Professional Documents
Culture Documents
TS EN 12811 1 Ve 12811-2
TS EN 12811 1 Ve 12811-2
TURKISH STANDARD
TS EN 12811-1
Aralk 2005
ICS 91.220
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 12811-1 (2003) standard esas alnarak, TSE naat htisas
Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 22 Aralk 2005 tarihli toplantsnda Trk Standard
olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
indekiler
0 Giri ............................................................................................................................................................1
1 Kapsam.......................................................................................................................................................1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar .............................................................................................2
3 Terimler ve tarifleri ....................................................................................................................................2
4 Malzemeler .................................................................................................................................................6
5 Genel gerekler ...........................................................................................................................................7
6 Yapsal tasarm gerekleri ........................................................................................................................13
7 Mamul el kitab.........................................................................................................................................20
8 Uygulama talimatlar el kitab.................................................................................................................20
9 mahllindeki almalar ......................................................................................................................21
10 Yapsal tasarm ........................................................................................................................................21
Ek A (Bilgi iin) Kaplanm i iskelelerine etki eden rzgr ykleri..........................................................28
Ek B Deylii ayarlanabilen taban plkalar; hesap verileri.....................................................................30
Ek C Birletirme elemanlarnn karakteristik diren deerleri ...................................................................34
Ek D (Bilgi iin) Mill A sapmalar..................................................................................................................37
Kaynaklar.........................................................................................................................................................38
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Geici i donanmlar -
Blm 1: iskeleleri - Performans gerekleri ve genel tasarm
0 Giri
iskeleleri, devam etmekte olan inaata gvenli ulam ve gvenli bir alma alan salamak amacyla
kullanlr. Bu standardda, i iskelelerine ait performans gerekleri verilmitir. Bu gerekler esasen i iskelesinin
yapmnda kullanlan malzemeden bamszdr. Bu standardn, i iskelelerinin tahkikine ve tasarmna temel
tekil edecek ekilde kullanlmas tasarlanmtr.
Bu standardda verilen gerekler esas alnarak zel bir iskeleye ait kurallar kmesi tekil edilebilir. Bu kurallar,
genel kullanm amal standard kurallar olabilecei gibi, zellik arz eden bir i iin zel olarak hazrlanm
kurallar da olabilir.
Bu standard belirli bir malzemeden yaplm i iskelelerine zel, yapsal tasarm kurallarn iermektedir.
Bu standard kapsamnda olan malzemeler iin sadece mevcut EN standardlar esas alnmaldr. Ancak, u
anda iptal edilmi standardlara uygun malzemeler kullanlarak imal edilmi ok sayda iskele eleman
mevcuttur. Bu standard bu tip iskele elemanlarnn kullanmn kapsamaz.
iskelesinin boyutlar iin tipine ve uygulama metoduna bal olduundan, iskelenin kullanlaca lkede
geerli yasal kurallar da dikkate alnmaldr.
1 Kapsam
Bu standard, bu standardda i iskelesi olarak adlandrlan i ve eriim iskelelerine ait performans gerekleri ile
genel ve yapsal tasarm yntemlerini kapsar. iskelesinin yapsyla ilgili olarak bu standardda verilen
gerekler, i iskelesinin balant kurulduu (monte edildii) yapnn durayllna baldr. Bu gerekler, genel
olarak farkl tipteki dier i iskelelerine de uygulanr. Bu standardda salanmas gereken genel gerekler
verilmitir; ancak zel durumlar iin de baz hkmler bulunmaktadr.
Bu standardda, n yapml iskele elemanlar iin genel kurallar ve baz zel malzemelerin kullanld
durumlara ait yapsal tasarm kurallar da verilmitir.
Not 2 - Bu standardda tarif edilen yapsal bileenlerden yaplm kalp iskelesi ve iksalar, i iskelesi olarak
kabul edilmez.
Not 3 - n yapml elemanlardan oluan cephe iskelelerine ait zel gerekler, EN 12810-1 ve EN 12810-2de
verilmitir.
1
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
3 Terimler ve tarifleri
Bu standardn amalar bakmndan, aada verilen terimler ve tarifleri uygulanr (ayn zamanda ekil 1e de
bavurulmaldr).
1)
TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. * iaretli
olanlar ngilizce metin olarak baslm Trk Standardlardr.
2
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Not - Ankraj etkisi, yap elemannn esasen baka amalar iin tasarlanm bir parasna balanan bir ba
yardmyla da gerekletirilebilir (Madde 3.23).
3.7 Kaplama
Tipik olarak tabaka veya a gibi, atmosfer etkilerinden ve tozdan koruma iin kullanlan malzeme.
3.9 Tasarm
skeleyi oluturmak iin kullanlan kavramlar ve hesaplama.
3.12 A rt
A biiminde rlm geirimli rt malzemesi.
3.13 Dm noktas
ki veya daha fazla elemann birbiriyle birletii teorik nokta.
3.15 Pltform
Bir kma dhilinde ayn seviyede bir veya daha fazla pltform biriminden olumu yap.
3
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
3.18 Levha
Geirimsiz rt malzemesi.
3.21 Dikme
skelenin dey elemanlar.
3.23 Ba eleman
skeleyi kurulduu yapya bir ankraj ile balayan iskele bileeni.
3.26 iskelesi
Binalarn ve dier yaplarn inaa, bakm, onarm ve ykm ilerinin gerekletirilmesinde gvenli bir alma
ortamnn ve bu ortama gvenli eriim salanmas iin gerekli olan geici inaat yaps.
4
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aklamalar
hs skele ykseklii
bs skele kma genilii (Dikmelerin merkezinden merkezine)
Is skele kma uzunluu (Dikmelerin merkezinden merkezine)
hl skele kat ykseklii
Not 1 - ekil, iskele bileenlerini tantm amal olup salanmas gereken koullar gstermez.
Not 2 - Yannda (-) iareti bulunan terimler metin iinde gememektedir. Ancak; bir i iskelesinde kullanlan deiik bileenleri
gstermek amacyla verilmitir.
4 Malzemeler
4.1 Genel
Malzemeler tasarm verilerinin saland EN standardlarnda verilen gerekleri salamaldr.
Uygulamada en sk kullanlan malzemelerle ilgili bilgiler prEN 12811-2de verilmitir. Kullanlan malzemeler
normal alma koullarna dayanabilecek salamlk ve dayankllkta olmaldr.
4.2.1 elik
4.2.1.1 Genel
De-oksidasyon tip FU (kenar elikleri) elikler kullanlmamaldr.
Not - Gevek gemeli borular genellikle boru ve birletirme elemanlarndan oluan iskelelerde kullanlr.
Ancak, bu borular, n yapml bileenlerden oluan i iskelesini bina cephesine balamak iin cephe
iskelesi balant eleman gibi de kullanlabilir.
Borulara alan dili ksmn uzunluu, borular birletirme elemanlarna takldnda, akta kalan dili ksm
prEN 74-1de verilen snrlar amayacak kadar olmaldr.
Anma d ap 48,3 mmden farkl borularda, yan koruma dnda kullanlan borular, aada verilen anma
karakteristik deerlerine sahip olmaldr:
- Et kalnl 2 mm
- Akma gerilmesi ReH 235 N/mm2
- Uzama, A %17
6
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Kullanma hazr hlde monte edilmi kontraplk pltform birimleri, ap 25 mm ve uzunluu 300 mm olan
yuvarlak kesitli bir elik ubuun 1 m ykseklikten dik olarak zerine dmesi ile oluan etkiye
dayanabilmelidir.
5 Genel gerekler
5.1 Genel
alma ve ulam amalar iin oluturulan her bir iskele alan, alma yeri olacak elverili artlar
salayacak ve ilveten aada verilenleri de karlayacak ekilde dzenlenmelidir:
alma alannda btn genilik boyunca kma oluturulmal ve bu alana kullanm ncesi uygun yan
koruma yaplm olmaldr.
