Professional Documents
Culture Documents
Newsletter Volume 8 Issue 26
Newsletter Volume 8 Issue 26
Our Words
Weekly Issue
N E W L I F E J E T A E R E
Kastriot Dervishi, Autoriteti po bllokon dosjet, mbron persekutort e komunizmit Albanian free press
antar i Komisionit Qendror t Ekspertizs trative t tri drejtorive t Sigurimit, t cilat jan t ta evidentoj kt fakt, pasi rndom krijohet perceptimi sikur ne jemi n
dhe antar i Kshillit t Lart t Arkivave jan n masn 99% lirisht t shfrytzuesh- prpunuara standardet e shteteve si Zvicra apo Danimarka.
pran Drejtoris s Prgjithshme t me, thot Dervishi, njkohsisht ekspert sipas
Arkivave; kryetar i Komisionit Qendror t pr informacionin e klasifikuar. kronologjis 2-Kartotekat. Ishin vendosur n do deg t punve t brendshme dhe n
Ekspertizs n MPB; nnkryetar i dhe strukturs MPB te Dega e 4-t e Drejtoris s Par. Kto kan administruar dy lloj
Komisionit t Deklasifikimit dhe Intervistoi pr Albanian Free Press: Alket s tyre. kategorish dosjesh: rrjetin sekret dhe personat q ndiqeshin. Kartotekat
Zhvleftsimit t Informacionit t Klas- Aliu Prpunimi i kan furnizuar, fondin operativ n Arkivin e MPB-s, n t cilin dosjet
ifikuar Sekret Shtetror n MPB; antar i pjess m t jan emrore me numr progresiv. Jan trashguar nj grup dosjesh prej
Komisionit t Shqyrtimit t Informacionit far kuptojm me fjaln "dosje" pr t madhe t tyre rreth 25 mij t tillash. Edhe ky grup dosjesh ka pasur problemet e veta,
t Klasifikuar Sekret Shtetror n MPB; cilat flitet prej 27 vjetsh dhe si trajtohet sht br pasi sht nj pjes fare e vogl me at q ka ekzistuar para vitit 1991.
antar i task-forcs pr krkimin, gjetjen zyrtarisht ky term? prej meje n
dhe identifikimin e personave t ekzekutu- vitin 2014, Mjete t rndsishme informacione jan kartelat dhe regjistrat, por kto
ar gjat viteve regjimit komunist; antar i N Ministrin e Punve t Brendshme, koh kur u duhen par n kompleks s bashku me t dhna t tjera dhe jo n mnyr
komisionit qeveritar pr eshtrat e ush- para vitit 1991, dokumentet n fazn e bn gati pr t shkputur.
tarve grek t vrar n vitet 1940-1941; par t krijimit t tyre administroheshin deklasifikim.
antar i Kshillit Shkencor t Muzeut nga: Deri kt Ju jeni nj njohs i mir i arkivave, duke prfshir edhe at t Ministris
Historik Kombtar; antar i Komisionit t koh kan s Brendshme. N far gjendjeje jan aktualisht dosjet e ish-Sigurimit t
Deklasifikimit n Ministrin e Punve t 1-Sekretarit e do njsie. Prej tyre kan qen pa Shtetit dhe far ka mbetur prej tyre?
Jashtme. rrjedhur dosjet administrative, n t cilat kurrfar
pasqyrohet aktiviteti i degve t punve t rregulli dhe sht i gabuar koncepti kur flitet pr arkiva t Sigurimit, sepse duhet
Dervishi e shikon punn e Autoritetit jo si brendshme, MPB-s, reparteve t saj, etj. inventari. folur pr dokumente t Ministris s Punve t Brendshme, sipas prcak-
hapje, por si mbyllje dosjesh. Autoriteti i Vetm nga tri drejtorit e Sigurimit, jan sht e timeve q dhash m sipr. Ka qen vetm Arkivi i Ministris s Punve
ka vn drynin 10 mij dosjeve adminis- trashguar rreth 10 mij dosje t tilla. Kto rndsishme t Brendshme, nj pjes t dosjeve t t cilit i ka marr n shkelje t ligjit
Many shadow accounts in UK banks have been used since the 70s for Albanian dictators...
Kastriot Dervishi, Autoriteti po bllokon dosjet, mbron persekutort e komunizmit Albanian free press
SHIK-u n vitin 1993 dhe t tyre. Shikoni sa perso- pjesa m e madhe e dosjeve q t mos mjaftonte kjo, interesonin arkivat. t vendit. Ekziston gjith
tani, po n shkelje t ligjit, na t jetojn do gjejn ndodheshin po n degt n fjal dhe ndodhi edhe dmtimi i nj legjislacioni q e bn t
do ti marr nj institucion dosjen e tyre, sepse ky n Degn e 4-t t Drejtoris s Par. objekti m 13.3.1997, n sht miratuar nj panevojshm krijimin e nj hallke
n shkelje me ligjin e sht thelbi i ligjit q Pr kt sht shkruar edhe m t cilin u dmtuan shum ligj dhe sht ngritur burokratike e me harxhime pr
arkivave. kan miratuar s fundmi par, por tani bjn sikur nuk i din dokumente t sjella nga nj Autoritet i buxhetin e shtetit. Si vend i varfr
me nj autoritet mbi kto fakte. Masakra e fundit ish degt e punve t posam pr hapjen e q jemi dhe me probleme t
I gjith rrjeti arkivor i krye. N masn 99.99% vlersohet pr rreth 50 mij dosje. brendshme. Kur fillova dosjeve. A sht kjo mdha mesa duket edhe shtet-
Republiks s Shqipris prgjigja do jet nega- Dhe shtja sht ngritur disa her. pun n Arkivin e MPB-s mnyra m e mir pr formimi, nuk na lejohen gafa t
sht n gjendje t mjeru- tive. Me vendimin nr.85, dat 3.3.1993 n vitin 2007 gjeta nj tu ballafaquar me tilla t devijimit t investimeve n
ar. Krkohen investime t Kshilli i Ministrave ngriti nj grup gjendje t till ku 2/3 e kt shtje? organe t kota, t panevojshme
shpejta dhe afatgjata. Nj pjes e mir e doku- pune pr t kontrolluar doku- fondit ishte pa inventar. dhe t prkohshme. do qindark
menteve operative jan mentacionin e ish-Ministris s N vitin 2014 arrita inven- Jo nuk ishte, madje q do hidhet n drejtim t Auto-
N lidhje me dosjet, nuk asgjsuar n degt e Punve t Brendshme. Sipas raportit tarizimin e 80% t dosjeve sht rruga m e ritetit dhe jo n drejtim t rrjetit
sht ajo gjendje q punve t brendshme t asaj kohe, u konstatuan mungesa t Arkivit. Pr pjesn q keqe. Autoriteti sht kombtar t arkivave, sht inves-
imagjinon dhe ndrron para vitit 1990. N vitet t shumta dhe dmtime t rnda t ngelej m duhej edhe 3 i panevojshm. tim n drejtimin e gabuar. Auto-
publiku. Praktikisht, trupa 1990-1991, si rezultat i dosjeve t ndodhura para vitit 1992. muaj pun, por MPB nuk Synon trajtimin riteti u formua n shkelje t tre
e persekutorve q jetojn, urdhrave t datave Po ashtu nj verifikim tjetr sht ma lejoi nj gj t till, eksperimental t ligjeve:
ka zhdukur nj pjes t 15.12.1990 dhe br n vitin 1995, n t cilin u sepse mesa vura re, dokumentacionit
mir t provave t krimit 18.2.1991 u asgjsua evidentuan probleme t rnda. Sikur drejtuesve t saj, as u jasht rrjetit arkivor 1-Ligjit nr.9154, dat 6.11.2003
Pr arkivat.
