OLIMPIADA MATEMATIKE E KOSOVES

OMK 2009

DETYRA NGA OMK 2009

Prishtine, me 23 maj 2009

Detyra 1. Eshte dhene barazimi

x2 (m + 3)x + m + 2 = 0.
Shenojme me x1 dhe x2 rrenjet e ketij barazimi. Gjeni te gjitha vlerat e parametrit m te tilla qe
te vlejne njekohesisht dy jobarazimet e meposhtme:
1 1 1
+ >
x1 x2 2
dhe
x21 + x22 < 5.
1
Zgjidhje: Kemi x1 = m + 2 dhe x2 = 1. Jobarazimi i pare sjell m+2 + 1 > 12 , qe eshte ekuivalent
me m (, 4) (2, +). Nga jobarazimi i dyte marrim m (4, 0).

Detyra 2. Vertetoni se numri 2 eshte iracional.
Zgjidhje: Supozojme te kunderten dhe shkruajme 2 = pq , ku p dhe q jane numra te plote
(pozitive) dhe relativisht te thjeshte. Atehere gjeme se p2 = 2q 2 . Meqense 2q 2 eshte numer cift,
gjejme se edhe p eshte numer cift. Shenojme p = 2p1 , ku p1 eshte numer natyral. Nga p2 = 2q 2 ,
marrim 2p21 = q 2 . Si me siper, konkludojme se q eshte numer cift. Tash, kemi vertetuar se p dhe
q plotepjesetohen nga numri 2, por kjo bije ne kundershtim
me supozimin fillestar se p dhe q jane
relativisht te thjeshte. Prandaj, perfundojme se 2 eshte numer iracional.

Detyra 3. Te vertetohet se nese prodhimit te kater numrave natyrale te njepasnjeshem u shtohet

numri 1, atehere fitojme katrorin e nje numri te plote.
Zgjidhje: Le te jene n, n + 1, n + 2, dhe n + 3 kater numra natyrale te njepasnjeshem. Atehere
gjejme se
n(n + 1)(n + 2)(n + 3) + 1 = n(n + 3)(n + 1)(n + 2) + 1 =
= (n + 3n)(n2 + 3n + 2) + 1 = (n2 + 3n)2 + 2(n2 + 3n) + 1 = (n2 + 3n + 1)2 .
2

Detyra 4. Te zgjidhet ekuacioni me dy te panjohura:

x2 + 2x cos(x y) + 1 = 0.
Zgjidhje: Qartazi x = 0 nuk mund te jete zgjidhje e ketij ekuacioni, andaj supozojme se x 6= 0.
Atehere gjejme se
1 + x2
cos(x y) = .
2x
Nga fakti se | cos(x y)| 1, marrim
1 + x2
| |1
2x
ose
1 + x2 2|x|.
Pabarazimi i fundit ka dy zgjidhje: x = 1 dhe x = 1. Si rrjedhoje, zgjidhjet e ekuacionit te dhene
jane ciftet
(1, 2k 1), k Z,
dhe
(1, (2k + 1) + 1), k Z.

Detyra 5. Le te jete dhene n 2 nje numer i plote. Atehere themi se numri n eshte i thjeshte
nese te vetmit numra natyrale qe e plotepjesetojne ate jane numrat 1 dhe n. Vertetoni se ekzistojne
pafund shume numra natyrale qe jane te thjeshte.
Zgjidhje: Supozojme te kunderten, se ekzistojne vetem nje numer i fundem numrash te thjeshte,
dhe le te jene ata numra p1 , p2 , . . . , pn . Shqyrtojme numrin natyral d = p1 p2 pn + 1. Vertetojme
ne fillim se ky numer eshte i thjeshte. Shihet menjehere se numri d nuk plotepjesetohet me asnje
nga numrat e thjeshte p1 , p2 , . . . , pn , dhe meqe cdo numer natyral mund te shkruhet si prodhim i
numrave te thjeshte, konkludojme se numri d plotepjesetohet vetem nga 1-shi dhe vetvetja. Me
fjale te tjera, edhe numri d eshte i thjeshte. Meqense d eshte i ndryshem nga p1 , . . . , pn , kjo eshte
ne kontradiksion me pohimin se vetem p1 , . . . , pn jane te thjeshte. Si rrjedhim, konkludojme se
ekzistojne pafund shume numra natyrale.

Detyra 6. Te vertetohet se numri n11 n plotepjesetohet me numrin 11.

Zgjidhje: Shkruajme
n11 n = n(n10 1) = n(n 1)(n + 1)(n8 + n6 + n4 + n2 + 1).
Nese numri n plotepjesetohet me 11, atehere zgjidhja e detyres eshte triviale. Nese n ka mbetje
1 kur te pjesetohet me 11, atehere n 1 plotepjesetohet me 11. Nese n ka mbetje 10 kur te
pjesetohet me 11, atehere n + 1 plotepjesetohet me 11. Nese n ka mbetje 2 ose 9 kur te pjesetohet
me 11, atehere n2 ka mbetje 4, n4 ka mbetje 5, n6 ka mbetje 9 dhe n8 ka mbetje 3, de d.m.th. se
n8 + n6 + n4 + n2 + 1 plotepjesetohet me 11. Ngjashem shqyrtohen edhe rastet e tjera, kur mbetja
e pjesetimit te numrit n me 11 eshte 3, 4, 5, 6, 7 ose 8.

Detyra 7. Le te jete p nje numer i thjeshte natyral dhe n nje numer i cfaredoshem natyral.
Sa jane gjithsej numra natyrale ndermjet 1 dhe pn , qe jane relativisht te thjeshte me numrin pn
(d.m.th. nuk kane faktor te perbashket me pn , pos numrit 1).
Zgjidhje: Te vetmit numra natyrale ndermjet 1 dhe pn te cilet nuk jane relativisht te thjeshte
me pn jane numrat p, 2p, 3p, . . . , pn1 p. Prandaj numri i kerkuar eshte pn pn1 .

Detyra 8. Le te shenojme me a, b dhe c gjatesite e brinjeve te nje trekendeshi. Te vertetohet

se per to vlen jobarazimi
a b c
+ + < 2.
b+c c+a a+b
Zgjidhje: Secila brinje e nje trekendeshi eshte me e shkurter se shuma e dy brinjeve te tjera.
Pra, a < b + c, e si rrjedhoje
a 2a 2a
= < .
b+c (b + c) + (b + c) a+b+c
Ngjashem gjeme
b 2b
<
c+a a+b+c
dhe
c 2c
< .
a+b a+b+c
Nga tri jobarazimet e fituara marrim jobarazimin e kerkuar.

Detyra 9.
(a) Le te jene dhene 3 numra reale a1 , a2 , a3 . Vertetoni se vlen jobarazimi:
(a1 a2 )(a1 a3 ) + (a2 a1 )(a2 a3 ) + (a3 a1 )(a3 a2 ) 0.
(b) Vertetoni se jobarazimi i mesiperm nuk vlen medoemos nese ne vend te tre numrave reale
marrim vetem 4 te tille.
Zgjidhje:
(a) Pa kufizuar asgje, le te jene a1 a2 a3 . Kemi (a1 a2 )(a1 a3 ) 0, (a2 a1 )(a2 a3 ) 0
dhe (a3 a1 )(a3 a2 ) 0. Meqe vlera absolute e numrit (a1 a2 )(a1 a3 ) eshte jo me e
vogel sesa ajo e (a2 a1 )(a2 a3 ), perfundojmse jobarazimi i dhene eshte i sakte.
(Mund te vertetohet, poashtu, se
(a1 a2 )(a1 a3 ) + (a2 a1 )(a2 a3 ) + (a3 a1 )(a3 a2 ) =
1
(a1 a2 )2 + (a1 a3 )2 + (a2 a3 )2 0

=
2
(b) Marrim a1 = a2 = a3 = 0 dhe a4 = 1.

Detyra 10. Ne nje rreth i fiksojme kater pika te ndryshme. Le te jete vendosur ne secilen pike
nga nje numer real, dhe le te jene ata numra x1 , x2 , x3 , x4 , te tille qe x1 + x2 + x3 + x4 > 0. Ne
vijim e perkufizojme nje loje me keta numra: Nese ekziston nje numer negativ, p.sh., xi atehere
lojtari e ben nje hap duke e marre ate numer, i shton xi dy numrave fqinje, si dhe ia ndryshon
shenjen numrit te zgjedhur. Loja mbaron kur te gjithe numrat jane jonegative. Vertetoni se kjo
loje detyrimisht mbaron (pas nje numri te fundem hapash).
Zgjidhje: Ketu po e shkruajme vetem zgjidhjen per rastin kur x1 , x2 , x3 , x4 jane numra te plote.
Rasti i pergjithshem nuk eshte me i veshtire.
Supozojme, pa humbur asgje, se numrat x1 , x2 , x3 , x4 i korrespondojne pikave te cilat jane te
renditura ne rreth sipas orientimit pozitiv. Shqyrtojme funksionin e meposhtem:
R(x1 , x2 , x3 , x4 ) = |x1 | + |x2 | + |x3 | + |x4 |+
+|x1 + x2 | + |x2 + x3 | + |x3 + x4 | + |x4 + x1 |+
+|x1 + x2 + x3 | + |x2 + x3 + x4 | + |x3 + x4 + x1 | + |x4 + x1 + x2 |.
Verehet lehte se ky funksion, i cili eshte rigorozisht pozitiv, zvogelohet secilen here kur lojtari
luan nje hap. Prandaj konkludojme se loja mbaron pas nje numer te fundem hapash.
 OLIMPIADA MATEMATIKE E KOSOVS V
Prishtin, m 3 mars 2013

KLASA IX
N test jan gjithsej pes detyra. Secila i ka nga 20 pik. Ju duhe t provoni ti zgjidhni t gjitha detyrat duke e arsyetuar
n mnyr t qart dhe precize seciln zgjidhje.

Koha pr testim: 150 minuta

Detyra 1. T vrtetohet barazimi

Zgjidhje. Shnojm

dhe .

Ather

dhe

kshtu q , prej nga (meq dhe jan pozitiv) kemi , gj q duhej vrtetuar.

Detyra 2. T gjenden t gjith numrat e plot t till q numri t plotpjestohet me numrin .