Not 1 - Baz lkelerde farkl alma tiplerine bal olarak kullanlan en kk genilik deerleri verilmitir.
Dikmeler arasndaki net aklk c, en az 600 mm olmal, merdivenlerin net genilii ise 500 mmden az
olmamaldr.
Keler dhil her bir alma alannda belirlenen genilik, pltformun btn uzunluu boyunca korunmaldr.
Bu gerek, bir dikme ifti civarndaki blgeye uygulanamaz. Bu blgenin net genilii, ekil 2de b ve p ile
gsterilen boyutlar salamaldr.
7
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Not 2 - Donanmlar ve malzemelerin alma alan zerine konulmas durumunda, alma ve ulam iin
gerekli alann braklmasna dikkat edilmelidir.
Genilik snf W
(m)
W06 0,6 w 0,9
W09 0,9 w 1,2
W12 1,2 w 1,5
W15 1,5 w 1,8
W18 1,8 w 2,1
W21 2,1 w 2,4
W24 2,4 w
5.3 Ba mesafesi
alma alanlar arasndaki ba mesafesi boyutu h3n enkk net ls 1,90 m olmaldr.
Ba elemanlar ve alma alanlar arasndaki h1b ykseklii veya enine ara balantlar ile alma alanlar
arasndaki h1a ykseklii iin ba mesafesi ile ilgili gerekler izelge 2de verilmitir.
8
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aklamalar
b Serbest yrme blm, 500 mm ve (c - 250 mm) deerlerinden hangisi daha bykse en az o
deerde olmaldr
c Dikmeler arasndaki net mesafe
h1a, h1b Srasyla ba elemanlar veya enine ara balantlar ile alma alan arasndaki net ba mesafesi
h2 Net omuz ykseklii
h3 alma alanlar arasndaki net ba ykseklii
p Ba ykseklii ksmndaki net genilik, 300 mm ve (c - 450 mm) deerlerinden hangisi daha
bykse en az o deerde olmaldr
w Madde 5.2ye uygun alma alan genilii
9
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Not - Ahap yzeyler normalde kaygan deildir. Pltform birimlerinin birbirine balanmas iin kullanlan
yntem veya st ste bindirilen ksmdan kaynaklanan insanlarn taklarak sendeleme tehlikesi en aza
indirilmi olmaldr.
c) Pltform birimleri arasndaki boluklar, 25 mmyi amayacak ekilde mmkn olduu kadar kk
olmaldr.
d) alma alanlar mmkn olduunca yatay olmaldr. Eimin 1/5i at durumlarda btn genilik
boyunca salam olarak tutturulan ayak tutucular olmaldr. Gerektiinde el arabas kullanmn
kolaylatrmak amacyla ayak tutucularn merkezinde 100 mm genilii gemeyecek bir boluk olmaldr.
5.5.1 Genel
alma ve ulam alanlarnda, en azndan bir ana korkuluk, bir ara yan koruma ve bir topuk tahtasndan
oluan bir yan koruma ile dmeye kar emniyet salanm olmaldr (ekil 3). Merdivenler zerinde topuk
tahtas kullanlmayabilir.
Not 2 - iskelelerinin dey kalp yapm iin kullanlmas gibi zel durumlarda, bu standardn uygulama
alan dnda kalan eimli yan koruma ihtiyac ortaya kabilir.
ller mmdir.
10
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Yan koruma elemanlar arasndaki aklklar, 470 mm apl kre gemeyecek boyutta olmaldr.
5.6 Kaplama
iskelesinin kaplanmas gerektiinde, bu standarda gre kaplama malzemesi olarak a rt veya levha
kullanlr.
5.7.1 Genel
Deylii ayarlanabilir taban plkas ile taban plkasnn dayanm ve rijitlii, i iskelesinden zemine aktarlan
en byk tasarm ykn iletebilecek yeterlilikte olmaldr. Taban plkasnn alan en az 150 cm2, en kk
genilii 120 mm olmaldr.
5.8.1 Genel
Ulam eleman gvenli ve ergonomik olmaldr.
skele sisteminde katlar aras ulam iin gerekli imknlar salanm olmaldr. Bu ulam imknlar,
tanabilir (portatif) veya normal eimli merdivenler vastasyla oluturulmaldr. Bu merdivenler, pltformlar
arasnda i iskelesinin knt yaplarak geniletilmi ksmnda veya i iskelesine bitiik oluturulmu kule
ierisinde bulunmaldr.
11
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
EN 131-1 ve EN 131-2ye uygun tanabilir merdivenlerin, bu standardda ulam ile ilgili verilen gerekleri
salad kabul edilebilir.
Sabit ve tanabilir merdivenler, kazara gevemelere kar gvenli olmal ve bunlarn yzeyi kaygan
olmamaldr.
Not 1 - Youn alma yaplan i iskelelerinde, ulamn sabit merdiven kullanlarak yaplmas tercih
edilmelidir.
5.8.2 Merdivenler
Merdivenler iin fakl gerekleri salamak zere bu standardda iki merdiven boyut snf belirlenmitir.
Merdiven basamak genilikleri, ekil 4de ve aada verilenlere uygun olmaldr:
Merdiven boyutlar
Boyut Snf
A B
mm mm
s 125 s < 165 s 165
g 150 g < 175 g 175
En kk net genilik 500 mm
Aklamalar
1 Basamak
2 Sahanlk
12
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
6.1.1 Genel
Her bir i iskelesi gvenli olarak kullanlabilecek biimde kazara hareket etmeyecek veya gmeyecek tarzda
tasarlanm, ina edilmi ve bakm yaplm olmaldr. Bu gerek iskelenin kurulmas, deitirilmesi ve
tamamen sklmesi dhil btn aamalar iin geerlidir.
6.1.2 D mesnet
Bir i iskelesi, tasarm yklerini tama ve olas hareketleri snrlandrmaya yeterli mesnet veya temele
oturmaldr.
skele yapsnn tamamnn veya bir blmnn, rzgr yk gibi farkl tasarm yklerine maruz kalmas
durumunda, yatay kararll dorulanmaldr.
Not 1 - skelenin yatay kararll, iskelenin bitiik bina veya yapya ba elemanlar ile tutturulmas yoluyla
salanabilir. Alternatif yntemler olarak, gergi halatlar, demir arlklar veya ankrajlar gibi dier
yntemler de kullanlabilir.
Not 2 - Kalc yapya olan balarn, yap zerinde devam eden bir almann aksamamas iin tekli ekilde
kaldrlmas gerekebilir. Byle bir durumla karlalabilecei tasarmda dikkate alnmal ve balarn
kaldrlmas veya deitirilmesinin hangi sralamayla yaplacana ilikin bir talimatname
hazrlanmaldr.
6.1.3 Yk snflar
Bu standardda farkl i koullarn karlayacak ekilde alt yk snf ve alma alan iin yedi genilik snf
tanmlanmtr. Servis ykleri izelge 3te gsterilmektedir.
Not - iskelesinin tek bir yk snfna dhil edilemedii veya ok ar artlarda kullanlmas gibi istisna
hllerde, iskelenin kullanm artlarnn analizinden sonra farkl parametreler uygulanabilir ve
belirlenebilir. iskelesinde yaplacak gerek almalar dikkate alnmaldr. Gz nnde
bulundurulmas gereken hususlara ait baz rnekler aada verilmitir:
Yk snf 1e dhil i iskeleleri zerine konulan malzemeler, izelge 3te verilen servis yklerine dhil
deildir.