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 3
Spaci in Albania no answers for the dead and Ukshin Hoti Harvard prof. missing singe the 1990 MIA in Balkans
Kastriot Dervishi, Autoriteti po bllokon dosjet, mbron persekutort e komunizmit Albanian free press
pasi Autoriteti po merr arkivor kombtar, ndrsa Drejtoria e jemi origjinal. U prdor Ligji i Autoritetit Shqipri sht unik (kompozimi baz
2-Ligjit nr.8457, dat edhe kompetenca deklas- Sigurimit t Informacionit t Klas- nj justifikim naiv, duke sht kopjuar nga Sigurimi, Polici, Kufi) dhe duhet t
11.2.1999 Pr infor- ifikuese t cilat nuk i ka. ifikuar sht organi q drejton e thn se prderisa kjo ligji gjerman i 20 trajtohet n kt form duke ruajtur
macionin e klasifikuar kontrollon masat pr ruajtjen, ministri trajton ish-t dhjetorit 1991, i unitetin e fondeve arkivore si parim baz
sekret shtetror, Por edhe ky Autoritet u klasifikimin dhe administrimin e prndjekurit politik, ka t ndryshuar disa her, i t arkivistiks.
ndryshuar me ligjin ngrit me ligj. Prse e informacionit t klasifikuar. DPA drejt ta bj nj gj t prbr nga 48 nene,
nr.9541, dat 22.5.2006". konsideroni t nuk sht pyetur fare. do nism till. Ksisoj Autoriteti ka pavarsisht se midis N Gjermani ishte fare e leht, pasi u
paligjshm? ligjore n lidhje me fondin hapur nj precedent. Shqipris dhe Gjer- administrua n nj dor t vetme doku-
3-Ligjit nr.119/2014 Pr kombtar t arkivave, duhet patjetr Mund t krkohen n kto manis nuk ka kurr- mentacioni i nj institucioni dhe nuk u
t drejtn e informimit. do arkiv n Shqipri t ket nismn dhe mendimin e forma edhe hallka t tjera far ngjashmrie prekn, ndan apo u eksperimentuan
mund t formohet vetm arsyetuar t ktyre dy institucion- t panevojshme. Pse mos rastesh. Gjermania ka fondet arkivore. N Shqipri synohet e
Nga veprimtaria e der- sipas dispozitave t ligjit eve. kemi edhe autoritete t qen nj vend i ndar kundrta. Autoriteti nis si informues dhe
itashme shihet se po nr.9154. do prpjekje tjera pr dokumentet e n dy shtete. Ish- prfundon si ndrmarrje grumbullimi,
shkelet edhe VKM-ja, qoft edhe me ligj, pr t Projektligjin e Autoritetit e inicioi PPSH-s, Frontit Demo- Republika Demo- por ngjan edhe si komitet censure e
nr.124, dat 15.3.2001 krijuar arkiva t tjera, nj ministri pa lidhje me arkivat si kratik, Bashkimeve Profe- kratike Gjermane e misionar paqeje. Kjo kriz identiteti
Pr deklasifikimin dhe nuk sht vese e Ministria e Puns. Un nuk di sionale, etj, prderisa u ka pasur shrbimin tregon fillhumbjen e tij.
zhvlersimin e infor- dmshme dhe paligjsh- ndonj vend t bots n t cilin dashka q pr nj pjes t sekret n nivel minis-
macionit t klasifikuar me. N Shqipri, Drejto- ministria e Puns dhe shtjeve historis t mbivendosim trie, ndrsa Shqipria Thon Sigurimi, por ligji merret edhe
sekret shtetror q ria e Prgjithshme e Sociale t merret edhe me trajtimin institucione, madje n n nivel drejtorish, me gjykata, prokurori, etj, duke anash-
ndodhet n rrjetin Arkivave (DPA) sht e dokumenteve. As n Afrik nuk e varsi t Kuvendit. madje tri t tilla. kaluar faktin se dokumentet e ktyre t
kombtar t arkivave, organi m i lart i rrjetit gjen n shembull t till. uditrisht Dokumentacioni n fundit u prkasin Arkivit t Sistemit t
P a g e 4 O u r W o r d s
Kastriot Dervishi, Autoriteti po bllokon dosjet, mbron persekutort e komunizmit Albanian free press
Ministris s Drejtsis. Krkojn t ti rikthejn dosjet nga i morn, a thua se paqarta si p.sh. pjest pr t zhdukurit, fondin hetimor-gjyqsor nga Arkivi i MPB-s,
ndrhyjn edhe n fonde t tjera n bhet fjal vetm pr ark me domate q t favorizuarit, terrorizmin, etj. Siguri- duke dhn nj prcaktim t uditshm:
AQSH, (prfshi Arkivin e PPSH-s), merret nga magazina dhe kthehet prap mi nuk ishte kujdestar i gjykatave dhe dokumentet e gjykatave dhe t prokurorive,
n Arkivin e Ministris s Mbrojtjes atje. prokurorive. Por ec e gjeje ku do zbatohet pr aq sa disponon fondi i ish-Sigurimit t
apo kushedi se ku tjetr. Dhe e thon kjo pjes e ligjit. Po ashtu Autoriteti ka Shtetit. Ky fond e ka emrin hetimor-
pa t keq se kur t mbarojn pun, do Ligji i Autoritetit po ashtu ka shprehje t vendosur n ligj dshirn pr t marr gjyqsor, nuk sht fond i ish-Sigurimit dhe
FATMIR TERZIU
FATMIR TERZIU: E vrteta pa
hije-na metaforash karakterizon vargun, fjaln, ritmin, rrjedhn, nj norme t caktuar poetike, me t ciln Hallelulja sht krehja logjike e poetit Risto.
-Rreth vllimit Hallelulja- normn poetike, kalibrin shtjellues, filozofin, dallojm vet urdhrat e rastsive dhe Dhe nse hallelujah e korit t famshm t
Hallelulja e poetit Petraq Risto mesazhin dhe, mbi t gjitha, skalitjen mjeshtrore t opsionet e astit n brendsin e t cilave gjermanit t muziks solli prjetimin e saj n
sht metafora e strehs prshpirtse stigms poetike. Ktu Risto vlen t vihet n rreshtin Hallelulja sht nj ritm biblik jasht derivatin e zanoreve intervale t krishtlindjeve,
t vargut. Streha e virgjr e pyllit t e tij. Parsore n kt pik sht vet stigma me t konceptit t saj lidhs me diskursin e vet Hallelulja e Ristos sht kulmi n t cilin
dendur poetik t poetit q strehoi ciln tipologjia e mbi dyqind poezive kreh tr fjals tjetr prkitse hallelujah. Kjo e lexohet nj rrug e gjat e poetit q nga lindja e
poetin e vdekur me Shekspirin n dimensionin dhe thellsin e nj bote q trazon fundit njihet sot si e till fal kompozitorit ngjizja me poezin e tij hershm n vitet rinore,
dor (Risto, Hallelulja fq. 3). plag, dhe jo vetm kaq. Analog me nj rrug t gjerman Handel George Frideric (1685- deri n kt vler me t ciln poezia shqipe sot
sht ajo denduri tipologjike q gjat poetike, vargu i Hallelulja ka dritpeshn e 1759), ndrsa poezia e veant e prezantohet ndryshe. Prezantohet ndryshe n
FATMIR TERZIU
tr metaforn e saj q vet fati e gnjeshtra pafund dhe m jep t pi gjak q t ku shenjtrit nisin nga dashuria dhe Themi kshtu pasi vet grupvargjet e prz-
sjell nga lashtsia e kalendat t them t vrtetn (p. 11). gatuhen me gjuhn tipologjike t Ristos: gjedhura, apo edhe togfjalshat e till si nat
rrfej pr fatin lakuriq pa meta- Dh ndrsa tek E vrteta pa hije-na metaforash eja luajm me zjarrin,/eja luajm/ska gj erjonxh apo tunel arratisjeje , ku n rastin
for: Atdheu, pikrisht n nj lidhje vet vargu i poetit dikton vrapin mes dihatjes vet pse t tjer do vuajn/merre zjarrin/merre e par nata errjonxh luan me rrufet q
ku mitologjia na citon largsin n fundi vrapon duke ndjer dihatjen e drits n zjarrin n duar. sht ky zjarr kjo trio mprehin tehun e Hns dhe n rastin e dyt
koh me Uliksin q shkoi tek e aureolat e 12 apostujve. Ky fund paradikton dhe logjike e vargut t Ristos q na jep tream- nata shrben si tunel arratisjeje, jan nj arsye
vrteta kur si hijen metaforat i paracakton fatet n tr kt vllim me t vrtet buln filozofike: Flak e flashkt m shum n kt tipologji dhe filozofi t
shkeu apo edhe kur edhe filozofik t poetit Petraq Risto. sht pastaj kjo flakzi.... Dhe ktu vrtet Hallelulja e Ristos.
