El-Kada uel-Kadar

El-Kada uel-Kadar

Imam Muhammed bin Salih bin Uthejmin (v. 1421)

Prgatiti:

1 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Hamdi dhe lavdrimi i takon Allahut. Ne e lartsojm At dhe prej Tij

krkojm ndihm dhe falje. Ne krkojm mbrojtje tek Allahu nga t
kqijat e shpirtrave tan dhe veprave t kqija. At q Allahu e udhzon,
askush smund ta devijoj, dhe at q Allahu e devijon, askush nuk mund
ta udhzoj. Un dshmoj se nuk meriton t adhurohet me t drejt
askush prve Allahut dhe dshmoj se Muhammedi sht robi dhe i
drguari i Tij. Allahu (Te ala) e drgoi at para Dits s Gjykimit si
prgzues dhe qorues, thirrs n rrugn e Allahut dhe nj fener ndriques.
Ai e kumtoi shpalljen, prmbushi prgjegjsin dhe duke luftoi pr Allahun
ashtu si duhet deri sa ai vdiq. Hamdi dhe lavdrimi i Allahut qoft ti,
familjen e tij, shokt e tij dhe t gjith ata q e pasojn at deri n Ditn
e Gjykimit.

Dhe mtej:

Vllezr t ndershm! N kt takim do t shqyrtojm nj tem t

rndsishme e me interes pr t gjith muslimant. Kjo ka t bj me
prcaktimin dhe kaderin e Allahut. Kjo shtje sht e qart elhamdulilah,
dhe kurr nuk do ta kishim zgjedh kt tem po t mos ishin shtruar aq
shum pyetje n lidhje me t, sikurse kjo t mos kishte qen e paqart
pr aq shum njerz, nse shum njerz t mos ishin hyr n kt tem
(me t drejt, ndonjher edhe jo me t drejt ndonjher), nse epshet
nuk kishin qen aq shum t prhapura, saq mkatari ka filluar t ket
dshir ta justifikoj mkatin e vet me an t caktimit dhe kaderit; e po
ashtu sikur mos t ishin edhe disa gjra tjera nuk do t flisnim rreth ksaj
teme.

2 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Kaderi sht nj pjes e sundimit t Allahut

N t gjitha koht ka pasur mendime t ndryshme lidhur me kaderin.

sht transmetuar se si sahabt kishin br polemik rreth kaderit ndrsa
profeti (salAllahu alejhi ue selem) i ndaloi ata dhe tha se popujt e
mhershm jan shkatrruar pr shkak t polemikave t tilla. Megjithat,
Allahu i udhzoi robrit e Tij besimtar Seleft t cilt ndoqn rrugn e
mesme n aspektin e dijes dhe t fjals.

Prcaktimi dhe gjykimi i Allahut (Te ala) prcaktimi i takon sundimit t Tij
mbi krijesat e Tij. Pra kaderi sht nj pjes e Teuhidit q dijetart e kan
ndar n tri kategori:

1. Teuhid-ul-Uluhijeh q do t thot q Allahu i Vetm t adhurohet.

2. Teuhid-ur-Rububijeh q do t thot se Vetm Allahu krijon, sundon
dhe kujdeset.
3. Teuhid-ul-Esma ues-Sifat q do t thot se Allahu sht i Vetm n
emrat dhe atributet e Tij.

Besimi n kaderin sht nj pjes e besimit n sundimin e Allahut (Azze

ue Xhel), Teuhid-ur-Rububijeh. Prandaj, Imam Ahmedi (Allahu e
mshiroft!):

Kaderi sht fuqia e Allahut.

Sepse kaderi i takon pa dyshim fuqis gjithprfshirse t Tij. Kaderi

sht gjithashtu sekreti i fshehur i Allahut (Te ala) t cilin vetm Ai
(Subhanehu ue Te ala) e di. Ajo sht e shkruar n pllakn e Ruajtur tek e
cila askush nuk ka qasje. Ne nuk e dim se far Allahu ka prcaktuar pr
ne apo kundr nesh. As nuk e dim se far sht prcaktuar pr krijesat
e Tij deri sa prcaktimi t ndodh ose me an t nj lajmrimi t sakt.