13
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
6.2 Etkiler
6.2.1 Genel
Madde 6.2de belirtilen deerler, etkilerin (yklerin) karakteristik deerleri olarak kabul edilmelidir.
a) Kalc ykler: Asansr kuleleri gibi yardmc yaplar ile pltformlar, itler, pervaneler ve dier koruyucu
yaplar gibi btn bileenler dhil iskele yapsnn kendi arl.
b) Deiken ykler: Servis ykleri (alma alan zerindeki ykler ve yan koruma zerindeki ykler),
rzgr ykleri ve varsa kar ve buz ykleri (Madde 6.2.6).
c) Kazara oluan ykler: Bu standardda belirtilen kazara oluan tek yk, Madde 6.2.5.1e gre olan yktr.
Madde 6.2.2 ve Madde 6.2.5te verilen yklemeler, insanlarn belirli bir ykseklikten pltform veya yan
koruma zerine dmesinden veya bu elemanlar zerinde zplamasndan kaynaklanan etkileri kapsamaz.
6.2.2.1 Genel
alma alan zerine etkiyen servis ykleri izelge 3te belirtilmitir. Her bir alma alan; q1, F1 ve F2 olarak
gsterilen eitli ykleri, yml olarak deil tek tek tama kapasitesine sahip olmaldr. A veya kafes
korumal i iskelelerinde, ksm alan ykleri de dhil olmak zere i iskelesinin mesnetlerine kadar sadece
dzgn yayl yk q1 tanmaldr (ekil 5d).
Yapsal tasarm amalar bakmndan, alma alan zerine etkiyen servis ykleri, aadaki ekilde
belirlenen alan zerine uygulanm olmaldr:
iskelesi boyunca veya derinliince mtemad pltformlarn olduu yerlerde, ayrma kenar olarak
tayc dikmelerin arasndaki akln merkezinden geen eksen alnmaldr.
Herhangi d kenarda w boyutu, gerek kenar olarak veya topuk tahtasnn bulunduu yerlerde,
ekil 2de grld ve Madde 5.2de belirtildii gibi alnmaldr.
Yk snf 1e dhil i iskelelerinde, btn pltform birimleri Snf 2 servis yklerini tamaya yeterli olmal;
ancak bu gerek iskelenin btnne uygulanmamaldr.
6.2.2.3 Tekil yk
Her bir pltform birimi, ayn anda olmamak zere izelge 3te belirtilen 500 mm x 500 mmlik alan zerinde
dzgn yayl F1 yk ile 200 mm x 200 mmlik alan zerinde dzgn yayl F2 ykn tayabilmelidir.
Ykn uyguland ksm, yklerden kaynaklanan kuvvetleri dikmelere iletebilecek yapda olmaldr. Her
ykn konumu, en elverisiz artlar oluturacak ekilde seilmi olmaldr.
Pltform biriminin geniliinin 500 mmden kk olduu durumlarda, izelge 3te verilen F1 yk, hibir
durumda 1,5 kNdan az olmamak zere pltform genilii ile orantl olarak azaltlabilir.
14
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Ykn uyguland ksm, yklerden kaynaklanan kuvvetleri dikmelere iletebilecek yapda olmaldr. A veya
kafes korumal tip i iskelelerinde olduu gibi, her iki dorultuda ikiden fazla dikme bulunmas durumunda,
tayc dikmenin dorulanmas iin drt mtemadi kmann ksm alan ykleri kullanlmaldr (ekil 5d).
Ksm alann konumu ve boyutlar, en elverisiz artlar dnlerek seilmelidir. Bu duruma ait baz rnekler
ekil 5te verilmitir.
15
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aklamalar
ekil 5 (a-d) - Baz yapsal bileenlerin hesabnda kullanlan ksm alan yklerinin yerleimine rnekler
Konsol ksmlar ile ana alma alannn seviyelerinin arasndaki farkn 250 mm veya daha fazla olmas
durumunda, bu ksmlar izelge 3e gre farkl yk snflarna dhil olabilir.
Her bir kma iin dikkate alnan yatay tasarm yk, o kma zerinde, izelge 3te belirtilen toplam dzgn
yayl q1 yknn % 2,5i veya 0,3 kNdan byk olanndan daha az olmaldr. Bu ykn alma alan
seviyesinde etkidii kabul edilmeli ve yk kmaya dik ve paralel olacak biimde ayr ayr uygulanmaldr.
Ulam yolunun bir blm alma iin kullanldnda, bu yol izelge 3te verilen ilgili servis ykn
tayacak yeterlilikte olmaldr. Normal olarak alma alan ile ayn seviyede; ancak alma alannn dnda
olan bir sahanlnn ayn yk tama yeterliliine sahip olmas gerekmez.
iskelesine ulam iin ina edilen merdivenlerde, her bir basamak ve sahanlk aada verilenlerden en
elverisiz ykleme durumuna gre tasarmlanmaldr:
16
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
a) 1,5 kNluk tekil ykn en elverisiz durumda 200 mm x 200 mmlik bir alan zerine dzgn yayl olarak
etkidii veya geniliin 200 mmden kk olmas hlinde ise gerek genilik boyunca etkidii durum, veya
b) 1,0 kN/m2lik dzgn yayl bir ykn etkidii durum.
Merdivenler, yapsal olarak 10 m ykseklikte btn basamak ve sahanlklar zerine etkiyen 1,0 kN/m2lik
dzgn yayl yk tayacak yeterlilikte olmaldr.
Bu yk, kaza sonucu ortaya kan bir yk olarak kabul edilmeli ve aaya doru en elverisiz konumda,
deden 10olik sapma snrlar ierisinde kalacak ekilde biimde uygulanmaldr.
6.2.7.1 Genel
Rzgr ykleri genelde rzgr esme ynndeki kma yapan i iskelesi ksmndaki referans bir alanda hz
nedeniyle oluan rzgr basnc dikkate alnarak hesaplanmaldr. Rzgr kuvvetinin bilekesi F kN
biriminde, Eitlik (2)den hesaplanr.
F = cs (cf,i A i qi ) (2)
i
Burada;
F Bileke rzgr kuvveti,
cf,i iinci iskele bileeni iin alnacak aerodinamik kuvvet katsays (Madde 6.2.7.2),
Ai iinci iskele bileenine ait referans alan,
qi iinci iskele bileeni zerine etki eden rzgar basnc,
cs Konuma bal rzgr etki katsays
dr.
Madde 6.2.7.2 ve Madde 6.2.7.3te verilenler, sadece a veya tabaka ile kapatlmam i iskeleleri ile ilgilidir.
Kapatlm i iskelelerine etkiyen rzgr ykleri Ek Ada verilmitir.
Bunlarn dnda kalan en kesitler iin kullanlacak aerodinamik kuvvet katsaylar, mill standardlardan
alnabilir veya rzgr tneli deneyi yardm ile tayin edilebilir.
17
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aerodinamik kuvvet katsays cf deeri, pltformlar, topuk tahtalar dhil knt yapan btn alanlar ve
srasyla Madde 6.2.7.4.1 veya Madde 6.2.7.4.2de tanmlanan anma alanlar iin 1,3 olarak alnmaldr.
6.2.7.3.1 Konuma bal rzgr etki katsays, binann cephesine kurulan i iskelesi rneinde olduu gibi, i
iskelesinin binaya gre konumuna baldr. Madde 6.2.7.3.2 ve Madde 6.2.7.3.3ten alnan bu katsay, alan
zerinde dzgn yaylm ekilde yap boluklar bulunan cephelere uygulanr.
6.2.7.3.2 Cepheye dik dorultuda etkiyen rzgr kuvvetleri iin cs deeri, ekil 6dan alnmaldr. Bu deer,
alan doluluk oran olarak tanmlanan ve Eitlik (3)te verilen b deerine baldr.
