Professional Documents
Culture Documents
Sotay TTCK ATPvietnam - Com 2007
Sotay TTCK ATPvietnam - Com 2007
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Phn tch k thut: H tr v khng c, ng xu th................................................111
Xy dng danh mc u t chng khon.....................................................................116
KINH NGHIM CHI CHNG KHON............................................128
Cm nang cho nh u t mi vo ngh......................................................................128
Nn quan tm n g trc khi u t?........................................................................130
Nhng nhn vt khng th thiu trn th trng chng khon....................................134
Cn trng khi giao dch vi cc Cng ty chng khon................................................137
B quyt la chn chng khon cho danh mc u t ca bn....................................140
Mua chng khon mt cch khn ngoan.....................................................................142
nh hng ti sn trong u t chng khon.............................................................143
u t bt hp php, bit trnh!..............................................................................144
C nn chuyn i mc tiu u t tm kim li nhun khc?...............................147
Gi c bin ng nguyn nhn t u ?....................................................................149
Gim thiu thua l trong u t chng khon..............................................................151
Cc phng php phn tch gip bn u t c hiu qu!...........................................153
Ba li thng gp khi u t........................................................................................154
Kinh nghim u t t mt cy i th........................................................................156
u t th no l hp l?.............................................................................................158
Nh u t nghip d cn phi quan tm iu g?.......................................................162
Kinh doanh chng khon trn mng - c v mt.....................................................172
ng qun tip cn thng tin trong u t chng khon.............................................176
Th trng chng khon: Gi tr ca thng tin............................................................178
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
KIN THC CHNG KHON C BN
a) Nh pht hnh
Nh pht hnh l cc t chc thc hin huy ng vn thng qua th trng chng khon.
Nh pht hnh l ngi cung cp cc chng khon - hng ho ca th trng chng
khon.
b) Nh u t
Nh u t l nhng ngi thc s mua v bn chng khon trn th trng chng khon.
Nh u t c th c chia thnh 2 loi: nh u t c nhn v nh u t c t chc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Cc nh u t c nhn
- Cc nh u t c t chc
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Th trng chng khon cng c th c phn thnh cc th trng: th trng c phiu,
th trng tri phiu, th trng cc cng c chng khon phi sinh.
Th trng tri phiu: th trng tri phiu l th trng giao dch v mua bn cc
tri phiu c pht hnh, cc tri phiu ny bao gm cc tri phiu cng ty, tri phiu
th v tri phiu chnh ph.
Th trng cc chng khon phi sinh l th trng pht hnh v mua i bn li cc chng
t ti chnh khc nh: quyn mua c phiu, chng quyn, hp ng quyn chn...
A. Tri phiu
1. Khi nim:
Tri phiu l mt loi chng khon quy nh ngha v ca ngi pht hnh (ngi vay
tin) phi tr cho ngi nm gi chng khon (ngi cho vay) mt khon tin xc nh,
thng l trong nhng khong thi gian c th, v phi hon tr khon cho vay ban u
khi n o hn.
2. c im:
a. Mt tri phiu thng thng c ba c trng chnh:
+ Mnh gi.
+ Li sut nh k (coupon)
+ Thi hn.
b. Tri phiu th hin quan h ch n con n gia ngi pht hnh v ngi u t .
Pht hnh tri phiu l i vay vn. Mua tri phiu l cho ngi pht hnh vay vn v nh
vy, tri ch l ch n ca ngi pht hnh. L ch n, ngi nm gi tri phiu (tri
ch) c quyn i cc khon thanh ton theo cam kt v khi lng v thi hn, song
khng c quyn tham gia vo nhng vn ca bn pht hnh.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
+ Cung cu vn trn th trng tn dng. Lng cung cu vn li tu thuc vo chu k
kinh t, ng thi chnh sch ca ngn hng trung ng, mc thm ht ngn sch ca
chnh ph v phng thc ti tr thm ht .
+ Mc ri ro ca mi nh pht hnh v ca tng t pht hnh. Cu trc ri ro ca li
sut s quy nh li sut ca mi tri phiu. Ri ro cng ln, li sut cng cao.
+ Thi gian o hn ca tri phiu. Nu cc tri phiu c mc ri ro nh nhau, nhn
chung thi gian o hn cng di th li sut cng cao.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Tri phiu cng ty bao gm nhng loi sau:
+ Tri phiu c m bo: l tri phiu c m bo bng nhng ti sn th chp c th,
thng l bt ng sn v cc thit b. Ngi nm gi tri phiu ny c bo v mt
mc cao trong trng hp cng ty ph sn, v h c quyn i n i vi mt ti sn
c th.
+ Tri phiu khng bo m: Tri phiu tn chp khng c m bo bng ti sn m
c m bo bng tn chp ca cng ty. Nu cng ty b ph sn, nhng tri ch ca tri
phiu ny c gii quyt quyn li sau cc tri ch c bo m, nhng trc c ng.
Cc tri phiu tn chp c th chuyn i cho php tri ch c quyn chuyn tri phiu
thnh c phiu thng ca cng ty pht hnh. Tu theo quy nh, vic chuyn i c th
c tin hnh vo bt c thi im no, hoc ch vo nhng thi im c th xc nh.
B. C phiu
I. Khi nim
Khi mt cng ty gi vn, s vn cn gi c chia thnh nhiu phn nh bng nhau
gi l c phn. Ngi mua c phn gi l c ng. C ng c cp mt giy chng
nhn s hu c phn gi l c phiu v ch c cng ty c phn mi pht hnh c phiu.
Nh vy, c phiu chnh l mt chng th chng minh quyn s hu ca mt c ng i
vi mt cng ty c phn v c ng l ngi c c phn th hin bng c phiu.
Thng thng hin nay cc cng ty c phn thng pht hnh 02 dng c phiu: C phiu
thng v c phiu u i.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
qun tr v kim sot cng ty; V phi chu trch nhim v s thua l hoc ph sn tng
ng vi phn vn gp ca mnh.
i vi nh u t c phiu:
Cc nh u t trn th trng sn sng mua C phiu c cng ty pht hnh. Giy
chng nhn s hu c phn c pht hnh di dng chng th c gi v c xc nh
thng qua vic chuyn dch, mua bn chng trn th trng chng khon gia cc ch th
u t v c php lut bo v. Mt khc, ngi mua c phiu ngh rng ng vn h
u t c cc nh qun l cng ty s dng c hiu qu, to ra nhiu li nhun hoc
nh gi hot ng cng nh tim nng pht trin, sinh li ca cng ty d nh u t l
cao, v ng nhin h s c hng mt phn t nhng thnh qu thng qua vic
thanh ton c tc cho cc c ng, ng thi gi tr c phn s hu cng s gia tng trn
c s thc ti v trin vng pht trin ca cng ty mnh chn. Thng thng, kh nng
sinh li, thu hi vn u t c phiu t l thun vi gi c giao dch c phiu trn th
trng.
* C phiu ph thng
Khi ni n hng ha trn th trng chng khon, ngi ta thng ngh ngay n c
Phiu ph thng (common stock). Thc t ti nhiu nc trn th gii, th trng chng
khon (the securities market) rt quen thuc i vi mi ngi dn. V d, M, trung
bnh c 4 ngi trn 25 tui th c mt ngi s hu (own) c phiu ph thng, hoc trc
tip, hoc gin tip thng qua cc qu tng h (mutual funds) .
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Mt c phiu ph thng i din cho quyn s hu mt phn cng ty (represent a
proportional ownership interest in a corporaton). Nu mt cng ty c 100 c phiu ang
lu hnh (outstanding stock) v bn s hu mt trong s th c ngha l bn s hu
1/100 cng ty. Nu cng ty c 1.000.000 c phiu ang lu hnh v bn nm gi 1.000 c
phiu th bn s hu 1.000/1.000.000 hay 1/1.000 cng ty. Thng thng, mt cng ty c
th thay i s lng c phiu ang lu hnh bng cch bn cc c phiu b sung (selling
additional shares) hay mua li v hu b mt phn cc c phiu pht hnh trc
(buying back and cancelling some of the shares previously issued). Trong c hai trng
hp trn, t l s hu ca cc c ng c trong cng ty u thay i.
V d, mt cng ty pht hnh 100 c phiu ra cng chng (issue 100 shares to the public)
v bn mua mt trong s ny. Nh vy, bn s hu 1/100 cng ty. Sau , cng ty pht
hnh thm 100 c phiu na th t l s hu ca bn gim xung cn 1/200. Ni cch
khc, t l s hu ca bn trong cng ty b pha long (diluted) do vic pht hnh c
phiu mi (the issuance of new shares).
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
1. H tm kim c tc (dividends), c ngha l h hy vng doanh nghip s to ra li
nhun (generate profits) c th phn phi (distribute) cho cc ch s hu;
2. H tm kim li vn (capital gains), c ngha l h hy vng doanh nghip s tng
trng v gi tr (grow in value) v do , h c th bn phn s hu ca mnh vi mc
gi cao hn mc gi m h mua;
3. H tm kim nhng li ch v thu (tax benefits) m lut thu (tax code) dnh cho cc
ch s hu doanh nghip.
* C phiu i chng
CP i chng l g?
Tnh i chng ca CP mt cng ty cng cao khi vn c phn cng ln, t l vn c phn
pht hnh ra bn ngoi cao v c nhiu nh u t bn ngoi tham gia nm gi CP ca
cng ty. Khi son tho Ngh nh 48/N-CP/1998 v chng khon v th trng chng
khon (TTCK), cc nh lm lut rt ch ti kha cnh ny.
Hai iu kin quan trng nht trong by iu kin mt cng ty c th pht hnh chng
khon ra cng chng l: Mc vn iu l ti phiu l 10 t ng Vit Nam v Ti thiu
20% vn c phn ca t chc pht hnh phi c bn cho trn 100 ngi u t ngoi t
chc pht hnh. Trng hp vn c phn ca t chc pht hnh t 100 t ng tr ln th
t l ti thiu ny l 15% vn c phn ca t chc pht hnh.
Trn thc t, mt cng ty hot ng tt, bn vng s c kh nng thu ht nhiu cng
chng u t vo cng ty.
C phiu i chng c u im g?
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Gi CP dao ng st hn vi gi tr ni ti ca chng: Gi CP dao ng ty thuc vo s
phn on ca s ng m tm l s ng thng chnh xc hn tm l thiu s.
Hn ch c hin tng u c, lng on th trng: Do s lng CP nhiu nn gi vn
ho th trng (gi tr th trng ca cng ty) ln, nh u c kh m c tin lm
khuynh o gi CP.
Tri phiu c tnh chuyn i (sau y gi tt l tri phiu chuyn i) l tri phiu c th
chuyn thnh c phiu thng vo mt thi im c xc nh trc trong tng lai.
Loi tri phiu ny c c im l c tr mt mc li sut c nh nn c v ging nh
tri phiu nhng mt khc li c th chuyn i thnh loi c phiu thng ca cng ty v
y cng chnh l im hp dn ca tri phiu c tnh chuyn i.
Khi th trng ang pht trin, nh u t thng quan tm nhiu n c phiu (CP) nn
th trng tri phiu (TP) b sa st. tng tnh hp dn vi ngi u t, cc cng ty
pht hnh TP c th thm vo c tnh chuyn i, v cng ty s tr li sut thp hn cho
nh u t s hu loi TP chuyn i ny.
Ngc li, khi th trng TP pht trin, TP c tnh chuyn i s pht huy tc dng nh
mt phng tin tng vn c phn da trn c s tr hon tr n v khi TP chuyn i
bin thnh CP, vn huy ng ca cng ty s thay i t n sang vn.
i vi nh u t khi nm gi TP chuyn i, nh u t s c c li th l s u t
an ton ca th trng, thu nhp c nh v s tng gi tr tim n ca th trng vn. C
th, TP chuyn i hp dn nh u t mt s c im:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
th thu nhp t li sut TP thng cao hn v chc chn hn thu nhp t c tc trn CP
thng.
2. Ngi nm gi TP chuyn i c quyn u tin hn cc c ng nm gi CP thng
khi cng ty ph sn v b thanh l.
3. Gi th trng ca TP chuyn i s c chiu hng n nh hn gi CP thng trong
thi k th trng sa st. Gi tr ca TP chuyn i trn th trng s c h tr bi cc
li sut hin hnh ca nhng TP cnh tranh khc.
4. V TP chuyn i c th c chuyn thnh CP thng nn gi tr th trng ca chng
s c chiu hng tng nu gi CP tng.
5. Khi TP chuyn i c chuyn i sang CP thng th khng c coi l mt s mua
bn nn s khng phi chu thu trong giao dch chuyn i.
Khi TP c tnh chuyn i c pht hnh mi th bao gi gi chuyn i cng lun cao
hn gi th trng hin hnh ca CP thng, iu ny s gip hn ch vic nh u t
chuyn i TP ngay lp tc. Nhng yu t nh hng n t l chuyn i hoc gi
chuyn i ban u l:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
c tnh ca mt TP c tnh chuyn i chnh l gi th trng m ti gi , TP s c
bn nu TP khng chuyn i thnh CP thng.
Khi nim pht hnh ln u ra cng chng (IPO) ch c hiu i vi vic pht hnh c
phiu. Do vy sau y, chng ta s ch yu cp n vic pht hnh c phiu ln u ra
cng chng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
1. iu kin pht hnh chng khon ln u ra cng chng:
Mi nc c nhng qui nh ring cho vic pht hnh chng khon ln u ra cng
chng. Tuy nhin, pht hnh chng khon ra cng chng thng thng t chc pht
hnh phi m bo nm iu kin c bn sau:
Tuy nhin, cc nc ang pht trin thng cho php mt s trng hp ngoi l, tc l
c nhng doanh nghip s c min gim mt s iu kin nu trn, v d: doanh nghip
hot ng trong lnh vc cng ch, h tng c s c th c min gim iu kin v hiu
qu sn xut kinh doanh.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
2. Nhng im thun li v bt li khi pht hnh chng khon ra cng chng.
a. Nhng im thun li
- Pht hnh chng khon ra cng chng s to ra hnh nh p v s ni ting ca cng ty,
nh vy cng ty s d dng hn v tn t chi ph hn trong vic huy ng vn qua pht
hnh tri phiu, c phiu nhng ln sau. Thm vo , khch hng v nh cung ng ca
cng ty thng cng s tr thnh c ng ca cng ty v do vy cng ty s rt c li
trong vic mua nguyn liu v tiu th sn phm.
- Pht hnh chng khon ra cng chng s lm tng gi tr ti sn rng, gip cng ty c
c ngun vn ln v c th vay vn ca ngn hng vi li sut u i hn cng nh
cc iu khon v ti sn cm c s t phin h hn. V d nh cc c phiu ca cc cng
ty i chng d dng c chp nhn l ti sn cm c cho cc khon vay ngn hng.
Ngoi ra, vic pht hnh chng khon ra cng chng cng gip cng ty tr thnh mt ng
c vin hp dn hn i vi cc cng ty nc ngoi vi t cch lm i tc lin doanh.
- Pht hnh chng khon ra cng chng gip cng ty c th thu ht v duy tr i ng
nhn vin gii bi v khi cho bn chng khon ra cng chng, cng ty bao gi cng
dnh mt t l chng khon nht nh bn cho nhn vin ca mnh. Vi quyn mua c
phiu, nhn vin ca cng ty s tr thnh c ng, v c hng li trn vn thay v thu
nhp thng thng. iu ny lm cho nhn vin ca cng ty lm vic c hiu qu hn
v coi s thnh bi ca cng ty thc s l thnh bi ca mnh.
- Pht hnh chng khon ra cng chng, cng ty c c hi tt xy dng mt h thng
qun l chuyn nghip cng nh xy dng c mt chin lc pht trin r rng. Cng
ty cng d dng hn trong vic tm ngi thay th, nh m to ra c tnh lin tc
trong qun l. Bn cnh , s hin din ca cc u vin qun tr khng trc tip tham gia
iu hnh cng ty cng gip tng cng kim tra v cn i trong qun l v iu hnh
cng ty.
- Pht hnh chng khon ra cng chng lm tng cht lng v chnh xc ca cc bo
co ca cng ty bi v cc bo co ca cng ty phi c lp theo cc tiu chun chung
do c quan qun l qui nh. Chnh iu ny lm cho vic nh gi v so snh kt qu
hot ng ca cng ty c thc hin d dng v chnh xc hn.
b. Nhng im bt li
- Pht hnh c phiu ra cng chng lm phn tn quyn s hu v c th lm mt quyn
kim sot cng ty ca cc c ng sng lp do hot ng thn tn cng ty. Bn cnh ,
c cu v quyn s hu ca cng ty lun lun b bin ng do chu nh hng ca cc
giao dch c phiu hng ngy.
- Chi ph pht hnh chng khon ra cng chng cao, thng chim t 8-10% khon vn
huy ng, bao gm cc chi ph bo lnh pht hnh, ph t vn php lut, chi ph in n, ph
kim ton, chi ph nim yt Ngoi ra, hng nm cng ty cng phI chu thm cc khon
chi ph ph nh chi ph kim ton cc bo co ti chnh , chi ph cho vic chun b ti liu
np cho c quan qun l nh nc v chng khon v chi ph cng b thng tin nh k.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Cng ty pht hnh chng khon ra cng chng phi tun th mt ch cng b thng
tin rng ri, nghim ngt v chu s gim st cht ch hn so vi cc cng ty khc. Hn
na, vic cng b cc thng tin v doanh thu, li nhun, v tr cnh tranh, phng thc
hot ng, cc hp ng nguyn liu, cng nh nguy c b r r thng tin mt ra ngoi c
th a cng ty vo v tr cnh tranh bt li.
- i ng cn b qun l cng ty phi chu trch nhim ln hn trc cng chng. Ngoi
ra, do qui nh ca php lut, vic chuyn nhng vn c phn ca h thng b hn
ch.20.700 .
Cc h s hot ng
K thu hi n trung bnh = Cc khon phi thu / (Doanh s bn chu hng nm /360
ngy).
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
i lp vi cc khon phi thu l cc khon phi tr. tm ra thi hn thanh ton trung
bnh i vi cc khon phi thu, ta chia cc khon phi tr cho tin mua hng chu mi
nm
Thi hn thanh ton trung bnh = Cc khon phi tr / (Tin mua chu hng nm/360
ngy).
c. H s hng lu kho
d. H s n
H s n = Tng s n/Tng ti sn
e. H s n trn vn c phn
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
H s n trn vn c phn (D/E)= (N di hn + Gi tr ti sn i thu)/ Vn c phn.
f. H s thu nhp tr li nh k.
Cc h s ti chnh
Trong thc t khi mun xem cc chi ph ny c cao qu hay khng l em so snh h s
tng s li nhun ca mt cng ty vi h s ca cc cng ty cng ngnh, nu h s tng
li nhun ca cc cng ty i th cnh tranh cao hn, th cng ty cn c gii php tt hn
trong vic kim sot cc chi ph u vo.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
H s li nhun rng phn nh khon thu nhp rng (thu nhp sau thu) ca mt cng ty
so vi doanh thu ca n.
Trn thc t mc li nhun rng gia cc ngnh l khc nhau, cn trong bn thn mt
ngnh th cng ty no qun l v s dng cc yu t u vo (vn, nhn lc..) tt hn th
s c h s li nhun rng cao hn.
H s thu nhp trn vn c phn (ROE) phn nh mc thu nhp rng trn vn c phn
ca c ng.
H s gi trn thu nhp (P/E) l mt trong nhng ch s phn tch quan trng trong quyt
nh u t chng khon ca nh u t. Thu nhp t c phiu s c nh hng quyt
nh n gi th trng ca c phiu . H s P/E o lng mi quan h gia gi th
trng (Market Price - PM) v thu nhp ca mi c phiu (Earning Per Share - EPS) v
c tnh nh sau:
P/E = PM / EPS
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
phiu hin ti cao hn thu nhp t c phiu bao nhiu ln, hay nh u t phi tr gi
cho mt ng thu nhp bao nhiu. P/E c tnh cho tng c phiu mt v tnh trung bnh
cho tt c cc c phiu v h s ny thng c cng b trn bo ch.
Tm hiu ch s P/E
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
c th khng chnh xc, t nht n cng gip cc nh u t c c s tham kho ra
quyt nh u t.
Ph Wall c tnh thu nhp ca Exon s tng ti 3,75 la mt c phiu (tc 25%) cn c
phiu ca Texaco ch tng ti 4,25 la( 6%). Trong trng hp ch s P/E tng lai
ca Exon gim xung cn 16 trong khi ch s P/E tng lai ca Texaco l 18,8. Nu
d on ny l ng th hin nhin mua c phiu ca Exxon s c li hn.
Mt thc t na l thu nhp c tnh c th thay i tu theo tnh hnh pht trin ca cng
ty v tu theo mi nh phn tch Ph Wall. V vy, mc d c cc nh u t s dng
ph bin nhng t l P/E cng ch l mt ch s tham kho m thi.
nh gi t l ROE
Lm th no nh u t nh gi c kh nng sinh li ca ng vn s hu c ng
c th thy c mt ng vn to kh nng bao nhiu ng li v t l sinh li ca n
quyt nh u t cng ty X ny m khng u t vo cng ty Y khc c cng ngnh
ngh?
Tr gi ROE c tnh bng cch ly li nhun rng (net income) theo nin k ton (t
1 thng 1 n 31 thng 12) sau khi tr c tc cho c phn u i nhn c tc nhng
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
trc khi chi tr c tc cho c phn thng chia cho ton b vn s hu ch, tc ti sn
rng (xin xem bi ch s NAV l g?) vo lc u nin k ton.
* Khi cng ty t t l ROE cao hn li vay ngn hng th bn nn tm hiu xem cng ty
vay ngn hng v khai thc ht li th cnh tranh trn th trng cha c th nh
gi cng ty c tim nng tng t l ny hay khng trong tng lai. Nu cn m rng c
th phn th cn thm vn, vn ny c th vay v cng ty vn c th c li sau khi tr li
cho khong vn vay ny.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Ch s NAV c lin quan mt thit n vic xc nh gi tr ti sn cng ty v ti sn c
ng. T nh u t s khng b nhm ln gia ci b th bn ngoi v ci bn cht
tai sn tht bn trong ca cng ty.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nhun" lun c t ln hng u v l c s chnh nh gi kh nng sinh li ca
vic s dng ng vn ca cng ty.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Nu nh gi tr doanh nghip c xc nh chnh xc, hp l, th vic mt s ngi no
c th tr gi rt cao c phn ca cng ty no c quyn s hu v iu hnh
cng ty c phn l vic ht sc bnh thng. Vic thay i cc c ng trong cng ty c
phn cng l iu bnh thng, l du hiu pht trin cng ty. Vic chuyn nhng c
phn mt cch thun li chnh l to iu kin cho cng ty c phn thu ht c nng lc
u t ca x hi: tin vn v tri thc.
Vic chuyn nhng c phn gia cc c ng c th c tin hnh bng hnh thc trc
tip v gin tip.
Cc c ng c th chuyn nhng c phn cho nhau, cho ngi khc ngoi cng ty
thng qua vic trao i trc tip, y ngi mua c iu kin trc tip xc nh, nh
gi cht lng hng ha, v trc tip tr gi cho ngi bn. Hnh vi chuyn nhng ny
do hai bn mua bn t tha thun theo quy nh giao dch dn s.
bo v li ch cho ngi mua c phn l ngi khng tham gia thnh lp cng ty c
phn, khng bit c thc trng cng ty khi mi thnh lp, lut doanh nghip quy
nh iu kin hn ch i vi ngi bn l nhng c ng sng lp cng ty. Khon 1
iu 58 Lut doanh nghip quy nh: Trong thi hn ba nm u, k t ngy cng ty
c cp giy chng nhn ng k kinh doanh, cc c ng sng lp phi cng nhau nm
gi t nht 20% s c phn ph thng c quyn cho bn. C phn ph thng ca cc
c ng sng lp c th chuyn nhng cho ngi khng phi l c ng nu c s
chp thun ca i hi ng c ng. C ng d nh chuyn nhng c phn khng c
quyn biu quyt v vic chuyn nhng cc c phn . Sau thi hn ba nm cc quy
nh ny ht hiu lc.
