Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Stilistik

    Uploaded by

    Chrmilah Nana
    14 views29 pages
    listik

    Original Title

    stilistik

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    DOCX, PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document
    listik

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as DOCX, PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as docx or pdf
    14 views29 pages

    Stilistik

    Uploaded by

    Chrmilah Nana
    listik

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as DOCX, PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as docx or pdf
    of 29
    Topik 2 > Stilistik Ten a EEE > PENGENALAN Porbincangan mengenai_stilistk adalah berkenaan dengan gaya (style). Dalam bahasa Melayu, kata stylistics menjadi stilistik. Sebagai pendahuluan, Kita akan membicarakan persoalan istilah terlebih dahulu, Porsoalan ini pula berkaitan dengan berbagai-bagai persoalan lain, misalnya istilah dan pengertian yang borhubungan dengan sivlo dan stiistik atau persoalan yang berhubungan dengan kemunculan ilmu itu sendiri, yang juga berhubungan dengan hakikatnya scbagai ilmu. Sebclum timbul imu stilistik, iaitu kajian gaya yang digunakan untuk menganalisis karya sastera, bahasa memang, sudah mempunyai apa yang dinamakan gaya. Ini kerana semua pengucapan yang tidak lurus seperti vang biasa dipakai oleh masyarakat adalah gaya. Kelainan daripada bahasa yang luruis dan biasa itu dipakai untuk bercakap atau menulis. Maka, timbullah berbagai-bagai kelainan dan ia membezakan gaya tertentu antara satu sama lain. TorIK2 STILISTIK 37 Stilistik ialah ilmu yang masih baru dan kedudukannya masih goyah. Kesedaean lenlangnya masih goyah, lerulamanya tentang gaya yang sudah lama wujud bagi mengkaji gaya yang terdapal di dalam sesebuah karya saslera. Terdapat dua faktor yang menyebabkan perkembangannya lambat. Ini dinyalakan seperti erik (i) Perhatian terhadap gaya mungkin pernah muncul pada orang yang hidup di dalam dunia sastera dan mereka sedar, pemakaian bahasa mereka “berbeza’ daripada bahasa seharian meceka. Di dalam hubungan dengan perkembangan lsinnya, ada keinginan untuk merumuskan gaya yang leedapat pada “bahasa yang indah’ ilu deagan menghubungkan gaya dengan ‘keindahan’. Kedua-dua fakior ini berpengaruh terhadap ‘kelambatan’ munculnya stilistik sebagai ilmu, Getak ke arah slilistik sebagai iImu hanya muncul setelah adanya perubahan besar di dalam perkembangan linguistik dan kajian karya sastera, Berdasarkan gecak ke arah menjadikan slilistik sebagai bidang ilmu yang fing, maka dalam lopik ini, pelajar akan dideclahkan tentang kepentingan ilistik yang, meliputi defintsi stilistik, ciri-cirt stilistik, stifistik di dalam bahasa, bahasa perbandingan dan keberkesanan stilistik di dalam hahasa. Kesemua sublidang ini akan disentuh memandangkan kepentingannya di dalam memberi gambaran kasar kepada pelajar sebelum mendalami bidang ini secara lebih mendatam di dalam topik yang berikutnya. i) Rua ea 1 DEFINIS! STILISTIK Siilistik beeasal daripada Bahasa lnggeris, iaitu “style” yang beremti gaya dan daripada bahasa serapan, “linguistic” yang bererti latabahasa. Menurut Kamus Bahasa Indonesia, slilistik ialah ilmu kebahasaan yang mempelajari gaya bahasa.. Menurut Bally, Jacobson, Leech, Widdowson, Levin, Ching, Chatman, Dalan dan lain-lain, mereka menjelaskan sl -bagai sualu deskripsi linguistik daripada bahasa yang digunakan di dalam leks sasira. Bagi Leech, slilistik adalah pembelajaran gaya ilmu linguistik atau "siaypir defined as the (linguistic) study af style”. Wawasan demikian adalah seiring dengan pemnyataan Cummings dan Simmons; bahawa pembelajaran bahasa di dalam teks sastera merupakan “a branch of linguistic called stylistic”. Di dalam kontcks yang Iebih Iuas, Jacobson beranggapan bahawa puitika (poetics) sebagai tcori tentang sistem dan kacdah tcks sastera scbagai bahagian yang, tidak dipisahkan daripada linguistik Manakala, Chvatik pula mengemukakan stilistik sebagai kajian teks sastera dan kod estetik dengan kajian stilistik yang mengkaji bahasa dalam teks sastera, sebagaimana bahasa menjadi objck kajian linguistik (Aminuddin, 1995: 22) Sedangkan menurut Rene Wellek dan Austin Warren, stilistika perhatian utamanya adalah kontras sistem bahasa pada zamannya (Wellek dan Warren, 1990:221). Bertolak daripada berbagai pengertian yang telah discbutkan, Aminuddin mentakeifkan stilistik scbagai pengajian tentang cara pengarang di dalam menggunakan sistem tanda sojajar dengan gagasan yang, ingin disam secara Kompleks, dan juga kekayaan unsur pembentuk itu yang sasaran kajian hanya pada wujud