191711

T.C.
MARMARA NVERSTES
ETM BLMLER ENSTTS
GZEL SANATLAR ETM ANABLM DALI
MZK RETMENL BLM DALI
SLAHLI KUVVETLER BANDO OKULLARI KOMUTANLIINDAK TROMPET
ETMNDE NEFES VE DYAFRAM ALIMASININ ENSTRMAN BAARISI
ZERNDEK ETKS
(Yksek Lisans Tezi)
Mehmet Ali AIKSZ
Tez Danman: Prof. Filiz KAMACIOLU

NSZ
Bu aratrmaya bir trompet icracs ve yllardr eitli orkestra ve bandolar

ierisinde grev alan birisi olarak, nefesli enstrman alan icraclarn zellikle trompet
icraclarnn karlatklar glkleri bilerek baladm. Yllardr kazandm tecrbe ve
edindiim izlenimler sonucuna gre, trompet rencileri hatta retmenleri bu
enstrman nasl daha kolay ve daha rahat alarz diye srekli yeni araylar iindedirler.
nk gerekten bu enstrmann zorluu ve ne kadar sabr isteyen almalar
gerektirdii hemen hemen tm mzisyenler tarafnda bilinmektedir.
Trompet nefesli bir enstrman olduu iin dier nefesli enstrmanlarda olduu gibi
nefes onun ayrlmaz bir parasdr. Nefes olmadan hibir anlam ifade etmez ve mutlaka
enstrman haricinde nefes almalar yaplmas gerekmektedir. Bu ie yeni balayan
rencilerin iin bandan doru nefes alp vermenin nemini, enstrman iin gerekli
nefesin nasl alnmas gerektiini ieren bilgileri nceden kavramas ve anlamas
gerektiini dnyorum. Uzun yllar beraber olacaklar enstrmanlarn kendilerini
skmadan, daha az yorularak, sklmadan almalar ve en iyi derecede baarya ulamalar
iin nefes almalarna verilen nemin ve doru nefes tekniklerinin kullanlmasnn
paynn ok byk olduu dncesindeyim.
Aratrma sresince beni destekleyen ve yol gsteren danmanm Prof. Dr. Filiz
Kamacoluna, aratrma okulumda trompet retmeni olan Saim Arsoya ve dier
trompet retmenlerine ve aratrmada yer alan rencilerine, Merve Taa ve her zaman
beni destekleyen ve srekli yanmda olan Tuba Ate ve sevgili annem idem
Aksze teekkr ederim.
ubat 2007 Mehmet Ali Aksz
I
NDEKLER
SAYFA
NSZ
NDEKLER....................................................................................................... II
ABSTRACT.............................................................................................................. VI
TABLOLAR LSTES.VII
BLM I
GR.1
1.1. flemeli alglar... 3
1.1.1.Tahta flemeli alglar. 3
1.1.2. Madeni (Bakr) flemeli alglar. 4
1.2. Bakr alg Ailesi... 4
1.2.1. nce Bakr alglar 4
1.2.2. Kaln Bakr alglar.. 4
1.3. Trompet..5
1.3.1. Trompetin Tarihi Geliimi.6
1.3.2. Modern Trompetin Gnmze Geliimi........... 8
1.4. Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnn Tarihesi... 8
1.5. Problem.. 15
1.6. Hipotezler...15
1.7. nem..16
1.8. Saytllar. 17
1.9. Snrllklar. 17
1.10. Tanmlar... 18
BLM II
LGL LTERATR.. 20
2.1. flemeli alglar20
2.1.1. flemeli alg almann Mekanik Ynden ncelenmesi. 20
2.1.2. Bakr alglarda Ses Oluumu.. 21
2.2. Dil.. 22
II
2.3. Diler. 23
2.4. Dudaklar.23
2.4.1. Dudak Teknii... 24
2.4.2. Dudaklar ve Dilere Uygulanan Basn.. 24
2.4.3. Dudaklarda Geici Duyu Hasar24
2.5. Azlk ve alg. 25
2.5.1. Azln Pozisyonu.. 25
2.6. Solunum 26
2.6.1. Solunum Sisteminin Fizyolojisi 26
2.6.1.1. Solunum Aygt. 27
2.6.1.2. Gs Kafesi Oluumlar..27
2.6.1.3. Solunum Adaleleri 27
2.6.1.4. Ekspirasyon (Soluk Verme Kaslar)... 27
2.6.2. Uygun Bir Soluk Denetiminin Dayand lkeler .... 29
2.6.3. Solunumu Salayan Kaslar... 29
2.6.3.1. Kaburga Kaslar 30
2.6.3.2. Karn Kaslar. 30
2.6.3.3. Omuz Kaslar 30
2.6.4. Yz Kaslarnn nemi... 31
2.7. Solunum ekilleri...31
2.7.1. Diyafram ve Karn Boluu Solunumu (Abdominal). 31
2.7.1.2. Gs Solunumu...32
2.7.1.3. Omuz Solunumu32
2.7.2. Solunum Mekanii.33
2.7.2.1. Oksijenin D Ortamdan Akcierler ine Alnmas.34
2.7.2.1.1. Diyaframn Aa ve Yukar Hareketiyle.34
2.7.2.1.2. Gs Kafesinin n-Arka apnn Hareketiyle.. 34
2.8. Akcierler.. 34
2.8.1. Oksijenin nemi ... 35
2.8.2. Cier Kapasitesi ve Ya Faktr36
2.8.3. Gs Kafesi. 38
2.8.4. Soluk Borusu. 38
III
2.8.5. Bronlar Broniyoller ve Alveoller .. 38
2.9. Diyafram 39
2.9.1. Diyafram Kullanlmazsa Nefes yi Kontrol Edilemez.. 39
2.9.2. Diyaframn Grevi.39
2.9.2.1. Akcierlerin Depolama Alann Geniletmek ...40
2.9.2.2. Akcierlere Depoladmz Havann Kontrol. 40
2.9.3. Diyaframa Nefes Almak 41
2.9.4. Nefes ve Dayankllk 42
2.9.5. Hatal Diyafram Solunumunun Nedenleri 43
2.9.5.1. Organik Nedenler.. 44
2.9.5.2. Fonksiyonel Nedenler.. 44
2.10. Sk Grlen fleme Sorunlar. 44
2.10.1. Hiperventilasyon..44
2.10.2. Hipoventilasyon...45
2.10.3. Valsalva Manevras (VSM). 45
2.10.4. Ar Nefes...46
2.10.5. Fazla Srtnme ... 46
2.11. Enstrman alarken Meydana Gelen Kaslmalar ve Etkileri.. 46
2.11.1. Kaslmann Kan Dolamna Etkisi. 47
2.11.2. Kaslmann Hava Akna Etkisi. 47
2.11.3. Kaslmann Rezonansa Etkisi.48
2.12. Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnda Eitim retim.. 48
BLM III
YNTEM.. 50
3.1. Aratrma Modeli... 50
3.2. alma Grubu... 50
3.3. Veri Toplama Aralar... 51
3.3.1. Bilgi Testi. 51
3.3.2. Gzlem Formu.. 52
3.4. Uygulama... 53
3.5. Verilerin Analizi 55
IV
BLM IV
BULGULAR. 56
BLM V
SONU VE NERLER. 63
5.1. Sonular..63
5.2. neriler.. 64
KAYNAKLAR..66
EKLER.. 68
V
ABSTRACT
The effects of giving more time to breath and diaphragm training on their
instrument success have been studied, considering the difficulties encountered by
students playing trumpets in Band Schools of Armed Forces Nine grade trumpet
students participating this study were divided into two groups as experiment and control
groups and the experiment group underment brcath and diaphragm training prepored
bye the researcher.Control group wenton its regular Schedule.the data after 14 weeks
has been analyzed with Mann Whitney-u test. According to test results. The
experiemental process that is done according to these results is increasing the success of
the students in the experiement group whitout effecting their behaviour negatively to the
lesson.
VI
TABLOLAR LSTES
SAYFA
Tablo 1 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin nbilgi ve sonbilgi,

ntutum ve sontutum puanlar57
Tablo 2 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin nbilgi testi

puanlarnn Mann Whitney-U testi sonular..59
Tablo 3 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin sonbilgi testi

puanlarnn Mann Whitney-U testi sonular60
Tablo 4 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin ntutum gzlem

formu puanlarnn Mann Whitney-U testi sonular61
Tablo 5 :Deney ve kontrol grubu rencilerinin sontutum gzlem

formu puanlarnn Mann Whitney-U testi sonular62
VII
I. GR
lk alarda insanlar mzii; haberlemede, avclkta, kutsal trenlerde ve iletiim