A B,n
B = (3)
A B,g
Burada;
AB,n Cephenin net alan (yap boluklar hari),
AB,g Cephenin toplam alan
dr.
ekil 6 - Cepheye kurulan i iskelelerinde cepheye dik dorultuda etkiyen rzgr kuvvetleri iin yap
konumuna bal rzgr etki katsays cs
6.2.7.3.3 Cepheye paralel olarak etkiyen rzgr ykleri iin cs deeri 1,0 olarak alnmaldr.
Not - n yapml bileenlerden oluturulan cephe iskelelerinin yapsal tasarmnda, tasarm rzgr
basnlar EN 12810-1de verilmitir. ou Avrupa lkesinde bu basn deerleri normal artlarda
almaz. Buna ramen blgedeki mevcut rzgr artlar kontrol edilmelidir.
alma alan zerinde bulunabilecek malzeme ve donanmlarn da dikkate alnabilmesi iin, alma alan
zerinde uzunluu boyunca ayn seviyede olan referans bir anma alan seilmelidir. Bu alan, topuk
tahtasnn ykseklii dhil alma alan seviyesinden 200 mm yukarda olmaldr. Bu alan zerine etkiyen
rzgr basncndan kaynaklanan yklerin, alma alan seviyesinde etkidii kabul edilmelidir.
18
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
a) nsanlar hari, dey olarak hareket eden makinalar gibi bamsz bir elemandan kaynaklanan ykn
dinamik etkisi, elemann arlnn % 20 artrlmas ile temsil edilmelidir.
b) nsanlar hari, yatay olarak hareket eden bamsz bir elemandan kaynaklanan ykn dinamik etkisi,
uygulamada olas yatay dorultular boyunca etki edecek ekilde, eleman arlnn % 10una karlk
gelen bir e deer statik kuvvet ile temsil edilmelidir.
Not - n yapml bileenlerden oluturulan cephe iskelelerinde pltform zerine belirli bir ykseklikten
insanlarn dmesi sonucu oluan dinamik etkiler iin EN 12810-1 kullanlr.
6.2.9 Yk kombinasyonlar
6.2.9.1 Genel
Her i iskelesi tayc sistemi, maruz kalmas muhtemel en elverisiz yk kombinasyonuna dayanabilecek
yeterlilikte olmaldr. alma artlar tespit edilmeli ve yk kombinasyonlar bu artlara uygun olarak tayin
edilmelidir.
Her bir durumda, serviste bulunma ve serviste bulunmama hllerindeki ykler dikkate alnmaldr.
2) En elverisiz konumdaki kma alan seviyesindeki alma alanna etkiyen ve izelge 3 stun 2de
verilen i iskelesi snfna uygun dzgn yayl servis yk,
3) iskelesinde birden fazla seviyede kma bulunmas hlinde, kmann bir sonraki alt veya st
seviyesindeki alma alanna etkiyen yk, 2)de belirtilen ykn % 50si olarak,
4) Madde 6.2.7.4.2de belirtilen alma rzgr yk veya Madde 6.2.3te verilen yatay alma yk
deeri.
2) En elverisiz konumdaki kma alan seviyesindeki alma alanna etkiyen ve izelge 3 stun 2de
verilen i iskelesi snfna uygun dzgn yayl servis yknn belirli bir yzdesi. Bu yzde deer aada
snflara gre verilmitir:
19
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Devrilme durumu gibi daha kritik sonular dourmayan hllerde, a) 2) ve b) 2)de belirtilen yk sfr
alnmaldr.
6.3 Sehimler
Ayrca ilgili tekil yk uygulandnda, yklenmi veya yklenmemi birbirine komu pltform birimlerinin
arasndaki en byk sehim fark 25 mmyi amamaldr.
Izgara korkulukla ana korkuluun birlikte kullanlmas durumunda, ana korkuluk ile ilgili gerekler ayrca
salanm olmaldr.
7 Mamul el kitab
n yapml bileenler ve sistemler iin mamuln gvenli kullanmn temin etmek zere bir mamul el kitab
hazrlanmaldr. n yapml elemanlardan oluturulan cephe iskeleleri iin EN 12810-1 uygulanmaldr.
a) iskelesinin, alma safhalarnn doru ilem srasn tarif eden, kurulma ve sklme esnasnda takip
edilecek ilemler. Bu ilemler, izimler ve anlatmla tarif edilmelidir.
b) Pln ve detaylar,
Not - Bu kurallar, standard bilgilerle, zel olarak hazrlanm bilgilerle veya bu ikisinin birarada
kullanlmas ile karlanabilir.
d) iskelesinin snfna ilikin bilgiler, yklemeye maruz kalabilecek alma alanlarnn says ve farkl
koullar iin izin verilen ykseklikler,
n yapml bileenlerden oluturulan cephe iskelelerine ait uygulama talimatlar el kitabna ilikin gerekler,
EN 12810 Madde 9da verilmitir.
20
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
9 mahllindeki almalar
9.1 Temel kabuller
Tasarmda; montaj, kullanm, iyiletirme ve skme ilemlerinin hazrlanm plna (izimler, artnameler ve
dier talimatlar) uygun olaca ve iskele tayc sisteminin binaya yaplan balantlar ve zemine oturan
ksmlar da dhil gerekli bakmn yaplaca ve iskelenin tasarmda dikkate alnan gereklere uygun artlarda
bulunaca kabul edilir (ayrntl bilgi ENV 1993-1 Madde 1.3te verilmitir).
Not - Dorulama ilemleri, tasarm ve montaj konularnn her ikisinde de uzman bir kii tarafndan
yaplmaldr.
10 Yapsal tasarm
10.1 Temel tasarm prensipleri
10.1.1 Giri
iskeleleri durayl ve hizmet verebilir ekilde tasarmlanmaldr. Bu tasarm, tama gc kapasitesi ve yana
doru kayma, kaldrma ve dnmeye kar konumsal durayllk artlarn iermelidir. Bu maddede aksi
belirtilmedike, yap mhendislii konularnda geerli EN standardlar uygulanmaldr.
Genel deneyler ve detay deneyleri ek hesaplar eklinde verilebilir. Deneyler, EN 12811-3e uygun ekilde
yaplmaldr.
10.1.2.1 elik
Yapsal tasarm ENV 1993-1-1e uygun olmaldr.
10.1.2.2 Alminyum
Yapsal tasarm ENV 1999-1-1e uygun olmaldr.
10.1.2.3 Ahap
Yapsal tasarm ENV 1995-1-1e uygun olmaldr.
Niha snr durumda, i kuvvet veya moment tasarm deeri Edye karlk gelen etki tesiri tasarm deeri,
Eitlik (4)te verilen ilgili dayanm tasarm deeri Rdyi amamaldr.
Ed Rd (4)
Etki tesiri tasarm deeri Ed, Madde 6.2de belirtilen etki karakteristik deerlerinden, her bir etki deerinin
kendisi ile ilgili ksm gvenlik katsays F ile arplmas yoluyla hesaplanr.
21
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Dayanm tasarm deeri Rd, Madde 10.2.4te belirtilen karakteristik dayanm deerlerinden, her bir dayanm
deerinin, ksm gvenlik katsays me blnmesi yoluyla hesaplanr.
Hizmet verebilirlik snr durumunda, hizmet verebilirlik kriterinde belirtilen etki tesiri tasarm deeri, kendisine
karlk gelen hizmet verebilirlik kriteri Cd snr deerini amamaldr [Eitlik (5)]. Bu durum sehimler iin de
uygulanr.
Ed Cd (5)
Ayr dzlemsel sistemlerin kontrol edilmesiyle yaplan analizde, bu sistemlerin birbirleri ile etkileimi dikkate
alnmaldr.