penggunaan sistem tandanya Walaupun fokusnya hanya pada sistem tanda untuk memperoleh pemahaman tentang citi-ciri penggunaan, apabila sistem tanda dihubungkan dengan cara pengarang di dalam menyampaikan gagasan, kita perlu juga memahami: () Gambaran objek/peristiwa (i) Gagasan (iil). Ideologi yang terkandung di dalam karya sasteranya Mengikut Kamus Linguistik Edisi Ketiga, stilistik boleh didefinisikan sebagai ilmu yang menyelidiki bahasa yang dipergunakan di dalam karya sastera atau ilmu_ yang bersifat interdisiplin antara linguistik dan kesusasteraan ataupun penerapan linguistik pada penolitian gaya bahasa, Mengikut Kamus Za‘ba, stiistik ialah suatu kajian mengenai teknik penggunaan gaya bahasa yang mantap serta secara berkesan di dalam sesuatu penulisan. Kamus Dewan Edisi Ketiga pula mengatakan stilistik ialah kajian tentang teknik penggunaan gaya bahasa sccara berkesan di dalam penulisan. lanya berkaitan dengan stail atau gaya, terutamanya gaya bahasa. . Tahukah anda stilistik ialah satu kajian stail yang melibatkan bentuk atau bahasa dan isi kesusasteraan? la meliputi kajian mengenai tcknik pemakaian bahasa di dalam penulisan dan tcknik yang, mengkaji segala kemungkinan yang berkaitan dengan gaya bahasa penulisan kesusasleraan yang. scmata-mata. untuk mendapatkan kefahaman sebenar tentang teks kesusasteraan (Nik Hassan Basti: 378). TOPIK2 STILISTIK 439 Slilistik juga merupakan salu lagi disiplin yang, mengkaji ciri-ciei linguistik yang, ‘berbers yang, berlaku di dalant kalangan kelompok sosial. Kelompok sosial itu pula dibezakan eleh bidang pekerjaan alan perbezaan kelas di dalam sesualu masyarakal, Walau bagaimanapun, pada kebiasaannya, slilistik merujuk kepada kajian mengenai bahasa lilerari sesuatu komunili dengan menggunakan kaedah linguiistik. Kaedah ini telah banyak dipakai. Antaranya ialah untuk menghuraikan lingkah laku bentuk-bentk bahasa uilisan yang digunakan slau dicipta oleh pengarang dit dalam karya deskriptif mahupun karya kesusasteraan. Di dalam karya kesusasteraan, bentuk bahasa tulisan alau gaya bahasa banyak dipakai. Oleh itu, berdasarkan jenis bahasa inilah, maka stilistik berusaha mencari jalan keluar bagi menghuraikan perhubungan antara bentuk pengucapan dengan makna yang dibawa olehnya (Nik Hassan Basri: 378). Menurul Keris Mas, stilistik ialah kajian stail yang mengkaji segala kemungkinan gaya kesusasleraan untuk menilai dan mendapal kefahaman sebenar mengenai sésebuah teks kesusasteraan. Segala hubungan yang menimbulkan kelainan gaya bahasa, baik gaya individu mahupun implikasi lain, yang mefibatkan [al hasil sastera yang diperhatikan dan diberi saluran kajian khusus, Selain kesusasleraan yang menpunyai sifat dan hakikat perkembangen dan perubahan. yang sejajar dengan perkembangan fi hidup manusia dan masyarakal, Ikut dipertimbangkan, dikaji dan dihubungkaa dengan kajian gaya UKeris Mas: 8). Kajian lerhadap teks sastera secara Wadisional hanya terbalas pada kelainan. hahasa dalam hubungan dengan kehendak lalabahasa, ci samping kelainan yang bersifal figuratif; iaitu penggunaan peribahasa, bahasa Kiasan, sindiran, ungkapan dan sebagainys. Kajian stilistik telah berubah kepada kajian yang dianggap lebih objektif dan saintifik. Ia melipuli kajian lerhadap Wks saslera, yang tidak lagi dari sudut kebahasaan saja tetapt juga dari sudut isi yang disampaikan dengan penggunaan bahasa Perubahan kajian ini disebut kajian bentuk dan kajian isi, yang diandaikan sebagai apa yang diperkalakan (isi) dan apa cava mengatakan (bentuk alau bahasa). Dengan stilistik, pendekatan terhadap kajlan teks sastera meninggalkan cara pencekalan yang, subjeklif dan impresionis dan memasuki cara baru yang lebilvobjektif danlebih saintifik (Kerls Mas: 8). Di dalam disiplin linguistik, terdapat slilistik. Slilislik merujuk kepada penggunaan prinsip linguistik teehadap bahasa sastera, ik atau ilmu gaya dapal dianggap sebagai kajian variasi linguistik. Variasi linguis mempunyal hubungan yang rapat dengan konteks teks dan konteks situasi. Slilistik juga mempunyal hubungan yang rapat dengan disiplin sosiolinguistik 40m TORK? STILISTIE dan dialektologi. Kedua-duanya pula merupakan cabang linguistik (Azmi Rahman, Esasterawan.com). Beberapa pendapal lain yang, sempat dikutip telah diutarakan alch Freeman (1970: 4). Baginya, stilistik melihat penggunaan bahasa yang menyimpang atau deviasi daripada norma tatabahasa, penggunaan pengulangan dan meminjam usaha pengarang (ci dalam kanteks ini penyair) untuk mendapatkan kepadatan, lulisannya. ‘Murry pula berpendapat bahawa stilistik ialah gaya dan sesuatu yang istimewa, leknik eksposisi, pencapaian eslelika dian pernyalaan. sikap