Zgjidhje. Meq numri plotpjestohet me , sikur

t plotpjestohej me numrin , ather edhe numri do t plotpjestohej me . Por, kjo e fundit sht e
mundur vetm pr sht njri nga numrat ose , kshtu q . Pr secilin prej ktyre
numrave shohim leht se t plotpjestohet me numrin .

Detyra 3. T vrtetohet q pr do numr real vlen pabarazimi

Zgjidhje. Pabarazimi i dhn sht ekuivalent me pabarazimet vijuese

 .

Meq pabarazimi i fundit vlen pr do i till sht edhe pabarazimi i dhn.

Detyra 4. T gjenden vlerat e parametrit pr t cilat ekuacionet katrore

dhe

kan t paktn nj zgjidhje t prbashkt. Pr vlerat e gjetura t parametrit i gjeni edhe zgjidhjet e prbashkta (reale
ose komplekse) t dy ekuacioneve t dhna.

Zgjidhje. Le t jet nj zgjidhje e prbashkt e dy ekuacioneve t dhna. Ather

dhe .

Duke i zbritur barazimet e fundit an pr an, marrim

prej nga rrjedh q ose .

i) Pr , t dy ekuacionet e dhna kan formn , kshtu q i kan dy zgjidhje t

prbashkta, dhe .
ii) Pr , nga cilido prej dy ekuacioneve t dhna, gjejm q . N kt rast, ekuacionet e
dhna marrin formn dhe , t cilat kan vetm nj zgidhje t prbashkt,
.

Detyra 5. Le t jet ABC trekndsh barabrinjs me gjatsi brinje a. Le t jet P nj pik e fardoshme brenda
trekndshit ABC dhe le t jen D, E, F kmbzat e normaleve t lshuara nga pika P n brinjt AB, BC, AC t
trekndshit ABC. T tregohet q vlen barazimi

Zgjidhje.

Le t jet gjatsia e brinjs s trekndshit barabrinjs ABC. Me dhe shnojm

syprinat e siprfaqeve trekndshe , , dhe prkatsisht. Ather:

prej nga rrjedh se . Tash barazimi i krkuar rrjedh menjher nga identiteti i fundit
 OLIMPIADA MATEMATIKE E KOSOVS V
Prishtin, m 3 mars 2013

KLASA X
N test jan gjithsej pes detyra. Secila i ka nga 20 pik. Ju duhe t provoni ti zgjidhni t gjitha detyrat duke e arsyetuar
n mnyr t qart dhe precize seciln zgjidhje.

Koha pr testim: 150 minuta

Detyra 1. Le t jen numra real t till q dhe . T gjendet vlera e shprehjes

Zgjidhje. Nga kushti i detyrs rrjedh q

kshtu q , d.m.th. . Duke pasur parasyh barazimin e fundit, prfundojm q:

Detyra 2. Tre numra shuma e t cilve sht (ku ), formojn varg (progresion) aritmetik. N qoft se dy numrat e
par mbeten t pandryshuar kurse i treti rritet pr , ata formojn varg gjeometrik. T gjenden ata numra.

Zgjidhje. Meq tre numrat e dhn formojn varg aritmetik, ata jan t forms , ku sht ndryshimi
(diferenca) e vargut aritmetik. Meq shuma e tyre sht , kemi , andaj . Prandaj,
numrat e krkuar jan t forms

, , .

Sipas kushtit t detyrs, numrat , , dhe = formojn varg gjeometrik. Prandaj,

Pr , numrat e krkuar jan , kurse pr numrat e till jan .

Detyra 3. Sa numra natyror m t vegjl ose t barabart me 2013 plotpjestohen me 3 ose me 5? (T arsyetohet
prgjigja.)

Zgjidhje. Shnojm me dhe me . Numrat natyror t

plotpjestueshm me 3 ose me 5 jan saktsisht elementet e bashksis , q dmth se numri i krkuar sht numri
i elementeve t bashksis .

Bashksia sht bashksia e t gjith numrave natyror m t vegjl ose t barabart me 2013, q plotpjestohen
me 3 dhe me 5, d.m.th. me ; pra, .

Nga identiteti i mirnjohur, kemi

Meq , nga identiteti i fundit prfundojm se

.

Detyra 4. Le t jet numr natyror. T gjendet shuma

ku , .

Zgjidhje. Meq pr do numr natyror vlen

kemi se shprehja e dhn sht e barabart me

Detyra 5. Vrtetoni se nse nj pik e fardoshme brenda ose jasht trekndshit (por jo n trekndsh) bashkohet me
kulmet e atij trekndshi, ather shuma e gjatsive t segmenteve q bashkojn at pik me kulmet e trekndshit
sht m e madhe se gjysm-perimetri i trekndshit.

Zgjidhje. Le t jet pika e dhn jasht trekndshit . Ather nga jobarazimet (shuma e gjatsive t dy brinjve
n nj trekndsh sht m e madhe se gjatsia e brinjs s tret)

duke mbledhur ato an pr an dhe pjestuar me 2, fitojm

Ngjashm vrtetohet pabarazimi i dhn edhe kur pika e dhn P ndodhet brenda trekndshit ABC.
 OLIMPIADA MATEMATIKE E KOSOVS V
Prishtin, m 3 mars 2013

KLASA XI
N test jan gjithsej pes detyra. Secila i ka nga 20 pik. Ju duhe t provoni ti zgjidhni t gjitha detyrat duke e arsyetuar
n mnyr t qart dhe precize seciln zgjidhje.

Koha pr testim: 150 minuta

Detyra 1. Le t jen dhe dy numra kompleks, t till q . T vrtetohet se pr do numr

real vlen .

Zgjidhje. Le t jen dhe . Nga rrjedh

kshtu q

prej nga marrim = , d.m.th.

= . ( )

Duke pasur parasysh identitetin e fundit, kemi

Nga , meq numrat nn fuqi jan jonegativ, marrim identitetin e krkuar

Detyra 2. T gjenden zgjidhjet e ekuacionit

q i takojn intervalit .

Zgjidhje. Ekuacioni i dhn sht ekuivalent me ekuacionet vijuese:

 ).

E vetmja zgjidhje n intervalin e ekuacionit sht , kurse zgjidhjet e ekuacionit n

intervalin jan dhe . Prfundimisht, zgjidhjet e ekuacionit t dhn, n intervalin , jan

, dhe .

Detyra 3. T tregohet q pikprerjet e parabolave t dhna me ekuacionet

dhe

i takojn nj rrethi.

Zgjidhje. Le t jet cilado pikprerje e parabolave t dhna. Ather,

dhe .

Duke i mbledhur an pr an kto dy barazime, gjejm q:

Meq ana e majt e barazimit t fundit sht sht gjithmon jonegative, e till sht edhe ana e djatht e tij, kshtu q
mund t zvendsojm dhe ekuacioni i fundit merr formn

Detyra 4. Le t jen , , numra pozitiv. Vrtetoni q plotpjestohet me 4 ather dhe vetm

b

ather kur q t tre numrat , , jan numra ift.

b

Zgjidhje. Le t jet numr i plotpjestueshm me 4. Jan t mundshme kto raste.

1) Njri nga tre numrat , , sht sht tek e dy t tjert jan ift. N kt rast, do t jet
b

numr tek dhe, si i till nuk plotpjestohet me 4, gj q sht n kundrshtim me supozimin.

2) Dy prej numrave , , (p.sh. , ) jan tek kurse i treti (p.sh. ) sht ift. Ather, ekzistojn numrat
b b

a a

c c

natyror t till q =2 + 1, = 2 + 1, = 2 , kshtu q numri

b

m , n , p m n c p
 = + =
nuk plotpjestohet me 4, gj q sht n kundrshtim me supozimin.

3. T tre numrat , , jan tek. Edhe n kt rast, qartazi, numri sht tek dhe, si i till nuk
b

plotpjestohet me 4, gj q sht n kundrshtim me supozimin.

Kshtu, mbetet i mundshm i vetmi rast:

4. T tre numrat , , jan ift.

b

Anasjelltas, nse t tre numrat , , jan ift, ather ekzistojn numrat natyror , , t till q =2 ,
b b

a a

c m n p m

=2 ,
n c = 2 , kshtu q
p sht numr i plotpjestueshm me 4.

Detyra 5. Le t jet katrkndsh konveks diagonalet e t cilit jan normale (pingule) n njra-tjetrn dhe i cili
A B C D

sht i brendashkruar n rrethin me qendr n pikn . T vrtetohet q vija e thyer e ndan siprfaqen O A O C

katrkndshe n dy siprfaqe me syprina t barabarta.

Zgjidhje. Duhet vrtetuar q ( ) = S( S A D C O A B C O ) (shih figurn). Le t jen dhe kmbzat e normaleve t F G

lshuara nga qendra n diagonalet e O B D A C kurse le t jet pikpresja e diagonaleve. Ather:

E

S (
A B C D )= ( S A B C ) + (ACD) =
S

= | A C | d.m.th.

S ( A B C D )= (*)

Nga ana tjetr:

S ( A B C O )= (
S A B C )+ ( S A C O )=

d.m.th. S ( A B C O )= (**)

Meq trekndshi B O D sht barakrahsh (sepse | B O |= | D O |- si gjatsi t rrezs s rrethit), lartsia e tij OF e
prgjysmon bazn B D , kshtu q | |= B F Prandaj, nga (**) rrjedh q:

S (
A B C O )= (***)

Tash, nga (*) dhe (***) rrjedh q

S ( A B C O )=

Duke pasur parasysh barazimin e fundit, prfundojm q:

prej nga rrjedh q ka duhej vrtetuar.

 OLIMPIADA MATEMATIKE E KOSOVS V
Prishtin, m 3 mars 2013

KLASA XII
N test jan gjithsej pes detyra. Secila i ka nga 20 pik. Ju duhe t provoni ti zgjidhni t gjitha detyrat duke e arsyetuar
n mnyr t qart dhe precize seciln zgjidhje.

Koha pr testim: 150 minuta

Detyra 1. T krahasohen numrat dhe .

Zgjidhje. N fakt, vlen nj pabarazim m i prgjithshm se ai i dhn: Do t vrtetojm q pr do numr natyror vlen
pabarazimi

< (*)

Vrtet, pabarazimi i dhn sht ekuivalent me secilin prej pabarazimeve vijuese:

.
Meq pabarazimi i fundit sht qartazi i sakt pr do numr natyror , i till sht edhe pabarazimi (*). Tash, nga (*),
pr , rrjedh q .