3 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Mendimet e ndryshme lidhur me kaderin

O ju vllezr: Umeti Islam sht ndar n tre grupe lidhur me kaderin:

Grupi i par: Kan shkuar n ekstrem lidhur me besimin n kader. Ata ia

kan rrmbyer njeriut aftsin dhe zgjedhjen, duke thn se robi nuk
mund t veproj e as t zgjedh, por ai sht i shtyr pa patur mundsi t
zgjedh. Ata e ngjasojn at si pema e goditur nga era. Ata nuk bjn
asnj dallim midis veprimit vullnetar t robit dhe veprimit t
pavullnetshm. Nuk ka dyshim se kta njerz kan humbur rrugn. Sepse
domosdoshmrisht sht e njohur me fe, logjik dhe zakon, se njeriun
bn dallimin midis nj vepre vullnetare dhe nj vepre t detyruar.

Grupi i dyt: Kan shkuar n ekstrem lidhur me besimin se e tr

mundsia dhe zgjedhja sht n dorn e njeriut. Ata shkojn aq larg sa q
mohojn vullnetin e Allahut (Te ala), zgjedhjen dhe krijimin e veprimit t
robit. Ata pretendojn se robi vepron n mnyr t pavarur. Disa prej tyre
jan aq ekstrem, saq thon se Allahu (Te ala) nuk e di se far robrit do
t veprojn derisa ata t veprojn at. Edhe kta kan shkuar n ekstrem
t madh n besimin lidhur me veprat dhe zgjedhjen e robit.

Grupi i tret: Jan besimtart, t cilt jan udhzuar nga Allahu n t

vrtetn n ato shtje n t cilat ka kundrshtime mes njerzve. Ata
jan Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati. Ata kan ndjekur rrugn mesatare e cila
qndron mbi argumente t Sheriatit dhe logjiks. Ata thon se veprat q
Allahu (Te ala) krijon n gjithsi prbhen nga dy lloje:

E para: Veprat t cilat Allahu (Tabarak ue Te ala) i vepron n krijesat e

Tij. Ktu askush nuk mund t zgjedh. Shembuj t ktyre veprimeve jan
shiu, bimt, jeta, vdekja, smundja, shndeti dhe shum fenomene t
tjera q shihen n krijesat e Allahut (Te ala). Zgjedhja dhe vullneti i askujt
nuk ndikon ktu. do gj ka t bj vetm me Allahun (Te ala), i Vetmi
q sundon mbi do gj, me fuqi t pakufizuar dhe vullnet.

E dyta: Veprimet q i bn do krijes q posedon dshirn. Kto veprime

ndodhin me zgjedhjen dhe vullnetin e vepruesit. Sepse Allahu (Te ala) i ka
lejuar q ata ti zotrojn ato vepra.

4 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

1
Pr ata nga ju, q duan t pasojn rrugn e vrtet.

Disa nga ju e dshirojn kt bot, kur disa nga ju dshirojn
botn tjetr. 2

3
Kush t doj, le t besoj, e kush t doj, le t mohoj.

Njeriu e din dallimin mes asaj q ai vepron me vullnetin e tij dhe asaj q
vepron me pavullnet duke u detyruar. Njri zbret vullnetarisht posht
shkalls nga tavani dhe ai e di se ajo q po vepron sht me zgjedhjen e
tij. Por nse ndodh q ai t bjer posht nga tavani, ather e di se kjo
ishte e pavullnetshme. Ai e di dallimin midis dy veprimeve dhe e di se e
para ishte me vullnet ndrsa tjetra ishte e pavullnetshme. Kt e di do
njeri.

81:28
1

3:152
2

18:29
3

5 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

T gjith bjn dallimin mes veprave

vullnetare dhe jovullnetare

Njeriu e di se kur vuan nga rrjedhja e urins, kjo nuk sht dika q
ndodh vullnetarisht. Dhe n qoft se ai sht i shndosh nga kjo
smundje ather urinon vullnetarisht. Njeriu pra bn dallimin midis
ktyre dy rasteve. Askush nuk e mohon dallimin mes tyre. E njjta gj
vlen edhe pr do gj tjetr q i ndodh robit; ai e di se far i ndodh atij
vullnetarisht dhe n mnyr t pavullnetshme. I prket mshirs s
Allahut (Azze ue Xhel) q njeriu t bj disa gjra vullnetarisht pa u
gjykuar pr to. I till sht rasti pr shembull me at q bn dika nga
harresa apo n gjum. Allahu (Te ala) tha n lidhje me njerzit e shpells:

Ne i rrotullonim ata her n krah t djatht, e her n t majt,
kurse qeni i tyre, kishte shtrir dy kmbt e para n hyrje t
shpells.1

Ishin ata q leviznin vet, por pasi q njeriu n gjum as nuk bn dika
vullnetare e as nuk dnohet pr at q ai e bn, Allahu (Te ala) ia atribuoi
aktin Vetes s Tij.