pentulis. Pemilihan ‘kala dan penyusunan siruktur ayat itu mempe'lihatkan ciri-ciri keperibadian penulis, Bahasa sastera, Khasnya bahasa puisi adalah bahasa yang paling menonjol deviasi alau penyimpangan bahasa. Di dalam kajian puisi,stilistik melihat k bahasa puisi dengan unsur linguistik seperti farclogi, merfalngi dan sintaksis, Stilistik juga melihat diri puisi sebagai bahasa krealif yang membenarkan terjadi deviasi/penyimpangan di dalam aspek linguistik secara eksplisit mahupun. implisit (Esasterawan.cont). Di dalam ki istik, Karya sastera dianalisis dengan menggunakan pendekatan linguistik. Tujuan ulama ialah untuk melihat dan mengesan nilai ssletik alau gaya pemakaian bahasa di dalam divi karya tersebut. Penerapan unsur linguistikestiistik di dalam nienilai karya sastera sebenarnva dapat ‘membantu in saslera supaya lebih manlap, beraneka ragam dan lahap penghayalan Karya sastera ilu dapat diangkatkan [agi tingkataya (Esasterawan.com). Kridalaksana (1982: 157), di dalam Kamus Linguistik, memberikan balasan. ik. Menurutnya, stilistik adalah ilmu yang menyelidiki bahasa yang dipergunaken di dalam karya saslera: iailu ilmu interdispiliner anlara Tinguistike dan Kesusasteraan alau penetapan lingustik sada penelitian gaya bahasa (Divisusanto, Wordpress.com). Tuner (1977: 7), juga memberikan pengertian tentang st Menurutnya, stilistik adalah bahagian daripada linguistik yang menusatkan perhatiannya pada variasi penggunaan behasa, lerutama dalam kesusasteraan. Fowier (L987:237), mengalakan bahawa stilistik merupakan cabang daripada pengajaran saslera. Menurulnya, para abli mengzlakan bahavwa stilistik menelili sasteca pada aspek bahasanya; yakni ime), stuklursuara, sintaksis dan lain-lain, ‘Umar Junus (1989: xvii), mengalakan bahawa hakikal istik adalah pemakaian dan penggunaannya di dalam karya sastera. Telapi kemunculannya sudah ada di TORK 2 STIUISTIK a1 dalam linguistik. Menurutnys, stilistik dipakai sebagai gabungan, iaitu ilmu sastera dan ilmu linguistik. Selanjutnya, Umar Junus (198: xviii) mengusulkan bahawa slilistik menjadi ilmu yang berdiri sendisi, terlepas daripada linguistik alaupun sastera. Schagaimana yang kila sudah ketahui, stilistik adalah ilmu tentang gaya hahasa. Gaya bahasa ‘senditi adalah pemanfaalan kekayaan bahasa oleh sesenrang di dalam bertutur dan menulis, pemakaian ragam terlenty untuk memperoleh kesan lertentu serla keseluruhan ciri bahasa sekelompok penulis sastera (Kridalaksana, 1982: 49-50), Enkvist (Junus, 1989: 4), mengalakan bahawa gaya bahasa arla enam pengerlian, seperti berikut (i) Bungkus yang membunghus inti pemil (i) Pilihan antara berhagai pemyalaan yang mungkin an yang telahada sebelumaya i) Sekumpulan ciri peribadi (iv) Penyimpangan norma alau kaedaly (v) Sekumpulan citi ketektit Hubungan antara satuan bahasa yang dinyalakan di dalam teks yang k luas daripada kalimat Untuk mengkaji karya sastera dari sudut st dalam mendekatinya, ia fk, ada dua kemungkinan di (i) Pertama, pengajaran stilistik dilakukan dengan cara menganalisis sistem linguistik karya sastera dan dilanjutkan dengan menginterpretasi ciri- cirinya. la dilihal daripada tujuan estelik karya saslera sebagai makna yang, penuh. Kedua, penelilian stilistik ini dilakukan dengan menghayali variasi lerhadap pemakaian bahasa yang normal dan menemukan tujuan ‘estetiknya (Wellek dan Warren, [990, 226), Berdasarkan kedua-dua pendekalan tersebul, lemyala terdapal perbezaan mengikut bidang kajian masing-masing. Namun, kedua-dua pendekalan tersebut pada hakikatnya tidaklah saling bertentangen (Divisusanto, Wordpress.com). Stilistik ialah kajian kuantitatif yang berkaitan dengan usaha mendapatkan atau membuktikan ciri-ciri keindahan bahasa yang universal berkengan sesuatu karva sastera. Cir-ciri keindahan bahasa yang universal ilu; misalnya berupa rangkaian (perulangan) sesualu bentuk linguislik seperti ayal jenis terlentu alau 42h TORIK2 STIUSTIK bunyi terlentu. Sesualu karya saslera boleh berupa novel, ceepen, drama, puisi moden atau sajak (Lutfi Abas, 198 : 210). Silistik wujud sebagai cabang disiplin Tinguistik yang berdiri sendiei pada penghujung abad ke-I dan awal abad ke-20. ‘Di dalam bahasa Inggeris, stilistik mula digunakan pada tahun 1946, Mengikut -Awwang Sariyan (1985), daripada due alitan pemikiran yang dikembangkan oleh, Charles Bally dan Leo Spitzer itu, ahli-abli stilistik menyimpulkan dua jenis ‘kajian stilistih, iaitu: (i) Kajian tentang unsur-unsur ekspresif bahasa yang dapat menampilkan _pemikiran dan perasaan seefektif mungkin. (i) Kajan tentang gaya bahasa pengarang secara individu, Lut Abas, dalam tulisanoya cuba menunjukkan perbezaan antara stilstik dengan