Detyra 2. Msuesi i matematiks shkroi n tabel polinomin me koeficient numra t plot dhe tha:

Sot vajza ime e ka datlindjen. Nse n polinomin n vend t e vejm numrin t viteve e vajzs sime, fitojm
barazimin . Po ashtu, vreni q sht numr i thjesht m i madh se .

Sa vjet i ka vajza e msuesit t matematiks?

Zgjidhje. Nga kushti rrjedh q gjymtyra e lir e polinomit sht . Prandaj, polinomi ka trajtn

ku . Prandaj, mund t shkruajm

, (**)

ku . Nga (**), duke pasur parasysh kushtin , rrjedh q

,
prej nga . D.m.th. plotpjestohet me . (Vrejtje: numri sht i plot sepse koeficientt e
jan t plot dhe .) Meq sht numr i thjesht dhe , rrjedh se . Pra, djali i msuesit e ka nj vjet.

Detyra 3. T zgjidhet inekuacioni

Zgjidhje. Pas pjestimi t dy anve me , fitojm inekuacionin ekuivalent

Nse shnojm me , inekuacioni i fundit shndrrohet n

. (***)

Vrejm se funksioni sht monotono-zvoglues, si kombinim linear me koeficient pozitiv i funksioneve

eksponenciale me baz m t vogl se 1. Po ashtu, vrejm se

kshtu q (***) merr trajtn

Prej ktu, meq sht monotono-zvoglues, rrjedh se . Pra, bashksia e zgjidhjeve sht .

Detyra 4. T njehsohet vlera e shprehjes numerike

Zgjidhje 1. Shnojm A = Ather,

; = ,

Prej nga, pas pjestimit me gjejm se , kshtu q , d.m.th.

= 45.
Zgjidhje 2. Meq shprehja e dhn mund t shkruhet n formn

dhe meq

si dhe

Prfundojm q:

= = .

Detyra 5. Le t jet dhn trapezi me gjatsi t bazave a dhe b, (a< b), dhe gjatsi t lartsis h. Zgjatjet e brinjve
joparalele t atij trapezi priten n nj pik e cila sht kulm i dy trekndshave, t cilt pr baza kan bazat prkatse t
trapezit. T njehsohen syprinat e ktyre dy siprfaqeve trekndshe (si funksioneve t a, b, h).

Zgjidhje. Le t jet ABCD trapezi i dhn ku |AB|= a, |CD|= b jan gjatsit e bazave. Le t jet P pikprerja e zgjatjeve
t brinjve joparalele t trapezit t dhn. M,N le t jen pikprerjet e normales s lshuar nga pika P n bazat e
trapezit me kto baza. Ather, |MN| = h sht gjatsia e lartsis trapezit. Krkohet t gjenden syprinat S = S(ABP)
dhe s = S(CDP) e siprfaqeve trekndshe prkatse t shprehura si funksione t numrave a, b,h.

Nga ngjashmria e dhe rrjedh q

, prej nga rrjedh q x = Prandaj,

S =S(ABC)= dhe

s = S(CDP) = .
 Kl. IX.

Detyra 1. T tregohet q pr do numr t plot numri 23 + 32 + 7

plotpjestohet me 6.

Zgjidhje. Meq

23 + 32 + 7 = 3 + 3 + 32 + 2 + 6 =

= 2 1 + 2 + 3 + 2 + 6 =

= 1 + 1 + + 1 + 2 + 6

dhe meq numrat 1 ( + 1) , + 1 ( + 2) dhe 6 plotpjestohen me 6 (dy t

part si prodhime t tre numrave t njpasnjshm dhe i treti si gjashtfish i nj numri),
prfundojm q edhe shuma e tyre 23 + 32 + 7 plotpjestohet me 6.

Detyra 2. T zgjidhet inekuacioni 1 2 + 5 > 3 + .

Zgjidhje. Meq shprehjet nn vlern absolute anulohen pr = 1 dhe = 5, tr

drejtzn reale = , + me pikat = 5 dhe = 1 e ndajm n nnintervalet
, 5 , 5,1 , [1, +) dhe n secilin prej tyre e zgjidhim inekuacionin e dhn.
Bashksia e zgjidhjeve t inekuacionit t dhn do t jet unioni i bashksive t zgjidhjeve t
atij inekuacioni n secilin prej intervaleve t msiprm.

1) Pr do (, 5), d.m.th. pr do < 5 sht + 5 < 0 dhe 1 < 0,

kshtu q:
1 2 +5 > 3+ 1 2 +5 > 3+
+ 1 + 2 + 10 > 3 + 11 > 3

gj q sht gjithmon e vrtet. Prandaj, do pik e intervalit , 5 = 1 sht zgjidhje

e inekuacionit t dhn.

2) Pr do 5,1 , d.m.th. pr do 5 < 1 vlen + 5 0 dhe 1 < 0,

kshtu q:
1 2 + 5 > 3 + 1 2( + 5) > 3 +
+ 1 2 10 > 3 + 4 < 12 < 3 , 3 .

Prandaj, 5,1 , 3 = 5, 3 = 2 sht bashksia e zgjidhjeve t inekuacionit t

dhn n intervalin 5,1 .

3) Pr do [1, +) d.m.th. pr do 1 vlen + 5 > 0 dhe 1 0, kshtu q

 1 2 + 5 > 3 + 1 2( + 5) > 3 +
1 2 10 > 3 + 2 < 14 < 7 , 7 .

Meq 1, + , 7 = = 3 prfundojm q n intervalin [1, +) inekuacioni i

dhn nuk ka asnj zgjidhje.

Prfundimisht, = 1 2 3 = , 5 5, 3 = (, 3) sht
bashksia e t gjitha zgjidhjeve t inekuacionit t dhn. Me fjal tjera, do numr real < 3
sht zgjidhje e inekuacionit t dhn.

Detyra 3. Nj nxns librin q ka 480 faqe e ka lexuar dy her. N qoft se ai, hern e
dyt, pr do dit ka lexuar nga 16 faqe m shum se hern e par, librin e ka lexuar pr 5 dit
m heret se hern e par. Pr sa dit e ka lexuar ai librin hern e par?

Udhzim: Nxnsi do dit lexon numr t njjt t faqeve n leximin e par, e po ashtu edhe
n leximin e dyt.

Zgjidhje. Le t jet (> 0) numri i faqeve q nxnsi i ka lexuar pr do dit hern e

480
par. Ather hern e par ai librin e ka lexuar pr
dit. Meq hern e dyt ai i ka lexuar
pr do dit nga 16 faqe m shum se hern e par, d.m.th. meq hern e dyt ai i ka lexuar
480
nga ( + 16) faqe n dit, ai hern e dyt librin prej 480 faqesh e ka lexuar pr +16
dit.
Meq hern e dyt librin e ka lexuar pr 5 dit m heret se hern e par, prfundojm q:

480 480
5= 480 + 16 5 + 16 = 480 480 16 5 2 80 = 0
+ 16

16 162 + 4 96 16 16 4 16 + 4 96
2 + 16 96 16 = 0 =
2 2
= 8 2 400 = 32 = 48.

Por, = 48 nuk sht e mundur sepse nxnsi lexon numr pozitiv faqesh. Pra, hern e par
480
nxnsi ka lexuar nga 32 faqe n dit, kshtu q librin prej 480 faqesh e ka lexuar pr 32
= 15
dit.

Detyra 4. Numri 2015 sht i shkruar n tabel. Dy shok luajn kt loj: N tabel shkruajn
ndryshimin e numrit q ekziston n tabel dhe nj pjestuesi (faktori) t tij; lojn e humb ai q
n tabel shkruan numrin 0. Cili nga dy lojtart mund t siguroj fitoren? Prshkruani
strategjin e fitores!
Zgjidhje. Para s gjithash vrejm q do pjestues i numrit tek sht numr tek si dhe q
ndryshimi i dy numrave tek sht numr ift. Duke pasur parasysh kt, meq numri fillestar
2015 sht tek, pas zbritjes nga ai cilindo pjestues t tij, lojtari i par n tabel do t shkruaj
nj numr ift. Kjo i siguron lojtarit t dyt strategjin e fitores: ai mjafton q nga numri ift i
shkruar n tabel nga lojtari i par t zbres do her numrin 1 (q sht pjestues i do numri)
dhe, kshtu n tabel shkruan, prsri, nj numr tek. Kshtu, lojtarit i par gjithmon ka t
bj me nj numr tek dhe ai, pas zbritjes s nj pjestuesi (tek) t tij, n tabel do t shkruaj
gjithmon nj numr ift. Meq numri i shkruar n tabel gjithmon zvoglohet, lojtari i par
patjetr do t shkruaj numrin 0 dhe kshtu ai e humb lojn. Pra, lojn e fiton gjithmon lojtari i
dyt.

Detyra 5. Figura e mposhtme prbhet nga katrori dhe nga gjysmrrethi me diametr
q ndodhet jasht siprfaqes katrore. N qoft se gjatsia e brinjs s katrorit sht 1 njsi,
t gjendet gjatsia e rrezes s rrethit t jashtshkruar rreth ksaj figure.

A D

B C

Zgjidhje. Le t jet qendra e rrethit t jashtshkruar rreth figurs s dhn, le t jet pika
ku ky rreth e takon gjysmrrethin e figurs s dhn dhe , le t jen meset e brinjve
e (shih figurn e mposhtme). Vrejm q qendra e rrethit t jashtashkruar rreth figurs
ndodhet n simetralen e segmenteve dhe .
 E

N
A D

M
B C

1
Meq = = 1 (gjatsia e brinjs s katrorit) dhe |EN|= (gjatsia e rrezes
2
3
s gjysmrrethit me gatsi t diametrit | | = 1), prfundojm q | |=| |+| | = 2,
3
kshtu q = =2| | (sepse |OE|=|OC| si gjatsi t rrezes s rrethit
t jashtshkruar rreth figurs s dhn). Duke pasur parasysh barazimin e fundit dhe faktin q
1
= 2 (gjysmgjatsia e brinjs s katrorit), nga barazimi | |2 = | |2 + | |2 (q
sht i vrtet sipas teorems s Pitagors) rrjedh q:

3 2 1 2 9 1
| |2 = | | + = 3 +| |2 + ,
2 2 4 4

10 5 5
prej nga, m tej rrjedh q 3 = 4
= 2, kshtu q = 6 njsi sht gjatsia e rrezes s
rrethit t jashtshkruar.
 KL. X.