Quy nh chuyn nhng c phn cho ngi ngoi cng ty l quy nh mm mang tnh
tha thun gia cc c ng trong cng ty. Vic tha thun ny c th c quy nh
trong iu l cng ty hoc trong ngh quyt hp i hi ng c ng. Nh vy cc c
ng sng lp c th quy nh mt s ngi phi gi 20% s c phn hoc quy nh
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
mi ngi phi gi 20% c phn. Do vy khi nh gi s vi phm v vic chuyn nhng
c phn trong ba nm u ca cng ty c phn cn xem xt ba iu kin sau:
Nu cc cng ty c phn c thnh lp trc khi Lut doanh nghip c hiu lc th phi
cn c vo iu l cng ty v lut cng ty, vic vn dng Lut doanh nghip khng c
p t hi t m ch l mt s gii thch.
Lut cng ty khng nh ngha sng lp vin th khng th p t khi nim sng lp vin
trong Lut doanh nghip suy lun xc nh li ca cng ty hay li ca cc c ng.
Khi ch cn c vo iu l xc nh vic chuyn nhng c phn c ph hp vi
iu l hay khng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Nh to gi Thu vo Bn ra Quy m mua bn
Cty CK BVSC 20.800 21.200 1.000 x 1.000
Cty CK BSC 20.700 21.100 2.000 x 2.000
Cty CK ACBS 20.700 21.300 2.000 x 3.000
Cty CK TDMS 20.600 21.400 200 x 4.000
Nu c mt lnh mua 800 c phn ca Thin Nam, nh kinh doanh CK s mua ca Cng
ty CK BSC, v c gi bn ra thp nht, c th l 21.100. V lng mua t (ch c
800 c phn) trong khi quy m cho bn l 2.000 c phn, nn sau khi giao dch BSC vn
cn li l.200 c phn c th s c bn theo gi nu nh c l 21.100 .
Nu gi nh Cng ty CK kia nhn c tng lng t mua theo lnh khng phi l 800
m ln n 4.000 c phn, ta xem nh kinh doanh trn th trng OTC ny s hnh x th
no? Trc tin h s lin h mua ca BSC trc s lng 2.000 vi gi 21.100 . Sau
khi m gn lng cho bn ca BSC v cn n 2.000 c phiu cn mua h xoay sang
Cng ty CK BVSC mua 1.000 c phn vi gi 21.200 . Nh vy gi th trng c
phiu ca Thin Nam tng ln mt gi, t 21.100 ln 2l.200. Nhng vn cha xong,
nh kinh doanh phi cy n Cng ty CK ACBS mua cho thm 1.000 c phn na,
gi by gi l 2l.300 , giao dch cui cng ny y gi th trng ln thm mt gi
na, ln 21.300 . Ta thy, kt thc giao dch ny CK c th nhanh chng vt ln hai gi.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Ch s gi c phiu l thng tin th hin gi chng khon bnh qun hin ti so vi gi
bnh qun thi k gc chn. Gi bnh qun thi k gc thng c ly l 100 hoc
1.000. V d, khi thng bo v th trng chng khon cp n ch s gi chng khon
Hn Quc KOSPI ngy 9/1/2003 l 440.78 im, tc l ng ni v ch s gi c phiu
ca ngy ny so vi gc chn l ngy 4/1/1980 vi gi gc l 100. So snh gi tr ch
s gia hai thi im khc nhau, ta c mc bin i gi gia hai thi im . Nu tr
gi ch s KOSPI ngy 10/1/2003 l 445.28, c ngha l th trng Hn Quc c du
hiu phc hi vi ch s KOSPI tng 5.5 im trong ngy. Nu em con s ny so snh
vi gi ng ca hm trc v nhn vi 100, ta s c s bin i theo % (5.5/440.78) x
100 = 1.25%).
Bn co bch
1. Bn co bch l g?
Khi pht hnh chng khon ra cng chng, cng ty pht hnh phi cng b cho ngi
mua chng khon nhng thng tin v bn thn cng ty, nu r nhng cam kt ca cng ty
v nhng quyn li c bn ca ngi mua chng khon... trn c s ngi u t c
th ra quyt nh u t hay khng. Ti liu phc v cho mc ch gi l Bn co bch
hay Bn cng b thng tin.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Thng thng, mt cng ty mun pht hnh chng khon phi lp Bn co bch U
ban Chng khon Nh nc xem xt, gi l Bn co bch s b. Bn co bch s b khi
c U ban Chng khon Nh nc chp thun s c coi l Bn co bch chnh
thc. Khi thc hin cho bn chng khon, ngoi Bn co bch chnh thc, cng ty pht
hnh thng cung cp Bn co bch tm tt. Ni dung Bn co bch tm tt l tm gn
li nhng ni dung chnh ca Bn co bch chnh thc nhng vn phi m bo tun th
theo cc quy nh ca U ban Chng khon Nh nc.
Trang ba;
Tm tt Bn co bch;
Cc nhn t ri ro;
Cc khi nim;
Chng khon pht hnh;
Cc i tc lin quan ti t pht hnh;
Tnh hnh v c im ca t chc pht hnh;
Ph lc.
Bn nn bt u phn tch mt cng ty pht hnh bng Bn co bch ca cng ty. Trong
qu trnh thc hin bn nn t t ra cho mnh mt s cu hi quan trng. V d, vic kinh
doanh ca cng ty c tin trin hay khng?, doanh s bn hng tng c ngha l li
nhun cng tng v dn ti gi c phiu tng. Nhng cc con s cha phi ni ln tt c.
Do vy, bn nn nghin cu k Bn co bch tm ra nhng du hiu tng trng ca
cng ty.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Bn cng nn tm hiu v Ban gim c ca cng ty pht hnh, cc sn phm ca cng ty
v t t ra cu hi liu cc sn phn ny c tip tc bn c na khng?
7. Tm tt bn co bch
Phn ny gip bn tm hiu khi qut nhng thng tin tm tt v cng ty.
Gii thiu chung v cng ty pht hnh, cc hot ng kinh doanh, ngi h tr pht hnh,
cc c ng ln v Ban gim c ca cng ty;
Tm tt v thng tin ti chnh ca cng ty pht hnh, k c trin vng ca cng ty;
Tm tt v cc yu t ri ro lin quan hoc nh hng ti hot ng kinh doanh v ti
chnh ca cng ty pht hnh;
Tm tt v vn c phn, thng k pht hnh hoc cho bn, s n, s tin thu c t t
pht hnh v mc ch s dng s tin ny.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Thng tin v ngnh kinh doanh - cng ty ang c nhng hot ng kinh doanh g?
Tnh hnh (cc) ngnh kinh doanh chnh m cng ty pht hnh tham gia;
Trin vng ca (cc) ngnh lin quan c nh hng ti hot ng ngnh kinh doanh chnh
ca cng ty pht hnh;
Loi sn phm, dch v kinh doanh chnh ca cng ty;
Khch hng v nh cung cp ca cng ty pht hnh;
Cng ngh, phng thc sn xut v knh phn phi s dng;
Cc nhn t thng mi nh h thng bn l, i l, h thng phn phi, nhn hiu sn
phm, giy php kinh doanh, bng sng ch v kh nng nghin cu v pht trin.
i vi cc cng ty ng k nim yt c hng chnh sch u i th phn thng tin v
ngnh kinh doanh ny trong Bn co bch cng cn phi cng b chi tit cc vn v
cng ngh ca nhng cng ty ny.
Thng tin ti chnh l mt phn quan trng trong Bn co bch v thng c chia thnh
2 phn: Thng tin ti chnh trong qu kh; Thng tin ti chnh trong tng lai.
Doanh thu;
Li nhun trc thu trc v sau khi tnh li cho c ng thiu s ngoi cng ty;
Li nhun sau thu;
Tng c tc v c tc rng.
T d tnh v li nhun v gi cho bn c phiu ca cng ty pht hnh, bn c th tnh ra
cc mc gi th trng ca mt c phiu tnh theo thu nhp trn mi c phiu trong nm
ca cng ty pht hnh (c k hiu l P /E). H s ny cho thy khi no th gi c phiu
ph hp vi thu nhp. Tc l cc cng ty c nhiu c hi tng trng thng c P /E cao
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
hn cc cng ty c t c hi tng trung. Tuy nhin, cng cn lu trng hp P /E cao
c th l do mc thu nhp (E) thp. Cn c vo h s P /E, cng vi s phn tch v mt
cht lng ca cng ty pht hnh, bn c th nh gi t pht hnh, cho bn c phiu
ca cng ty so vi cc mc c phiu c nim yt ca cc cng ty trong cng ngnh.
10. Cc yu t ri ro
Vic tng, gim gi chng khon ph thuc vo cc iu kin ca th trng chng khon
ni chung, ca tnh trng kinh t t nc v th gii;
Nhng thay i trong chnh sch ca Chnh ph;
Nhng ri ro v ngoi hi;
Nhng thay i v t l li sut;
Nhng ri ro c th xy ra ca cng ty bao gm:
S ph thuc vo nhng cn b ch cht;
S ph thuc vo mt s t cc khch hng, nh cung cp hoc cc d n trong ni b
cng ty;
Nhng thay i v gi nguyn liu th;
S hp nht gi cc i th cnh tranh hoc cc cng ty mi tham gia vo ngnh;
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Tranh chp c th bt u pht sinh hoc b mang ra to.
Trong phn ny bn cn tm hiu xem Hi ng qun tr ca cng ty nh gii quyt hoc
lm gim nh hng ca cc nhn t ri ro xc nh nh th no.
Qu u t v Cty qun l qu
thc hin vic u t - kinh doanh chng khon trn th trng ti chnh, i hi cng
chng v cc nh u t khng ch c kin thc v chng khon v th trng chng
khon (TTCK) m cn phi thng xuyn quan tm, theo di, bm st thc trng, phn
tch xu hng pht trin ca th trng vn. lm c iu ny i hi cc nh u t
phi tin hnh kho st thc tin, thu thp thng tin, ti liu tin hnh phn tch tng
chng khon c th, lp v qun l danh mc u t nhm hn ch ri ro, nng cao
hiu qu vn u t.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
T thc tin, s pht trin khng ngng ca cc QT v CtyQLQ trn th trng ti
chnh l mt trong nhng kt qu trc tip ca s pht trin ca phn cng lao ng x
hi trong lnh vc ti chnh.
Huy ng vn u t;
Qun l v thc hin qu trnh u t trn c s cc ngun vn huy ng c;
Lu k, bo qun ti sn v t chc gim st cc hot ng u t;
thc hin nhng nhim v ny, QT v CtyQLQ u t phi gii quyt tt nhng mi
quan h trn TTCK, th trng tin t. Trong , c nhng mi quan h vi cc ngn
hng, cng ty ti chnh vi t cch l t chc bo lnh pht hnh, lu k, bo qun ti
sn, gim st hot ng ca cc CtyQLQ u t hoc thc hin cc hp ng y thc huy
ng vn, qun l danh mc u t cho cc QT.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
t mang tnh ch ng hay th ng hoc s dng chin lc hn hp c hai thuc tnh
ny hnh thnh danh mc u t.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nng cao hiu qu vn u t; vic qun tr, iu hnh QT, CtyQLQ u t phi lun
lun hng vo cc ch tiu kinh t c bn nh: tng thu nhp, t l thu nhp, tng chi
ph, t l chi ph v cht lng hot ng ca b my qun tr iu hnh. ng thi, cc
QT, CtyQLQ u t khng ch khai thc v s l tt cc thng tin th trng, m cn
phi cung cp thng tin mt cch chnh xc, kp thi, y v tnh hnh ti chnh v hot
ng QT, CtyQLQ u t. Hi ng qun tr phi cung cp cho cc NT cc bo co v
tnh hnh hot ng u t, tnh hnh ti chnh. Nu QT theo m hnh hp ng th phi
cung cp cho nh u t cc ti liu bo co nh k ca CtyQLQ u t, bo co ca
ngi th y v cc bo co ti chnh (bao gm: bo co v ti sn v cng n, thu nhp
v chi ph, s thay i gi tr ti sn rng).
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
thc y qu trnh hnh thnh v pht trin ca cc TCty nh nc theo m hnh tp
on kinh t, c th, mi TCty nh nc s thnh lp th im mt vi QT v chun b
iu kin tin ti vic thnh lp CtyQLQ; cc TCty nh nc thnh cc tp on kinh
t, cc TCty nh nc cn y nhanh tin CPH theo hng chuyn i sang m hnh
tp on kinh t.
m bo tnh chuyn nghip trong vic qun tr cc danh mc u t v nng cao hiu
qu phn vn u t ca cc TCty ti cng ty c phn (CtyCP) - (cc doanh nghip trong
ngnh), cc TCty nh nc c th giao cho cc QT hoc CtyQLQ thc hin vic qun
tr kinh doanh v qun l tp trung vn c phn ca TCty ti cc CtyCP.
* Cc loi hnh qu u t
Ti sao nh u t s dng qu u t?
Cc loi hnh qu u t
Hin nay, trn th gii c rt nhiu loi hnh qu u t cn c theo cc tiu ch phn loi
khc nhau.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
bo a dng ha u t, gim thiu ri ro v chi ph u t thp vi hiu qu cao do tnh
chuyn nghip ca u t mang li.
2. Cn c vo cu trc vn ng vn:
+ Qu ng: y l hnh thc qu pht hnh chng ch qu mt ln duy nht khi tin
hnh huy ng vn cho qu v qu khng thc hin vic mua li c phiu/chng ch u
t khi nh u t c nhu cu bn li. Nhm to tnh thanh khon cho loi qu ny, sau khi
kt thc vic huy ng vn (hay ng qu), cc chng ch qu s c nim yt trn th
trng chng khon. Cc nh u t c th mua hoc bn thu hi vn c phiu hoc
chng ch u t ca mnh thng qua th trng th cp. Tng vn huy ng ca qu c
nh v khng bin i trong sut thi gian qu hot ng. Hnh thc qu ng ny mi
c p dng ti Vit Nam, l Qu u t VF1 do cng ty VFM huy ng vn v qun
l.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
+ Qu u t dng hp ng: y l m hnh qu tn thc u t. Khc vi m hnh qu
u t dng cng ty, m hnh ny qu u t khng phi l php nhn. Cng ty qun l
qu ng ra thnh lp qu, tin hnh vic huy ng vn, thc hin vic u t theo nhng
mc tiu ra trong iu l qu. Bn cnh , ngn hng gim st c vai tr bo qun
vn v cc ti sn ca qu, quan h gia cng ty qun l qu v ngn hng gim st c
th hin bng hp ng gim st trong quy nh quyn li v ngha v ca hai bn
trong vic thc hin v gim st vic u t bo v quyn li ca cc nh u t. Nh
u t l nhng ngi gp vn vo qu (nhng khng phi l c ng nh m hnh qu
u t dng cng ty) v y thc vic u t cho cng ty qun l qu bo m kh nng
sinh li cao nht t khon vn ng gp ca h.
Trong thi gian gn y, chng ta c nghe thy ni nhiu n chnh sch thng c phiu.
Nhm gip nh u t hiu thm v khi nim ny, xin a ra mt s kin v vn
ny. C hai trng hp thng c phiu cn phi xem xt:
Thng thng, khi ni n khi nim thng c ngha l vic u i thng l v vt cht
cho mt s lng t ngi. Trong cc cng ty c phn, c th hiu thng c phiu l vic
cng ty dng mt s c phiu (trc y l ca chung mi c ng) thng cho nhng
ngi qun l, cn b cng nhn vin hay nhng ngi c ng gp ln i vi hot
ng ca Cng ty. Ngun c phiu dng thng thng l c phiu ngn qu.
y l trng hp nhiu cng ty c phn trn th gii p dng v Vit nam trong thi
gian gn y cng hay c nhc n. l vic tt c cc c ng ca cng ty c
nhn thm c phiu mi theo mt t l nht nh (v d 5:1, c ng nm gi 5 c phiu
c c s c nhn thm 1 c phiu mi). Khi , nh u t cn nm c mt s
nguyn tc sau:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Th nht, cng ty khng nhn c ngun vn gp mi t pha c ng hay t bt k
ngun no, do vn ch s hu ca cc c ng khng thay i. Thc cht, y l vic
lm tng vn iu l t ngun li nhun li, hay ni cch khc, y ch l vic chuyn
i gia cc khon mc trong ngun vn c ng: t li nhun li sang vn iu l m
khng lm thay i tng ngun vn c ng.
Th ba, y thng l cch cc cng ty trn th gii hin nay tr c tc cho c ng bng
c phiu (stock dividend) thay v tr bng tin (cash dividend) bi cng ty mun gi li
tin m rng sn xut kinh doanh hay u t vo d n mi. Vic c li hay khng ca
chnh sch ny i vi c ng c quyt nh bi s thnh cng ca k hoch u t
mi. Nu k hoch ny em li li nhun cao, lng tin u t ca c ng s c s
dng hiu qu, tng gi tr ca cng ty s tng ln. Cn trong trng hp ngc li, iu
ny s c nh hng khng ch ti phn c phiu mi c nhn thm m c phn c
phiu cc c ng nm gi trc y.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
gi c phiu trn th trng tng qu cao lm cho cc giao dch s kh thc hin v iu
ny s lm gim tnh thanh khon ca c phiu. V vy, khi gi c phiu tng cao trn th
trng th vic tch c phiu l cn thit to iu kin thun li cho vic giao dch c
phiu, ng thi sau khi tch gi c phiu thng c xu hng tng ln. Mt khc, sau
khi tch c phiu, s lng c phiu c giao dch trn th trng tng ln c th lm
tng s lng c ng ca cng ty, qua gp phn lm hn ch kh nng cng ty b thu
tm.
Ngc li, trng hp gp c phiu s lm gim s lng c phiu ang lu hnh, mnh
gi c phiu tng ln v gi th trng ca c phiu cng tng ln tng ng vi t l gp
c phiu. Theo thng k cc nc th trng hp gp c phiu thng t khi xy ra i
vi cc cng ty nim yt trn th trng chng khon bi v mc ch duy nht ca vic
gp c phiu l lm cho c phiu c gi tr hn trn th trng v qua lm tng tnh
thanh khon ca c phiu.
Cho n nay, nghip v tch, gp c phiu cha xy ra trn th trng chng khon Vit
Nam. Vic tng vn iu l ca cng ty REE va qua v ca mt s cng ty nim yt
khc d nh thc hin trong thi gian ti bng cch pht hnh thm c phiu khng phi
l trng hp tch c phiu. chnh l trng hp cng ty dng cc khon thng d
vn c phn, li nhun gi li v cc qu hin c chuyn thnh vn iu l thng qua
hnh thc pht hnh thm c phiu thng cho cc c ng hin hu, ngha l vn iu l
v s lng c phiu ca cng ty tng ln nhng trong thc t tng vn ch s hu ca
Cng ty vn khng thay i v nh vy vic pht hnh thm c phiu ca Cng ty REE
v mt s Cng ty d nh thc hin trong thi gian ti v thc cht chnh l iu chnh
li gi tr s sch trn mt c phiu.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cm c chng khon
Trong kinh doanh CK, nh u t trc ht phi hiu bit v nm vng cc nguyn tc v
phng thc cm c CK:
2. TTGDCK sau khi kim tra th tc, nht l tnh hp php, hp l ca n th trung tm
phi m ti khon cm c v chuyn CK vo ti khon cm c theo yu cu ca bn cm
c. Trng hp bn cho vay (hoc bn vay) khng phi l thnh vin lu k, bn cho vay
(hoc bn vay) phi u quyn vic nhn cm c CK (hoc vic giao CK cm c) cho mt
thnh vin lu k khc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Mt s iu cn bit v lu k chng khon
Lu k chng khon l mt trong nhng iu kin thc hin giao dch trn th trng
chng khon. Trc khi thc hin giao dch chng khon, nh u t phi k hp ng
m ti khon ti cc thnh vin lu k.
Lu k l vic gi chng ch chng khon t c phiu, tri phiu, hoc cc loi giy t
hp php chng minh quyn s hu chng khon vo h thng lu k chng khon. H
thng lu k chng khon bao gm Trung tm lu k v cc thnh vin lu k. Chng
ch chng khon ca nh u t s c ct gi an ton ti Trung tm lu k. Chng
khon c lu k s c ghi nhn vo ti khon lu k chng khon ng tn nh
u t. Khi chng khon c giao dch, ti khon ca nh u t s c ghi tng hoc
gim m khng cn phi trao tay t chng ch chng khon.
Lu k chng khon l bt buc trc khi mun chng khon c giao dch qua sn
giao dch ca Trung tm giao dch chng khon. Trung tm giao dch chng khon hin
nay ng vai tr l Trung tm lu k. Vic lu k chng khon ch c thc hin ti cc
thnh vin lu k ca Trung tm giao dch chng khon. Cc thnh vin lu k bao gm
cc cng ty chng khon v cc ngn hng thng mi c U Ban Chng Khon
Nh Nc cp php hot ng lu k v ng k lm thnh vin lu k ca Trung tm
giao dch chng khon.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
thch hp cho mnh. Trong trng hp mun i sang mt thnh vin lu k khc, nh
u t s m ti khon lu k mi ti thnh vin lu k mi, ng thi phi lm cc th
tc ng ti khon lu k ti thnh vin lu k c v yu cu thnh vin lu k ny
chuyn s d chng khon sang ti khon lu k ti thnh vin lu k mi.
Cc t chng ch chng khon b hng, b nhe khng th nhn din c cc thng tin
c bn trn s b t chi lu k. Trong trng hp ny cn lin h vi t chc pht
hnh xin c i li t chng ch chng khon mi.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
chuyn giao chng ch vt cht. Thnh vin lu k s gi tn ch s hu n t chc pht
hnh. Sau khi kim tra, t chc pht hnh s gi tn ch s hu n Trung tm giao dch
chng khon thc hin vic lu k. Lu k theo hnh thc ghi s l xu hng ch yu
hin nay v nhng u im hn hn lu k chng ch vt cht, l khng phi qua kim
m, kim tra tnh tht gi, v tn km cho cng tc bo qun.
I. Khi nim: Cng c phi sinh l nhng cng c c pht hnh trn c s nhng cng
c c nh c phiu, tri phiu nhm nhiu mc tiu khc nhau nh phn tn ri ro, bo
v li nhun hoc to li nhun.
i vi quyn chn mua, nu gi thc hin thp hn gi hin hnh ca chng khon c
s, th quyn c gi l ang c tin (in the money), tc l ngi c quyn c th
c li t vic thc hin quyn. Nu gi thc hin bng vi gi th trng, quyn ang
trng thi ho vn ( at the money), v nu cao hn, gi l ang mt tin (out of money).
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
i vi quyn chn bn th ngc li, ngi thc hin quyn s c li nu gi bn thc
hin quyn cao hn gi th trng ca hng ho c s v s b mt tin nu gi thc hin
quyn thp hn gi th trng ca hng ho c s.
Gi tr theo thi gian ca quyn chn mua = Gi quyn - (gi th trng - gi thc hin).
V d 1: Gi ca mt quyn chn mua XYZ l 400.000 ng, gi th trng ca XYZ l
42.000 ng. Ngi gi quyn c th chim ly 200.000 ngay tc th bng cch thc
hin quyn, tc l mua 100 c phn ( mc gi c quyn n nh) vi tng chi ph
4.000.000 ng, cng theo mc gi thc hin theo quyn l 40.000 mt c phn; sau
bn ngay vi gi th trng, thu v 4.200.000 . Gi tr ni ti ca quyn l 200.000 .
Mc ph tri gi tr theo thi gian = gi quyn gi tr ni ti = 400.000 - 200.000 =
200.000
Ngi mua vn sn sng tr phn ph tri cho cc quyn la chn v h nhn c nhiu
li ch t mt quyn la chn.
Trong vng 6 thng gi c phiu XYZ tng ln 50.000 VND/c phn. Bn c th buc
ngi bn giao 100 c phn XYZ cho bn vi gi 40.000 VND/c phn, sau bn
chng ra th trng vi gi 50.000 ng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ca XYZ gim xung 40.000 ng, ngi bn s c bo v trc khon thua l nh c
40.000 ng nhn c t vic bn quyn chn. Nu XYZ tip tc gim gi th ng
nhin ngi bn s mt tin. Nh vy khon thu 40.000 ng t vic bn quyn la chn
to ra mt s bo v c b i vi tnh trng st gi. Nu trong 6 thng ti gi XYZ vn
gi nguyn, quyn s khng c thc hin. Khon thu ph tri 40.000 ng l mt thu
nhp b sung trn tng u t.