linguistik. Dengan cara membuat perbandingan ini, maka beliau dapat mengemukakan lakrif suilisik dengan lebih jelas. Ini akan diterangkan selerusnya, (2.2 CIRI-CIRI LINGUISTIK Siilisti: atau kajlan bentuk boleh dibahagikan kepada dua perkara. Pertama, ajian tenlang kelainan bahasa yang mengendungi benluk gaya_bahasa pengulangan, penyimnaan, peibandingan, pertauian dan pertentangaf Kelatnan dbahasa juga termasuk peribahasa, sindiran dan gaya retorik, Cied yang keduanya jalah pemakaian bahasa yang termasuk segala yang, lereakup dalam lingui seperti fonologi, morfologi, sintaksis dan semantik, Siilisti di dalam kajian bahasa secara umumnya boleh dibahagikan kepada lima bahagian. lanya boleh dipecahkan kepada beberapa bahagian yang ulama ladi, fa) Ciri-ciri yang terdapat di dalam gaya bahasa perbandingan adalah seperti imejan, melafor, persemifikasi, plesnasmedan simile. (b) Gaya bahasa pertentangan pula adalah seperti hipeibola, inversi dan patadaks, (o) Sementara, gaya pertentangan metangkumi aliterasi, anafora, asonansi, -epifora, rima dan sinkot. (d) Gaya yang terakhir ialah penyimaan yang hanya lendapat satu ciri sahaja iailu Sinkof Kesemua gaya ini mempunyai lakrifan dan citi-ciri yang membezakan di antaranya. Di dalam mata pelajaran Bahasa Melayu, gaya bahasa ini diajar mengikul lahapahap terlenlu, Misalaya, gaya bahasa perbandingan similediajar kepada pelajar-pelajar tingkalan satu. TORK 2 STIUSTIK 443, Sungguhpun gaya bahasa perlautan tidak lerdapat di dalam sukalan pelajaran, ianya juga perlu dikuasai oleh guru bagi membezakannya dengan ci Jain, Menurut Nik Hassan Basti (2005), gaya bahasa pertautan ialah gaya bahasa ‘yang menghubungkan sesualu yang meaniliki ciri alau sifat lertentu dengan vang iain. Anlara gaya bahasa yang selalu dikelompokkan di dalam gaya baha: ialah gaya bahasa sinekdok, eufemisme, epitet, antonomasia, eponim, metonimia dan alusi. Kilatan alau bayangan merupakan nama lain bagi alu pemerian yang membayangkan alau merujuk = kepada sesualu cerita, Conlohinya, gambar yang ditunjukkan itu mengembalikan kenangan kita kepada peristiwa Mei 1969. Seterusnya, antonomasia melibatkan penggunaan jabalan, kementerian dan gelaran tertentu seperti Dekan dan Gueuw Besar. Ciri yang seterusnya ialah epilel yang menjadi kelerangen atau frasa yang menggelarkan lau merupakan sualu huraian yang menjelaskan ala menggantikan nama sesuatu benda alau gaya bahasa. la merangkumi pengganti simbol alau lambang yang menyalakan sesuialu sifal alau ciri yang khas daripada seseorang alau sesuatu hal. Contoh perkalaan yang sering digunakan bagi menggambaekan cirl ini ialah “Loceng pagi yang bersahut-saliut pada pagi itu di rumah saya”. Loreng pagi ilu sebenarnya menggambarkan ayam jantan yang berkokok. Alusi_ merupakan pula ialah sejenis gaya yang menggunakan nama seseorang yang sifal lerlentu dipakai di dalam ayal bagi menghubungkan sifat yang, dimilki oleh orang lain. Contoh ayat, “Perangai kamu ini seperti Pak Pandir”. Menakala, eufemisme merupakan kala alau ungkapan yang lebih halus sebagai pengganli kala-kala alau ungkapan yang dianggap kasar alau keras, Conlohnya, perkalaan “mati” dan “beranak”. Terdapat perkataan yang sinonim dengan perkalaan ini seperli “meninggal dunia”, Perkalaan ini lebih lembut berbanding, mali. Telapi bagi menggambarkan ciri ewlemisme, perkalaan kasar digunakan. Metonimia pula digunakan bagi menjelaskan citi atau nama seperti jenama dan sebagainya, Cir yang lerakhie di dalam gaya pertaulan adalah sinekdok. Sinekdnk membawa maksud perkalaan yang disebul ilu membawa maksud sepenuhnya, walaupun perkalaan separuh sahaja digunakan. Contohnya, “Setelah mereka pergi dati rumah, balang hidung pun tidak nampak”. Dating hidung ilu mevrakili keseluruhan tubuhnya (Nik Hassan Basti, 2005), Gaya bahasa penvirnaan atau pelesapan ialah bentuk bahasa yang mengalami unsur pengguguran bunyi, suku kala, kala, frasa atau bahagian ayalnya. Antara unsurunsurnya jalah sinkof, afesis, akronim, apokop, elipsis dan aferisis, ‘Aferisis alau aferesis lalah salah satu gaya bahasa penyirnaan, iailu pengguguran bunyi alau kala pada awal ujaran atau huruf awal alau suku kala awal bagi sesualu perkalaan. Peogguguran ini adalah bagi memudahkan penutur 44m TOPIK2 STILISTIX ‘menyebulnya, Contoh perkalaan yang sering digugurkan jalah perkalaan “hulu” menjadi "ulu” dan “kamu” menjadi "mu" sahaja. Sementara itu, kata yang mengalami proses penyingkalan pula disebut sebagai akronim. Penyingkalan ini adalah disebabkan oleh pengguguran huruf alau suku kala di dalam steuktur kala lertentu, sama ada hasil daripada cantuman dua atau lebih perkataan sehingga akhimya membentuk saw perkataan