Detyra 1. N qoft se , jan zgjidhje t ekuacionit kuadratik 2 + = 0, t njehsohet

3
vlera e shprehjes + 3 + 3 3 + 3 + 6( 3 2 + 2 3 ).

Zgjidhje. Meq , jan zgjidhje t ekuacionit 2 + = 0 , sipas formulave t Viett-it

kemi:

(1) + =1 dhe = . (2)

Shprehjen e dhn e shndrrojm kshtu:

3 3 3 3 3 2 2 3
+ +3 + +6 + =
3 3 2 2 2
=( + )+3 + +6 ( + ) (3)

M tej, duke pasur parasysh barazimet (1) dhe (2), prfundojm q 2

+ 2
= ( + )2
2 = 1 2 d.m.th.
2
+ 2
= 1 2. (4)

Po ashtu, nga (1) dhe (2) rrjedh q:

1 = 13 = ( + )3 = 3
+3 2
+3 2
+ 3
3
+ 3
= 13 + = 1 3 1,
d.m.th.
3
+ 3
= 1 3. (5)

N fund, duke pasur parasysh (1),(2),(4) dhe (5), nga barazimi (3) gjejm q:
3
+ 3
+3 3
+ 3
+6 3 2
+ 2 3
= 1 3 + 3 1 2 + 6 2 1 =

= 1 3 + 3 6 2 + 6 2 = 1,

d.m.th. 3
+ 3
+3 3
+ 3
+6 3 2
+ 2 3
= 1.

De tyra 2. T tregohet q pr do numr real vlen 4 3 + 1 0. Duke

shfrytzuar kt jobarazim t gjenden t gjith numrat real 1 , 2 , 3 t till q

(1) 1 + 2 + 3 = 3 dhe 13 + 23 + 33 = 14 + 24 + 34 . (2)

Zgjidhje. a) Meq

4 3 + 1 = 3 1 1 = 1 3 1 = 1 2 ( 2 + + 1)
dhe meq pr do numr real vlen ( 1)2 0 dhe 2 + + 1 > 0 (sepse
diskriminanta = 12 4 1 1 = 3 < 0), prfundojm q edhe 4 3 + 1 0 pr
do numr real , ka duhej vrtetuar.

b) Nga kushtet (1) dhe (2) t detyrs rrjedh q

3
=1 4 3 + 1 = 14 13 1 + 1 + 24 23 2 + 1 + 34 33 3 + 1 =

= 14 + 24 + 34 13 + 23 + 33 1 + 2 + 3 + 3 = 0 3 + 3 = 0,

d.m.th.
3
=1 4 3 + 1 = 0. (3)

Meq, sipas a), 4 3 + 1 0 pr do = 1,2,3, nga (3) rrjedh q 4 3 +

1 = 0 pr do = 1,2,3, d.m.th. 1 2 2 + + 1 = 0 pr do = 1,2,3. M tej, prej
ktu rrjedh q 1 = 0, d.m.th. = 1, pr do = 1,2,3 (sepse 2 + + 1 > 0). Pra,
1 = 2 = 3 = 1 jan numrat e krkuar.

Detyra 3. T vrtetohet se numri

111


11 22

2
2 nshifra nshifra

sht katror i nj numri t plot.

Zgjidhja. Le t jet 111


11 a . Ather 111


11 a 10n a dhe 22

2 2a , kshtu q
n shifra 2 n shifra n shifra

111


11 22

2 (a 10n a) 2a
2 n shifra n shifra

a 10 n a a(10 n 1) a 99

9 a (9 111


11) a 9 a (3a) 2 ,
n shifra n shifra

gj q duhej vrtetuar.

Detyra 4. T zgjidhet ekuacioni

3 + 5 + 7 + 9 + + 15 = 2808.

Zgjidhje. Ana e majt e ekuacionit t dhn sht e barabart me shumn t antarve

t par t nj progresioni aritmetik antari i par i t cilit sht 1 = 3, diferenca = 2 dhe
antari i -t = 15. Prandaj.
 1+ 3+15
3 + 5 + 7 + + 15 = = = ,
2 2

kshtu q, ekuacioni i dhn merr formn

3 + 15
= 2808. (1)
2
Caktojm s pari numrin . Nga

15 3
= 1 + 1 15 = 3 + 1 2 = + 1,
2
d.m.th.

15 1
= . (2)
2
Nga (1) dhe (2) rrjedh q:

3 + 15 15 1
= 2808 3 + 15 15 1 = 4 2808
2 2
225 2 + 30 3 11232 = 0 225 2 + 30 11235 = 0

107
15 2 + 2 749 = 0 1 = 7 2 = .
5
Zgjidhja 2 < 0 nuk e plotson ekuacionin e dhn (sepse ana e majt e atij ekuacioni sht
shum e vargut aritmetik i numrave pozitiv), prandaj, prfundimisht, mbetet = 7.

Detyra 5. Le t jet pik e fardoshme brenda trekndshit . , , le t jen

gjatsit e normaleve t lshuara nga pika n brinjt , , , prkatsisht. N qoft se
, , jan gjatsit e lartsive t trekndshit t lshuara mbi brinjt , , ,
prkatsisht, t tregohet qt

+ + = 1.

Zgjidhje. Shnojm me = , = , | | = gjatsit e brinjve t trekndshit

. Me , 1 , 2 , 3 shnojm syprinat e siprfaqeve trekndshe , , ,
prkatsisht. Ather (shih figurn),

b a
tb
ta
O
tc o
A c B
 = 1 + 2 + 3 = + + ,
2 2 2

prej nga, pas pjestimit me , gjejm q

+ + = 1. (1)
2 2 2

Meq = = = , prfundojm q
2 2 2

1 1 1
= , = , = .
2 2 2

Duke pasur parasysh kto barazime, nga (1) rrjedh q

+ + =1

ka duhej vrtetuar.
 Kl. XI.
Detyra 1. T gjenden antart negativ t vargut antari i prgjithshm i t cilit sht

195 +3
= 4
+5 ,
16 + 1

ku shnon numrin e kombinacioneve pa prsritje t klass prej elementeve.

Zgjidhje. Meq

4
+5 ! +5 +4 +3 +2 +1 !
+5 = = =
4! + 5 4 ! 4! + 1 !

+ 5 ( + 4) + 3 + 2
=
4!
dhe

+3 ! + 3 + 2 + 1 ! + 3 + 2 ( + 1)
+3 = = = ,
! + 3 ! ! 3! 3!

prfundojm q

+ 5 + 4 + 3 ( + 2) 195 + 3 + 2 ( + 1)
= =
4! 16 3! ( + 1)

+ 5 + 4 + 3 ( + 2) 195 + 3 ( + 2)
= =
4 3! 16 3!
4 + 5 + 4 + 3 + 2 195 + 3 ( + 2)
= =
16 3!
+ 3 ( + 2)[4 + 5 + 4 195] + 3 + 2 (42 + 36 115)
= = .
16 3! 16 3!
Prandaj,

< 0 42 + 36 115 < 0 1,2 .

Kshtu, vargu i dhn i ka 2 antar negativ dhe ata jan

4 3!
195 43 6! 195 3! 6 5 195 195 75
1 = 4
6 = = 2 = 15 = ,
16 2 4! 6 4 ! 16 2 2 16 8 8

dhe
 5!
195 2
7! 195 7 6 5 195 10 325 45
3! =
2!
5
2 = 74 = = 35 = .
16 3 4! 3! 16 3 32 16 3 8 8
2
Detyra 2. T gjenden t gjitha vlerat e parametrit real pr t cilat parabolat = +
2014 + dhe = + 2
+ 2014 e takojn njra tjetrn.

Zgjidhje. Meq parabolat e dhna takohen, ather ato kan nj pik t vetme t prbashkt, e
kjo ndodh ather dhe vetm ather kur ekuacioni 2 + 2014 + = 2 + + 2014, i
cili sht ekuivalent me ekuacionin 2 + 2014
2
+ 2014 = 0, e ka nj zgjidhje t
vetme. Prandaj, diskriminanta e ekuacionit t fundit duhet t jet e barabart me 0, d.m.th.

= ( 2014)2 8 2014 = 2014 2022 = 0,

prej nga rrjedh q = 2014 dhe = 2022 jan vlerat e krkuara.

Detyra 3. T vrtetohet q pr numrat e fardoshm pozitiv , vlen pabarazimi

2014 2014
1+ + 1+ 22015 .

Zgjidhje. Sipas pabarazimit ndrmjet t mesmes aritmetike dhe t mesmes gjeometrike pr numrat
pozitiv 1 + dhe 1 + kemi:

2014 2014
1+ + 1+ 2014 2014
1+ 1+
2

2014 2014 2014

1+ + 1+ 2 1+ 1+

2014 2014 1007

1+ + 1+ 2 2+ + . (1)

Po ashtu, vlen (duke prdorur edhe , > 0):

2 2
+
2
0 2
2 + 2
0 2
+ 2
2 2

+ 2. (2)

Tash nga (1), duke pasur parasysh (2), rrjedh q

2014 2014
1+ + 1+ 2 2+2 1007
= 2 221007 = 22015 .
Detyra 4. T zgjidhet ekuacioni 4 2 20 + 9 = 0 n bashksin e numrave real , ku
shnon numrin e plot t till q < + 1.

Zgjidhja. Le t jet = . Ather nga ekuacioni i dhn kemi q

4 2 +9 9 209
= , q d.m.th. se 1. Kjo do t thot se 1. Nga = < + 1,
20 20 2
marrim sistemin e jobarazimeve 4 2 20 + 9 0 dhe 4 2 12 + 13 > 0. Duke pasur
parasysh se dhe 1, marrim se 1,2,3,4 . Tani, pr = 1,2,3,4 marrim se:
2019 11 2029 31 2039 51 2049 71
1 = = , 2 = = , 3 = = , 4 = = .
2 2 2 2 2 2 2 2

Detyra 5. Tre rrath takohen secili me secilin nga ana e jashtme dhe q t tret kan pr
tangjent t prbashkt drejtzn (shih figurn). N qoft se 1 dhe 2 jan gjatsit e
rrezeve t rrathve n t majt dhe n t djatht kurse 3 gjatsia e rrezes s rrethit n mes, t
vrtetohet se vlen

1 1 1
+ = .
1 2 3

r1
r2
r3

Zgjidhje. S pari vrtetojm kt

Pohim. Nse dy rrath me gjatsi rrezeje 1 dhe 2 , prkatsisht, takohen nga ana e jashtme
dhe nse ata kan pr tangjent t prbashkt drejtzn (q nuk kalon npr pik takimin e
rrathve), ather vlen barazimi = 2 1 2 , ku , jan pik takimet e atyre
rrathve me tangjenten .