Quyn mua trc l mt quyn la chn mua c thi hn rt ngn, c khi ch vi tun.
Quyn ny c pht hnh khi cc cng ty tng vn bng cch pht hnh thm cc c
phiu thng. Quyn cho php mt c ng mua c phiu mi pht hnh vi mc gi
n nh trong mt khong thi gian xc nh. Loi quyn ny thng c pht hnh theo
tng t, mi c phiu ang lu hnh c km theo mt quyn. S quyn cn mua
mt c phiu mi c quy nh tu theo tng t pht hnh mi.
V d: c phiu bn theo quyn (gi thc hin) l 800.000 ng/c phn, nhng c gi th
trng l 1.000.000 ng, nu c 10 quyn c mua mt c phn mi th gi ca quyn
c xc nh theo cng thc
Vr = P0 - Pn/r
Nu khng mun thc hin quyn, c ng thng c th bn quyn trn th trng trong
thi gian quyn cha ht hn. Gi quyn c th ln xung trong khong thi gian cho
bn, tu thuc bin ng gi th trng ca c phiu.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nhn nhng iu kin , nh u t c c mt la chn i vi s ln gi c th xy
ra ca c phiu thng.
Khc vi quyn mua trc, chng quyn c thi hn di hn, do cng ty pht hnh
cng c c s pht hnh ng thi vi cng c c s. Khc vi quyn la chn (option),
khi chng quyn c thc hin, n to thnh dng tin vo cho cng ty v tng thm
lng c phiu lu hnh trn th trng.
Chng quyn c th c giao dch tch ri vi tri phiu hay c phiu m n i km.
Cc iu kin ca chng quyn c ghi r trn t chng ch: s c phiu c mua theo
mi chng quyn (thngl 1:1); gi thc hin cho mi c phiu; ti thi im chng
quyn c pht hnh, gi ny bao gi cng cao hn gi th trng ca c phiu c s, v
gi c th c nh, c th c tng ln nh k; v thi hn ca quyn, a s trng
hp l 5 n 10 nm.
4.Hp ng k hn
5. Hp ng tng lai
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Hp ng tng lai, nh c tnh linh hot ca n, khc phc c nhng nhc im
ca hp ng k hn, v thng c xem l mt cch thc tt hn ro chn ri ro
trong kinh doanh.
chun b trin khai hot ng giao dch lin tc ti TTGDCK TP.HCM vo u thng
5-2007, TTGDCK TP.HCM gii thiu n nh u t mt s kin thc lin quan n giao
dch lin lc nh sau:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
1. Thi gian giao dch
a. i vi c phiu, chng ch qu u t:
- T 8h30 n 9h00 : Khp lnh nh k xc nh gi m ca
- T 9h00 n 10h00 : Khp lnh lin tc
- T 10h00 n 10h30 : Khp lnh nh k xc nh gi ng ca
- T 10h30 n 11h00 : Giao dch tha thun
- 11h00 : ng ca
b. i vi tri phiu
- T 8h30-11h00 : Giao dch tha thun
- Khp lnh lin tc: L phng thc giao dch c thc hin trn c s so khp cc
lnh mua v lnh bn chng khon ngay khi lnh c nhp vo h thng giao dch.
b. Phng thc tho thun: L phng thc giao dch trong cc thnh vin t tho
thun vi nhau v cc iu kin giao dch v c i din giao dch ca thnh vin nhp
thng tin vo h thng giao dch ghi nhn.
- C phiu v chng ch qu u t c giao dch theo phng thc khp lnh v tho
thun.
- Tri phiu c giao dch theo phng thc tho thun.
a. u tin v gi:
- Lnh mua c mc gi cao hn c u tin thc hin trc;
- Lnh bn c mc gi thp hn c u tin thc hin trc;
b. u tin v thi gian: Trng hp cc lnh mua hoc lnh bn c cng mc gi th lnh
nhp vo h thng giao dch trc s c u tin thc hin trc;
4. n v giao dch v n v yt gi
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
a. n v giao dch
- n v giao dch khp lnh l chn: 100 c phiu, chng ch qu u t
- Khi lng giao dch tha thun: t 20.000 c phiu, chng ch qu u t tr ln.
- Khng quy nh n v giao dch i vi phng phc giao dch tha thun.
b. n v yt gi:
- i vi phng thc khp lnh:
Mc gi n v yt gi
49.900 100 ng
50.000 99.500 500 ng
100.000 1.000 ng
a. Bin dao ng gi quy nh trong ngy giao dch i vi giao dch c phiu v
chng ch qu u t l 5%
6. Gi tham chiu
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
b. Gi ng ca ca c phiu, chng ch qu u t trong ngy giao dch l gi thc hin
trong ln khp lnh nh k xc nh gi ng ca ca ngy giao dch. Nu trong ln
khp lnh nh k xc nh gi ng ca khng c gi khp lnh th gi giao dch cui
cng trong ngy ca c phiu, chng ch qu u t s c coi l gi ng ca ca c
phiu, chng ch qu u t .
c. Trng hp chng khon b tm ngng giao dch trn 30 ngy khi c giao dch tr
li th gi tham chiu c xc nh tng t quy nh ti Khon b.
Ngy 9/4, Trung tm Giao dch chng khon TPHCM gii thiu nhng quy nh mi
s p dng khi chuyn sang khp lnh lin tc. y l mt s kin i mi ang c cc
nh u t ch i.
Theo , thi gian giao dch trong tun vn nh c, trong ngy c mt s thay i: T
8h30-9h l thi gian khp lnh nh k xc nh gi m ca, 9h-10h khp lnh lin tc,
10h-10h30 khp lnh nh k xc nh gi ng ca, 10h30-11h giao dch tho thun.
S c 4 loi lnh c p dng: Lnh gii hn, lnh th trng, lnh giao dch ti mc gi
khp lnh xc nh gi m ca, lnh giao dch p dng ti mc gi khp lnh xc nh gi
ng ca. Trong lnh th trng (lnh mua ti mc gi bn thp nht hoc bn mc
gi mua cao nht c trn th trng) ch p dng trong khp lnh lin tc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Ngoi ra, giao dch ca nh TNN c mt s thay i. Lnh mua ca nh TNN nhp
vo h thng, nu khng c khp hoc ch khp mt phn vo thi im khp lnh th
phn cn li s b hu b (trong khi lnh mua ca nh u t trong nc c lu gi
khp tip).
Vic p dng quy nh mi v l ln s thc hin t 7/5, cn l chn t 7/6, sau khi
chuyn sang khp lnh lin tc 1 thng nh u t c thi gian lm trn l giao dch
theo quy nh mi. Sau 7/6, nhng nh u t cha kp lm trn l c th bn li cho cc
Cng ty chng khon.
Phng thc khp lnh lin tc hiu mt cch n gin l lnh sau khi c nhp vo h
thng s c so khp v vic mua bn hnh thnh ngay tc th, tc gi c c xc nh
lin tc ch khng phi a lnh vo ri ch n mt thi im nht nh no h
thng giao dch mi khp lnh nh hin nay.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
im c bit l trong t khp lnh lin tc s c loi "lnh th trng" ln u tin
c p dng.
Cng theo TTGDCK TP.HCM, phng thc khp lnh nh k hin ch khp c
khong 60% s lnh c nhp vo h thng. Trong c mt phn lnh c mc gi
khng ph hp. Vi phng thc giao dch mi, th trng c gi mua bn tt nht s
gip cho NT t lnh chnh xc hn v s lng c khp s tng ln.
V nhiu nguyn do khc nhau, t iu kin tip cn cho n cc c hi tip nhn thng
tin, nn hiu bit ca chng ta v TTCK cn thiu mt ci nhn ton cc v h thng. Tht
ra, TTCK l chuyn ngnh c qu trnh hin thc vi mt hon cnh rng v su. Vic
hiu r ton cnh gip ta khi nim vn d dng hn. T , khi c c hi tm hiu
chuyn su hoc tip nhn thng tin mi, s theo di, lin lc s c "bi trn" bng
nhy cm, nht l v c ch vn hnh.
Khi nim "th trng" l mt khng gian giao dch hay mt h thng giao dch, theo
n lm "h tng" cho vic mua bn CK din ra. Tuy vy, vic mua bn trong TTCK ch
l ng tc thy c kt thc mt hnh vi. Tt c giao dch CK u c s tham gia ca
dn chng, cc cng ty, t chc v Chnh ph, c din ra ti mt trong bn th trng
sau.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
2. Th trng phi tp trung: Th trng phi tp trung (over-the-counter - OTC market) l
th trng c t chc khng da vo mt mt bng giao dch c nh nh th trng
sn giao dch, m da vo mt h thng vn hnh theo c ch cho gi cnh tranh v
thng lng, gia cc cng ty CK vi nhau, thng qua mt s tr gip quyt nh nhiu
n hiu qu hot ng, l phng tin thng tin. Ti M, th trng OTC l nh ch
ca mt th trng lin cng ty CK (interdealer market), trong h thng my tnh v
in thoi kt ni khong 600 nh kinh doanh CK ton quc vi nhau, gip h d dng
lm n vi nhau v cho khch hng ca h (cc nh u t). C hn 15.000 loi CK khc
nhau c ng k giao dch trn th trng OTC ca Hoa K. Trong khi cng ht s
lng CK nim yt ti 6 s giao dch ca nc ny th cng ch c trn di 4.500 loi
CK.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
V tr: th trng nim yt (listed market /exchange market) l th trng c v tr tp
trung, c th l sn giao dch vi cc phng tin v mt bng v trang b nht nh.
Giao dch bn ngoi th trng chnh: theo quy lut, cc nh kinh doanh chng khon
khng c mua tr ring cho mnh, hoc kinh doanh nh t cch ch nhn (principal)
i vi cc chng khon c nim yt, ngoi tr khi h tham gia vo c ch giao
dch ca th trng th 3 (th trng mua bn lng ln cc chng khon nim yt theo
c ch giao dch OTC) . Tt c lnh mua bn ca khch u t s c cc nh mi gii
(cng ty chng khon) thu xp chuyn n sn giao dch thc hin,v tu theo dch v
phc v cho khch, cc nh mi gii s thu mt khon hoa hng.
ng nh tn gi, th trng phi tp trung OTC khng c mt khng gian giao dch tp
trung. Th trng ny c cc cng ty chng khon cng nhau duy tr trn phm vi c
mt quc gia hay lnh th. Vic giao dch v thng tin c da vo h thng in thoi
v internet vi s tr gip ca cc thit b u cui.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
gi khc bm theo nhp , v lm cho gi c chng khon tng ln. Ngc li khi h
mun hp dn ngi mua mua vo, h s gim gi cho bn (ask) v khi xu th ny lan
qua cc nh to gi khc s lm cho gi c gim xung.
Giao dch bn ngoi th trng chnh: khng ging nh trong th trng tp trung, nhiu
cng ty kinh doanh chng khon c th duy tr lng chng khon OTC tn kho ring
cho mnh ch khng cn phi ng k lm nh to gi mi c. Hoc h cng c th sn
sng t th mua hay bn chng khon OTC cho chnh ti khon ca h bt c lc
no (gi l position trading). Cc cng ty chng khon hot ng trong th trng OTC
ny c th tu chn cch thc hin lnh cho khch hng ca mnh, giao dch t
doanh bng ti khon cng ty, hoc giao dch mi gii hng hoa hng bng cch ch thu
xp mua bn cho ti khon ca khch hng.
Th trng OTC ( Over-the- Counter) cho php cc cng ty CK thng lng v giao
dch trc tip vi nhau. Thut ng "over the counter" c ngha l "qua quy" theo cch
din t nguyn thu. Ngy nay, nh s pht trin ca k thut truyn thng v vi x l
th trng OTC hin i thot ly xa khi cc quy v hot ng theo mt c ch c
t chc vi s tr gip v k thut in t rt tinh vi, c kh nng kt ni trn quy m
rng ln gia cc nh mi gii v kinh doanh CK vi nhau.
S khc bit c bn gia th trng OTC v th trng sn giao dch c th ghi nhn nh
sau:
OTC Sn
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Th trng OTC l ni t kn CK giao dch hn th trng sn giao dch. Tuy nhin, CK
giao dch vn phi l loi p ng cc chun mc v c php giao dch i chng. c
bit, y l th trng m nhn vai tr bn ra cc CK pht hnh mi (new issues), k c
chng ch ca cc qu h tng u t (qy m - mutual - cc qu h tng u t ch
bn s cp trong th trng ny, ch khng c mua bn th cp, bi v cc chng ch
ch c th c cc qu ny mua li theo mt c ch ring.
Nh ta bit, CK pht hnh mi gii l loi do cng ty cho bn ban u (giao dch s cp)
huy ng vn. D c th vic mua i bn li (hot ng th cp) ngay lp tc, th v
nguyn tc, cc CK pht hnh nh vy xem nh c trao t tay ca ch th pht hnh,
thng qua cc cng ty CK bo lnh, n tay ngi u t. c im ny tn ti cho n
khi t pht hnh hon tt (thng l 90 ngy). Qu trnh cho bn s cp c da vo
mt gi tham kho ban u (gi l gi IPO - initial public offering price) v thng c
thc hin bn theo mt kt qu cho n (t mua) ca cc nh u t. Do m c ch
u gi hai chiu (double auction), gia i din hai nh u t vi nhau nh trn sn
giao dch, khng th p dng c i vi trng hp pht hnh ln u ra cng chng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
t chc v ng gp ca h thng thng tin. i vi ngi u t, vic giao dch cng
gn ging nh th trng sn giao dch.
Cng ty chng khon c th thc hin lnh cho khch hng theo cc hnh thc sau:
H c th thu xp hng hu hng, tng t nh giao dch chng khon nim yt trn
sn, trng hp ny h mua cho ti khon ca khch.
V cc th tc chi phi vic mua bn, giao nhn hng v tin... cng c p dng thng
nht (ging nh cho s giao dch) theo lut l v CK v TTCK.
V hng ho,CK mua bn trong th trng OTC, nh ni, l loi "hng hiu" phi qua
ng k (c bit i vi loi c giao dch trn h thng Nasdaq) vi cc chun mc
nht nh ch khng phi l bt k loi no.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
cc giy mu hng, nn c gi l nhng trang hng (pink sheets), c cc c im ng
lu nh sau:
i vi cc CK trn h thng giao dch Nasdaq c k hiu ring (ngay sau tn chng
khon), v n c c ch c bit hn.
K hiu "M" i trc tn chng khon c ngha l "marginable" (chng khon c th mua
bn bng ti khon bo chng - Do ngn hng lin bang quy nh).
Do c tnh lch s, s tin ho ca th trng v phng tin truyn thng hin i, ngy
ny cc chng khon OTC khng hn l loi "khng tiu chun nim yt" theo nh
cch nh gi lu v tng thnh np suy ngh trong qu kh. Rt nhiu cng ty ln ni
ln t hn mt thp nin tr li y vn thch duy tr giao dch CK ca h trn th trng
ny. c bit hu ht cc cng ty pht trin trong nn kinh t mi (kinh t tri thc) u c
c phiu giao dch th trng OTC, c th hn l trong th trng qua mng Nasdaq m
ta thng nghe hay c thy.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
KIN THC CHNG KHON NNG CAO
Hot ng giao dch mua bn chng khon c khi u bng vic t lnh mua bn ti
Vn phng giao dch ca Cng ty chng khon t ti cc a im khc nhau trong c
nc. Trc khi t lnh, khch hng phi lm th tc m ti khon ti Cng ty chng
khon.
Lnh ca khch hng c chuyn t Vn phng cng ty chng khon n ngi i din
ca cng ty ti sn giao dch ca S giao dch chng khon. Cc lnh mua bn c u
gi vi nhau. Kt qu giao dch s c thng bo li cho cng ty chng khon v khch
hng ca cng ty. Nhng lnh c thc hin s chuyn sang h thng thanh ton v lu
k chng khon lm cc th tc thanh ton chuyn giao chng khon v tin.
I. M ti khon: Trc khi t lnh, khch hng m ti khon ti cng ty chng khon.
Vic m ti khon phi c thc hin trn c s hp ng gia khch hng v cng ty
chng khon.
1. Cc thng tin lin quan n ti khon: Khi m ti khon, khch hng phi cung cp cc
thng tin sau cho cng ty chng khon:
- Tn y
- a ch thng tr.
- S in thoi
- S chng minh th.
- Cc thng tin khc nh s ti khon ti ngn hng, s ti khon chng khon ti cng ty
chng khon khc (nu c), thu nhp v kin thc v th trng chng khon.
- Khi c bt k s thay i no lin quan n cc thng tin trn, khch hng phi thng
bo ngay cho cng ty chng khon.
2. Loi ti khon:
- Ti khon lu k: Hu ht ti khon ca khch hng l ti khon lu k. Khch hng
mua v bn chng khon thng qua ti khon ny trn c s giao ngay. Nu khch hng
khng thc hin c vic thanh ton vo ngy thanh ton quy nh, cng ty chng
khon c quyn bn chng khon c trn ti khon ly tin thanh ton.
- Ti khon k qu: Khch hng c th s dng ti khon ny vay tin hoc chng
khon ca cng ty chng khon.
- Ti khon u thc: L ti khon qua khch hng u thc cho nh mi gii quyn mua
v bn chng khon m khng cn thng bo hoc c s ng ca khch hng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
3. Bo co ti khon: Hng thng, cng ty chng khon phi gi cho khch hng bn bo
co v tnh trng ti khon ca khch hng. Bo co phi ghi r mi s thay i trn ti
khon.
1. t lnh: Khi khch hng mun giao dch, h phi t lnh bng mt trong cc hnh
thc sau y:
- t lnh trc tip ti phng lnh ca cng ty chng khon.
- t lnh qua in thoi.
- Qua mng vi tnh ni mng trc tip vi phng lnh ca cng ty chng khon.
2. Loi lnh
a. Lnh th trng (Market order): Ngi ra lnh chp nhn mua, bn theo gi hin hnh
trn th trng.
b. Lnh gii hn (Limit order): i vi vic cho bn, gi gii hn l gi thp nht sn
sng bn. i vi vic cho mua, l gi cao nht sn sng mua.
c. Lnh dng (Stop order)
Lnh dng bn: Khch hng mua 100 c phn vi gi 12 ngn ng/c phn. Sau mt
thi gian gi c phiu ny ln ti 20 ngn ng/c phn. Khch hng cha mun bn v
ng ta cho rng gi cn tng na. Nhng phng trng hp gi khng tng m li
gim, khch hng ny t lnh dng vi ngi i din cng ty chng khon bn vi
gi 19 ngn ng/c phn chng hn. Nu thc t gi c phiu khng tng m li gim
th gi c phiu gim ti 19 ngn, ngi mi gii s bn cho ng ta.
Lnh dng mua: Lnh ny thng c dng trong trng hp bn khng gii hn
s thua l. Chng hn khch hng vay ca cng ty chng khon mt s c phn v bn i
vi gi 30 ngn ng/c phn vi hy vng gi c phiu gim xung ti 20 ngn ng/ c
phn, ng ta s mua tr. Nhng phng trng hp gi c phiu khng gim m
li tng, khch hng t mt lnh dng mua vi gi 35 ngn ng. Khi gi ln ti
35 ngn ng, ngi mi gii s mua c phiu cho ng ta v ng ta gii hn s thua
l ca mnh mc 5 ngn ng / c phn.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Mt lnh dng mua c a ra trn mc gi th trng hin hnh cn mt lnh dng
bn c a ra thp hn gi th trng hin hnh..
- Lnh gii hn dng (stop limit): cng ging nh mt lnh dng nhng n s chuyn
thnh mt lnh gii hn ch khng chuyn thnh mt lnh th trng khi t ti im
dng.
- Lnh thc hin ton b hay hu b (Fill or Kill): loi lnh ny c thc hin ngay ton
b hoc hu b.
- Lnh thc hin ngay hoc hu b (Immediate or cancel IOC): lnh c thc hin ngay
mt phn no , phn cn li b hu b.
- Lnh ton b hoc khng (All or None, AON): vi mt thi hn cho trc, chng hn
mt ngy, lnh phi c thc hin ton b, nu khng khch hng s khng chp nhn
vic thc hin .
a. u gi nh k v u gi lin tc:
u gi nh k l h thng trong cc lnh mua v lnh bn c tch t li trong mt
khong thi gian nht nh, sau mi c ghp vi nhau hnh thnh mt mc gi
duy nht ti im c khi lng mua v bn ln nht c thc hin.
u gi lin tc l h thng trong cc lnh mua v lnh bn lin tc c ghp vi
nhau nu c th.
Thng thng cc nc c th trng chng khon pht trin u p dng c phng thc
u gi nh k v u gi lin tc. Mi ngy giao dch c th c 1 hoc 2 phin giao dch
(bui sng v bui chiu). Vo u gi phin giao dch bui sng, ngi ta xc nh gi
m ca theo phng thc u gi nh k. Sau vic giao dch c thc hin theo
phng thc u gi lin tc. Cui ngy giao dch, ngi ta li xc nh gi ng ca
theo phng thc u gi nh k.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Nu sau khi khp lnh c nhiu mc gi cng tho mn th ly mc gi gn vi gi
ng ca ca ngy hm trc hay mc gi ca ngay phin giao dch trc .
1. Giao dch khi: Nhng giao dch c khi lng ln (s c phiu v tr gi ln) c
gi l l ln. Thng thng nhng giao dch c khi lng ln c giao dch theo cch
thc ring gi l giao dch khi. C hai cch giao dch l:
- T chc u thu.
- Thng lng da trn gi ng ca.
2. Giao dch l l:
L l l nhng l khi t: 1 ti 9 c phiu (trng hp l chn 10 c phiu); 1 ti 99 c
phiu (trng hp l chn 100 c phiu); 1 ti 999 c phiu (trng hp l chn 1.000 c
phiu).
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Vo ngy chng khon khng c c tc, gi tham chiu s bng gi ng ca ngy hm
trc tr i c tc.
- Trng hp tr c tc bng c phiu
Gi tham chiu = Gi ng ca ngy hm trc /
1 + t l tr c tc bng c phiu
- Trng hp tr c tc bng tin v bng c phiu
Gi tham chiu = Gi ng ca ngy hm trc c tc bng tin/
1+ t l tr c tc bng c phiu
Cng ty c phn thng u tin cho c ng hin ti quyn t mua c phiu trong
trng hp pht hnh chng khon tng vn. Tng t nh vic nhn c tc, nhng c
ng c danh sch vo ngy ng k cui cng s c hng quyn ny. Nh vy, nu
ngy thanh ton l T+3 th ngy giao dch c phiu khng c hng quyn t mua s
nh sau:
27/12 28/12 29/12 30/12 31/12
Ngy c c tc ex-divident Ngy ng k Ngy kho s cui cng (khng c c tc)
Chng khon ngn qu l phn chng khon do cng ty pht hnh mua li chnh chng
khon do mnh pht hnh ra nhm chng li vic b thu tm, hp nht hoc hn ch
gi chng khon b gim mnh.
Vic mua li chng khon phi chu s qun l cht ch ca s giao dch chng khon
(SGDCK). Cng ty pht hnh m mt ti khon ti 1 cng ty chng khon ch nh.
Mt ngy trc ngy giao dch cng ty phi trnh cho SGD n xin mua chng khon
(trnh by r s lng v gi t mua). S lng khng c qu 10% c phiu lu hnh.
6. Giao dch k qu
- Mua k qu: l vic khch hng vay tin ca cng ty chng khon mua chng khon.
Vi phng thc mua k qu, khch hng c th tng lng li nhun c thu trn mt
tng u t nht nh, v cng ty chng khon th thu c ph hoa hng do vic thc
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
hin mt khi lng dch v ln hn, ng thi cng thu tin li trn tin cho khch hng
vay. Loi giao dch ny c thc hin trn ti khon bo chng.