vang lerdiri daripada salu atau lebih suku kala. Contohnya, ABIM yang bermaksuad Angkalan Belia Islam Malaysia. Apokop pula ialah sejenis gaya bahasa penyimaan yang mengalami proses pengguguran hurut akhir, praakhir atau suku kata akhir bagi sesuatu perkataan, contohnya “anakanda” menjadi “anak” sahaja, Seterusnya, elipsis merupakan sejenis gaya bahasa penyimnaan yang di dalam steuklur ayatnya dibilangkan kala, frasa alau rangkai kala, alau pengguguran lertentu seperli pengguguran frasa nama sebagai subjek, abjek. Ta juga lermasuk pengauguran seluruh {rasa predikal alau pengguguran bahagian frasa predikat atau gava bahasa, yang di dalam ayatnya didapall adanya unsur penghilangan alau pengguguran Kata alau kala-kata alau ayal yang menjadi unsur penting di dalam pembinaan sintaksis yang lengkap. Di dalam contoh ayal, “Dia dirotan”, frasa yang digugurkan ialah “oleh gurunya”. Proses penyingkatan adalah disebabkan pengguguran huruf, suku kata atau bahagian suku kata di dalam struktur kala dan rangkai kata tertentu, sama ada hasil daripada cantuman dua alau lebih, fetapi pencantuman ilu lidak boleh membentuk akronim, Contohnya, Akademi Seni Kebangsaan (ASK). Pengguguran huruf sisip atau suku kata sisip perkataan atau dengan menghilangkan huruf tenga atau suku kata teagah. Contohaya, baharu menjadi baru sahaja. Atesis dan aferisis adalah hampir sama, tetapi afésis menggugurkan bunyi vokal bagi sesuatu kala, manakala aferisis sebaliknya.Contoh perkalaan adalah “adindla” menjadi “dinda”, Kesemua ciri di bawah penyirnaan ini adalah hampir sama, lelapi mempunyai hanya sedikil perbezaan dari segi pengguguran penyingkalan. ik keempal yang terdapat di dalam gaya bahasa pengulangan atau i bermaksud gaya bahasa yang mengandungi unsue pengulangan buny', suku kala, Kala, frasa alau bahagian aval yang dianggap penling. untul ‘menghasilkan kesan dan memberi tekanan di dalam sebuah knnteks yang, sesuai. Terdapat iri yang sesing digunakan di dalam sukatan pelajaran iaitu alilerasi, anafora, asonansi dan epifora. Sementara itu, lerdapal sembilan ciri yang, kurang digunakan iailu anadiplosis, antanaklasis, asindetan, epanalepsi, epanorlesis, epizeukis, erolesis, gradasi dan kiasmus. Pengulangan bunyi kensonan yang sama pada awal kata dan yang berurutan, sama ada di dalam puis tradisional, moden, prosa wadisional, moden kreatit alau bukan krealif. Gaya bahasa ini lerbentuk hasil daripada pengulangan TOPIK2 STILISTIK 445 konsonan yang sama. Oleh yang demikian, Taringan (1983a: 181, 1983a: 197) mendefinisikan alilerasi sebagai pemakaian kala yang permulaannya sama buayinya. Contohnya, pengulangan konsonan ‘a’ "dara damba daku”. Anatora pula ialah pengulangan perkalaan perlama pada seliap baris alau pada seliap ayal, yang biasanya secara berurulan supaya memperoleh kesan lestentu. Menurut Rahman Shaari (200: 5, anafora ialah pengulangan kala pada awal baris untuk ayabayat vang berlurut-turutan. Pengulangan ini biasanya dapat dilihat di dalam beberapa rangkap sajak atau syair, Selerusnya asonansi, pengulangan vokal pada setiap baris alau ayal yang biasanya berurutan seperti jenis vokal tetapi bunyi-buny itu sebanyak lima bentulk huruf sahaja, Contod gaya bahasa asonansi yang dipetik daripada puisi, iailu sajak "Negeri Cinta” oleh Nahmar Jamil, pengulangan vokal ‘a’. Puisinya adalah seperti berikul “Alam adalah sebahagian daripada kami, alam adalah syurga bumi, cinla kepadanya adalah cinta julaan ‘bunga-bungaan, cinta kepadanya cinta julaan manusiawi.” Setiap huruf ‘a’ menggambarkan asonansi. Epifora atau epistro‘a ialah sejenis gaya bahasa pengulangan; iaitu pengulangan kata, frasa, beberapa kala pada akhir baris atau beberapa kala paca akhir ayat yang juga berurutan, Gaya hahasa pengulangan ini biasanya terdapat di dalam puisi dan prosa. Conteh gava bahasa epifora yang ditinjau di dalam prosa kumpulan Surat yang merupakan buku karya S. Othman Kelantan iaitu: “Aku tidak mahw. Benat-benar tidak mahu” (halaman 29). Rima akhir ialah bunyi yang sama pada huruf akhir atau kala akhie di dalam, sesualu rangkap, iailu yang lerdapal dalam puisi seperti syair, gurindam, panturt atau rima ialah susunan bunyi atau keselarasan huruf pada akhie kata atau suku kata lerakhir di dalam sesuatu baris atau serangkap puisi, misalnya aaaa, abab, abcabe, aabb, abba dan selainaya. Contoh rangkap yang, memaparkan rima akhie ‘abab’ yang dipetik daripada “Pantun Budi’, iai: “Tenang-tenang aie di laut sampan kolek mudik ke lanjung; hali lerkenang mulut menyebul, budi sediki rasa nak junjung” (Nik Hassan Basri, 2005). Sungguhpun ciri-iri int juga terkandung di dalam gaya bahasa penyirnaan, namun ianya kurang