Vrtet, le t jen 1 = 1 , 1 dhe 2 = 2 , 2 rratht e dhn (pa humbur prgjithsimin

supozojm se 1 > 2 sepse rasti 1 = 2 sht trivial) dhe le t jet kmbza e normales s
lshuar nga qendra 2 n rrezen 1 (shih figurn).
 O1

C O2
r1 Figura
r2

A B d

Ather, 1 , 2 (rrezja normal n tangjente), kshtu q, 1 2 , si dhe

= 2 , 1 2 = 1 + 2 , 1 = 2 1 . Tash, sipas teorems s Pitagors, kemi

|2 |2 = |1 2 |2 |1 |2 d.m.th. | |2 = (1 + 2 )2 (1 2 )2 = 41 2 , prej nga rrjedh

q = 2 1 2 , ka duhej vrtetuar.

Zgjidhja e detyrs. Le t jen , , pik takimet e tangjents (s prbashkt) , me rratht

1 = 1 , 1 , 3 = 3 , 3 , 2 = 2 , 2 . (shih figurn).

r1
r2
r3

A D B d

Ather, sipas pohimit t vrtetuar m sipr, kemi: = 2 1 2 , = 2 1 3 dhe

= 2 2 3 . Nga kto barazime, meq = +| |, rrjedh q

2 1 2 = 2 1 3 + 2 2 3 ,

prej nga, pas pjestimit me 2 1 2 3 , rrjedh q

1 1 1
= + ,
3 1 2
ka duhej vrtetuar.
 Kl.XII.

Detyra 1. T tregohet q funksioni : R q e plotson kushtin

() 2
1 ,

nuk sht funksion injektiv.

Zgjidhje. Pr = 0 dhe pr = 1, nga kushti i dhn, rrjedh q

(0) 2
(1) (0) dhe (1) 2
0 1 .

Duke i mbledhur an pr an kto dy pabarazime, gjejm q:

(0) 2
+ (1) 2
2 0 (1) (0) 2
+ (1) 2
2 0 1 0

0 (1) 2
0 0 (1) 2
=0 0 = 1 .

Meq 0 1 dhe 0 = 1 , prfundojm q nuk sht funksion injektiv.

Detyra 2. T gjenden t gjitha katrshet e renditura ( , , , ) t numrave real t till q

6 2 2 2 2 6 2 2 2 2 6 2 2 2 2 6
+ + + + + + + + + + + + =
3 3 3 3
= 256 .
2 2
Zgjidhje. Meq , , 2 , 2 , 6 , 6 , 6 , 6 jan numra jonegativ, sipas pabarazimit
ndrmjet t mesmes aritmetike dhe asaj gjeometrike, vlen
6 2 2 2
+ + + 4 4
6 2 2 2 6
+ 2
+ 2
+ 2
4 6 2 2 2
4
2 6 2 2
+ + + 4 4
2 6 2 2 2
+ 6
+ 2
+ 2
4 2 6 2 2
4
2 2 6 2
+ + + 4 4
2 2 6 2 2
+ 2
+ 6
+ 2
4 2 2 6 2
4
2 2 2 6
+ + + 4 4
2 2 2 6 2
+ 2
+ 2
+ 6
4 2 2 2 6
4
Duke i shumzuar an pr an katr pabarazimet e msiprme, gjejm se:
 6 2 2 2 2 6 2 2 2 2 6 2 2 2 2 6
+ + + + + + + + + + + +
4 3 3 3 3 3 3 3 3
256 12 12 12 12 = 256| | 256 .

N pabarazimin e par t msiprm shenja e barazimit vlen ather dhe vetm ather kur
2 2 2 2 6 6 6 6
= = = = = = = ,

prej nga rrjedh q 2 = 2 = 2 = 2 = 1 ose 2

= 2 = 2 = 2 = 0. M tej, rrjedh q
, , , = 1, 1, 1 dhe , , , = 0,0,0,0 . Ndrkaq, nga pabarazimi i dyt
3 3 3 3 3 3 3 3
256| | 256 , shenja e barazis vlen ather dhe vetm ather kur
3 3 3 3
0, e kjo ndodh n qoft se do t katr numrat , , , jan jonegativ ose do dy
prej tyre ose q t katrtit jan negativ. Rrjedhimisht, , , , sht njra nga kto
katrshe:

1,1,1,1 , 1, 1,1,1 , 1,1, 1,1 , 1,1,1, 1 , 1, 1, 1,1 , 1, 1,1, 1 ,

1,1, 1, 1 , 1, 1, 1, 1 , 0,0,0,0 .

Detyra 3. T zgjidhet inekuacioni | + 2 + 3 + + + | < 1 , nse < 1.

Zgjidhje. Meq < 1, + 2 + 3 + + + sht shuma e vargut (t pafundm)

gjeometrik zvoglues me hers . Prandaj,

+ 2 + 3 + + + = ,
1
Kshtu q inekuacioni i dhn sht ekuivalent me:

< 1 1 < < 1.
1 1
Meq nga < 1 rrjedh q 1 > 0, inekuacioni i fundit sht ekuivalent me

1 < < 1 1< < 1 1< < 1

1 1 1
1 < 0 2 < 1 < < , .
2 2 2

1 1
N fund, nga , 2 dhe nga < 1 (1,1), rrjedh q , 2
1 1
1,1 = 1, 2 1 < < 2 .
Detyra 4. T zgjidhet ekuacioni logaritmik 2 + 3 + 4 = 1.
2
Zgjidhje. Ekuacioni i dhn ka kuptim pr > 0. Meq 3 = dhe 4 =
23
1
22 = 2 2 , ekuacioni i dhn, pr > 0 sht ekuivalent me ekuacionin

1 1 1 1 3 1
2 + 2 + 2 =1 1+ + 2 =1 + 2 =1
23 2 23 2 2 23

1 2 2 23
23
2 = 2 = = 23 2 3+2 .
3 2 3 + 2 3 23 +2
2 2 3

Pra,
2 23
= 23 2 3+2

sht zgjidhja e ekuacionit t dhn.

1
Vrejtje. Meq 23 = , prfundojm q
32

2
2 23 32 2
= =
3 23 +2 1 3 + 2 32
3 +2
32

kshtu q zgjidhja e ekuacionit t detyrs s msiprme mund t shkruhet edhe n formn

2
= 23+2 32 .

Detyra 5. T njehsohet syprina e siprfaqes s prizms s rregullt katrfaqsore vllimi i s

cils sht = 12 3 njsi kubike kurse shuma e gjatsive t t gjitha brinjve t saj sht
m e madhja e mundshme.

Zgjidhje. Le t jet gjatsia e brinjve t bazs kurse gjatsia e brinjve ansore (d.m.th.

gjatsia e lartsis) t prizms s dhn. Ather, = 2 , prej nga = 2 . Shuma e

gjatsive t t gjitha brinjve t prizms (si funksion i brinjve) sht:

= 8 + 4 = 4 2 + = 4 2 + , > 0.
2
 H

x
x

Funksioni i msiprm sht i derivueshm dhe derivati i tij sht

2
=4 2 , > 0.
3
3 3 3
Meq = 0 pr = dhe > 0 pr > si dhe < 0 pr < ,
3
prfundojm q funksioni sht monotono rrits n intervalin 0, dhe monotono
3
zvoglues n intervalin , + .

Pra, funksioni nuk arrin asnjher maksimumin dhe prizmi i krkuar sht me syprin t
pafundme.

(Vrejm, po ashtu, se funksioni () arrin vlern m t vogl t mundshme (minimumin) n

3 3
pikn = -- por ky nuk sht maksimum. Pr = = 3 rrjedh q = 2 =
3
2
= . Rrjedhimisht, prizma e dhn do t kishte syprinn m t vogl t mundshme nse ajo
3 2
do t ishte kub, dhe syprina e siprfaqes n at rast do t ishte = 6 2 = 6 12 3 =
3
36 2 . )
 Kl. IX

Detyra 1. sht dhn rrethi = (, ). N rrethin jan dhn tri pika, , , , ashtu q distanca nga
3
n dhe nga n t jet e barabart me 2 . T njehsohet distanca ndrmjet pikave dhe .

Zgjidhje. Le t jet pikprerja e rrethit me diametrin e rrethit q

A
kalon npr pikn . Ather kndet dhe jan t drejta,

si knde priferike mbi diametr, si dhe trekndshat dhe

O
jan konguent, prandaj segmentet dhe jan kongruent. B
C
Kshtu, katrkndshi sht deltoid, prandaj syprina D
| || |
e tij sht e barabart me = 2
=| |. Nga ana tjetr, nga teorema e Pitagors, marrim se
7
| |2 = | |2 + | |2 , prej nga = . Tani, syprina e katrkndshit sht = 2
2
| || | 3 7 3 7 2 3 7 2 3 7
= = 2 = . Nga barazimi == rrjedh se = .
2 2 4 4 4

Detyra 2. T gjenden t gjith numrat natyror pr t cilt numri 2 + 1 plotpjestohet me numrin 3.

Zgjidhje. Leht provohet se vlen barazimi

1 2 3 2 2 1
= ( + + + + + ). (*)

Pr = 2 dhe = 1 nga barazimi i msiprm rrjedh se

2 (1) = 3 ,

ku sht vlera e shprehjes n kllapat e dyta t ans s djatht t barazimit (*) pr = 2 dhe
= 1. Meq = 2 dhe = 1 jan numra t plot, i till sht edhe numri .

Meq

2 + 1 = 2 (1) + 1 + (1) = 3 + 1 + (1) ,

prfundojm se

3 , ,
2 + 1 =
3 + 2, .