Tuy nhin, bn cng c th thc hin vic k qu bng cch tr 50% tng gi mua, 50%
cn li s vay ti cng ty chng khon, ni bn m ti khon k qu. Trong trng hp
ny, bn c th u t 3.000.000 ng v mua 200 c phiu. Nu d on ca bn l
ng, gi th trng ca c phiu ABC tng ln 30.000 ng trong vng 1 nm, bn c
th bn c phiu ra v thu v 6.000.000 ng. Tt nhin, trong s 6.000.000 ng thu v
ny bn phi tr li 1.500.000 vay ca cng ty chng khon, v tin li ca khon
vay , gi s vi li sut 10% mt nm:
6.000.000 1.500.000 150.000 = 4.350.000 (ng)
Tuy nhin, mua k qu cng nh con dao hai li. Nu c phiu ln gi, bn s c li
ng k, nhng nu c phiu gim gi, khon l ca bn cng tng ln. Ngay c khi c
phiu vn gi nguyn mc gi, bn cng vn thua l, bi s li phi tr cho s tin vay
trong sut thi gian k qu c ln dn ln. V hn na, khng phi chng khon no
cng c php giao dch theo mc ny.
Theo quy nh ti iu 58 Quy ch giao dch, thnh vin, nim yt v cng b thng tin
ca UBCKNN, mt t chc hoc c nhn mun thc hin giao dch CK vi khi lng t
25% tr ln s c phiu c quyn biu quyt ca mt t chc nim yt phi t chc u
thu cng khai, v vi khi lng giao dch t 25% tr ln thc cht l giao dch mua li
cng ty (thu tm cng ty) dnh quyn kim sot cng ty. Tuy nhin, hin ti Vit Nam
cha c nhng quy nh c th v vic u thu cng khai.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
V vy gip bn c hiu c cch thc u thu nh th no, xin gii thiu cch
thc u thu m cc nc hin ang p dng. C phiu tham gia u thu l c phiu c
quyn biu quyt. S lng c phiu cho mua t 25% hoc hn trong tng s c phiu
c quyn biu quyt pht hnh. Thi gian thc hin u thu thng thng l 6 thng
nhng ti a khng qu 1 nm. S lng bn tham gia bn t 10 tr ln.
Vic u thu s c tin hnh bn ngoi S giao dch chng khon v theo cc bc
sau:
1. Trc tin bn cho mua cn phi t chc i hi c ng, i din ban gim c iu
hnh trnh by n thu tm v ly kin ca c ng. Trn c s xem xt nh gi
hiu qu ca n, i hi s b phiu, theo HQT s ra ngh quyt. Nu kt qu b
phiu ng h n thu tm th Ch tch HQT s ra ngh quyt tin hnh mua c phiu
cng ty mc tiu, kim sot.
3. Cng ty thu tm tho thun vi cng ty mi gii l thnh vin ca s giao dch chng
khon v cc nghip v, u thc mua gia khch hng vi cng ty mi gii, bo qun
chng khon, thanh ton v cc tho thun khc.
5. Gi thng bo ti cng ty mc tiu v vic tin hnh mua c phiu ca cng ty.
6. Thng bo ra cng chng trn cc phng tin truyn thng, bo ch c bit trn cc
t bo pht hnh hng ngy.
7. Thi gian thc hin: 7 ngy sau khi trnh bn thng bo ln UBCKNN v s giao
dch chng khon.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
8. Lp v thuyt minh bn co bch gi ti cc c quan trn. Sau khi nhn c n
ngh do cng ty cho mua gi ti, UBCKNN t chc xem xt h s a ra kt lun
cui cng c cho php tin hnh thu tm hay khng, trong trng hp khng cho php
th UBCKNN phi c gii thch r l do khng ng . Thi hn xt duyt khng qu 7
ngy lm vic, vic xt duyt phi da vo tnh kh thi ca n thu tm, trong yu
t ti chnh v tnh hiu qu ca vic thu tm ny l hai yu t c bit quan trng.
Thi gian giao dch: T 9h00-11h00 vo tt c cc ngy lm vic trong tun (tr cc ngy
ngh theo qui nh ti B Lut Lao ng).
Gi tham chiu: l bnh qun gia quyn ca cc mc gi giao dch ca ngy c giao dch
gn nht.
Bin giao ng gi:
i vi c phiu: +/- 10%
i vi tri phiu: khng qui nh bin
n v yt gi: 100 ng
n v giao dch: khng qui nh
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nh gi c phiu
Rt nhiu cc chuyn gia v chng khon v ngi u t cho rng, vic tng gi nhanh
nh vy l kt qu tt yu ca s mt cn i cung cu qu ln. Vic tng gi mnh ca
cc c phiu trn th trng chng khon i khi c tc ng rt tt n s tin tng ca
cc tng lp dn c vo th trng chng khon.
nh gi c phiu ph thng theo phng php chit khu lung thu nhp (DCF)
Phng php nh gi chit khu lung thu nhp (DCF) c da trn mt nguyn l c
bn l tin c gi tr theo thi gian, mt ng tin ca ngy hm nay lun c gi tr hn
mt ng tin ca ngy mai, mt ng u t vo trong doanh nghip ny c mc sinh li
khc vi mt ng u t trong doanh nghip khc, do , gi tr ca doanh nghip c
xc nh bng cc lung thu nhp d kin m doanh nghip thu c trong tng lai
c quy v gi tr hin ti bng cch chit khu chng bng mt mc li sut chit khu
ph hp vi mc ri ro ca doanh nghip .
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
s cng nh thng tin hin ti v d bo hp l v tnh hnh ti chnh v ri ro ca doanh
nghip.
Hin nay, vic p dng cng thc ny Vit Nam cng c nhiu ngi chp nhn bi
gi c phiu tnh theo phng php ny phn nh c tng i y mi mt bn
cht hot ng sn xut kinh doanh ca cng ty so vi cc phng php khc v ng
trn quan im ca nh u t th, ngoi vic tnh ton theo phng php ny rt n
gin, n cn p ng ng suy ngh, nguyn vng ca h khi u t vo mt doanh
nghip.
Tuy nhin, ti Vit Nam vic p dng cng thc ny c mt s kh khn lm cho vic c
tnh ngun thu trong tng lai ca cc cng ty kh c th chnh xc nh: Tnh hnh mi
trng kinh doanh c nhiu bin ng; Cc doanh nghip Vit Nam trong c cc cng
ty ang nim yt u cha quen vi lp k hoch sn xut kinh doanh di hn, c bit l
cn xa l vi vic d bo chi tit lung tin di hn ra, vo cng ty... Do , bi vit s
iu chnh li cng thc ny theo hng 5 nm v cng gi tr ti sn rng c tnh vo
thi im nim yt. Cng thc c iu chnh s l:
Vic p dng h s P/E tnh gi c phiu ti Vit nam cn gp phi nhiu kh khn do
thiu s liu v th trng chng khon cha pht trin. Ti cc th trng pht trin,
theo s liu thng k v ch s P/E, h s ny t 8-15 l bnh thng, nu h s ny ln
hn 20 th cng ty ang c nh gi rt tt v ngi u t trng i trong tng lai,
mc thu nhp trn mt c phiu ca cng ty s tng nhanh. Trng hp cng ty c h s
P/E thp c th l do th trng khng nh gi cao cng ty hoc cha hiu bit nhiu
v cng ty. Khi tt c cc c phiu trn th trng u c gi qu cao so vi gi tr thc
ca ca n th phn bong bng s vt qu phn thc v nht nh c ngy n tung, gy
khng hong th trng nh tng thy cc nc pht trin.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Quan im chung ca phng php ny cho rng, mt cng ty c gi tr khng km hn
tng cc gi tr ca tng loi ti sn ring ca n tr i cc khon n ca n. Ti sn ring
y c hiu bao gm c nhng gi tr li th ca cng ty. Gi c phiu ca cng ty c
th c tnh theo phng php tng qut sau:
Phng php ny thng c s dng tnh ton gi tham chiu v so snh. Vit
Nam, phng php ny c p dng ph bin cho cc doanh nghip nh nc thc hin
c phn ho. Tuy nhin, gi tr ti sn rng ca cng ty d c nh gi chnh xc n
u cng ch th hin gi tr thanh l ca cng ty, trong khi i vi ngi u t mua
c phiu th tng lai ca cng ty mi l iu ng quan tm hn c.
Trong cc doanh nghip c phn ho Vit Nam c nhiu loi ti sn m chng ta khng
xc nh c gi do khng c th trng cho cc loi ti sn ny, nhng c mt loi ti
sn m ai cng thy r l ang gp phn khin cho cc doanh nghip nh nc c phn
ho c nh gi thp l gi tr quyn s dng t. Quan st cho thy, vic quyn s
dng t trong cc doanh nghip nh nc c phn ho c nh gi thp hn gi c trn
th trng nh t t 4 n 5 ln khng phi l hin tng c bit.
- tin cy ca s liu;
- Mc ri ro trong hot ng ca cng ty bao gm c nhng yu t nh tnh hnh th
trng v trin vng ca cng ty (iu ny s nh hng rt ln n thi hn hot ng cu
cng ty, h s chit khu trong cng thc tnh DCF);
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Nhng yu t lin quan n ti sn v hnh ca cng ty nh trnh qun l ca ban
gim c, uy tn sn phm, nhn hiu thng mi, cht lng sn phm c th hin
theo cc tiu chun ISO.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
5. Vn quan trng l phi xc nh v la chn CP tng trng - ngha l c phiu
c th tip tc tng trng trong tng lai, theo cc tiu ch sau:
a/ a ra cc sn phm mi hoc dch v mi, c o, c sc thu ht trn th trng, c
kh nng chim lnh th trng, t tc tng trng trong thi gian di;
b/ C chu k doanh thu n nh, tng mt cch lin tc u n;
c/ trong giai on ca chu k tng trng c li nhun cao trong mt thi gian di;
d/ v th dn u trong ngnh hot ng v c chin lc pht trin thch hp, d on
ng xu hng pht trin trong tng lai;
e/ C li nhun trn vn cao hn 15%, s dng mt phn li nhun cn li sau khi chi
tr c tc tng vn ch s ca cc c ng - ti u t pht trin;
f/ C s li t, hoc t nht l c t s n/vn c nh khong< 20% ngun vn da hn, s
gp kh khn ti chnh trong qu trnh tng trng.
6. Cn c vo cc tiu ch trn, cn phn tch k nhng loi c phiu ang lu hnh - tnh
hon thin cha . Mi loi c phiu: Sam, Ree, Hap- mang sc thi ring, tng tiu ch
"m, nht" khc nhau - ni ln l: cng ngh, sn phm, th trng, ti u t, li tc, t
s n v cc t chc qun l.vv..., c bit l chin lc pht trin trong tng lai.
Cnh gic vi th trng, v th trng vn hot ng ch vi 4 loi CP giao dch, u t
gn lin vi u c, gi tip tc bin ng. Cn tm ra cc gii hn khc nhau ca cc loi
c phiu - xc nh mc tn nhim v snh li c chin lc u t c th i vi
tng loi c phiu, bo m li nhun v thu nhp hp l l vn kh khn v gii
quyt ng n ca cc nh u t, trnh ri ro thua thit.
8/ Phn tch c bn CP nhm cung cp thng tin nh gi trin vng tng trng v li
nhun trn c s d bo tng lai ca TCPH, ca ngnh hot ng, ca nn kinh t quc
dn v trong tng lai ca c nn kinh t th gii. N bao gm cc ni dung:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
a/ nh gi mi trng kinh doanh tng lai;
b/ D bo thu nhp tng lai ca TCPH;
c/ D bo mc gi CP. Do , phn tch c bn l phng php tip cn di hn, cn c
nhiu bin s phi tnh n v khng bit trc chc chn c.
9/ Phn tch k thut CP nhm nghin cu nhng din bin hay hnh vi th trng - thng
qua vic nghin cu cc m hnh giao dch v cc hnh vi hin ti ca th trng, vn
phc tp - c th bit c mt cch su sc cc hnh vi c th xy ra trong tng lai
ca th trng. Nhng thng tin v mt CP, hoc mt ngnh, hoc mt th trng u c
th c cc nh u t nghin cu, xem xt, v do , n phn nh vo trong gi, c tc,
li nhun v m hnh giao dch.
tng xuyn sut trong qu trnh xy dng ch s gi l phi c nh phn lng, loi
b mi yu t nh hng v gi tr kho st s thay i ca ring gi. C nh vy ch
s gi mi phn nh ng s bin ng v gi. Mi cng thc, phng php khng thc
hin c tng ny u sai vi l lun v chc chn ch s gi khng phn nh ng
s bin ng ca gi.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Chn r i din
- Tm bin php tr kh cc yu t v gi tr m bo ch s gi ch phn nh s
bin ng ca ring gi.
qt pt
I p = -------------
qt po
Trong : Ip : L ch s gi Passcher
pt : L gi thi k t
po : L gi thi k gc
qt : L khi lng (quyn s) thi im tnh ton ( t )
hoc c cu ca khi lng thi im tnh ton.
i L c phiu i tham gia tnh ch s gi
n l s lng c phiu a vo tnh ch s
qo pt
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
I l = -------------
qo po
IF = IP x I L
Trong : I F : L ch s gi Fisher
IP : L ch s gi Passche
I L : L ch s gi bnh qun Laspeyres
V mt l lun c phng php ny, nhng trong thng k chng ti khng thy
n p dng bt k mt quc gi no.
Ngoi cc phng php trn, phng php tnh gi bnh qun gin n cng thng c
p dng. Cng thc n gin l ly tng th gi ca chng khon chia cho s chng
khon tham gia tnh ton:
pi
Ip = -------------
n
Trong : I p l gi bnh qun;
Pi l gi Chng khon i;
n l s lng chng khon a vo tnh ton.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cc ch s h Dow Jone ca M; Nikkei 225 ca Nht; MBI ca p dng phng php
ny. Phng php ny s tt khi mc gi ca cc c phiu tham gia nim yt kh ng
u, hay lch chun (s ) ca n thp.
I p = P Pi
2. Chn r i din.
Mt nhim v th hai quan trng trong vic xy dng ch s gi chng khon l vic
chn r i din. S giao dch chng khon New york c trn 3000 c phiu nim yt,
nhng ch s tng hp Dow Jone ch bao gm 65 c phiu. Trong ch s Dow Jones
cng nghip (DJIA) ch bao gm 30 c phiu, Dow Jones vn ti (DJTA) bao gm 20 c
phiu v Dow Jones dch v (DJUA) bao gm ch 15 c phiu. Tuy ch bao gm mt s
lng c phiu nim yt rt nh nh vy trong tng th nhng cc ch s Dow Jones vn
trng tn qua nm thng, v n phn nh c xu th, ng thi ca qu trnh vn ng
ca gi c. R i din ny l tiu biu, i din c cho tng th v h thng xuyn
thay nhng c phiu khng cn tiu biu na bng c phiu tiu biu hn. V d thng
11/1999 h thay 4 c phiu trong r i din, cng ty IBM cng c lc phi loi khi
r i din khi th trng PC ni chung pht trin v ln t.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
3. Vn tr kh nh hng ca cc yu t thay i v khi lng v gi tr
trong qu trnh tnh ton ch s gi c phiu
C phiu Gi ngy giao dch 1 Gi ngy giao dch 2 Gi ngy giao dch 3
A 17 19 19
B 13 13 13
C 15 16 8
Tng gi 45 48 30
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
30 =======> H s chia l D1
T y suy ra D1 =(30 x 3)/48 = 1.875 v DJA ngy th 3 l 30/1.875 = 16 khng c g
thay i. Ch s ny phn nh ng ng thi ca gi (khng i). Trong thc t gi
thng c thay i nn ch s s c giao ng. Nhng khi tnh li h s chia ngi ta lun
gi nh gi khng i. Tc l h s chia ca ngy giao dch c xc nh trc khi xy
ra giao dch.
Chng ta cng c th tham kho thm v d sau v phng php tnh ch s gi
gia quyn gi tr Passcher m nc ta ang p dng, cng thc tnh nh sau:
qt pt qt pt
- Ch s gi ngy 2/8 l 120,67 im tng 10,67 im, phng php tnh nh sau:
Tnh D2 nh sau:
T :
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
(10x1000+ 15x2000)x( 12x1000 + 16x2000 +18x5000)
D2 = --------------------------------------------------------------------= 121818,1818
( 12x1000 + 16x2000)
Trong 2 phin giao dch ngy 21 v 31 h s chia khng c g thay i v u chia cho
gc, v vy ch s thc s l tnh theo % so vi gc v v th hai ngy ny chng ta c
th gi l im hay % cng ng. n phin giao dch 2/8 th iu ny khng ng na,
bi v ta i h s chia v v vy kt qu tnh ton ln ny ch c th gi l im.
Trong qu trnh theo di v tham gia th trng, thnh thong ngi u t nhn thy
Trung tm Giao dch Chng khon Thnh ph H Ch Minh (TTGDCK Tp. HCM) khng
ly gi ng ca ca mt c phiu no trong phin giao dch trc lm gi tham
chiu cho c phiu ny trong ngy giao dch tip theo nh thng l. l trng hp
nhng phin giao dch ngi u t giao dch khng c nhn c tc bng tin, khng
c nhn thng bng tin, ngy giao dch khng c hng quyn mua c phiu mi
trong t pht hnh thm c phiu tng vn hay trong ngy giao dch khng c
hng phn pht thng bng c phiu, ngy khng c hng c tc bng c phiu
hoc t hp no ca cc yu t trn.
im qua mt s thng tin lin quan, chng ta thy vic pht hnh thm c phiu
huy ng thm vn pht trin sn xut ca Cng ty c phn (CtyCP) giy Hi phng
(Haphaco). Cng ty ny pht hnh tng vn ln gp i, t hn 10 t ln hn 20 t
xy dng mt dy chuyn sn xut giy Craft. V c mi c phiu s hu nhn c mt
quyn mua mt c phiu trong t pht hnh mi. Ti y xut hin nhu cu v nh
gi chng khon phi sinh l quyn mua c phiu v lm c s nh gi bn c phiu
cho ngi c quyn. Trong thi gian , gi c phiu Haphaco ang mc cao trn 60-70
ngn ng/c phiu v th trng ang c xu hng suy gim. Cng ty Haphaco xc
nh gi bn cho ngi c quyn l 50, sau l 40 v cui cng l 32 ngn ng/c
phiu trong t pht hnh mi khi gi c phiu ny trn th trng gim xung trn di
50 ngn ng. V trn thc t xut hin ngy giao dch khng hng quyn mua c
phiu ny v TTGDCK Tp. HCM iu chnh gi tham chiu.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ngy giao dch khng c thng, khng hng c tc bng c phiu cng c
TTGDCK Tp. HCM tnh ton v thng bo...
l gii v gi tham chiu ca c phiu trong nhng ngy c bit trn, chng
ti xin gii thiu mt s kt qu ca cng trnh nghin cu lin quan n vn ny[1]
[1].
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
1) Gi tham chiu (Ptc) ca c phiu trong ngy giao dch khng hng c tc c
tnh theo cng thc:
Gi tham chiu ca c phiu trong ngy giao dch khng hng c tc ng bng gi
ng ca ca c phiu ny trong phin trc tr i gi tr c tc.
2) Gi tham chiu ca c phiu (Ptc) trong ngy giao dch khng hng phn chia
li bng tin
Gi tham chiu ca c phiu trong ngy giao dch khng hng phn thng bng tin
ng bng gi ng ca ca c phiu ny trong phin trc tr i gi tr tin thng.
3) Gi tham chiu ca c phiu trong trng hp pht hnh thm c phiu tng
vn
PR t-1 + (I x PR )
Ptc = ------------------------
1+ I
Trong : Ptc : l gi tham chiu c phiu trong ngy giao dch khng hng quyn
mua c phiu trong t pht hnh mi tng vn, y l gi cn xc nh
PRt-1 : l gi chng khon phin trc phin giao dch khng hng quyn.
I : l t l vn tng
PR : l gi c phiu s bn cho ngi nm gi quyn mua c phiu trong t pht
hnh mi.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
5 0000 + 2 x 32000
Ptc = ----------------------------- = 38 000 ng
1+ 2
Nh vy, gi tham chiu c phiu trong phin giao dch khng hng quyn l
38.000 ng. Trong khi gi bn theo quyn ca c phiu (hay gi n nh) l 32. 000
ng.
Trong trng hp ny gi ca quyn mua i vi mi c phiu l :
38.000 ng - 32.000 ng = 6.000 ng.
4) Gi tham chiu ca c phiu trong ngy giao dch khng hng phn chia li, hay
pht thng bng c phiu
Thc tin TTCK Vit nam hin nay cho thy, rt nhiu doanh nghip nim yt mun
thc hin vic chia c tc, chia li bng c phiu. Thc cht y l t pht hnh mi v
bn cho c ng hin hu. Quyn mua c phiu tim n trong hot ng ny v coi nh
ngi c quyn dng lun tin thng hay c tc mua c phiu mi. Thc cht, hot
ng chia li, chia c tc v hot ng pht hnh thm c phiu cng xy ra cng mt
lc.
V d: CtyCP Xut nhp khu Khnh Hi (KHA) c php ca UBCKNN pht hnh
thm c phiu tng vn di hnh thc thng c phiu, tng vn iu l t 20,9 t
ng ln gp ri, tc l pht hnh thm 1.045.000 c phiu vi tr gi 10,450 t ng.
Ngy cui cng c ng ng k quyn mua c phiu l ngy 15/10/2004 (Th 6).
Ngy giao dch khng hng quyn l ngy Th 4 ngy 13/10. Cu hi y l, gi tham
chiu ca c phiu ny ti ngy 13/10 ny l bao nhiu? Gi tr ca quyn bng bao
nhiu? Bit rng gi c phiu ngy 12/10 ca KHA l 25.500ng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
tng thm 50% vn v gi tnh cho ngi c quyn (c ng hin hu) vi gi
10.000ng /c phiu. Chng ta dng cng thc sau:
PR t-1 + (I x PR )-TTH
Ptc = ------------------------------
1+ I
Trong : Ptc : l gi tham chiu c phiu trong ngy giao dch khng
hng quyn nhn thng bng c phiu
PR t-1 : l gi chng khon phin trc phin khng hng quyn nhn
thng bng c phiu. (25.500)
I: l t l vn tng: 50%=0,5
PR : l gi c phiu s tnh ton cho ngi c quyn nhn thng bng
tin (10.000)
TTH : Gi tr tin thng bng c phiu (5.000 ng)
Thay s vo ta c:
25.500 + (0.5x 10.000 ) 5.000
P tc (ngy 13/10) = ------------------------------------- = 17.000 ng
1+ 0.5
5) Gi tham chiu ca c phiu trong ngy giao dch khng hng phn chia li v
ng thi chia c tc bng c phiu
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
PR t-1 + (I x PR )-TTH- Div
Ptc (ngy 6/12) = -------------------------------------
1+ I
Trong : Ptc (ngy 6/12) : l gi tham chiu c phiu trong ngy giao dich khng
hng quyn nhn thng v nhn c tc bng c phiu
PRt-1 : l gi chng khon trc khi pht hnh chng quyn.
(Gi vo ngy 3/12/2004 l 39.300 ng)
I : l t l vn tng: 50%+12%= 62%= 0,62
PR : l gi c phiu s bn cho ngi c quyn hng c tc v tin
thng bng c phiu (=10.000 ng)
TTH: gi tr tin thng (=5.000 ng)
Div: l gi tr c tc (= 1.200 ng)
Tuy nhin, trong thc t TTGDCK Tp. HCM quy nh gi tham chiu ca Haphaco
phin giao dch u tin khng hng quyn (ngy 6/12/04) l 25.000 (cao hn gi tr
thc hn 700 ng). L ra phi thng bo gi tham chiu ca Haphaco vo ngy 6/12/04 -
Phin giao dch 931 l 24.300 ng thay v 25.000 ng.
Vic gim gi ca Haphaco t 39.300 ng vo phin giao dch 930 xung 24.300 ng
vo phin th 931 khng coi l gim gi v khng tnh vo Vn-Index, v y l khon
gim gi tr ca c phiu ch khng phi gim gi.