dikelahui. Anadiplosis ialah sejenis gaya bahasa pengulangan, iailu kala alau frasa lerakhir di dalam salu Klausa alau ayal, diulang menjadi kata alau frasa di dalam frasa pertama pada klausa alau ayat yang berikulnva. Contohnya, "Di dalam raga ada darah, di dalam darah ada ienaga, di dalam twnaga ada daya, di dalam daya ada segala”. Antanaklasis pula ialah sejenis gaya bahasa pengulangen yang menganclungi pengulangan kala yang sama bentuknya di dalam ayal, teiapi mempunyai makna yang berbeza. Coaishnya, “Bueung kakak tua meitegue kakak lua avahku pagi kelmaria”, 46 om TOPIKZ STILISTIK Gaya bahasa pengulangan yang menggunakan tanda baca yang sama berulang- ulang untuk menghubungkan kata, (rasa, klauss, ayat antira satu dengan yang Jainnya menjadikan satu ayal yang panjang, iailu hanya dengan tanda koma ala beberapa landa koma. Gaya bahasa ini lerlalu banyak menggunakan landa kema di dalam salu ayal. Penggunaan gaya bahasa ini boleh digunakan juga di dalam penulisan krealif. lanya dikenali sebagai asindelon, Semeniara, epanalepsi membawa maksud pengulangan kala perlama menjadi kata tecakhir di dalam klausa alau ayal. Epanalepsi juga merupakan pengulangan awal kala di dalam sttuktur kata di dalam ayat menjadi kata yang terakhir di dalam baris yang sama di dalam ayal. Contohnya, ”Mereka tidak lupa pesanan ibu mereka”. Epanorlesis ialah gaya bahasa pengulangan, iailu pengulangan beberapa kata yang sama di dalam ayal. Tetapi di sebalik pengulangan ilu, erkandung maksud ayal yang pada mulanya ingin menjelaskan sesualu lelapi diperbetulkan vang salah. Coniohnya, "Ramli makan nasi, eh makan bubue”. Epizeukis ialal gava bahasa pengulangan, iaitu pengulangan kala alau (rasa yang dipentingkan alau yang dilekankan itu divlang beberapa kali berlurul dalam salu ayat. Contohnya, "Ya Allah, Tuhan Yang Maha Kuasa dan Maha Pengampun”. Erotesis pula merupakan sejenis gaya bahasa pengulangan yang berupa aan yang sering digunakan di dalam ucapan, pidato, peshahasan alau n yang tujuanaya adalah untuk mencapai keberkesanan yang mendalam dan penekanan serta pertanyaan yang disuarakan alau persoalan yang diajukan iu tidak mengharapkan jawapan. Geadasi pula ialah gaya bahasa pengulangan yang memaparkan maklumal yang, mengandungi beberapa kata atau frasa — yang paling sedikit liga kata —alau istilah yang hadir secara berlurutan di dalam ayal yang mempunyai heberapa ciri kemaknaan alau semantik diulang-ulang dengan beberapa perubahan yang bersifat_kuanlitetif. Misalnya, “Kita malah bermegah juga di dalam kesengsaraan kita kerana kita tahu bahawa kesengsaraan itu menimbulkan ketekunan, dan kelekunan menimbutkan lahan uj, dan than uji menimbulkan harapan, Dan pengharapan tidak mengecewakan..." (Taringan, 1985: 239). Gaya bahasa yang mengandungi kata yang berunsur pengulangan, yang sekali gus pula merupakan inversi hubungan antara dua kata di dalam satu ayat pula dikenal sebagai kiasmus. Sementara, mesodilopsis atau nama lainaya responsif alah gaya bahasa pengulangan; iailu pengulangan kala alau frasa yang berada di tengah-tengah baris atau pengulangan kata atau beberapa kala‘di Bahagian lengah ayal alau di bahagian lengah baris sesuatu aval yang berlurut-turulan. Paralelisme ialah gaya bahasa pengulangan, iailu s¥jenis gaya yang berusaha untuk mencapai keselarian di dalam penggunaan kala-Kala alau beberapa frasa yang menduduki fungst yang sama di dalam bentuk kenahuan yang sama. Contohnya, “Rasuah bukan sahaja patut dikutuk telapi patut diperangi habis- habisan”. Polisindeton ialah sejenis gaya bahasa pengulangan, iailu yang TOPIKE STILISTIX 4 a7 menggunakan kala hubung yang sama diulang-ulang untuk menghubungkan kata dengan kala alau frasa dengan frasa alau klausa dengan klausa di dalam ayal. Contohnya, “Bapanya memelihara kambing dan ayam dan lembu dan Kerbau di ladang”. Gaya yang lerakhir di dalam gaya bahasa yang berkailan dengan pengulangan iafah taulotes. Tautotes [alah sejenis gaya bahasa pengulangan, iaitu yang berupa pengulangen sebuah kala alau beberapa kala berkali-kali di dalam sebuah struklur ayal. Contohnya, “Abang, mengunjungi kakak, kakak mengunjungi abang dan mefeka saling kunjung mengunjungi”. Gava bahasa pertentangan, mengemukakan makna yang bertentangan dengan makna yang berlenlangan. Gaya yang sering digunakan di dalam gaya bahasa ini hanya liga sahaja iaitu hiperbola, paradoks dan inversi alau_anastof. Manakala, gaya bahasa yang, lain pula adalah seperli antilrasis, anliklimaks, apofasis, hipalase, hiperbalon, inuendo, ironi, katabasis, Klimaks, Iilates, oksimoron, preterisio, sarkasme, satira, sinis, silepsi dan zeugma. fa) perbola berasal daripada bahasa Yunani. Kata majmuk ini