Profeti salAllahu alejhi ue selem ka thn:

Ai q harron ndrkoh q ai sht duke agjruar dhe ha ose pi,

duhet t kompletoj agjrimin e tij. Nuk sht askush tjetr
prve Allahut, Ai i cili i ka dhn atij pr t ngrn dhe t pir.

8:18
1

6 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Ai ia atribuoji Vetes t dhnit ushqim dhe pije sepse kjo i ndodh njeriut
nga harresa. Si rezultat, ato ngjajn me veprime t pavullnetshme. Ne t
gjith e dim dallimin n mes t nj dhimbje t pavullnetshme dhe nj
lehtsimi t pavullnetshm pa i ditur shkaqet, dhe mes nj dhimbjeje q
vie nga nj veprim i tij, apo nj gzimi q vie nga ajo q vet ka vepruar.
Kjo sht e qart, dhe hamdi dhe lavdrimi i takon Allahut.

7 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Besimi i Xhebrive e shkatrron Sheriatin nga

themeli

Nse do t kishim pasuar mendimin e par q konfirmon kaderin duke

ekzagjruar do ishte grisur i tr rregullorja nga thelbi. Mendimi q thot
se robi nuk ka zgjidhje do t thot se ai q bn vepra t mira nuk
lavdrohet, ndrsa ai q bn vepra t kqija nuk dnohet pr shkak se
asnjri prej tyre nuk vepron dika vullnetarisht. Kjo do t thot se dhe i
pastr sht Allahu (Tabarak ue Te ala) nga kjo se Allahu (Tabarak ue
Te ala) sht i padrejt ndaj mkatarit kur Ai e dnon at pr mkatet e
tij pr shkak se ai ka vepruar n mnyr t pavullnetshme. Kjo sht
dika q padyshim e kundrshton Kuranin. Allahu (Tabarak ue Te ala) ka
thn:

Ti, me t vrtet, ke qen i pakujdesshm pr kt (momentin e
vdekjes), andaj ta kemi ngritur perden (e syve), dhe shikimi yt sot
sht i preht. E, shoku i tij do t thot: Ky pran meje, sht i
gatshm (u thuhet): Hidheni n zjarr do mohues inati, pengues
i t mirave, q kalon (kufirin) dhe i cili dyshon (n fe), i cili, pos
Allahut, beson n zot tjetr andaj hidhe at n dnimin m t
rnd! E, shoku i tij do t thot: O Zoti yn, un nuk e kam
mashtruar at, por ai vet ka qen n humbje t madhe. Atyre
(Allahu) do tju thot: Mos u grindni para Meje, Un ju kam
lajmruar premtimin (dnimin). Fjala Ime nuk ndryshohet dhe Un
nuk jam zullumqar i robrve t Mi.1

50:22-29
1

8 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Ai (Subhanah) e qartsoi se dnimi i Tij nuk sht i padrejt por

absolutisht i drejt. Sepse Allah i ka krcnuar ata, ua ka treguar rrugn e
drejt atyre dhe ia ka shpjeguar t vrtetn dhe t kotn atyre. Ata nuk
kan asnj justifikim para Allahut (Azze ue Xhel). Nse ne do t kishim
pasur teorin e tyre t rreme fjalt e Allahu (Te ala):

Profet, sihariques dhe lajmrues (frikn), q njerzit t mos
ken ndonj vrejtje ndaj Allahut, pas ardhjes s profetve. Se,
Allahu sht i Plotfuqishm dhe i Gjithdijshm.1

ishin shkuar kot. Allahu (Tabarak ue Te ala) mohoi justifikimet pasi q t

drguarit ishin drguar. Me kt e vrteta sht qartsuar. Nse kaderi
kishte qen arsyetimi i tyre kjo do t kishte vler edhe pas t drgimit t
drguarve pr shkak se kaderi i Allahut (Te ala) egziston prgjithmon,
edhe para t drguarve edhe pas t drguarve. Kshtu hidhet posht kjo
teori nga provat dhe realiteti, si e kemi qartsuar me shembujt e
mparshm.