Cephe ve ba elemanlar arasndaki birleim, ba elemanlar, cephe dzlemindeki eksenler etrafnda dnme
serbestlii olacak biimde modellenmeli ve dey kuvvetleri aktarmayaca kabul edilmelidir.
10.2.2 Kusurlar
10.2.2.1 Genel
Deyden sapma, dorultudan sapma ve engellenemeyen kk d merkezlik gibi, kalc gerilmeler ve
geometrik kusurlar da dhil, uygulamada karlalabilecek kusurlarn etkileri, hesaplarda uygun edeer
geometrik kusurlar olarak dikkate alnmaldr.
Uygulama metodu, elik iin ENV 1993-1-1, alminyum iin ise ENV 1999-1-1de olduu gibi ilgili tasarm
standardlarnda verilen artlara uygun olmaldr. Bu artlardan sapmalar olmas hlinde, genel ereve
sistemindeki kusurlarla ilgili kabuller, Madde 10.2.2.2ye uygun olmaldr.
Boru dikmelerdeki birleim yeri iin, boru bileeni ile deylii ayarlanabilen taban plkas arasndaki (ekil
8) veya bileenlerden birine kalc ekilde tespit edilmi bir gevek geme eleman ile birbirine balanm iki
boru bileen arasndaki (ekil 7) eim as , Eitlik (6) yardm ile hesaplanmaldr.
Di - do
tan = (6)
lo
Burada;
Di Boru dikmenin anma i ap,
do Gevek geme eleman veya deylii ayarlanabilen taban plkas anma d ap,
Io Anma bindirme uzunluu
Srasyla ekil 7 ve ekil 8de gsterilen a
dr.
22
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
ekil 7 - Boru dikmeler arasndaki deyden ekil 8 - Boru dikme ile deylii ayarlanabilen
sapma as taban plkas arasndaki deyden
sapma as
n adet elemann u uca birletirilmesiyle oluturulan dikmede, nceden tasarlanm n sehimler hari olmak
zere, n ile gsterilen nn azaltlm deeri Eitlik (7) kullanlarak hesaplanabilir.
Burada;
tan Eitlik (6)da a.
n 2de byk bir say
dr.
Bu eitlik, borular ve birletirme elemanlar ile oluturulan i iskelesi rneinde olduu gibi, boyuna ara
balant uzunluunun birletirme aralar ile nceden belirlenmeyen tipte olan i iskelelerine uygulanr.
Cephe iskelelerinin n yapml bileenlerden olumas durumunda, cephe dzlemi iinde kapal bir ereve
iin alnacak tan deeri dey bindirme boyunun 150 mmden kk olmamas kouluyla 0,01 olarak
alnabilir. Bindirme boyu uzunluunun daha kk olmas durumunda bu deer 0,015 olarak alnabilir.
Gevek geme elemannn geme boyu en az 150 mm, kilitleme eleman kullanlmas durumunda ise en
az 100 mm olmaldr.
23
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Borunun anma i ap ile gevek geme elemannn anma d ap arasndaki oynama pay 4 mmyi
amamaldr.
Bu zelliklerin hibirinin karlanmad, rnein EN 74e gre gevek geme elemanlarnn kullanld
durumlarda, birleim yerleri ideal mafsal olarak modellenmelidir. Bu durumda balantl dikmeler arasndaki
a gibi (Madde 10.2.2.2) ereve kusurlar ihmal edilebilir. Alternatif olarak, gevek geme eleman ve dikme
zerinde ayrntl bir kontrol de yaplabilir (Madde 10.3.3.3).
U plkaya monte edilmi deylii ayarlanabilen taban plkalarnn mesnet noktas, ekil 9da gsterilen
moment-dnme karakteristiklerine uygun, ift eimli dorusal bir yay kullanlarak modellenebilir.
Burada;
N Eksenel kuvvet,
emax 0,5 d (eksenel kuvvetin en byk d merkezlii),
M pl,N Eksenel kuvvet tayan milin azaltlm plstik diren momenti,
d Deylii ayarlanabilen taban plkasnn u plkaya tutturulduu yerdeki milin (shaft) d ap
dr.
Aklamalar
ekil 9 - Deylii ayarlanabilen taban plkasnn mesnet noktasnn Moment (M) - dnme ()
karakteristikleri
Deylii ayarlanabilen taban plkalar ile dikmeler arasndaki birleim yerlerinde, bindirme blgesindeki
eilmeden kaynaklanan ekil deitirme bileeni de dikkate alnmaldr.
24
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
10.2.3.4.1 Genel
Analizler iin birletirme elemanlarnn gereki yk-ekil deitirme davran model iine dhil edilmelidir.
Alternatif olarak birleim yerleri, gvenli tarafta kalacak kabuller yaplarak da modellenebilir.
Not - ENV 1993-1-1 ve EN 12811-3te yar rijit birleimler iin baz bilgiler verilmektedir.
n yapml elemanlardan oluan cephe iskelelerinde kullanlan yar rijit birletirme aralar iin alnacak ilgili
parametrelerin tayininde, EN 12810-2 kullanlmaldr.
Dikmelere yaplan balantlarn modler sistemlerde olduu gibi n yapml birleimlerle gerekletirildii
hllerde, boyuna ara balant-dikme veya enine ara balant-dikme birleimlerinin tasarm moment-dnme
zellikleri belirlenmelidir.
Not 1 - ekil C.1 ve izelge C.2deki deerler, EN 74e uygun Snf B birletirme elemanlarnn kullanmnda
da dikkate alnr.
Baz hllerde, ba eleman ve dikmeler arasndaki birleimlerde olduu gibi dik al birletirme elemanlarnn
dnme direnleri de kullanlmaldr. elik veya alminyum borulara tutturulan Snf B dik al birletirme
elemanlarnn dnme as , ile dnme momenti arasndaki ilikiyi ifade eden dnme rijitlii, c ekil
C.2de gsterilmitir. Bu koul sadece vidalama yoluyla sabitlenen birletirme elemanlarna uygulanr. ekil
C.2de kullanlacak tasarm deerleri, izelge C.3te verilmitir. Kamal ve Snf A birletirme elemanlarnn,
dnme kuvvetlerini iletmedii kabul edilebilir.
Serbest duran i iskeleleri rneinde olduu gibi, ekil deitirmelerin iskele yapsnn durayll zerinde
nemli etkisinin olduu zel durumlarda, birletirme eleman ile yaplan birleimin eksenel ekil deitirmesi,
uygun rijitlie sahip boyuna bir yay eklinde dikkate alnmaldr.
Not 2 - izelge C.1deki deerler EN 74e uygun Snf B birletirme elemanlarnn kullanmnda da dikkate
alnr.
10.2.4 Direnler
10.2.4.1 Genel
Direnlerin karakteristik deerleri, prEN 12811-2de verilen mekanik zelliklerin (rnein, akma dayanm f y,k)
karakterisitk deerleri kullanlarak hesaplanmaldr. Bu deerler ilgili standardlardan da alnabilir.
elik ve alminyum elemanlarn diren deerleri, srasyla ENV 1993-1-1 Madde 5.4 ve ENV 1999-1-1
Madde 5.3e uygun olarak tayin edilmelidir.
a) Yap mhendislii artnameleri kapsamnda olan birleimler: ilgili tasarm standardlarnda verilmitir.
b) n yapml bileenlerden yaplan cephe iskeleleri iin yar rijit birletirme aralar: EN 12810-2 ve
EN 12811-3 standardlarnda verilmitir.
c) prEN 74 -1e uygun birletirme elemanlar: Ek Cde verilmitir.
Not - izelge C.1deki deerler, EN 74e uygun Snf B birletirme elemanlarnn kullanmnda da
dikkate alnr.
d) Herhangi bir standard kapsamnda olmayan dier birletirme elemanlar: Deneyler yaplmaldr. Bu
konuda EN 12810-2ye bavurulabilir.