dibina melalui gabungan perkataan ‘hyper’ yang bermaksud melebihi dan ‘ballien’ yang, ‘beterti meluahkan atau mengeluarkan. Jadi, maksud hiperbola ialah pembaziran atau suatu cara yang melebih-lebihkan semata-mala untuk mencapai kesan lerlentu, iailu sualu gaya bahasa yang mengandungi kebenaran yang diperbesar-besarkan (Dale et al., 1971: 233). Dengan kata Jain, hiperbola ialah ungkapan yang melebih-lebihkan apa yang sebenarnya dimaksudkan: jumlahnya, ukurannya dan sifainya (Moeliono, 1984: 3). tb) Paradoks ialah sejenis gaya bahasa pertentangan yang mengandungi pertentangan yang nyala dengan fakla yang ada, lelapi kenyataannya mengandungi Kebenaran dengan pendapal umum atau ealiti, Ini bermaksud paradoks memaparkan suatu keadaan atau suasana yang berlawanan. Gaya bahasa ini boleh dijumpai dalam teks komsas. Conlohnya, di lengal-tengah kesedihan ada juga kelucuan (Dzul Karnain, 2000.79). (c) Manakala, inversi alau anastrof pula ialah gaya bahasa pertentangan yang, memfokuskan pembalikan kala-kala alau [rasa yang berbeza daripada susunannya yang lazim alau ayal yang susunnya dimulai dengan predikat dan diikuti oleh subjek, sama ada ayat aktif songsang atau aval pasif songsang, Kesimpulannya, bidang stilistik terkandung di dalam ciri-ciet linguistik yang, herbeza yang, berlaku dalam kelompok sosial. Slilistik mempunyai gaya bahasa yang lersenditi bagi mengklasifikasikan sesualu ayal, klausa, perkalaan dan iangkap-rangkap di dalam teks komsas. Sungguhpun takritannya hampir sama, namun ianya dibezakan dengan ciei-ciri yang lersendiri. 4B pm TOPIK2 STILISTIK ON Bg areas {a) Nyatakan contoh yang sesuai bagi memperlihatkan perbezaan pada ciri-citi stilistik. (b) Nyatakan kekuatan yang ada pada ciri-ciri stilistik di dalam menghuraikan gaya bshasa. (2.3) STILISTIK DALAM BAHASA ymour Chatman (1971), stilistik lebih membalasi dirinya kepada unsur bahasa. Oleh sebab itu, kebanyakan pembicaraan mengenal stilistik selalu dilihat di dalam hubungan dengan bahasa dan linguistik. Sebelum timbul ilu slilistik, iailu ilmu kajian gaya yang digunakan untuk menganalisis hasil penulisan, bahasa memang sudah mempunyai apa yang dinamaken gaya, kerana semua pengucapan yang tidak Iurus seperti yang terbiasa dipakai oleh ‘masyarakal adalah gaya. Kelainan daripada bahasa yang lurus dan biasa itu dipakai oleh pelbagai orang, baik untuk bercakap alau menulis. Maka, timbullah berbagai-bagai kelainan. Setiap kelainan ini menjadi gaya lertenu yang berbeza anlara salu dengan yang lain (Keris Mas, 1988. 3). Woalaupun stilistik, sebagai salu disiplin ilmiah masih agak baru, namun pemikiran tentang gaya atau stail dah lama tba Sejarah munculnys stilistik, erkail rapal dengan retorik sebagai disiplin pertama di dalam tadisi Baral yang, ‘memberikan “penyalaan bahasa”. Slilistik sering dikaitkan dengen gaya. Gaya di dalam bahasa bermaksud cara alau ragam bahasa ilu dipakai. Pemakaian hahasa mempunyai pelbagai jenis kegunaan lertentu; seperti untuk menghuraikan ilu pengetahuan, digunakan dalam bidang penulisan serta pemakaiannya dalam ‘konleks tidak rasmi (Keris Mas, 1988: 13). ‘Di dalam percakapan biasa, manusia selalu otenggunakan pelbagal gaya walaupun ayat yang dituturkan mempunyai maksud vang sama, contohnya. (a) Diaitu orang bijak pandai (bh) Diaitw pupngga besar Kedua-dua ayat tersebut sara maknanya tetapi lain dari segi pengucapannya. Kelainan seperti itu sering berlaku di dalam bidang penulisan, selain kala-kala yang diurapkan oleh manusia seharian. Kelainan pemilihan kata untuk menyalakan satu maka yang sama akhimya menjadi salah satu unsur lahienya gaya, yang pada dasamya bermula dengan percubaan mengucapkan sesualu berlainan caranya daripada pengucapan biasa. Maka, berlakulah bermacam- ‘macam kelainan daripada pengucapan biasa. Selain daripada kelainan pemilihan kata, terdapat juga kelainan daripada penyusunan ayal. Struktur sintaksis yang Turus mengandungi subjek, predikat (misalnya) dilainkan dengan menterbalikdkan susunan seperti ayat berikut: (a) Makan diabersama saya (b) Dia makan bersama saya Soterusnya, terdapat pelbagai kelainan daripada pengucapan yang lurus hingga bahasa itu menjadi berwama dan berbunga, indah dan menarik serta dapat berperanan untuk menimbulkan rasa yang berlainan dan makna yang, lebih als (Keris Mas, 1988: 3), Selain itu, apabila seseorang berhujah, bercakap, berkomunikasi atau berbual; apa yang ingin dilihat dan tahu bukan sahaja isi tetapi "bagaimana caranya” dilafazkan. Sesuatu situasi atau lokasi juga memainkan peranan penling kerana ia bolch menentukan maksud sesuatu ujaran. Tentu sckali, scbagai scorang pendengar ingin tau isi kandungan mesej yang hendak