strgjyshja e Sheherazades, Penelo- streh prshpirtse q flet. Flet me gjuh tipike. poetit falenderon vetveten, ashtu si .................
pa theksonte: thur dhe shthur Qartson e shqeton tr dinamikn e jets. Asaj jete hallelujah i mishrohet lavdis s Zotit. Vetm kjo shkputje nga poezia e Ristos Ne
FATMIR TERZIU
shqiptart veshim mantele sim- gjat me paraqitjen e saj. Dhe pasi e paraqiti, ndri- l kosn, prgjunjet. Dhe ktu rilexojm Nj vel e ar
bolesh sht nj fakt logjik m coi edhe studimet e detajuara t Helmut Brakertit, Riston: Katr vettima te dera...
vete, sht nj perifrazim ndoshta jo por edhe fatin se Taciti thoshte pr Arminiusin, ... kreshto kapedani ka heje akulli n vend Ngjashm mund t shihen e lexohen edhe
-teknik me lidhjen n kuadratin e fituesin e betejs n pyllin e Teutoburgut, se pr t t brinjve poezit e tjera t Ristos si Klithm detare;
fateve q ruhen nn plag, por edhe kndohet edhe tani tek popujt barbar. Natyrisht, Flakza e zemrs i shuhet e vdekja po Terrorizm poetik apo edhe poezia Vetm
t fateve q kruhen nn plag. E pra kndohej, kujtohej dhe flitej, ndrsa dihet se nginjet q sht vetm me pes fjal:
till sht edhe poezia q m s knga e Nibelungve nuk ishte nj veori e gjerma- Haga si plaga nga kripa po digjet -Vetm je?...
shumti kruhet n oralitetin e saj nve. Kngt heroike, si kujtime historike, kan Plaga si Haga zjarre prgjigjesh. -Vetm
se sa n origjinalitetin e vargut, qen pararendset e eposeve homerike; ata takohen Haga, aga, Haga -O Zot, qenka vetm!...
stilin dhe gjuhn e mesazhin. Halili edhe sot n Afganistan, tek sllavt jugor dhe n Djeg m keq se plaga
pas vdekjes sht reminishenc epikn heroike shqiptare. Por ajo q duhet thn n Haga sqenka haka...
kohe, stili dhe gjuhe. Larg eposit si kt lidhje, sht se Knga e Nibelungve prmban Poezia minimaliste
metafor, por me epos n stigmn e dendur formula t tilla, shpesh edhe n formn e Poezia minimaliste e Lax, poetit amerikan
saj, mesazhi filozofik t shpie paratregimit t fundit tragjik t asaj historie t me t cilin mund t themi e bashkon vetm
gjetk. T shpie n djerrina t pash- madhe q ka ndodhur n bot, si thoshte peshkopi filozofia dhe struktura e gjrave, mund t
kelura, por t arsyetuara me drit t Pasaut, kur mori vesh pr vdekjen e t nipit n shihet si epitem n poezi t tilla t Ristos si
dobt kuadraturash kohe, vendi dhe oborrin e mbretit t hunve. Dita e vers: 14 Mars apo edhe Kosov
hapsire. Halili pas vdekjes na Ngjarjet e bmave t mdha heroike dhe t pasion- 1998. Ashtu si Lax q disa poezi i minimi-
shpie larg. Koh m par solli n eve t egra na sjellin nj paralele me fatet e cituara zonte n disa fjal edhe Risto poezin
skenn e studimit Profesori austriak nga Gtja mbi Kngn e Nibelungve ku ai sheh Kosov 1998 e minimizon n katrm-
Helmut Birkhan vmendjen mbi mosbesimin dhe fateve q Risto i shtron nn bdhjet fjal dhe n tre rreshta:
Kngn e Nibelungve. Ai u morr muzik funebre kositur me lule aq sa hija e vdekjes Nj grua me barr: vel e fryr nga era..
Kastriot Dervishi, Autoriteti po bllokon dosjet, mbron persekutort e komunizmit Albanian free press
do prapashtes, tashm edhe me q kushedi sa dhjetravjear duan ta kuptojn t vitit 1950 si dhe ka nevoja si do ti pasoja sjell gjithnj dmtime dhe humbje.
ligjore, sht vetm imagjinat. pr vete nj proces t till. kishte nj arkiv i ri. Ather far sht ky
indiferentizm pr rrjetin arkivor t vendit, Po si e vlersoni punn e Autoritetit?
Ne duhet ti marrim shembull Sipas ligjit nr.7726, dat 29.6.1993 Pr fondin pr t cilin shteti ka detyrimine mbrojtjes
gjermant pr gjithka, n radh t arkivor kombtar dhe pr arkivat (i shfuqizuar) dhe dhe kjo bujari e madhe pr institucione t Nga q dhnat q kam, e vlersoj si nj pun pa
par pr mnyrn si i kan organi- ligjit nr.9154, dat 6.11.2003 Pr arkivat (n panevojshme? Pse duhet t jemi entuziast drejtim dhe pa synime. Duke qen se dosjet
zuar arkivat, por jo pr rastin e fuqi), i vetmi autoritet pr administrimin e doku- pr institucione t prkohshme dhe nuk formulare pr personat q jetojn jan shum t
Autoritetit. mentacionit t Ministris s Punve t Brendshme duhet t bjm asnjher si duhet ato t pakta, Autoriteti synon ta mbuloj kt
(pr dokumente pas vitit 1944) sht Arkivi i Sis- prhershmet? Se logjikisht nse Autoriteti boshllk duke plakitur dosjet hetimore-
Ju po flisni jo vetm pr shkelje temit i ksaj ministrie, si institucioni fondkrijues. ka sot 65 veta (pr vetm 1/3 e dokumentac- gjyqsore nga Arkivi i MPB-s, pr ta quajtur
ligjore, por edhe t parimit t puns do mbivendosje jasht prcaktimeve t ktij ligji, ionit t MPB-s), Arkivi i MPB-s, duhet t pun kt. Me kt operacion jan nxjerr nga
me arkivat... nuk sht gj tjetr vese veprim n kundrshti me ket rreth 200 veta. njsit e ruajtjes nj numr jo i vogl dosjesh,
legjislacionin pr arkivat. do ndarje fondesh n thyerje t plot t legjislacionit t arkivave, i
U tha se qllimi i miratimit t ktij arkivore n ente apo ndrmarrje t prkohshme, Gjithsesi duket se puna ka nisur. A mendoni cili prcakton qart mnyr e zhvendosjes dhe
ligji ishte krijimi i mundsive t sigurisht q sht n shkelje edhe t parimeve t se me ligjin pr hapjen e dosjeve dhe shfrytzimit t dosjeve. Autoriteti i ka vn
personave q kan qen ndjekur nga arkivistiks. ngritjen e nj Autoriteti t posam mund t drynin 10 mij dosjeve administrative t tri
Sigurimi, pr t lexuar dosjet e tyre. kemi nj kontribut pr zgjidhjen e ktij drejtorive t Sigurimit, t cilat jan n masn
Sigurisht, nuk u b asnj studim, Kujdesi, vmendja dhe prkushtimi duhet t jet n problemi? 99% lirisht t shfrytzueshme. Po ashtu Auto-
nuk dihej asnj shifr dhe sigurisht u drejtim t arkivave dhe jo n drejtim n institucion- riteti po bllokon konsultimin normal t atyre
hartua nj relacion nj faqe e gjysm eve t prkohshme. A e dini pr shembull q Sektori Jo, parashikimi im sht se Autoriteti pr aq pak dosjeve formulare, duke synuar n do rast
me fjal t prgjithshme. Personave i PPSH-s n DPA ka gjithsej 7 punonjs, ndrsa koh sa do ekzistoj do t sjell dme t t mbroj emrat e persekutorve t komuniz-
t interesuar, kjo mundsi mund tju Autoriteti ka 65 t till. DPA-ja ka nj buxhet vjetor pariparueshme n drejtim t dmtimit t mit, n kuadr t gjoja t dhnave personale.