iin eitli ekillerde kullanmlardr. Mzik malzemesi, insanlar mziin farkna
varmadan yzyllar nceden hazrd. nk doa sonsuz bir sesli malzeme idi. Gk
grlts, yer sarsnts, suyun ak ve alkants, rzgarn, yamurun sesi gibi saysz
sesler ve titreimler doada mevcuttu. lk insanlar; ayaklar, elleri ve grtla ile kartt
seslere zamanla eitli sesler de ekleme gerei duydu.
Mzik, belli bir ama ve yntemle, belli bir gzellik anlayna gre ilenerek
birletirilmi seslerden oluan estetik bir btndr1
Sesin ve onun hareketinin olmad bir rnden mzik diye sz edemeyiz.
Doaldr ki yalnzca ses ve onun hareketinin kullanlyor olmas da bir rn tek bana
mzik klmaya yetmez. Sessiz ve sese ait hareketin olmad bir mzik akldan bile
gemiyor.2
Eklenen seslerin en nemlilerinden biri kz veya geyik tr bir hayvann
boynuzlarndan flenerek elde edilen seslerdir. lkel enstrmanlarn en bilineni olan delik
bir kz boynuzunun haberlemede, savalarda ve avclkta kullanld tahmin
edilmektedir. Yine ayn ekilde ii oyuk bir kam ya da kemiklerden uyumlu sesler
kartmlar ve bunlar yaamsal faaliyetlerde kullanmlardr.
nsan doann farkna vard andan itibaren mziin malzemesi olan ses ile
tanmtr. Yuvarlanan bir kayadan kan sesler, ii boalm bir ktkten, kamtan ya
da bir kaya oyukluundan geen rzgarn sesi, ac eken, seslenen hayvan, insann kendi
grtla ve saylabilecek birok baka doal malzeme insana bugnk ve dnk mziin
gereci olmutur. Bu kendiliinden karlalan malzeme, ses, sonra yle bir ekle
kavuacaktr ki, mitoloji onun iin, mzik iin, iyiliksever tanrlarn insanla sunduu
kutsal bir armaandr yaktrmas bile yapacaktr.3
Mezopotamya, mistik bir atmosferin insanlarn yaamnn ayrntsna kadar
sokulmu olduu, dual, yakarl topraklar belirtilerini gstermekteydi. Smerler ve
1
UAN, A. (1996). nsan ve Mzik / nsan ve Sanat Eitimi Mzik Ansiklopedisi. Yaynlar Ankara S: 16
2
EROL, ,L. (1998) Klasik Mzie lgi Duyanlar in Klavuz Kitap, Ankara 1. Basm S: 19
3
1
Akadlarn tapnaklarndaki kazlarda bir ksm vurmal alglarn yan sra flt benzeri
alglar da ortaya kmtr. Bu flemeli alglar, flemelilerin ilki olmasa bile
ilklerindendir diyebiliyoruz. Bu alglar insanlarn tanrlara yakarlar srasnda
kullanlrlar ve duaya elik ederlerdi. flemeli alglarn en ilkelinden en gelimi
olanna kadar hemen hemen tmnn insan duygularna ait anlatmda vurmallara gre
ok daha avantajl olduklar sylenebilir. Bu zellik onlarn yapsal zelliklerindendir.
Mezopotamyada insanlar bu algya fleyerek melodik sesler karrlarken kan sesin
tanrlarn nefesi olduuna inanmaktaydlar. Sesler alacak kadar gzeldi ve bu
gzellikteki bir nefese ancak tanrlar sahip olabilirdi. nan buydu ve bu inan bir hayli
yaygnd.4
19. yzyl boyunca mziin douuna ilikin teoriler ortaya atlmtr. Bu
teorilere gre mzik dil den (Herder), hayvan sesleri ve zellikle ku seslerinden
(Darwin), insanlarn birbirine seslenmesinden (Stumpf), insanlarn birbiriyle kurduu
duygusal ilikilerden (Spencer) kaynaklanm ya da esinlenerek domutur5
nsann iinde doup yaad evrede yer alan doal, toplumsal ve kltrel
eler arasnda ses ok nemli bir yer tutar. nsann evresi, bir bakma sanki seslerden
rl bir a gibidir. Ses insann evresiyle iletiim ve etkileiminde rol oynayan temel
elerin ya da gerelerin banda gelir. Nitekim sesin olmad durumlarda iletiim,
anlam ve etkileim ok zor olur.6
Mzik iki temel eyi ierir: ses malzemesi ve onun insan tarafndan
deerlendirilmesi. Bu iki e, mzii hazrlayan seme ve ynlendirme eylemine
olanak salamtr. nsanolu bylece sesleri kendi amacna uygun kullanmaya
baarmtr7
lkel mziin sanat d yaps, zellikle alg alannda ortaya kar. lkellerin
dnyasnda alglarn eitlilii ve says insan artr. nk ilkeller ellerine geen her
gereci ses karan bir ara yapmlardr. Kemik ddk olmutur. Trl kamlar, yere
vurarak ses karan alglar, ddk ve borular olmutur. Ceviz kabuklarndan,
kabaklardan sallayarak ses veren vurmal alglar yaplmtr. Midye kabuklar ii bo
4
EROL, ,L. (1998) Klasik Mzie lgi Duyanlar in Klavuz Kitap, Ankara 1. Basm S: 52 - 53
5
DTV Atlas Zur Musik, Cilt: 1 S: 159
6
UAN,A. (1997) Mzik Eitimi Temel Kavram, lkeler ve Yaklamlar S:28
7
SAY, A. (2000) Mzik Tarihi, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar 4. Basm, Ankara S: 17
2
aa dallar boru olmu, aa gvdeleri iine tepinilen dev vurmal alglar halline
gelmitir. Toprakta alan kuyular, aa kovuklar, hayvan derileri davul olmutur.
Uygarln ilk basamaklarnda fleyerek, vurarak, sallayarak nasl ses karlacan
insanolu biliyordu. Hem de anak mlekiden, maden ileri ustalarndan binlerce yl
nce.8
Zengin flemeli alglarda zamanla bu ekilde dodu. Kr flt bu grubun atas
saylr. Yzyllar boyunca yaps, malzemesi ve mekanizmas geliti, mkemmelleti.
Avclkta kullanlan gerilmi yayn kartt ses yeni bir alg ailesinin, telli alglar
grubunun domasna yol at. Bunlarn yan sra eitli cisimler vurarak elde edilen
seslerle ise vurmal alglarn douu gerekleti. flemeli, vurmal ve telli (yayl)
olarak ayrlan bu alglar yzyllar boyu deierek, gelierek ve eitlenerek gnmze
kadar gelmitir.
1.1. flemeli alglar
flemeli alglar; tahta flemeli alglar ve madeni (bakr) flemeli alglar

olmak zere ikiye ayrlrlar.,
1.1.1.Tahta flemeli alglar
Bir dier ad da kemikli alglardr.

Flt, Obua, Klarinet, Fagot
8
SACHS, Agy S: 2, SAY, A. (2000) Mzik Tarihi, Mzik Ansiklopedisi Yaynlar 4. Basm, Ankara S:
27
3
1.1.2. Madeni (Bakr) flemeli alglar;
Korno, Trompet, Trombon, Tuba
1.2. Bakr alg Ailesi
Bakr alg ailesi iki blme ayrlr:
1.2.1. nce Bakr alglar
- Trompet
- Kornet(Bakr Bando algs)
- Fluegelhorn
- Korno
- Alto(Bakr Bando algs)
1.2.2. Kaln Bakr alglar
- Trombon
- Efonyum
- Tuba
nce bakr alglar en az hava ak fakat yksek hava sktrma basnc ile
alnr. Kaln bakr alglar ok hava ak fakat daha az sktrma basnc ile alnr.
Fakat bu paralelde asl konu hava aknn algnn st ve alt rejisterine gre ayarlanma
zorunluluudur. rnein trompet orta do oktavna ktnda fleme basnc azalr ama
hava ak ykselir. Ancak tuba orta do oktavna karken algnn yksek rejisterini
kulland iin fleme basnc artar ve hava ak der. Kaln bakr alglarda, dudaklar
dk hava basncna ama yksek hava akna ihtiya duyar. Trombon ile tuba arasnda
bile ok farkllk vardr.
4
eitli trden yaplabilen flemeli alglarn deiik maden alamlaryla
rnein; bakr, gm, pirin vb. ile oluturulanlar maden gvdeli flemeli alglar
olarak adlandrlrlar. Bu alglar bat klasik mzii orkestralarnda ve dier alg
topluluklarnda ou kez trompet, trombonlar, korno ve tuba olmak zere drt nemli
eidiyle tannrlar. Bu alglar arasnda ses genilikleri, tnlama deiiklikleri, tipolojik
ayrlklar vb. farkllklar bulunur. Her biri kendine zg zellik iermektedir. Bu
zellikler yznden her bir alg deiik ilevlere sahip olacak biimde kullanlmaktadr.
rnein; metalik ierikli, parlak ama ince seslerle bir anlatma eriilmek durumunda, bu
gruptaki tm alglara deil de ilerinden bir tanesine (trompete) daha ok grev
yklemek bir besteci asndan en akl ve iini kolaylatrc bir seim olmaktadr.9
1.3. Trompet
Bakr nefesli enstrmanlar ailesine dahil bir enstrman olan trompet; bir azlk
ve kendi stne kvrlm bir silindir borudan meydana gelir ucuna doru konikleen bu
boru kalakla son bulur
Trompet ilkel haliyle btn alar boyunca kullanld. En ilkel atalar; hayvan
boynuzlar, sarmal bcek kabuklar, bitkisel borular, hal askerlerinin dini veya halk
trenlerinde kullanlan alglardr.
Zamanla trompet gelimi ve 19. yzyl banda Bluhmer ve Stzel tarafndan ilk
pistonlu trompet icat edilmi ve basit borularn yerini almtr.
Trompet dier flemeli alglarn gerektirdii gibi, alan kiinin dudaklar son
derece dzgn ve dileri biimli olmak zorundadr. Kendisinden herhangi bir sesin
karlmas olduka uzun almalar ve zeni zorunlu klmaktadr. yi bir flemenin
gereklememesi durumunda sesin karlmas, zellikle de iyi bir sesin karlmas
mmkn deildir.10
Trompetin azlk blmnden flenen havann kvrml olan boruyu dolamas
srasnda, alann fleme ekilleri ve pistonlarn kullanm yznden hacim ve hz
9
10
5
deimektedir. Hacmi ve hz deien hava bylelikle belirli bir tonalite kazanarak kalak
olarak adlandrlan son blmden darya ses olarak kar. Bu ekilde kan sesler,
havann algnn sahip olduu madeni alama arpmasyla oluturduu bir karakterle
iitilmektedir. Bu sesler araclyla dinamik trden bir etkinin aktarlmas bu alg ile
olduka rahat elde edilmektedir.
1.3.1. Trompetin Tarihi Geliimi
Maden flemeli alglar arasnda alnrken tutuluu ve nasl bir tipolojiye sahip
olduu en fazla bilineni trompet olmaktadr. Bu alg gerekten yaygn bir biimde
tannp bilinmektedir.11
Erken ortaa dnemlerinde, trompet ve shawm iaret algs olarak hem sava
alanlarnda, hem de kasabalarda gece bekilii srasnda kullanlmtr. Trompetler ayrca
fanfarlarda krallarn ya da dier nderlerin geliini duyurmak iin de kullanlmtr. O
dnemde sadece haberlemede ve karlamalarda kullanldklar iin, bu alglarn kstl
zellikleri balangta pek nem tamamtr. Fakat XIV. yzylda, trompetin elence
amal ve baka aileden alglarla beraber kullanlmas ile birlikte, ihtiya duyulan daha
kaln sesler iin elverili olmad anlalmtr.
Trompetin bu yeni ilevi iin uygun hale gelmesi, iki yeni teknolojik buluu
gerektirmitir. lk olarak alg yapm ustalar, Romallarn unutulmu olan bakr tp
kvrma sanatn yeniden kefetmilerdir. Daha sonra iki tp i ie geirmeyi
renmiler; bylelikle tpler ileri geri hareket edebilir hale gelmitir. Bu yeni teknoloji
ilk kez 1400l yllardan nce, hatta belki 1360 kadar eski bir tarihte, bugn slide
trumpet (srgl trompet) olarak bildiimiz algya uygulanmtr.12
Zaman ierisinde trompet kadar ok deiken bir mzik aleti yoktur. Roma
dnemi trompeti 120 cm uzunluunda idi ve bir ucu 2 cm, geni ucu ise 2.6 cm olan bir
konik boruya sahipti. Barok an doal trompeti ise 224 cm uzunluunda, 12 mm
apnda silindirik bir boruydu. Modern si bemol trompetin i ap barok trompetten
11
12
www.gokaygoksen.com Trombon Tarihi ( Eriim Tarihi: Kasm 2006 )
6
sadece birazck dard. (11.5mm) ancak uzunluu barok trompetin neredeyse yars
kadardr yani 130 cm dir.
Trompet ses rengi ve tonunun ihtiam ile dier enstrmanlardan farkldr. lk
ortaya ktnda bile bir sinyal enstrman olarak kullanlmtr. nk sesi ok uzak
mesafelerden bile rahatlkla duyulabilmekteydi. Ksa zamanda askeri topluluklarda, daha
sonralar ise dinsel toplantlarda kullanlmaya balanmtr. Trompet kutsal bir enstrman
olarak kabul edilmitir. Kilise papazlar trompetin tonunu meleklerin veya Tanrnn
sesine benzetirlerdi. Orta an sonlarnda trompetiler hkmdarlarn hizmetine girdiler
ve zaferlere katkda bulundular.
1815 ylna kadar orkestrada pistonsuz trompetler, bugnn borazanlarna
benzeyen trompetler kullanlrd. Pistonu trompete ilk o yl Blumel adl bir alg yapcs
uygulamtr. Bugn orkestrada trompet bakr alglar denen koronun en tiz sesli
algsdr.13
ok ince sesler trompette karlmas g seslerdir. Bu yzden ok usta bir
trompeti, almadaki ustaln kantlamak iin karlmas g olan bu sesleri doru ve
bozuk olmayacak biimde retmek ister. Ne var ki her bir algnn mziin aktarlma
arac olduu dnldnde szn ettiimiz bu algdan ok ince sesler karabilme
yeterlilii son derece teknik bir ustalk, belki bir cambazlk olarak grlmelidir. Bu
algy almadaki gerek ustaln (virtzlk dzeyinin) o algnn yapsna uygun
seslerle mziksel bir anlatm en mkemmel biimde gerekletirebilmekle ilgili olduu
unutulmamaldr. Klasik mzikte gerek solo almas, gerekse elik stlenmesi iin youn
bir biimde kullanlr.
Trompetin yer ald orkestral eserlerde ou kez elik konumundayken sesinin
kuvveti dier alglar rtp onlarn etkisini krmasn diye bu algnn sesini azaltan ve
yumuatan bir susturucu kullanlmaktadr. (surdin)
ok ince ve ok kaln olmayan orta incelikteki seslerle oluturulmu melodileri
trompet araclyla etkili bir anlatmla aktarmak bat klasik mzii bestecilerinin bol
kulland ve tercih ettii bir yol olmaktadr.14
13
Mimarolu, .(1999) Mzik Tarihi.Varlk Yaynlar 6. basm. stanbul. S: 205
14
7
1.3.2. Modern Trompetin Gnmze Gelii
Mehterle birlikte gelen ilkel borular, yerini zamanla dnyada ve gnmz

Trkiyesinde kullanlan modern trompetlere brakmlardr. Trkiyedeki trompet
eitimi ilk olarak Mzka-i Humayunda verilmeye balanmtr. Burada trompet eitimi
yabanc eiticiler tarafndan uyguland iin her gelen yabanc retmen kendi ekolnde
eitim yapt iin Trkiyede trompet ekol Alman ve Fransz ekollerinin bir sentezidir.
Daha sonralar yetien gen Trk trompetiler yaptklar aratrmalar sonucu kendi
ekollerini yaratp gelecek nesillere retmilerdir.
Standart trompetin borusu silindir biiminde uzar ve huni biimindeki kalakla
sona erer. alg pistonludur. Tonu la ya dnebilen si bemol dr ses boyutlar
zengin ve doyurucudur. konik biiminde trl surdinlerle ses karakteri deitirilebilir.
Trompet zellikle caz mziinde byk rol oynar. Standarttan baka iki tr daha vardr
kk re trompet byk mi bemol bas trompet.15
Gnmzde nefesli enstrmanlarn en ok kullanld mzik topluluklar
bandolardr. Trkiye deki askeri bandolar lkemizde oksesli mziin yerlemesinde ve
yaygnlamasnda nemli katklar salamtr. Askeri bandolarda grev yapan icraclarn
hepsi u an Ankara da bulunan Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlndan
mezun olmu ve Trkiyenin eitli blgelerinde grev yapmaktadrlar. lkemizdeki tm
askeri bandolarn kayna olan Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnn kkl
bir gemii vardr.
1.4. Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnn Tarihesi
1826 ylnda Sultan II nci Mahmut Yenieri Ocan kaldrarak yerine Asakir-i
Mansure-i Muhammediye adl yeni ve modern bir ordu kurmutur.Bu yenileme
hareketinin bir paras olarak kaldrlan Mehterhanenin yerine imdiki Teknik
niversitenin Takla binasnda (Eski Gmsuyu Klas) MIZIKA- HMAYUN
ad altnda bir messese kurulmu ve himayesinde, Trk Musikisi (Fasl Cedid), Bat
15
Ant, F. (1999) flemeli alglarda Sesin Oluumu ve Nefes Teknii. Yaynlanmam Yksek Lisans
Tezi. ukurova niversitesi Sosyal Bilimler Enstits. Adana
8
Musikisi (Bando) ve Cenab- Mlkane (Fasl Atik-Opera) blmleri
oluturulmutur.1828 ylnda bu kurumun bana getirilen talyan opera bestecisi Geatana
Donizettinin kardei ve Napoleon Bonaparten da bando efliini yapm talyan bando
efi Giuseppe Donizetti ile, batl tarzda ilk askeri bando kurulmutur.
1808 ylnda padiah olan II. Sultan Mahmut, III. Selim zamannda getirilmesine
allm, kurulmas iin uralm Avrupai yenilikleri biliyor ve saltanat senelerine,
kendi dncesine gre daha gzel bulduu yenileme hareketlerini yerletirmeye
alyordu. Yenilie, devletin ynetim kurulularnda, bu kurululardaki memurlardan
ve ordudan balamt. Bu deiikliklerin gerekli olduuna olan inancn Biz bat
medeniyetine mensubuz szyle aklayan padiah, en nemli balang noktas olarak
ie, Milli Eitim ve Ordudan balamasyla mutlaka en doru karar vermi oluyordu.
II. Sultan Mahmut yenieri kuruluunu kaldrm, yeni kyafet ve dzende bir
ordu kurmutu, ilk zamanlarda bu yeni dzenli ordunun geit trenlerinde katlan Mehter
Takmnn biim ve nitelii ile, yeni ordunun dnda bir durum tad grld,
dnld. Bu yeni orduya Avrupada olduu gibi yeni askeri bandolar gerektii
yargsna varld.16
1826 Ylnda II. Mahmut Yenieri Ocan kaldrp ta Asakir-i Mansure-i
Muhammediye adl yeni bir orduyu kurduktan sonra saraydaki Enderun- Humayundaki
genlerden oluturulan bir bando takm, bat lkelerinin askeri bandolar rneinde ilk
Trk bandosu oldu. Bu bandonun efi olan Magnuel adndaki bir Fransz hibir ey
retemedi. Sardunya Devletinin stanbul elisinin nerisi ile Giuseppe Donizetti
stanbula arld. ok zaman gemeden 17 Eyll 1828 tarihinde stanbula gelip ayn
gn padiahn huzuruna karlan Giuseppe Donizetti, Osmanl Devleti Muzkalar
Umum Mrebbisi nvanyla bandonun ynetkenliine atanarak almalara
balamtr17
16
alr, F. (1972) Trkiyenin lk Bandosu K.K.K. Bando ve Armoni Muzkas. Matbaaclk ve
Ticaret. Ankara. S: 6
17
alr, F. (1972) Trkiyenin lk Bandosu K.K.K. Bando ve Armoni Muzkas. Matbaaclk ve
Ticaret. Ankara. S: 16
9
Dier yandan, Mehterhane ve 1830lardan itibaren onun yerini alan Muzika-i
Humayun, mparatorluk dneminde birbirini izleyen balca askeri mzik eitimi
kurumlardr.18
17 Eyll 1828 Ylnda stanbula gelip padiah huzuruna kt. e derhal
koyularak saray bandosunu yani Mzka-i Humayunu kurmay baard. O dnemde bu
gnk nota yerine Trkiyede hamparsum notas kullanldndan, Donizetti
mzisyenlere nce bat anlamnda notay retti. Doal olarak da bunu baarabilmesi iin
kendiside hamparsum notas rendi. Mzik aletlerinin yenilenmesi ve bandoya alnan
genlerin yetenekleri sayesinde Donizezetti 5-6 ay iinde bandoyu padiaha konser
verecek bir seviyeye ulatrd.19
Giuseppe Donizetti 28 yl sren hizmetinin karl olarak Paalk rtbesiyle
taltif edilmitir. DAranda Paa, Saffet Atabinen, Zati Arca gibi isimler Mzka-i
Humayunun ilk kurulduu dnemlerde eflik yapm olan nemli isimler arasnda yer
almlardr.
Tablhane, Mehterhane ve Muzka-i Humayun imparatorluk dnemindeki askeri
eitim dzeni iinde birbirini izleyen balca askeri rgn mzik eitim kurumlardr.
Askeri mzik eitimi imparatorluk dnemindeki rgn mzik eitimi uygulamalar
iinde ayr nemli bir yer tutar. nceleri tabl sonralar mehter mzii erevesinde
uygulanan askeri mzik eitimi, Bat Avrupa sanat mziinin 1794deki ilk kstl
giriimden sonra 1826dan itibaren devlete benimsenerek yaylmaya balamasyla
bando mzii erevesinde yeni bir nitelik kazand. Bat mzii ara, yntem ve
teknikleriyle yaplan yeni ( modern ) mzik eitimi uygulamalar iinde yeni bir oluum
ve geliim gsterdi. Muzka-i Humayundaki bat biimi arlkl yeni mzik eitimi,
buradan, giderek sivil eitim kurumlarna doru yaylmaya balad.20
Saray orkestras nce Riyaseti Cumhur Orkestras olarak faaliyete geti ise de,
ok gemeden Milli Eitim Bakanlna, yeniden dzenlenen Cumhurbakanl
Bandosu da Milli Savunma Bakanlna baland. Bu arada 1939 ylnda alan Askeri
Mzka Okulu da, bu bandoya eleman yetitiren bir kurulu haline getirildi.19 Ekim 1933
18
Gazimihal, M.R. (1957) Yzyllar Boyunca Mehterhane ve Trk Mzii Kalkn. Maarif Basmevi.
stanbul. S: 48
19
Tulac, P. (1986) Mehterhaneden Bandoya Turksh Bands of Past and Present. Cem Yaynevi.
stanbul. S: 145
20
UAN,A. (1997) Mzik Eitimi Temel Kavram, lkeler ve Yaklamlar S: 42
10
tarihinden itibaren, Cumhuriyet mar stanbulun eitli meydanlarnda, askeri
bandolarca alnarak halka retilmeye balanmtr. Bylece alt gn iinde Onuncu Yl
Mar stanbullular tarafndan renilmi bulunuyordu.21
Riyaseti Cumhur Musiki Heyeti iinde yer alan bando 1933de
Cumhurbakanl, 1963den sonra da Kara Kuvvetleri Armoni Mzkas Adn ald. Onu
Hava, Deniz ve Jandarma Armoni Muzkalar ile bu kuvvetlere bal baka bandolarn
kurulmas izledi. Ayrca ehir, belediye ve okul bandolar kuruldu.1952 ylnda askeri
mzeye bal olarak Mehter Takm kuruldu.22
Saltanatn kaldrlmasyla 1922-1924 yllarnda Makam- Hilafet Mzkas adn
alarak Hilafet makamna balanan Mzka-i Humayun ,1924 ylnda Hilafetin de
kaldrlmasyla T.C. Riyaset-i Cumhur Mzka Heyeti adn alm ve adndan da
anlalaca zere Cumhurbakanl makamnn himayesine girmi, efliine de Trk
stiklal Marmzn bestecisi Zeki ngr getirilmitir.O gne kadar tm sahne ve mzik
sanatlarn bnyesinde barndran bu kurulu, 1933 ylnda, orkestra, fasl heyeti ve
bando olmak zere e ayrldnda , bando blm Riyaseti Cumhur Armoni Mzkas
adn alm ve Zeki ngr den boalan yere Yarbay Veli Kank getirilmitir. Ordu ve
dier bandolarn personel gereksinimini karlamak zere 1 Eyll 1939 ylnda Ankara
Muski Gedikli Erba Hazrlama Ortaokulu, Yarbay Veli Kankn (1881-1953) da byk
emekleri ile Ankarada, Riyaseti Cumhur Armoni Mzkasnn yanndaki binada
almtr. Bylece ilk defa bandolarn icrac Astsubaylarn yetitirmek maksadyla , 3
yl sreli bir eitim kurumu alm saylmaktadr.Bu dnemde okulu bitirenler 8 ay
sreli kta stajn takiben, 10 ay kurs grdkten sonra Astsubay rtbesi alarak ktalara
atanmlardr.Okulun ad 1950-1951 eitim-retim sezonunda deitirilerek Musiki
Astsubay Hazrlama Ortaokulu olmutur.1960-1961 retim evresinden itibaren de
renciler ortaokulu bitirilenler arasndan seilmeye ve 3 yl sreli lise devresi dersler
okutulduktan sonra, baz yllarda da lise sonrasnda bir yl Armoni Mzkasnda staj
grmeyi mteakip Astsubay nasbedilerek bandolara gnderilmeye balanmlardr.Son
olarak 1974-1975 eitim-retim ylndan itibaren okul, 3 yl sreli lise dengi Hazrlama
21
stanbul.
S: 97
22
11
Ortaokulu ve 1 yl sreli Snf Okulu olmak zere toplam 4 yl sreli hale getirilmitir.
2003 - 2004 eitim-retim ylndan itibaren Silahl Kuvvetler Bando Okullar
Komutanl ad altnda 3 yl sreli lise dengi Hazrlama Ortaokulu, 2 yl sreli Meslek
Yksek Okulu, 1 yl sreli Snf Okulundan olumaktadr ve halen de ayn uygulama
devam etmektedir.
Okul, 6 yl tamamlayan Astsubay aday rencileri, Astsubay avu rtbesiyle
Kara, Deniz, Hava ve Jandarma Bandolarna gndermektedir.
Bando askeri anlam ve amalar dnda, ulusal mzik kltrn ykseltme
devini de tar. Bu bilince varmak iin bandolar; mzik eitiminde yararlanlmas
gereken nemli bir olanak oluumu salayc bir iletken ve gl bir etken olarak
deerlendirmek gerek.
Atatrk izgide, yeni atlmlar dnemine girmi olan Trkiyede ulusal mzik
kltrn ykseltmek iin izlenmesi gereken en nemli ve etkili yolun biriside bando
dinletilerini yresel ve blgesel olarak gerekletirmektir. Bandolar yzyllar boyu eitli
grevlerde kullanlmlardr. Bozkrda arpan ordularn, okyanusta karlaan
kadrgalarn, zafer trklerinin, yklerinin gr sesisi, tresel yaantlarn ss
olmulardr.23
Bat sanat mziinin 1826 ylndan itibaren devlete benimsenerek yaylmaya
balamasyla ve bat teknii kullanlarak oluturulan yeni Trk mziinin ilk
temellerinin atlmaya ve ilk n rneklerinin verilmeye balamasyla birlikte, geleneksel
Trk sanat mzii resmi rgn mzik eitimi uygulamalar iindeki nemini yitirmeye,
resmi rgn olmayan mzik eitimi uygulamalarnda ise daha ok nem kazanmaya
balamtr. Ancak bu durum sz konusu mziin geni halk kitleleri tarafndan renilip
uygulanmasna yol aacak derecede bir gelime gsterememitir. Dinsel mzik eitimi
de eski nem ve canlln yitirmeye balamakla birlikte. Geleneklerini imparatorluun
sona eriine kadar srdrebilmitir. Askeri mzik eitimi nemini korumu, ancak kkl
bir nitelik deiimine uramtr.24
Trkiyede batl anlamda askeri bandonun varl 19. Yzyldan daha eskiye
gitmediini biliyoruz. Ancak bandonun bu lkede yerlemesinden ok nce Mehterhane
23
alr, F. (1971) Bando Klavuzu. Matbaaclk ve Ticaret. Ankara. S: 5
24
12
de denilen mehter takm vard. Mehterin zaferden zafere koan Yenieri Ordusunun
sefer trklerine elik ettii ve bandonun ilkel biimini hatta temelini oluturduu
sylenebilir. Cumhuriyetin ilk yllarnda stanbulda faaliyet gsteren Deniz Bandosu ve
Saray Muzikas olmak zere iki bando daha vard. Saray Muzikas daha sonralar
Cumhurbakanl Musiki Heyeti oldu. ( 1914 ) 25
Mehter mzii kendi iinde kapal ve durgun kalmken, Avrupada bando
mzii hzla geliiyordu. On sekizinci yzyln ortalarnda Avrupada bando mzii artk
kesin saylabilecek bir alglamaya ulamt.26
Trkiyede imparatorluk dnemindeki Mehterhanelere ve hatta ondan nceki
Tablhanelere kadar uzanan bir gemii olan askeri mzik eitimi, Cumhuriyet
dneminde zellikle bandoculuk eitimi erevesinde nemli gelimeler gstermitir.
Bandolara alc astsubay yetitirmek amacyla 1939 ylnda Askeri Muzka Okulu,
bando yneticisi yetitirmek amacyla da 1949 ylnda Askeri Muzka Meslek Okulu
kurulmutur. Bunlardan ikincisinin 1961 kapanmasyla bando yneticisi subay
yetitirme grevini, 1963 ylndan itibaren Ankara Devlet Konservatuvarnda alan
Bando Yneticilii Blm stlenmitir. te yandan askeri liselerde, harp okullarnda
ve askeri talim eitim merkezlerinde askeri mziin belirli daarcklarnn dinletilmesini,
retilip syletilmesini kapsayan mzik eitimi etkinlikleri teden beri yaygndr.27
Zamanla bir konservatuvar nitelii kazanacak lde gelien ve bylece
olduka kapsaml bir mesleki mzik eitimi veren Muzika-i Humayun dnda 1910lu
yllarda kurulan bir tr konservatuvar niteliindeki Darlelhanda da mesleki mzik
eitimine arlk verilmeye allmtr. 28
Milli duygularn ayakta kalmasna ve gelimesine yardmc olan en etkili vasta
askeri bandolardr. Askeri trenlere, konserlere, elence ve dinlenme faaliyetlerine ve
25
stanbul. S: 95
26
Mimarolu, .(1999) Mzik Tarihi.Varlk Yaynlar 6. basm. stanbul. S: 209
27
UAN,A. ( 1997 ) Mzik Eitimi Temel Kavram, lkeler ve Yaklamlar S: 47 - 48
28
Oransay, G. ( 1973 ) Cumhuriyetin lk Elli Ylnda Geleneksel Sanat Muskimiz 50. Yl Kitabi. A..
Yayn. Ankara. S: 246
13
msaade edilen dier toplum trenlerine katlmak sureti ile askeri bandolar, birliin
canllna ve toplum ilikilerine dorudan katkda bulunurlar.29
Trompetin bando ve orkestralardaki yeri; rengi, tns ve grevi asndan ok
nemlidir. crasnda karlalan zorluklarn ve problemlerin bykl bilinmektedir.
Gnmz trompet eitimcilerinin ortak bir amac karlalan zorluklar en aza
indirgemek, rencilerin enstrmanlarn severek almasn salamak ve dolaysyla
baar seviyesini arttrmaktr. Dnyann eitli yerlerindeki trompetiler kendi
kabullendikleri tekniklerle almalar yapmaktadrlar. Tm nefesli enstrman
eitimcilerinin ve icraclarnn savunduu gibi trompet eitimcilerinin de ortak gr
diyafram nefesi kullanmann ve nefes kontrolnn neminin bykldr.
Bu almada, her yl lkemizdeki eitli bandolara trompeti yetitiren Silahl
Kuvvetler Bando Okullar Komutanlndaki trompet rencilerinin karlatklar
glkler dikkate alnarak uygulanan trompet derslerinde, nefes ve diyafram almasna
zaman ayrlmasnn, renciler ve enstrman baarlarna etkisi aratrlmtr.
29
K.K.K. ST 12-50 Basmevi ve Basl Evrak Mdrl. ( 1987 ). Askeri Bando. Ankara. S: 1-2
14
1.5. Problem Durumu
Geleneksel trompet eitimi eitli metotlarla yaplmaktadr. Genellikle derslerde

ayrca nefes almasna vakit ayrlmamaktadr. Halbuki derslerde zellikle nefes ve
diyafram almasnn, retmen eliinde ve mutlaka belli bir zaman ayrlarak yaplmas
trompet almadaki glklerin birounu ortadan kaldracaktr.
Aratrmann problemi, Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlndaki
trompet rencilerinin karlatklar glkler dikkate alnarak, uygulanan trompet
derslerinde nefes ve diyafram almasna zaman ayrlmasnn rencilerin enstrman
baarlarnn zerindeki etkilerini aratrmaktr. Bu problem erevesinde oluturulan
hipotezler unlardr:
1.6. Hipotezler
1. Nefes ve diyafram almas eitiminin uyguland deney grubu ile byle bir
eitimin uygulanmad kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem ncesi
n test baar puanlar arasnda anlaml bir fark vardr .
2. Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem sonras son test baar
puanlar arasnda anlaml bir fark vardr.
3. Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem ncesi tutum puanlar

arasnda anlaml bir fark vardr.
4. Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem sonras tutum puanlar

arasnda anlaml bir fark vardr.
15
1.7. nem
Nefesli enstrmanlar arasnda ok nemli yeri olan trompetin, bando ve

orkestralardaki yeri; rengi, tns ve grevi asndan da ayr bir nemi vardr. crasnda
karlalan zorluklar ve problemler hemen hemen tm nefesli enstrman icraclar
tarafndan bilinmektedir. ekilen glklerin en nemli nedenlerinden biri ise nefesi
yanl kullanma ve yanl fleme tekniklerindendir.
flemeli alglarn aresi nefesleridir. flemeli alglarda nefes, kemancnn
aresi, davulun tokma, piyanistin elleri yerine geer. Ses retmek tamamen havaya
baldr. Hava alp vermemiz isten d olunca flemeli alglarda nefes tekniinin ne
kadar zor ve nemli olduu meydana kar.
Bu almann sonucunda, nefesli enstrmanlar arasnda ok nemli bir yeri olan
trompet rencilerinin uzun yllar birlikte olacaklar enstrmanlarndan soumadan,
severek almalar ve baarya, zorlanma derecelerini en aza indirgeyerek ulamalar
hedeflenerek, nefes almalarna zaman ayrlmasnn rencilerin enstrman baarlar
zerindeki etkileri aratrlmak istenmitir.
Bu aratrmann sonunda elde edilecek verilerle;
- rencilerin icra ettikleri eserleri zorlanmadan, sklmadan daha az kuvvet

harcayarak almalarnn salanmas,
- Kondisyona dayal olarak alma saatlerinin uzatlmas,
- Enstrman sevgisinin oaltlmas,
- renci baars asndan daha yksek verim alnmas,
Bylece rencilerin enstrman eitimlerinde en yksek seviyede ilerlemeleri

umulmaktadr.
16
1.8. Saytllar
- Seilen aratrma yntemi, aratrmann amacna, konusuna ve problem

zmne uygun olduu,
- Veri toplama amacyla kullanlan ara ve tekniklerin, aratrma iin gerekli

verileri salayabilir nitelikte olduu,
- Deney grubu rencilerinin nefes almalarn derslerden nce doru ve

eksiksiz olarak yapt,
- Kontrol grubu rencilerinin derslerine bir nceki dnem iledikleri sistemle

devem ettikleri,
- Aratrmaya katlan rencilerin bilgi testi ve anket sorularna samimi cevap

verdikleri,
- rencilerin ve retmenlerin, bu aratrmay uygulama blmlerinde

iledikleri derslerde ve alnan sonularda samimi ve ciddi olduklar varsaylmaktadr.
1.9. Snrllklar
Bu aratrma;
- 2006-2007 retim yl ile,
- Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanl hazrlk 9. snfta renim gren

trompet snf rencileri ile,
- Hazrlanan deney ve kontrol grubundan elde edilen bilgilerle,
- Kullanlan istatistiksel tekniklerle snrldr.
17
1.10. Tanmlar
Baar:. : Eitim programnda hedeflenen bilisel, duyusal ve psiko-motor

davranlarn rencide istenilen dzeyde gereklemesi.
Ders Baars: Her ders kapsamnda hedeflenen bilisel, duyusal ya da psiko-
motor davranlarn, rencide istenilen dzeyde gereklemesi
Surdin: Trompet ve benzeri alglarn ses karakterini, tnsn deitirmeye ve
yksekliini azaltmak iin enstrmann kalak blmne monte edilen huni biimindeki
bir paradr.
Rejistir: Ses ykseklii
Piston: Trompette notalar karmaya yarayan adet ses dmesi.
Tablhane: Seluklular dneminde kurumsallaan profesyonel mzik adam
yetitiren mzik okullar.
Hamparsum: 18. Yzylda Limonciyan Hamparsum adnda bir mzisyenin icat
ettii nota yazm biimidir.
Mehterhane: Osmanl dnemindeki askeri bando takm.
Deney Grubu: Programlandrlm retimle ders ilenen grup.
Kontrol Grubu: retmen ynetiminde geleneksel ynteme gre ders ileyen
grup.
n Test: Deney ve kontrol gruplarna, uygulamay ilemeye balamadan nce
konuya ilikin olarak hazrlanp uygulanan lme ve deerlendirme arac.
Son Test: Yntemin uygulanmasndan sonra deney ve kontrol gruplarna
uygulanan lme ve deerlendirme arac.
Vibrasyon: Enstrmandan kan seslerin dalgal izlenimi verecek ekilde
titreimli kmas.
Artiklasyon: Havann dilin verdii balang hareketi ile sesin ekil almas.
Entonasyon: Tona ve akorda gre sesin temizlii, rengi ve uyumu, ses tutarll.
Tn: Enstrmandan kan ses rengi, eidi.
Kalak: Nefesli enstrmanlarda sesin enstrmandan darya atld konik boru
eklindeki son blm
Rim: Enstrman azlnn dudak ile temas ettii yeri
18
Virtoz: Enstrmannda, teknik, yorum ve ustalk asndan en st seviyeye
ulam insan
Oktav: Sekiz sesten oluan ses dizisi.
Bando: Nefesli ve vurmal alglardan oluan eserlerini yrrken de icra edebilen
mzik topluluu
19
II. LGL LTERATR
2.1. flemeli alglar
flemeli alglar dier alglardan ayran en nemli zellik kapal sistem

olmalardr. rnein; yayl alglar eller ve parmaklar vastasyla sesleri yay ve teller
yardmyla elde ederler. alma sistemleri tamamyla ak sistemdir. Tulu, telli ve
vurmal alglar da benzeri ekilde ak sistem olup eller ve ayaklar ile algya
hkmedilerek alnan alglardr. flemeli alg alanlar ise ellerinin yan sra dudak, dil,
diyafram gibi uzuvlar ile algya hakim olmak zorundadrlar. Daha ok uzvu bir arada
kullanarak alg renmenin tekniklerinin eitlilii bir yana, farkl amalar iin
kullandmz organlarmzn flemeli bir algy almak iin eitilmesi ve bir ekip
olarak senkronize ekilde hareket etmesi gerekir.
2.1.1. flemeli alg almann Mekanik Ynden ncelenmesi
flemeli alglarn alnabilmesi ile ilgili organlar ve bu organlarn kullan

amalarna gre eitilmesini detayl biimde ele almamz gerekiyor. Bu organlarn
yapsal zellikleri ile ilgili anatomik ve yapsal detaylarn algc tarafndan bilinmesi son
derece nemlidir.
flemeli alg alarken gelitirdiimiz ve kullandmz teknikler genel olarak
drt ana balkta ele alnmaldr;
1.dil teknii
2.dudak teknii
3.solunum teknii
4. parmak teknii
Dil, dudaklar ve parmaklar tamam ile dokunma duyusunu ilgilendiren konularda

faaliyet gsteren organlarmzdr. Dil, dudak ve parmak teknii l bir takmdr. Kendi
20
aralarnda senkronize almas gereken bu l ittifakn eitimi srasnda son derece
yava ve dikkatli almalar yapmalyz.
flemeli alglar tahta ve bakr ( madeni ) olmak zere iki blme ayrlrlar.
Trompet bakr nefesli enstrmanlar iine girdii iin literatr bilgileri bakr nefesli
enstrmanlara ve trompet zerine younlaarak hazrlanmtr. 30
2.1.2. Bakr alglarda Ses Oluumu
Bakr alglarda ses oluumu iin 4 temel e vardr:

- fleme
- Dudaklarn titremesi
- Sesi balatmak iin dil hareketi
- Azlk ve alg
alg sadece sesi tayan ve tantan bir aratr. alg ve algc en yksek
sonulara ulaabilmek iin bir uyum iinde almaldr. Bir takm kaslar havay almak
iin ve sonrasnda alnan havay uygun basnla nefes borusundan dudaklara tamak iin
kullanlr. Dier takm kaslar (dil) sesi artikle etmeye, nc takm kaslarda (dudaklar)
titreim saysn ayarlamaya ve doru ses aralklarn oluturmaya yarar. Dudak kaslar
50ye 50 veya 70e 30 oranlarnda etkili olabilir. crac bu kaslara ne kadar yk
bineceini ve ne kadar konforlu olacan kendisi ayarlamaldr. Azlk icracnn rahat
edecei yere gre yerletirilmelidir, bunun iin net kurallar konamaz.
Azlk ile dudaklar arasndaki iliki ayrca nefes desteine baldr. Eer destek
yeterli ise, azln dudaklara yapt basn daha az olur. Fakat destek yetersiz kalrsa,
kanlmaz dudak bask sorunlar ortaya kar. Bundan tr bakr alg eitmenleri,
rencilere baz zmler sunar. rnein; alg tavana bir iple balanarak sarktlr, eller
dokunmadan algya flemeye allr bylece tutu basnc olmadan kii nefes basncn
kullanarak algya hkmetmeye alr.
30
ztun, A. (2005) flemeli algcnn Anatomisi, Bemol Mzik Yaynlar S:8
21
Enstrmann dudaklara yapt basn, rejisterin deiikliiyle doru orantldr.
lk balarda renciler genelde dudaklarna gereksiz basn vererek st oktavlara
kmaya alrlar, buda dudak kaslarn incitir. Bunun nne gemek iin nefes
kontrolnn nemi iyice anlatlmal, renciye doru alma biimleri
aklanmaldr.31
2.2. Dil
Esasen tat almak iin kullanlan dilimiz flemeli alg alarken farkl amalar iin
kullanlr. flemeli alg alarken dilimizi seslerin balanglarnda ve sonlarnda
artkilatif belirleyici olarak kullanrz. Seslerin deiik karakterlerde balatlmas ve
sonlandrlmas dilimiz sayesinde gerekleir. Bunu st dilerimizi ucuna dilimizi
dokundurmak ve ekmek suretiyle salarz.
flemeli alg alarken veya alrken dilimizi fazla kasmamalyz. Dilimizi
kastmz anda hareketleri yavalar ve hantallar. Boaz yolunu kasan kiiler farknda
olmadan dillerini de kasarlar.
Dar basnla yollanan havann dilin verdii balang hareketi ile sesin ekil
almasna artiklasyon denir. Atak hareketi, ses titreiminin balangcn tekil eder. Dil
hareket kabiliyeti yksek bir organdr, ses titreimiyle bir ilgisi yoktur. Dil ayrca hava
akn harflerin sylenii rneiyle kontrol eder. Dil daha aada durunca daha yava
hava akm, daha yukarda durduunda daha hzl bir hava akm elde edilir. Arka ve orta
kesimlerinin doru kullanm oktavlar arasnda hareket, dudak esneklii (fleksibilite) ve
alm tekniinin gelimesinde nemli rol oynar. Uzun sesler alnrken dil azn en alt
ksmnda kalmal ve hava geiine en ok izin verecek ekle girmelidir.32
31
Baydar, A.B. (2003) Bakr flemeli alglarda Nefes Kontrol ve Gelitirilmesi. Yaynlanmam
Yksek Lisans Tezi. Dokuz Eyll niversitesi Gzel Sanatlar Enstits. zmir.
32
22
2.3. Diler
flemeli alg alanlar iin salkl bir az ve di yapsnn nemi byktr.

Dilerin muntazam ve salkl olmas icracy birok olumsuzluktan kurtarr ve
almalara olumlu etkiler. Baz alclar dudaklarna ve arkasndaki dilere basky
artrarak ince seslere erimeye alrlar. Bu bask altnda aln n diler zamanla
sallanmaya balar. Birok kiinin bildiinin aksine dilerimiz ene kemiine akl
deildir. Diler damak iinde yer alr ve ene kemiine periodontal ligamentler
vastasyla baldrlar. Dilerin zaten oynak yapda olmas sebebiyle alg alarken bask
yaplmas yanltr. Dilerinizin bakm ve kazalara kar itinal olarak korunmas gerekir.
n dilerinizin krlmas halinde yaplacak diler aznza yabanc olacaktr.
2.4. Dudaklar
Dudaklarmz azmzn giri kapsdr ve konuurken de telaffuzumuzu

ynlendirir. zellikle pirin flemeli alg alanlar azl dudaklarna kenetleyerek
dudaklarda oluan titreimleri algya aktarmak suretiyle sesleri elde ederler.
Dudaklarmzn yaps yumuak dokudur ve orbikularis oris isimli kas ile ynlendirilirler.
Orbikularis oris yavarlak yapdaki dudaklarmzn etrafn epeevre saran kastr.
flemeli enstrmanlar iin hayati nem tayan bu kasn gl olmas gerekir. Bu kas
glendirmenin en iyi yolu ou kez azlk almalardr.33
Enstrmandan sesi karan sadece dar itilen hava deildir. Dudaklar
skldnda, arasndan flenilen havann, spiral ekilde algnn iinde yaylmasndan
oluan titreimidir. Dudaklar ne kadar sklrsa hava o derece ince ve vibrasyonlar da o
derece sk ve tiz olur.34
33
ztun, A. (2005) flemeli algcnn Anatomisi, Bemol Mzik Yaynlar S:15
34
Kekek, M.M. (1992) Trompet ve Bakr Nefesli alglarn Nefes Sorunlar. Yaynlanmam Yksek
Lisans Tezi. stanbul niversitesi Fen Bilimleri Enstits. stanbul.
23
2.4.1.Dudak Teknii
Pirin flemeli alg alarken dudaklarmzda oluan minik titreimlerin azlk

yoluyla algya aktarlmas ile sesler oluur. Dudaklarmzn gl ve elastik bir yapya
sahip olmas bizim sesler ve alg zerindeki hakimiyetimizi etkiler. Dudaklarmzda
gl ve elastik bir yapnn olumas, yapacamz uzun ses sonorite ve ba
almalarnn dozu ile orantl olacaktr. yi bir alg sesi elde etmek, yorulmayan
dudaklara olabilmek ve alt rejistirlerde elde ettiimiz ses kalitesinin deimeden st
rejistirlere tanabilmesi, uzun ses ve ba almalarndaki baaryla glenen
dudaklarmz sayesinde kendini gsterebilir.
2.4.2. Dudaklar ve Dilere Uygulanan Basn
Ne kadar dikkat edersek edelim zellikle bakr alglar sz konusu olduunda,

ince seslere eriirken basknn artmas kanlmazdr. Bask iki sebepten dolay artar;
Bu sebeplerden birincisi ince seslere erime amacyla artrlan hava basnc
nedeniyle dudaklarn sibop tepkimesi ile kar karya oluudur. Yani dudak kaslarnn
gl olmasna ramen hava basnc karsnda dudak pozisyonunun bozulmasn
engellemek amacyla uygulanan bilinsiz bir baskdr ve yanltr.
2.4.3. Dudaklarda Geici Duyu Hasar
Genellikle pirin flemeli alglarda ska grnen bu durum, algcnn fleme

snrndaki ince sesleri kapsayan ar basnl almalar neticesinde oluur.
Vcudumuzdaki dier kaslar gibi, altrlmad bir bask altna giren dudak kaslar
maruz kaldklar ar ykten dolay deforme olabilirler. Bu kas yorgunluklar ve kas
deformasyonu byle oluur.
Dudaklara gerektiinden fazla bask uygulamak kas yorgunluklar veya eitli
rahatszlklara yok aabilir. Azlk iine flenen havann tazyiki ile dudaklarmza
uyguladmz bask doru orantda olursa gereksiz yere dudak kaslarn yormam
24
oluruz. Tazyik fazla basn az olduu durumlarda sibop tepkimesi sebebi ile ton kontrol
kaar ve entonasyon bozukluklar ortaya kar. Ayn ekilde gereksiz yere uygulanan
basn ile travma geiren dudaklarmz da ksa bir sre sonra ezilir ve benzer belirtilerle (
ton kayb ve entonasyon bozukluklar ) enstrman elimizden brakmak zorunda kalrz.
Doru olan flediimiz sesin gerektirdii basntan fazlasn kullanmamaktr.35
2.5. Azlk ve alg
algnn zellikleri, sesin kalitesi ve duyuluunda belli bir neme sahiptir.

Senfonik alm yapsna gre dizayn edilmi alglar sesin daha serbest hareket
edebilmesi iin dier tiplere gre daha geni bir boru aplaryla retilirler. Solo almak
iin retilmi alglar ise daha kk ve dar borulara sahiptirler.
Azlk ise ses prodksiyonunun olumasna yardm eder. Birok bakr alg
icracs, aln dudak ile temas ettii yerin (rim) mmkn olduunca geni, sesi
toplayan ksmn (cup) en geni llere sahip ekildeki azlklardan seilmesi
gerektiini, bylece orkestra iinde en ideal ses younluuna ulamada ynlendirici
olacana kanaat getirmitir. Bunun yannda icrac, caz mzii ile uraan sanatlarda
olduu gibi parlak bir st arala ve kk bir tona ihtiya hissederse senfonik icraclara
oranla daha kk rim ve cup tercih ederler.36
2.5.1.Azln Pozisyonu
Dudaklar pozisyonunu bulduktan sonra enstrmann azlnn yerini bulmas

olduka kolaydr. Bu hususta kesin kurallar yoktur, ama baz zel durumlar olabilir. Yani
rencinin az yaps gz nnde bulundurulmaldr. Genelde en uygun yer azn orta
ksmdr. Ayrca estetik grnm de veren bu ekildir. Azl azn sa veya sol
35
ztun, A. (2005) flemeli algcnn Anatomisi. Birinci Bask. Bemol Mzik Yaynlar stanbul
S:15-16
36
25
tarafna yerletirmek bazen daha rahat gelebilir, bunda bir saknca yoktur. nemli olan
dudaklar azln zerinde kapal durumdayken en iyi pozisyon tespit edilmesidir.37
2.6. Solunum
Oksijence zengin karbondioksite fakir yapdaki hava, nefes yolundan

ilerleyerek akcierlerin derin ksmna ular. Buna insprasyon (nefes alma) denir. Burada
oksijen kana karr. Oksijendeki kan nce kalbe ardndan dolam sistemi yoluyla btn
vcuda dalr. Vcut hcrelerinde, oksijen kandan hcre yapsna tanr ve
karbondioksit ve benzeri dier atk gazlar hcrelerden kana karr. Son olarak oksijen
fakiri kirli kan akcierden dar atlr ve bu ilemede eksprasyon (nefes verme) denir.
Gs kafesi geniliinde ve sistemdeki hava basnc azaldndan dardaki daha fazla
basn cierlere hava giriini salar gs kafesi kldnde, ieride ykselen basn,
birikmi havann dar kmasn salar.38
Solunum temel ilevi, organizmann oksijen gereksinimi karlamak ve ses
retimi (fonasyon) iin gerekli bir enerji salamaktr.39
2.6.1. Solunum Sisteminin Fizyolojisi
Solunum aygt, gs kafesi oluumlar, solunum adaleleri, soluk verme kaslar
37
Lisans Tezi. stanbul niversitesi Fen Bilimleri Enstits. stanbul. S:18-19
38
39
evik, S. (1999) Koro Eitimi Ynetimi ve Teknikleri. 2. Bask. Yurtrenkleri Yaynevi.Ankara S:17
26
2.6.1.1. Solunum Aygt
- Burun boluklar
- Farenks
- Az boluu
- Larenks
- Trake
- Bron ve bronialler
- Alveoller (Keseler)
- Akcierler
- Plevra
2.6.1.2. Gs Kafesi Oluumlar
- Spinal kolum
- 12 ift kaburga
2.6.1.3. Solunum Adaleleri
- Diyafragma (nspirasyonda Etkin Kas)

- Eksternal nterkostal (Kaburga D Kaslar)
- Pektoralis majr ve minr
- Kotsal kaldrclar
- Serratus anterior, posterior
- Boyun aksesuar kaslar ( En nemlisi; sternokleidostoiol )
2.6.1.4. Ekspirasyon ( Soluk Verme Kaslar )
- Abdominal (Karn) kas

- Abdominal internal kas
- Abdominal eksternal kas
27
- Abdominal transvers reclus abdominalis
- nternal interkostal (Kaburga ii kaslar)
- Posterior inferior serratus40
u nemlidir ki her nefesli enstrman icracs, doru nefes kullanm hakknda

yeterli bilgiye sahip olmaldr. Doru bir teknik alcnn yksek standartlara ulamasn
salayacak bir faktrdr. craclar bu teknii ilerletmek iin, nefes kontrol ile ilgili
detaylar anlamak zorundadr. Yanl anlalmalar veya tam oturtulmam bir teknik,
icracnn dudak yapsn bozacak kadar azlk basnc uygulamasyla sonulanabilir.
Bilindii gibi akcierlerle solunum yapmamz isten d bir olaydr. Biz istesek
de istemesek de akcierler otomatik olarak solunum iini yaparlar ve vcudun ihtiyac
olan oksijeni temin ederler.
Koarken heyecanlandmz zaman yani gerektii zaman vcudun daha ok
oksijene ihtiyac olursa, o zaman yine isten d tempolarn artrr. Gereken oksijeni
temin eder.41
Diyafram ok gl bir kas sistemine sahiptir ki vcudun alerjik reaksiyonlarn
yneten haprmay da kontrol eder. Mide kaslar skarak vcuda giren istenmeyen
maddeleri uzaklatracak gce sahiptir ve bu hz saatte 140 km. ye eittir.
Mide kaslarnn bu zelliinden dolay nefesli alglar zellikle diyafram nefesi