disampaikan, apa cara disampaikan, bagaimana disampaikan dan respons yang patut diberi terhadapnya, Maka, stilistik merujuk kepada situasi sosial di mana ujaran berlaku atau. disampaikan. Ujaran penutur dan pendengar dapat menentukan bunyi alau kala-kata yang dilafazkan Kerana melalui proses sosialisasilah, seseorang itu berupaya’ membuat intespretasi isi kandungan ujaran, Sebagai contoh, sescorang itu dapat menentukan dan mengenal pasti asal-usul atau edudukan geografi penutur, hubungan sosial anlara penulur dan pendengar, kedudukan status mereka, selain dapat mengelahui bahasa yang, digunakan itu adalah loghat, slanga, jargona, dialek, bahasa baku atau nada juga intonasi ketika meso) itu disampaikan (Alias dan Abdullah, 2007: 23). Variasi ini dapat dilihat daripada beberapa dimensi seperti berikut (Umar Junus, 1989: 7-9): (a) Fitur tetap stilistik (i) Individu (Bahasa yang ditutur oleh individu ita sendiri atau bahasa sehari-hari) Fungsi + Digunakan di dalam pergaulan santai_ yang. alamiah. Teks : Bahasa schari-hari Unsur Stilistik : Kesantaian, mudah, ketepangan emosi yang terlihat pada kelancaran dan hambatan” di dalam pembicaraan dan cenderung kepada ayat pendek yang tidak = mementingkan kelelapan dan konahuannya. SO bm TOPIK2 STILISTIX (ii) Diack (Gham yung dinvurkan mengikut daersh geografi atau kedudukan sosiai) Fungsi : Digunakan di dalam hubungannya dengen ‘keadaan bahasanya. Teks + Mengikut daerah geografi alau kedudukan sosial. UnsurStilistik : Berlainan daripada berwuk standard, baik dari segi sebulan, lalabahasa alau penggunaan kala-kala lerlentu. (iti) Masa (Kedika /aamman yong ditururkan) Fungsi : Bagi memberi pemahaman kepada pemakai ‘mengikull sesuatu masa lerlent Teks : Bahasa kuna, klasik dan kini, Unsur Sti » Steuklur kala yang tertentu mengikul zaman atau ‘masa yang dilulurkan dari segi sebulan, ejaan dan penggunaan ayal vang panjang sera pendek.. tiv) Wacana urkan, dilulis, direkod melalui tayangan wayang gambar dan sebagainya). Fungsi Informasi, menjelaskan sehingga orang lahu dengan jelas lentang, peristiwa yang dilaporkan. Teks : Artikel surat khabar dan sebagainya. UnsurStilistik : Lukisan tentang apa yang lerjadi (nama tempat, pelaku dan sebagainya}, penggunaan slogan, perifrasa dan kala pemula (yang, menarik). (v) Fir sementara stilistik + Laras (Bahasa undang-undang, sains, perubalan, ekonomi, pol dan sebagainya) Fungsi : Bagi menghuraikan hal, aspek, bidang dan peristiwa yang berbeza-beza. Teks : Bahasa undang-undang, agama, sains, ekonomi dan sebagainya. stik : Perbezaan banyak kala, imbuhan dan jenis ayal lertentu mengikut laras yang digunakan. Unsur § + Status (Slanga, jangona, lemah-lembul, diraja dan sebagainyal Fungsi : Menentukan koateks dan status pemakai apabila menulurkannya. Teks + Dituturkan mengikut status pemakai, TOrIK2 STIUSTIK 4 $1 Unsur Stilistik Intonasi yang berbeza, pencampuran kod bagi slanga, Kala alau ungkapan yang lerlentu bagi jargona dan sebagainya, (vi) Behasa pergaulan rasmi Fungsi : Melaksanakan hubungan rasmi anlara pegawai pemerintah dan rakyat. Teks : Bersifal pemeriniah, melukiskan dengan berbelil- belil. UnsurStilistik : Konstruksi ayal pernyataan yang rumil, gagal menggunakan kala yang bethubungan dengan perasaan. (vii) Gaya babasa resi Fungsi 2 Penyampaian kebenaean ilmu dan hukumannya dengan pembuktian logik dan objeklif. Tels + Karangan ilmiah, komentar, kuliah, UnsurStilistik : Kata-kata yang, neutral daripada nilai sastera dan lanpa warna emasi, istilah yang monesemi, jarang dilemui penggunaan ungkapan seperli pepalah, jalinan yang padu anlara ayat-ayatnya. Apa yang dlinyalakan tersebut adalah sebshagian daripada ruang-lingkup stilistik di dalam sesuatu bahasa. Oleh kerana ilu, pembaca jarang lerjumpa perkalaan yang mempunyai kedua-dua makna kenseptual dan makna stilistik, jadi tidak mungkin wujud "sinonim sebenar”. Elok disemai sinonim dengan makna konseplual untuk memudahkan pembaca mengenali “gaya-gaya” alau “cara-cara” yang dikelengahkan oleh penutur. Di dalam hal ini, tidak mungkin juga kila mendapal jawapan yang sama bagi sesualu perkalaan yang bersinonim dengan perkalaan lain. Keadaan ini berlaku kerana penulur mempunyai “cara lersendini”. Contohnya, perkalaan “sarapan” alau "makan pagi” yang, mempunyai sama sahaja sifat Iuarannya iaitu aktivili makan di wakt past, lelapi sifat dalamannya lentu sekali berbeza. Bagi sesetengah orang, “makan pagi” bewbbetul makan, mengenyangkan, banyak dan sedap terutama bagi pesawah, penoreh gelah atau pelaut. Bagi orang Barat, "makan pagi” memang banyak, iaitu banyak dan sedap pula. Bagi orang lain, hanva kudap-kudap sahaja alau sedikit

    You might also like