jepej (si u sht dhn deri sot), prej 30 mij eurosh pr AQSH-n dhe 12 arkiva arkivave dhe t bllokimit t konsultimit t
fare mir brenda rrjetit arkivor t vendor. Arkivi i MPB-s ka zero buxhet prej vitesh tyre. Kjo sepse nga prvoja botrore njihet
vendit pa qen nevoja e shtimit dhe personel m t vogl se nj erdhe lagjeje, sot fakti se nga copzimet e fondeve arkivore
burokratik t hallkave t panevojsh- vetm me nj arkivist. Posedon nj depo t vjetruar dhe zhvendosja e dokumentacionit arkivo,
P a g e 6 O u r W o r d s
Hyqmet Zane Cila histori do t flas pr t vrart dhe t zhdukurit pa varre t amris ?
Hyqmet Zane me poshtrimin dhe vllezrit Frashri t tit- dit dhe do vit. Me dashje jets shqiptare. jan n kto varreza?
Cila histori do t flas pr t denigrimin, me persekuti- ulluar Krkojm nj varr, apo pa dashje, memoria Kur shkojm n varrezat e Por m shum se kaq.
vrart dhe t zhdukurit pa varre min dhe shkelje flagrante menjeher t shkon mendja kombtare po fshin si pr ti dshmorve t kombit, Bhet kujdes q shtja ame
t amris ? t t drejtave t njeriut, tek nj fakt i vrtet dhe i br qefin grekve, q prballemi me emrat e t t mos prmendet, q
Grekt dhe sigurimi komunist vran jan nj mal i madh holo- pamohueshm : sa shum prkundr realitetit ton t ashtuquajturve dshmor, viktimat e amris t mos
djemt e amris kausti i gdhendur n viktima pa varre ! Sapo u dhimbshm, me varret e por q jan vetm t kohs bhen publik, mundsisht t
Java e amris solli nj risi n kujtesn e nj populli jo largova prej andej me nj tyre, grekt i gjen kudo s Lufts II Botrore dhe harrohen, q personalitetet e
jetn shqiptare, duke u br nj vetm brenda territorit ndjesi dhimbjeje t trazuar npr Shqipri. Por pr t pr pjesn komuniste t amris t mos promovo-
memorial i ngjarjeve t nj shqiptar, por edhe m tej. keqas, nj telefonat m mos folur pr kt tem tyre. Kujt nuk kishte bio- hen, q historia e amris t
popullate t tr nga amria. Q sht nj Zot dshmitar, trhoqi vmendjen. Prtej atij diskutimi t madh, shqetsi- grafin e mir, atij i hiqej mos shkruhet, q shkrimtart
nga amria, n Kllogjer e deri n por dhe dshmitart okular celulari Genti Ademi, djali i min e kam tek mosvendosja emri dhe nam e nishani nuk e mirnjohur t saj t mos
Vlor, Fier, berat, Lushnje, Elbasan, q na sjellin n mendje Prparim Shaban Ademit m e portreteve t viktimave t i gjendje, edhe pse ai shqip- jen prezente n tekstet
Durrs, Peqin e Rrogozhin, Kavaj momente t dhimbshme t pyet me trishtim po portreti i ktij gjenocidi nga tar i mir mund t kishte shkollore. Prse kshtu ?
e Shijak e deri n Tiran sht nj do gjenocidi q vuajti n gjyshit tim pse nuk sht komuniteti am n stendat e rn pr lirin e atdheut. Por Pr m shum do t doja t
rrugtim i gjat q ka prshkuar mnyrn m t ktu, a di gja ti vllai im ?. ktij ambjenti. Prse, me kombi sht i amdh dhe kujtoja fakti se si amerikant
populli i vrar dhe i dbuar i asaj pashembullt nj popullat Ishte nj pyetje e sinqert q qllim, kush jan autort, historia jon sht e shtrir i kan t skalitura jo vetm n
pjese t kombit me emrin shqiptar. e tr me t vetmin faj pse brenda saj kishte nj mesazh kush bn kujdes q t mos i n koh dhe n hapsir. kujtesn e tyre, por edhe n
Jo vetm mbi 3000 viktima martir ishin shqiptar t devot- t madh. Ashtu si do shqip- bhet publicitet ktij re- Prse emrat e dshmorve varret nj pr nj, edhe n
t amris nga gjenocidi grek, jo shm, donin flamurin kuq tar q vuajti gjenocidin aliteti edhe pr kt q kan dhn jetn andej platforma mermeri dhe,
vetm rreth 3000 viktimat e pafa- e zi dhe flasin gjuhn komunist, tragjedia ame popullat t martirizuar? Ka kufirtit dhe q ishin anti- sht m e rndsishmja,
jshm t mbetur n fushn e shqipe m t vjetr t sht e disa planshe, shum vrtet nj prgjigje, por pr fashist dhe luftuna pr emrat e ushtarve t vrar n
Kllogjerit, jo vetm edhe rreth 1000 Iliris. dimensionale dhe me nj m tej do t doja t trajtoja komb e atdhe, t radhitur n luftra t ndryshme, emrat e
viktimat e gjenocidit komunist n Duke vizituar ambjentet lum viktimash q pr fatin e nj fenomen q sht brigadat e batalionet shqip- viktimave q vdiqn n
Shqipri, por mbi t gjitha vrasja n sheshin te Tre keq emrat e tyre harrohen do gjuithashtu bashkudhtar i tare dhe antifashiste, nuk Kullat binjake, i lexojn do
Hyqmet Zane Cila histori do t flas pr t vrart dhe t zhdukurit pa varre t amris ?
vit, i kujtojn me nj ceremoni brilante dhte zyrn e tij, ai nxorri koburen n mbrojtje u krkonin mohimin e orgjins dhe t Nse do ta shtrijm mendimin, do t doja q t dija se
t prvauajtshme, brenda s cils ka te nderit t vllai t tij nga amria. Ishte dinjitetit e sa e sa t tjera. ku jan emrat e dshmorve antifashist t lufts, ku
mirnjohje dhe nderim, ka dhimbje dhe nj gjest burrror dhe dinjitoz. Dhe Sha- Pr kta burra lypset nj varr memorial si jan emrat e martirve t gjenocidit? Asgjkundi,
kujtim. ban Ademi u arrestua nga banda. Por as n nderim pr figurn e tyre dhe pafajsin e sepse komunizmi jo vetm na vrau, por edhe na la pa
Por le t vijm tek nj fakt. gjyq nuk doli, as hetime nuk i bn, se nuk vrar pabesisht. Ku dhe si duhet realizuar atdhe e dinjitet, por krkohet sot t na ln edhe pa
M 28 korrik 1960, n orn 11 t asaj dite t u mor vesh fare far ndodhi me kt nj gj e till, kjo sht shtje procedur- histori. Ata ishin pjes e historis son mba-
zez, n t gjith qytetet e Shqipris ku burr amrie. Shaban Ademi ishte nga ash teknike edhe shtetrore, por para s rkombtare dhe si t till meritojn nderim dhe
kishte komunitet am, u b arrestimi i t fshati Kosk, pikrisht andej nga edhe gjithash sht nj detyrim i komunitetit prkujtim.