4:165
1

9 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

T kuptuarit e reduktuar t Kaderive lidhur

me Sundimin

Sa i prket mendimit t dyt, edhe ai u refuzohet me an t testeve t

qarta dhe logjiks; sepse tekstet jan t qarta se vullneti i njeriut i
nnshtrohet vullnetit t Allahut (Azze ue Xhel).

Allahu (Te ala) ka thn:

Ai (Kurani), sht vetm kshill, pr tr botn (njerzit): pr
ata nga ju q duan rrugn e vrtet, e ju nuk mund t dshironi
(t drejtn), prve ather kur dshiron Allahu, Zoti i gjith
botrave! 1

2
Dhe, Zoti yt krijon t doj dhe Ai zgjedh m t mirn pr ta.

Allahu i thrret njerzit n Shtpin e shptimit (Xhenetit) dhe
Ai e udhzon k t doj n rrugn e drejt.3

81:27-29
1

28:68
2

10:25
3

10 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Ata q e kan kt mendim, n fakt mohojn nj nga aspektet e

Rububijes . Ata gjithashtu pretendojn se ka gjra n sundimin e Allahut
(Te ala) t cilat nuk jan n vullnetin dhe krijimin e Tij. Kurse do gj q
ekziston sht n vullnetin e Allahut, n fuqin e Tij. Prve ksaj, ata e
kundrshtojn at q sht e njohur prgjithsisht se i tr krijimi i prket
Allahut (Azze ue Xhel). do gj sht pikrisht e Allahut (Azze ue Xhel).
sht e pamundur q dika t ekzistoj n Sundimin e Tij (Tabarak ue Te
ala) nse Ai nuk dshiron q ajo t ekzistoj.

11 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

T gjithve u ipet ajo q e meritojn

Mbetet t sqarojm se, n qoft se do gj varet nga vullneti i Allahut

(Tabarak ue Te ala) dhe se Ai zotron do gj, ather far duhet t bj
njeriu? far duhet t bj njeriu nse Allahu (Te ala) ka vendosur se ai
duhet t devijoj dhe jo t udhzohet? Themi: Prgjigja sht se Allahu
(Tabarak ue Te ala) e udhzon vetm personin q Ai e di se e meriton
udhzimin sikurse e devijon vetm personin q Ai e di se ai person e
meriton devijimin.

Allahu (Tabarak ue Te ala) ka thn:

E, pasi ata u shmangn Allahu u shmangu zemrat e tyre; e
Allahu, nuk e shpie n rrug t drejt at popull q sht zhytur n
mkate.1

Pr shkak se ata e thyen obligimin e tyre, Na i mallkuam ata dhe
ua forcuam (si gur) zemrat e tyre. Ata ngatrrojn rendin e fjalve
nga vendet e tyre, duke harruar nj pjes nga ato kshilla. 2

Allahu (Tabarak ue Te ala) e qartsoi se shkak i devijimit t njeriut sht

vet njeriu. Ndrsa robi nuk e di se ka Allahu (Te ala) ka caktuar pr t,
sepse ai nuk e di kaderin vetmse ather kur ai ndodh. Pra ai nuk e di
nse Allahu (Te ala) ka vendosur q ai duhet t jet i devijuar apo i
udhzuar. Si sht e mundur q ai t merr rrugn drejt devijimit dhe
pastaj arsyetohet me faktin se Allahu (Te ala) e ka dshiruar kt? M me
vend do t isht nse ai e merr rrugn e udhzimit dhe thot se Allahu
(Te ala) dshiroi q ta udhzoj at n rrugn e drejt?
61:5
1

5:13
2

12 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

A sht me vend q njeriu t jet Xhebri (ekstremist n pohimin e

kaderit) lidhur me devijimin, ndrsa Kaderi (ekstremist n mohimin e
kaderit) lidhur me veprat e mira? Jo, me t vrtet nuk i takon njeriut q ai
t jet Xhebri lidhur me devijimin dhe mkatet. Kur ai devijon ose e
kundrshton Allahun, ai thot se ky ishte caktim dhe se ai nuk sheh asnj
rrugdalje nga caktimi dhe gjykimi i Allahut. Dhe kur Allahu e udhzon at
n bindje ndaj Allahut dhe n udhzim, ai thot se kjo sht merit e vet
tij. Pastaj ai mendon i ka br Allahut nj nder, dhe thot se e ka br at
vet. Pra ai bhet Kaderi n lidhje me bindjen, Xhebri n lidhje me
mosbindjen. Kjo sht e pamundur.

13 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Lufto pas jets s ardhme sikurse lufton pas

ksaj jete

N realitet njeriu posedon fuqin dhe zgjedhjen. Udhzimi nuk sht m i

paqart se sa furnizimi dhe krkimi i dijes. Gjithkush e di se furnizimi i
njeriut sht paracaktuar tashm. Pavarsisht nga kjo, ai prpiqet pr
furnizim brenda vendit dhe jasht vendit, djathtas dhe majtas. Aji nuk rri
n shtpi dhe t thot:

Nse sht caktuar q un do t kem furnizim, do ta marr at si do

qoft.

Ai prpiqet pr furnizim edhe pse furnizimi sht i lidhur me veprimin, siq

sht konfirmuar n hadithin e Ibn Mesudit radijAllahu anhu se profeti
(salAllahu alejhi ue selem) ka thn:

do njrit prej jush i mblidhen fazat e krijimit n barkun e nns

s tij pr dyzet dit pik uji, pastaj ai bhet nj pik gjaku po aq
koh, pastaj ai bhet nj cop mishi po aq koh. Pastaj i drgohet
nj engjll personit, i cili urdhrohet q t shkruaj katr gjra;
Furnizimin e tij, sa do t jetoj, veprimet e tij dhe nse ai do t
jet banor i zjarrit apo i Xhenetit.

14 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Furnizimi sht shkruar sikurse edhe veprat e mira dhe t kqija jan
shkruar. Pse ti vepron do gj pr t arritur furnizimin e ksaj jete, por jo
pr t br vepra t mira dhe t prfundosh n Xhenet? sht e njjta
gj. Nuk ka dallim mes tyre. Ti je duke luftuar pr furnizimin tnd dhe
jetn tnde dhe bn do gj pr t jetuar m gjat. Nse ti smuresh ti
udhton rreth tr bots pr t gjetur nj mjek t mir q mund t kuroj
ty. Megjithat, ti nuk do t jetosh m gjat se sa sht prcaktuar. Jeta
yte as nuk do t zgjatet e as nuk do t shkurtohet pr kt, megjithat ti
nuk do ti mbshtetesh kaderit dhe t thuash:

Un po rri n shtpi. Nse Allahu ka vendosur q un t jetoj m gjat,

un do ta bj kt si do koft.

Ti do t bsh gjithka pr t gjetur nj mjek q mund t kuroj ty me

lejen e Allahut. Pse nuk vepron t njjtn gj pr jetn tjetr dhe me
veprat e mira?

15 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Zgjith rrugn tnde

Pra si tham m hert, kaderi sht sekret i fshehur q ti kurr nuk do ta

zbulosh. Tani ti je duke qndruar n mes t dy rrugve: Nj rrug t on
n siguri, fitore, lumturi dhe nder. Nj tjetr rrug t on n shkatrrim,
keqardhje dhe poshtrim. Ti je duke qndruar midis dy rrugve,mund t
zgjedhsh, sepse asnj penges nuk e ke para vetes q t t pengoj t
shkosh rrugs s djatht apo t majts, nse dshiron shko rrugs s
djatht, e nse dshiron shko rrugs tjetr. far thua q ta zgjedhsh
rrugn n t majt dhe t thuash se ky ishte kaderi? A nuk ishte me vend
t ndiqje rrugn e djatht dhe t thoje kjo sht caktuar?

Nse ti do t udhtosh pr n nj qytet dhe ti mund t zgjedhsh n mes

t nj rruge q sht e rrafsht, e shkurtr dhe e sigurt dhe nj tjetr q
nuk sht e rrafsht, sht e gjat dhe e pasigurt, ne shohim se si ke
zgjedhur rrugn e par. Ti nuk do ta zgjedhsh rrugn jo t rrafsht, t
gjat dhe t pasigurt. Kjo lidhur me rrugn materiale. Rruga jo materiale
sht e njjt. Nuk ka asnj dallim mes tyre. do gj ka t bj me
dshirat dhe epshet q mund ta kontrollojn dhe ta mposhtin trurin
ndonjher. Truri i besimtarit duhet ta mposht epshin e tij. Nse ai lejon
q truri i tij i shndosh t udhheq, ai do ta bj at t kuptoj at q
sht e dmshme apo e dobishme dhe e kndshme pr t.