Rrjedhimisht, 2 + 1 plotpjestohet me 3 pr do numr natyror tek , ndrkaq, pr ift, gjat

pjestimit t numrit 2 + 1 me fitohet mbetja 2.
Detyra 3. Blerimi ka bler disa lule pr t cilat ka paguar njshum eurosh.Dihet q numri i luleve t
blera dhe i eurove t paguara jan numra t plot. Duke u larguar nga dyqani i luleve, shitsja Blerta i
propozoi Blerimit: "Nse i bleni 18 lule m shum, t gjitha s bashku do t'ua shes pr 6 euro dhe, kshtu,
do t kursenit 60 cent pr do 12 lule t blera." Sa lule i ka bler Blerimi dhe sa ka paguar pr to?

Zgjidhje. Le t jet numri i luleve q i ka bler Blerimi dhe shuma (numri) e eurove q ka paguar
pr to. Meq Blerimi pr lule ka paguar euro = 100 cent, ai pr nj lule ka paguar
100
cent.

Sipas propozimit t shitses Blerta, po ti blente 18 lule m shum, d.m.th. po ti blente + 18 lule
Blerimi do t paguante pr t gjitha 6 euro = 600 cent. Me kt rast, 1 lule do t kushtonte
600
cent.
+18

Meq n kt rast, Blerimi n do 12 lule t blera do t kursente 60 cent, ai pr nj lule t bler do t

60
kursente 12
= 5 cent, d.m.th.

100 600
= 5.
+ 18

Pas pjestimit me 100, fitojm

6 1
= 20 .
+18

Meq, sipas kushtit t detyrs, dhe jan numra t plot, ann e djatht t barazimit t fundit e
shndrrojm kshtu:
1 1 1 3 6 3 6
= 4 5 = 12 30 = 12 12+18,
20

kshtu q
6 3 6
= ,
+18 12 12+18

prej nga rrjedh se = 12 dhe = 3.

Detyra 4. N qoft se , > 0 t vrtetohet se

6
+ 6
+8 3
+8 3
+2 3 3
+ 16 36 .

Zgjidhje. Sipas pabarazimit ndrmjet t mesmes aritmetike dhe t mesmes gjeometrike kemi:
 6 6 3
+ + 8 3 + 2 3 3 + 16
+8
=
36
6
+ 6+ 3+ 3+ + 3+ 3+ 3
+ + 3
+ 3 3
+ 3 3
+ 1 + 1 + +1
=
36
36 36
6 6 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 1111= 6 6 ( 3 )8 ( 3 )8 ( 3 3 )2

prej nga rrjedh se

36
6
+ 6
+8 3
+8 3
+2 3 3
+ 16 36 36 36 = 36 ,

ka duhej vrtetuar.

Detyra 5. Le t jet dhn nj prizm trefaqsor. Secilit kulm t prizmit i shoqrojm nj numr real. Dy
numra t till do t'i quajm fqinj nse u korrespondojn kulmeve fqinj dhe supozojm se do numr i
till sht i barabart me mesin aritmetik t tre fqinjve t vet. Vrtetoni se t gjith ata numra jan t
barabart me njri-tjetrin.

Zgjidhje. Kulmeve 1 , 2 , 3 , 1 , 2 , 3 t prizms s dhn iu shoqrojm, prkatsisht, numrat 1,

2, 3 , 1 , 2 , 3 . Duhet vrtetuar q kta gjasht numra jan t barabart. Sipas kushtit t detyrs (shih
figurn) kemi:

1
3

1 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

d.m.th.

3 1 = 2 + 3 + 1 (1) 3 1 = 2 + 3 + 1 (4)

3 2 = 1 + 3 + 2 (2) 3 2 = 1 + 3 + 2 (5)

3 3 = 1 + 2 + 3 (3) 3 3 = 1 + 2 + 3. (6)

Duke iu shtuar t dy anve t barazimit (1) 1 1 dhe t dy anve t barazimit (4) 1 1, gjejm se:

3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1 dhe 3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1

d.m.th.
 4 1 1 = 1 + 2 + 3 (7) 4 1 1 = 1 + 2 + 3 . (8)

Nga ana tjetr, duke mbledhur an pr an barazimet (1), (2) dhe (3), gjejm se

3 1 + 2 + 3 =2 1 + 2 + 3 + 1 + 2 + 3 ,

prej nga rrjedh se

1 + 2 + 3 = 1 + 2 + 3. (9)

Duke pasur parasysh (9) prfundojm se ant e djathta t barazimeve (7) dhe (8) jan t barabarta,
kshtu q edhe ant e majta t tyre jan t barabarta, d.m.th.

4 1 1 =4 1 1

prej nga rrjedh se 5 1 = 5 1 , d.m.th.

1 = 1 . (10)

Ngjashm, sipas simetrive t indekseve marrim

2 = 2 (11)

dhe

3 = 3 . (12)

Duke pasur parasysh barazimet (10), (11), (12) nga barazimet (1), (2), (3) rrjedh se

3 1 = 2 + 3 + 1 , 3 2 = 3 + 1 + 2, 3 3 = 1 + 2 + 3,

kshtu q 3 1 =3 2 =3 3, d.m.th.

1 = 2 = 3 . (13)

Tash, nga (10),(11), (12) dhe (13) rrjedh se 1 = 2 = 3 = 1 = 2 = 3 , ka duhej vrtetuar.

 Kl. X

Detyra 1. T gjendet bashksia e zgjidhjeve reale pr inekuacionin

2+ 2 2 2 < | |.

Zgjidhje. Vrejm se = 0 nuk sht zgjidhje e inekuacionit. Po ashtu, vrejm se nse sht zgjidhje
e inekuacionit t dhn, ather edhe sht zgjidhje e tij. Prandaj, mjafton ti krkojm zgjidhjet n
intervalin 0, . Meq 2 + 2 > 0 pr do , ather pr 2 2 0, d.m.th. pr 0 2,
inekuacioni i dhn sht ekuivalent me inekuacionin ( 2 + 2 )2 <( + 2 2 )2 . Pas veprimeve t
nevojshme, marrim inekuacionin 2
<2 2 2, ose, meq > 0, < 2 2 2, respektivisht
2 2
5 2
< 8, prej nga rrjedh se 0 < < . Meq edhe sht zgjidhje e inekuacionit t dhn, rrjedh q
5
2 2 2 2
bashksia e zgjidhjeve e inekuacionit t dhn sht ,0 0, .
5 5

Detyra 2. Le t jet dhn trekndshi knddrejt . Nga t gjith drejtkndshat me vetin q dy

kulme t tyre i takojn njrs katete t trekndshit t dhn, kurse dy kulmet e tjera i takojn katetes
tjetr dhe hipotenuzs, t gjendet ai q ka syprin t siprfaqes m t madhe.

Zgjidhje. Le t jen: = , = gjatsit e kateteve dhe =| | gjatsia e hipotenuzs.

Le t jen: = =| | dhe = = | | gjatsit e

A
brinjve t drejtkndshit t brendashkruar n trekndshin .
b-y c
Syprina e siprfaqes drejtkndshe sht e
M N
barabart me = . Meq syprina e siprfaqes trekndshe ,
y
nga njra an sht e barabart me , dhe nga ana tjetr e barabart
2 C B
x P a-x
me shum e syprinave t siprfaqes drejtkndshe dhe siprfaqeve trekndshe
( ) ( )
dhe , prfundojm se = + + . Prej ktu rrjedh se = . Prandaj,
2 2 2
= ( ) = = = 2
. Ky funksion sht kuadratik, i cili arrin vlern maksimale
pr = = 2 dhe ate = 2 ( 2 )2 = . Nga = , pr = 2 rrjedh se = 2.
2( ) 2 4

Rrjedhimisht, drejktkndshi i krkuar sht drejtkndshi nj kulm i t cilit sht kulmi , ndrsa tre
kulmet tjera jan meset e brinjve t trekndshit , syprina e siprfaqes e t cilit sht .
4
Detyra 3. T gjendet bashksia e zgjidhjeve t inekuacionit

+ 20 + 19 +2 +1 + 1995 + 1996 + 2013 + 2014

+ + + + + + + + .
1995 1996 2013 2014 20 19 2 1

Zgjidhje. Inekuacioni i dhn sht ekuivalent me

+20 +19 +2 +1 +1995 +1996

1995
+1 + 1996
+ 1 + + 2013
+1 + 2014
+1 20
+1 + 19
+ 1 +
+2013 +2014
+ +1 +( + 1)
2 1

d.m.th. me
+2015 +2015 +2015 +2015 +1995 +1996 +2015 +2015
1995
+ ++ + + ++ + ,
1996 2013 2014 20 19 2 1

kshtu q

1 1 1 1 1 1 1
+ 2015 + 1996 + + 2013 + 2014 ( + 2015) + 19 + + 2 + 1 ,
1995 20

prej nga rrjedh se

1 1 1 1 1 1 1
( + 2015) + ++ +1 0.
20 19 2 1995 1996 2013 2014
1 1 1 1 1 1 1
Meq + 19 + + 2 + 1 1995 1996 2013 2014 > 0, prfundojm se + 2015 0,
20
d.m.th. 2015. Pra, (, 2015] sht bashksia e zgjidhjeve t inekuacionit t dhn.

Detyra 4. T gjendet numri natyror i till q prodhimi i numrit 21 me nj numr katrshifror t jet
kub i numrit .

Zgjidhje. Meq

(21 )3 = 21 212 3 = 21 441 3 ,

prfundojm q numri 21 (441 3 ) sht kub i numrit natyror 21 = . Q numri = 21

t jet numri i krkuar, ai duhet t jet kub i prodhimit t numrit 21 me nj numr katrshifror, d.m.th.
duhet t jet (21 )3 = 3 = 21 , ku duhet t jet numr katrshifror. Tash, nga (21 )3 =
= 21 dhe (21 ) = 21 (441 ) rrjedh se 21 441 3 = 21 , prej nga rrjedh se
3 3

= 441 3 . Numri i till sht katrshifror n qoft se numri natyror sht i till q 3
3
22. Meq i vetmi numr natyror kubi i t cilit sht jo m i vogl se 3 dje jo m i madh se 22
sht numri 2, prfundojm se = 2. Prandaj, numri i krkuar sht = 21 = 21 2 = 42.
3
Zgjidhje 2. S pari tregojm se 21 ather dhe vetm ather kur 21.