ashtuquajturve eksponent t grupit t Teme ishte atedhetari i mirnjohur Muharrem am dhe i vet shtetit, nse vrrtet themi T njejtat fjal do t doja t thoja edh epr emrat e
Sejkos dhe Tahir Demit. Ishin 63 pjestar Rushiti dhe lufttari i shquar Haki Rushiti. se jemi shtetas shqiptar, si edhe jemi. Se viktimave t amris dhe ata t Kllogjrit. Memori-
t komunitet am e t tjer m pak q u Pra, kemi nj njeri q sigurimi e zhduku prkundr ktij fakti, do t duhet t jemi ali i t rnve pr drejtsi dhe integritet krkon emrat
pushkatuan, u burgosn, vdiqn n burgje pa gjurm, pa nam e pa nishan. I njejtn n kozmos, se andej greku nuk na pranon, e tyre, ashtu si izrealitet i kan t gdhendura emrat e
dhe internime e sa e sa tmerre si t veprim u b edhe me Taho Sejkon n kndej shteti shqitpar nuk na konsideron, viktimave t holokausit nazist, po aq sa edhe emrat e
Kmnerve t Kuq. Q n nj form a n nj Shkodr, sa q nga ajo koh na vijn ather ku t gjendemi ne? Vrtet sht mirnjohjes n Jatt Vashem. Kush i viziton ato me-
tjetr, jan br edhe publike bmat krimi- copza kujtimesh se i bn kshtu e ashtu, nj shqetsim serioz dhe i madh. moriale n Izrael, gjen nj lloj shenjtrimi t emrave
nale t Enver Hoxhs dhe bands s tij por e vrteta dihet vetm nga kriminelt Ishte ky shqetsim edhe i nipit t Shaban dhe kontributeve t secilit njeri. E gjitha bhet pr tq
sllavo-greke. Mes atij grupi spikasin dy q e zhdukn dhe Zoti i plotfuqishm q Ademit, se ku sht portreti i gjyshit t tij ruajtur pjesn m njerzore t kombit t tyre. Kt
persona, Taho Sejko dhe Shaban Ademi. I merr hak. Jan edhe t tjer t vrar si t zhdukur e pa varr, pa emr dhe i mbetur duam edh ene amt, ta ruajm t vrtetat e mdha t
pari vllai i Teme Sejkos dhe i dyti bash- Adem Ismaili, t vdekur nga torturat apo n anonimatin e nj kohe t shkuar. Sha- historis q e kami lar me gjak dhe sht e jona,
kpuntor i Tahir Demit, nj patriot i mir t vrar me plumb pas koke. ban Ademi e Taho Sejko jan pjesa e shqiptare.
dhe nj burr trim. Thuhet se n kohn kur T till n t gjith Shiprin ka edhe persekutimit t martirve t amris dhe Gjat nj vizite n Kosov, n varrezat e dshmorve
Mihallaq Ziishti, Shim Kolli dhe Nevzat shum t tjer. Un mendoj se jan pjesa t Shqipris, ndaj dhe do t duhej t ishin n nj territor t gjer, memoriali i t rnve ishte i
Hasnedari vajtn n mnyrn m m vitale e personaliteteve q nuk u portretet e tyre mes te persekutuarve pa shtrir emr pr emr n pllakat e mermerit q jan
poshtruese pr t arrestuar Tahirin n nnshtruan ndaj krkesave t xhelatve q varre. dshmia e t vrtetave t pamohuara. M shum se
P a g e 8 O u r W o r d s
Hyqmet Zane Cila histori do t flas pr t vrart dhe t zhdukurit pa varre t amris ?
kaq, kto emra duhet t mbeten bij t amris q jetonin e jetojm sot si shqiptar mes ullt me dokumentacionin. Kolegjit q flet mbi admin- sonave t ekzekutuar m
t pavdekshm dhe t skalitur punonin mes vllezrve t shqiptarve, ku do jen Por n rastin e t ash- istratn, kurse regjistrin pr 1961-1962, jan 34 vet,
n kujtesn kombtare, bile n tyre me kontribute an- varret e atyre q lan jetn tuquajturit Grupi i Teme kt qllim e kan krijuar n mes t cilve edhe emrat e
nj dit t shnuar ata emra toifashiste, por me t birucave t hetuesis s Sejkos, ka nj shkres t fillim t vitit 1962. njohur si Taho Sejko dhe
duhet t lexohen me za t lart vetmin faj vetm e vetm se sigurimit t shtetit apo q u sigluar Sekret nga Minis- Skandal. Edhe lop e kuaj t Teme Sejko, Tahir Demi,
q edhe Zoti vet do t donte nuk ishin grek, por shqip- vran pr atdhe ? Detyrim- tria e Punve t ishin kta 34 persona q jan Shaban Ademi dhe Beqo
ti dgjonte pr tu dhn pav- tar t mir. Nse grekt e isht ktu mes t gjithve Brendshme q e ka dhn ekzekutuar sipas lists s Plaku, Hajri Mane dhe Ali
deksin. Athins nuk lejojn asnj dhe t nderuar si t gjith t Dega e Brendshme e parashtruar dhe firmosur nga Xhelo Arapi, e t tjer. Jo
Taho Sejko dhe Shaban Ademi am jo m t ngrej varret e tjert. Drejtoris s Policis pr n/kolonel Koli Shuke, shefi i me shum koment, kta t
mbeten tipik n at koh dhe gjyshrve t vrar e t rn Epilog vitin 1961, ku thuhet se sekretariatit t M. P. B., do t ekzekutuar, mund t ken
n kt koh, ata nuk u pr flamur e atdhe, por as t Thuyhej e thuhet nuk ka evidenc pasi kishin mbajtur nj pro- prfunduar ashtu sie dhe
gjykuan pr ndonj krim, ata hyjn n tokn e amris, ndonjher se regjimi i shkresat jan djegur n cesverbal. Shkresa e sigluar Teme Sejko me kazm n
nuk kishin asnj faj, ata ishin ather, n kt vend q Enver Hoxhs ishte i rreg- baz t instruksionit t t Sekret pr Listn e per- kok pas shum
Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945.a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise.presim nqs ka
ndryshim...
Poezi
VASIL TABAKU N fluturim npr gazeta ... guxim Dhimbjet tua pr Nelin, ruan Historia
SHQIPRIS Ti vraseskngsh mikrofon zdhnie q tthuhet e Zemra t pushoi s rrahuri pr popullin, Shtetin, ...
NJERI I ZI I POLITIKS Ti grabits gzimi vrteta ntrupin tnd, i ndrydhje n shpirt, Mentor Thaqi
se ai vjen nga askund Dhe ndrtues I dhimbjes Dhe, sharkin asnjher larg por jo shpirti i kangs pr spate koh pr vetin 12 Korrik 2017
Dhe shkon askund, Arkitekt I zi dore ... Komb e Vnd Nuk le Atdhetar pa ia
Nj cop e ftoht mermeri I brengave dhe varfris n kndim kjensie e dhimbjesh Nuk ka poet q mund ta kndu dy vargje,
Pa identitet Ti mashtrues arbrore shkruan Epitafin, nga loti i mallit, mbeten
m rrmben gjithcka Prdhunues I fjals Dashni e mbi dashni, gjithmon e se nuk ka vdekje q e vret gjurm n faqe
M vjedh shpirtin Dhe bastard I liris pate Atdheun, Agim Gashin Ah, i ram bashk trup
M godit n dinjitet M ke borxh President Rugoven, Nan Terezen, Pastaj, cili Gur Varri e zn Shqipnis, Shkoder e
Duart e pista Lumturin sknderbeun ... at shkrim, Fterr,
Zhyt gjer n brryl Dhe nj jet pritjej As edhe njher t vetme nuk u q ka sall fillim e kurrsesi prej vlla Gzim Uruit te
N dhimbjen time Pr t jetuar si NJERI hamende, mbarim xhaxhi Dilaver
M vret t rrijsh nrrug atdhetare, Lamtumir o Agim Gashi, o Dhe, ah ... m kujtohet
Kush je ti Nekrologji per rapsodin nvetveten tnde burr i Shqipnis, vlla sa mall patm,
Zezan I zi Agim Gashi Gjithmon do gj Atdheut, vetes Emrin tnd, vese ia dhu- Atdheun me zemr dhe
Nga cfar hapsire vjen? Mentor Thaci sall dhimbjen, ruam Lavdis shpirt e matm
Nga cfar humnerash AH, AGIM, SHUM bile edhe kur mbete keq, nuk Le ta ket tprjetshm , Nga vargjet tua, tmiat,
Shprthen HERET ndryshove bindjen Kronik Shqipnia, tFarukut ...