6) Tng qut ha
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Cng ty c chia mt phn c tc bng c phiu.
ng thi gi c phiu tnh cho chng quyn, quyn nhn thng bng c phiu,
quyn nhn c tc bng c phiu khc nhau. Cu hi t ra l vo ngy giao dch khng
hng cc quyn trn gi tham chiu ca c phiu tnh ra sao? Thc t y l bi ton
tng hp ca tt c cc bi ton trn. Chng ta hy dng cng thc tng qut sau:
PR t-1 + (I1 x Pr1 ) + (I2 x Pr2 ) + (I3 x Pr3 ) TTHcp- Divcp- TTHt -Divt
Ptc =
----------------------------------------------------------------------------------------------
1+ I1 + I2 + I3
Trong :
Trong thc t, chng ta c th dng cng thc tng qut ny tnh ton cho tt c cc
trng hp. i vi nhng nhn t khng xy ra ta nh s 0. y l kt qu nghin cu
c kh nng ng dng thc tin kh cao, mong cc nh u t tham gia gp , bn lun
thm.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
S dng biu d bo gi c phiu
Cc nh kinh t tng bc b vic s dng cc m hnh phn tch nhng d liu trong
qu kh d on gi c phiu trong tng lai. Tuy nhin, thc t chng minh, cc
biu gi c phiu m cc nh phn tch k thut thng p dng d on gi c
phiu c th mang li nhiu thng tin gi tr.
Nhng nh kinh t phn bc phn tch k thut cho rng, trong mt th trng hiu qu,
gi c phn nh tt c cc thng tin hin ti v vic nghin cu cc m hnh gi trong qu
kh s khng mang li mt thng tin b ch no nh liu gi c phiu trong tng lai s
tng hay gim. C th, gi c s chuyn ng m khng th d on c hay thay i
mt cch ngu nhin. Trong thp k va qua, mt s nh kinh t kim nghim l
thuyt th trng hiu qu bng cch tm ra mt s cc v d minh ha nhng chuyn
ng trong gi c phiu c th d on c d dng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ri: nh u v vai, nh u v vai ln ngc, nh v y rng, ba nh v y, hai nh
v y. Kt qu cho thy, cc m hnh phn tch k thut hu nh xy ra thng xuyn
hn nu chng thc s l cc s kin ngu nhin.
Nhn chung, cc biu cha ng cc thng tin b ch v gi c phiu trong tng lai.
Tuy nhin, c mt s khc nhau rt ln gia cc kt qu ti cc th trng khc nhau. Vi
nhng c phiu nim yt trn S giao dch chng khon New York (NYSE) v S giao
dch chng khon M (AMEX), ch c 7 trong s 10 m hnh phn tch k thut c
kh nng d bo thng k. i vi c phiu trn th trng Nasdaq th c 10 m hnh
u c ngha quan trng v mt thng k.
Ch s Current Yield (T sut thu nhp trn thi gi c phn) l mt cng c gip nh u
t t quyt nh cho mnh nn chn u t vo doanh nghip no?...
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
+ Trng hp 1: Nu nh u t mua chng khon xong ri ch chng khon ln gi
hng chnh lch gi l li vn (capital gain) th nh u t s khng quan tm g nhiu
n Yield. Lc ny Yield khng c ngh g thc s quan trng vi h so vi cc ch s
P/E, EPS nh cp trong bi trc
Khi cng ty chia c tc cao c ngh l khng cn s dng li nhun li c th do: cng
ty s dng vn vay cng ty cha c k hoch m rng sn xut hoc th phn cng ty
bo ho. Khi li nhun khng c d on tng nhiu trong nm ti ng ngha P/E
khng gim nhiu dn n vic cc nh u t khng hy vng s tng gi c phiu ca
mnh trong tng lai.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
chng khon, ri vi nhng cng thc u t ca ring mnh, ng tr thnh mt nh
ph thu ti Wall Street khi thu v hng triu USD li nhun mi nm t c phiu. Hin
William l ch tch kim gim c iu hnh hng nghin cu u t William J. ONeil &
Company do chnh ng thnh lp.
300 USD l khon tin u tin William rt vo th trng chng khon vi c phiu
ca Procter & Gamble khi cn phc v trong Khng lc hong gia. C trong tay tm bng
c nhn ti chnh ca i hc Southern Methodist, William khi ng s nghip u t
ca mnh trn cng v mt nh mi gii chng khon ti Los Angeles. Bit kinh nghim
cn t i, William dnh rt nhiu thi gian nghin cu v thnh cng ca cc bc
tin bi trn th trng chng khon. V ri, n lc ca ng c n p. William
nghin cu v c kt c 7 yu t cn thit nhn dng nhng c phiu hin cn t
c gii u t ch nhng li chnh l nhng ti sn sinh li ln trong tng lai. By
yu t c bit n vi ci tn CAN SLIM.
William tm s: Trn th trng chng khon c n hng chc nghn c phiu nim yt
nn nhiu nh u t i khi rt lng tng trong vic la chn i tng u t. Vn
quan trng i vi h l chn mt gi vng, ngha l phi tm ra mt s loi c phiu
thc s c kh nng sinh li u t.
L cha ca phng php phn tch v la chn c phiu hiu qu CAN SLIM, William
J. ONeil mang li tc tng trng bnh qun 40%/nm cho cc ti khon u t c
nhn c ng t vn. Nhiu chuyn gia nh gi y l mt trong nhng phng php
hiu qu nht trong v vn cc cng c phn tch chng khon hin nay. CAN SLIM th
hin s kt hp hi ho gia phng php phn tch c bn vi phng php phn tch k
thut u t chng khon- John Neff, mt cy i th ca ph Wall, cho bit.
C: Current Quaterly Earnings Per Share (li rng trn mi c phiu ca qu gn nht)
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Theo ng, cc nh u t trc khi b tin ra mua c phiu cn xem xt ti s gia tng
mnh m li nhun ca c phiu , c th l mc tng trng ca li rng trn mi c
phiu trong 3 thng gn nht.
Nhng phi tm hiu s gia tng li nhun ny u v nh th no? William cho rng
nh u t c th nghin cu cc bo co ti chnh c kim ton ca cng ty nim yt,
cng vi vic thm d cc cc knh thng tin khc nh bo ch, ngi quen... iu quan
trng l cc nh u t cn coi trng tin cy v tnh ng nht ca thng tin, chng hn
c th c iu g khng ng, nu doanh thu ca cng ty tng 20%, trong khi li rng
ch tng 5%.
N: New Products, New Management, New Highs (sn phm mi, s qun l mi, mc
gi trn mi)
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Trong kinh doanh, quy lut cung cu lun c nh hng rt ln n gi thnh sn phm,
v u t chng khon cng khng phi l mt ngoi l. Gi c phiu cng chu tc ng
t quy lut cung cu. William cho rng c phiu ca cc cng ty i chng, c quy m
ln, sn phm cht lng khng phi lc no cng ng mua, bi lng cu ca nhng
c phiu ny kh ln, trong khi ngun cung li t nn gi thng b y ln cao gi to,
khng phn nh ng gi tr thc t ca c phiu cng nh rt kh sinh li nhun ln.
Chnh nhng c phiu c s lng lu hnh thp trn th trng mi c nhiu trin vng
v c kh nng tng gi hn so vi cc c phiu c s lng lu hnh ln. T suy ra,
c phiu c cc nh qun tr hng u nm gi vi t l ln thng l nhng c phiu
c an ton cao. William c bit lu ti cc c phiu c cng ty mua li v c
phiu ca cc cng ty c t l n di hn trn vn t c va phi, bi theo ng th t l
ny cng cao bao nhiu cng ty s cng phi ng u vi p lc tr li trong tng lai
nhiu by nhiu. Cc nh u t nn so snh t s ny cng ty mnh d nh u t vi
t s n bnh qun cc cng ty trong cng ngnh, ng thi phn tch thm kh nng
thanh ton c nh gi xc thc hn v mc n ca cng ty.
Theo ONeil, nh u t trn th trng ch nn mua 2 hay 3 c phiu tt nht trong nhm
nhng c phiu u bng hin ti, cn li nn dnh tin cho nhng c phiu c kh nng
sinh li trong tng lai. c bit, cc nh u t cn trnh mua nhng c phiu c mc
tng trng cao nhng khng bn vng, chng hn nh c phiu ln gi theo tro lu,
theo s kin ni bt bi v cc c phiu ny c nh gi l nhng c phiu tt hu,
khng sm th mun cng mt gi.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cho d bn hon ton chnh xc khi nhn nh v c 6 tiu ch k trn, nhng n tiu ch
nh hng th trng bn mc phi sai lm th s c n 5 trong s 7 c phiu bn mua
s mt gi v khin bn thua l. Yu t th trng l rt quan trng bi n nh hng
mnh m n gi c phiu. Khi hng lot cc c phiu cng ngnh trn th trng b mt
gi, th gi c phiu ca cng ty m bn la chn chc chn cng s st gim theo. Ngc
li, nu gi c phiu ca cc cng ty ny tng theo s pht trin ca th trng th c
phiu bn mua vo cng c n theo nhng ch s tch cc . Do , William nhn
mnh n tm quan trng ca vic nghin cu cc th bin ng gi chng khon theo
ngy, theo tun v theo thng trc mi quyt nh u t c phiu.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nim yt trc khi h c nhng quyt nh u t ca mnh. Chnh v th cn c nhng
phng php phn tch, nh gi. Vic phn tch cng yu cu nghim ngt v tnh cng
khai v trung thc trong thng tin v chuyn mn ca nh phn tch.
Tiu chun Mitcel c s dng phn tch v nh gi cc doanh nghip c bit khi
doanh nghip tham gia kinh doanh hay nim yt trn th trng chng khon. Tiu chun
ny nhm gip cho ngi u t d on c mc thu li cng nh d phng c ri
ro. Ni mt cch n gin nht, ta c th a ra 6 yu t nh hng chnh l ni dung ch
yu ca tiu chun Mitcel v nh gi theo thang im gm bn cp: mnh - trung bnh -
mo him - ri ro cho tng yu t.
1. Cng ngh (Technology): y l yu t quan trng nht. Bao gm vic c p dng cng
ngh tin tin hay khng? Tnh hnh thay i cng ngh c nhanh chng v kp thi
khng? C p dng mt cng ngh thch hp vi tm mc v v th ca mnh m bo
hiu qu v cht lng cao?
2. Th trng (Market): Tim nng v xu hng pht trin ca th trng cng nh nhu
cu trong tng lai... y bo gm c th trng trong nc cng nh vic xut khu v
cc c hi bn hng tim nng khc. Pht trin c cng ngh dn u trong mt th
trng tim nng v n nh l mt trong nhng yu t quyt nh s thng li.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Thang im nh gi:
- Mo him: C tim nng v c hi pht trin nhanh nhng khng chc chn. Kh nng
bo ton vn v thu c li nhun trong mt thi gian lu di l rt yu.
Vic s dng 4 cp h s (mnh - trung bnh - mo him - ri ro) lm cho vic tnh ton
c n gin ho; kt hp c cc u im ca phng php phn tch c bn
(fundamental anlysis) v phn tch k thut (technical analysis) lm cho vic phn tch
nhanh chng v tin li, giu tnh thuyt phc hn l s dng ring r tng phng php
mt.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Ri ro l kt qu khng mong i v n lun i cng vi nhng khon u t chng
khon (CK). Ri ro trong u t CK c nh ngha l s dao ng ca li nhun mong
i, do vy t c t l li nhun cao trong u t chng khon, vn t ra l
phi qun l c mc ri ro ny.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Ri ro kinh doanh c cu thnh bi yu t bn ngoi v yu t ni ti trong cng ty.
Ri ro ni ti pht sinh trong qu trnh cng ty hot ng. Ri ro bn ngoi bao gm
nhng tc ng nm ngoi s kim sot ca cng ty lm nh hng n tnh trng hoi
ng ca cng ty nh chi ph tin vay, thu, chu k kinh doanh...
2. Xc nh mc b ri ro
3. Qun l ri ro
Vic quan trng nht trong qun tr ri ro l phi xy dng c quy trnh qun l ri ro.
Thng thng, qun l ri ro c chia thnh 5 bc:
Cch lm r bn cht ca ri ro l:
- Th nht: Nhn dng nhng tc nhn kinh t c th gy ra ri ro, v d yu t li sut,
lm pht, t gi hi oi, tng trng kinh t...
- Th hai: Tm hiu xem chiu hng c th gy ra ri ro, v d vic Ngn hng Trung
ng tng li s sut tc ng n gi c CK nh th no?
- Th ba: Kim tra li xem biu hin ri ro ang phn tch c ph thuc vo bin c no
khc hay khng, chng hn cng ty c biu hin ri ro trong trng hp khng c tn
nhim ca khch hng...
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Bc 2: c tnh, nh lng ri ro: Bc ny s o lng mc phn ng ca cng ty
i vi cc ngun gc ri ro xc nh trn. C th, dng mt phng php gi nh
nu c nhn t ri ro th cng ty c g v mt g.
Khi no nn bn ra c phiu?
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nh u t chng khon no cng mong mun u t vo nhng cng ty m c phiu c
kh nng sinh li cao, gi c phiu c xu hng tng mnh, hoc t nht cng phi n
nh.
Tuy nhin, s tht khng bao gi nh vy, gi cc c phiu trn th trng chng khon
lin tc bin ng, cc ch s quan trng cng ln xung tht thng, lc qu cao, lc li
qu thp khin cc nh u t lun trong trng thi bt an. Nhng thnh cng trong u
t chng khon lun i hi cc nh u t phi nm vng kin thc v chng khon,
cng nh c kinh nghim trong u t tm hiu r c phiu mnh ang gi c n nh
khng v liu khi th trng chng khon tt dc th n b nh hng xu khng. c
bit, cc nh u t cn bit r lc no khng nn nm gi c phiu na.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
c phiu ca cc cng ty nim yt u ch mang tnh mt chiu, iu quan trng l bn
thn nh u t phi t mnh xc nh c gi tr thc ca chng. Hy cn trng vi
nhng c phiu c th gi cao vt. Bong bng c phiu c th v bt c lc no. ng l
c mt s nh u t d bit rng c phiu ca mnh vt qu gi tr thc hng chc
ln nhng h vn cha bn i v mun tr hon vic chu thu thu nhp cng nh hy vng
gi s cn tng na. Tuy nhin, nu cm thy th gi vt qua gi tr thc cht ca c
phiu nhiu ln th nn bn c phiu i, bi v nu gi li nhng c phiu ny bn s phi
chu ri ro rt cao v ch c th tr hon vic chu thu ch khng th khng np thu.
Ngoi ra, khi bn ra c phiu ny th s c c hi u t vo c phiu khc a dng
ha danh mc v gim thiu ri ro u t ca mnh.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
pht trin ca cng ty, cng nh phi thc s tnh to nm bt c s thay i nhanh
nhy ca bt c thng tin no c lin quan n giao dch trn th trng, t kp thi
bit c lc no nn bn ra c phiu.
Xt tm vi m th hon thin HNT cho TTCK thc cht l hon thin HTTT cc cng
ty chng khon (CTCK) v cc cng ty nim yt (CTNY). Cc CTCK v cc CTNY c
vai tr rt quan trng trong TTCK, l nhng ngi lm nn th trng, vi cc nghip v
ca no.
Tuy nhin cc CTCK Vit Nam u trit tiu nghip v t vn, m nghip v ny th
c coi l rt c gi tr TTCK pht trin. Nghip v t vn b trit tiu do nhiu
nguyn nhn ch quan cng nh khch quan, ch quan l pht sinh t nhng yu km ca
HTTT. c th pht trin hn na, h phi lm tng uy tn ca mnh ngay t by gi
trong nhng gii hn c th lm c nhm p ng s pht trin ca TTCK trong tng
lai.
Th nht, cn qun trit y cc nguyn tc v thng tin chng khon. Khi thng tin
cho khch hng ca mnh cng nh thng tin rng ri ra ngoi cng chng, cc CTCK
cn phi phn nh trung thc cc thng tin v chng khon, v cc cng ty nim yt. Nu
c thng tin tt v cng ty nim yt th phn nh, tuy nhin cn phi xc minh mt cch
rch ri, chnh xc bng kh nng phn tch tng hp ca cc cn b chuyn mn, trnh
tnh trng pht ngn da theo ngun thng tin khng chnh thng tri ni trn th trng,
l iu rt nguy him. Nu c thng tin khng tt v cng ty nim yt phi thng bo
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
cho khch hng ca mnh, khng nht thit phi thng bo rng ri khi cn e d, cha
tin cy,...
Khi thng tin trung thc hp thi th khch hng s tr thnh khch hng trung thnh
ca mnh, hn na h s chnh l nhng ngi qung co hiu qu nht, uy tn nht ca
mnh cho th trng, mi chnh l iu cn thit nht.
Th hai, pht huy hn na nhng nng lc hin c ca cng ty mnh pht trin HTTT.
Cc CTCK ca Vit Nam hin nay u l cc php nhn kinh doanh ra i t cc php
nhn tng hot ng tt trn thi trng nh cc ngn hng, tng cng ty; cc t chc
ny a trang b cho mnh HTTT kh hon chnh nh ni mng din rng gia cc chi
nhnh. Nh vy vi th mnh sn c ny, cc CTCK nn c nhng gii php ring cho
mnh: chng hn tip nhn thm, thu ht thm cc nh u t t cc chi nhnh v thng
qua h thng mng thng tin ny, khu x l lnh ca cng ty tr nn n gin, ch
khng nh cc cng ty khng c mng din rng, phm vi hot ng ca h rt hp.
V pha cc CTNY, h phi t cu ly mnh ngay t lc ny. Khi cc CTNY chp hnh
tt cc quy nh v thng tin chng khon th HTTT chng khon ca Vit Nam cng s
c ci thin ng k.
Th nht, cc CTNY phi chp hnh cc quy ch v cng b thng tin. Hin nay cc cng
ty ang thc hin vic cng b thng tin. Theo cc quy nh trong chng IV - Quy ch
thng tin ban hnh km theo Quyt nh 04/1999/Q-UBCKNN ca U ban chng khon
Nh nc. Quy ch hin hnh ny tuy s c nhng sa i cho ph hp hn nhng trc
mt cc cng ty vn phi chp hnh v nu c nhng thc mc th phi np bo cn cho
U ban chng khon Nh nc, Trung tm giao dch chng khon, m khng th li
vo vic cha c ch ti x pht ca U ban chng khon Nh nc lm ba, khng
chp hnh cng tc thng tin, bo co theo quy nh.
Th hai, cc CTNY phi qun trit cc nguyn tc v thng tin chng khon. Ta bit cc
thng tin chng khon phi trung thc, cng khai, r rng v minh bch. Nu thng tin c
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
p p, m m, ai bit ti u th bit v cng ty th h s thiu i mt b phn cc nh
u t di hn.
Cc CTNY phi nhn thc c rng s trung thc v thng tin ca cng ty khng phi l
s b mt thng tin m l ngha v v quyn li ca nh, nh u t s tm n cng ty
no lm n hiu qu tht s v thng tin trung thc v h trn th trng, l cch cng
ty tn ti lu di trn th trng, hn na s l i tng rt vn m rng sn xut ca
nh u t nc ngoi trong tng lai .
A. Pht hnh tng vn: Doanh nghip sau khi thnh lp c th bt u huy ng vn. Vic
tng vn c th c thc hin qua 2 hnh thc:
- Pht hnh c phiu mi c xem xt pht hnh quyn
- Pht hnh c phiu mi khng xem xt pht hnh thng
a. Pht hnh c phiu mi c xem xt: Pht hnh c phiu mi c xem xt l phng
thc thng c s dng bi cc cng ty ti Hn Quc, i Loan. Cc nh u t c th
t mua c phiu mi c pht hnh thng qua 3 cch sau:
- Thng qua pht hnh quyn cho cc c ng hin hu: Ty theo b lut thng
mi, c ng c quyn nhng khng c ngha v mua cc c phn trc. Nu tt c
cc c phn mi c pht hnh khng c mua ht trong thi hn nh trc, cng ty
c th hon thnh t pht hnh mi bng vic phn b phn cn li cho tc i tc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Thng qua phn phi cho cc bn i tc: Quyn mua c phiu mi vi quyn u
tin trc c th c cp cho cc bn i tc c quan h khng kht vi cng ty pht
hnh v d nh: cc nhn vin, cc i tc kinh doanh, cc nh cung cp, cc c ng
chnh.
- Thng qua pht hnh ra cng chng: c php ca hi ng qun tr, cng ty c
th pht hnh ra cng chng theo mun, tuy nhin phi ngoi tr quyn mua ca cc
ng hin hu.
b. Pht hnh mi khng c xem xt: Pht hnh mi khng c xem xt dn ti vic tng
tng s c phiu ng lu hnh ca cng ty, tuy nhin khng c s tng vn c ng hoc
tng ti sn ca cng ty pht hnh ti thi im pht hnh. Kiu tng vn ny c phn
thnh 2 loi:
Tm li, vic tng vn ca doanh nghip thng s xem xt ti hai kh nng xy ra,
l:
- Tng c phn pht hnh ln bng cch pht hnh c phiu trn c s gii hn
ca vn c ng.
- Tng vn c ng bng cch pht hnh thm c phiu huy ng vn lm tng
vn iu l ca cng ty. Khi tng vn bng cch ny, vn ch s hu cng tng ln.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nh ca chnh ban gim c iu hnh cng ty pht hnh. Theo cc qui nh v qun l
ti chnh ca cc cng ty nim yt, cc cng ty c php pht hnh c phn vn ti mc
gi th trng ngoi tr gi khng bao gm quyn hoc gi c s gim xung di mc
mnh gi.
Th d:
La chn th nht.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Gi c s l trung bnh gi th trng hoc gi ng ca ca ngy giao dch sau ngy
kha s 53 ngy 1 ngy ly gi thp. Trung bnh gi th trng=a+b/2 trong :
+a : trung bnh gi ng ca ca 1 tun gn ngy c s nht ngha l trc ngy t
mua 7 ngy.
+y : gi ng ca ca ngy giao dch trc ngy c s.
B. Tr c tc bng c phiu
Vit Nam, theo mc 1, iu 67, Lut Doanh nghip v chi tr c tc, cng ty c phn
ch tr c tc cho c ng khi cng ty kinh doanh c li, hon thnh ngha v np thu
v cc ngha v ti chnh khc theo qui nh ca php lut. Vic chi tr c tc do quyt
nh ca i hi c ng cng ty. Thng thng mt cng ty lm n c li s chi tr c
tc cho c ng di dng tin mt. Khon tin ny c trch t li nhun ca doanh
nghip sau khi trch lp cc qu theo qui nh ca php lut doanh nghip, theo iu l
ca cng ty v gi li mt phn nhm ti u t pht trin sn xut. Cng theo Lut
Doanh nghip, C tc c nh ngha l s tin hng nm c trch t li nhun ca
cng ty tr cho mi c phn. Nh vy trong cc vn bn php lut hin hnh ca chng
ta cha h c qui nh no ni v vic chi tr c tc cho c ng bng c phiu.
Tuy nhin ti cc th trng chng khon trn th gii, c rt nhiu trng hp cc cng
ty khng chi tr c tc di dng tin mt. Thay vo , ty thuc vo tnh hnh cng ty
v quyt nh ca i hi c ng, cc cng ty s chi tr c tc di dng c phiu. Khi
, cc vn sau s c lu tm:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Pht hnh mi: Vic pht hnh mi c phiu phc v chi tr c tc nh ni trn
trong phn pht hnh tng vn. Tuy nhin vic pht hnh mi ny khng lm tng vn c
ng do mt mt lng c phiu mi tng ln lm cho lng c phiu lu hnh tng ln
v vn c phn theo tng ln nhng thc cht n c chuyn i t li nhun, thng
d vn ca cng ty c gi li thay v em chi tr cho c ng di dng tin mt.
Vit Nam, theo qui nh trong iu 65 v mua li c phn theo quyt nh ca cng ty
ca Lut Doanh nghip, iu 54 Qui ch Thnh vin, Nim yt, Cng b Thng tin v
Giao dch Chng khon, t chc nim nim yt c quyn v ch c php mua li khng
qu 30% tng s c phiu ph thng, mt phn hoc ton b c phiu khc pht hnh
v phi np n xin php theo qui nh ca TTGDCK. Do nu c php thc hin
chi tr c tc bng c phiu, lng c phiu chi tr c tc cng s nm trong gii hn
trn y.
- Ngy ghi tn vo danh sch c ng: Ngi ang nm gi c phiu mun nhn
c c tc phi c tn trong danh sch c ng vo ngy cui cng ca nm ti chnh.