25
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Ayarlamay salayan kelebek somunlar ile mil arasndaki birleimler ilgili di standardna uygun olmaldr.
Uygun standardlarn bulunamamas durumunda, yk tama kapasitesi deneylerle dorulanmaldr.
10.3 Dorulama
10.3.1 Genel
Momentler ve i kuvvetlerin belirlenmesi iin elstik yntemler kullanlmaldr (istisnalar Madde 10.2.3.2de
verilmitir). rnein, elik iin ENV 1993-1-1 Madde 5.2.1.3e baklmaldr.
Sehimlerin, momentler ve i kuvvetler zerindeki etkileri dikkate alnmaldr. Yer deitirmi sistemin dengesi,
ikinci dereceden analizler veya bytme faktrlerinin dikkate alnd birinci dereceden analizler kullanlarak
hesaplanmaldr.
Dey elemanlar iin izelge 3te verilen yklerin aktarlma yollar dorulanmaldr.
- F = 1,0
10.3.3.1 Genel
Tama gc snr durumunda, etki tesirlerinin tasarm deerlerinin, tekabl eden diren tasarm deerlerini
amadnn dorulanmas gereklidir.
Mpl,N,d N
= cos (9)
Mpl,d 2 Npl,d
Burada;
Npl,d Npl,k /Mye eit olan eksenel kuvvet tasarm diren deeri,
Mpl,d Mpl,k/Mye eit olan eilme momenti tasarm diren deeri,
26
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Geme boyunun 150 mmden daha az olmas ve birleim yerinin bir mafsal olarak kabul edilmemesi
durumunda, eilme momentleri, kesme gerilmeleri ve yerel gerilme ylmalar ayrntl bir yapsal analizle
kontrol edilmelidir.
Fs1 + Fs2 Fp MB
+ + 1 (10)
2 Fs,d Fp,d 2,4 M B,d
Fs M
+ B 1 (11)
2 Fs,d M B,d
Burada;
Fs1, Fs2, Fs, Fp ve MB Birletirme elemanna etkiyen tasarm kuvvetleri,
Fs,d Fs,k/ m ye eit olan tasarm diren kuvveti (izelge C.1),
Mb,d Mb,k / m ye eit havari eilme momenti tasarm direnci
dir.
Eitliklerde kullanlan semboller ve deerler iin srasyla Ek C, ekil C.3, ekil C.4 ve izelge C.1e
baklmaldr. m Madde 10.3.2.2de verilmitir.
27
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Ek A
(Bilgi iin)
F = cs (cf,i Ai qi ) (A.1)
Burada;
F Bileke rzgr yk,
cf,i inci kaplama iin aoerodinamik kuvvet katsays (Madde A.2),
Ai inci kaplama iin referans alan (Madde A.3),
qi Kaplamann iinci kesitine etki eden rzgr basnc (Madde 6.2.7.4),
cs Konuma bal rzgr etki katsays (Madde A.4)
dr.
Aerodinamik kuvvet katsays kaplama dzlemine paralel ve dik olarak, her iki yn iin ayr ayr verilmelidir.
Bunlarn herbiri bamsz bir durum olarak dnlmelidir.
Cf = 1,3
Cf = 0,3
Cf = 1,3
Cf = 0,1
A B,n
B = (A.2)
A B,g
Burada;
A B,n Cephenin net alan (yap boluklar dlerek),
A B,g Cephenin toplam alan
dr.
28
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
cs deeri ekil A.1den alnmaldr. A ile kaplanm iskelelerde, dik ve paralel dorultularn her ikisi iin de
ekil A.1de verilen 1 nolu eri kullanlmaldr. A ile kaplama oran cfnin 0,8den byk olduu durumlarda,
konuma bal rzgr etki katsays bakmndan a ile yaplm kaplama, tabaka ile yaplm kaplama olarak
kabul edilir.
skelenin dik ve paralel dorultularndaki tabaka ile kaplama iin, csnin 1,0 olduu, ekil A.1de verilen 2
nolu eri kullanlmaldr.
skele ba elemanlarnn rzgr etkimeyen tarafna etkiyen ankraj ekme kuvvetlerinin hesabnda
kullanlacak cs katsays iin, ekil A.1de verilen 3 nolu eri kullanlmaldr.
iskelesi u ksmlarndaki alana etkiyen rzgr kuvvetlerinin hesabnda csnin deeri 1,0 olarak alnmaldr.
Aklamalar
ekil A.1- Cephede kullanlan kaplanm i iskeleleri iin konuma bal rzgr etki katsays, cs
29
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Ek B
Deylii ayarlanabilen taban plkalar; hesap verileri
B.1 Genel
Bu ek, EN standardlarna uygun elik borulardan yaplm, souk haddelenmi yamuk veya dairesel kesitli
dileri bulunan deylii ayarlanabilen taban plkalarnn karakteristik dayanm ve ekil deitirme
deerlerinin hesab iin kullanlacak yntemleri verir. Bu ekte verilenler, boyutlarn aada verilen
parametreler dhilinde kalmas durumunda uygulanr.
p
1, 22
b2
h1 1,65 mm
d
4
t
30 mm d 60 mm
En kesit deerlerinin hesabnda, 0,5 mmden kk yarap ile yuvarlatlm keler dikkate alnmaz.
Aada verilen hesap yntemi yamuk veya dairesel ekilli dilerin her ikisine de uygulanabilir. Ancak akma
dayanmlar farkl kabul edilmelidir (izelge B.1).
30
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aklamalar
izelge B.1 - Souk haddelenmi dileri bulunan, deylii ayarlanabilen elik taban plkalarnn boru
gvdelerinin hesabnda kullanlacak karakteristik akma dayanm deerleri fy,k
elik snf
S 235 S 355
Akma dayanm fy,k
N/mm2
1 Orijinal malzeme 235 355
2 Yamuk ekilli di 320 450
3 Dairesel ekilli di 280 400
izelge B.1de satr 2 ve satr 3te verilen deerler, sadece, Madde B.4e gre karakterisitk plstik dayanm
deerlerinin hesabnda, Madde B.3te verilen idealletirmi en kesit deerleri ile balantl olarak kullanlr.
Kaynakl gvde ksmlarnda, sadece izelge B.1 satr 1de verilen orijinal malzemenin akma dayanm deeri
kullanlmaldr.
Enkesit alan, A: A= ( d A 2 - di2 ) (B.1)
4
(d w 4 - d i 4 )
Elstik kesit modl, Wel : Wel = (B.2)
32d w
(d w 3 - d i 3 )
Plstik kesit modl, W pl : Wpl = (B.3)
6
A 2
Atalet momenti, I d : Id = 0,95 (d1 + di2 ) (B.4)
16
d A = d1 + (d - d1 ) (B.5)
11 bm
A = (B.6)
d1 p
Eitlik B.6da verilen 11 katsays ve dier parametre mm boyutundadr. p parametresi Madde B.1de
tanmlanmtr.
d w = d1 + w (d - d1 ) (B.8)
32
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
bm
w = A + 0,22 (B.9)
p
2 fy,k
Kesme kuvveti: Vpl,k = A (B.12)
3
Burada;
A , Wel , Wpl ,Madde B.3e uygun olarak hesaplanan idealletirilmi en kesit deerleridir.