Pasioni yt - Lamtumir, vlla i dashur! Gjithmon me betim n nderim t le ta mbajn Librat e ta ruan nkndim kangsh ...
shpirtshkatrrues?... Po ku tia nis ... loti mi Nan Lokes, Historia Tivarit, Shkodres,
Ti q gjithcka t bukur shkon vargut, se do tjesh nshrbim tKombit e ... Shkupit ...
Rrmben po ta lshoj nj za o vlla, tToks Mentor Thaqi Gjithmon nbetim
Dhe shndrrohesh prej s largut Dhimbjet tua pr Nelin, pr 12 Korrik 2017 nShntri tNans Terez,
N nj sfinks t vrtet? Dikur heret, un i ri e ti burr popullin, Shtetin, ti me hov kah Alternativa, nuk i heq prej zemre,
sepse n rini, i ndrydhje n shpirt, spate koh kah Lubjana ... Tivar, Preshev, Pre-
Ti nuk ke buz njohjen e par prmes RP, e pr vetin Tevona, n Deutsche Welle, vez ...
Pr puthjet bra me ty Nuk le Atdhetar pa ia kndu dy npr gazeta ... Kurr me shmti e mjerim
Ti nuk ke zemr Ai za bariton kah tenori, vargje, mikrofon zdhnie q n pajtim,
Pr drithrimat e mia kumbim shekullor, nga loti i mallit, mbeten gjurm n tthuhet e vrteta fjaln e the hapur o burr
Ti nuk I njeh lott e ai Burr, burim i faqe Dhe, sharkin asnjher larg me guxim
Mbretrin e trisht pashterrshm rapsodik ar- Ah, i ram bashk trup Shqipnis, dore ... Zemra t pushoi s rrahuri
T varfris tronditse bror Shkoder e Fterr, n kndim kjensie e ntrupin tnd,
Dhe brengn Tevona ... dit t vshtira na prej vlla Gzim Uruit te xhaxhi dhimbjesh arbrore por jo shpirti i kangs pr
Prej nj mali t akullt erdhn, vlla Dilaver Dashni e mbi dashni, gjith- Komb e Vnd
Ti gjithcka po kanga jote, Atdheut kurr Dhe, ah ... m kujtohet vlla sa mon e pate Atdheun, Nuk ka poet q mund ta
E ndrton me pushtet siu nda mall patm, President Rugoven, Nan shkruan Epitafin,
Por un nuk e di Bacs Anton etta, me tel Atdheun me zemr dhe shpirt e Terezen, sknderbeun ... se nuk ka vdekje q e vret
Nse ndonjher tsharkis, matm As edhe njher t vetme Agim Gashin
I ke par trandafilat ia ndihmoje jehonn nPajtim Nga vargjet tua, tmiat, nuk u hamende, Pastaj, cili Gur Varri e zn
Si vyshken tShqiptaris tFarukut ... t rrijsh nrrug atdhetare, at shkrim,
Zambakt Ibrahim Rugovs me zemr nkndim kangsh ... Tivarit, nvetveten tnde q ka sall fillim e kurrse-
T prgjaken dhe vepr, Shkodres, Shkupit ... Gjithmon do gj Atdheut, si mbarim
Dhe zogjt t heshtin? besnikrisht nkt jet, besa Gjithmon nbetim nShntri vetes sall dhimbjen, Lamtumir o Agim Gashi,
Ndrsa edhe njetn tjetr tNans Terez, bile edhe kur mbete keq, o burr i Shqipnis,
Kputen mbi tok Na i burgosen mediat, nburg nuk i heq prej zemre, Tivar, nuk ndryshove bindjen Emrin tnd, vese ia
Si pika t vdekura me falanga, Preshev, Prevez ... Gjithmon me betim n dhuruam Lavdis
Me kmngn e vrar ti me hov kah Alternativa, Kurr me shmti e mjerim n nderim t Nan Lokes, Le ta ket tprjetshm ,
kah Lubjana ... pajtim, se do tjesh nshrbim Kronik Shqipnia,
Tevona, n Deutsche Welle, fjaln e the hapur o burr me tKombit e tToks le ta mbajn Librat e ta
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 9
Sulejman Morina
Sulejman Morina saj, Hans Heinrich Thyssen- Kshtu q ai e lexoi men- ktheheshin qejfit n nde- e lexoni se far ndodhi at i prejardhjes s familjes
Bornemisza.) jher shkrimin. N mars jn e ln n gjysm. nat, thjesht sht e sime, ku familja ime kishte
Nj rrfim mahnits dhe trish- N nj mngjes prilli m 1945, thuhej aty, pak para Organizatori i ktij opera- pabesueshme. tok dhe kshtjella, dhe
tues mbi t kaluarn q s't 2007, Sacha Batthyanyt i fundit t Lufts s Dyt cioni ishte i dashuri i N shkrimin e Frankfurter shrbtor. Kujtoj se e
braktis kurr... ishte afruar nj kolege e Botrore, Margiti kishte Margitit, Hans Joachim Allgemeine Zeitungut, pyeta baban: A ke dgjuar
Halla ime organizoi ndej, moshuar n redaksin e nj organizuar nj ndej n Oldenberg. Burri i Margi- autori David Litchfield ndonjher pr Rechnitzin?
pastaj i oi mysafirt ti vrisnin gazete t prditshme qytezn Rechnitz n kufirin tit, konti Ivan Batthyany, prshkruan ndejn si fest t Dhe ai tha: Nayrisht. Pastaj
180 hebrenj zvicerane ku ather po austriako-hungarez pr tua vlla i gjyshit t Sacha vdekjes. T vrassh pr pik e pyeta: A ke dgjuar pr
T vrassh pr pik t qejfit: punonin t dy. Kolegia ia br qejfin miqve nazist, Batthyanyt, ishte gjithash- t qejfit. U trondita. U masakrn? dhe ai tha: Po,
Darka festive e vrasjes s 180 hodhi para syve nj gazet. Ajo, e bija dhe trashgim- tu pjesmarrs n ndej. trondita dhe u habita pse po. Kam dgjuar pr t.
hebrenjve: gazetari zviceran, Ishte nj raport hulumtues tarja e baronit dhe magnatit Ishte hera e par q Bat- kurr nuk kisha dgjuar pr Afrmendsh se kam
Sacha Batthyany, e dinte se me titullin Nikoqirja nga europian, Heinrich Thyssen, thyany, ather 34 vje, kt histori. Dhe kisha dgjuar, nuk jam budalla.
ishte pjes e nj familjeje ferri, publikuar n nj t dhe miqt e saj u bn tap po dgjonte pr kt studiuar historin, dija m Kshtu q e pyeta: A e ke
aristokrate, q pr brtham prditshme gjermane. Me dhe vallzuan. incident. Do t tronditej. shum se nj person tjetr ditur se Margiti ishte n
kishte hallen e tij t respektuar. syt katr n ballin, Bat- N kulmin e asaj ndeje, pr Le t mos e mendojm se mesatar, por kurr nuk kisha ndej natn e masakrs?