Do , t chc nim yt thng s phi cng b thng tin vic chi tr c tc bng c
phiu trc ngy kt thc nm ti chnh mt khong thi gian nht nh. iu ny cho
php ngi u t c th la chn xem mnh c nn tip tc nm gi hay bn c phiu.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Phng n chi tr i vi cc c ng nm gi s l c phiu: Nu s c tc chi
tr bng c phiu l mt s l, c ng s nhn c s c phiu chn, phn l cn li s
c qui i thnh tin mt v thanh ton cho c ng.
e. Ngy thng qua ngh quyt ca Ban gim c v vic chi tr c tc bng c phiu
i vi th trng chng khon Vit Nam, vic xem xt v nh hng trc v chi tr c
tc di hnh thc c phiu ang c xem xt. c th thc hin c nhim v ,
cn gii quyt cc vn sau y:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Hng dn cng b thng tin v gi thng bo cn thit ti S giao dch cng nh
UBCK.
- Hng dn np h s xin php pht hnh b sung tng vn trong ghi r mc tiu
nhm chi tr c tc bng c phiu theo cc qui nh mi.
- Cc qui trnh kt hp vi S giao dch, UBCK trong vic thc hin ng s c ng,
xc nh ch s hu thc s c php chi tr c tc, thng bo cho c ng, nhng
ngi s nhn c c tc bng c phiu.
- ng k thay i vn vi c quan c thm quyn.
- Hng dn Chun b v trnh cc ti liu, n lin quan n nim yt b sung.
Nhn t quan trng quyt nh thnh cng ca vic u t vo cng ty pht hnh l thng
qua vic tm hiu cng ty thc hin nhng hot ng kinh doanh no v cc i th cnh
tranh ca cng ty l ai. Bn cng c th nu ra cu hi liu cng ty pht hnh c ng k
bng sng ch cho sn phm ca mnh khng, v iu ny s gip cng ty c li th hn
cc i th cnh tranh ca mnh. Cng ty pht hnh c s dng cng ngh cao khng?
Cng ty c kh nng iu tit gi c khng? Hay y cng ch l mt cng ty na trong
mt lnh vc kinh doanh vn rt trn ngp?
Nhng vn ny cng nhng vn lin quan khc s c gii p trong phn Thng
tin v ngnh kinh doanh. Tuy nhin bn hy chun b tinh thn phi c rt nhiu y.
Nhng ngi chun b Bn co bch c th t ra gi thit ngi c l nhng ngi ln
u tin tm hiu v cng ty v do h a ra cc yu t v lch s, c cu v cc hot
ng ca cng ty nhm to nn mt bc tranh ton cnh v cng ty.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Cc nhn t thng mi nh h thng bn l, i l, h thng phn phi, nhn hiu sn
phm, giy php kinh doanh, bng sng ch v kh nng nghin cu v pht trn.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Mt nh, khi gi c phiu vt qua, c th tr thnh vng y ca xu th i xung
giai on sau ny, v mt y c, mt khi gi tt qua n, c th tr thnh vng y ca
giai on tng gi sau ny.
b. V d gii thch
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cng vy, ti th trng con b tt nh u t sn sng tr thm hai ba im thay th
cc c phiu bn ra trc y. Nh vy c mt c trng phn ng i vi th trng con
b tt l gi ch gim n mt mc gii hn ca h tr - v i vi th trng con gu th
t tng gi ch t mc thp nht ca vng khng c.
c. nh gi cng ca h tr - khng c
SHnh bnh hnh hoc tam gic i xung c mt s y bng nhau. Chng ta c th nh
gi s b v mc khng c ny bng cch cng tt c cc giao dch ti cc y ny. Nu
ch c mt y vi khi lng giao dch kh ln th c nhiu kh nng l mc khng
c hn l trng hp c nhiu y vi tng khi lng giao dch bng trng hp trn.
Tiu chun th hai l mc gim gi sau , tc l gi phi tng trong mt khong bao
nhiu t mc y c, l mc ta d kin nh gi khng c. Nu khong cch cng ln
th kh nng mc khng c cng nhiu. V d c phiu bn ra trong giai on gim gi t
30 xung 20, sau ngp ngng ti 20 trong vi ngy, tng ln 24 v sau gim xung
19. Ngi u t mua c phiu gi 20 s khng lo lng v tnh hnh ny. Nu gi bt
u tng t 19 th s c mt t s ngi quan tm n vic bn ra ti 20. Nu gi tt
xung 18 sau tng tr li, th c nhiu ngi hn mun bn ra c phiu ti gi 20. Cn
nu l tng t gi 17 th 20 s l mc khng c.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Tiu chun th ba nh gi cng ca khng c ti mt y trc y l khong thi
gian di hay ngn tnh t lc xut hin y ny tr i v bn cht ca din bin th trng
sau . V d y ca xu th cp hai hnh thnh trong giai on u ca th trng con b
tt s c mc khng c thp nu sau gi gim trong mt thi gian di mt nm
sau n dn tng ln sau bn nm. Vic bn ra c phiu sau mt hai nm s c nhiu
kh nng hn l vic bn ra c phiu sau bn nm.
Nh vy, chng ta ra ba tiu chun v cng khng c: khi lng, khong cch v
thi gian. Tuy vy, s suy on ca bn thn ngi u t l nhn t c bit quan trng.
d. nh gi mc gi c th
e. S din bin ca mt xu th
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
24, l mc ca nh ln u. Nh vy, trc nh ny lm chc nng khng c, v nay
lm chc nng h tr.
NG XU TH
a. ng xu th
b. Cc ng xu th cp hai
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ca th trng con gu, giai on xu th cp hai i xung ln cui cng sau o
chiu ni chung l tun theo quy lut chung mt cch r nt. V vy, khi nhn bit xu th
cp hai i xung theo mt quy lut r nt th l s bo hiu kt thc ca th trng con
gu.
Sau khi th trng con gu i c mt qung thi gian v tri qua giai on bn tho,
th trng i vo giai on t hot ng t giao dch nhng c xu hng gim gi mt cch
c trt t hn. Nu ng xu th cp hai ny gim gi nhng khng qu mc v tip
xc nhiu ln vi cc t tng gi ca xu th cp ba th gi s khng c kh nng gim
t ngt na. Tip vic gi i ln xuyn qua ng xu th cp mt s l tn hiu o
chiu chuyn sang th trng con b tt.
Khi bn ng thi u t vo nhiu loi chng khon khc nhau, s thua l ca mt loi
chng khon ch c tc ng nh n ton b danh mc, thm ch nhiu khi bn c th b
l bng li nhun thu c t cc chng khon khc trong cng mt danh mc .
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
t ca mnh. Cn ngi u t th ng th ch mun b ra mt khong thi gian ti thiu
cn thit theo di cc khon u t v bng lng vi cc khon li khim tn c c.
Bc 2: Quyt nh c cu ca danh mc u t
Bc 3: a dng ho danh mc u t
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
1. a dng ha t chc pht hnh. Nu danh mc u t ca bn ch bao gm ton b cc
tri phiu Chnh ph th bn khng cn phi a dng ho chng loi cc ch th pht
hnh, bi v tri phiu Chnh ph hon ton khng c ri ro. Tuy nhin, nu bn mua tri
phiu cng ty, tri phiu a phng hoc c phiu th vic a dng ho ch th pht hnh
l mt vn cn c cn nhc, bi v cc loi chng khon ny lun tim tng mt s
ri ro nht nh. Vn t ra l nn a dng ha n mc no? iu ny cn tu
thuc vo quan im ca mi c nhn. Chng hn nh nu bn mua c phiu ca 20 nh
pht hnh khc nhau v khi mt nh pht hnh chng may b ph sn th danh mc u t
ca bn ch b suy gim 5%. Mi nh u t s t a ra quyt nh cho danh mc u t
ca mnh da vo c tnh bn thn, tim lc ti chnh cng nh mc ri ro m h c
th chu ng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
n ri ro v t sut sinh li mong i (M hnh nh gi ti sn vn - CAMP) v l
thuyt nh gi chnh lch (APT) la chn tp hp chng khon hiu qu nht
M hnh APT
Vo thp nin 1970 S.A Ross trin khai m hnh APT (Arbitrage pricing theory) trong
vic mua bn cc loi chng khon hng ho khi lng ln, ngoi t gia cc th trng
hng chnh lch gi..L thuyt APT cho rng t sut sinh li ca chng khon l mt
hm s tuyn tnh ca tp hp cc yu t c kh nng xy ra ri ro n t sut sinh li ca
chng khon.
CAPM (Capital asset pricing model) c pht trin trong u thp k 60. Thay th cho
CAPM, l thuyt kinh doanh chnh lch gi (APT) c pht trin trong thi gian gn
y. V mc ch ca nh u t, nhng khc nhau gia hai m hnh xut pht t cch x
l ca APT i vi s ph thuc gia t sut sinh li ca cc chng khon. APT cho rng
t sut sinh li ca chng khon c to bi mt s cc nhn t ca ton ngnh v ton
th trng. Mi tng quan gia mt cp chng khon xy ra khi hai chng khon ny b
nh hng bi cng mt hay nhiu nhn t. Ngc li, CAPM cho php cc chng khon
tng quan ln nhau, n khng ch r cc nhn t to ra s tng quan ny.
C APT v CAPM hm mi quan h thun chiu gia t sut sinh li k vng v ri ro.
Theo kin (c phn hi thin lch) ca chng ti, APT cho php mi quan h ny c
pht trin theo mt cch thc trc quan ring bit. Ngoi ra APT nhn nhn ri ro mt
cch khi qut hn ch khng thun ty l lch chun hay beta ca chng khon tng
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ng vi danh mc th trng. V vy chng ti a ra cch tip cn ny nh l mt s
thay th cho CAPM.
Thnh phn ca m hnh: Thng tin c cng b, s t bin, v t sut sinh li mong
i.
Cn thn trng khi nghin cu nhng tc ng ca nhng thng tin k trn hay nhng tin
tc khc i vi t sut sinh li. n c nh chnh ph phi cung cp s liu v GNP hay
t l tht nghip cho thng ny, nhng hin nay cc c ng nm c n mc no v
nhng thng tin trn? Chc chn rng vo u thng cc c ng ch c th tin on
GNP thng ny l bao nhiu. Trong phm vi tin on ca cc c ng v cc cng b
ca chnh ph th nhng tin on ny l nhn t ca t sut sinh li mong i vo u
thng. Mt khc, mc cc cng b bt ng ca chnh ph v trong phm vi tc ng
n li nhun ca c phiu, cc cng b s l mt phn ca U, phn khng th tin liu
ca t sut sinh li.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cn lu rng ri ro trong mt danh mc ln v phn tn ha ng mc l cc ri ro h
thng bi v ri ro phi h thng b phn tn ha hon ton. C mt s ngm hiu rng
khi mt c ng s dng phn tn ha y quan tm n vic nm gi mt c phiu
no th anh ta c th b qua ri ro phi h thng ca chng khon
Chng ta bit rng t sut sinh li ca danh mc bng trung bnh trng s ca cc t sut
sinh li ca tng chng khon cu thnh danh mc. Ta c th vit li theo i s nh sau:
RP = X1R1 + X2R2 + X3R3 + ..... XNRN (2)
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Chng ta thy trong phng trnh (1) mi c phiu li b tc ng bi c nhn t F v
ri ro khng h thng ei. Do thay th mi Ri t phng trnh (1) vo phng trnh (2)
ta c:
Rp = X1(R1 + b1F + e1) + X2 (R2 + b2F + e2) + X3(R3 + b3F + e3) + ... ... + XN(RN +
bNF + eN) (3) .
Phng trnh tuy kh di dng nhng d hiu. Hng u tin l trung bnh trng s t sut
sinh li k vng ca mi chng khon. Cc phn t trong ngoc n ca hng th hai l
trung bnh trng s cc beta ca cc chng khon. S trung bnh ny c nhn vi nhn
t F. Hng th ba biu hin trung bnh trong s ri ro phi h thng ca cc chng khon.
Cc danh mc v s phn tn ri ro
Hng th nht vn l trung bnh trong s t sut sinh li k vng ca cc chng khon
c chn vo danh mc. Do khng c s t bin no hng th hai nn chng ta
khng th phn tn ha nhm trit tiu hng ny. Cc phn t trong ngoc n ca hng
th hai vn l trung bnh trng s ca cc beta. Chng vn khng b trit tiu khi chng ta
tng s lng cc chng khon. Bi v nhn t F khng b nh hng bi s gia tng cc
chng khon trong danh mc nn hng th hai khng th b trit tiu.
Ti sao hng th ba b trit tiu trong khi hng th hai th khng mc d c hai hng u
biu hin s khng chc chn? im mu cht l c nhiu ri ro phi h thng hng th
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
3. Do bi nhng ri ro ny c lp vi nhau nn tc ng ca phn tn ha cng ln khi
chng ta chn thm nhiu chng khon vo danh mc. Danh mc ny cng t ri ro hn
v t sut sinh li tr nn chc chn hn. Tuy nhin ri ro h thng tc ng n mi
chng khon do n nm ngoi ngoc n trong hng th hai. Do nh u t khng th
trnh c nhn t ny khi u t vo nhiu chng khon nn s phn tn ha khng th
din ra trong hng ny.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
M hnh CAPM mang n cho chng ta l thuyt v nhng tp hp hiu qu. Cch hnh
x ny bt u t trng hp ca hai chng khon ri ro cho n trng hp nhiu chng
khon v kt thc khi mt chng khon phi ri ro c kt hp vi nhiu chng khon
ri ro c gi tr rt ln v mt trc gic. Cch trnh by ny khng d g t c i vi
APT.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
u l nhn t thch hp. Cc nhn t ca v d trn c s dng v c hai l do thun
tin v d hiu. Chng khng c suy ra t l thuyt.
Cch tip cn thc nghim i vi nh gi chng khon
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Nhng tham s m nh nghin cu s dng thng c chn bi v chng c bit
c lin quan n t sut sinh li. Chng ta thy rng bt k nhng mi lin h no nh
vy l do ngu nhin nhng nu bn tm kim lu v c cc chn la bn c th tm
thy ci m thm ch nh khng phi nh vy. N cng kh ging vi vic nhn ln cc
m my. Sau mt lc bn s thy cc m my trng ging bt k th g bn mun nh
anh h, gu, hay bt k th g, nhng tt c nhng g bn ang lm l gi l o bi d
liu. Khng cn phi ni nhng nh nghin cu cc vn trn bo v cng vic ca h
bng tranh lun rng h khng h o bi d liu v h rt cn thn trnh nhng cm
by qua vic chi mi vo d liu xem vic g s xy ra.
C l gii php tt hn cho s thnh cng ca phng thc tip cn thc nghim nm
s tng hp gia cc cch tip cn da vo ri ro v bn thn phng thc thc nghim.
Trong th trng hon ho, ri ro v t sut sinh li c lin h vi nhau, do c th cc
tham s hoc nhng c tnh th hin lin quan n t sut sinh li cng ng thi l
cng c o lng ri ro tt hn. V d, nu gi s chng ta tm thy rng cc cng ty vi
P/E thp li hot ng tt hn cc cng ty c P/E cao v iu ny thm ch ng cho cc
cng ty c cng beta, th chng ta c th c t nht hai cch gii thch. Mt l, chng ta c
th n thun vt b cc l thuyt da trn ri ro v chng khng ng. Hn na chng ta
c th tranh lun rng cc th trng khng hon ho v mua c phiu ca cng ty c P/E
thp cho chng ta c hi kim li nhiu hn t sut sinh li d kin. Hai l, ta c th
tranh lun rng c hai cch nhn u ng v P/E tht s ch l cch tt hn o lng
ri ro h thng hn l c lng beta trc tip t d liu.
Cc kiu danh mc
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nhng hiu qu c tnh ton. Tng t nh vy hiu qu ca mt nh qun l quc
t c th c so snh vi ch s ca cc c phiu quc t. Trong vic chn la mc so
snh thch hp cn thn trng xc nh ct mc so snh ch cha ng nhng loi c
phiu m nh qun l hng n nh l i din cho phong cch ca anh ta v c sn
mua. Mt nh qun l c bo rng khng mua bt k chng khon no c trong ch
s S&P 500 th khng c l do g b so snh vi ch s ny.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
KINH NGHIM CHI CHNG KHON
Trn th trng chng khon (TTCK) c nhiu nh u t giao dch c phiu (CP) xut
pht t nhng mo do bn b mch bo, cc c in thoi ca nh mi gii hay nhng
xut ca mt nh phn tch no . H thng mua CP khi th trng ang trong giai
don nng bng, n lc th trng tr lnh, h rt d hong lon, bn tho s CP nm
gi ri hng chu mt khon thua l. l cu chuyn rt in hnh v nhng nh u
t mi vo ngh.
Bc 1: Chn la CP
Nu bn theo trng phi phn tch k thut, th khi din bin gi CP l l do chnh
ca vic la chn mt CP theo di.
Cn nu bn theo trng phi phn tch c bn, th tin tc v thu nhp hay bt k mt tin
tc no khc v cng ty li l l do chnh bn quan tm n CP ny. Mt khi CP
nm trong danh sch theo di, bn c th so snh din tin gi c ca CP vi din tin
gi c ca cc CP khc. Bn cng c th tm thy cc thng tin khc lin quan n CP
nhm gip bn c c s ra quyt nh.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
May mn lm bn cng ch chn c 2 n 3 CP tt trong s 10 ln chn. Bi vy, bn
ng ngc nhin khi thy cc CP gim gi s chim a s trong danh sch theo di. Cn
lu rng, ch nn a nhng CP tt nht trong danh sch theo di vo danh mc u t
ca bn.
Bc 2: Chp nhn v th
Bc 3: Gim st v th
Bc 4: Kt thc v th
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Nn quan tm n g trc khi u t?
Ti u t vo hng nghn cng ty khc nhau trn th trng chng khon. Thnh
cng khng bao gi n t nhng iu thn k hay s n lc t i. Lun c mt cng thc
hng ti li nhun. iu quan trng l bn cn bit nhn vo u trc mi quyt nh
u t. l nhn nh ca Doug Richard, mt trong nhng nh u t chng khon
hng u trn th gii.
S tht rt n gin! Doug Richard dnh kh nhiu thi gian phn tch k lng trong
giai on tin u t. Vi Doug, lun c 5 nhn t then cht cn phi quan tm trc khi
u t tin bc vo mt loi c phiu no :
1. m bo an ton vn
Khng ch c vy, gi c phiu tng lin tc trong mt thi gian nht nh s mang li cho
cc nh u t nhng khon li ln hn rt nhiu. Tuy nhin, chnh s tng gi ny
y gi cc loi c phiu ln mc gi qu cao. Vy nn mua vo hay bn ra c phiu no
vo thi im ny? Khng nn tham qu khi c gm gi c phiu ch n tng gi cao
hn na. Ci quan trng l phi bit khi no n chun b mt gi kp thi bn ra, ch
khi gi xung thp th cho d c mun bn cng chng c ai mua, Doug cho bit.
2. S i mi v cch tn
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
S i mi khng ch n thun l nhng pht minh sng ch. N c th l nhng cch
thc mi tin hnh cc hot ng kinh doanh c. Mt cng ty nhit huyt vi s i
mi th c phiu ca nhng cng ty s ha hn tim nng tng trng rt ln. Trong
khi, mt cng ty qu bo th vi nhng phng thc truyn thng th c phiu ca cng
ty cng tr nn tr tr v km nng ng.
Hot ng kinh doanh u do con ngi thc hin. Do vy, vic nm bt tnh hnh nhn
s ca cng ty m bn d nh u t l rt cn thit, Doug ni. Theo ng, vic tm hiu
tnh hnh nhn s khng phi l cng vic qu kh khn. Khng ai c tt c nhng k
nng, kinh nghim v danh ting iu hnh cc hot ng kinh doanh, iu quan trng
chnh l ch h c nhit huyt vi cng vic hay khng.
Khi ti nhn vo tnh hnh nhn s, ti mun thy s n lc cng vic ca cc nhn vin
trong cng ty m ti d nh u t, Dough ni, Mt cng ty c tnh hnh nhn s
khng n nh, thng xuyn thay i nhn vin khng phi l mt cng ty tt u
t.
4. Bn co bch
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Bi vy, cc nh u t nn c Bn co bch mt cch k lng v tm hiu r nhng
may ri thc s ca cng ty trc khi ra quyt nh u t. Nn nh gi cn thn nhng
yu t c bn ca cng ty d nh u t thng qua vic nghin cu cc thng tin trong
Bn co bch. Mc d nhng t cho bn ln u ra cng chng dng nh l c hi
u t tt v chng thng mang li li nhun ban u cao, tc l tin chnh lch, do c
phiu tng gi; nhng ri ro vn tn ti v khng c g bo m l s thu c tin chnh
lch hoc tin chnh lch s c nh mc m bn trng i.
Ti lun bt u phn tch mt cng ty pht hnh bng Bn co bch ca cng ty. Trong
qu trnh thc hin, ti t t ra cho mnh mt s mc ch quan trng nh tm hiu xem
vic kinh doanh ca cng ty c tin trin hay khng, li nhun trung bnh nh th no, n
nn ra sao,... Doanh thu tng c ngha l li nhun cng tng v dn ti gi c phiu tng.
Nhng cc con s cha phi l ni ln tt c. Do vy, s rt cn thit khi nghin cu Bn
co bch mt cch k lng tm ra nhng du hiu tng trng ca cng ty, Doug
ni.
Vic tm hiu k hoch kinh doanh ca cc cng ty khng qu d nhng cng khng qu
kh. Cc nh u t c th tm hiu t chnh nhng nh u t nm gi c phiu ca cng
ty . H l nhng ngi am hiu v c phiu ny hn ai ht.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Doug Richard: Ti khng tranh ci chuyn thin h n i v mnh, bn b vn quen gi
ti l "trm c phiu". iu m ti cm thy yn tm v hi lng sau mt thi gian tham
gia u t c phiu l chn ng nh mi gii. Ti cho rng, t c s h tng n i
ng nhn vin mi gii ca Cng ty mi gii Nicleway, ni ti ang m ti khon l ng
tin cy.
BBC: C phi ng gin tip cho rng trong u t chng khon th iu u tin cn quan
tm l vic chn cng ty chng khon?
Doug Richard: iu ny tng c cc chuyn gia v chng khon khuyn co. Thc
t trong thi gian qua li khuyn ny l hon ton chnh xc. C th thy, trong iu kin
t lnh giao dch qua nhn vin mi gii ti cc cng ty chng khon nh hin nay, kh
nng x l lnh nhanh nhy ca nhn vin mi gii l ht sc quan trng, bi v nu bn
t lnh cng vi gi ca ngi khc m nhn vin mi gii li nhp lnh chm hn i
th cnh tranh th bn mt quyn u tin v kh nng lnh ca bn c thc hin r
rng nh hn ngi kia.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
tin i chng, thng tin khng chnh thc m nh kinh doanh thu thp c nhng ngi
no c nhiu thng tin chnh xc v c kh nng d on tt hn s c nhiu c hi thnh
cng. iu ny i hi ngi tham gia hot ng kinh doanh chng khon phi lun ng
no, cn kh nng t duy, thm ch i hi h c ch v bn lnh.
Tri qua hng trm nm lch s hnh thnh, th trng chng khon n nay vn khng
ngng pht trin v ngy cng khng nh l mt knh huy ng vn hu hiu ca nn
kinh t. Cng vi nhng tin b ca khoa hc k thut v yu cu v s a dng trong cc
hot ng u t, n nay nhiu loi th trng ra i vi cc hnh thc t chc th
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
trng t n gin (th trng chng khon phi tp trung) n hin i v ht sc cht
ch (th trng chng khon tp trung).
Th trng chng khon khng th thiu nhng thnh vin hot ng ca mnh. Khi
cp n cc hnh thc t chc th trng khng th khng nhc n vai tr ca cc
chuyn gia v cc nh to tp th trng trong vic to lp s cng bng, hiu qu v trt
t trn mi th trng ny.
Vai tr ca chuyn gia chng khon trn th trng chng khon giao dch tp trung.