33
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Ek C
34
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aklamalar
Aklamalar
ekil C.2 - Di yoluyla sabitlenen Snf B ve Snf C dik al birletirme elemanlar iin M T - ilikisi
izelge C.2 - elik ve alminyum borular birletiren, Snf B dik al birletirme elemanlar iin c1, c2
havari tasarm rijitlik deerleri
izelge C.3 - Snf B dik al birletirme elemanlar iin, c dnme tasarm rijitlik deerleri
c MT1
[kNm/rad] [kNm]
7,5 0,13
35
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Aklamalar
1 1 nolu boru
2 2 nolu boru
s Kesme kuvveti
p ekip koparma kuvveti
B Havari eilme momenti
T Dnme momenti
Aklamalar
1 1 nolu boru
2 2 nolu boru
s Kesme kuvveti
p Eilme momenti
ekil C.4 - levini srtnme ile gerekletiren manon tipi birletirme eleman zerine etki eden ykler
36
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Ek D
(Bilgi in)
Mill A sapmalar
A-sapmas
lgili lkenin CEN yelii dnda geen zaman zarfnda, mevzuatlarnda yapt deiikliklerden kaynaklanan
sapmadr.
Bu standard herhangi bir AB Direktifi kapsamna girmemektedir. CENe ye bir lkedeki A Sapmas, bu lke
tarafndan geri ekilinceye kadar ilgili EN standardnda belirtilen hkmlerin yerini alr.
Vertical ladders are acceptable for using in scaffolds in Austria based on Austrian federal law gazetta BGBI,
nr 340/1994 Verordnung des Bundesministers fr Arbeit und Soziales ber Vorschriften zum Schutz des
Lebens, der Gesundheit und Sittlichkeit der Arbeitnehemer bei Ausfhrung von Bauarbeiten
(Bauarbeiterschutzverordnung - BauV article 7 to 10.
The height of the side protection is fixed at least 1 meter in Austria based on Austrain federal law gazetta
BGBI, nr 340/1994 Verordnung des Bundesministers fr Arbeit und Soziales ber Vorschriften zum Schutz
des Lebens, der Gesundheit und Sittlichkeit der Arbeitnehemer bei Ausfhrung von Bauarbeiten
(Bauarbeiterschutzverordnung -BauVarticle 7 to 10.
In Italy - according to DPR (Decree of the President of the Repuclic) 7th January 1956 n.164 Norme per la
prevenzione degli infortuni sul lavaro nelle costruzioni (Standarts for the prevention of accidents at work in
the building sector), art.24, height of the toeboard shall be equal to 20 cm, instead of 15 cm, as stated in 5.5,
and in particular at 5.5.3.
In the UK regulations governing work on construction sites, the Construction (Health Safety & Welfare)
regulations 1996, it is forbidden in regulation 7 to work on or close to fragile materials. Furthermore a non-
fragile material is defined by test set out in British Standart DD 7995, which all surfaces that persons will walk
on must pass. Consequently, this shall apply to scaffold platforms.
37
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-1/Aralk 2005
Kaynaklar
EN 39:2001, Loose steel tubes for tube and coupler scaffolds - Technical delivery conditions.
EN 10219-1:1997, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain steels - Part 1:
Technical delivery reqirements.
EN 10219-2:1997, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy and fine grain steels - Part 2:
Tolerances, dimensions and sectional properties.
EN 10240:1997, Internal and/or external protective coatings for steel tubes - Specifications for hot dip
galvanized coatings applied in auotomatic plants.
38
TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD
TS EN 12811-2
Aralk 2005
ICS 91.220
Bu standard oluturan Hazrlk Grubu yesi deerli uzmanlarn emeklerini; tasarlar zerinde grlerini
bildirmek suretiyle yardmc olan bilim, kamu ve zel sektr kurulular ile kiilerin deerli katklarn
kranla anarz.
TSEK
Kalite Uygunluk Markas (TSEK Markas)
TSEK Markas, zerine veya ambaljna konulduu mallarn veya hizmetin henz Trk Standard
olmadndan ilgili milletleraras veya dier lkelerin standardlarna veya Enstit tarafndan kabul edilen
teknik zelliklere uygun olduunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya ktnda Trk
Standardlar Enstitsnn garantisi altnda olduunu ifade eder.
DKKAT!
TS iareti ve yannda yer alan say tek bana iken (TS 4600 gibi), mamuln Trk Standardna uygun
retildiine dair reticinin beyann ifade eder. Trk Standardlar Enstits tarafndan herhangi bir
garanti sz konusu deildir.
n sz
Bu standard, CEN tarafndan kabul edilen EN 12811-2 (2004) standard esas alnarak, TSE naat
htisas Grubunca hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun 22 Aralk 2005 tarihli toplantsnda Trk
Standard olarak kabul edilerek yaymna karar verilmitir.
Bu standardda kullanlan baz kelime ve/veya ifadeler patent haklarna konu olabilir. Byle bir patent
hakknn belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.
indekiler
1 Kapsam...................................................................................................................................................... 1
2 Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar ............................................................................................ 1
3 Genel.......................................................................................................................................................... 2
3.1 Malzemelerin seimi............................................................................................................................ 2
3.2 Karakteristik deerler .......................................................................................................................... 2
3.3 Muayene ve deney belgeleri ............................................................................................................... 2
3.4 malt etkileri ....................................................................................................................................... 2
4 elik ........................................................................................................................................................... 2
4.1 Genel................................................................................................................................................... 2
4.2 Boyutlar, ktle ve tolerans................................................................................................................... 3
4.3 Krlma tokluu .................................................................................................................................... 3
4.4 EN 10142 standardnda yer alan elik snflar ................................................................................... 3
5 Dkme demir............................................................................................................................................. 3
5.1 Genel................................................................................................................................................... 3
5.2 Prototip deneyleri ................................................................................................................................ 3
5.3 Muayene ve deney belgesi ................................................................................................................. 3
6 Alminyum alamlar ............................................................................................................................... 3
6.1 Genel................................................................................................................................................... 3
6.2 Boyutlar, ktle ve toleranslar............................................................................................................... 4
6.3 Isdan etkilenen blgeler ..................................................................................................................... 4
6.4 Muayene ve deney belgesi ................................................................................................................. 4
7 Ahap ve ahap esasl malzemeler ........................................................................................................ 4
7.1 Genel................................................................................................................................................... 4
7.2 Masif ve yaptrlm tabakal ahap.................................................................................................. 4
7.3 Ahap esasl malzemeler ( kontraplk, paral levha, lif levha) .......................................................... 5
8 Korozyon ve bozulmaya kar koruma.................................................................................................. 5
8.1 Demir esasl metal mamuller............................................................................................................... 5
8.2 Alminyum alamlar.......................................................................................................................... 5
8.3 skele tabliyeleri iin kontraplk........................................................................................................... 5
9 Kaynaklama............................................................................................................................................... 5
Ek A (Bilgi iin) Dier malzeme ve tasarm standardlarndan alnan bilgiler .......................................... 6
Kaynaklar........................................................................................................................................................ 11
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
1 Kapsam
Bu standard, geici inaat ilerinde yaygn olarak kullanlan malzemelerle ilgili klavuz bilgileri kapsar.
Standardda, tasarmcnn dikkate almas gereken konular verilmitir..
Verilen bilgiler yaygn olarak kullanlan elik, alminyum alamlar, dkme demir ile ahap ve ahap esasl
malzemeler ile snrldr.
Korozyon ve dier bozulma trlerine ait snr deerler ve kaynak ileminde salanacak gerekler de
standardda verilmitir.
Bu standardda verilen malzemeler uluslar aras veya EN standardlarnda yer alan malzemelerden
seilmelidir.
1)
TSE Notu: Atf yaplan standardlarn TS numaras ve Trke ad 3. ve 4. kolonda verilmitir. * iaretli
olanlar ngilizce metin olarak baslm Trk Standardlardr.
2)
TSE notu: EN 10142 standard iptal edilmi yerine EN 10327 standard gemitir.
1
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
3 Genel
3.1 Malzemelerin seimi
Kullanlan malzeme, normal alma artlarna dayanacak salamlk ve dayankllkta olmaldr.
Not - Ek Ada, uygulamada yaygn olarak kullanlan malzemelerden oluan bir liste verilmektedir.
4 elik
4.1 Genel
Uygulamada yaygn olarak kullanlan malzemeler, izelge A.1 ve izelge A.2 de verilmitir. Bu bilgilere ilave
olarak, dier gerekler ENV 1993-1-1 ve ENV 1993-1-3te verilmitir.
2
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
5 Dkme demir
5.1 Genel
Dkme demir olarak, EN 1562ye uygun dvlebilir dkme demir veya EN 1563e uygun kresel grafitli
dkme demir kullanlmaldr.
Sneklikle ilgili gerekler bakmndan, kresel grafitli dkme demirin uzamas A5 %12 olmal, dvlebilir
dkme demirin uzamas ise A3,4 %7 olmaldr.
Dkme demirin zellikleri ile ilgili baz malzeme deerleri, izelge 2de verilmitir.
6 Alminyum alamlar
6.1 Genel
Uygulamada yaygn olarak kullanlan alminyum alamlar, izelge A.3 ve izelge A.4te verilmitir.
Alminyum alamlar ile ilgili gerekler iin ENV 1999-1-1e bavurulmaldr.
Alminyum alamlar ile ilgili baz malzeme deerleri, izelge 3te verilmitir.
3
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
7.2.1 Genel
ne yaprakl veya kavak aacndan elde edilen masif ahap iin, EN 338e uygun, en kk dayanm snf
C16 olan malzeme kullanlmaldr. Yaptrlm tabakal ahapta ve ahap esasl malzemenin retiminde
kullanlan yaptrc, EN 301de belirtilen Tip I malzeme artlarn karlamaldr.
Masif ahap :
- Ahabn nemi % 20 olacak ekilde, hedef boyut EN 336a uygun, tolerans snf 1,
4
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
7.3.1 Genel
Ahap esasl malzemeler, yapnn tasarm mr boyunca, belirlenen hizmet snf ierisinde, btnln ve
dayanmn koruyacak ekilde imal edilmelidir. Pltformlar iin kullanlan kontraplklar, aada verilen
artlar da salamaldr:
Pltformlarn inas: Niha durumda llen en st tabaka kalnl, en az 0,8 mm, ara tabaka kalnlklar
ise en fazla 2,0 mm kalnla sahip olmaldr. Kaplanmam artlarda en st tabakada, gevek budak,
atlak ve yarklar gibi kusurlar bulunmamaldr.
Yzey koullar: skele kmas olarak kullanlan pltformlar, kaymaya ve anmaya direnli bir kaplamaya
sahip olmaldr.
Kontraplk panellerinin kenarlar, kalc elastik bir yaltm malzemesi ile kaplanmaldr.
9 Kaynaklama
Kaynaklama EN 729-1e uygun olarak yaplmaldr.
5
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
Ek A
(Bilgi iin)
izelge A.2 elik Profiller, levha ve erit mamuller iin anma deerleri
6
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
izelge A.3 Alminyum Plkalar ve levhalar iin anma deerleri ( EN 485-2den alnmtr)
- Levha, erit ve tabaka mamuller iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2.ada verilmitir.
- Ekstrude ubuk, boru ve profiller ve ekme borular iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2,bde verilmitir.
- Elektrikle kaynaklanm borular iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2.cde verilmitir.
- Dvme demir paralar iin deerler, ENV 1999-1-1 izelge 3.2.dde verilmitir.
7
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
izelge A.4 Alminyum Ekstrude boru ve profiller iin anma deerleri (EN 755-2 den alnmtr.)
Aklamalar
8
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
izelge A.5 Tayc ahap ne yaprakl ve kavak aacndan elde edilen ahap iin EN 338de verilen
dayanm snflar ve karakteristik deerler
9
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
izelge A.6 Yaptrlm tabakal ahap ne yaprakl aatan elde edilen ve en az 4 tabakadan
oluan yaptrlm katmanl ahap iin, EN 1194te verilen dayanm snflar ve karakteristik
deerler
Dayanm snf GL 24 GL 28 GL 32
Ca hb ca hb ca hb
Dayanm deerleri N/mm2
Eilme fm,k 24 28 32
ekme II ft ,0,k 14 16,5 16,5 19,5 19,5 22,5
ekme ft ,90,k 0,35 0,4 0,4 0,45 0,45 0,5
Basn II fc ,0,k 21 24 24 26,5 26,5 29
Basn fc ,90,k 2,4 2,7 2,7 3,0 3,0 3,3
Kesme fv ,k 2,2 2,7 2,7 3,2 3,2 3,8
Rijitlik deerleri N/mm2
Elastisite modl,ortalama deer II E0,ortalama
Elastisite modl II, % 95 gven E0,05
seviyesine tekabl eden deer
Elastisite modl ,ortalama deer E90,ortalama
Kesme modl,ortalama deer Gortalama
Ktle younluklar kg/m3
Ktle younluu, ortalama deer ortalama 370 420 460
a
ki farkl dayanm snfna ait tabakalardan yaplm birleik yaptrlm tabakal ahap
b
Ayn dayanm snfna ait tabakalardan yaplm homojen yaptrlm tabakal ahap
10
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
Kaynaklar
EN 39: 2001 Loose steel tubes for tube and coupler scaffolds Technical delivery conditions.
EN 287-1, Approval testing of welders Fusion welding Part 1: Steels (includes Amendment A1:1997.
EN 287-1, Approval testing of welders Fusion welding Part 2: Aluminium and aluminium alloys (includes
Amendment A1:1997)
EN ISO 15607, Specification and qualification of welding procedures for metallic materials General rules
(ISO 15607 : 2003)
EN 386, Glued laminated timber Performance requirements and minimum production requirements.
EN 408, Timber structures Structural timber and glued laminated timber Determination of some physical
and mechanical properties.
EN 485-2, Aluminium and aluminium alloys Sheet, strip and plate Part 2: Mechanical properties.
EN 729-2, Quality requirements for welding Fusion welding of metallic materials Part 2: Comprenhensive
quality requirements.
EN 729-3, Quality requirements for welding Fusion welding of metallic materials Part 3: Standart quality
requirements
EN 755-2, Aluminium and aluminium alloys Extruded rod/bar, tube and profiles Part 2: Mechanical
properties.
EN 1193, Timber structures Stuructural timber and glued laminated timber Determination of shear
strength and mechanical properties perpendicular to the grain.
EN 1194, Timber structures Glued laminated timber Strength classes and determination of characterstic
values.
EN 1418, Welding personel Approval testing of welding operators for fusion welding and resistance weld
setters for fully mechanized and auotomatic welding of metallic materials.
EN 10025-2: 1990, Hot rolled products of non-alloy structural steels Technical delivery conditions (includes
amendment A1:1993)
EN 10113-2: 1993, Hot-rolled products in weldable fine grain structural steels Part 2: Delivery conditions
for normalized/normalized rolled steels.
EN 10147: 2000, Continiously hot-dip zinc coated structural steels strip and sheet Technical delivery
conditions.
EN 10219-1: 1994, Hot finished structural hollow sections of non - alloy and fine grained structural steels
Part 1: Technical delivery requirements.
EN 10219-1:1997, Cold formed welded structural hollow sections of non-alloy fine grained steels Part 1:
Technical delivery requirements.
11
ICS 91.220 TRK STANDARDI TS EN 12811-2/Aralk 2005
EN 10296-1, Welded circular steel tubes for mechanical and general engineering purposes Technical
delivery conditions Part 1: Non-alloy and alloy steel tubes.
EN 10296-1, Welded circular steel tubes for mechanical and general engineering purposes Technical
delivery conditions Part 1: Non-alloy and alloy steel tubes.
12