Nuk kishte dgjuar asnjher thyany nuk po e merrte vesh pik t qejfit, dymbdhjet ishte halla ime, thekson dgjuar pr kt masakr ose Dhe ai ma ktheu: Po, krejt e
pr ballon e organizuar m pse ajo po ia tregonte prej mysafirve hipn n Batthyany, i cili vizitoi pr Rechnitzin, ose pr kan ditur.
1945, q u shndrrua n gjakim pikrisht atij kt shkrim, kamion ose ecn n kmb jav m par Izraelin si lidhjen e familjes me far Kshtu q nuk po flisja me
personal, i cili i kushtoi me por pastaj pa fotografin e deri te fusha afr, ku ishin mysafir i panairit t librit rrfimi t lidhur me Holo- logjik si po flas, por
krcnime prej t afrmve dhe nikoqires dhe e njohu mbledhur 180 skllevr t Jerusalemit. sht kaustin. Mbaj mend se thash pak a shum kto
kulmoi me nj libr, shkruan menjher. Ishte Margit, hebrenj q po ndrtonin thjesht nj rrfim i duhej t kryeja nj pun koti fjal: Pra, ke ditur pr A-n,
gazetarja Gili Izikovich n nj halla e babait dikush pr fortifikime. Ata tashm pabesueshm, brutal i me t ciln po merresha, por dhe ke ditur pr B-n, por
rrfim t gjat mahnits n t ciln familja kishte ishin detyruar forcrisht t ksaj nate. Dua t them, e njhersh po mendoja se kurr nuk ke br
gazetn izraelite, Haaretz. demonstruar respekt t hapnin nj hendek dhe po di se ka qindra e mijra mezi po prisja t flisja me ndrlidhje? Dhe ai tha se jo
(Ne foto: Heinrich Thyssen, pashembullt dhe ishte rrinin t gjunjzuar. rrfime t tjera t dhun- baban, thekson Batthyany. nuk e kishte br kt
kontesha Margit, burri i saj pikrisht ajo personi rreth t Mysafirt i qlluan me shme nga lufta nuk dua Kjo zon ndrmjet Buda- lidhje, dhe tha: Nuk di pse
Ivan Batthyny, dhe vllai i cilit lidheshin t gjith. radh hebrenjt para se ti t bj krahasime, por nse pestit dhe Vjens sht vendi nuk e kam br.
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 1 1
Sulejman Morina
Ky ishte moment q u dekad m von n Krim Ishte edhe njfar trazimi fshatit, t cilt u vran. mos shtrohej asnj pyetje. nj tort me emrin e
shndrrua n pik fillestare t n familje, libri mahnits personal: far lidhje kishte Ai rrfen edhe historin e Batthyanyt ishin aristokrat familjes. Gjithashtu nuk
krejt ksaj beteje shpirtrore q Batthyany e shkroi pr ai m kt histori? Si kishe gjyshit, i cili ishte bur- europian, t cilt humbn kishte ide pr shum
pse nuk u b lidhja. Pse jo? incidentin, shkruar n ndikuar ajo n jetn, per- gosur pr nj dekad n pronat nn pushtimin pasardhs Batthyany, q
Kush e ka t drejtn t vendos gjermanisht, dhe prkthyer sonalitetin dhe imazhin e Siberi dhe u kthye vetm sovjetik, por gjithsesi ishin t organizonin ndeja t
t mos pyetet? Ai tha se kurr n anglisht prej Anthea tij? si hija e burrit t rndsishm. Batthyany herpashershme familjare
nuk e kishte menduar kt Bellit. Krkimi i thell n Gjithka ishte integruar n dikurshm; rrfen si thekson se kur e vizitoi n Austri ose Hungari.
pun. Ai kurr nuk kishte fakt kishte nisur qysh n at libr prej kndeve t gjyshrit nga ana e babait Hungarin, mbiemri mahniti Por ajo q Batthyany e
menduar se kishte ndrlidhje mngjes prilli m 2007. Si ndryshme t vshtrimit. u arratisn me baban e stafin e hotelit, t cilt e kishte par n raportin e
ndrmjet njerzve n kshtjell puna e montimit t nj Nuk sht vetm rrfimi i tij, ather riosh, nga trajtuan me respekt t madh gazets gjermane ndryshoi
dhe asaj far ndodhi jasht bombe prej nj inxhinieri asaj nate t llahtarshme. Hungaria e pushtuar nga dhe i onin shampanj dhe gjithka. Ai reagoi si
saj. Krejt e kan ditur se Mar- ushtarak, edhe ai i qroi Batthyany zhbiron lidhjen Bashkimi Sovjetik, n fruta n dhomn e tij. gazetar, duke ia mbushur
giti kishte lidhje me nazistt, hollsit e nevojshme ndrmjet gjyshes Marita, shtpin e konteshs s Rritur n Zvicr, ishte par si mendjen shefit t tij q ti
ishte gjermane q ishte e historike q duhej t vihesh- dhe nj gruaje argjentinase kamur Margit. Merret djal ndryshe prej shokve jepte kohn e duhur pr ta
prfshir kok e kmb n in n pah. Fakti se po me emrin Agnes Mandel, edhe me patologjin e me prindr emigrant (Kam hulumtuar. Nisi t lexonte
regjimin nazist dhe kishte shtronte dilema pr familjen refugjate hebraike nga familjes, patologjin e mbiemr t vshtir dhe dhe krkonte n arkiva. Nisi
afera, por askush asnjher nuk e tij aristokrate, fakti se po fshati n t cilin t dyjat burrave t cilt i ishin njerzve ua hante mendja se ti pyeste edhe kushrinjt e
shtroi pyetje. grmonte shtresat e ksaj ishin rritur, njra si e bija e prjetsisht mirnjohs jam nga India) dhe nuk e largt t cilt kurr nuk i
Trazim personal historie turpruese, kr- nj fisniku lokal dhe tjetra Margitit, dhe t cilt dinte se diku kishte rrug, kishte takuar. Kur njri prej
Kto pyetje u shtruan hapur nj konin edhe guxim t madh. si e bija e hebrenjve t preferuan q asnjhr t kshtjella, parqe dhe madje kushrinjve i tregoi pr nj
Sulejman Morina
ndrkoh ka vdekur. Ajo shtypte, Batthyanyn nuk prfundoi kur halla e kamur se kjo ishte pyetja q m
ndej familjare q do t mba- grmonte, aq m t ten- tha se jo vetm se ishte po e zinte vendi-vend. Ai drgoi nj shofer privat pr ti interesonte, por nuk kisha
hej, i tha se do t shkonte edhe sionuara bheshin reagimet, halla ime aty, por edhe burri vazhdoi t punonte, u marr dhe sjell n nj ide si do ti qasesha dhe si
ai dhe se planifikonte ta deri n pikn kur i saj, Ivani, i cili ishte pjes martua dhe krijoi familje. kshtjell afr kufirit italiano- do ti prgjigjesha.
diskutonte kt shtje. kushrinjt e paralajmruan e familjes time. Madje Ai sot ka gruan dhe tre zviceran. Darka e par ele- E ndrlikuar i doli prgjigja.