Vrtet,le t jet 3 21. Ather ekziston ashtu q 3

= 21. Tregojm se 21. Supozojm se
= 21 + . Ather,
 3
= 213 3
+ 3 212 2
+ 3 21 2
+ 3
= 21 212 3
+ 3 21 2
+3 2
+ 3
.

Meq 3 21, nga barazimi i fundit rrjedh q 3

= 0, pra = 0. Pr = 0, nga = 21 + , rrjedh se
= 21 , q d.m.th. 21.
3
Anasjelltas, nse 21, sht e qart se edhe 21.

Le t jet 3 = 21 , ku sht numr katrshifror. Kjo d.m.th. se 3 21. Nga ajo q u vrtetua m
sipr, rrjedh q 21, d.m.th. = 21 pr ndonj . Kshtu, kemi:

21 = 3
= (21 )3 = 21 441 3
, d.m.th. = 441 3
.

Nga barazimi i fundit, meq duhet t jet numr katrshifror, rrjedh se 441 3 duhet t jet mumr
3
katrshifror, e kjo ndodh kur 3 22. Meq i vetmi numr natyror kubi i t cilit sht jo m i
vogl se 3 dhe jo m i madh se 22 sht numri 2, prfundojm se = 2. Prandaj, numri i krkuar sht
= 21 = 21 2 = 42.

Detyra 5. Le t jet dhn nj prizm trefaqsor. Secilit kulm t prizmit i shoqrojm nj numr real. Dy
numra t till do t'i quajm fqinj nse u korrespondojn kulmeve fqinj dhe supozojm se do numr i
till sht i barabart me mesin aritmetik t tre fqinjve t vet. Vrtetoni se t gjith ata numra jan t
barabart me njri-tjetrin.

Zgjidhje. Kulmeve 1 , 2 , 3 , 1 , 2 , 3 t prizms s dhn iu shoqrojm, prkatsisht, numrat 1,

2, 3 , 1 , 2 , 3 . Duhet vrtetuar q kta gjasht numra jan t barabart. Sipas kushtit t detyrs (shih
figurn) kemi:

1 3

1 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

d.m.th.

3 1 = 2 + 3 + 1 (1) 3 1 = 2 + 3 + 1 (4)

3 2 = 1 + 3 + 2 (2) 3 2 = 1 + 3 + 2 (5)

3 3 = 1 + 2 + 3 (3) 3 3 = 1 + 2 + 3. (6)
Duke iu shtuar t dy anve t barazimit (1) 1 1 dhe t dy anve t barazimit (4) 1 1, gjejm se:

3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1 dhe 3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1

d.m.th.

4 1 1 = 1 + 2 + 3 (7) 4 1 1 = 1 + 2 + 3 . (8)

Nga ana tjetr, duke mbledhur an pr an barazimet (1), (2) dhe (3), gjejm se

3 1 + 2 + 3 =2 1 + 2 + 3 + 1 + 2 + 3 ,

prej nga rrjedh se

1 + 2 + 3 = 1 + 2 + 3. (9)

Duke pasur parasysh (9) prfundojm se ant e djathta t barazimeve (7) dhe (8) jan t barabarta,
kshtu q edhe ant e majta t tyre jan t barabarta, d.m.th.

4 1 1 =4 1 1

prej nga rrjedh se 5 1 = 5 1 , d.m.th.

1 = 1 . (10)

Ngjashm, sipas simetrive t indekseve marrim

2 = 2 (11)

dhe

3 = 3 . (12)

Duke pasur parasysh barazimet (10), (11), (12) nga barazimet (1), (2), (3) rrjedh se

3 1 = 2 + 3 + 1 , 3 2 = 3 + 1 + 2, 3 3 = 1 + 2 + 3,

kshtu q 3 1 =3 2 =3 3, d.m.th.

1 = 2 = 3 . (13)

Tash, nga (10),(11), (12) dhe (13) rrjedh se 1 = 2 = 3 = 1 = 2 = 3 , ka duhej vrtetuar.

 Kl. XI

Detyra 1. T gjendet bashksia e zgjidhjeve reale pr inekuacionin

log (3 2 2 ) (4
2
8) 1.

Zgjidhje. Meq argumenti i logaritmit sht numr pozitiv, kemi 4 2

8 > 0, d.m.th. , 2
2, + .

Meq baza e logaritmit sht numr pozitiv i ndryshm nga 1, dallojm kto dy raste t mundshme.

Rasti 1. 0 < 3 2
2 < 1. Ather, 0 < 3 2
2 dhe 3 2
2 1 < 0, prej nga rrjedh se
1
,1 . N kt rast inekuacioni i dhn logaritmik sht ekuivalent me inekuacionin 4 2
8
3
3 2
2 , d.m.th. me 2
+2 8 0, bashksia e zgjidhjeve e t cilit sht [4,2]. Prandaj, n kt
1
rast, bashksia e zgjidhjeve e inekuacionit t dhn sht 3 , 1 4,2 ( , 2
2, + ) = .

1
Rasti 2. 3 2
2 > 1. Ather, 3 2
2 1 > 0, prej nga rrjedh se , 1, + . N
3
kt rast inekuacioni i dhn sht ekuivalent me inekuacionin 4 8 3 2 , d.m.th. me 2 2
2
+ 2 8 0, bashksia e zgjidhjeve e t cilit sht , 4 2, + . Prandaj, bashksia e
1
zgjidhjeve e inekuacionit t dhn sht , 1, + , 4 ) 2, +
3
( , 2 2, + ) = , 4 [2, +).

Prfundimisht, bashksia e zgjidhjeve t inekuacionit t dhn sht:

, 4 2, + = , 4 2, + .

Detyra 2. T vrtetohet se nse shuma e katrorve t sinuseve t kndeve t brendshme t nj trekndshi

sht e barabart me 2, ather ai trekndsh sht knddrejt.

Zgjidhje. Le t jen , , masat e kndeve t brendshme t trekndshit. Ather,

+ + = 1800 (1)

dhe, sipas supozimit0,

2
+ 2
+ 2
= 2. (2)

Tregojm se ai trekndsh sht knddrejt, d.m.th. se = 900 ose = 900 ose = 900 .

S pari tregojm se nga kushtet (1) dhe (3) rrjedh se

2
+ 2
+ 2
= 2 + 2 cos cos cos . (3)
Vrtet,duke pasur parasysh (1), gjejm se:

2
+ 2
+ 2 = 2 + 2 + 2 1800 + = 2 + 2 + 2 +
= 2 + 2 + (sin cos + cos sin )2
= 2 + 2 + 2 2

+ 2 sin cos cos sin + 2

2
= 2
+ 2
+ 1 2 2

+ 2 sin + 2
1 2

= 2 + 2 + 2
2 2
+2 + 2

2 2
=( 2 + 2
)+ 2 + 2
2 2 2

+ 2 cos sin cos

= 1+1
2 cos cos cos cos sin sin
= 2 2 cos cos sin + = 2 2 cos cos sin
(1800 )
= 2 + 2 cos cos cos .

Kshtu vrtetuam se vlen (3). Tash nga (2) dhe (3) rrjedh se

2 = 2 + 2 cos cos cos d.m.th. cos cos cos = 0,

kshtu q cos = 0 ose cos = 0 ose cos = 0, q d.m.th. se = 900 ose = 900 ose
= 900 , ka duhej vrtetuar.

Detyra 3. Supozojm se pr numrat real , , , vlejn barazimet

1
+ + = + + = + + = + + = .
4

T gjenden t gjitha vlerat e mundshme t numrit { + + + }. (Shnim: Me { } shnojm pjesn

thyesore t numrit real , d.m.th, numri { } sht numri m i madh i plot q nuk e tejkalon numrin
.)

Zgjidhje. Nse se [ ] shnon pjesn e plot t numrit , ather = + { }. Prandaj:

+ + = + + + + +

+ + = + + +{ + + }

+ + = + + +{ + + }

+ + = + + + + + .

Duke i mbledhur an pr an kto barazime dhe duke pasur parasysh kushtin e detyrs gjejm se

3 + + + = + + + + + + + + + + + + 1.

Meq ana e djatht e barazimit t fundit sht numr i plot, e till duhet t jet edhe ana e majt e tij,
d.m.th. 3( + + + ) duhet t jet numr i plot prej nga rrjedh se pjesa thyesore e tij sht 0,
 1
d.m.th. 3 + + + = 0. Prej ktu rrjedh se pjesa thyesore e numrit + + + sht 0, ose
3
2 1 2
, d.m.th. { + + + } sht e barabart me 0, 3 ose .
3 3

Detyra 4. Numri natyror jep mbetjen 35 pas pjestimit me 2009. Njsoj edhe kur t pjestohet me
2010. Sa sht mbetja e pjestimit t numrit me 42.

Zgjidhje. Meq gjat pjestimit t numrit me 2009 fitohet mbetja 35, prfundojm se
35 2009 , d.m.th. ekziston i till q = 2009 + 35. Ather,

+ 7 = 2009 + 42 = 7(287 + 6) d.m.th. 7| +7 .

Po ashtu, meq gjat pjestimit t numrit me 2010 fitohet mbetja 35 prfundojm se ekziston
i till q = 2010 + 35, kshtu q

+ 7 = 2010 + 42 = 6(335 + 7) d.m.th. 6| +7 .

Meq 6 dhe 7 jan relativisht t thjesht ( 6,7 = 1), nga 7| + 7 dhe 6| + 7 rrjedh se
edhe 42| + 7 , kshtu q ekziston i till q + 7 = 42 prej nga rrjedh se

= 42 7 = 42 1 + 35,

q d.m.th. se gjat pjestimit t numrit me 42 fitohet mbetja 35.

Detyra 5. Le t jet dhn nj prizm trefaqsor. Secilit kulm t prizmit i shoqrojm nj numr real. Dy
numra t till do t'i quajm fqinj nse u korrespondojn kulmeve fqinj dhe supozojm se do numr i
till sht i barabart me mesin aritmetik t tre fqinjve t vet. Vrtetoni se t gjith ata numra jan t
barabart me njri-tjetrin.

