
cu.
- Phn gii thiu khng nn vit qu hai trang nh my.

5.5 Vt liu v phng php (Materials and Methods)

Cch n gin nht vit phn ny l trnh by theo trnh t. Bn cn cung
cp tt c thng tin cn thit nhng ngi nghin cu khc nhn xt c nghin
cu ca bn hoc c th lp li th nghim ca bn. Cc ni dung gm c:
- Thi gian v a im thc hin nghin cu.
- M t y chi tit b tr th nghim (kiu b tr, nghim thc, lp li,...).
- M t chnh xc cc i tng c s dng trong nghin cu (th d:
ging, dng, tui cy,...).
- Nu chi tit k thut, khi lng, ngun gc v phng php chun b cc vt
liu c s dng. Nn s dng tn Latin, tn ha hc, kh;.
Ch :
- Khng c m h v tn, ch vit tt.
- Tt c khi lng s dng phi ghi theo n v tiu chun.
- Tt c ha cht phi c nhn bit r rng nhng ngi nghin cu khc
c th s dng lp li th nghim ca bn.
- Mi bc th nghim phi c nu r, cho bit s ln lp li.
- Khng c a vo bt k iu g khng lin h n kt qu nghin cu.
- Khng trnh by cc chi tit khng cn thit v c th lm ngi c nhm
ln.
5.6 Kt qu (Results)
y l phn ct li ca bi bo. Cch d nht l trnh by cc kt qu tng
ng theo trnh t ca cc mc tiu c nu trong phn gii thiu (Introduction).
- Pht biu n gin v r rng.
- Bo co s liu trung bnh cng vi sai s chun (standard error) hoc lch
chun (standard deviation) hay kt qu t phn tch thng k.
- Trnh by s liu trong bng hoc hnh, khng trnh by lp li s liu trong
phn vit. Ch nhc li s liu c trnh by trong bng hoc hnh i vi cc s
liu quan trng nht. Cng mt ni dung s liu th chn trnh by bng hnh hoc
bng, khng trnh by c hai.
- C th trnh by s liu khng c ngha thng k nu nh chng c nh
hng n vic gii thch kt qu.
- Ch trnh by s liu c lin quan n ch bi bo nh nh ngha trong
phn gii thiu.
- nh s tt c bng v hnh theo th t.
- Ch nn trnh by nhng bng v hnh cn thit, r rng v c gi tr.
- Cn trnh: S liu lp i lp li; s liu khng c ngha thng k khng cn
thit; cc bng v hnh khng cn thit; cc t ng khng cn thit.
- Phn kt qu cng c th vit chung vi tho lun nhng phi phn bit r ni
dung no l kt qu, ni dung no l tho lun.
5.7 Tho lun (Discussion)
y l phn kh nht ca bi bo. Trong phn ny bn gii thch ngha ca
kt qu v gi cho nghin cu trong tng lai. Mt tho lun tt bao gm:
- Khng lp li nhng g cp trong phn lc kho ti liu.
- Lin h cc kt qu vi cc cu hi c t ra trong phn gii thiu.
- Cho thy kt qu v gii thch ph hp vi nhau nh th no hoc khng ng
nh th no vi kt qu trong cc ti liu cng b trc .
- Tho lun cc hm l thuyt ca cng vic nghin cu.
- Ch ra ngha ca kt qu nghin cu.
Ch :
- Bm st cc mc tiu nghin cu.
- Tun theo trnh t ca cc mc tiu nghin cu.
 - Trnh cc chi tit khng cn thit hoc lp li thng tin t nhng phn trc
.
- Khng a vo tho lun cc phng php, quan st hay kt qu khc vi
phn trnh by.
- Gii thch kt qu v ngh hm hoc ngha ca chng.
5.8 Kt lun v ngh (Conclusions and recommendation)
- Chn pht biu cc kt lun quan trng nht vi cc lun c r rng cho tng
kt lun.
- Khng trnh by lp li cc s liu ca kt qu.
- Phi bm st cc ch trnh by trong phn gii thiu, khng a vo cc
kt lun gy ngc nhin, khc vi ch .
- xut nghin cu trong tng lai tip theo kt qu t c hoc ngh
p dng kt qu nu nghin cu c kt qu tht thuyt phc.
5.9 Cm t (Acknowledgements)
Trong bi bo c th c hay khng c phn cm t. Nu c, trong phn ny bn
c th ghi li cm n c quan hoc c nhn gip bn mt cch c ngha trong
vic thc hin th nghim. c th l ni cung cp kinh ph, phng th nghim cung
cp vt liu, phng tin nghin cu; c th l ngi cho cc li khuyn khi thc hin
th nghim, ngi gip c v gp cho bi bo.
5.10 Ti liu tham kho (References)
Lit k y cc ti liu tham kho m cc ni dung ca chng c trch
dn trong bi vit. Khng ghi d cc ti liu khng c trch dn.