Trn th trng chng khon giao dch tp trung, chuyn gia chng khon l nhng ngi
hot ng chuyn mn nhm duy tr s cng bng, cnh tranh v hiu qu v mt loi
chng khon nim yt. Ngoi ra, cc chuyn gia cn l s kt ni gia cc nh mi
gii vi cc lnh t mua v bn trn th trng chng khon, h tr cho cc giao dch
c thc hin an ton v hiu qu.
- Vai tr l i l ca cc nh mi gii: Cng vic ca chuyn gia l thc hin lnh cho
cc nh mi gii i vi loi chng khon m h ph trch. Nu mt khch hng tin
hnh t lnh thng qua nh mi gii, trong trng hp lnh gii hn khng th thc hin
c, nh mi gii s chuyn lnh ny sang cc chuyn gia, cc chuyn gia s tr thnh
ngi i din cho nh mi gii i vi lnh ti sn giao dch.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Trong trng hp xy ra bin c v lnh, v gi c... ti th trng giao dch tp trung, vai
tr ca cc chuyn gia tr nn rt quan trng trong vic ch ng iu chnh cc bin c
v trng thi cn bng v n nh.
Nh to lp th trng l ngi thc hin chc nng duy tr th trng cho mt loi chng
khon. Chng hn, i vi chng khon A l chng khon khng nim yt v c mua
bn trn th trng phi tp trung (OTC). Nh to lp th trng l ngi t ra mc gi
bn chng khon A cho bn mua vi s thch gi trn c s tng ng vi mc gi m
bn bn (khch hng ca h) yu cu.
Sau khi nh u t t lnh mua bn chng khon A trn th trng OTC, nh mi gii s
chuyn lnh ny ti nh kinh doanh (thuc b phn kinh doanh ca cng ty mi gii).
Nh kinh doanh s tm kim ngi c th bn s chng khon A (nh mi gii bn bn).
Lc ny, nh mi gii bn bn ng vai tr l ngi to lp th trng cho chng khon
A.
- Duy tr tnh linh hot ca th trng i vi mt loi chng khon khi chng khon
c pht hnh ra th trng.
- Tng kh nng thc hin giao dch mt loi chng khon c th sinh li do s cnh
tranh v gi c t ra gia cc nh to lp th trng khc nhau i vi cng loi chng
khon .
- Thu ht s quan tm ca cc nh u t ti mt loi chng khon khng nim yt trn
th trng.
- Tng tnh linh hot ca th trng i vi mt loi chng khon khi tng s lng cc
nh to lp th trng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cc chuyn gia cng c th tr thnh "nh to lp th trng" i vi mt loi chng
khon c th trong iu kin phi chu s kim sot cht ch. S kim sot ny s hn ch
c cc sai phm nu h lm dng quyn hnh c quyn ca mnh ti S giao dch.
Hin ti, cch tip cn d nht ca nh u t vi th trng chng khon l qua cc cng
ty chng khon. Ti cc th trng chng khon ln trn th gii, cc hnh thc u t
chng khon cng "xm nhp" vo t duy ca mi ngi. Trn nhng th trng ny,
c th thy lng khch hng n cc cng ty chng khon m ti khon giao dch ni
ring hay lng ngi quan tm n chng khon ni chung ngy mt tng
Cc cng ty chng khon c lm i l pht hnh chng khon nim yt hoc khng
cho cc t chc pht hnh. Ngoi ra, nhng n v ny c thc hin t vn c phn
ha, xc nh gi tr doanh nghip v cung cp cc dch v ti chnh khc ph hp.
Khi tin hnh t vn u t chng khon trc tip cho khch hng, cc cng ty ny phi
chu trch nhim trc php lut v hot ng ca mnh v bi thng thit hi cho ngi
s dng nu vi phm cc cam kt. Trong trng hp thc hin t vn cho doanh nghip
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
trong vic nim yt chng khon, cc cng ty phi lin i chu trch nhim v ni dung
trong h s xin nim yt. Tuy nhin, vn c rt nhiu cng ty chng khon li dng
nhng khe h ca php lut tin hnh cc hnh vi tiu cc m nu khng cn thn cc
nh u t rt d gp ri ro.
+ ngh thc hin vic u c chng khon m khng xem xt tnh hnh ti chnh ca
khch hng v m bo khch hng khng chu ri ro.
+ M ti khon khng ch thc hin vic kinh doanh chng khon tri php.
+ Thc hin cc giao dch ngoi thm quyn c giao.
+ ngh mua chng khon khng thch hp vi kh nng chi tr ca khch hng.
+ Cc hot ng la o (chng hn nh gii mo v cung cp khng y hoc khng
cung cp s liu thc t).
Hnh vi giao dch thi qu c ngha l giao dch thng xuyn v vi s lng ln trn ti
khon ca khch hng nhm mc ch nhn hoa hng m khng nhm t c cc mc
tiu khch hng ra. y l hnh vi lm dng trch nhim u quyn ca khch hng.
+ Vay tin v vay chng khon ca khch hng: Cc cng ty chng khon b cm vay tin
hay chng khon t khch hng tr phi khch hng l ngn hng hay cc t chc ti chnh
c chc nn thc hin vic cho vay tin v chng khon.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
+ Cho khch hng vay tin v chng khon: Cc cng ty chng khon cng b cm cho
khch hng vay tin hay chng khon. Quy nh ny khng p dng cho nghip v vay
bo chng ca cc cng ty chng khon hay vic cc nh mi gii chng khon cho vay
theo nghi v thng thng.
5. Xuyn tc:
Vic cng b khng chnh xc hay khng cng b cc s kin quan trng lin quan n
nhng vn trn cng b coi l xuyn tc. Khch hng s phi kh khn khi so snh cht
lng dch v gia cc cng ty chng khon nu khch hng khng c cung cp thng
tin y , chnh xc lin quan n vn chuyn mn.
Cng ty chng khon khng c php s dng cc nghin cu phn tch hay ngh do
c nhn hay cng ty khc tin hnh m khng cng b rng, cc bo co ny khng phi
do chnh h thc hin. Cng ty chng khon c th s dng cc kt qu nghin cu trong
cc bo co hay phn tch ca ngi khc nhng khng c t nhn rng, cc bo co,
nghin cu l ca mnh.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
nhng phn tch st thc tnh hnh hot ng ca cng ty nim yt tm ra mt mc gi
hp l.
Th nht, cc thng tin v cng ty nim yt cha thc s c cng b thng xuyn v
y .
Th hai, do hnh thc u t chng khon cn rt mi m i vi cng chng nn vic
quyt nh mua, bn chng khon ca nhiu nh u t vn mang tnh t pht theo tro
lu, cha c s phn tch nh gi nn khng n nh trong tm l u t.
- Hy yu cu Cng ty chng khon cho bn bit v tnh hnh th trng hin ti, bn
cng c th yu cu h cung cp cc ti liu v tnh hnh ca cc cng ty nim yt. Hy
quan tm n nhng quy nh c bn v hot ng ca cng ty v th trng nh gii hn
khon tin m ti khon, mc ph mi gii, bin dao ng gi...
- Cn thn trng i vi nhng nh t vn u t cung cp thng tin khng khp vi cc
thng tin trong ti liu. Trong trng hp c nhiu im khng ging hy xin t vn di
dng vn bn v nhng gi u t v l do u t. iu ny s h tr bn trong trng
hp pht sinh cc vn sau khi bn c t vn.
- Cc Cng ty chng khon ha hn li nhun nhanh chng v d dng cng l iu bn
cn cn nhc Hy nh l iu g qu tt, qu thun li u cn phi xem li. Nn cn nhc
k cng, nu bn cn bn khon iu g hy tm li khuyn ca ngi t vn khc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Mi y, Lane Jack v Peter Huge l hai ngi bn lu nm, h cng gp khon tin
dnh khong hn 200.000 USD u t vo th trng chng khon nhm tm kim li
nhun. Theo mt s nh mi gii chng khon, h u t vo c phiu ca hng
Chamber Lych, mt cng ty cng ngh ang ni ti min trung nc M m khng u t
vo mt cng ty lu nm cng trong lnh vc cng ngh l TechTech v cho rng cng ty
ang tht th.
- Chn ngnh c phiu: ngnh cng nghip, nng nghip, giao thng vn ti, ti chnh hay
dch v cng cng... C th i vo nhiu ngnh chi tit hn, v d trong cng nghip c
th l cng nghip khai thc, cng nghip ch bin hoc cng nghip sn xut. Phn tch
tng ngnh kinh t v tnh cht, th trng, kh nng pht trin, tng trng bnh qun,
kh nng cnh tranh, nh hng c tnh cht chu k;
- Chn bt c cng ty no trong ngnh no th cng nn phn tch tnh hnh cng ty
trn cc mt: tnh hnh ti chnh, li nhun, li tc c phn, nhu cu vn, tnh hnh huy
ng vn v nhng loi chng khon ch yu ca cng ty, nh gi tnh hnh c phiu
ca cng ty v mt ti chnh, v tr ca cng ty trong ngnh, trnh ban qun tr, ban
iu hnh v chnh sch qun tr ca cng ty, a im, vn ti, lao ng, nguyn liu,
bng sng ch pht minh, v.v...
Mun phn tch thu o gi tr c phiu ca mt cng ty th phi xem xt nhng nhn t
k trn, ng thi phi tham kho s nh gi ca cc Trung tm phn tch chng khon,
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
cc t chc xp loi doanh nghip. Ngoi ra, cn ch n vic a dng ha c phiu u
t trnh c s vn ng ca chu k kinh doanh, s thay i v tr ca mt doanh
nghip... C th a dng ha theo nhiu cch nh: mua c phiu ca nhiu ngnh khc
nhau; mua c phiu ca cc cng ty khc nhau; mua c phiu ca nhiu khu vc khc
nhau; mua c phiu ca cc cng ty c nhng thnh phm khc nhau; mua nhng thi
im khc nhau... Tuy nhin, nu a dng ha u t qu mc cng s c nhng nhc
im nh: lm cho vic qun l kh khn, tn nhiu cng sc iu tra v phn tch, lm
tng chi ph mua bn, lm gim bt c hi t li nhun cao.
Khi no mua?
Cch tt nht bt u "bun" chng khon l dng chin lc gi l bnh qun gi chi
ph la (dollar-cost averaging). y l mt thut ng thng dng thc hin cc
khon u t vo mt chng khon thng xuyn v c h thng m khng tnh n yu
t gi c.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cc cuc nghin cu cho thy rng cc nh u t theo chin lc thng c
khuynh hng phi tr mc gi thp hn nhng ngi mua chng khon theo s lng
ln. Chin lc ny kh hu hiu, c bit i vi ngnh c giao ng cao nh ngnh
cng ngh. S d nh vy l bi v cng 100$ mt thng c th mua c nhiu chng
khon hn khi gi xung v s mua c t chng khon hn khi gi ln.
C rt nhiu cch thit lp nn nhng khon u t chng khon theo h thng. Cch
th nht c th l thc hin vic mua vo chng khon lin tc thng qua mt nh mi
gii gim gi trn mng. Hoc l nh u t c th s dng dch v ca cc nhm h tr
nh u t v chng khon.
Nguyn tc quan trng nht khi u t chng khon l phi chp hnh nghim chnh
nhng quy tc ra v thit lp nhng khon u t thng xuyn trong qu chng
khon ca bn mi thng, bt k l khon u t y nh n mc no. V sau , bn hy
bnh tnh vt qua nhng "th thch cam go" ca th trng.
Ti sn thc l cc loi ti sn trc tip tham gia qu trnh sn xut hng ha - dch v ca
nn kinh t nh: t ai, nh xng, my mc thit b, cht xm,...
Ngc li, ti sn ti chnh l cc loi ti sn khng tham gia trc tip qu trnh sn xut
hng ha dch v, nh tin, chng khon v cc loi giy t c gi,... Cc loi ti sn
ny ch l nhng chng ch bng giy hoc c th ch l nhng d liu trong my tnh, s
sch.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
thit b, cng ngh, hng ho v thng quyn. Khi , thu nhp t chng khon ca cc
nh u t ch yu t li tc do cc ti sn thc to ra v cc ti sn thc ny th c ti
tr ch yu bng vic pht hnh chng khon.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
hnh lang php lut, mt h thng quy chun v nghip v c chun ho chi li v
nhng iu cm k c tnh nguyn tc.
Giao dch gi to
Tng t nh vic a ra cho mua, cho bn o, vic dng ln cc giao dch ngu to c
th c mt s ngi s dng nhm to cc t bin th trng cho mt loi chng
khon no ng hu phc v cho dng c nhn. Cc ng tc gi (artificial
transactions) ny d c vn dng di bt c hnh thc no u b nghim cm.
Gi th
Mua bn t bin
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cc cng ty chng khon, hoc cc c nhn, n v lin quan, khng c dng tin mua
chuc v to ra cc bi vit, cc nhn nh thun li theo mnh hoc cc cp c dng
khc trn bo ch, cc n phm ti chnh,... Tt nhin iu cm k ny khng bao gm
cc qung co bnh thng trn cc phng tin truyn thng v c phn bit r nh
vy.
Chy trc
Hnh ng chy trc lin quan ti nhng tnh hung theo mt nh kinh doanh mi
gii chng khon trong khi ang gi mt lnh mua hay bn ca khch hng c bit l
cc khi lng ln c chiu hng lm bin i th trng li thc hin mua hoc bn
cho mnh cng pha vi lnh ca khch hng, trc khi a lnh ra th trng.
Nu l lnh mua, nh kinh doanh mi gii khng c mua ring cho mnh vi gi bng
hay thp hn gi sau s thc hin cho khch hng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
tinh t v nhy cm pht i t hiu lc ca h thng. .. gip cho ngi ta c th o c
trung thc theo yu cu fair play cho c nhng thng v cc k ngn d phi tnh
bng giy.
Patrick W Cabe, ph tng gim c Citibank, ngn hng ln nht nc M, khi nhn xt
v s tng gim gi cc loi c phiu trn th trng chng khon cho bit: Th
trng bin ng qu nhanh v tnh n nh km. y l nhng nhn t nh hng n
kh nng huy ng vn thng qua th trng chng khon ca cc cng ty nim yt. Mt
s nh u t rt tin khi ti khon mua vng khi gi vng tng kh mnh trong
thi gian gn y. Ti cho rng, cc nh u t ny nu bt chc mt s khch hng ca
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ngn hng rt la M (USD) bn ly ng ni t ri i mua vng, th h s b thua
thit.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Patrick khuyn rng hn ch bt ri ro, nhng nh u t nh cn quan tm n cc
loi tri phiu v tri phiu c an ton v tnh n nh cao hn. Thut ng Corporate
bond khng cn xa l vi nhiu nh u t ngy nay, bi y l mt trong nhng
phng thc u t an ton v hiu qu. Hin nay, tri phiu ngoi t m cc ngn hng
thng mi ang pht hnh c th coi l mt c hi rt tt cho nhng nh u t mun
tm kim mt cng c u t ti chnh thch hp.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Ngc li, nu c nhiu ngi mun bn hn l mun mua (cung ln hn cu), gi chng
khon s gim.
Nhn t quan trng nht phn nh gi tr cng ty l li nhun thu c trong di hn,
khng mt cng ty no c th tn ti m khng cn ti n. Cc cng ty c phn phi c
trch nhim bo co thng k tnh hnh li nhun ca mnh. T , nu kt qu t hay
vt k vng, gi c phiu s tng, v ngc li.
C nhiu l thuyt nhm gii thch cch thc gi c phiu bin ng, nhng chng c l
thuyt no c th gii thch tt c.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Gim thiu thua l trong u t chng khon
Khi bn ng thi u t vo nhiu loi chng khon khc nhau, s thua l ca mt loi
chng khon ch c tc ng nh n ton b danh mc u t, thm ch nhiu khi bn c
th b l bng li nhun thu c t cc chng khon khc trong cng mt danh mc .
Bc 2: Quyt nh c cu ca danh mc u t.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
khng thch u t qu nhiu vo c phiu, cn mt s khc li khng thch s hu qu
nhiu tri phiu. Cho n nay vn cha c tiu chun c th v t l ny. Hin nay, a s
kin nghing v t l 50/50, tc l 50% s tin ca danh mc c s dng u t
vo c phiu, phn cn li s c s dng mua tri phiu. Nhiu nh t vn ngh
tng t l tri phiu trong danh mc khi ch s hu sp n tui v hu. Tuy nhin, mt
s c nhn khc li c quan im cho rng, trc sc p ca lm pht cng nh kh nng
kim tin s suy gim khi v gi, ch s hu danh mc nn tng dn t l c phiu theo
thi gian. H lp lun l khng nn gim t l s hu c phiu trong danh mc u t v
lng hu v bo him x hi s khng th tng nh lm pht. Chnh v vy m c
phiu l mt trong nhng la chn c u tin hng u chng li nh hng ca
lm pht. Tuy nhin, cng c khi thu nhp do c phiu em li khng theo kp vi t sut
li nhun ca tri phiu cht lng cao. Trong trng hp ny, u t vo cc tri phiu
cht lng cao v dnh mt khon tit kim i ph vi lm pht c xem l mt
bin php kh thi.
Bc 3: a dng ho danh mc u t.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
dng ho qu nhiu v nh vy s tn rt nhiu cng sc qun l v n mt lc no
th danh mc s vt qu tm kim sot ca bn.
Trong phng php ny, vic phn tch s tp trung nhiu hn vo tng ngnh v li
nhun thu c ca chnh ngnh . T , c th xc nh c c phiu ngnh no l
c phiu c tim nng nht. V d, cc cuc bo lc din ra Trung ng l l do chnh
khin gi du tng, lc cc nh u t s ch n ngnh nng lng tm c hi v
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
gi c phiu ca ngnh ny tng cao v khi d nhin gi c phiu ngnh hng khng s
gim. Nhiu cng ty mi gii chng khon a ra cc bn bo co thng xuyn v
cc ngnh, v sau p dng cc phng php phn tch ny a ra nhng nh gi.
Nhn chung, nhiu nh kinh doanh thng kt hp ba phng php trn nghin cu
cc ngnh hoc nhm ngnh c th. Nhng iu quan trng l tm ra cc khu vc th
trng c tim nng nht hoc khu vc t c tim nng nht c cc chnh sch u t
mt cch hiu qu. Vic s dng kt hp ny s gip bn mt cch ng k trong vic la
chn c phiu v lch s t trc ti nay cho thy vic gi c phiu c nhn dao ng
thng l do nhng thay i khng ch trong cng ty m cn do c cc nhm ngnh khc
c lin quan.
Ba li thng gp khi u t
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
vo thi im nn kinh t ang pht trin rt nhanh chng nh ngy nay, ngy cng c
nhiu ngi c mc thu nhp cao hn. Hu ht mi ngi u mun s tin ca mnh
sinh li vi mc ri ro thp. Cch tt nht c c li nhun nh vy l u t, nhng
bn phi bit cch u t sao cho c hiu qu nht.
Nhiu ngi tin vo s may mn trong cuc sng. Khi h thy gi c phiu ang t 0.75
USD ln 40 USD qua mt m, ngay lp tc h s u t cc khon tin tit kim
mong c c hi giu ln mt cch nhanh chng. Khi bn hi h v cng ty m h ang
u t, h ch bit l mua c phiu ch khng bit mt cht g v lnh vc m cng ty
ang m nhim. Kiu u t ny khng khc g l chi tr nh bc. Trn thc t, bn
ng vai tr nh l ngi lm ci trong mt tr chi sng bc. Hy tng tng xem,
bn s cm thy nh th no nu gi c phiu ca cng ty ny gim 0,15 USD/c phiu.
Nu bn mun c c hi vi vic mua bn c phiu th t nht bn cng phi tm hiu v
sau a ra nhng kt lun chnh xc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
2. Khng bit c nhng tnh hung xu nht
u t trong trng hp ny c bo m khng? Bn s phi ng nhng loi thu v ph
g nu bn rt tin? Phi lun m bo rng bn thy c nhng tim nng trc khi
mun u t vo bt c lnh vc hay ngnh ngh g?
Nhn chung, bn khng th mua mt chic t m khng kim tra k trc khi mang n
v nh. u t cng vy, bn cng phi xem xt v phn tch k trc khi b tin ra u
t vo bt c lnh vc hay ngnh ngh no.
Kinh nghim u t t mt cy i th
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
t nhn ln th 25 nc M, vi thu nhp bnh qun trn u ngi cao hn c PepsiCo
v Marriott.
Trung tm cuc i Warren Buffet khng phi l th trng chng khon rng ln m l
Berkshire Hathaway, cng ty con cng ca ng. Cng d hiu c rng hot ng ca
Berkshire chnh l cha kho dn n nhng b quyt u t ti chnh ca Warren Buffet.
Theo cng s Charlie Munger (cng l hi vin chi golf cng vi Tom Murphy, cu
gim c CapCities v Don Graham, CEO ca Washington Post Co) th: Berkshire c
vn hnh cc oan n mc rt nhiu ngi khng hiu y v cng ty ny. Chng ti
c tng ph thp hn v ra quyt nh u t vo th trng chng khon nhanh hn bt
k cng ty no c tm c nh chng ti trn th gii.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
20 nm trc, sng lp vin Doris Christopher vay 3000 USD t mt hp ng bo
him sinh mng khi s cng ty ny, nh th b c th linh ng thi gian dnh cho
hai a con gi nh. Ngy nay, cng ty ny c trn 700 triu USD doanh thu n t
70.000 nh marketing trc tip, nhng ngi t chc trn 19000 cuc biu din trong nh
mi tun. C th ni, kh nng sinh li ca Pampered Chef rt cao vi nhng li nhun
m ngi khc phi m c.
Nhng ngay c khi thnh vng nh vy, Christopher bit rng b cn c mt k hoch
nh may b c qua i hay v tui cao m rt khi kinh doanh. B bit ting Warren
Buffet t lu v t trong lng b cng thy tr thnh mt phn cng ty ca Warren Buffet
l mt iu rt tuyt vi. Warren Buffet chp nhn mua li Pampered Chef gn nh ch
sau my pht u ni chuyn. D ch hai thng trc , Warren Buffet cha h bit n
h, ng c th nhn thy Doris v Sheila (CEO ca Pampered) rt yu thch kinh doanh.
Hn na, cu chuyn ca h c tt c nhng dng cn thit ca mt ct truyn c hu:
Pampered l mt cng ty c quyn li nhun cao ang pht trin, mt cng ty c th ni
l tm c bt u. V tm c l mt vn i vi Warren Buffet. l bi Berkshire
thc t ang pht trin rt nhanh v hin nhin l ln hn rt nhiu so vi n 10 nm
v trc. Doanh thu hng nm tng t 3 t USD ln gn 38 t USD trong thi gian
- vi a s tng trng n t cc v u t mua li c hiu qu nh Gen Re v Shaw
trc y. Berkshire sc mua li Pampered Chef.
u t th no l hp l?
Th trng chng khon ang ngy cng pht trin mnh m hn vi nhng khon u t
khng l. Khng t ngi xem vic u t chng khon nh tham gia vo mt cuc chi
ngu hng vi hy vng vic mua chng khon s kim c nhiu tin nhanh chng. Tuy
nhin, lnh vc u t y hp dn ny dng nh khng c ch cho nhng quyt nh
theo cm tnh. Mun thnh cng bn phi c k nng phn on, xem xt v phn tch
vn . iu quan trng hn c l phi hoch nh c mt k hoch u t thch hp.
Bn phi tm hiu qu trnh hot ng ca cng ty cng nh ngnh ngh kinh doanh lin
quan n loi c phiu . ng thi cng cn theo di v tm hiu tro lu gi c ln
xung trn th trng, quyt nh lc no nn mua, lc no nn bn. cho vn tr
nn d hiu, bn c th quan tm ti mt s vn c bn di y:
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Bt u sm.
Vi hot ng u t, bn cng dnh thi gian cho n nhiu bao nhiu th bn s cng thu
c nhiu li nhun by nhiu. Sau y l mt v d: Mt ngi u t 100 USD/thng
bt u tui 25 trong vng 15 nm v sau dng thm tin vo c phiu ca mnh.
Mt ngi khc cng u t 100 USD/thng trong vng 25 nm nhng bt u tui 40.
Vy ai s v hu vi s lng li nhun nhiu hn tui 65? ng nhin l ngi u
t sm hn.
Xc nh r mc ch u t.