N libr e prshkruan takimin: q ta linte krejt kt pun. babai im dhe Ivani ishin fmij, me t cilt jeton n gante ishe shoqruar me gota Batthyany nisi t shkonte te
disa Batthyany, duke ngrn M telefonin si n filma goxha t lidhur. Washington, ku sht me sheri. psikanalisti dhe pjes t
sandui dhe pir kafe prej mafioz pa shaka, thirrje U deshn dy muaj. Po korrespondent i t Halla Margit e punsoi gjy- biseds me t shfaqen edhe
filxhanve elegant, e asnjri anonime ku thuhej nuk ka punoja n nj revist prditshmes gjermane shin e Batthyanyt n njrn n libr. Ka edhe pjes t
prej tyre nuk kishte dshir ta rndsi emri yt. Thjesht po ather dhe eprori im m Sddeutsche Zeitung dhe prej fabrikave t saj, financoi nj ditari t gjyshes shkruar
diskutonte kt shtje. Pas t them lre kt pun. N lejoi t prqendrohesha n asaj zvicerane Tages krejt shkollimin e babait t dhe publikuar zellshm n
njfar kohe, situata takimin familjar, njri prej kt pun, por pas disa Anzeiger dhe pr publiki- tij, i cili, si e mori vesh m vitet e fundit t jets s saj.
prnjmend u acarua, thekson dajallarve me t cilin ishte javsh e kuptova se do t me t tjera. Por ajo q von, ishte figura dominuese Gjyshja flet pr familjen
ai. Njri prej dajallarve pleq goxha i afrt, i tha: Mos luaj dilte ndryshe prej hulumti- ishte menduar si shkrim i matriarkale n familje. Mandl, prindrit e Agnesit
tha: E ka nse krejt kjo nuk me emrin e familjes ton. meve t tjera deri ather i gjat reviste, nisi ta ndiqte Nuk mund ta lshoja rastin q prfunduan n Ar-
sht e vrtet dhe: Kush e Nuk ki ide far mund t kisha realizuar. si hije. nga dora, thekson ai. E dija gjentin. Batthyany e ka
drejton mediumin dhe pr ndodh. Krkimi fillestar i Batthyan- Kur sovjetikt e pushtuan se ka duhej t dija, por nuk takuar Agnesin dhe t bijat
interesat e ngushta, si dhe pr Por Batthyany vazhdoi yt rezultoi me nj rrfim t Hungarin, dhjetra mija kisha kryer punn deri n e saj, dhe ka krijur lidhje t
punn e antisemitizmit. krkimin, duke udhtuar tri gjat reviste, por subjekti njerz, prfshir baban fund. E dija, ishte fjala pr ngusht me to bazuar n
Elfriede Jelinek, dramaturge her n Rechnitz, hern e nuk po e linte rehat. dhe gjyshin e tij, u larguan familjen time dhe pyetjet nuk fatin dhe pikpamjet e
austriake, shkroi nj dram pr par si turist. Pastaj fola Megjithse bhej fjal nga vendi. Por ndryshe kishin t rreshtur. Titulli i prbashkta. Ai ka udhtuar
rrfimin, dhe ata po flisnin pr me kryetarin e qytetit, vetm pr nj nat n his- prej t tjerve, q librit n gjermanisht sht gjithashtu n Siberi pr ti
t dhe u nxe situata. kryetari ishte i sjellshm. torin e familjes, q ndihej prfunduan n nj kamp saksisht pyetja q m in- rn n gjurm jets s
Si film mafioz Madje fola me nj grua q mjaftueshm e distancuar refugjatsh t Kryqit t trigonte ather: far lidhje gjyshit n Gulag dhe pr t
Ai kujton si sa m thell q po at nat ishte n ndej, q prej ngjarjes q ia doli ta Kuq, udhtimi i tyre ka kjo me mua? E mora vesh kuptuar far ndodhi me t
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 1 3
Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)
Gentian Zguri.rezultatet???
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 1 7
Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi presim rezultatet
P a g e 1 8 O u r W o r d s
Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?
Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 1 9
Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg
Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!
?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
tet 1944!! ate me bashkepunetoret?
Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)
Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret.
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
P a g e 2 2 O u r W o r d s
Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!
Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit
Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen e Fa-
Berisha!!! tos Nanon ne Shqiperi ishte ne kulm te
larte te Europes...
Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta
Sulejman Morina
gjat asaj dekade pr t ciln kurrkush kurr par (para vitit 2007), nuk isha gjitha kto gjra dhe t arn, thekson ai. Ai thot se n
nuk e eli gojn. edhe aq i interesuar pr historin gjith kta kapituj t errt Zvicr konsiderohet e uditshme
Pamja q krijohet nga libri sht e grshetuar e familjes time. Thjesht e dija se t historis ton sht n lidhja me t kaluarn.
mir, duke lvizur prej personales nga histori- emri i familjes ishte shum i shkoll, ku e keni Batthyany qeshet dhe thot: U
kja, duke nxjerr t lidhur viktimn dhe rndsishm n Hungari. msuesin por gjithka n friksova sepse mendova se nuk
kriminelin si pjes t s njjts familjeje. Krejt papritur, thekson ai, nisi teori, e jo dika q e ndan duhej ti hyja ksaj pune.
Fiksimi i Batthyanyt pr t kalurn, pr far t interesohej, dhe vrtet men- n sensin emocional. Por pasaj libri u prit krejtsisht
ndodhi dhe kush ishte i prfshir, duket doj se mbase lidhet me karak- Ai thot se shumica e ndryshe n Hungari, Gjermani dhe
nganjher si imazh pasqyre i asaj q i terin tim, reflekton ai. fmijve zviceran nuk i Austri (krahasuar me Zvicrn). T
shqetson fort izraelitt, nj dshir pr t Por ma merr mendja gjithashtu pyesin prindrit dhe kaluarn gjithnj e bart me vete,
grmuar dhe deshifruar t tanishmen nprmjet (se mungesa e interesimit pr gjyshrit far kan br sepse ajo je ti. Ka prej atyre q
njerzve t humbur ngaher. historin) lidhet me Zvicrn. gjat kohs s lufts. nuk duan t jen t ndrgjegjshm,
Batthyany shkruan n faqen e fundit t librit Un vrtet mendoj se Zvicra, Nuk i pyesin se nuk kan por nse ndjeni peshn e t kalu-
pr ngjashmrit ndrmjet tij dhe fmijve dhe megjithse n zemr t kushedi ka t tregojn, ars, do t shihni lidhjen me t
nipave t Agnesit, prsri si imazh pasqyre. Ai gjithkaje, sht nj njfar thekson ai. N fakt, vren tashmen, me at kush n t vrtet
thot se Agnesi dhe t bijat, madje edhe nipat e boshllku historik. Nuk ka ai, jeta n Zvicr nuk je ti.
t bijave, gjithnj shkonin n Hungari, n at kurrgj q t nxit t mendosh krkon konfrontim me t
fshat t vogl n mes t askundit. far ka ndodhur. Nuk ka monu- kaluarn tnde, ose me
Ai kujton: Prnjmend nuk ka kurrgj atje. mente, pr shembull. Kur jeni n fardo t kaluare.
Dhe ata prher shkojn nuk e di, pr t Hungari, madje edhe fshati m i Kujton se lexuesit e par
krkuar dika ose thjesht pr t qen atje, dhe vogl i ka tri, katr, pes monu- t librit ishin miqt ose
gjithnj ishte habitse pr mua se edhe brezi mente n qendr t katundit. Pr gazetart nga Zvicra.
pasues, ende nuk ndihet rehat dhe interesohet shembull, nj sht pr viktimat Megjithse i shprehn
pr rrnjt. e Holokaustit, tjetri sht pr konsiderata pr shkrimin,
Batthyany thekson se gjat kohs s studimit t viktimat e Gulagve t Stalinit, ata do t preferonin t
historis dhe psikologjis n universitet, madje dhe ende hahen se cili sht m i shkruante edhe gjra si
edhe si gazetar, nuk kishte shkruar rrfime pr lart. Kjo sht Hungaria. prnjmend nuk e kuptoj
Hungarin dhe Luftn e Dyt Botrore. M Pra, e vetmja gj e lidhur me t kt punn me t kalu-
P a g e 2 6 O u r W o r d s
Declassified (continues)
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 2 7
Declassified pg2
P a g e 2 8 O u r W o r d s
Declassified 3
V o l u m e 8 , I ss u e 2 6 P a g e 2 9
Declassified 4
WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG