Liber Mesuesi Edukim Per Shoqerine 1

ILDA ALUSHAJ
Libr msuesi
pr tekstin shkollor
edukim pr
Shoqrin
1
albas
Botues:
Latif Ajrullai
Rita Petro
Redaktore:
Rudina upi
Arti grafik
Emanuela Lumani
Albas, 2015
T gjitha t drejtat jan t rezervuara.
Nuk lejohet shumfishimi me do mjet apo form pa lejen me shkrim t autorit.
Shtypur n shtypshkronjn:
Shtpia botuese Albas

N Tiran: Rr. Budi, pallati Classic Construction, nr. 2
Tel: 00355 42 379 184; e-mail: info@albas.al
N Tetov: Rr. Ilinden, nr. 105
Tel: 00389 44 344 047; e-mail: albas_te@yahoo.com
N Prishtin: Rr. Muharrem Fejza, p.n.
Tel: 00377 45 999 770
e-mail: albas_pr@yahoo.com
PRMBAJTJA
Kapitulli i par Un dhe t tjert
1. Prshndetje! Un jam... 16
2. Un dhe ju 17
3. Un dhe familja ime 18
4. Un dhe shokt e shoqet 20
5. Shok, por t ndryshm 22
6. Un kam nevoj pr... 24
8. Un i bj detyrat e mia 26
9. Un mendoj se... 28
10. Edhe un ndihmoj 30
Kapitulli i dyt T bashkveprojm

1. Jemi s bashku 31
2. S bashku jemi t dobishm 32
3. Un besoj 33
5. Puna sht e dobishme 34
6. Ndihmojm njri-tjetrin 36
8. Kujdesemi pr mjedisin 37
9. Kujdesemi pr t tjert 39
10. Gzimet i ndajm bashk 40
Kapitulli i tret Rregullat mes nesh

1. Rregulli dhe rregullat 41
2. Rregullat e mirsjelljes 42
3. Rregullat tona 43
4. Rregullat e lojrave 44
Kapitulli i katrt Rregullat rreth nesh

1. Rregullat n familje 45
2. Rregullat n shkoll 46
3. Rregullat n rrug 47
4. Rregullat n park 48
Kapitulli i pest Familjet tona

1. Familjet tona 59
2. Nevojat dhe dshirat e familjeve tona 50
3. Profesionet 51
4. Bizneset n lagjen ton 52
5. Biznesi yn i ri 53
3
Libr msuesi pr tekstin Edukim pr shoqrin 1
PLAniFikimi VJeTor i LndS
Lnda: edukim Pr Shoqrin 1
Shkalla: i
klasa: i
reZuLTATeT e T nXniT SiPAS komPeTenCAVe kY
Kompetenca e komunikimit dhe t shprehurit

(Nxnsi komunikon n mnyr efektive)
Shpreh mendimin e vet pr nj tem t caktuar me goj ose me shkrim, si dhe n forma t tjera t
komunikimit.
Dgjon me vmendje prezantimin dhe komentet e bra nga t tjert rreth nj teme,duke br pyetje,
komente,sqarime dhe propozime
Kompetenca e t menduarit
(Nxnsi mendon n mnyr kritike dhe krijuese)
Parashtron argumente pro ose kundr pr nj tem/problem t caktuar gjat nj debati ose publikimi
n medie.
Kompetenca e t nxnit
(Nxnsi mson pr t nxn)
Przgjedh t dhna nga burime t ndryshme (libra, revista, udhzues, fjalor, enciklopedi ose i
internet), t cilat i shfrytzon pr realizimin e tems/detyrs s dhn dhe i klasifikon ato burime
sipas rndsis q kan pr temn.
Shfrytzon t dhnat pr t demonstruar t kuptuarit e koncepteve numerike, grafike, simboleve,
duke i sqaruar nprmjet formave t ndryshme t t shprehurit.
Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin

(Nxnsi kontribuon n mnyr produktive)
Zhvillon nj projekt i individual ose n grup pr kryerjen e nj aktiviteti mjedisor apo shoqror me
rndsi pr shkolln ose pr komunitetin. 15 Diskuton n grup pr rndsin q ka mbrojtja e
mjedisit, pasojat q sjell dmtimi i tij pr jetn e njeriut
Kompetenca personale
(Nxnsi bn jet t shndetshme)
Vlerson shkaqet e nj situate t mundshme konflikti midis moshatarve ose antarve t grupit
dhe propozon alternativa pr parandalimin dhe zgjidhjen, duke ndar prvojat dhe mendimet n
grup. Kompetenca qytetare (Nxnsi prkushtohet ndaj t mirs s prbashkt).
4
Planifikimi vjetor i lnds
rezultatet e t nxnit sipas kompetencave t fushs
Procesi i t nxnit n fushn Shoqria dhe mjedisi, n t gjitha shkallt, ka n fokus kryesisht zhvillimin
e kompetencs shoqrore dhe qytetare, si nj ndr kompetencat kye si dhe, n sasin dhe cilsin
e mundshme, t kompetencave t tjera. Kjo kompetenc prbhet nga kompetencat personale, ndr
personale dhe ndrkulturore q prfshijn dhe lidhen me t gjitha qndrimet q prgatitin i individt
pr t marr pjes n mnyr t efektshme dhe konstruktive n jetn dhe punn shoqrore dhe, n
mnyr t veant, n shoqrit gjithnj e m t larmishme, pr t zgjidhur konfliktet atje, ather dhe
kur kjo sht e nevojshme.
Kompetenca shoqrore dhe qytetare i prgatit i individt pr t marr pjes plotsisht n jetn qytetare,
duke u bazuar n njohurit pr konceptet dhe strukturat shoqrore , ekonomike, politike etj. dhe pr tiu
prkushtuar pjesmarrjes aktive e demokratike.
Nxnsi njeh dhe pranon rndsin q ka zhvillimi i kompetencave t qytetaris pr prgatitjen pr
t marr pjes plotsisht n jetn qytetare, duke u bazuar n njohurit pr konceptet dhe strukturat
shoqrore dhe politike dhe pr tiu prkushtuar pjesmarrjes aktive e demokratike.
Nxnsi argumenton rndsin q ka kompetenca shoqrore dhe qytetare pr t motivuar
pjesmarrjen e efektshme me t tjert n jetn publike dhe pr tu solidarizuar n zgjidhjen e
problemeve q lidhen me komunitetin lokal dhe m gjer.
Nxnsi argumenton q kompetenca shoqrore dhe qytetare zhvillohet duke u bazuar n njohurit
pr ligjsit dhe konceptet themelore t demokracis, t drejtsis, t barazis, t qytetaris dhe
t t drejtave t njeriut,.
Nxnsi argumenton q kompetenca shoqrore dhe qytetare bazohet n njohurit historike pr
ngjarjet dhe prirjet themelore t zhvillimit t historis s njerzimit dhe asaj kombtare, n njohurit
pr ligjsit dhe ngjarjet bashkkohore dhe n prirjet pr t ardhmen.
Nxnsi prdor konceptin e kohs dhe t hapsirs n t gjitha gjykimet dhe vendimmarrjet e tij n
fushn e historis, shoqris, filozofis etj.
Nxnsi zhvillon kndvshtrimin e tij hapsinor pr botn, kupton vendndodhjen e njerzve, t
rajoneve, t vendeve si dhe t burimeve dhe shpjegon arsyen e ksaj vendndodhjeje. Nxnsi
eksploron konceptet themelore gjeografike dhe marrdhniet ndrmjet qenieve njerzore me
mjedisi.
Nxnsi pranon rndsin q ka kompetenca shoqrore dhe qytetare pr reflektimin kritik e krijues
dhe pr pjesmarrjen konstruktive n veprimtarit e komunitetit ose t fqinjsis si dhe n proceset
e vendimmarrjes, veanrisht prmes votimit, n nivel vendor, kombtar dhe evropian.
Nxnsi kupton mnyrn si i individt mund t sigurojn shndetin e tyre m t mir mendor, i
intelektual e fizik, n shrbim t vetes, t familjes dhe t mjedisit t tyre shoqror. Ata njohin lidhjen
e mnyrs s shndetshme t jetess me zhvillimin e tyre trsor dhe veprojn pr t realizuar at.
Nxnsi njeh konceptet themelore q lidhen me i individt, grupet etj. me barazin dhe mos
diskriminimin gjinor, me shoqrin dhe kulturn. Ai kupton dhe merr vendime mbi bazn e t
kuptuarit t dimensioneve shum kulturore, ekonomike, ligjore, politike e shoqrore t shoqris
evropiane si dhe t ndrveprimit t i identitetit kulturor kombtar me at evropian e m gjer.
Nxnsi komunikon n mnyr konstruktive n mjedise t ndryshme dhe shfaq aftsin pr
toleranc, pr t shprehur dhe kuptuar kndvshtrimet e ndryshme, pr t negociuar, pr t krijuar
besim dhe pr t kuptuar ndjenjat dhe qndrimet e t tjerve.
Nxnsi sht i vetdijshm q kompetenca bazohet n ndjenjn e i integritetit, t bashkpunimit,
t pohimit t vetvetes pa prjashtuar tjetrin. Ai pranon se i individt duhet t i interesohen pr
zhvillimet ekonomike, politike, shoqrore, n nivel kombtar dhe global dhe pr komunikimin
ndrkulturor. Ata vlersojn diversitetin, respektojn t tjert dhe prgatiten pr t kaprcyer
paragjykimet dhe pr t arritur kompromise. Nxnsit zhvillojn vetdijen pr qllimet, vlerat dhe
lvizjet politike n nivel kombtar dhe Evropian si dhe vetdijen pr diversitetin dhe i identitetin
kulturor n Evrop.
5
6
PLANIFIKIMI I LNDS
PR TREMUJORIN E PAR
(Shtator-Dhjetor)
Tematika 1: Individt, grupet, shoqria
Prshkrimi i tematiks
Nxnsit kuptojn mnyrn si formohen, ruhen dhe ndryshojn marrdhniet shoqrore. Ata dallojn dhe shpjegojn rolin dhe ndikimin e ndryshm q kan n shoqri lloje dhe forma t
caktuara i institucionesh sociale, si: familja, shkolla, organizatat qytetare, arsimore, qeveritare dhe fetare dhe shqyrtojn ndikimin e tyre n jetn e njerzve. Ata studiojn larmin e
marrdhnieve midis i individve dhe grupeve n shoqri, eksplorojn faktort, q qndrojn n themel t tyre, mnyrn si funksionojn dhe ndryshojn. Nxnsit marrin vendime mbi
bazn e njohurive t fituara n nivele t ndryshme shkollimi, pr qndrime e sjellje t ndryshme, q kan lidhje me jetn dhe bashkjetesn paqsore n shoqri.
Nr. Rezultatet Tema Shkathtsit pr realizimin e Situatat e Metodologjia dhe Vlersimi i nxnsit Burimet dhe
e t nxnit msimore kompetencave t lnds parashikuara t t veprimtarit e materialet
nxnit nxnsve didaktike
1 Un dhe t Prshndet - njeh veten dhe e prezanton at; Prezantimi i secilit prezantim, bised, rrjet Vlersimi i nxnsve pr teksti i
tjert je! Un - dallon lidhjet q ka me mjedisin q e nxns diskutimi. prezantimin, pjesmarrjen n nxnsit, foto
( 10 or) jam... rrethon (kopshti/shkolla) dhe me njerzit veprimtari, mendimet dhe idet e t nxnsve
. q e prbjn at (shokt, msuesja). dhna. (Evidentimi n nj fletore n postera,
- dallon si ka ndryshuar n koh. vlersimi). jeta n
- paraqet dhe komunikon lirshm mendimet kopsht dhe
e tij. shkoll,
etiketa me
emrat e
nxnsve.
2 Un dhe ju - njeh far e dallon dhe e bn t veant Vshtrim krahasues prezantim, vshtrim Vlersimi i nxnsve pr teksti i
n raport me t tjert dhe ato q ai i ka t krahasues, vizatim i mendimet e dhna, pr nxnsit,
prbashkta me ta: (nga pamja e jashtme, drejtuar pjesmarrjen e tyre, dshirn pr t letr, lapsa.
gjinia, mosha, veshja); punuar, bashkpunimin.
- shpreh tiparet e tij kryesore, q e dallojn (Evidentimi n nj fletore vlersimi).
nga t tjert;
1
- dallon tiparet e njerzve q prbjn
botn q e rrethon;
- paraqet dhe komunikon lirshm mendimet
e tij;
- respekton vetveten dhe shpreh me besim
qndrimin e tij.
3 Un dhe - Njeh/ zbulon veten e tij, tiparet q jan Prezantim i diskutim paraprak, Vlersimi i nxnsve pr teksti i
familja thelbsore nga ato q nuk jan t tilla; pjestarve t vzhgo-komento, pjesmarrjen, lirshmrin n t nxnsit, foto
- V n dukje dallimet dhe t prbashktat familjes n nj shkrim i lir shprehur, mendimet dhe idet e t
q ka me t tjert; video, foto etj dhna, gatishmrin pr t punuar pjestarve
- shpjegon arsyet e ndryshimeve dhe individualisht dhe n t familjes,
ngjashmrive; grup.(evidentimi n nj fletore flet a4,
- Vendos veten n nj mjedis t caktuar vlersimi). lapustila
(familje) dhe e sheh veten si pjes e tij;
- Paraqet dhe komunikon lirshm mendimet
e tij.
4 Un dhe - Njeh dhe kupton lidhjet q ekzistojn mes Foto t fmijve n Bised,komento- Vlersimi i nxnsve pr teksti i
shokt tij dhe nevojs q ai ka pr t tjert; lojra t ndryshme diskuto , vizatim,loj, pjesmarrjen n veprimtari, nxnsit,
- Vendos veten n nj mjedis t caktuar pyetje-prgjigje dhnien e ideve t tyre, dshirn e shami, letra.
(klas, lagje, skuadr) dhe e sheh veten si tyre pr t treguar prvojat e tyre.
pjes e tij; (Evidentimi n nj fletore vlersimi).
- Tregon veprimtarit q ndan ai me grupet
ku bn pjes;
- Luan lojra apo merr pjes n veprimtari
n grup;
e tij;
- Respekton vetveten dhe shpreh me besim
qndrimin e tij.
5 Shok, por - zbulon veten e tij, dallimet dhe t Foto fmijsh pr t diskutim paraprak, Vlersimi i nxnsve pr teksti i
t prbashktat q ka me t tjert dhe dalluar ngjashmrit komento-diskuto, rrjet pjesmarrjen n veprimtari, nxnsit,
ndryshm kupton arsyet e ndryshimeve dhe t dhe t prbashktat. diskutimi dshirn pr t thn mendimin e pamje nga
ngjashmrive; tij/saj, gatishmrin pr t fmij t
- dallon nevojat dhe dshirat e t tjerve, t bashkpunuar dhe bashkvepruar ndryshm
prbashktat dhe ato q ndryshojn me t tjert. (Evidentimi n nj
7
8
(pamja, sjellja, dshirat, paraplqimet); fletore vlersimi).
- Shpreh disa nga paraplqimet e tij;
e tij;
- Respekton prpjekjet personale dhe ato
n grup.
6 Un kam - Njeh dhe kupton nevojat q ka pr gjrat studim rasti, Vlersimi i nxnsve sipas teksti i
nevoj materiale dhe pr ato shpirtrore (t marrdhniet pyetje- instrumenteve matse . (Evidentimi nxnsit,
pr... tjert); prgjigje, treni i sipas puns individuale duke i futur flet A4, flet
- Shpreh nevojat dhe dshirat e tij; dshirave n dosjen personale t nxnsit). me ngjyra
- Dallon nevojat nga dshirat e tij;
- Dallon q nevojat dhe dshirat e tij
ndryshojn nga ato t t tjerve;
- Tregon i interes pr nevojat e t tjerve.
7 Sa shum - Njeh far e dallon dhe e bn t veant Bised me nj grup Diskutime, situata rasti Vlersimi i nxnsve pr Teksti i
ndrra dhe n raport me t tjert; prindrish gatishmrin pr t punuar, nxnsit,
dshira - Shpreh ndrrat dhe dshirat e tij; bashkveprimin dhe libra pr
- Dallon nevojat nga dshirat; bashkpunimin, mendimet dhe fmij

- Paraqet dhe komunikon lirshm mendimet idet e shprehura.(evidentimi n
e tij; nj fletore vlersimi).
qndrimin e tij.
8 Un i bj - Kupton rndsin e kryerjes s disa imagjinat e Imagjinat e drejtuar, Vlersimi i nxnsve pr teksti i
detyrat e detyrimeve vetjake n mjedisin q e drejtuar Komento-diskuto, gatishmrin pr t punuar, nxnsit.
mia rrethon dhe n grupin ku bn pjes; Rrjeti i diskutimit bashkveprimin dhe
- E vendos veten n nj mjedis t caktuar t bashkpunimin, mendimet dhe
grupeve ku bn pjes (familje, klas idet e shprehura.(evidentimi n
shoqri). nj fletore vlersimi).
- Dallon rolin dhe prgjegjsit e detyrat q
ka n grupet ku bn pjes.
- Tregon i interes pr nevojat e t tjerve.
qndrimin e tij.
3
9 Un - Fillon t msoj rndsin e ndihms s Situat ku nxnsit Studim rasti, pun n Vlersimi i nxnsve . Nxnsit Teksti i
mendoj ndrsjell pr t plotsuar nevojat e shprehen pr grupe, mendo- vlersohen pr pjesmarrjen dhe nxnsit,
se... prbashkta. zhvillimin e nj przgjidh bashkpunimin n grupet materiale nga
- Vlerson mendimet dhe qndrimet e veta ekskursioni prkatse. Puna e secilit grup duke revista t
dhe t t tjerve. evidentuar grupin m t mir , duke ndryshme
- Dallon dhe vlerson se far ai mund tu dhn simbolin e fituesit.
jap t tjerve dhe mjedisit q e rrethon.
qndrimin e tij.
n grup.
10 Edhe un - Dallon rndsin e disa detyrimeve q Veprimtari n Studime rasti, pun n Vlersimi i nxnsve pr Teksti i
ndihmoj secili duhet t ket n grupin ku bn mjediset e shkolls grupe mendimet e shprehuara, dshirn nxnsit
pjes. bashkpunim.(evidentimi n nj
- Shpreh prgjegjsit e tij ndaj t tjerve fletore vlersimi).
dhe mjedisit.
n grup.
11 T Jemi s - Njeh me rolet e ndryshme q ekzistojn Bised Stuhi mendimesh, Vlersimi i nxnsve. Nxnsit fotografi me
bashkvep bashku n nivele t ndryshme t veprimtaris Veprimtari e lire,Pun vlersohen pr pjesmarrjen, pjestar t
rojm njerzore (n familje, grup, klas etj.); n grupe bashkpunimin , dshirn pr t familjes,
(10 or) - Dallon rolet e veanta q do i individ ka punuar n grup. (Evidentimi n nj shokt e
n shoqri (n familje, klas, grup, lagje fletore vlersimi). klass,
etj.); lagjes,
- Ndan me t tjert prvojat dhe njohurit e skuadrs.
prftuara nga vzhgimet i individuale.
9
10
PLANIFIKIMI I LNDS
PR TREMUJORIN E DYT
(Janar-Mars)
12 T S bashku - Eksploron rolin e tij dhe t shokve t tij Prralla Plaka dhe Dgjim i drejtuar, Evidentimi i puns s Teksti i nxnsit,
bashkvep jemi t n grup; rrepa bisedojm s bashku, grupeve dhe ruajtja e tyre materiale nga revista
rojm dobishm - Flet pr rndsin q ka prmbushja e loj n role n dosjen e grupit
ktyre roleve nga secili; Stimulimi i nxnsve q
- Vlerson rolin e tij dhe t t tjerve n bashkpunojn me njri-
familje, klas, grup, lagje etj.; tjetrin
- Bashkvepron me t tjert n familje,
klas, grup, lagje etj., pr t zgjidhur
probleme t ndryshme;
- Bashkvepron me t tjert me bindjen se

kjo sht e nevojshme.
13 Un besoj - Beson te vetja dhe te t tjert; Ndrtim objektesh Diskutim paraprak, Vlersimi i nxnsve pr teksti i nxnsit,
- Tregon nga prvoja raste t besimit te Bashkbisedim, Pun i punn e kryer.
vetja dhe te t tjert. individuale
14 Un kam - Zbulon rndsin e bashkveprimit n Foto t fmijve me Diskutim, pun n grup Vlersimi i nxnsve pr
shum kryerjen e t gjitha roleve n shoqri dhe shokt punn e kryer.
shok flet pr rndsin e tij.
- Flet pr rndsin e puns s prbashkt
pr plotsimin e nevojave dhe t
dshirave t individve dhe t grupeve ku
ata bjn pjes;
- Tregon pr veprimtarit q ndan me
shokt, sipas mjediseve ku ata veprojn.
15 Puna sht - Njihet me disa prej veprimtarive njerzore Foto nga profesione Diskutim paraprak, Vlersimi i nxnsve pr Teksti i nxnsit,
e n fusha t ndryshme n t cilat t ndryshme/ ose bashkbisedim, shkrim pjesmarrje n veprimtari, pamje nga profesione
5
dobishme bashkveprimi sht i domosdoshm; vizit n nj i lir mendimet e shprehura. ( t ndryshme
- Flet pr rndsin e puns s prbashkt punishte. evidentimi n nj fletore
pr plotsimin e nevojave dhe t vlersimi).
dshirave t individve dhe t grupeve ku
ata bjn pjes;
- Tregon se far prfton nga puna vet i
individi dhe e gjith shoqria;
- Ndan me t tjert prvojat dhe njohurit e
prftuara nga vzhgimet i individuale.
16 Ndihmojm - Zbulon rndsin e bashkveprimit n Filmi vizatimor ose dgjim i drejtuar, DVD e filmit vizatimor
njri-tjetrin kryerjen e disa roleve n shoqri; libri me prralln bashkbisedim, pun Vlersimi i nxnsve pr
- Tregon gatishmrin pr t ndihmuar t Luani dhe miu n dyshe pjesmarrje n veprimtari,
tjert; dshirn pr t
- Bashkvepron me t tjert n familje, bashkpunuar.. (
klas, grup, lagje etj., pr t zgjidhur evidentimi n nj fletore
probleme t ndryshme. vlersimi).
17 Punojm - Bashkvepron n veprimtari t thjeshta n Pamje nga punt n Loj n role, diskutime Vlersimi i nxnsve pr Teksti i nxwnwsit
n shtpi shtpi; shtpi. pjesmarrje n veprimtari,
- Vlerson rolin e tij dhe t t tjerve n dshirn pr t
familje; bashkpunuar.. (
- Dallon rndsin q ka puna e secilit n evidentimi n nj fletore
familje; vlersimi).
- Bashkvepron me t tjert.
18 Kujdesemi - Njihet dhe ndrgjegjsohet pr kujdesin vzhgim i diskutim, Vlersime t puns s teksti i nxnsit, foto
pr ndaj mjedisit. mjediseve t pastra bashkbisedim, secilit grup t shoqruara t mjedisve
mjedisin - Tregon rndsin q ka kujdesi ndaj dhe atyre t ndotura veprimtari praktike me foto t veprimtarive.
mjedisit ku jeton. n vidio-projektor
- Bashkvepron me t tjert pr pastrimin
apo zbukurimin e nj mjedisi (klas,
shkoll, lagje, park etj.), ku bn pjes.
19 Kujdesemi - Njihet dhe ndrgjegjsohet pr kujdesin Vizit n nj qendr situate rasti, Vlersimi i nxnsve pr teksti i nxnsit, libra
pr t tjert ndaj t tjerve. t t moshuarve bashkbisedim, loj n shpjegimin e situatave t pr fmij
- Tregon raste kur ka br dika pr t br role dhna, bashkpunimin e
dik t ndihet mir. treguar. Evidentimi n
11
12
- Demonstron n loj me role raste t fletoren e veant.
prkujdeset / mosprkujdesit ndaj dikujt.
- Bashkvepron me t tjert duke u
prkujdesur pr ata q kan nevoj.
20 Gzimet i - Zbulon rndsin e bashkveprimit edhe Festa t fmijve n dgjim i drejtuar, Vlersimi i nxnsve pr teksti i nxnsit,
ndajm n rastet e gzueshme (festat, shfaqjet video-projektor diskutim, pun krijuese idet e dhna, regjistrime n DVD
bashk artistike) t i individit n shoqri. pjesmarrjen n veprimtari. t festave t
- Bashkvepron me t tjert pr t zhvilluar Evidentimi n fletoren e ndryshme
veprimtari argtuese. veant. Ruajtja e
- Merr pjes n veprimtari argtuese (loj programit n dosjen e
me role, lojra sportive, valle, kng n grupit
kor etj.), n t cilat bashkpunon me t
tjert.
Tematika 2: Pushteti, autoriteti, qeverisja

Prmes ksaj tematike, nxnsit fitojn dije dhe ndrtojn njohuri pr rregullat e jets kolektive e kushtet demokratike pr zbatimin e tyre, si dhe pr mundsit q ekzistojn n nj
shoqri demokratike n t gjitha nivelet e jets politike. Ata ndrtojn njohuri pr i institucionet publike demokratike dhe pr rregullat e liris dhe t vepruarit, dhe ndrgjegjsohen q
ndrtimi i i institucioneve demokratike dhe gzimi i ktyre lirive, jan prgjegjsi e t gjith qytetarve.
21 Rregullat Rregulli - Njihet me rregullat q shoqria ka Krijimi i situatave Diskutim, teksti i nxnsit,
(4 or) dhe vendosur pr t kryer punt dhe detyrat e n klas ku Bashkbisedojm, Vlersimi i nxnsve pr letra, lapustila
rregullat tjera me karakter shoqror. mungojn rregullat. Pun n grupe gatishmrin dhe
- Dallon rregulla t caktuara n veprimtari t bashkpunimin me njri-
ndryshme q zhvillohen n familje, klas, tjetrin.(evidentimi n nj
shkoll, loj etj.; fletore vlersimi).
- Dallon rregullin nga rregullat.
- Pranon rndsin e vendosjes s
rregullave n nj veprimtari t caktuar.
- Demonstron gatishmrin pr t vn
rregulla t thjeshta n veprimtarit e
vetjake.
22 Jemi t - Vihet n situata msimore q e ndihmojn Lojra n role ku Improvizime , teksti i nx, libr me
sjellshm t kuptoj si shkelja e rregullave mund t nxnsit krijojn Bashkbisedojm, Vlersimi i nxnsve pr prralla
dmtoj at dhe t tjert. situata pr t Analiz personazhi mendimet e shprehuara,
- Dallon rregulla t caktuara n veprimtari t kuptuar sjelljen e bashkpunimin e treguar.
7
ndryshme q zhvillohen n familje, klas, mir ose t gabuar. ( evidentimi n nj fletore
shkoll, loj etj. vlersimi).
- Tregon raste nga prvoja nga respektimi
ose jo i rregullave t mirsjelljes i vet
atij/asaj apo i t t tjerve.
rregulla t thjeshta n veprimtarit e
prditshme n familje, n shkoll e jasht
tyre.
23 Rregullat - Njihet me rregullat q vendosen pr t Imagjinat e drejtuar Imagjinat e drejtuar, teksti i nxnsit
tona kryer punt dhe detyrat t ndryshme. Bashkbisedim, Pun Vlersimi i nxnsve pr
- Vendos rregulla t thjeshta, n n grupe mendimet e shprehura,
bashkpunim me t tjert, n veprimtarit dshirn pr t punuar n
e tij t prditshme. grup. ( evidentimi n nj
- Demonstron gatishmrin pr t vn fletore vlersimi).
rregulla t thjeshta vetjake dhe n grup.
PLANIFIKIMI I LNDS
PR TREMUJORIN E TRET
(Prill-Qershor)
24 Lojrat me - Merr pjes n vendosjen e rregullave t Lojra n oborrin e Loj, bised, Pun e Vlersimi i nxnsve pr tekste pr lojra t
rregulla thjeshta: si pr organizimin e nj loje ku shkolls, n palestr drejtuar, Loj e mendimet e shprehura, ndryshme
marrin pjes nxnsit apo veprimtari t zgjedhur dshirn pr t qen pjes
tjera n klas, n familje, n komunitet etj. e lojrave. (evidentimi n
- Diskuton pr rndsin e bashkpunimit nj fletore vlersimi).
me t tjert pr t vendosur rregulla sa m
t drejta pr t gjith;
13
14
ndryshme jetsore n mjedisin rrugor.
-
28 N park - Identifikon disa nga rregullat e sjelljes s Veprimtari n stuhi mendimesh, Vlersimi i nxnsve sipas pamje t parqeve t
tij n park. parkun e qytetit diskutim,turi i galeris pjesmarrjes n veprimtari, qytetit
- Liston sjelljet e duhura n situata t vzhgimeve t kryera,
ndryshme jetsore n mjedisin e jashtm. qndrimet e mbajtura n
- Respekton rregullat n do fush t mjediset publike.
veprimtaris.
- Tematika 3: Prodhimi, shprndarja dhe konsumi
- Prmes ksaj tematike nxnsit fitojn njohuri pr mnyrn si njerzit organizojn prodhimin, shprndarjen dhe konsumin e t mirave e t shrbimeve dhe njihen e kuptojn shtjet
themelore, q lidhen me vendimet n fushn e veprimtaris ekonomike. Ata njihen n prputhje me nivelin e shkollimit dhe t kurrikuls, me konceptet kryesore ekonomike dhe
rndsin q ka njohja e tyre pr jetn e tij dhe t shoqris. N kt mnyr, mundsohet edhe reagimi i kompetencs ekonomike, q nnkupton njohuri pr funksionimin e bots
ekonomike dhe aftsi pr t vepruar me menuri n kt bot.
29 Familjet Familjet - Dallon ngjashmrit dhe ndryshimet studim rasti prezantim n Nxnsit vlersohen pr teksti I nxnsit,
tona tona ndrmjet familjeve. vidioprojektor, idet dhe mendimet e albume me foto
(7 or) - tregon far sht familja. intervist,dgjim i shprehura.
- tregon si njerzit jetojn dhe punojn s drejtuar
bashku n nj familje.
- Vlerson rndsin e puns s
prbashkt t individve dhe t familjeve
pr lagjet ku banojn
30 Nevojat - Kupton ndryshimin ndrmjet nj nevoje Pyetsor pr diskutim, pyetsor, Nxnsit vlersohen pr teksti i nxnsit,
dhe dhe nj dshire. prindrit pun me shkrim pjesmarrjen n veprimtari, pamje t ndryshme,
dshirat e - shpjegon ndryshimet ndrmjet nevojave mendimet e dhna. revista.
dhe dshirave.
familjeve
- vendos prparsit e duhura n zgjedhjen
tona e nevojave dhe dshirave.
31 Profesionet - Vlerson rndsin e puns n plotsimin loj- gjegjz- loj- gjegjz, Nxnsit vlersohen pr teksti i nxnsit,
e nevojave dhe t dshirave. pantomima diskutim,turi i galeris pjesmarrjen e tyre n albume me foto t
diskutime, mendimin e tyre profesioneve t
- Dallon dhe prkufizon nj profesion si nj krijues, qndrimin ndaj ndryshme
pun q duhet br; mendimit t shokut/shoqes.
- Dallon profesione t ndryshme; Msuesi/ja iu sugjeron
10
- Respekton njerzit e puns, pavarsisht nxnsve t futin n dosjet
nga lloji i puns q kryejn. e tyre fletn q ata
plotsuan.
32 Bizneset - Zbulon n nj hart, vendet ku antart e Biznesi q m dgjim i drejtuar, Nxnsit vlersohen rreth teksti i nxnsit ,
n lagjjen familjes shkojn pr t plotsuar nevojat plqen mua hulumtim , veprimtari pjesmarrjes s tyre n pamje nga qendra t
ton dhe dshirat e tyre. krijuese veprimtari, mendimeve dhe ndryshme tregtare,
ideve t dhna, qndrimit fletpalosje t
- prcakton nj simbol pr nj pun dhe q mbajn ndaj ideve dhe bizneseve t
shrbim t caktuar; mendimeve t t tjerve. ndryshme
- vendos n hart simbole t ndryshme pr
pun dhe shrbime;
33 Bizneset - Vzhgon bizneset n nj qendr tregtare. Vizit n nj qendr Ekskursion Vlersohet e gjith fletpalosje t
n qytetin - Dallon llojet e produkteve n varsi t tregtare veprimtaria, vzhgimet e qendrave tregtare
ton biznesit. kryera nga nxnsit,
- Vzhgon mimet dhe reklamat e interesi q ata shfaqin
produkteve. nprmjet pyetjeve t
- Vlerson rndsin e bizneseve n drejtuara.
punsimin dhe nxjerrjen e fitimit.
34 Biznesi yn - Mson pr rndsin q ka puna pr t bisede me nj pyetja e dits, Nxnsit vlersohen pr Teksti i nxnsit,
i ri plotsuar nevojat dhe dshirat. siprmarrs bashkbisedim, rrjet mendimet e shprehura, guida e qytetit e cila
- Tregon se si antart e familjes jan t diskutimi pjesmarrjen e tyre n prmban
varur nga puna q bjn pr t siguruar diskutime, pyetjet q atat informacione me foto
nevojat dhe dshirat; krijojn. t siprmarrjeve t
- Prshkruan punt q njerzit bjn pr t ndryshme
siguruar parat;
- Tregon se si familjet i prdorin parat pr
t plotsuar nevojat dhe dshirat e tyre.
35 Veprimtari: - Merr pjes n veprimtari ekonomike. N nj panair Aktivitet i organizuar Vlersohet veprimtaria, albume me foto nga
Panairi i - Vlerson punn si burim t fitimit t t gatimesh mund t nxnsit pr punn e kryer, panairet e gatimeve
gatimeve ardhurave. fitosh t ardhura pjesmarrjen e tyre. t zhvilluara n
shkoll.
11
15
kAPiTuLLi i - un dhe T TJerT
Fusha: Shoqria dhe Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

mjedisi
Tema msimore: 1. Prshndetje! un jam.... Situata e t nxnit: prezantimi i secilit nxns
rezultatet e t nxnit Fjalt ky: vetja ime, tipare, paraplqime,

- Njeh dhe prezanton veten e tij/saj. kopsht, klas, shtpi
- Dallon mjediset q e rrethojn dhe njerzit
q shrbejn n kto mjedise.
- Komunikon lirshm mendimet e tij/saj.
Burimet: teksti i nxnsit, etiketa me emrat e nxnsve, Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
foto t tyre, ngjits komunikimi, Letrsia, Arti pamor
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

metodologjia: Prezantim, Bised, Rrjet diskutimi
Veprimtarit e nxnsve
Prezantim. Msuesi/ja ka prgatitur paraprakisht etiketa me emrat e nxnsve. Secili nxns trheq etiketn
me emrin e tij n nj glob mbi tryezn e msuesit/es. Nxnsi prezantohet para klass: tregon emrin, mbiemrin
dhe moshn, prshkruan pamjen e tij fizike, si dhe gjrat q plqen (paraplqimet). P.sh.:
Un jam Aldo. Jam i shndetshm, kam flok t zinj, kaurrel, t shkurtr, kam sy bojqielli dhe faqe t
kuqe... Un jam 6 vje. M plqen t vishem bukur dhe t pikturoj.
Kjo veprimtari zhvillohet me t gjith nxnsit e klass.
Ku shkon koha? Bised. Msuesi/ja u lexon fmijve vjershn Ku shkon koha?, ndrkoh q cakton ndonj
nga fmijt q ta interpretoj me gjeste e mimik. M pas i nxit ata me an t pyetjeve t
Dit pr ditz, diskutojn rreth rritjes dhe shvillimit t tyre, si nga ana fizike, ashtu edhe nga njohurit q ata
un rritem nj gishtz. kan msuar; si kan ndryshuar nga koha e kopshtit n at t shkolls; far kan br dhe
Nj gishtz fustani bjn n t dyja mjediset etj. N fund t diskutimit msuesi/ja bn nj prmmbledhje:
zvoglohet, o mami!
Vit pas viti, pr ditlindje, shtohet nj qiri n tort. Por nuk shtohet vetm numri i qirinjve,
Pse srritet me mua
rritet edhe numri i kmbs, gjatsia e trupit etj. dhe gjithashtu shtohen edhe gjrat q dini t
fustani, sm thua?
bni. Pr shembull, kur ishit bebe ju ushqente, ju vishte dhe ju mbante n krah mami. Kur
Dit pr ditz u bt 2 vje ju dinit t ecnit vet, t ushqeheshit e visheshit vet, t flisnit. Kshtu, erdhi
kmba ime rritet, koha t vini n shkoll, e t msonit t shkruani, t lexoni e t numroni, si dhe shum gjra
kpuckat q dua t tjera.
nuk m bjn mua.
Pse srriten kpuct Pun me tekstin
me mua, sm thua? Rrjet diskutimi. Nxnsit shohin figurat dhe, t ndihmuar nga pyetjet e msuesit/es, i krahasojn
me njra-tjetrn.
A ke n klas shok nga t kopshtit? Si jan ulur fmijt n kopsht? Po n klas?
far kan n vend t lodrave?
M pas u drejtohet pyetja e rrjetit t diskutimit.
Po A mendoni se sht m mir n kopsht apo n shkoll? Jo

Pse?
Nxnsit japin mendimet e tyre pa droje, duke argumentuar mendimin e tyre. Nxnsit dhe msuesi/ja nxjerrin
mesazhin q del nga pyetja, t ciln e shnojn n nj flet ose n tabel: n shkoll msojm shum gjra.
Vlersimi i nxnsve pr prezantimin, pjesmarrjen n veprimtari, mendimet dhe idet e dhna

(evidentimi n nj fletore vlersimi).
16 detyr. Puno me prindrit. Krijo nj kuti me objektet e tua t kopshtit (ose vizato kopshtin dhe shkolln).
Kapitulli I - Un dhe t tjert

mjedisi
Tema msimore: 2. un dhe ju Situata e t nxnit: prezantimi, vshtrim

krahasues, vizatim i drejtuar
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: djal, vajz; i madh, i vogl, i vogl,

- Njeh dallimet dhe t prbashktat me t tjert (pamja i rritur, plak,
e jashtme, gjinia, mosha, veshja)
- Tregon tiparet e tij kryesore q e dallojn nga t tjert.
- Paraqet dhe komunikon lirshm me t tjert.
Burimet: teksti i nxnsit, pasqyr, laps, ngjyra Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
komunikimi, Arti pamor
Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

metodologjia: Prezantim, Vshtrim krahasues, Lexim, Vizatim i drejtuar
Prezantimi. Msuesi/ja i njeh nxnsit me prmbajtjen e tems s msimit, duke treguar n libr me gisht
personazhet.
Sot miqt tan, Eri dhe Jona, do t na tregojn pr veten e tyre dhe si i dallojn ata nga njerzit e tjer.
Pr ta demonstruar, msuesi/ja e fillon prezantimin e tij/saj, duke mbajtur para nj pasqyr.
Un jam _______. Jam grua dhe jam ____ vjee. Jam e gjat, pak e shndosh, flokt i kam ngjyr
kafe, syt e zinj. M plqen t vishem bukur, m plqen djathi dhe m plqen t lexoj. Vesh fustane,
funde, pantallona, sandale, kpuc. Un jam msuesje e klass s par.
Msuesi/ja i udhzon nxnsit q t thon emrin, gjinin, ta prshkruajn veten nga pamja e jashtme dhe t
thon disa nga gjrat q plqejn.
Vshtrim krahasues. N t njjtn mnyr nxnsit prshkruajn edhe njerzit e tyre t dashur (gjinin,
moshn, pamjen), pra, nxnsit duhet t arrijn n prfundimin se njerzit ndryshojn nga:
gjinia: djal, vajz, burr, grua; (gjinia);
mosha: i vogl, i rritur, i plakur; (mosha);
paraqitja: ngjyra e flokve, e syve, e lkurs etj.; (pamja e jashtme).
Po ashtu, ata dallojn se njerzit jan dhe t ngjashm: t gjith njerzit kan trup t ngjashm, t gjith
njerzit kan ndjenja dhe emocione, t gjith njerzit mendojn etj. Msuesja i nxit ata me an t pyetjeve:
- Thoni disa emra kafshsh. A jan njsoj trupi i peshkut, fluturs, gjarprit dhe kalit? (Jo.) A kan ata t
njtat pjes trupi?
- Po nj bebe dhe nj gjysh, a kan t njjtat pjes trupi? Cilat jan ato? (Koka, gjymtyrt, trupi.)
Diskutim. Pas ksaj nxnsit diskutojn rreth rubriks Si mendon ti?. Msuesja i l ata t shprehen lirisht,
ashtu si e mendojn, pa i korrigjuar. N fund ata dalin n prfundimin se veshjet i prshtatim sipas mass,
moshs, gjinis dhe dshirave tona.
Pun me tekstin
Vizatim i drejtuar. Nxnsit punojn rubrikn Puno dhe ti, duke i vizatuar tiparet e shokve e shoqeve
sipas dshirs. Pasi mbarojn i krahasojn vizatimet me njri-tjetrin, tregojn se far u plqen m shum te
shoku/shoqja.
Vlersimi i nxnsve pr mendimet e dhna, pr pjesmarrjen e tyre, dshirn pr t punuar, bashkpunimin
detyr. Krkesat e rubriks Puno me prindrit.
17
Fusha: Shoqria Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

dhe mjedisi
Tema msimore: 3. un dhe familja ime Situata e t nxnit: prezantim i familjes me an t
fotove
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: familje e madhe, e vogl, antar familjeje,
- Njeh familjen e tij/saj. prkujdesje
- Dallon familjen e madhe nga familja e vogl.
- Emrton antart e familjes dhe i shkruan.
- Komunikon lirshm mendimet e tij/saj.
Burimet: teksti i nxnsit, foto t nxnsve me Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
familjen, flet A4, lapustila, posteri T drejtat e Letrsia, Arti pamor
fmijve, libri Pema e familjes
metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve
metodologjia: Diskutim paraprak, Diskutim, Vzhgo-komento, Shkrim i lir, Lexim
Diskutim paraprak. Nxnsit nxjerrin mbi bank foton e familjes s tyre.
Msuesi/ja nxjerr para klass dy nxns, t cilt mbajn n dor foton e familjes s tyre (njri - familje t vogl
dhe tjetri - familje t madhe). Ata prezantojn anqtart e familjes. T tjert numrojn antart e secils
familje.
- N ciln fotografi ka m shum antar familjeje?
Msuesi/ja n tabel, sipas fjalve t nxnsve, liston dallimet midis dy llojeve t familjeve.
Familje e vogl = prindr + fmij.
Familje e madhe = gjyshr + prindr + fmij.
Msuesi/ja u tregon atyre posterin e t drejtave t familjes dhe i l t shohin figurat dhe t tregojn me fjalt e
tyre se far mendojn rreth tyre. Ajo nxit diskutimin me pyetje dhe prmbledh prfundimet.
- Pse njerzit jetojn n familje? Si do t ishte jeta e nj fmije nse nuk do t kishte familje? Ku jeton nj
familje?
- Pra, n familje bjm nj jet t sigurt, ku t gjith kujdesen pr njri-tjetrin dhe u falin dashuri njri-tjetrit.
T rriturit u sigurojn fmijve ushqim, veshmbathje, higjien dhe kujdes shndetsor n rast se smuren.
18
Lexim. Msuesja u lexon nxnsve vjershn dhe ata bisedojn pr rolin q

T vegjlit ka familja te njerzit dhe te kafsht n rritjen e t vegjlve.
N kantin rri nj miush,
n kotec nj zog larush, Pun me librin
n nj erdhe - harabeli, Vzhgo-komento. Nxnsit komentojn dhe diskutojn rreth figurave t
n oxhak - maok dembeli.
rubriks Si mendon ti?. Ata tregojn pr prkujdesjen q kan t rriturit
Qumsht po pi vii i njom,
e familjes ndaj fmijve (q nga lindja deri n rritje), duke treguar shembuj
nj qenush luan n dhom.
Peshk i kuq n akuarium nga prvoja vetjake. Msuesi/ja i ndihmon me pyetje, q t dal mesazhi i
n krevat nj beb fle gjum. situats s ilustruar.
Shkrim i lir. Nxnsit shkruajn emrat e familjarve n skedn Ja, familja

ime!. Ata tregojn se me k nga antart e familjes ngjajn m shum.
Lexim. Msuesja u lexon fmijve librin Pema e familjes, duke u treguar ilustrimet dhe zgjedhin t
realizojn ndonj nga veprimtarit e prshkruara n fund t librit.
Vlersimi i nxnsve pr pjesmarrjen, lirshmrin n t shprehur, mendimet dhe idet e dhna,

gatishmrin pr t punuar individualisht dhe n grup.(evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Ngjitni foton e familjes n rubrikn Ja familja ime! ose vizatoni pemn e familjes suaj.
19
Fusha: Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

Shoqria dhe
mjedisi
Tema msimore: 4. un dhe shokt e shoqet Situata e t nxnit: Bised

rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: shok, shoqe, loj, grup.
- Kupton nevojn dhe lidhjet mes tij dhe t tjerve.
- Vendos veten n nj mjedis caktuar (klas, lagje,
skuadr) dhe e sheh veten si pjes t tij.
- Luan lojra apo veprimtari n grup.
Respekton vetveten dhe shpreh me besim qndrimin e tij.
Burimet: teksti i nxnsit, libri A je i turpshm, shami, Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
letra, ngjyra komunikimi, Letrsia, Arti pamor, Edukimi fizik
metodologjia: Lexim e bashkbisedim, Dgjim i drejtuar, Komento-diskuto dhe vizatim, Loj me role
Parashikimi. Bised. Msuesja i nxit nxnsit t flasin pr ditn e par t

shkolls, si e kishin menduar ata, si ishte n t vrtet, si sht t zsh shok t
rinj, a i ruajn marrdhniet me shokt e kopshtit etj. Ata flasin pr ndjenjat dhe
emocionet e tyre n lidhje me fillimin e nj shoqrie t re.
Lexim. Msuesi/ja u lexon fmijve librin A je i turpshm?. Ata shohin ilustrimet

dhe diskutojn rreth tregimit, situatave t ilustruara dhe tregojn raste pr
mnyrn e shoqrizimit t tyre n situata t jets s prditshme.
Bised. Msuesi/ja nxit nxnsit t bisedojn, duke i drejtuar me pyetjeve, si:
- T gjith njerzit: edhe t rriturit, edhe fmijt, kan shok e shoqe.
- A ju kan prezantuar ndonjher gjyshrit, prindrit apo t afrmit me
ndonj shok a shoqe t tyrin?
- Po ju, a i keni prezantuar ata me ndonj shok a shoqe?
- N cilat vende i keni njohur shokt e shoqet? (N shkoll, n lagje (shok pallati) n park, n plazh, n
shtitje, n udhtim, n kndin e lojrave, n nj ditlindje, n nj skuadr sportive, etj.)
- Ka shok q i takojm do dit, si shokt a shoqet e shkolls, dhe t tjer q i takojm rrall ose jan
larg dhe flas n telefon.
- Pr far bisedoni apo far veprimtarish bni me shokt?
- Ka ndonjri nga ju dshir t na tregoj pr nj shok/shoqe t ngusht. Nxnsit nxiten t tregojn pa
droj.
Loj me role. Nxnsit ndahen n grupe me 5-6 vet. Msuesi/ja i udhzon q t caktojn nga nj situat n
nj vend t caktuar (lagje, park, plazh etj.) dhe t dialogojn me njri-tjetrin. ajo i l ata pr disa minuta q t
caktojn rolet dhe veprimet q do t bj secili. M pas grupet interpretojn me radh, pr rreth 2 minuta pr
do grup.
Ata mund t interpretojn edhe nj situat problemore, kur fmijt nuk sillen mir me shokun a shoqen e tyre
dhe japin zgjidhjet q mendojn.
Pas prfundimit t lojs msuesi/ja iu drejton nxnsve pyetjen:
Pse jan t nevojshm shokt/shoqet?
A ju ndodh t grindeni me shokun a shoqen?
20
Pajtoheni shpejt apo ju zgjat inati?
sht m mir t rrim idhnak apo ta falim njri-tjetrin?
Nxnsit japin arsyet e tyre, t cilat mirpriten nga msuesi/ja.
ndrtimi i njohurive. Komento-diskuto. Nxnsit orientohen t shohin figurat n libr dhe diskutojn pr
situatat e paraqitura me personazhet (Eri dhe Jona).
- Nj pjes t dits e kalojm n shkoll, nj pjes tjetr n shtpi, dhe pjesn e mbetur t kohs e
kalojm duke kryer akrivitete t larmishme q na plqejn e na argtojn. Secilin prej ktyre aktiviteteve
ne e zhvillojm bashk me t tjert, ndaj kto jan vendet kryesore ku ne zm shoqri.
Nxnsit nxiten t tregojn pr veprimtarit q ndajn me shokt a shoqet, si kurset e artit apo sportit ku ata
bjn pjes.
Vizatim. Nxnsit mund t vizatojn sipas dshirs shokun ose shoqen e klass, skuadrs, lagjes etj. Nxnsit
i tregojn njri-tjetrit vizatimet, i vlersojn dhe i komentojn mes tyre.
Prforcimi. Loj. N fillim hidhet shorti pr fmijn e par q do t mbyll syt me shami. Msuesja ndan dy
letra A4 n aq pjes, sa jan fmij. Vetm njrs prej letrave i shnon nj pik t kuqe me lapustil. i palos
flett dhe i vendos n nj kuti kartoni (qese apo ndonj en tjetr). Nxnsit trheqin t gjith nga nj letr.
Atij q i ka rn letra me pikn e kuqe i mbyllen syt me shami.
T tjert, me radh, i afrohen dhe e pyesin: Kush jam un?. Nse fmija me sy mbyllur nuk e njeh shokun
shoqen nga zri, mund ta prek n fytyr dhe n kok. Nse ai e gjen shokun a shoqen, ky mbyll syt n
vend t tij. Kshtu vazhdon loja. Nj fmij nuk duhet t mbyll dy her, n mnyr q t gjith fmijt t jen
pjesmarrs.
Vlersimi i nxnsve bhet sipas instrumenteve matse (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Nxnsit bjn me vizatim ose me ngjitje nj punim pr shokun/shoqen e ngusht. Pr

shembull, nj fotografi ku kan dal bashk mund ta zbukurojn me korniz letrash me ngjyra, t
vizatojn zemra, yje e t tjera simbole, t shkruajn nj mesazh (p.sh. Ti je shoku/shoqja ime m e
mir! T kam shum xhan! etj.). Me punimet e nxnsve hers tjetr realizohet nj poster apo nj
ekspozit, t cils ata i vn nj emr.
Sugjerim. Pr kt tem mund t rekomandohet

pr lexim libri Maksi fle nga shtpia e Paulins.
21

dhe mjedisi
Tema msimore: 5. Shok, por t ndryshm Situata e t nxnit: Veprimtaria vzhgo-

komento
rezultatet e t nxnit te kompetencave t fushs Fjal ky: pamje, sjellje, dshir, shije
sipas tems msimore:
- Njeh dhe zbulon veten dhe t tjert, duke dalluar t
prbashktat dhe ndryshimet midis tyre.
- Dallon nevojat dhe dshirat e t tjerve, t
prbashktat dhe dallimet.
- Paraqet dhe komunikon lirshm mendimet e tij,
duke respektuar prpjekjet personale dhe ato n grup.
Burimet: teksti i nxnsit, libri Ngjyrat e ylberit, dy Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
vez, nj pjat, karton me ngjyra, grshr, ngjits komunikimi, letrsia, edukimi artistik

metodologjia: Vzhgo-komento, Diskutim paraprak, Komento-diskuto, Rrjet diskutimi
Vzhgo-komento. Msuesi/ja i fton fmijt t vzhgojn me
vmendje dhe i nxit bisedn me an t pyetjeve, n mnyr q t
dalin n disa prfundime rreth tems.
- far jan kto? (Kto jan dy vez.)
- far t prbashktash kan ato nga pamja e jashtme?
(Ato kan form vezake, kan lvozhg etj.)
- Nga se dallojn n pamje? (Nga ngjyra e lvozhgs,
njra sht e bardh, ndrsa tjetra e kuqrremt.)
Msuesi/ja zgjedh nj djal dhe nj vajz t dalin para klass.
- Cilt jan kta fmij? (Pr shembull: Eri dhe Jona.)
- far t prbashktash kan nga pamja e jashtme? (Jan njerz/fmij/nxns, kan ndrtim t
ngjashm t trupit (kok, trup, gjymtyr), trupin e kan t mbuluar nga lkura etj.)
- Nga se dallojn n pamje? (Njri sht vajz, tjetri djal (pra, nga gjinia), kan t ndyshme ngjyrn e
flokve, t syve, kan gjatsi t ndryshme etj.)
Msuesi/ja prmbledh at q fmijt shprehn.
- Pra, njerzit ngjajn dhe ndryshojn nga pamja e jashtme.
Msuesja i thyen dy vezt n pjat.
- Si jan vezt nga brenda? Ndryshojn apo ngjajn ato?
- Njerzit, prvese nga pamja e jashtme, ndryshojn dhe ngjajn edhe nga bota e brendshme:
mendimet, emocionet, sjellja, dshirat, nevojat, shijet (paraplqimet) etj.
- T gjith njerzit mendojn. Kjo sht e prbashkt pr t gjith. Por mendimet jan t ndryshme,
pr shembull: far mendoni pr vizatimin? Dikush e plqen, dikush jo.
- T gjith njerzit kan emocione: ndjejn dhimbje, mrzi, gzim, frik, lumturi, turp, ndroj, ata uditen,
guxojn etj. Kjo sht e prbashkt pr t gjith. Por, emocionet jan t ndryshme. Jo t gjith kemi
t njjat emocione kur na ndodh e njjta gj. Pr shembull:
- kur shkojn t vizitohen, ka fmij q kan frik t shkojn te doktori, disa fmij jo;
- kur luajn, disa fmij kan turp t zn shoqri, disa fmij zn shpejt shoqri.
Loj n role. Pr t konkretizuar konceptin sjelljet jan t ndryshme realizohet nj situat n loj me role:
nj fmij q sillet mir me motrn/vllan e vogl dhe nj fmij q --sillet keq. Nxnsit orientohen t gjejn
ndryshimin n lidhje me sjelljen q ata shfaqn.
22
Shkrim i drejtuar. Kshtu vijohet edhe pr nevojat e dshirat, shijet e paraplqimet, duke e ilustruar me
shembuj konkret nga jeta e fmijve. N kt rast msuesi/ja mund tu krkoj nxnsve ta shkruajn n nj
letr far dshirojn (pr shembull, sikur po i shkruajn letr pr dhuratn e paraplqyer babagjyshit t Vitit t
Ri). Msuesi/ja mund ta realizoj kt duke shnuar n drras t zez nj tabel me emrat e disa nxnsve
dhe dhe dshirat e tyre, si p.sh. rroba, lodra, loja, ushqimi, filmi vizatimor etj.
Paraplqimet
emri i
nxnsit/es Personazhi i fimave
Lodra Loja ushqimi Sporti
vizatimor
Jona Kukulla Me litrar Akullorja Arieli Baleti
Eri Topi Me makina Makaronat Tomi Noti
Ireli
Sabrina
Jurgeni
Aurora
Gabriele
Pas plotsimit t tabels ata diskutojn rezultatet, e dalin n prfundimin se disa prej paraplqimeve nxnsit
i kishin t prbashkta me t tjert, ndrsa disa t t tjera i kishin t ndryshme.
Pun me librin
Nxnsit komentojn figurat n tekst, duke treguar ndryshimet n pamje, sjellje, dshira dhe shije dhe
tregojn pr dshirat q kan secili.
Punohet rubrika Luajm s bashku. Secili prej nxnsve rrethon ushqimin, lodrn, kafshn dhe nj nga
mjejet me t cilat plqen t krijoj. M pas ata diskutojn n grupe dyshe (me shokun e banks) dhe gjejn se
ku dallojn dhe t prbashkta kan.
Rrjeti i diskutimit. Msuesja nxit diskutimin me an t nj pyetje, si:

- Shoku yt i ngusht (ose shoqja) duhet t ket t njjtat dshira ashtu si dhe ti.
- Por, nse nuk i ka, a mbetet prsri shoku ose shoqja jote e ngusht?
Ata mund t arrijn n prfundime t ndryshme dhe inkurajohen pr mendimet e
tyre.
Lexim. Msuesi/ja u lexon fmijve librin Ngjyrat e ylberit, duke u

t pje e
sa
Pritendshm
treguar ilustrimet. S bashku diskutojn rreth situatave t treguara

e bre
n libr dhe nxjerrin prfundimet pr temn.
Veprimtari individuale dhe n grup. Msuesja u jep fmijve

copa t njjt kartonash me ngjyra (erekun e flets A4) dhe nj
model t paraprgatitur me figurn e skicuar. Pjesa e brendshme
e modelit pritet. Duke vijzuar npr vijn e prer nga brenda,
fmijt nxjerrin modelin n kartonin e tyre dhe e presin. Pastaj
ata vizatojn fytyrn e tyre dhe veshjet dhe shnojn mbi t
emrin. N fund, me ndihmn e msueses, ata i ngjitin modelet n nj varg t prbashkt dhe i vn emr,
p.sh. Vargu i miqsis/shoqris.
Vlersimi i nxnsve pr pjesmarrjen n veprimtari, dshirn pr t thn mendimin e vet,

gatishmrin pr t bashkpunuar dhe bashkvepruar me t tjert (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Gjeni t prbashktat dhe ndryshimet mes teje dhe shokut ose shoqes suaj.
23
Fusha: Shoqria
Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1
dhe mjedisi
Tema msimore: 6. un kam nevoj pr... Situata e t nxnit: Dgjim i drejtuar, Shiu i yjeve
rezultatet e t nxnit:
- Njeh nevojat q ka pr gjrat materiale dhe
shpirtrore.
Fjal ky: nevoj, dshir, e prbashkt
- Shpreh nevojat dhe dshirat e tij/saj.
- Dallon nevojat nga dshirat.
- Tregon interes pr nevojat e t tjerve.
Burimet: teksti i nxnsit, libri Shiu i yjeve, flet

Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
A4, flet me ngjyra, karton me ngjyra, grshr,
Letrsia, Edukimi artistik
ngjits
metodologjia: Studim rasti, Marrdhniet pyetje-prgjigje, Treni i dshirave
Lexim. Msuesja u lexon nxnsve librin Shiu i yjeve i seris Histori q lexohen
n 5 minuta (pr lexuesit fillestar, fmijt e klass s par). Ata dgjojn prralln
dhe diskutojn s bashku, ndihmuar nga pyetjet e msueses/it.
Studim rasti. Paraqitet nj rast nga jeta familjare.

- Fmijt e mi kishin shum dshir t kishin nj qen t vogl. do dit
m luteshin mua dhe babait t tyre pr tua plotsuar kt dshir. M
n fund, ne vendosm tiua blinim qenushin. Por ai kishte nevoj pr
prkujdesje, n mnyr q t rritej i lumtur.
- Si mendoni ju, cilat jan nevojat e tij? (T ket emrin e tij, t prkdhelet,
t ushqehet, t lahet, t flej n koshin e tij, t vaksinohet, t dal shtitje
etj.).
Msuesja i nxit fmijt t tregojn (ashtu si e mendojn) se kuptojn me
fjalt dshir dhe nevoj. Pastaj msuesja prmbledh ose shpjegon dy fjalt.
- far sht dshira? (Dshira sht nj synim pr t pasur dika q t bn t knaqur.)
- A mund t bnin fmijt pa qenin q dshironin?
- Po nevoja, far sht? (sht dika e domosdoshme, pa t ciln nuk mund t bhet.) A mund t jetoj
qeni pa u ushqyer?
Pun me librin
Marrdhniet pyetje-prgjigje. Hapet teksti. Komentohen figurat e dhna duke cilsuar nevojat e vajzs dhe
dshirat e djalit.
Si mendoni ju, a mund t bj vajza pa ngrn? Po pa u veshur?
A do t ishte e lumtur vajza po t mos i kishte t gjitha? Pse?
Si do t rritej ajo pa dashurin e familjes s saj?
A keni t njjtat nevoja si vajza?
Si mendoni, po djalit a do ti plotsohen t gjitha dshirat?
24
A keni ju t njjta dshira me djalin? Pse?

Si mendoni, cilat jan m t domosdoshme: nevojat apo dshirat?
Msuesi/ja u flet nxnsve, q ka fmij dhe persona t rritur q kan nevoja t veanta nga t tjert. (Ata
mund t tregojn raste nga t afrmit e tyre). T till jan ata q jan t detyruar t lvizin me karroc, pr
shkak t ndonj dmtimi fizik. Po ashtu, ka fmij q kan nevoj
pr ilae t vazhdueshme. Pra, prmbushja e nevojave e bn jetn dshirat e Jons dshirat e erit
t shndetshme, ndrsa prmbushja e dshirave e bn jetn t
bukur e t knaqshme.
Pr t punuar krkesat e rubriks Si mendon ti?, msuesi/ja

ndrton n drras t zez nj tabel-model dhe nxnsit, n grupe
dyshe (me shokun e banks) plotsojn taben n fletore ose n
nj cop letr. M pas ata ngjyrosin me t njjtn ngjyr dshirat q
i kan t prbashkta (nse kan).
Msuesi/ja u l kohn e mjaftueshme nxnsve q t punojn. Pasi
prfundojn ata diskurojn me t gjith klasn pr prfundimet e
detyrs.
Msuesi/ja bn nj prmbledhje t shkurtr: njerzit kan t prbashkta dhe dallime edhe sa u prket
dshirave.
Veprimtari individuale dhe n grup

Treni i dshirave. Nxnsit vizatojn trenin e tyre t dshirave. M pas i paraqesin n nj tur galerish dhe
gjejn dshirat e tyre t prbashkta dhe ato q jan t ndryshme.
Treni i
dshirave
Vlersimi i nxnsve sipas instrumenteve matse (evidentimi sipas puns individuale, duke i futur n
dosjen personale t nxnsit).
detyr. Pyetni prindrit tuaj pr dshirat q ata kan. A ndryshojn dshirat e tyre nga dshirat tuaja?
25

mjedisi
Tema msimore: 8. un i bj detyrat e mia Situata e t nxnit: imagjinat e drejtuar
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: detyr, prgjegjsi, prgjegjsi t

- Kupton rndsin e kryerjes s detyrave n mjedisin prbashkta
dhe n grupin ku bn pjes.
- Dallon rolin dhe prgjegjsit q ka n grupet ku bn
pjes.
- Tregon interes pr nevojat e t tjerve.
Burimet: teksti i nxnsit Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe

komunikimi, Letrsia, Edukimi artistik
metodologjia: Imagjinat e drejtuar, Komentodiskuto, Rrjeti i diskutimit
Veprimtarit e nxnsve:
Parashikimi. Imagjinat e drejtuar. Msuesi/ja:
- Imagjinoni nj dit shkolle ku nxnsit t mos vijn n orn 7:45, por kur t duan ata. Si mendoni
se do t shkonte msimi at dit?
Nxnsit japin mendimin e tyre.
- Msimi nuk do t zhvillohej si duhet. Do t bhej shum zhurm. Dera do t hapej vazhdimisht.
- Msuesja do t fillonte shpjegimin nga fillimi sa her t vinte dikush n klas.
- Po t vinte shum von dikush mund t humbte orn e abetares apo t matematiks.
Msuesi/ja prmbledh prfundimin e prgjigjeve:
Ather, q t mos ndodhin kto, n shkoll duhet t zbatojm disa rregulla. Zbatimi i rregullave
sht detyra e gjithkujt q jeton n shoqri. Se cilat jan detyrat tona, do t na i zbulojn miqt tan, pra Jona
dhe Eri.
ndrtimi i njohurive:
komentodiskuto. Nxnsit orientohen t shohin figurat pr disa minuta. M pas ata diskutojn rreth
situatave t ilustruara n figura, tregojn raste nga jeta e tyre e prditshme dhe dalin n prfundime.
Jona dhe Eri shkojn n shkoll n orarin e caktuar. Po ju, a veproni si ata?
far ndodh nse vini me vones? (Msuesi/ja ju qorton, sepse prishni orn e msimit, iu trhiqni
vmendjen shokve, mbeteni prapa me msime.)
Jona, pasi mbaron msimet, i v librat dhe mjetet n ant.
Ka disa nga ju q gjithmon harrojn dika n shtpi, pr shembull, mjetet ose fletort e detyrave.
Kjo ndodh ngaq ai ose ajo nuk i ka vn n ant ato sapo ka mbaruar detyrat.
Po ju, a veproni si Jona? A ju ka ndodhur q t keni vepruar ndryshe? Nse po, far ka ndodhur?
Eri, pasi luan, i v lodrat n vendin e duhur. Po ju, a veproni si ai?
far ndodh kur lodrat i lini rrmuj n shtpi? (Pengohemi tek ato dhe rrzohemi, shtpia duket
rrmuj, i shkelim pa dashje e i prishim, mami mrzitet etj.)
A sht e drejt q mami juaj, q sht lodhur tr ditn n pun dhe q lodhet prsri n shtpi
duke gatuar, lar e hekurosur, t lodhet duke rregulluar edhe rrmujn tuaj?
A jeni ju t aft ta ndreqni vet rrmujn tuaj? gjra t mira sjell kur ju e rregulloni vet at?
A prfiton e gjith familja kur secili bn pjesn e tij?
26
Punohet rubrika Si mendon ti? - Cilat jan prgjegjsit tona?

Nxnsit komentojn figurat dhe nxjerrin mesazhet e figurave.
1. T ndihmojm n mbajtjen pastr t mjedisit.
2. T kujdesemi pr kafsht.
3. T msojm n shkoll.
4. T lajm dhmbt do dit n mngjes e n mbrmje.
Prforcimi: Pun n grupe

Punohet rubrika Puno me msuesen. Klasa ndahet n tri grupe.
o Grupi i par sht grupi i familjes.

Si do ti ndani prgjegjsit?
Nxnsit do t ndajn prgjegjsit e antarve t familjes, duke luajtur situatat n loj me role.
- Gjyshi ka prgjegjsi t kujdeset pr pemt e oborrit.
- Gjyshja ka prgjegjsi t bj pazaret e t gatuaj.
- Mami ka prgjegjsi t punoj, t pastroj shtpin (s bashku me antart e tjer), t kujdeset pr
fmijt etj.
- Babi ka prgjegjsi t punoj, t shtis familjen n fundjav, t oj fmijt n kurse etj.
- Fmija ka prgjegjsi t mbaj pastr dhomn, t kujdesem pr motrn/vllan e vogl (nse ka), t
hedhe plehrat, t ndihmoj mamin kur ka nevoj.
- Secili nga ata ka prgjegjsin q t kujdeset pr veten dhe pr gjrat vetjake.
N kt situat nxnsit fillojn t edukohen me barazin gjinore, ku nuk ka m prgjegjsi tradicionale
t njanshme, por prgjigjegjsi t prbashkta mes burrit dhe gruas n familje, sepse familja sht e
prbashkt.
Kshtu veprohet edhe me dy grupet e tjera dhe, n fund, me ndihmn e msueses/it bjn prmbledhjen e
prfundimeve.
o Grupi i dyt sht grupi i klass.

Cilat jan prgjegjsit e nxnsve?
T msojn rregullisht.
T vijn n shkoll n orarin e caktuar.
T mirmbajn klasn dhe orendit e saj.
T sillen mir me njri-tjetrin.
o Grupi i tret sht grupi i shokve.

Cilat do t jen prgjegjsit e secilit?
T luajm s bashku.
T sillemi mir m njri-tjetrin.
T luajm me lodrat e njri-tjetrit.
T luajm me kujdes.
T dgjojm secilin.
Vlersimi i nxnsve pr gatishmrin pr t punuar, bashkveprimin dhe bashkpunimin, mendimet

dhe idet e shprehura (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Mendoni dhe tregoni n klas nj rast kur dikush nuk e ka br si duhet detyrn e tij
ndaj t tjerve.
27
Fusha: Shoqria Lnda: Edukim pr Shkalla 1 klasa 1

dhe mjedisi shoqrin
Tema msimore: 9. un mendoj se... Situata e t nxnit: Bised
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: mendoj, m dgjojn, dua, them.

- Mson rndsin e ndihms s ndrsjellt pr
t plotsuar nevojat e prbashkta.
- Dallon dhe vlerson at q duhet tu jap t
tjerve dhe mjedisit q e rrethon.
- Respekton vetveten dhe shpreh besimin n
qndrimin e tij/saj.
Burimet: teksti i nxnsit, material nga revista t Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
ndryshme Letrsia, Edukimi artistik
metodologjia: Bised, Pun n grupe, Loj n role, Mendo-przgjidh
Parashikimi:
Bised. Msuesja i pyet nxnsit se far mendojn ata se mund t prmirsohet n klasn e tyre. M pas
ata mund t tregojn se far mund t prmirsjn ata vet ose shokt e tyre. Msuesja i nxit ata t shprehen
prmes pyetjeve, duke prmbledhur n fund q t gjith duhet t themi at q mendojm, sepse kjo na
ndihmon ne apo t tjert q t prmirsohen apo t ndryshojn.
ndrtimi i kuptimit:
Pun n grupe - Loj n role. Msuesi/ja i njeh nxnsit me temn e re. Ata bisedojn mbi situatat e tekstit.
o Grupi i par do t luaj situatn e par.
Mami: Dejvi, sot kam gatuar sup me perime.
Dejvi: Mami, mua do t m plqente t haja byrek.
Mami: Ke t drejt, duhet t kisha marr dhe mendimin tnd.
Msuesi/ja i nxit nxnsit t diskutojn pr situatn.
A e dgjoi mami mendimin e Dejvit? Pse?
Po ju, a e dgjoni mamin n nj situat t till t ngjashme? Por, a mund t hahet do dit byrek apo
gjra q plqejn fmijt?
Grupi i dyt do t luaj situatn e dyt.

Mami: Elona, sot do t shkojm n park. Mendoj se duhet t veshsh kto pantallona se t shkojn
shum.
Elona: Mami, mua do t m plqente m shum fustani i gjelbr.
Mami: Ke t drejt, Elona. Mund t veshsh fustanin q t plqen.
Msuesi/ja i nxit ata t flasin edhe pr rastet kur mami mund t ket kmbngulur sepse mund t ket qen
ftoht apo kur rrobat nuk kan qen t prshtatshme pr t luajtur, por q n fund kan gjetur zgjidhje, ku kan
vendosur bashk t dyja palt (p.sh., i kan marr rrobat me vete).
28

A ju ka ndodhur nj situat e till? Si keni vepruar?
o Grupi i tret do t luaj situatn e tret.
Mami: Era duhet ti pressh flokt. T jan rritur shum.
Era: Mua m plqejn kshtu. Nuk dua ti pres.
Si ju duket veprimi i mamit t Ers? A ka t drejt ajo? Po fjalt e Ers?
Si do t veproni ju n nj situat t till?
o Grupi i katrt do t luaj situatn e katrt - N dyqanin e lodrave.

Mami dhe babi: Ola, ne duam t t blejm nj lodr. Cila t plqen?
Ola: M plqen kjo kukulla ktu. Faleminderit!
Si vepruan prindrit e Ols? A ndodh kshtu me prindrit tuaj?
Po nse lodra sht shum e shtrenjt dhe prindrit se blejn dot, ju do t vazhdoni t mbroni
mendimin tuaj?
Msuesi/ja nxjerr prfundimet: fmijt kan t drejt t thon mendimin e tyre dhe t rriturit duhet ti
dgjojn ata.
Prforcimi:
Mendoprzgjidh. Punohet me rubrikn Si mendon ti?. Msuesi/ja i fton nxnsit t kryejn veprimtarin
e mposhtme.
Kt muaj duhet t organizojm nj ekskursion. Secili nga ju duhet t zgjedh nj nga mundsit.
Msuesi/ja shkruan n tabel: kinema, park, teatr.

- Secili nga ju t ngrihet dhe t vendos nj plus n vendin ku i plqen t shkoj.
Pasi prfundojn, msuesi/ja shpall se kt muaj m shum nxns duan t shkojn n ___________.
Secili nga ju dha mendimin e tij.
Vlersimi i nxnsve. Nxnsit vlersohen pr pjesmarrjen dhe bashkpunimin n grupet

prkatse, puna e secilit grup duke evidentuar grupin m t mir, duke dhn simbolin e fituesit.
29
Fusha: Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

Shoqria dhe
mjedisi
Tema msimore: 10. edhe un ndihmoj Situata e t nxnit: Veprimtari n oborrin e shkolls.
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: ndihmoj, i dobishm, pun

- Dallon rndsin e disa detyrimeve q secili
duhet t ket n grupin ku bn pjes.
- Shpreh prgjegjsit ndaj mjedisit, vetes dhe t
tjerve.
- Respekton prpjekjet personale dhe ato n grup.
Burimet: Teksti i nxnsit Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,

Letrsia, Edukimi artistik
metodologjia: Pyetja e dits, Bashkbisedim, Mendo-trego-gjej t vrtetn, Amvis pr pak....

Veprimtari n grup, Lexim i drejtuar Bra kekun me karrota,
portokall
Veprimtarit e nxnsve: e pak arom,
Pyetja e dits - Bashkbisedim. Msuesi/ja: gjalp, miell nja dy gota
far ndihme jepni ju n familje? vez, niseshte ca m von.
A quhet pun ndihma juaj? Pa e poqa me kujdes
Tregoni raste konkrete t ndihms tuaj n klas. Kthe - prkthe
Hapen tekstet. Komentohen figurat. Orientohen nxnsit me an t posi amvis
pyetjeve pr t diskutuar rreth situatave. kontrollo temperaturn
Si ju duken punt e moshatarve tuaj? asnj grad t mos lviz.
Po ju ndihmoni me t tilla pun n familjen tuaj? U ngrit lart nja dy pllmb
Tregoni raste t punve n familje. Nj arom mmmm
Mendo-trego-gjej t vrtetn. Kalohet n veprimtarin Si mendon ti?. lezet!
Qarkohen veprimet e dobishme q bn Jona. Komentohen veprimet Rreth tryezs gjith i ftova
e dobishme. Ja tani serviret kek!
Si mund t ndihmojn fmijt n shkoll? (Duke mbajtur mjedisin Po t shihje - u thartuan
pastr n klas e shkoll, duke mirmbajtur pajisjet shkollore personale Sikur t kishin ngrn kos
dhe kolektive, duke u kujdesur pr lulet.) pr sheqer nga shpejtsia
Trego ku ndryshon puna jote nga puna e prindrve t tu. kisha shtn limontoz.
Mendo dy veprime q ke kryer gjat javs nj veprim i dobishm
nj veprim i padobishm (t gabuar).
Nxnsi/ja tregon, t tjert gjejn veprimin e drejt dhe t gabuar.
Lexim i drejtuar. Msuesi/ja u lexon vjershn dhe ata e msojn nj pjes t saj nse duan.
Veprimtari n oborrin e shkolls. Nxnsit dalin n oborr dhe ujitin lulet dhe pemt e mbjella. Kjo veprimtari
mund t shtrihet dhe n komunitet pr t kuptuar dobishmrin e puns dhe rndsin q ajo ka.
Vlersohen nxnsit pr mendimet e shprehuara, dshirn bashkpunim (evidentimi n nj

fletore vlersimi).
detyr. Msoni t shtroni tryezn e ngrnies.
30
Kapitulli II - T bashkveprojm
Tematika 2 T BAShkVeProJm

dhe mjedisi
Tema msimore: 1. Jemi s bashku Situata e t nxnit: Bised, Poezia Rrethi i

Paqes. do nxns nga nj strof.
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: grup, antar, s bashku.

- Njeh rolet e ndryshme q ekzistojn n nivele t
ndryshme familje, grup, klas.
- Dallon rolet e veanta q do individ ka n shoqri
(familje, klas, grup, lagje).
- Ndan me t tjert prvojat dhe njohurit e fituara nga
vzhgimet individuale.
Burimet: fotografi me pjestar t familjes, shokt e Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
klass, lagjes, skuadrs. komunikimi, Letrsia
metodologjia: Stuhi mendimesh, Veprimtari e lir, Pun n grupe Rrethi i Paqes

Veprimtarit e nxnsve: Nj dor tek un
Parashikimi: Stuhi mendimesh Dy duar te ti
Msuesi/ja thrret emrat e disa nxnsve t klass (p.sh.: Klajdi, Aldoja, Redi etj.) Eja vijm rrotull
ose tregon disa fotografi q fmijt kan sjell. Pyeten nxnsit: Vjen edhe ai.
far formoni s bashku ju? (Ne fromojm nj grup fmijsh.)
Tr fmij t bots
Msuesi/ja prmbledh: Pjestart e grupit quhen ndryshe dhe antar.
eja luajm bashk
Thuaj disa grupe ku ti je antar.
Nj dor tek un
o Antar i familjes
o Antar i klass dy duar te ti
o Antar i shoqris nj bot n rreth
nj bot lumturi.
ndrtimi i njohurive: Veprimtari e lir Ti q m je larg
Msuesi/ja nxjerr disa nxns para klass dhe prezantohen kshtu: Jepma dorn fort
- Un jam ____________ . Ti q m je afr
Nxnsi dhe msuesi/ja plotsojn: nxnsi im, shoku im i klass, shoku im A m shtrngon dot?
i lagjes, kushriri im. Ata flasin pr ve[rimtarit q kryejn n kto grupe dhe si Nj dor tek ai
bashkpunojn ata me njri-tjetrin, ndodh nse dikush nuk e luan rolin e tij. Dy duar tek un
- Vendosni fotot ku keni dal n grup (familje, klas, lagje, shok skuadre). Syrit jepi dritn
Ndiqet puna e nxnsve bank m bank.
Lulen jepja faqes
Msuesi/ja nxjerr prfundimet se shoqria funksionon si nj trup.
Tr fmijt e bots
Nse n trup nj nga organet nuk punon sic duhet, i gjith trupi vuan.
Bjm rrethin e paqes
Prforcimi: Pun n grupe
Ndahet klasa n dy grupe. Zhvillohet me nxnsit nj konkurs.
o Grupi i par thot antarin e grupit.
o Grupi i dyt gjen grupin t cilit i prket, p.sh.: antar klase / klasa; antar familje / familja.
Vlersimi i nxnsve. Nxnsit vlersohen pr pjesmarrjen, bashkpunimin, dshirn pr t

punuar n grup (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Krkojuni prindrve t`ju tregojn pr grupet ku bjn pjes ata.
31

dhe mjedisi
Tema msimore: 2. S bashku jemi t dobishm Situata e t nxnit: Dgjim i drejtuar:

prralla Plaka dhe rrepa
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: ndihm, bashk, fitojm.

o Eksploron rolin e tij dhe t shokve n grup
o Tregon rndsin q ka roli i secilit n grup.
o Bashkvepron me t tjert n klas, familje, grup,
lagje etj., pr t zgjidhur probleme t ndryshme.
Burimet: teksti, kube, pazll, etiketa. Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
komunikimi, Letrsia, Edukimi mjedisor
metodologjia: Dgjim i drejtuar, Bashkbisedim, Loj n grupe
Parashikimi:
Dgjim i drejtuar. Ora e msimit fillon me nj prralln Plaka dhe rrepa, ku tregohet se duke punuar s
bashku jemi t dobishm. Ata prmendin disa situata t tjera ku punojn s bashku:
t gjith punojm t mbajm pastr pallatin;
s bashku ndrtojm fole zogjsh me ushqim (me materiale t ricikluara);
ndihmojm n punt e shtpis.
Bashkbisedim. Msuesi/ja u paraqet nxnsve n etiketa se far do t msojn.
1. Un u krkoj ndihm shokve.
2. Kur jemi bashk bjm m shum pun.
Msuesi/ja i krkon nj fmij t komentoj me fjalt e tij figurat.
- Djali do t ndihmoj qenin, i cili ka rn n nj grop. Por i vetm ai nuk mund ta bnte kt. Thrriti
nj shok dhe, s bashku, e shptuan qenin.
Fmijt prmendin raste t ngjashme nga jeta e tyre.
Ilustrimi i situats s dyt me teatrin sht nj prrall e njohur nga t gjith fmijt. Msuesi/ja ua rikujton
pralln Flokarta dhe arusht dhe, 4 nga fmijt q e din prralln, dalin para klass q ta teatrojn,
duke ndar rolet. Msuesi/ja i nxit me pyetje q t dalin n prfundimin se nse ndonjri nga aktort do
t mungonte, shfaqja e teatrit do t dshtonte.
Pr situatn e tret msuesja shnon n tabel disa fjal q thon fmijt. M pas ajo fshin ndonj shkronj
nga fjalt dhe fmijt shohin se do shkronj sht e rndsishme dhe, nse mungon, fjala nuk ka kuptim.
Kalohet n rubrikat Si mendon ti? dhe Ejani n pun. Nxnsit dalin n prfundimin se:
Nj tullumbace e vetme mund t mbaj vetm nj gjethe.
T gjitha tullumbacet bashk mund t mbajn m shum.
Po kshtu veprohet edhe me situatn e fundit.
Prforcimi:
Loj n grupe. T ndar n grupe nxnsit luajn s bashku.
o Grupi i par ndrton me kube nj qytet.
o Grupi i dyt ndrton me pazll figura t ndryshme.
Paraqiten punt e do grupi para klass duke i vlersuar ato.
Vlersimi i nxnsve: evidentimi i puns s grupeve dhe ruajtja e tyre n dosjen e grupit.
detyr. Shkruani dy fjali pr punt q bni s bashku me shokt n klas.
32

dhe mjedisi
Tema msimore: 3. un besoj Situata e t nxnit: Dgjim i drejtuar
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: vetbesim, besim te t tjert, ndihm,

Flet pr rndsin q ka prmbushja e roleve vlersim
nga secili.
Pranon q ka njerz n vshtirsi dhe bn
gjra pr ti ndihmuar ata.
Tregon rastet e besimit te vetja dhe te t tjert. Lidhja me fushat e tjera:
Burimet: teksti i nxnsit, libri Maksi mson Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
t notoj, At dit kur humba dhe m gjetn, Letrsia, Arti pamor
plastelin
metodologjia: Dgjim i drejtuar, Diskutim paraprak, Bashkbisedim, Pun individuale
Dgjim i drejtuar. Msuesi/ja u lexon nxnsve librin Maksi
mson t notoj i seris Miushi lexues, ku libr flitet pr
vetbesimin dhe durimin, me t cilat mund t arrish do gj
q dshiron t bsh ose librin At dit kur humba dhe m
gjetn, i seris Le t flasim hapur, i cili flet pr personat t
cilve mund tu drejtohemi t na ndihmojn kur kemi nevoj.
Nxnsit diskutojn pr raste t ngjashme nga jeta e tyre.
Bashkbisedim. Hapet teksti. Komentohen figurat e tekstit.

- Jona bri vet kartolinn. Trego nj rast q edhe ti ia ke dal pa ndihmn e dikujt t bsh (me
forcat e tua) at q dshiron.
Msuesi/ja i l fmijt t flasin lirshm, si e mendojn, pa i korrigjuar ata.
- Kur ishit m t vegjl, nuk dinit t lidhnit mir lidhset e kpucve. Kujt i keni krkuar t;ju ndiohmoj?
Msuesi/ja prmbledh diskutimin: Un besoj te t tjert: sa her q kam nevoj pr ndihm u drejtohem
atyre. U krkon nxnsve t flasin pr raste nga jeta e tyre.
Kalohet n rubrikn Si mendon ti?. Nxnsit punojn n mnyr t pavarur, duke rrethuar me t kuqe
situatat kur personazhi duhet t besoj te forcat e veta dhe me blu kur duhet t krkoj ndihmn e t tjerve.
Pasi prfundojn ata vlersojn apo korrigjojn punn e njri-tjetrit n grupe dyshe (me shokun e banks).
S bashku ata realizojn nj poster, me mesazhin: Besimi te vetja dhe te t tjert t bn t kalosh do
penges e vshtirsi.
Pun individuale. Secili nxns ndrton me plastelin nj objekt q dshiron (frut, perime, kafsh, lodr
etj.) dhe ia dhuron shokut apo shoqes q dshiron. Ose ata mund t zgjedhin edhe t vizatojn nj situat
q tregon se u nevojitet ndihma e t tjerve.
Vlersimi i nxnsve. Nxnsit vlersohen pr pjesmarrjen, bashkpunimin, dshirn pr t

punuar n grup (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Prgatit nj kartolin, nj vizatim pr nj mik dhe hidhe n kutin e letrave t klass.
33

dhe mjedisi
Tema msimore: 5. Puna sht e dobishme Situata e t nxnit: vizit n nj qendr pune t
prindrve ose n qendr shndetsore etj.
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: pun, t mira, t dobishme, profesione
- Njeh disa pun q jan t dobishme n
veprimtarit njerzore.
Flet pr rndsin e puns s prbashkt pr t
plotsuar nevojat dhe dshirat e individve dhe
grupit shoqror.
- Tregon se far prfiton nga puna individi dhe shoqria.
- Vlerson dobin e do pune n shoqri.
Burimet: teksti, pamje nga profesione t ndryshme. Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
Letrsia, Arti pamor
metodologjia: Bised, Stuhi mendimesh, Bashkbisedim, Shkrim i lir
Shnim. Kjo or mund t filloj me nj veprimtari n nj punishte a n qendrn e puns s ndonj prindi
t nxnsve, n nj qendr shndetsore n mnyr q nxnsit t njohn konkretisht me profesionet, por
mund edhe t ftohen ata n klas q t diskutojn pr profesionet t tyre. Fmijt i drejtojn pyetjet dhe n
fund, me ndihmn e msuesit/es dilet n prfundimin se: t gjitha t mirat (materiale ose shrbimet) q bjn
q jeta jon t jet m e mir i realizon dikush me punn e tij.
Bised. N tast se nuk ekziston mundsia, ather mund t veprohet si m posht:
Msuesi/ja merr n dor sende t ndryshme rrethanore dhe bazohet te to pr t drejtuar pyetjet:
- far sht ky? (Nj libr.) Po kjo? (Nj bluz.) Po kjo? (Nj dritare.) Po kjo? (Nj moll.)
- Kt molln e gjejm n natyr, n nj pem. Por dikush sht kujdesur pr pemn, q ajo t prodhoj
kto kokrra. Po bluzn, dritaren, librin a i prodhon pema? Kush i prodhon ato?
- T gjith njerzit e rritur bjn pun pr t prodhuar gjra q u shrbejn t gjithve. Pr shembull,
do t ndodhte sikur pemtari ti mbante t gjith mollt pr vete, bukpjeksi po ashtu etj.?
Msuesi/ja pyet disa fmij pr profesionet e prindrve dhe m pas se kush prfton nga puna e tyre.
Stuhi mendimesh. Nxnsve u paraqiten foto nga profesione t ndryshme dhe u drejtohet pyetja:
Cilat jan profesionet ju njihni?
Ata dalin n prfundimin se puna t sjell t mira (materiale) dhe knaqsi.
Bashkbisedim. Komentohen figurat e tekstit dhe nxnsit veojn punn q u plqen m shum. M pas
kalohet n rubrikn Si mendon ti? dhe diskutohet rreth figurave.
Pun e pavarur. Nxnsit punojn n mnyr t pavarur me librin, duke lidhur profesionistt me istitucionet
ku ata ushtrojn profesionin.
34
Shkrim i lir. Nxnsit shkruajn tri fjali pr profesionin q u plqen. Nse

duan dhe n varsi t kohs, ata mund ta paraqesin edhe me nj vizatim,
q m pas t paraqiten n nj tur galerie dhe lexohen nga nxnsit.
Shnim. Gjithashtu, msuesja mund ti lexoj librin Edhe mami punon,
i seris Le t flasim hapur, dhe fmijt diskutojn rreth tems dhe
situatave nga jeta e tyre.
Vlersohen nxnsit pr mendimet e shprehuara,

dshirn bashkpunim (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. N fletore punohet detyra e rubriks Puno me prindrit.
35

dhe mjedisi
Tema msimore: 6. ndihmojm njri-tjetrin Situata e t nxnit: Filmi vizatimor ose libri me
prralln Luani dhe miu
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: nevoj, ndihm, gatishmri

- Zbulon rndsin e puns s prbashkt n
shoqri.
- Tregon gatishmrin pr t ndihmuar t tjert.
- Prcakton vlern e ndihms.
- Bashkvepron me t tjert n klas, familje, grup
pr t zgjidhur probleme t ndryshme.
Burimet: teksti, prralla Luani dhe miu. Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
Letrsia, Arti pamor
metodologjia: Dgjim i drejtuar, Bashkbisedim, Pun n dyshe
Veprimtarit e nxnsve: Dgjim i drejtuar, Bashkbisedim, Pun n dyshe
Dgjim i drejtuar. Nxnsve u lexohet ose e shohin n video-projektor prralln Luani dhe miu.
Msuesi/ja drejton pyetjet:
Cili kishte nevoj pr ndihm? Cili e ndihmoi?
A e ndihmon edhe i vogli t madhin?
Po ju, a i keni ndihmuar t tjert? Tregoni si i keni ndihmuar ata.
Bashkbisedim
Nxnsit shohin figurat dhe i komentojn ato me radh. N fund, t ndiohmuar nga msuesja ata dalin n
prfundimin se sht ta ndihmojm njri-tjetrin dhe t krkojm ndihm kur nevojitet.
Kjo fjali ilustrohet me shembujt e tekstit:
1. Fmijt ndihmojn n transportimin e tullave.
2. S bashku ndihmojm n larjen e makins.
3. S bashku ngrem kutin e rnd.
Duke par figurat e tekstit nxnsit listojn situatat ndihmse.
1. Djali ndihmon baban n ndrtimin e nj kolibeje.
2. Djali ndihmon vajzn pr t mbushur shportn me krpudha.
3. Djali ndihmon nnn n gatim.
4. Djali ndihmon vajzn pr t trhequr karrocn.
Paraqitet n etiket t zmadhuar mesazhi: T ndihmojm njri-tjetrin, kur sht e nevojshme.
Pun n dyshe
Ndahet klasa n grupe dyshe. Secili i thot njri-tjetrin se far ndihme krkon nga shoku apo shoqja.
T pastrojn bankn ku rrin.
T mbshtjell fletoren.
T rregulloj mjetet msimore.
T zgjidh situatn problemore q e ka t vshtir etj.
Dgjohen disa dyshe nxnsish.
Vlersimi i nxnsve bhet pr pjesmarrje n veprimtari, dshirn pr t bashkpunuar
detyr. Shkruajeni n fletore nj mesazh pr ndihmn q merrni apo u jepni t tjerve.

36

dhe mjedisi
Tema msimore: 8. kujdesemi pr mjedisin Situata e t nxnit: vzhgim i mjediseve t pastra

dhe atyre t ndotura n video-projektor
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: mjedis, kujdes, pun e prbashkt

- Njeh kujdesin pr mjedisin q e rrethon.
- Tregon rndsin q ka kujdesi pr mjedisin ku
jeton.
- Bashkvepron me t tjert pr pastrimin apo
zbukurimin e mjedisit ku bn pjes ( klas, shkoll,
lagje, park)
Burimet: teksti i nxnsit, libra leximi, foto t mjediseve Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
Letrsia, Arti pamor, Edukimi mjedisor
metodologjia: Dgjim i drejtuar, Diskutim, bashkbisedim, Veprimtari praktike
Dgjim i drejtuar. Msuesi/ja zgjedh tu lexoj nxnsve librin Fluturimi i Markut ose ndonj nga librat e
seris T mbrojm planetin. Ata diskutojn rreth mjedisit dhe kujdesit q duhet t kemi ndaj tij.
Diskutim. Nxnsit orientohen t shohin n video-projektor pamje t mjediseve t ndryshme dhe ftohen t
japin komentet e tyre pr pamjet:
Mjediset e pastra - mjedisi sht i pastr, ajri sht i pastr, pa pluhura, ne rritemi t shndetshm,
kafsht kan ushqim m t mir etj.)
Mjediset e papastra - mbeturina t hedhura kudo, ajri i papastr, me arom t keqe, pem t prera, e
gjith natyra dhe qeniet e gjalla vuajn.
Nxnsit sjellin shembuj nga jeta e tyre e prditshme n klas, lagje, parqe dhe n fund dalin n prfundimin
se: Natyra sht shtpia jon e prbashkt (e njerzve, kafshve dhe e bimve), ndaj t gjith duhet t
kujdesemi pr t si pr shtpin ton.
37
Veprimtari me tekstin. Komentohen figurat e tekstit. Kalohet n veprimtarin

praktike. Nxnsit n grupe do t mbjellin lule n vazo. Ato paraprakisht kan
sjell mjetet e duhura. N kt veprimtari mund t ftojm nj lulishtar ose nj
inxhinier lulesh i cili i jep m shum informacion fmijve pr mirrritjen e luleve.
Pasi prfundon veprimtaria nxnsit ftohen t thon mesazhe pr mjedisin.
Vlersimi i nxnsve. Vlersime t puns s secilit grup t shoqruara me foto t veprimtarive.
detyr. Vizato lulen e mbjell, fotografo nj mjedis t pastr dhe nj mjedis t ndotur. Nxnsit
lihen t lir t zgjedhin detyrn q do t kryejn.
38

mjedisi
Tema msimore: 9. kujdesemi pr t tjert Situata e t nxnit: loja n role/ vizit n nj
qendr t kujdesit pr t moshuarit, ose n nj
qendr kujdesi pr kafsht.
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: prkujdesje, ndjesi, veteriner,
- Njeh kujdesin ndaj t tjerve
- Demonstron n loj me role raste t prkujdesjes
dhe mosprkujdesjes ndaj dikujt.
- Tregon raste kur ka br dika dhe tjetri sht
ndier mir.
Burimet: teksti i nxnsit, libra pr fmij, si Bebushi Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
erdhi n shtpi komunikimi, Artet
metodologjia: Dgjim i drejtuar, bashkbisedim, Veprimtari, Loj n role
Shnim. Ky msimi mund t zhvillohet si veprimtari - vizit n nj qendr t kujdesit pr t moshuarit ose n
nj qendr kujdesi pr kafsht, ose t ftoj fmijt t sjellin n klas rroba apo libra q nuk i prdorin pr t
ndihmuar fmijt n nevoj. N pamundsi, msimi n klas zhvillohet si m posht.
Dgjim i drejtuar. Msuesja lexon librin Bebushi erdhi n shtpi i seris Sjelljet
m t mira.
Bashkbisedim. Pas dgjimit msuesja nxit nxnsit t flasin rreth tems dhe pr
situata konkrete nga jeta e tyre.
- Cili nga ju ka motr apo vlla m t madh?
- Trego si jan kujdesur ata pr ty.
- Cili nga ju ka nj motr apo vlla m t vogl?
- Trego si je kujdesur ti pr at.
Msuesi/ja bn prmbledhjen e biseds dhe nxjerr prfundimet, duke u thn se
njerzit q na rrethojn (po edhe kafsht dhe sendet) jan pjes t jets son, ndaj duhet t kujdesemi pr
to, si kujdesemi edhe pr veten dhe trupin. Nse gjrat mes nesh nuk shkojn mir, edhe ne nuk do ndihemi
mir. Edhe pse t vegjl, ne mund t kujdesemi pr to.
Veprimtari me tekstin. M pas i fton nxnsit t komentojn figurat e tekstit pr t komentuar situatat e dhna.
Msuesja i orienton nxnsit t nxjerrin mesazhin: t kujdesemi pr t tjert sht knaqsi. Nxnsit ftohen
t tregojn raste kur ata kan ndihmuar t tjert dhe se si jan ndier.
Punohet rubrika Si mendon ti? duke dalluar ndihmn dhe mosndihmn ndaj t tjerve.
Loj me role. Dramatizim i disa situatave ku nxnsit kan ndihmuar t tjert, si kur kan ndihmuar nj t
moshuar, kur kan ndihmuar nj fmij me aftsi t kufizuara etj.
Vlersohen nxnsit pr shpjegimin e situatave t dhna, bashkpunimin e treguar (evidentimi n

fletoren e veant).
detyr. Vizato nj personazh filmi apo prralle q kujdeset dhe ndihmon t tjert.
39

dhe mjedisi
Tema msimore: 10. Gzimet i ndajm bashk Situata e t nxnit: regjistrime t festave t
fmijve
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: gzime, fest, argtim, knaqsi,
- Njeh llojet e gzimeve q ndan me t tjert. surpriz
- Zbulon rndsin e bashkveprimit n
raste t gzueshme t individit n shoqri.
- Bashkvepron me t tjert pr t zhvilluar
veprimtari argtuese.
Burimet: teksti i nxnsit, regjistrime n DVD t Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
festave t ndryshme Artet, matematika
metodologjia: Dgjim i drejtuar, Diskutim, Pun krijuese
Dgjim i drejtuar. Msuesja i fton nxnsit t shohin t regjistruar nj fest, p.sh., nj ditlindje apo festimet
e Vitit t Ri, si dhe shfaq atyre foto t tjera kur njerzit festojn bashk, si pr lindjen e nj bebeje, dasm,
suksese n pun etj. Ata tregojn raste nga jeta e tyre dhe e t afrmve t tyre.
Msuesi/ja orienton nxnsit t shohin figurat e tekstit dhe t krijojn nj ngjarje duke u bazuar te pamjet.
Ata u vn emra personazheve dhe thon secili nga nj fjali pr do figur.
- Ditlindja e gjyshit
- Gjyshi Agim ka 6 nipr dhe mbesa. Ato e duan shum. S shpejti ai feston 70-vjetorin e lindjes.
- Niprit dhe mbesat duan ti bjn nj fest surpriz.
- Megi mendon ti shkruaj nj banderol me urimin e ditlindjes.
- Kleoja mendon ti porosis tortn.
- Aldoja dhe Shila do t prgatitin tryezn e fests duke gatuar vet ushqime t shijshme.
- Erta dhe Klajdi do ti dhurojn nj album kujtimesh.
- Si mendoni ju, si do t ndihet gjyshi? Po ju?
Diskutim. Nxnsit diskutojn. Msuesi/ja i fton t tregojn rreth festave q kan zhvilluar ata, sidomos
pr surprizat e festave.
Pun krijuese. Duke shfrytzuar nj tem t till msuesja i fton nxnsit t hartojn programin e fests s
abetares: vjersha, kng pr shkronjat, valle, dramatizime, humor dhe prshndetje. Ata s bashku ndajn
rolet, vjershat q do t recitoj secili, radhn e recitimit, kngt, vallet, dramatizimet etj.
Ata gjithashtu vendosin pr veshjen q krkon secili nga kto aktivitete dhe caktojn materialet dhe mnyrn
e realizimit.
Vlersimi i nxnsve. Evidentimi n fletoren e veant. Ruajtja e programit n dosjen e grupit
detyr. Prgatitja e luleve t shkronjave
40
Kapitulli III - Rregullat mes nesh
kAPiTuLLi iii - rreGuLLAT meS neSh

dhe mjedisi
Tema msimore: 1. rregulli dhe rregullat Situata e t nxnit: Krijimi i

situatave n klas ku mungojn
rregullat.
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: rregull, rregulla, respekt,
Njeh rregullat q ka vendosur shoqria n mjedise t ndryshme. rndsi
Dallon rregulla t caktuara n veprimtari t ndryshme q zhvillohen
n klas, familje etj.
Dallon rregullin nga rregullat.
Demonstron gatishmri pr t vn rregulla n veprimtarit vetjake.
Burimet: teksti i nxnsit, letra, lapustila Lidhja me fushat e tjera: Gjuha

dhe komunikimi, Artet
metodologjia: Studim rasti, Komente dhe diskutime, Pun n grupe, Lexim i drejtuar
Veprimtarit e nxnsve: Cila fjal jam un?
Studim rasti. Mund t krijohen situata nga m t ndryshmet nga jeta e prditshme e fmijve.
Situat mes dy nxnsish: Rr-ja ka dy R
- Ma jep pak fletoren tnde. njrn mos ma hiq,
- Jo, sepse fletoren do tia jap msueses. E-ja lozonjare
- Mir, ather, un do t ta marr vet. G-n ma qndis.
Situat mes nxnsit dhe msueses. Nxnsi:
Msuese, un i kam br detyrat, por nuk po e gjej fletoren n ant! U-ja e harkuar
- Sa t kqija kemi nga moszbatimi i rregullit? (Nxnsi mund t konsiderohet si si valt n Jon,
gnjeshtar, msuesja nuk ka si t vlersoj punn q ai ka br, e bn t ndihet LL-ja prap sht dyshe,
keq etj.)
si drita neon.
Nxnsit orientohen t diskutojn se rregullat jo vetm na shptojn nga telashet por mnyra
si i zbatojm rregullat ndikon q t tjert t na quajn t rregullt apo t parregullt.
I-ja sht e gjat,
Komente dhe diskutime. Bashkbisedohet me nxnsit rreth figurave t tekstit.
N figurn 1: drejt si vizore.
far ndodh kur prishet rregulli i vendosjes s tjegullave? ( Stuhia rrzon Germat m rrin radh
tjegullat, dmton shtpin, madje dhe njerzit q jan brenda saj. kapur dor pr dore.
Nse, kur bie shi i lm dritaret hapur ato prishen, pra duhet t`i mbyllim.)
N figurn 2: Rreshtuar me radh
A i kupton fjalit? Pse? (Fjalit jan shprndar n mnyr jo t rregullt.) 6 germa plot.
Si jan vendosur fjalt? (N mnyr t rregullt.) Lexoji fjalit. Cila fjal jam un,
Kur gjrat jan n vendin e tyre kemi t bjm me rregullin. a e gjeni dot?
Rregullat e bjn jetn ton m t leht.
M pas fmijt punojn ushtrimin n tekst, tregojn ku prdoren rregullat e dhna dhe
shtojn rrethulla t tjera n list.
Pun n grupe. Ndahen nxnsit n grupe. do grup shkruan disa rregulla, duke treguar ku prdoren ato.
Fiton ai grup q shkruan m shum rregulla.
Lexim i drejtuar. Msuesja lexon vjershn dhe ata e gjejn fjaln (rregull).
Vlersimi i nxnsve sipas instrumenteve matse (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Vendosni nj rregull n sirtarin apo dollapin tuaj. 41


dhe mjedisi
Tema msimore: 2. rregullat e mirsjelljes Situata e t nxnit: lojra n role, situata pr t
kuptuar sjelljen e mir ose t gabuar.
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: sjellje e mir, sjellje e gabuar.
- Kupton nprmjet situatave t krijuara
pasojat e shkeljes s rregullave.
- Dallon rregullat n mjediset e shkolls,
familjes, lojrave.
- Demonstron gatishmri pr t vn rregulla t
thjeshta n veprimtarit shkollore, familjare apo
n lojra.
Burimet: teksti i nxnsit, libr me prralla Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
Artet

metodologjia: Improvizime, Bashkbisedim, Analiz personazhi
Loj n role. N klas improvizohen situata dhe dialog t shkurtr t sjelljeve t drejta e t gabuara.
Msuesja i nxit fmijt t dallojn nse n dialog prmenden apo jo fjalt e mirsjelljes.
Situata 1 - N dyqan:
Teta shitse, dua nj fletore.
Patjetr.
Situata 1 - N dyqan:
T lutem, Xhoi, m jep pak lapsin e kuq.
Urdhro, Elma!
Faleminderit!
ndodh kur nuk i prdorim fjalt magjike? (Tregohemi t pasjellshm.)
Bashkbisedim. Nxnsit rikujtojn se cilat jan fjalt e mirsjelljes dhe secili e shnon fjaln q u cakton
msuesja n nj fish - letr me ngjyra. Fishat i ngjitin si degt e nj peme n nj poster t prbashkt dhe i
vn nj emr asaj.
Veprimtari me tekstin. Nxnsit shnojn me X sjelljet jo t mira t situatave t ilustruara n libr. Ata
komentojn dhe arsyetojn figurat e tekstit.
Punohet rubrika Si mendon ti?, q ata e interpretojn n klas, t ndar n dy grupe (shihni ilustrimin).
Cili nga grupet vepron gabim? Pse?
o N grupin e par veprojn gabim nxnsit q nuk mbajn qetsi kur shpjegon msuesi/ja.
o N grupin e dyt vepron gabim djali q ngacmon macen.
Paraqitet etiketa e zmadhuar para klass: Sjellja e mir e zbukuron njeriun.
Analiz personazhi. Rikujtohet prralla Aventurat e Pinokut, msuesi/ja e lexon dhe ata mbajn shnime
duke veuar sjelljet e Pinokut. M pas e vizaton fytyrn e Pinokut n tabel dhe shnon me shigjet te hunda
sjelljet negative dhe me shigjeta te buzqeshja sjelljet pozitive.
Vlersimi i nxnsve jepet pr mendimet e shprehura, bashkpunimin e treguar (evidentimi n nj

fletore vlersimi).
42
Kapitulli III - Rregullat mes nesh

dhe mjedisi
Tema msimore: 3. rregullat tona Situata e t nxnit: imagjinat e drejtua
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: rregullsi, kujdes, zakon.

- Njeh rregullat pr kryerjen e detyrave.
- Vendos rregulla t thjeshta n bashkpunim me t
tjert n veprimtarit e tij t prditshme.
- Demonstron gatishmrin pr t vn rregulla t
thjeshta vetjake dhe n grup.
Burimet: teksti i nxnsit Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
komunikimi, Artet

metodologjia: Imagjinat e drejtuar, Bashkbisedim, Pun n grupe
Parashikimi:
Imagjinat e drejtuar. Msuesja:
Mendojeni pr nj moment nj klas pa rregulla. far do t ndodhte?
Nxnsit japin mendimet e tyre dhe msuesi/ja n fund nxjerr prfundimet.
Bashkbisedim. M pas me an t pyetjeve msuesi/ja orjenton bashkbisedimin pr t kuptuar se disa
rregulla jan t caktuara nga t tjert, por ka edhe rregulla q i vendosim vet. Nxnsit japin disa shembuj,
nga prvoja vetjake. M pas hapet teksti n faqen 44 dhe komentohen figurat.
- Tregoni se bni ju sa zgjoheni nga gjumi. (Shkoj n tualet dhe laj syt e dhmbt, vishem, ha
mngjes dhe nisem pr n shkoll.) Ky sht nj rregull q ju keni vendosur vet?
- Tregoni se bni ju sa vini nga shkolla, momenti kur hyni n der t shtpis.
Kalohet n rubrikn Si mendon ti? dhe, pasi fmijt i prgjigjen pyetjes s tekstit, msuesja i nxit t tregojn
raste t ngjashme nga jeta e tyre.
- Gjeni se cfar rregulle kan vendosur fmijt n figurat e ilustruara?
- Si e kaloni ju kohn e lir, pra kohn q nuk keni msime?
- A i lini koh gjrave q ju plqen t bni?
- Cili nga ju ka kafsh shtpiake? A i lini ju koh t kujdeseni pr t? Kush ta ka vendosur kt rregull?
Prforcimi:
Pun n grupe. Pr tu punuar rubrika Puno me msuesen, klasa ndahet n tri grupe:
o Grupi i par Ditari i motrs.
Djali i dashur ditar! Nse motra fut ndonjher hundn tek ti, kafshoje t lutem.
Nxnsit dalin n prfundimin se: ditari i prket vetm motrs; nuk ke t drejt ta lexosh pa lejen e saj;
n t ajo shkruan gjrat vetjake q nuk dshiron tua thot t tjerve; ditari sht sekret.
Po kshtu veprohet edhe me situatat e tjera.
Vlersimi i nxnsve pr mendimet e shprehura, dshirn pr t punuar n grup (evidentimi n nj

fletore vlersimi).
detyr. Shkruani rregulla pr n bibliotek, palestr, oborr shkolle, korridor. (kjo detyr mund t bhet
pjes e dosjes s nxnsve).
43

dhe mjedisi
Tema msimore: 4. rregullat e lojrave Situata e t nxnit: lojra n oborrin e
shkolls, n palestr
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: loj, rregull, zbatoj, respektoj
- Kupton rregullat duke marr pjes n loj.
- Diskuton pr rndsin e bashkpunimit me t
tjert pr vendosjen e rregullave.
- Demonstron gatishmrin pr t venn rregulla
t thjeshta n grup pr nj loj a veprimtari.
Burimet: tekste pr lojra t ndryshme Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe

komunikimi, Edukimi fizik, Sporte
metodologjia: Loj, Bashkbisedim, Pun e drejtuar, Loj e zgjedhur

Shnim. Kjo or mund t zhvillohet jo n klas, por jasht n oborrin e shkolls apo n parkun a
shtitoren m t afrt.
Parashikimi:
Loj. Msuesi/ja fillimisht i l nxnsit t luajn n loj q din ata vet pa i udhzuar. Nxnsit zgjedhin
t luajn nj loj n oborrin e shkolls, p.sh.: loja me trheqje litari, apo ndonj tjetr, sipas dshirs
apo sipas mundsive q kan. M pas msuesi/ja i orienton q t luajn nj loj me rregulla, duke i
shpjeguar fillimisht ato. Nj pjes e nxnsve luajn lojn ndrsa nj pjes tjetr vzhgon se si kruhet
loja dhe nse ndiqen rregullat dhe anasjelltas.
Bashkbisedim. Pas prfundimit t lojs ajo i fton nxnsit t hyjn n klas (me rregull). S bashku
ata diskutojn se far ndodhi kur luajtn pa kujtuar rregullat e lojs dhe m pas kur vendosn rregullat.
Orientohen t punojn n tekstin e tyre.
Loja ka rregulla. Loja bhet m e dashur pr fmijt, kur zbatohen rregullat e saj. N tekst jan
paraqitur lojra t ndryshme. Gjeni rregullat e do loje.
1. Gara vrapimi. Vrapo pa penguar shokun.
2. Gara notimi. Fillo garn kur t jepet sinjali.
3. Gara gjimnastikore. Prqendrohu n lvizjet e trupit.
4. Loja e futbollit. Mos e prek topin me dor.
Prforcimi:
Loja e zgjedhur. Emrtohen lojrat nga nxnsit, si: treni dhe tuneli, kukafshehtas, loj me letra, loja me
litar, kala dibrane, loja me shuplaka, loja me petza. Fmijt shtojn tituj t tjer lojrash q njohin, si:
kalimi i topit n hark, domino, loja me karrige, vendos n shenj, rozarozina. Msuesi/ja udhzon:
- Zgjidhni nj nga lojrat e figurs. Vendosni rregullat para se t luani.
Vlersimi i nxnsve jepet pr mendimet e shprehura, pr dshirn pr t marr pjes n

lojra (evidentimi n nj fletore vlersimi).
detyr. Shkruani veshjet dhe pajisjet pr lojrat: loja me top (fush sporti, atlete, tuta, top);
loja e shahut (sall lojrash, veshje e zakonshme, kutia e shahut dhe gurt).
44
Kapitulli IV - Rregullat rreth nesh
kAPiTuLLi iV - rreGuLLAT rreTh neSh
dhe mjedisi
Tema msimore: 1. rregullat n familje Situata e t nxnit: ftohen prindr t cilt
tregojn situata nga jeta n familje kur
respektohen rregullat ose e kundrta.
rezultatet e t nxnit: Fjal ky: mirsjellje, rregull, familje.
Kupton pasojat dhe rndsin e rregullave n shtpi
Identifikon disa nga rregullat e sjelljes n shtpi.
Liston sjelljet e duhura n situatat t ndryshme
jetsore n mjedisin familjar.
Respekton rregullat n familje.
Burimet: teksti i nxnsit. Tregime t t rriturve Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
komunikimi, Artet

metodologjia: Bashkbisedim, Shkrim i lir
Bashkbisedim. Msuesi/ja mund t ftoj ndonj prind a gjysh, q t diskutoj me fmijt pr situata ku
fmijt i respektojn rregullat n familje dhe kur nuk i respektojn ato.
Veprimtari n tekst. Lexohet rubrika far do t msoj. Sipas figurave lexohen rregullat n familje.
Cilat nga ato q lexuat i prket edhe familjes sate?
Shto rregulla t tjera q i prkasin familjes sate.
Kalohet n rubrikn Si mendon ti?. Pas prfundimit t komentimit dhe diskutimit t figurave nxirren prfundimet:
Puna n familje sht nj rregull. T gjith duhet t punojm n familje.
Kur shkelen rregullat n familje? (Kur nuk jan t drejta. Kur nuk na plqejn. Kur nuk i zbatojm dot.)
A e sht m e thjesht t jetohet pa rregulla?
A e keni vn re se kur nuk zbatohet nj rregull hapen m shum pun?
N figurat e tekstit trego punn e secilit pjestar t familjes.
Shnoni me X aty ku sht thyer rregulli (figura 1 dhe figura 3).
Shkrim i lir. Me ndihmn e prindrve dhe msuesit/es shkruaj orarin tnd ditor.
N familjen e Erit sht rregull q do t shtun darkohet n nj restorant ku luhet muzik pr fmij.
Trego nj rregull t veant t familjes tnde.
Ngrihem n orn 7:00.
Laj dhmbt dhe syt.
Ha mngjesin.
Nisem pr n shkoll n orn 7:45.
Vij nga shkolla n orn 12:00.
Zhvishem e laj duart.
Ha drekn.
Pushoj 2 or.
Msoj me orar.
Luaj me lodrat e mia.
Ha dark.
Laj dhmbt para se t fle.
Vlersimi i nxnsve bhet pr pjesmarrjen n veprimtari dhe idet e dhna (evidentimi n
nj fletore vlersimi).
detyr. Me ndihmn e prindrve krijo nj list me rregullat q duhet t kesh parasysh n shtpi.
Vendose n dhomn tnde. 45

dhe mjedisi
Tema msimore: 2. rregullat n shkoll Situata e t nxnit: nxnsit njihen
me rregullat e afishuara n korridoret e
shkolls, n bibliotek, n palestr, n
kabinetin e stomatologut.
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: msim, disiplin, qetsi,

- Njeh rregullat e klass. mjedis i pastr
- Zbaton rregullat n shkoll pr t mos dmtuar veten dhe
t tjert.
- Liston disa nga rregullat e sjelljes s tij n shkoll.
- Bashkpunon me t tjert pr t vendosur rregulla t reja kur
sht e nevojshme.
- Vlerson rregullat si mjete q i shrbejn n do moment.
Burimet: teksti, pamje q tregon mjedis klase, foto nga Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
revista, ngjyra. komunikimi, Edukimi fizik, Sporte
metodologjia: Vzhgim, Diskutim, Pyetje-prgjigje
Vzhgim. S bashku me msuesin/en nxnsit kalojn n mjediset e ndryshme t shkolls pr tu njohur
me rregullat q jan vendosur n mnyr q t gjith t kalojn si duhet kohn n kto mjedise. Nxnsit
ftohen tu drejtojn pyetje drejtuesve, msueses q kujdeset pr bibliotekn, stomatologes.
M pas msuesja i fton n klas t diskutojn pr rubrikat e tekstit.
Diskutim. Lexohen dy fjalit e tekstit nga rubrika far do t msoj?.

Komentohen figurat e tekstit dhe rregullat prkatse pr do figur.
Lexohet rregullorja e klass, e cila sht afishuar n muret e klass.
Lexohet rregullorja e klass s Gentit dhe t Jons.
Shtohen dhe dy rregulla t tjera n rregulloren e klass s Gentit dhe t Jons:
T vijm do dit me uniform n shkoll.
T dgjojm me respekt msuesin/en dhe shokt e klass.
T respektojm punonjsit e shrbimit dhe rojn e shkolls.
detyr. Shkruani 4 rregulla q ju mbajtt mend. Nse nuk mbani mend asnj ather krijoni rregullat
q ju mendoni.
46
Kapitulli IV - Rregullat rreth nesh

dhe mjedisi
Tema msimore: 3. rregullat n rrug Situata e t nxnit: veprimtari n rrug, loj

me semaforin
rezultatet e t nxnit: Fjal ky:kujdes, rrezik, ndalo, kalo
- Kupton rreziqet n mjediset ku qarkullojn njerz, makina,
biikleta, motor.
- Identifikon disa nga rregullat e sjelljes s tij/saj n rrug.
- Respekton rregullat n do fush t veprimtaris.
Burimet: teksti, pamje t rrugve, semaforve Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe
komunikimi, Artet
metodologjia: Imagjinat e drejtuar, Diskutim, Loj
Imagjinat e drejtuar. Imagjinoni se jetoni n nj qytet ku ka shum motor, makina, biikleta. N rrugt
e qytetit nuk ka semafor, polic trafiku. Makinat ecin shpejt, njerzit e kan t vshtir t dalin n rrug.
Si mund ta vazhdojm prshkrimin e qytetit.
Si mund ta quajm nj qytet t till? (Qyteti i makinave t mendura. Qyteti pa semafor.)
do t ndodhte n kt qytet? (Aksidente, prplasje makinash, trafik.)
Po qyteti yn, a ngjan me qytetin q imagjinuam? Pse nuk ngjan?
far keni vn re n rrug? (Ka semafor, polic, trotuare, vija t bardha etj.)
T gjitha kto ne do ti shohim n figurat e tekstit.
Diskutim. Nxnsit komentojn figurat dhe, t drejtuar nga pyetjet e msuesit/es,
N figurn e par Eri dhe Jona na tregojn drejtimet e lvizjes s makinave n rrug. Nj rrug mund t ket
dy kalime, por edhe m shum. Rregulluesi kryesor i lvizjes s makinave n rrug sht polici i trafikut e
n munges t tij, semafori.
Msuesi/ja i pyet nxnsit nse iu kujtohet poezia Semafori flet me sy.
Nxnsit diskutojn pr figurat dhe rregullat e ecjes n rrug.
Un e kaloj rrugn kur m thot semafori.
Un eci n vijat e bardha.
Punohet rubrika Si mendon ti?.
N rrug duhet t kemi kujdes kur ecim me biiklet.
Biikleta duhet t kaloj pran trotuareve.
Kur ecim n vijat e bardha duhet t shohim semaforin.
Nuk duhet t luajm n rrug.
Loj. Luajm me semaforin. N oborrin e shkolls nxnsit bashk me msuesin/en kan prgatitur nj
tabel me shenjat e semaforit. Nxnsit ecin n grupe dhe msuesi/ja thot ngjyrn e semaforit. E kuqe
dhe nxnsit duhet t ndalojn, e gjelbr dhe nxnsit ecin. Vazhdohet pr disa grupe, derisa mbaron ora
e msimit.
detyr. Vizatoni nj semafor ose ndrtojeni at me matriale t ndryshme (t ricikluara).
Shnim: Nga prvoja jon si msues gjat zhvillimit t temave t tilla, shum t kndshme kan qen ort e zhvilluara
n rrug. Shkollat q jan pran kryqzimeve t rrugve kan mundsi q tu tregojn konkretisht nxnsve se si ecin
kmbsort dhe mjetet n rrug. Veprimtaria realizohet me pranin e nj polici rrugor dhe sipas mundsis fmijt
veshin jelekt fosforeshent. 47

dhe mjedisi
Tema msimore: 4. rregullat n park Situata e t nxnit: nj shtitje n park
rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: shtitje, kujdes, rregulla

- Njeh disa nga rregullat e qarkullimit n mjedise
publike.
- Identifikon disa nga rregullat e sjelljes s tij n park.
- Respekton rregullat n do fush t veprimtaris
Burimet: pamje t parqeve t qytetit Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe komunikimi,
Artet
metodologjia: Stuhi mendimesh, Diskutim, Turi i galeris
Stuhi mendimesh. Msuesi/ja u drejton nxnsve pyetjen:

far na vjen ndrmend kur themi park? lodhje park argtim lojra lodra ajr i pastr gjelbrim
Sot ne do t diskutojm pr parkun, shtitjet, kujdesin q duhet t tregojm, si dhe t mirat q na vijn
nga shtitjet.
Diskutim. Nxnsit orientohen t shohin figurn e parkut.

far shohim n park, tabelat, far tregojn ato?
Vzhgoni me kujdes dhe s bashku do t nxjerrim cilat jan veprimet e drejta dhe cilat jan veprimet e
gabuara q po bjn fmijt n park gjat shtitjes.
Veprimet e drejta
Edi ecn me biiklet n trotuar.
Eldi hedh mbeturinat n kosh.
Fmijt po ngren nj balon.
Veprimet t gabuara.
Beni po hyn n shatrvan.
Mira po kput lule.
Gjat kohs q nxnsit flasin msuesi/ja i shkruan rregullat n drrasn e zez. Nxnsit dallojn se fmijt
kan kryer m shum veprime t drejta dhe m pak veprime t gabuara.
Diskutohet pr rregullat e shtitjes n park, duke u bazuar n kto veprime.
Diskutohet se pse njerzve iu plqen t shtitin.
Turi i galeris. Vizato parkun ku ti shkon me prindrit.

A t plqen ai?
far i mungon?
Vizatoje n parkun tnd at q i mungon.
Ose thjesht t vizatojn nj vend ku ata kan dshir t shtitin. Figura e nj parku. Pasi i vizatojn, nxnsit
i ngjitin n nj pjes t klass. Ata shohin dhe komentojn vizatimet e njritjetrit.
48
Kapitulli V - Familjet tona
kAPiTuLLi V - FAmiLJeT TonA
Fusha: Lnda: Edukim pr shoqrin Klasa 1 Data:

Tema mesimore : 1. Familjet tona Situata e t nxnit : Pyetsor pr
prindrit
rezultatet e t nxnit: Fjalt kye: familje, pun, komunitet
Dallon ngjashmrit dhe ndryshimet ndrmjet familjeve.
Tregon se far sht familja.
Tregon si njerzit jetojn dhe punojn s bashku n nj familje.
Vlerson rndsin e puns s prbashkt t individve dhe t
familjeve pr lagjet ku banojn.
Burimet: teksti i nxnsit Lidhja me fushat e tjera: Gjuht dhe
komunikimi, Sshkencat

metodologjia: prezantim n vidioprojektor, intervist,dgjim i drejtuar
Prezantim n videoprojektor
N videoprojektor paraqiten familje t ndryshme. Msuesi/ja u krkon nxnsve t prqndrohen n disa
momente: numri i antarve t familjeve, prania e gjyshrve n familje. N kt mnyr nxnsit do t arrijn
t kuptojn nse nj familje sht e vogl apo e madhe.
M pas zhvillohen intervista me nxns t ndryshm. Msuesi/ja ka prgatitur pyetjet e e intervists dhe fton
dy nxns t zhvillojn intervista me nxnsit e tjer.
Si quhet familja juaj?
Sa pjestar ka familja juaj?
Nga cili vend i Shqipris sht origjina e familjes suaj?
A mund t na thoni nj fest e cila festohet gjithmon n familjen tuaj?
Msuesi/ja bn kujdes t shnoj prgjigjet t cilat i paraqet n nj tabel pr t kuptuar ngjashmrit dhe
dallimet mes familjeve. Kjo veprimtari mund t zgjas aq sa msuesi/ja e vlerson t nevojshme.
diskutim rasti
N nj lagje n periferi t Tirans Bashkia e qytetit ngriti disa parqe mes pallateve para 4 vitesh. U mbolln
pem, lule. T bie n sy se dy nga parqet jan n gjendje shum t mir. Pemt jan rritur, lulet elin
vazhdimisht. N dy parqet e tjera pemt po thahen, nuk ka m lule. Kan mbetur vetm stolat dhe betoni.
Gjat vzhgimit vum re se nj pjes e banorve kan vendosur t mirmbajn parkun me pemt dhe lulet e
mbjella nga Bashkia e qytetit. Ata dalin dhe i ujitin pemt dhe lulet do dit, punojn dheun, heqin barrat e
kqija. Pemt dhe lulet jan rritur dhe lagjja e tyre tashm ka dy parqe ku t gjith lodhen dhe argtohen, por
mbi t gjitha ndjehen t knaqur sepse s bashku kan realizuar nj mjedis t bukur. N parkun me pem t
thara askush nga banort nuk merr mundimin pr t ujitur pemt dhe pr pasoj ata nuk kan se ku t lodhen
e t pushojn.
- far ju bri prshtypje n kt ngjarje. Nxnsit japin mendimin e tyre. M pas diskutimi vazhdon
- Po n komunitetin tuaj, si veprojn banort e tij?
- Cilat jan ato lloj punsh t cilat ata kan kryer n dobi t komunitetit?
Nxiten nxnsit t japin idet e tyre dhe t tregojn rreth situatave t ndryshme.
Msuesi/ja u krkon nxnsve t shkruajn n nj flet nj problem q ata mendojn pr komunitetin ku
banojn. Kt problem ata do tjua shprehin familjarve t tyre dhe do t shkruajn m posht se far
propozuan ata pr zgjidhje. Msuesi/ja u sugjeron nxnsve q tu tregojn prindrve rastin e banorve t cilt
kujdesen pr parkun e tyre.
Vlersimi i nxnsve. Nxnsit vlersohen pr idet dhe mendimet e shprehura.
49
Tema msimore: 2. nevojat dhe dshirat e familjeve tona Situata e t nxnit pyetsor pr prindrit
rezultatet e t nxnit: Fjalt kye: nevoj, dshir, familje,

Kupton ndryshimin ndrmjet nj nevoje dhe nj dshire.
Shpjegon ndryshimet ndrmjet nevojave dhe dshirave.
Vendos prparsit e duhura n zgjedhjen e nevojave
dhe dshirave.
Burimet: teksti i nxnsit, pamje t ndryshme, revista. Lidhja me fushat e tjera: Gjuht dhe
komunikimi, Shkencat
metodologjia: Diskutim, Pyetsor, Pun me shkrim

Diskutim. N kt or msimi msuesi/ja fton prindr t ndryshm n klas. Ai/ajo ka prgatitur nj
sked m pyetje pr prindrit n lidhje me nevojat dhe dshirat e familjeve t tyre. Duke qen se sht
gati e pamundur q t gjith prindrit t jen t pranishm n klas msuesja pasi merr konfirmimin e
nj pjes t prindrve pr pjesmarrje prindrve t tjer ua drgon paraprakisht pyetsorin, q dhe kta
prindr do t jen t pranishm n nj far mnyre.
Pyetsor. Pyetsori mund t jet i till:

- Renditni tri nevoja t familjes tuaj t cilat ju duken m jetsoret.
- Renditni tri dshira t familjes tuaj t cilat ju mund ti realizoni me t ardhurat tuaja.
- Renditni tri dshira t failjes suaj pr t cilat ju keni vshtirsi pr ti realizuar?
- Nse fmijt tuaj do t viheshin prpara tri alternativash dshirash ciln nga ato ju do t vlersoni
si m t rndsishmen dhe si do tjua argumentoni ju atyre?
T realizojn nj udhtim turistik.
T blejn libra pr t patur nj bibliotek t pasur.
T blejn nj playstation.
Pasi prindrit plotsojn skedat ftohen nxnsit t prezantojn punn e prindrve t tyre.
Pun me shkrim. Pas prezantimit msuesi/ja i fton nxnsit t dallojn se nevojat e zgjedhura nga
prindrit jan pothuajse t njjta pasi jan ato gjra t cilat njeiut i nevojiten pr t jetuar.
Dshirat mund t jen t ngjashme dhe t ndryshme pasi njerzit mund t bjn pa to por vendimtar
sht fakti se sa kan mundsi financiare prindrit pr tua prmbushur fmijve t tyre.
N lidhje me rubrikn e tret t pyetjeve t pyetsorit msuesi/ja n bashkpunim me prindrit diskutojn
me fmijt se investimi pr dijen sht shum i rndsishm pr t ardhmen. Sigurisht pranohen t
gjitha opsionet e dhna nga fmijt.
Nxnsit plotsojn fletn e puns n tekst dhe diskutojn me njri-tjetrin punn e tyre.
Vlersimi: Nxnsit vlersohen pr pjesmarrjen n veprimtari, mendimet e dhna.
50
Tema mesimore : 3. Profesionet Situata e t nxnit: loj-gjegjz-pantomima
rezultatet e t nxnit : Fjalt kye: profesion, shkollim

Vlerson rndsin e puns n plotsimin e
nevojave dhe t dshirave.
Dallon dhe prkufizon nj profesion si nj pun
q duhet br.
Dallon profesione t ndryshme;.
Respekton njerzit e puns, pavarsisht nga lloji
i puns q kryejn.
Burimet: teksti i nxnsit, albume me foto t Lidhja me fushat e tjera: Gjuht dhe komunikimi,
profesioneve t ndryshme Arti
metodologjia: Loj-gjegjz, Diskutim, Turi i galeris
Veprimtaria 1
Loja-gjegjz. Msuesi/ja i fton nxnsit t kryejn nj loj . Loja konsiston n gjetjen e profesionit q
ai/ajo ka menduar.
Viziton njerzit kur jan t smur.________
Rregullon makinn larse kur prishet.________
Projekton ndrtimin e nj shtpie.__________
Kujdeset pr lulishtetet e qytetit.____________
Mson nxnsit n shkoll._______________
Shuan zjarrin n nj ndrtes._____________
Msuesja fton 2-3 nxns t vazhdojn ata lojn por n nj mnyr tjetr me an pantomims pasi kryen
vet nj demonstrim n lidhje me nj profesion.
Veprimtaria 2
Msuesi/ja u krkon nxnsve t diskutojn pr vendet ku njerzit i ushtrojn profesionet e tyre.
Veprimtaria 3
Msuesja i fton nxnsit t plotsojn fletn e puns duke u bazuar n modelin e dhn.
Veprimtaria 4
Msuesi/ja iu tregon nxnsve n lidhje me profesionin e tij/saj. Qllimi i prezantimit sht tju tregoj se
pr t arritur aty i sht dashur shum pun dhe shkollimi i duhur. T gjith njerzit q kryejn profesione
t ndryshme kan mbaruar shkolln dhe kan kryer shum trajnime pr tu br t aft n profesionin e
tyre.
Pasi kryhet nj prezantim i tilll ai/ajo i fton nxnsit t shkruajn n nj flet se far kan dshir t
bhen kur t rriten. M pas, nse dshirojn ta shprehin at me nj vizatim.
Pasi nxnsit mbarojn punn i paraqesin ato n nj tur galerish. Msuesi/ja shkruan n tabel fjalin:
Shkolla do t m ndihmoj t arrij at q dua.
Vlersimi: Nxnsit vlersohen pr pjesmarrjen e tyre n diskutime, mendimin e tyre krijues, qndrimin
ndaj mendimit t shokut/shoqes. Msuesi/ja iu sugjeron nxnsve t futin n dosjet e tyre fletn q ata
plotsuan.
detyr: Diskutoni me prindrit dhe pjestart e rritur t familjes rreth profesionit t tyre.
51
Tema mesimore: 4. Bizneset n lagjen ton Situata e t nxnit: Biznesi q m plqen mua
rezultatet e t nxnit: Fjalt kye: biznes, punsim, t ardhura,

Zbulon n nj hart, vendet ku antart e familjes vendndodhje, hart, simbol
shkojn pr t plotsuar nevojat dhe dshirat e tyre.
Prcakton nj simbol pr nj pun dhe shrbim t
caktuar.
Vendos n hart simbole t ndryshme pr pun dhe
shrbime.
Burimet: teksti i nxnsit, pamje nga qendra t ndryshme Lidhja me fushat e tjera: Gjuht dhe
tregtare, fletpalosje t bizneseve t ndryshme komunikimi, Arti

metodologjia: Dgjim i drejtuar, Hulumtim, Veprimtari krijuese
Veprimtaria 1
N lagjet ku banojm ka shum shitore t cilat tregtojn mallrat ndryshme. Ka dhe shum bare dhe restorante
ku ofrohen shrbime. T gjith kto shitore, bare, restorante quhen biznese. Njerzit t cilt i hapin kto
biznese quhen siprmarrs. Ata punojn vet dhe punsojn dhe persona t tjer n kto biznese.
Msuesja ka hartuar nj list me pyetje t cilat iu drejton fmijve.
- Kujtoni rrugn kryesore t lagjes suaj.
- far biznesesh jan hapur aty?
- A jan t punsuar shum njerz?
- Si mendoni pse brenda lagjeve ka m shum markete ushqimore dhe furra buke?
Msuesi/ja mirpret mendimet e nxnsve.
Veprimtaria 2
Msuesi/ja i orienton nxnsit t vrejn hartn e paraqitur n tekst. Ai/ajo iu tregon atyre se hartat sht
nj lloj pamje e zvogluar e nj vendi, qyteti, lagjjeje. Port gjitha kto paraqiten me simbole. Simbolet jan
shenja. Shpjegimi se far jan ato jepet n legjendn e harts.
Nxnsit orientohen t vzhgojn hartn n fund t librit. Ata nn drejtimin e msueses do t gjejn simbolet
n hart dhe far tregojn ato.
Veprimtaria 3
Msuesi/ja u shprndan nxnsve nj flet pune t ciln nxnsit do ta plotsojn individualisht.
Emri / mbiemri____________
Plotso fjalit me fjalt q mungojn.
(Nevoj, dshir, t ardhura)
Biznesi q m plqen mua sht _____________________.
Ky biznes do t m siguroj mua dhe familjes sime _______________. Un do t plotsoj _______________
dhe ________________.
Vizato biznesin tnd dhe planifiko se ku t plqen ta vendossh n lagjen tnde.
Pasi nxnsit prfundojn punn diskutojn n dyshe rreth punve t tyre.
Vlersimi: Nxnsit vlersohen rreth pjesmarrjes s tyre n veprimtari, mendimeve dhe ideve
t dhna, qndrimit q mbajn ndaj ideve dhe mendimeve t t tjerve.
52
Tema mesimore: 5. Biznesi yn i ri Situata e t nxnit : bisede me nj

siprmarrs
rezultatet e t nxnit : Fjalt kye: biznes, punsim, t ardhura,
Mson pr rndsin q ka puna pr t plotsuar vendndodhje
nevojat dhe dshirat.
Tregon se si antart e familjes jan t varur nga
puna q bjn pr t siguruar nevojat dhe dshirat;
Prshkruan punt q njerzit bjn pr t siguruar
parat;
Tregon se si familjet i prdorin parat pr t
plotsuar nevojat dhe dshirat e tyre.
Burimet: teksti i nxnsit, albume me foto nga panairi i Lidhja me fushat e tjera:Gjuht dhe
gatimeve n shkoll komunikimi
metodologjia: Pyetja e dits, Bashkbisedim, Rrjet diskutimi
Veprimtaria 1. Msuesja i fton nxnsit t kujtojn bizneset q ata pan n qendrn tregtare.
M pas ajo iu drejton pyetjen:
A mundet nj fmij t hap nj biznes? Pse?
Po nj i rritur?
Veprimtaria 2
Sot ne kemi ftuar nj prind i cili sht siprmarrs. Ai ka hapur biznesin e nj dyqani n t cilin tregton
akullore.
Ftohet prindi q tju tregoj fmijve se sa pun i sht dashur pr t hapur biznesin e tij.
Sa punonjs ka punsuar?
Sa e rndsishme ka qen vendndodhja q ai ka zgjedhur pr biznesin e tij.
Sa i knaqur sht ai me biznesin e tij?
A ka patur vshtirsi n punn e tij?
Pyetjet drejtohen nga nxnsit por dhe msuesi/ja i orienton rreth pyetjeve q jan t rndsishme. Gjithsesi
mirpriten pyetjet q ata dshirojn t bjn.
Veprimtaria 3
Msuesi/ja pasi falenderon prindin i fton nxnsit t mendojn se si mund t planifikojn nj plan biznesi.
Msuesi/ja iu rikujton pyetjen nse nj fmij mundet t hap nj biznes. Fmijt nuk munden por me
ndihmn e prindrve dhe familjarve t tyre munden t bjn dika.
Msuesi/ja iu tregon pr panairin e gatimeve n shkoll.
- sht tradit e shkolls t kryejm panairin e gatimeve. Secili nga ju ose n grupe me ndihmn e
prindrve do t prgatitni gatime q iu plqejn.
- Ditn e panairit ju do ti shitni gatimet njsoj si veprojn shitsit n dyqane. Kujdes! Gatimet duhet t
jen t tilla q t mos prishen apo derdhen. p.sh., byrekt, keku, briosht, amaretat, gatimet tradicionale
kan rezultuar t plqyeshme n panairet e mparshme.
- Ju do t keni kujdes tju vini mimin produkteve tuaja. Pr kt krkoni ndihmn e prindrve.
53
Parat q ju do t grumbulloni do t jen n formn e monedhave ose kartmonedhave. Kujdes!

Do tju duhet nj kulet ose nj vend ku do tju duhet ti vendosni. Pasi ti mblidhni do ti numroni.
M pas ju do t vendosni q ti prdorni kto t ardhura:
Pr t plotsuar nj nevoj tuajn.
Pr t plotsuar nj dshir tuajn.
Ti futni ato n nj ark kursimi dhe ti prdorni ather kur ju duhen m shum.
Veprimtaria 4
Rrjet diskutimi. Msuesi/ja:
- A mund t sigurohen t ardhura pa punuar? Pse?
Nxnsit japin mendimet e tyre.
Vlersimi: Nxnsit vlersohen pr mendimet e shprehura, pjesmarrjen e tyre n diskutime,

pyetjet q ata krijojn.
detyr: Diskutoni me prindrit pr gatimet q do t prgatitni.
54

Liber Mesuesi Edukim Per Shoqerine 1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Liber Mesuesi Edukim Per Shoqerine 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ILDA ALUSHAJ

Shtpia botuese Albas

Kapitulli i dyt T bashkveprojm

Kapitulli i tret Rregullat mes nesh

Kapitulli i katrt Rregullat rreth nesh

Kapitulli i pest Familjet tona

PLAniFikimi VJeTor i LndS

Lnda: edukim Pr Shoqrin 1

reZuLTATeT e T nXniT SiPAS komPeTenCAVe kY

Kompetenca e komunikimit dhe t shprehurit

Kompetenca pr jetn, siprmarrjen dhe mjedisin

Tematika 1: Individt, grupet, shoqria

nxnit nxnsve didaktike

- Dallon nevojat nga dshirat; bashkpunimin, mendimet dhe fmij

- Bashkvepron me t tjert me bindjen se

Tematika 2: Pushteti, autoriteti, qeverisja

kAPiTuLLi i - un dhe T TJerT

Fusha: Shoqria dhe Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

rezultatet e t nxnit Fjalt ky: vetja ime, tipare, paraplqime,

Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

Po A mendoni se sht m mir n kopsht apo n shkoll? Jo

Vlersimi i nxnsve pr prezantimin, pjesmarrjen n veprimtari, mendimet dhe idet e dhna

Fusha: Shoqria dhe Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

Tema msimore: 2. un dhe ju Situata e t nxnit: prezantimi, vshtrim

rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: djal, vajz; i madh, i vogl, i vogl,

Metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

Fusha: Shoqria Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

metodologjia: Diskutim paraprak, Diskutim, Vzhgo-komento, Shkrim i lir, Lexim

Lexim. Msuesja u lexon nxnsve vjershn dhe ata bisedojn pr rolin q

Shkrim i lir. Nxnsit shkruajn emrat e familjarve n skedn Ja, familja

Vlersimi i nxnsve pr pjesmarrjen, lirshmrin n t shprehur, mendimet dhe idet e dhna,

Fusha: Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

Tema msimore: 4. un dhe shokt e shoqet Situata e t nxnit: Bised

metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

Parashikimi. Bised. Msuesja i nxit nxnsit t flasin pr ditn e par t

Lexim. Msuesi/ja u lexon fmijve librin A je i turpshm?. Ata shohin ilustrimet

Vlersimi i nxnsve bhet sipas instrumenteve matse (evidentimi n nj fletore vlersimi).

detyr. Nxnsit bjn me vizatim ose me ngjitje nj punim pr shokun/shoqen e ngusht. Pr

Sugjerim. Pr kt tem mund t rekomandohet

Fusha: Shoqria Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

Tema msimore: 5. Shok, por t ndryshm Situata e t nxnit: Veprimtaria vzhgo-

metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

Rrjeti i diskutimit. Msuesja nxit diskutimin me an t nj pyetje, si:

Lexim. Msuesi/ja u lexon fmijve librin Ngjyrat e ylberit, duke u

treguar ilustrimet. S bashku diskutojn rreth situatave t treguara

n libr dhe nxjerrin prfundimet pr temn.

Veprimtari individuale dhe n grup. Msuesja u jep fmijve

Vlersimi i nxnsve pr pjesmarrjen n veprimtari, dshirn pr t thn mendimin e vet,

Burimet: teksti i nxnsit, libri Shiu i yjeve, flet

metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

metodologjia: Studim rasti, Marrdhniet pyetje-prgjigje, Treni i dshirave

Studim rasti. Paraqitet nj rast nga jeta familjare.

A keni ju t njjta dshira me djalin? Pse?

Pr t punuar krkesat e rubriks Si mendon ti?, msuesi/ja

Veprimtari individuale dhe n grup

Fusha: Shoqria dhe Lnda: Edukim pr shoqrin Shkalla 1 klasa 1

Tema msimore: 8. un i bj detyrat e mia Situata e t nxnit: imagjinat e drejtuar

rezultatet e t nxnit: Fjalt ky: detyr, prgjegjsi, prgjegjsi t

Burimet: teksti i nxnsit Lidhja me fushat e tjera: Gjuha dhe

metodologjia dhe veprimtarit e nxnsve

metodologjia: Imagjinat e drejtuar, Komentodiskuto, Rrjeti i diskutimit

Punohet rubrika Si mendon ti? - Cilat jan prgjegjsit tona?

Prforcimi: Pun n grupe