Cng ty tt thng l cng ty t n trong thi gian qua (thi gian cng di cng tt), v
c li nhun cao, hin ti c li v trin vng tng lai sng sa.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Gi c phiu thng khng ng yn, m lc ln lc xung. Vy nu ta chu kh theo di
tro lu, mua vo khi gi mc thp nht v bt u i ln, v bn ra lc th trng
mc cao nht v bt u i xung th s c li cao. y cng l nguyn tc thng thng
trong kinh doanh.
Gi mt loi c phiu lun lun chu nh hng ca nhng tro lu ln xung gi ca
TTCK. Trong thi k ln gi, th trng thng ko theo 70-80% loi c phiu cng ln.
Khi xung gi cng tng t. Bi v cng ging nh th trng hng ho, khi c nhiu
ngi cng mua mt mn hng no th gi hng s ln, ko theo cc hng ha khc
cng ln. Gi mt loi chng khon s ln khi c nhiu ngi cng mua, v gi s tt
xung khi c nhiu ngi cng bn.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
thua l, cc nh u t thng hay hy vng chng tng gi tr li trong khi thc s h
nn lo ngi rng c th s mt thm mt s tin na v nn phn ng bng cch bn c
phiu i v chp nhn thua l thay v c mi th y nguyn. Khi c phiu tng gi v
tm c li nhun, h li s rng c th nh mt li nhun y v bn chng qu sm.
Nhng s tht c phiu ang tng gi l mt du hiu cho thy chng thc s mnh v c
l quyt nh mua ban u ca h l hon ton chnh xc. William J.Oneil, mt chuyn
gia chng khon ni ting trn th trng ph Wall, chia s nhng quan im: Theo kinh
nghim ca ti, cch tt nht l thnh lp nhng quy lut mua v bn t nhng nghin
cu v lch s th trng - nhng quy lut da trn nn tng cu hi thc s th trng
ang hot ng nh th no, v trong qu kh mi khi th trng gp hon cnh y th
din bin nh th no, nhng quy lut da trn s thng k khoa hc ch khng phi da
trn nhng kin hay thnh kin c nhn.
Ti u t.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
mnh v th phn tch theo cc vn nu trn trc khi a ra quyt nh u t. Tuy
nhin, bn cng khng nn p dng mt cch cng nhc m cn c s iu chnh mc
tiu, chin lc mt cch linh ng cho ph hp vi nhng bin ng ca th trng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
5. a dng ho u t l mt loi thuc tr tim tuyt vi i vi cc nh u t. Vic tri
rng dng vn ca mnh ra cc loi c phiu v tri phiu khc nhau l quyt nh khn
ngoan. Vic ny s gim thiu t l ri ro v tng c hi thu thm li nhun.
11. Li nhun cao bao gi cng gn lin vi ri ro ln, tuy nhin khng phi bt c ri ro
no cng tt yu dn ti li nhun cao. Trc sc hp dn ca cc khon li nhun khng
l, mt nh u t thng minh s khng dn thn mt cch mo him vo nhng v u
t nu anh ta khng nhn thy s an ton ti a. Trong qung thi gian ch b th
trng chng khon c nui ln thi qu, bn c th mt tin t nim am m c phiu
ca mnh, hay n gin l cng ty m bn cho rng s thnh cng c th n tung bt c
lc no.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
12. Bn c th khng bit mnh phi i mt vi nhng ri ro no, cho n khi bn hng
chu nhng mt mt thc s. Cng ging nh cc trng hp ng c thc phm, ri ro l
mt ci g rt kh hiu v mt l thuyt. Mt s tht kh nghe l Nasdaq
chn vi khng bit bao nhiu nh u t cng ngh, nhng ngi ngh rng mnh
khng th b tn thng.
13. Quy tc 72. Mt mnh khe tnh ton xem bn s cn bao nhiu thi gian nhn
i s tin ca mnh. V d bn phi mt bao nhiu nm khon tin 1000 ng chuyn
thnh 2000 ng mc li nhun 8%? Hy ly 72 chia cho 8, bn c 9 nm. T v d
ny, bn c th tnh ton cho mnh khong thi gian sinh li nhun.
15. Bt u sm. i vi hot ng u t, bn cng dnh thi gian cho n nhiu bao
nhiu, bn s cng thu c nhiu li nhun by nhiu.
16. Dnh dm nhiu hn: Mt cch khc tng thm li nhun l dnh dm thm
mt khon tin nh nht nh mi thng u t. Cng vi thi gian, nhng ng tin
s sinh si thnh hng nghn ng khc.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
21. Bn mun tng li nhun kim c? Nu bn xem TV vo bui tra, tt hn ht bn
ng nn xem nhng thng tin v ti chnh kinh doanh. Bn thc s khng cn bit
nhng g xy ra vi c phiu ca cc cng ty, thay vo hy xem chng trnh m bn
yu thch. n gin l v lc ny bn khng cn nhng ci nhn v phn tch bn trong
nhm trnh cho bn nhng cm d li ko mnh vo nhng v u t mi vi ri ro cao
hn nhiu.
23. Tnh hnh tng trng ca cng ty s iu khin gi c phiu. C th c s khc bit
kh ln v gi c phiu t nm ny qua nm khc, nhng v lu di, gi c phiu s bin
ng da trn doanh thu v li nhun ca cng ty - nu li nhun ngy mt thu hp th
gi c phiu s gim, cn nu li nhun cng lc cng ln hn th ng nhin gi c
phiu cng s tng cao.
26. Nhng cng ty ln khng nht thit s to ra nhng c phiu ng mua. n gin
l v nu bn ch u t vo nhng cng ty ang dn u th trng, th thu nhp ca bn
c th s rt cao, tuy nhin, mt khi nhng cng ty ln ri vo khng hong, th thu nhp
ca bn c th b khng hong nng n hn nhiu.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
tin trong doanh thu, li nhun, ti sn v tin mt lu thng ca cng ty m bn u t
vo. iu ny bn c th bit c t cc t l nh gi c phiu sau y.
32. S khc bit gia ch s Forward P/E v Trailing P/E. Ch s Trailing P/E c da
trn doanh thu trong nm hin ti hay bn qu gn nht ca cng ty. Cn ch s Forward
P/E l c on da trn doanh thu mong i ca cng ty trong nm tip theo hay bn
qu sp ti.
33. S khc bit gia c phiu tng trng v c phiu gi tr. Mt c phiu tng trng
s ha hn mt li nhun ln hn trong tng lai, trong khi mt c phiu gi tr c tnh
thanh khon cao, bn c th bn bt c lc no vi mc gi cao hn hay thp hn gi tr
thc ca chng. C phiu tng trng thng l c phiu ca cc hng du m cn c
phiu gi tr l c phiu ca cc hng tiu dng lun c doanh thu v li nhun n nh,
mc tin cy cao. V di hn, c phiu gi tr c mc tng trng chm hn, mt phn
v chng c chiu hng c mua u c trn th trng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
36. ng t qu 10% vn u t bn c vo c phiu ca chnh cng ty bn. Nu bn
buc phi nm gi mt s lng ln hn 10% - c th do nhng quy nh ca cng ty -
bn hy c phn tn ri ro bng cch u t vo nhng lnh vc khc n nh hn lnh
vc ca bn. V d, nu bn lm vic cho mt cng ty cng ngh cao, hy kim cho mnh
nhng c phiu ca cc cng ty cng nghip tr c tc c nh.
38. S phn tn c phiu cng khng lm bn tr nn giu c. Vic chia tch c phiu
u t l cn thit, nhng vic phn tn qu rng li rt c th phn tc dng. Khi bn
chia tch c phiu u t, bn cng s khng giu hn hay ngho hn chnh bn trc
y. V d, sau khi phn tn c phiu, bn kt thc nm ti chnh vi s lng c phiu
nhiu gp i, nhng chng c giao dch vi gi ch bng mt na. Tuy nhin, mt vi
nh u t nhn nhn vic phn tn l du hiu ca vic a dng ho u t ti nhiu cng
ty hp dn hn. Nhng ri, cc nghin cu cho thy rng c phiu c phn tn thng
t em li li nhun hn so vi vic khng phn tn, nu thi gian u t ca bn ch t
mt n hai nm.
39. Tm kim thng tin tm hiu v cng ty bng cch c cc bo co ti chnh hng
qu hay hng nm. Bn cng c th tm kim cc thng tin v cc cng ty trn Internet
hay trang web ca c quan qun l th trng chng khon.
41. IPO s khng nh mong i. Trong thi k hong kim ca cc cng ty Internet, mi
ngi u mun lao vo cc t pht hnh chng khon ra cng chng (IPO). Tuy nhin,
IPO khng em li kt qu v lu di. Nhng c phiu ny thng em li phn ln li
nhun trong nhng nhng ngy giao dch u tin, sau , cc t pht hnh mi s ch
ch trn th trng trong nhng nm tip theo.
- Th nht, mt vi yu t quan trng v hot ng kinh doanh hay trin vng li nhun
ca cng ty thay i so vi thi im bn mua chng.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
- Th hai, bn nhn ra rng nhng nhn nh, nh gi trc y ca bn v hot ng
kinh doanh v trin vng li nhun ca cng ty l sai lm.
- Th ba, cng ty bn u t ang cho thy h hot ng qu tt so vi mong i gi c
phiu tng trn mc m bn tin rng phn nh gi tr thc ca cng ty.
- Th t, c phiu no hin ang chim mt phn qu ln trong danh mc u t ca
bn khin ri ro tng cao.
46. Bn giao dch cng nhiu, li nhun bn thu c dng nh s cng t i. Bn mua
v bn cng nhiu, danh mc u t ca bn s phi chu chi ph giao dch cng cao hn.
Th ngh xem liu bn c nh bi th trng bng nhng tng thng minh khng?
Mt nghin cu cho thy cc nh qun l qu thng khng tng li nhun bng cc giao
dch trn th trng chng khon. Nu cc giao dch thng xuyn gy thit hi cho cc
nh u t chuyn nghip, th n cng c th nh hng xu n bn.
49. S khc bit gia lnh th trng v lnh gii hn. Khi bn ra mt lnh trn th trng
chng khon vi nh mi gii ca bn, bn ang yu cu bn hay mua c phiu mt
mc gi khp lnh. Cn lnh gii hn hng nh mi gii mua v bn c phiu mc gi
c th no , th mc gi ny c s dng nh mt bin php hu hiu bo v bn
trong mt th trng thng xuyn bin ng. Nu c phiu khng t ti gi , s
khng c giao dch no c thc hin.
50. Nhng quy tc c bn ca u t tri phiu. Gi tri phiu s gim khi t l li sut
tng v ngc li. Ti sao? Nu bn s hu tri phiu c mc tr li 6% v t l li sut
tng, lc ny, tri phiu s c mc tr li 7% , do vy tri phiu 6% ca bn s mt gi.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
v tri phiu cng ty cng him khi v n (t l v n di hn ch khong trn di 1%
n 2%).
52. Bn c phiu trc khi n hn thanh ton c th l mt sai lm. C phiu khng nh
tri phiu chng khng c giao dch mi ngy v cng s khng c nhiu ngi sn
sng mua tri phiu khi bn mun bn chng i. V vy, nu bn buc phi bn tri phiu,
bn c th phi chp nhn chu thit mt s tin nht nh.
55. Th no l tri phiu Zero-coupon. Tri phiu Zero-coupon (cung phiu bng khng)
s khng c li sut, thay vo , bn mua tri phiu vi mc gi thp hn gi danh
ngha. Khi c phiu n hn, bn s nhn li khon tin bao gm khon tin u t ban
u cng thm s tin chnh ra t gi gc c phiu so vi gi mua. V d, bn c th phi
tr 6659 ng v nhn 10 ngn ng tri phiu zero-coupon c li tc 4,15% v hn
thanh ton trong 10 nm.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
59. Vi thi gian, cc Qu u t nng c th s ngui lnh dn, nhng chi ph u t bao
gi cng c gi mc thp. Thng thng, bn ch phi mt chi ph khong 2% n
2,5% mi nm.
63. Cch tt nht s dng Qu u t theo khu vc chuyn ngnh (Sector funds): Nu
bn c mt danh mc u t a dng, c ngha l bn ang s hu c phiu cng ngh, c
phiu cng ty chm sc sc kho v c phiu ti chnh, Nu n thun tham gia vo
nhng Qu u t theo khu vc chuyn ngnh, bn s lm mt cn bng cn cn u t
ca mnh. Thay vo , bn hy dnh mt lng nh vn u t, t 5% n 10% chng
hn, cho cc qu nh Qu u t bt ng sn.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
cng c quan trng nht ca FED l iu chnh li sut cho vay gia cc ngn hng v
tng hay gim ngun cung tin quc gia.
67. Bn s mt nhng khon tin no? Khi u t, bn phi tr mt khon tin nht nh
cho cc s tr gip. Khon tin ny l hoa hng mi gii, ph bn ca qu u t hay chi
ph t vn Trn th trng chng khon c nhiu chuyn gia sn sng gip bn lp k
hoch u t, danh mc u t, nhng chuyn gia ny s ly i ca bn khong 1% n
2% tng s tin trong danh mc u t.
69. Nhng trang web hu ch. Ni tt nht khi u cho vc tm kim v phn tch
thng tin l trang www.money.com. Sau , p ng nhng nhu cu u t khc ca
bn, bn c th vo tng trang ti chnh ring l c ni dung m bn quan tm. Ti cc a
ch nh CNN/Money (money.cnn.com), MSN Money (moneycentral.com) hay Yahoo
Finance (finance.yahoo.com) s c nhng thng tin ti chnh c cp nhp lin tc. Mi
trang s cung cp nhng thng tin khc nhau v th trng ti chnh, ngun v cc cng
c thc thi nh: tm kim danh mc u t, cho gi, tin tc v cc cng ty, phn tch th
trng, biu , gi c phiu, d on doanh thu, thng bo kinh doanh ni b v d liu
IPO...
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Kinh doanh chng khon trn mng - c v mt
u t chng khon trn mng lun l mt hnh thc u t kh tin li. Thng tin v
nhiu cng ty, cc nh mi gii chng khon, bn tin th trng cng li khuyn ca cc
chuyn gia thng c cung cp hon ton min ph. Ch cn mt my vi tnh vi kt
ni Internet, ngi bt k ti u trn th gii, bn cng c th lm mt cuc kinh doanh c
phiu trn mng. Cn i vi nhng ai mun kim nhiu tin hn th c th b cng vic
hin ti ca mnh tr thnh mt nh u t chng khon chuyn nghip. Nhng hot
ng u t chng khon qua Internet ang ngy mt pht trin ti hu ht cc th trng
chng khon trn th gii.
u t chng khon trn mng lun l mt hnh thc u t kh tin li. Thng tin v
nhiu cng ty, cc nh mi gii chng khon, bn tin th trng cng li khuyn ca cc
chuyn gia thng c cung cp hon ton min ph. Ch cn mt my vi tnh vi kt
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
ni Internet, ngi bt k ti u trn th gii, bn cng c th lm mt cuc kinh doanh c
phiu trn mng. Cn i vi nhng ai mun kim nhiu tin hn th c th b cng vic
hin ti ca mnh tr thnh mt nh u t chng khon chuyn nghip. Nhng hot
ng u t chng khon qua Internet ang ngy mt pht trin ti hu ht cc th trng
chng khon trn th gii.
Tuy nhin, sau mt s thnh cng nht nh trn Internet, bn t ho rng mnh l nh u
t c nng lc, hiu bit v chng khon. S tht c ng nh vy khng? Bn hy nn
cn thn bi chng khon l mt trong nhng cng c ti chnh phc tp v kh kim
sot nht. Nhng cng thc tnh ton phc tp trong u t chng khon vn c th lm
nhng nh u t lo luyn mc sai lm.
Phng thc u t chng khon trn Internet theo nhiu chuyn gia nh gi l s rt d
lm bn ngho i nhanh chng, i khi li nhun sau mt ngy mua bn trn th trng
ch tr tin hoa hng cho cng ty Internet m bn m ti khon. Ngoi ra, do
phng thc ny ch yu giao dch theo ngy nn bn thng khng c s gan l,
nhanh nhn, s suy on thn tc v tnh kin nhn kp thi quyt nh bn lc no,
mua lc no, V th nhiu khi bn mt kh nhiu tin trong mt ngy. C th ni, nu
khng tnh to th khng t trng hp bn s st nghip hay mc n ln ch sau vi
giy vi phng thc u t tin dng v y ma lc hp dn ny.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Cng ging nh tr en, thng khi thua thit trong u t c phiu, ngi ta li cng
c dn ln hng g gc li nhng g mt, tuy nhin, nhiu khi, nu khng tnh to, bn
s tr thnh con nca chnh mnh. Mt lc no , bn s mt ht c ch ln chi, ti sn,
tin tit kim, ...v ri vo cm gic tht bi, v dng...Bi kch ca nhng tay chi bn
tri khng vn t thng din ra nh vy.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
vic u t qua Internet m nn tp trung tm hiu v cc cng ty nim yt xc nh
c u l cng ty tt v ng nm gi lu di.
Bn cnh , khi giao dch chng khon trn mng Internet, cc nh u t nn theo di
tnh hnh ti khon giao dch mi ngy ch khng phi l mi pht, bi nh th nh u
t s trnh c tc ng t nhng bin ng lin tc trn th trng em li. Nhiu trang
web v cng ty mi gii chng khon trn mng Internet cho php nh u t theo di
tnh hnh giao dch ca mnh. Thm ch mt s cng ty cn gi e-mail hng m thng
bo cho nh u t kt qu giao dch chng khon trong ngy. Cn phi nh rng cm
nang ny ch thc s c hiu qu khi bn nm r cc c phiu mnh u t cng nh
chin thut u t nh s dng. Mun thnh cng cc nh u t phi lin tc thc hnh
u t th mt s loi c phiu rn luyn cc k nng u t v s t tin trc khi thc
s u t vo th trng chng khon qua mng Internet.
Bn cnh , khi giao dch chng khon trn mng Internet, cc nh u t nn theo di
tnh hnh ti khon giao dch mi ngy ch khng phi l mi pht, bi nh th nh u
t s trnh c tc ng t nhng bin ng lin tc trn th trng em li. Nhiu trang
web v cng ty mi gii chng khon trn mng Internet cho php nh u t theo di
tnh hnh giao dch ca mnh. Thm ch mt s cng ty cn gi e-mail hng m thng
bo cho nh u t kt qu giao dch chng khon trong ngy. Cn phi nh rng cm
nang ny ch thc s c hiu qu khi bn nm r cc c phiu mnh u t cng nh
chin thut u t nh s dng. Mun thnh cng cc nh u t phi lin tc thc hnh
u t th mt s loi c phiu rn luyn cc k nng u t v s t tin trc khi thc
s u t vo th trng chng khon qua mng Internet.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
liu th trng c cp nht lin tc v danh sch lit k nhng ngi thnh cng, tht
bi trong u t chng khon trn mng cng nh gi cao nht, thp nht trong ngy.
Mc d vy, hon ton khng sai khi cc chuyn gia phn tch chng khon nhn nh
rng s rt nguy hi nu cc nh u t t do trn Internet qun rng th trng chng
khon khng phi l ni tiu tin nhanh v v b nht cng nh khng phi l ni kim
tin d dng v nhn nh nht, cho d c l phng thc u t tin dng qua Internet.
V ch c nhng nh u t tnh to v bit kim ch mi trnh c s hi tic nu mt
ngy kia gi c phiu tng tr li.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
1. Doanh thu ca cng ty c tng khng: Nu tng th tng theo mc no. Doanh s
ny s cn c vo hot ng chnh ca cng ty, ch khng th cn c vo cc hot ng
ph nh u t ti chnh hay a c ca cng ty .
2. Li nhun trc thu v sau thu: Li nhun ny bt buc tng theo doanh s ca cng
ty. Nu doanh s tng m li nhun khng tng! Hy coi chng v chi ph ca cng ty qu
nhiu, nn li nhun khng th tng c. y l du hiu xu cho cng ty c phn. Nh
vy bn cn phi xt ti li nhun bin (profit margin) ca chnh cng ty , trc khi c
quyt nh u t.
4. Chin lc kinh doanh ca cng ty: trong hin ti v tng lai. Theo mc nh gi ca
bn th chin lc ny c kh thi khng? Mt khi chin lc cng ty sai s lm cho cng
ty b thua l, v bn s l nn nhn ca cng ty khi gi c phiu i xung.
5. Thnh phn Hi ng Qun Tr v Ban Gim c cng ty c thc s gii hay khng?
Nu khng th bn a tin u t nhm cng ty ri !
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
Nhng yu t ny rt quan trng cho gi th trng ca c phiu. Mt nguyn tc l nu
c ng l php nhn giu c u t vo cng ty th s nh hng rt mnh ti gi c
phiu, hn l nhng nh u t l t, t tin.
Ai c thng tin?
Trong s nhng ngi chi chng khon, nhm th nht l nhng ngi hon ton khng
c thng tin, ch nhm mt mua bn. Theo l thuyt xc sut ngu nhin, bnh qun li
hoc l ca nhm ny ng bng ca bnh qun th trng.
Nhm th hai l nhng ngi c thng tin ring t bn trong (cn gi l thng tin ni
gin), h s thu c siu li nhun. Nhng nu nhm th nht li hoc l theo bnh qun
th trng, th khon siu li nhun ny c t u?
chnh l khon l ca nhm th ba, nhng ngi c thng tin nhng khng y .
Kt lun ca Niels Bohr l: khi khng chc mnh thuc nhm th hai th th nhm th
nht cn hn. Nhng trn thc t, t ai chu chp nhn iu .
C l trn th trng Vit Nam kh nhiu ngi thuc nhm th ba m vn inh ninh tin
l mnh ang nhm th hai. Cn nhng ngi thc s thuc nhm th hai? t ngi bit
n h. Khng ln ting bnh lun, h lng l thu li t nhng bin ng m h bit
trc, thm ch do chnh h to ra.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
C th tm phn loi cc nh u t (hay ngi chi) theo cc th loi nh sau:
Loi th hai, nghin cu rt k thng tin ca chng khon thy gi bnh qun trong
mt thi gian di. Khi gi tng ln trn bnh qun, h tin l gi s xung, nn h bn ra.
Nh c nhiu ngi bn ra nn gi xung. Ngc li, khi gi xung di mc bnh qun,
h tin l gi s ln, vy l h i mua vo. Nh hnh ng mua vo m gi ln. Nh vy,
nhm ny gp phn lm n nh th trng.
Tt nhin khng phi ai cng kin nh theo mt cch hnh x chn. V ranh gii gia
cc loi trn khng phi bao gi cng r rng. Nhng nu quan st th trng thi gian
qua, c th thy khng t ngi thuc loi th ba v loi th su.
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com
C nhng thng tin ca cc cng ty pht hnh ra chng khon. Theo lut, nhng thng tin
ny phi c qua kim ton nn tin cy kh tt. Tuy nhin, khi m th trng ang st
th t ai nhiu n nhng thng tin ny. M kh nng hiu ht c nhng thng tin
ny khng phi ai cng c.
C nhng thng tin ca nhng c quan qun l c nhim v chm lo s pht trin n nh
ca th trng. Ngy 31/3 v 3/4/2006, y ban Chng khon c hai vn bn, gi cc
trung tm giao dch chng khon v gi Ngn hng Nh nc. C hai u nhc nh v
nhng ri ro tim n ca th trng v khuyn ngh cc nh u t thn trng.
C nhng tin n trn th trng m chng bit t u ra. Tt nhin, nhng ngi tung ra
tin ny chng phi chu trch nhim. Cng chng loi tr nhng tin n a ra vi ch
ch y gi ln hay ko gi xung.
Cui cng l nhng thng tin t bo ch. l nhng thng tin c a ch xc thc ca
nhng ngi phi chu trch nhim trc lut php v ni dung ng ti. Hoc bo ch
a ra nhng thng tin c ngun gc r rng. Hoc bo ch a ra nhng li cnh bo cho
nhng ngi chi m khng bit thng tin.
Lin h vi ATP:
(04)7755734, www.atpvietnam.com
Hy m bo bn c kinh nghim v thng tin cn thit trc khi giao dch c phiu. Nu cha
r v c phiu v thng tin xung quanh c phiu ang dnh mua bn, hy vo chuyn trang
chng khon ATPvietnam.com tm hiu k.
www.ATPvietnam.com