16 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Ecja e njeriut n jet sht vullnetarisht

Kjo sqaron se njeriu i bn veprat e tij vullnetare vullnetarisht dhe jo i

detyruar. Sikurse q ai vepron vullnetarisht n kt jet dhe zgjedh nj
mall sipas dshirs, ashtu edhe n rrugn drejt ahiretit shkon me vullnetin
e tij, bile rruga pr n jetn tjetr sht shum m e qart se sa rruga n
kt jet. Sepse rruga pr jetn tjetr sht qartsuar nga Allahu (Te ala)
n Kuran dhe nga i drguari i Tij (salAllahu alejhi ue selem). Si rezultat,
rruga pr n jetn tjetr duhet t jet m e kthjellt dhe m e qart.
Pavarsisht nga kjo, njeriu merr rrugn pr kt jet q nuk garanton
ndonj frut dhe e braktis rrugn pr n jetn tjetr frutat e t cils jan
t garantuar dhe t njohura pasi q Allahu i ka konfirmuar ato dhe
Allahu (Tabarak ue Te ala) nuk e then premtimin e Tij.

17 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Vullneti i Allahut prputhet me urtsin e Tij

Prej besimit t Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit sht se njeriu vepron dhe

flet vullnetarisht, ndrsa vullneti dhe zgjedhja e tij jan nn pasim t
vullnetit t Allahut (Tabarak ue Te ala). Ehl-us-Sunneti dhe Xhemati po
ashtu beson se vullneti i Allahut (Te ala) sht n prputhje me urtsin e
Tij dhe se vullneti i Tij (Subhanehu ue Te ala) nuk sht vetm nj vullnet
i pakufizuar, por sht vullnet n pasim t urtsis s Tij.

Sepse ndr emrat e Allahut sht emri i Urti, el-Hakim, i cili prfaqson
zotrimin e Gjyqtarit q gjykon gjrat dhe shtjet me Sheriat dhe me
ligje t kosmosit, i gjykon me vprimet dhe krijimin e Tij. Allahu me
urtsin e Tij cakton udhzimin pr at q e dshiron, pr at q Allahu e
din se ai e do t vrtetn dhe e ka nj zemr t drejt, ndrsa e cakton
devijimin pr at t cilit i ofrohet Islami por atij i ngushtohet zemra nga
ajo, prandaj urtsia e Allahut nuk pranon q ai t jet nga t udhzuarit,
prve nse Allahu ia riprtrin atij dshirn pr udhzim, dhe e
ndryshon dshirn e tij n nj dshir tjetr. Allahu (Te ala) megjithat
sht i aft pr do gj. Allahu nuk pranon q gjrat dhe shtjet t
ndodhin pa shkaqe.

18 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Grada e par e kaderit: Dituria

Sipas Ehl-us-Sunnetit dhe Xhematit prcaktimi dhe kaderi prmbhen nga

katr nivele:

Grada e par: Dituria. Njeriu duhet t ket besim t paluhatshm se

Allahu (Te ala) i di t gjitha dhe se Ai e di absolutisht do gj q sht n
qiej e n tok, qoft kjo nse ka t bj me veprimet e Tij apo veprimet e
krijesave t Tij. Njeriu duhet ta dij se asgj n tok e as n qiell nuk
sht e fshehur pr Allahun (Tabarak ue Te ala).

19 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Grada e dyt e Kaderit; Shkrimi

Grada e dyt: Shkrimi. Allahu (Tabarak ue Te ala) ka shkruar gjithka nga

Kaderi n Leuhi-Mahfudh. Kto dy grada Allahu (Te ala) i ka prmendur n
nj ajet t vetm kur Ai tha:

A nuk din ti, se Allahu i sht e njohur do gj q gjendet n
qiej e n Tok? T gjitha kto jan (shnuar) n Libr. Me t
vrtet, t gjitha kto, pr Allahun jan leht.1

Allahu (Subhaneh) filloi me dijen dhe tha:

T gjitha kto jan (shnuar) n Libr.

Do t thot sht shkruar n Pllakn e ruajtur. I drguari i Allahut

(salAllahu alejhi ue selem) ka thn:

Gjja e par q Allahu e krijoi ishte lapsi. Ai tha atij: Shkruaj.

Ai tha: o Zot! far t shkruaj? Ai tha: Shkruaje kaderin deri n
Ditn e Gjykimit.

22:70
1

20 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Kur profeti (salAllahu alejhi ue selem) sht pyetur nse veprimet tona
jan t prcaktuara ose jo, ai tha se ato jan t prcaktuara. Dhe kur ai u
pyet lidhur me kuptimin e t vepruarit dhe se n vend t ksaj duhet ti
mbshtetemi kaderit, ai tha:

Veproni! Sepse do njrit i sht lehtsuar ajo q sht krijuar

pr t.