Zgjidhje. Kulmeve 1 , 2 , 3 , 1 , 2 , 3 t prizms s dhn iu shoqrojm, prkatsisht, numrat 1,

2, 3 , 1 , 2 , 3 . Duhet vrtetuar q kta gjasht numra jan t barabart. Sipas kushtit t detyrs (shih
figurn) kemi:

1 3

1 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

d.m.th.
 3 1 = 2 + 3 + 1 (1) 3 1 = 2 + 3 + 1 (4)

3 2 = 1 + 3 + 2 (2) 3 2 = 1 + 3 + 2 (5)

3 3 = 1 + 2 + 3 (3) 3 3 = 1 + 2 + 3. (6)

Duke iu shtuar t dy anve t barazimit (1) 1 1 dhe t dy anve t barazimit (4) 1 1, gjejm se:

3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1 dhe 3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1

d.m.th.

4 1 1 = 1 + 2 + 3 (7) 4 1 1 = 1 + 2 + 3 . (8)

Nga ana tjetr, duke mbledhur an pr an barazimet (1), (2) dhe (3), gjejm se

3 1 + 2 + 3 =2 1 + 2 + 3 + 1 + 2 + 3 ,

prej nga rrjedh se

1 + 2 + 3 = 1 + 2 + 3. (9)

Duke pasur parasysh (9) prfundojm se ant e djathta t barazimeve (7) dhe (8) jan t barabarta,
kshtu q edhe ant e majta t tyre jan t barabarta, d.m.th.

4 1 1 =4 1 1

prej nga rrjedh se 5 1 = 5 1 , d.m.th.

1 = 1 . (10)

Ngjashm, sipas simetrive t indekseve marrim

2 = 2 (11)

dhe

3 = 3 . (12)

Duke pasur parasysh barazimet (10), (11), (12) nga barazimet (1), (2), (3) rrjedh se

3 1 = 2 + 3 + 1 , 3 2 = 3 + 1 + 2, 3 3 = 1 + 2 + 3,

kshtu q 3 1 =3 2 =3 3, d.m.th.

1 = 2 = 3 . (13)

Tash, nga (10),(11), (12) dhe (13) rrjedh se 1 = 2 = 3 = 1 = 2 = 3 , ka duhej vrtetuar.

 Kl. XII

Detyra 1. Le t jet dhn trekndshi me perimetr 3 dhe me shum t katrorve t gjatsive t

brinjve t barabart me 5. T gjendet shuma e gjatsive t lartsive t atij trekndshi n qoft se dihet se
gjatsia e rrezes s rrethit t tij t jashtshkruar sht 1.

Zgjidhje. Le t jen = , = , = gjatsit e brinjve t trekndshit , , ,

le t jen gjatsit e lartsive t lshuara nga kulmet , , ; , , le t jen masat e kndeve t
brendshme dhe le t jet gjatsia e rrezs s rrethit t jashtshkruar t trekndshit .

Dihet q:

2 2 2
+ + = 3, + + = 5 dhe = 1. (1)

Krkohet t gjendet + + =?

R
B C

Nse me shnojm syprinn e siprfaqes trekndshe , ather

1 1 1 1
=2 =2 =2 dhe =2 sin .

Prandaj,

1 1
= sin = sin ,
2 2
1 1
= sin = sin ,
2 2
1 1
= sin = sin ,
2 2

kshtu q
sin
+ + = + + sin = ( + + ) .

sin sin sin 1 1

Meq sipas teorems s sinusit vlen = = = 2 = 2 (sepse = 1), prfundojm se

+ +
+ + = . (2)
2

Meq
 ( + + )2 = 2
+ 2
+ 2
+ 2( + + ),

duke pasur parasysh supozimet (1), prfundojm se

32 = 5 + 2( + + ) d.m.th. + + = 2.

Duke pasur parasysh kt barazim, nga (2) rrjedh se + + = 1.

Detyra 2. N pyetjen se cili sht numri i shtpis s tij, Bardhi u prgjigj:

- Nse numri i shtpis sime plotpjestohet me 3, ather ai sht ndrmjet 50 dhe 59.

- Nse numri i shtpis sime nuk plotpjestohet me 4, ather ai sht ndrmjet 60 dhe 69.

- Nse numri i shtpis sime nuk plotpjestohet me 6, ather ai sht ndrmjet 70 dhe 79.

Cili sht numri i shtpis s Bardhit?

Zgjidhje. Le t jet numri i shtpis s Bardhit. Dallojm kto dy raste t mundshme.

10 . plotpjestohet me (d.m.th 3|). Ather, sipas pohimit t par t Bardhit rrjedh se 50

59, d.m.th. 51,54,57 . Meq asnjri nga kta numra nuk plotpjestohet me 4, sipas pohimit t dyt
t Bardhit, duhet t jet 60 69. Por, 51,54,57 dhe 60 sht e pamundur.

20 . nuk plotpjestohet me . Ather nuk plotpjestohet as me 6, kshtu q sipas pohimit t

tret t Bardhit, 70 79. Po ashtu, plotpjestohet me 4 sepse, n t kundrtn, sipas pohimit t
dyt t Bardhit do t ishte 60 69 gj q sht n kundrshtim me 70 79. Kshtu, sht
numr i till q 70 79 dhe q nuk plotpjestohet me 3 dhe plotpjestohet me 4. I vetmi
numr q i plotson kto kushte sht 76. Rrjedhimisht, numri i shtpis s Bardhit sht 76.

Detyra 3. T gjenden t gjitha funksionet : t tilla q

2 2
3 + 5 =3 +5

Zgjidhje. Qartazi, e nga relacioni i dhn duhet t jen jozero. Nse barazimin e dhn e pjestojm
me fitojm

3 + 5 =3 +5 . (1)

Nse n kt ekuacion vejm = 1 dhe ate e shumzojm me 3 fitojm

1 1
9 + 15 = 9 + 15 . (2)

Nse n (1) vejm = 1 dhe = dhe at barazim e shumzojm me 5, gjejm se

1 1
15 + 25 = 15 + 25 . (3)
Duke zbritur an pr an barazimin (2) nga barazimi (3), gjejm se16 = 16 d.m.th.

= ,

pr do .

Detyra 4. T gjendet forma eksplicite e rekurencs:

1, pr = 0
=
1 + 1 + 1 ! 3 , pr n 1.

(D.m.th., t shprehet () vetm me an t ndryshores e jo duke u bazuar n (), pr .)

Zgjidhje. Pas pjestimit me !, fitojm

() ( 1) +1
= + (1)
! 1 ! 3
()
Zvendsojm = !
dhe vrejm q 0 = 1 dhe marrim rekurencn

1, pr = 0
= +1
1 + 1 , pr n 1.
3

+1
Kshtu, 1 = 1 3
pr 1. D.m.th.

1+1
1 0 = 1 1
31
2+1
2 1 = 1 2
32

+1
1 = 1
3
Duke mbledhur an pr an, marrim:
=

+1
0 = 1 = ()
3
=1

Tani:
 =

+1
= 1
3
=1
=1 =1
+1
+2 2 +1
+2
= 1 = + 1
3+1 3 3+1
=0 =1
=
2 +2 +2
= + 1 +1
(1)+1
3 3+1 3+1
=1
= =
2 1
+1 1
1
+2 2 1
= 1 1 + 1 =
3 3 3 3 3 3 +1 3 3
=1 =1
=
1
1
+2
1 + 1 .
3 3 3+1
=1

Prej ktu rrjedh se

4 2 1 = 1 +2 7 1 (1) +2
3
= 3 3 =1 1
3
+ 1 3 +1
= 12 12 3
+ 1 3 +1
,

Kshtu q

7 (1)
= + (4 + 7)
16 16 3
9 (1)
Prandaj =1+ = 16 + 163 (4 + 7) dhe prfundimisht

9 (1)
= ! = + (4 + 7) !.
16 16 3

Detyra 5. Le t jet dhn nj prizm trefaqsor. Secilit kulm t prizmit i shoqrojm nj numr real. Dy
numra t till do t'i quajm fqinj nse u korrespondojn kulmeve fqinj dhe supozojm se do numr i
till sht i barabart me mesin aritmetik t tre fqinjve t vet. Vrtetoni se t gjith ata numra jan t
barabart me njri-tjetrin.

Zgjidhje. Kulmeve 1 , 2 , 3 , 1 , 2 , 3 t prizms s dhn iu shoqrojm, prkatsisht, numrat 1,

2, 3 , 1 , 2 , 3 . Duhet vrtetuar q kta gjasht numra jan t barabart. Sipas kushtit t detyrs (shih
figurn) kemi:

1
3

1 3

2
 2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = , 2 = , 3 = ,
3 3 3

2+ 3+ 1 3+ 1+ 2 1+ 2+ 3
1 = 3
, 2 = 3
, 3 = 3
,

d.m.th.

3 1 = 2 + 3 + 1 (1) 3 1 = 2 + 3 + 1 (4)

3 2 = 1 + 3 + 2 (2) 3 2 = 1 + 3 + 2 (5)

3 3 = 1 + 2 + 3 (3) 3 3 = 1 + 2 + 3. (6)

Duke iu shtuar t dy anve t barazimit (1) 1 1 dhe t dy anve t barazimit (4) 1 1, gjejm se:

3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1 dhe 3 1 + 1 1 = 2 + 3 + 1 + 1 1

d.m.th.

4 1 1 = 1 + 2 + 3 (7) 4 1 1 = 1 + 2 + 3 . (8)

Nga ana tjetr, duke mbledhur an pr an barazimet (1), (2) dhe (3), gjejm se

3 1 + 2 + 3 =2 1 + 2 + 3 + 1 + 2 + 3 ,

prej nga rrjedh se

1 + 2 + 3 = 1 + 2 + 3. (9)

Duke pasur parasysh (9) prfundojm se ant e djathta t barazimeve (7) dhe (8) jan t barabarta,
kshtu q edhe ant e majta t tyre jan t barabarta, d.m.th.

4 1 1 =4 1 1

prej nga rrjedh se 5 1 = 5 1 , d.m.th.

1 = 1 . (10)

Ngjashm, sipas simetrive t indekseve marrim

2 = 2 (11)

dhe

3 = 3 . (12)

Duke pasur parasysh barazimet (10), (11), (12) nga barazimet (1), (2), (3) rrjedh se

3 1 = 2 + 3 + 1 , 3 2 = 3 + 1 + 2, 3 3 = 1 + 2 + 3,
kshtu q 3 1 =3 2 =3 3, d.m.th.

1 = 2 = 3 . (13)

Tash, nga (10),(11), (12) dhe (13) rrjedh se 1 = 2 = 3 = 1 = 2 = 3 , ka duhej vrtetuar.