Profeti (salAllahu alejhi ue selem) i urdhroi ata q t veprojn. Veproni!

Ajo pr t ciln je krijuar sht lehtsuar pr ty. Pas ksaj ai (salAllahu
alejhi ue selem) lexoi fjalt e Allahut (Te ala):

Atij q jep (pr bamirs) dhe ruhet (prej gabimeve) dhe i cili
dshmon (vrteton) at q sht m e bukur (besimin). Na, atij do
tia lehtsojm rrugn e lumturis (Xhenetit); kurse atij q sht
koprrac dhe e konsideron veten t pavarur (nga Zoti) dhe e
prgnjeshtron at m t bukurn (besimin), Na, atij, do tia
lehtsojm rrugn e rnd (skterrs).1

92:5-10
1

21 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Grada e tret: Dshira

Grada e tret: Dshira. E ajo sht se Allahut (Tabarak ue Te ala) ka

patur dshir pr do q ekziston apo nuk ekziston n qiej dhe n tok.
Pra ajo q ekziston egziston sepse Allahut (Te ala) dshiron q ajo t
egzistoj. Ajo q nuk ekziston nuk ekziston sepse Allahu (Te ala) nuk
dshiron q ajo t ekzistoj. Kjo provohet dukshm n Kuranin fisnik.
Allahu (Te ala) ka konfirmuar vullnetin e Tij n veprimet e Tij dhe n
veprimet e robrve.

Allahu Te ala ka thn:

Ai (Kurani) ssht tjetr pos kshill pr njerzit! Pr at nga
mesi q dshiron t gjendet n t vrtetn. Po ju nuk mundeni,
por vetm nse dshiron Allahu, Zoti i botve!1

E sikur t donte Zoti yt, ata nuk do bnin at (armiqsi).2

E sikur t donte Allahu, nuk do t mbyteshin ndrmjet vete ata
(populli) q ishin pas tyre, pasi q atyre u patn zbritur
argumentet.3

81:27-29
1

6:112
2

2:253
3

22 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Allahu (Te ala) e qartsoi q veprat e njeriut ndodhin me vullnetin e Tij.

Sa pr veprimet e Tij (Te ala) flitet pr to shpesh n Kuran, duke

prfshir:

Sikur t kishim dshiruar Ne, secilit do ti jepnim udhzimin.1

Sikur t dshironte Zoti yt, do ti bnte njerzit t nj feje.2

Shum ajete t ngjashme konfirmojn vullnetin e Allahut (Tabarak ue Te

ala) n veprimet e Tij.

Besimi n kaderin nuk sht i plot derisa ne t besojm se do egzistues

dhe jo-egzistuese varet nga dshira e Allahut. Nuk ka asgj jo-ekzistues
vetmse q Allahu (Te ala) ka dshiruar q ajo t mos ekzistoj. Dhe do
gj q ekziston ekziston vetm pr shkak se Allahu (Te ala) ka dshiruar
q ajo t ekzistoj. sht e pamundur q dika t ekzistoj n qiej apo n
tok, pa vullnetin e Allahut (Te ala).

32:13
1

11:118
2

23 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Grada e katrt: Krijimi

Grada e katrt: Krijimi. Ne besojm se Allahu (Te ala) sht Krijues i do

gjje. Nuk ka asgj n qiej e as n tok, vetm se Allahu e ka krijuar at.
Allahu (Tabarak ue Te ala) e ka krijuar madje edhe vdekjen megjithse
vdekja sht mungesa e nj jete.

Allahu (Te ala) ka thn:

Ai sht q krijoi vdekjen dhe jetn, pr tju provuar se cili prej
jush sht m veprmir.1

Gjithka q sht n qiej dhe n tok sht krijuar nga Allahu (Te ala).
Nuk ka asnj krijues tjetr prve Allahut (Tabarak ue Te ala). Ne e dim
se gjithka q Ai (Subhaneh) vepron sht krijim i Tij. Qiejt, toka, malet,
lumenjt, dielli, hna, yjet, errat, njerzit dhe kafsht jan t gjitha t
krijuara nga Allahu. Cilsit e ktyre krijesave dhe gjendjet gjithashtu
jan t krijuara nga Allahu (Azze ue Xhel).

67:2
1

24 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

Veprat dhe fjalt e robit jan t krijuara nga

Allahu

Megjithat, disa njerz mund t pyesin se si veprimet tona dhe fjalt

mund t jen vullnetare n qoft se ato jan krijuar nga Allahu (Azze ue
Xhel). Kshtu sht pr shkak se veprimet tona dhe fjalt rrjedhin nga dy
gjra:

1. Aftsia.
2. Vullneti.

Nse veprimi i njeriut buron nga dshira e saj dhe aftsia, ather Allahu
(Azze ue Xhel) sht Ai q krijoi kt vullnet n zemrn e tij. sht
gjithashtu Allahu (Azze ue Xhel) i Cili krijoi aftsin e tij. Ai pra n kt
mnyr krijon shkakun e plot, si rezultat i t cilit ndodhin gjrat. Ai q
krijoi shkaqet sht Ai q ka krijuar rezultat. Se Allahu (Te ala) ka krijuar
veprn e robit, kjo shfaqet n veprat e robit dhe fjalt nga dy gjra:

1. Aftsia.
2. Vullneti.

Ai nuk kishte qen n gjendje t veproj pa vullnetin dhe aftsin. Sepse

ai q dshiron t veproj por nuk ka aftsi t veproj, ather nuk mund t
veproj. Dhe ai q sht i aft, por nuk dshiron t veproj. Pasi q
veprimi sht rezultat i nj vullneti t vendosur dhe aftsis s plot,
ather Allahu sht Ai q e ka krijuar vullnetin e vendosur dhe aftsin e
plot.

25 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

N kt mnyr ne e dim se si Allahu (Te ala) i ka krijuar veprimet e

robit. Prndryshe robi vepron vullnetarisht; sht ai q mer abdes, falet,
jep zekatin, agjron, kryen haxhin, kryen umren, nuk bindet dhe bindet.
Megjithat, ekzistojn t gjitha kto vepra prmes vullneteve dhe aftsive
q Allahu (Azze ue Xhel) ka krijuar. shtja sht e qart dhe hamdi dhe
lavdrimi i takon Allahut.

Ne themi se zjarri djeg, por sht Allahu (Te ala) q ka krijuar djegien e
saj. Zjarri nuk djeg vetvetiu. Ai djeg sepse Allahu (Te ala) e ka lejuar at
t djeg. Prandaj, zjarri n t cilin u hudh Ibrahimi (salAllahu alejhi ue
selem) nuk ishte djegs. Sepse Allahu (Te ala) i tha atij:

Po Ne i tham: O zjarr, bhu i ftoht dhe shptim pr
Ibrahimin!1

I till u b zjarri pr Ibrahimin (salAllahu alejhi ue selem). Pra, vet zjarri

nuk djeg. sht Allahu (Te ala) q krijon fuqin e djegies s saj. Fuqia e
djegies n qndrim me veprimet e robrve korrespondon me vullnetin dhe
aftsin e tyre.

Prmes vullnetit dhe aftsis bhet veprimi. Prmes materialeve djegse

bhet djegia n zjarr. Nuk ka asnj dallim n mes t dy rasteve. Por pasi
q robi ka vullnet, ndjenja, zgjedhje dhe veprime, ather i atribuohet
vepra atij dhe si rezultat ai dnohet pr shkeljet e tyre. Sepse ai vepron
dhe nuk vepron me dshirn e tij.

21:69
1

26 www.PerlatMuslimane.com
 El-Kada uel-Kadar

N prfundim, un them se besimtari duhet t jet i knaqur q ta ket

Allahun si Zot, prej plotsis s knaqsis n Zotrimin e Allahut sht
q t besoj n kaderin e Allahut. Dhe ta dij se nuk ka dallim me veprave
q ai i vepron dhe prpjekjes s tij pr tu furnizuar, t gjitha kto jan t
njjta, t gjitha jan t shkruara, t gjitha jan caktuar, do njeriu i sht
lehtsuar ajo pr t ciln sht krijuar.

E lus Allahun (Azze ue Xhel) q Ai t na bj prej atyre u jan lehtsuar

veprat e banorve t Xhenetit, t na shkruaj neve jet t mir n kt
bot dhe tjetrn. Hamdi dhe lavdrimi i takon Allahut, Zotit t krijesave.
Selami dhe salavatet qofshin mbi profetin Muhammed, familjen e tij dhe
t gjith sahabt.

Prfundim dhe hamdi dhe lavdrimi i takon Allahut (Te ala).

27 www.PerlatMuslimane.com