denilen ve temelde cierlerden ok bu kaslarn uzun sreli ve destek salayan yapsndan
destek alarak ses prodksiyonu salayan bir teknikle allmaldr.42
40
enocak, F. (1990) Fonasyonun Anatomik ve Fizyolojik zellikleri. Otolarengolojide ve Sanat Dallarnda
Disfoniler nternasyonal Sempozyumu Bildirileri. stanbul
41
Ant, F. (1999) flemeli alglarda Sesin Oluumu ve Nefes Teknii. Yaynlanmam Yksek Lisans
Tezi. ukurova niversitesi Sosyal Bilimler Enstits. Adana.
42
28
2.6.2. Uygun bir soluk denetiminin dayand ilkeler nelerdir
Soluk denetimi hibir zorlamaya girmeden, vcutta herhangi bir gerilime yol
amadan gerekletirilmelidir. Bedendeki herhangi bir sertlik ve gerilmenin karndaki
olas bir kassal abann ya da soluu tutarken grtlakta meydana gelen bir kaslmann
yanl olduu ulalmak istenen amaca varmay engelleyecei kesinlikle bilinmelidir.
Soluk denetiminde beden rahat ve iyi dengelenmi bir konumda olmal, kollar
esnek durumda, omuzlardan aaya braklmal, ayaklar g alacak ekilde yere kuvvetli
basmaldr. Bu durumda soluk al dzenli, serbest ve ileriye doru bir basn
uygularken, kaslar bu ak hibir engellemeye yer vermeden doal ve rahat biimde
denetlemelidir. Bu doal soluk akn gndelik yaammzdaki konumalarmza bilinli
ve sistematik olarak uygulamak diyafram solunumunu kazanmakta bize zaman
kazandracaktr. Bu uygulamalarda, kaburgalarn soluu boaltma srasndaki ie ynelik
hareketleri rahat bir denetim altnda tutulurken, boaz ve grtlan gevek durumda
olmas gerekir.
2.6.3. Solunumu Salayan Kaslar
- Kaburga kaslar
- Karn kaslar
- Omuz kaslar
Kaburga kemikleri arasnda bulunan, soluk alma (d interkostal) ve soluk verme

(i interkostal) kaslar zt ynde almaktadr. D interkostallerin st omurgalardan
aa doru uzanan lifleri vardr. Kaburga kemii daha oynak olduu iin bu lifler
kaburgay belkemiine doru eker. Bu yukar ekme ilemi srasnda gvdenin st
blm geniler.
Soluk verme (i interkostal) kaslarnn lifleri de ters ynde, omurgadan yukar ve
da doru uzanrlar, daha nce yukarya doru ekilen kaslar aa ekerek soluk verme
hareketlerini desteklerler.
29
En nemli ve ilevsel olan soluk alma kas diyaframdr. Kalp akcierlerle, karn
ii organlarn birbirinden ayrr. Diyafram geveme durumunda bir yay grnmdeyken,
kasldnda aa doru itilerek dzleir. Bu konumda gs kafesinin genilemesiyle
hava hacmi de artar.43
birok insan nefes alrken mide kaslarn gevetmeleri gerekirken bunu
yapmazlar. an sanatlar ise bunu yapmak zere eitim alrlar. Nefes alrken mide
kaslarn kontrol ederek, nefes verme srasnda onu kademeli olarak snarlar.44
2.6.3.1. Kaburga Kaslar
soluk alma srasnda, gs boluu diyaframn aa doru aktif hareketi ile

genilemektedir. Bylece hava; burun, az, farenks, larenks, trakea, bron ve
broniallerden geerek akcier alveollerine kadar ular. Kaburgalarn inmesi ve
diyaframn ykselmesi ile gs boluu daralr ve hava ayn solunum yollarn izleyerek
dar atlr45
2.6.3.2. Karn Kaslar
Karn blgesinin en nemli kas Rectus Abdominis tir. Karn orta ksm
boyunca be, alt ve yedinci kaburgalarn kkrdaklarna kadar uzanr.
2.6.3.3. Omuz Kaslar
Omuz kaslar tamamen soluk alma kaslardr ve kaburgalarla omuzlar birbirine

balar. Ses retimi ise soluk vermedeki denetimle salandndan, enstrman alarken bu
43
evik,S. (1999) Koro Eitimi Ynetimi ve Teknikleri. 2. Bask. Yurtrenkleri Yaynevi.Ankara S:18-19
44
Carola, R. Hartley,J.P. Rnotbock, C. Human Anatomy. Mac-Graw nc.Pub. S:426
45
Cevanir, B. G. (1982) G. Fonariti Sesin Oluumu Bozukluklar ve Korunmasnda Temel lkeler. Sanal
Matbaaclk. stanbul S: 2
30
kaslar kullanlmaz. solunumun temel ilevi, organizmann oksijen gereksinimi
karlamak ve ses reti (fonasyon) iin gerekli olan enerjiyi salamaktr.46
2.6.4. Yz Kaslarnn nemi
Havann k yeri ne kadar kk olursa olsun, kan ses o kadar tiz olur. Bu
ok nemli bir husustur. Havann darya kmasnda yz kaslar devreye girer. Bylece
dudaklarn kullanm daha iyi ve gl olur. Sulama hortumu bu olaya iyi bir rnek tekil
eder. Hortumla sulama ilemini yaparken suyun ok uzaa gitmesini temin etmek iin
hortumun u ksmna skca bastrp suyu iyice aarz. Tazyikli su dar ksma gelince
skr, zorlanr ve ok uzaa fkrr. Bunun iin su hem tazyikli olmal hem de
hortumun u ksm iyice sklmaldr. Suyun ak bu ekilde ayarlanabilir. Yani k
delii ne kadar kk olursa, dar atlan hava o derece kuvvetli bir basnla dar
itilir.47
2.7. Solunum ekilleri
Balca solunum ekilleri diyafram solunumu, gs solunumu ve omuz

solunumudur, ancak baz kaynaklarda farkl solunum ekillerinden de bahsedilmektedir.
Bunlardan en ok rastlanlan tam solunum ad verilen solunum eklidir.
2.7.1.1. Diyafram ve Karn Boluu Solunumu ( Abdominal Solunum)
Diyafram, kaburgalarla karn boluunu birbirinden ayran en nemli solunum

kasdr. Yukar doru sa ve sol kubbeler oluur. eriye alnan soluun itmesiyle
46
Karc, Kirazl, Uluz, Cura. (1990) anda Fonasyon ve Solunumun ncelenmesi. Otoralengojide ve
Sanat Dallarnda Disfoniler nternasyonal sempozyumu Bildirileri. stanbul.
47
Lisans Tezi. stanbul niversitesi Fen Bilimleri Enstits. stanbul. S:18-19
31
kubbeler dzleir ve gs hacmi byrken, hava akcierler tarafndan emilir.
Diyaframn gevemesi ile soluk darya verilir. Solunumun basncyla gs kemiinin
altndaki yumuak nokta da ileri doru itilir. tilme durumunda diyafram, karn
boluundaki organlarn zerine basnta bulunur. ok yava ve gecikerek boaltlan bir
solukla diyafram doal konumuna gre daha fazla ykselir. Bu anda derin soluma
ihtiyacyla, daha ok miktarda alnan solukla, diyafram ulaabilecei en alt noktaya kadar
itilecektir. te kasn kazand bu esneklik enstrman solunumu iin ok nemlidir.
Btn kaslar birbirine ters bir hareketle alrlar. Kaburga kemii kaslar birbirine ters
hareketle alrken, karn kaslar da kaburgalar aa ekerek, gsle diyafram
arasndaki iletiimi salarlar. Karn kaslarna kar gsterdii direnle diyafram, sesin
doru, dzenli ve uzun bir sre iinde akn denetler. Sonu olarak denilebilir ki;
diyafram soluk alma, karn kaslar ise soluk verme kaslardr.
2.7.1.2. Gs Solunumu
Bu solunum eklinde, alnan hava, kaburgalar yana doru iterken ayn zamanda
ileri bir hareketle karn solunumuyla gs solunumunun birlikte ve egdm iinde
kullanlmasn salar. Gs kafesinin alt ve orta blmleri genilerken karn duvarnda
kk bir hareket grlr.48
2.7.1.3. Omuz Solunumu
Devinim gs kafesinin st ksmnda grlr. Bu hareket soluk verme

srasndaki denetimin kaybolmasna neden olabilir. Ayrca soluk alma srasnda vcut dik
duruma gelirken, soluk vermede gs ve omuzlarn ne dmesi olumsuz bir grntye
ve grtlan gerilmesine neden olabilir. Kaburgann st blgesindeki hareketler,
diyaframn gerekli hareketini engelleyecei iin, en faydal solunum ekli olan karn
48
evik, S. (1999) Koro Eitimi Ynetimi ve Teknikleri. 2. Bask. Yurtrenkleri Yaynevi.Ankara
32
boluu solunumu kullanlmayacaktr. Bu solunum ekli daha ok sporcular tarafndan
kullanlr.49
Her ne ekilde soluk alrsak alalm, soluk az ve burundan (burun daha ilevsel
olabilir) hrtsz ve rahata alnmaldr. Her canl iin gerekli olan oksijeni salamak
yani yaam srdrmek iin alnan doal solunum (dinlenme srasnda alnan solunum)
ve konuma solunumu, herhangi bir sknt veya sorun yaratmaz. Ancak diyafram
nefesinde kullanlan soluun miktar ve enstrman iin gerekli havann denetimli bir
ekilde boaltlmas, kaliteli bir ses retimi iin ok byk nem tamaktadr. Soluk
vermenin sradan bir alkanl deil zihinsel bir abay gerektirdiini ok iyi kavramak
ve anlamak gerekir. Solunumun aamas diyebileceimiz soluk alma, tutma ve
vermeyi (boaltma) karmak olmayan basit ve anlalr altrmalarla kavramak ve
anlamak daha kolay olacaktr.
2.7.2.Solunum Mekanii
Solunum olay balca drt nemli aamada incelenmelidir;

- Atmosferdeki oksijenin akcierler iine alnmas ve karbondioksit olarak dar
atlmas.
- Alveoller ve kan arasndaki oksijen ve karbondioksit difzyonu.
- Kandaki ve doku svlarndaki oksijen ve karbondioksitin hcrelerin iine ve
dna tanmas.
- Solunumun tm faktrlerinin reglasyonu.
49
Vennard, W. ( 1992 ) ark Syleme Mekanizmas ve Teknii Dans, Mzik, Kltr Folklora Doru ev.
Aratrma Dergisi. Boazii niversitesi Matbaas stanbul
33
2.7.2.1. Oksijenin D Ortamdan Akcierler ine Alnmas
ki ekilde karmza kar;
2.7.2.1.1. Diyaframn aa ve yukar hareketiyle
Diyaframn kaslmas doal olarak gs kafesinin alt blmn aa doru

ekerek boylamna uzunluunu artrr. Normal solunum srasnda diyaframn gevemesi
yukar doru hareketini salar. Boylamna daralmann gerekletii bu evrede diyafram
yukar doru eken akcierlerin elastik yapsnn da rol byktr.
2.7.2.1.2. Gs kafesinin n-arka apnn artmas veya azalmas ile

gerekleir
Gs kafesi zerinde birbirine ters ynde bulunan iki farkl kas yaps
mevcuttur. Nefes alrken gerilen inspirasyon kaslar, nefes verirken gerilen ise
ekspirasyon kaslar dediimiz kaslardr. Nefes alrken gs kafesinin n ve arka ap
%20 orannda inspirasyon kaslar sayesinde geniler.50
2.8. Akcierler
Akcierlerimiz vcudumuzda nefes depolamaya ve soluduumuz oksijenin kana

karmasna yarayan organmzdr. ki ana paradan oluurlar. Nefes borusu ve olveoller
vastasyla akcierlere ekilen oksijen askcier kanna absorbe olur ve kan yolu ile
hcrelerimize tanr. Hcrelere tanan kanda erimi oksijen ile gdalardan emilmi
eriyikler hcrelerde birleirler ve bu yolla enerjinin aa kmas sayesinde yaammz
50
ztun, A. (2005) flemeli algcnn Anatomisi. Birinci Bask. Bemol Mzik Yaynlar stanbul S:18
34
srdrrz. Kaliteli gda ile beslenmek ve temiz hava solumak yaam kalitemizi byk
lde etkiler. Bu yzden soluduumuz hava ve aldmz gda ya ok nem vermemiz
gerekir. flemeli alg almalarndan verim alabilmek iin son derece enerjik ve
salkl bnyeye sahip olmak birinci kouldur.
Akcierlerin son derece elastik ve genilemeye msait yapsna ramen gs
kafesinin korumasnda olmas depolama kapasitemizi byk lde snrlamaktadr.
Gs kafesi ok az esneme paylarna sahip olsa bile flemeli alg alanlar iin bu
yeterli kapasite artn salamaz. flemeli alg alanlar akcierlerin alt blmnde
bulunan ve vcudu enine ortadan ikiye blen diyafram kasn aa doru ekerek gerekli
kapasite artrmn salarlar. Normal ahslarda akcierlerdeki hava volm her eyden
nce vcut yaps ve boyu ile ilgilidir. Erikin bir erkein akcier kapasitesi yaklak
2300 ml. dir. flemeli alg alarken veya alrken bu miktar 4000 mlnin zeri
seviyelere ulaabilir.btn akcier volm ve kapasiteleri kadnlarda erkeklere gre %20
ila %25 daha dktr tabii iri ve atletik ahslarda da ufak ve astenik ahslara gre
daha fazladr.51
2.8.1.Oksijenin nemi
Oksijen bedenin yaktdr; yiyecek ve iecek kadar nem tar. Normal dzeyde
oksijen alnmad takdirde kan tarafndan zmsenmi olan besinlerin yaklmas
mmkn olmaz, bunun sonucu olarak da toksin birikimine yol alm olur. Bu artk,
kalnt tortularn atlmas gereklidir. Nefes tekniini bilip uygulamak bunun iin
nemlidir.
Nefes almalarnda asla aba harcamayacaksnz. Nefesinizi tutarak kendinizi tknefes
ediyor. zorluyorsanz; bu ritminizin uygun olmadnn iaretidir. Nefes alrken her iki
burun deliini de kullannz. Birok kiinin burun deliklerinden biri az ok tkaldr. Bu
hal, kiide yorgunluk ve sinirlilik oluturduu gibi genel bir halsizlie de neden olur.
51
35
Byle bir durumda, tkal burun deliinin br tarafna yatarak bunu giderebilirsiniz.
Burundan nefes almak, hem bedeni korur, hem de zihni uyarr.
Nefes almann aamas vardr.
- Havann girii (nefes alma)

- Havann tutulmas (nefes tutma)
- Havann boaltlmas (nefes verme)
Hemen herkes cierlerinin i ksmnn bir snger gibi gz gz olduunu bilir.

Bunlar zm salkm gibi torbalar halindedir. Cierlerimizi hava ile doldurunca,
havadaki oksijen buradaki damarlardan kana geer, kann getirdii kullanlm gazlar da
(karbondioksit) ondan kalan boluklara brakr. Bu kullanlm gazlarn cierlerden
tamamen atlp temizlenmesi iin, havay iimize ektiimiz zamann iki kat kadar da
nefes verme zamanna gereksinimimiz vardr.
Mmkn olduunca ok havay dar atmak iin, cierleri sktrmak gerekir.
Eer tam bir nefes vermeyle cierleri boaltamayacak olursak. Hem tam bir nefes alma
mmkn olmaz, hem de ieride, torbada kalan kullanlm gazlar (karbondioksit) ieri
ekilen temiz havay kirletir ve alnan temiz havadan yeterince yararlanlamaz. Ayrca,
kirli hava cierlerdeki mikroplarn toplanmalarna ve zellikle tberkloz basilleri
tarafndan enfekte edilmesine olanak verir.52
2.8.2. Cier kapasitesi ve Ya Faktr
nsan vcudu maksimum cier kapasitesine 30lu yalarn banda ular. Fakat
unutulmamaldr ki toplam cier kapasitesi doann bir vcuda bahettiinden daha fazla
genileyememektedir sadece cier hcrelerinin elastikiyeti ve gs eperi
geniletilebilir. Bunu aklamak zere Chicago Senfoni Orkestras tuba sanats Arnold
Jacobs tarafndan respirometre ad verilen bir nefes kapasitesi ler ile bir test
yaplmtr. Bu testin sonucunda nefes alm srasnda cierlere girip kan hava miktar
52
Utku, C. Nefes Teknii ve Uygulamalar. Eriim 20 Aralk 2006.
http://www.parapsikolojidernegi.org/nefestek.htm,
36
(litre baznda) hesaplanmtr. Aadaki formller bir insann ya, cinsiyet ve boy hesab
dorultusunda yaklak cier kapasitesini aklar;
Erkek = Boy (((1.541-(4.06ya)/1000))-((6.14ya)/100000))

Kadn = boy(((1.332_(4.06ya)/1000))-(6.14ya)/100000)))
rnein bu formlleri kullanarak 40 yanda 1.82 cm boyunda olan bir erkek 4.28
litrelik bir cier kapasitesine sahiptir. 30 yanda 1.52 cm boyundaki bir kadn ise 2.68
litre hava kullanabilir.Vcut yaps bu testte rol oynamaktadr:
Bunun yannda deiiklie neden olabilecek eler arasnda cinsiyet (%30), ya
(%8), boy (%20),arlk (%2), etnik farkllklar (%10), teknik (%3), tanmlanmam
(sigara imek aktif veya pasif, meslek durumlar, kirlilik, sosyo ekonomik stat, genetik,
alerjiler, gemi veya gncel solunum sal durumlar) ise (%27) saylabilir.53
Kadnlar ayn ldeki bir erkekten daha dk bir cier kapasitesine sahiptirler.
Ortalama bir kadnn nefes kapasitesi 3 ila 4 litre arasndadr. Amerikan Boaz Sal
Birlii ( American Thoracic Society )verilerine dayanarak 1.69 cm. boyundaki erkek ve
kadnlarn cier 20li yalarda %14.5, 80li yalara geldike %25.3 gibi farkllklara
ulalmaktadr.
Kadnlar erkekler kadar nefes alma, depolama ve kullanma kapasitesine sahip
deillerdir. Onlarn havay cierlerden havay hzla dar doru yollama potansiyelleri
vardr, ancak aldklar hava miktar erkeklerden azdr. Bir kadn, vcut yaplarnda
karakteristik zelliklere oranla ( kaburgann daha kk oluu ve minyon yaplar vb.)
erkeklerden daha az hava dolar. Birok kadn tahta ve bakr enstrman icracs
sistemlerinin alabileceinin yars ile alarlar. Bu noktada dk nefes kapasitesi olanlar
mzikal nesnelere daha dikkatle yaklap doru nefes egzersizleriyle kendilerini
gelitirmelidirler.54
53
American Thoracic Society Yayn. (Mart 1991) Cier Fonksiyon Testi
54
37
2.8.3. Gs Kafesi
Gs kafesi arkadan omurgaya balanan bir dizi kaburga denilen kemikten

oluur ve akcierler ile kalbimizi d darbelerden koruma grevini stlenmitir. Bu
koruyucu ayn zamanda son derece esnek bir yapya sahip olan akcierlerimizin nefes
depolama kapasitesini de snrlandrm olur. Belli miktarlarda elastik zelliklere sahip
olsa ve genileyebilse bile toraks akcier kapasitesini boluk ortamna gre yar yarya
drmektedir.
2.8.4. Soluk Borusu
Soluk borusu nefes alp, nefes verirken kullandmz hava yoludur. Soluk borusu
bronlar vastasyla akcierlerimizin i ksmlarna kadar ular. Akcierlerde depo
ettiimiz havay kullanrken nefes borusunu kasmamak gerekir. Akcierlerimizden yola
kan hava, enstrmandan sese dnm olarak dar atlana kadar nefes borusu da
dahil olmak zere hibir engelle karlamamaldr.
2.8.5. Bronlar Broniyoller ve Alveoller
Soluk borusunun devamnda bronlar, bronlarn devamnda broniyoller ve

broniyollerin devamnda ise alveoller bulunur.soluduumuz hava iindeki oksijen
alveollere dolduktan sonra alveol damarndaki klcal damarlar vastas ile kana karr ve
vcuda kap tarafndan pompalanr. Alveoller elastik yapda ok hassas organlardr. Ar
hava basnc altnda uzun yllar alt taktirde elastikiyetlerini kaybedebilirler. Bu
durum eitli rahatszlklara yol aabilir. Bu yzden akcierlerimize depoladmz ve
flediimiz havann basncn iyi ayarlamak zorundayz.55
55
38
2.9. Diyafram
fleme tekniinde en byk etken. Vcudumuzu tanyp nefesle vcut arasndaki

balanty iyi kurabilmektir. Bizim iin nemli olan doal bir ekilde byk nefes
alabilmektir. Buda vcudumuzun en rahat ve doal duru pozisyonu ile elde edilir.
flemeli alg alanlar tm havay cierlere almak durumundadrlar. Cierler
binlerce kk torbacktan olumulardr. Bu torbacklar vcudun ihtiyacna gre
otomatik olarak ihtiyaca gre hava salar.
Gs kafesine ve akcierlere kumanda eden, vcudumuzda bir kas olmadna
gre cierleri bir krk gibi kontrol altna almann tek bir aresi diyafram kasn
kullanmaktr.
2.9.1. Diyafram Kullanlmazsa Nefes yi Kontrol Edilemez
Bu sebepten tr salkl gl bir diyafram ve bu diyafram altracak gl

karn kaslarna sahip olunmas zorunludur.
Eer cierleri bir krk gibi aadan yukarya doru itip bir kuvvet elde
edemezsek, g almak gerektiinde gayri ihtiyari cierle alakas olmayan bir sr kas
skp kaslp kalrz.
Diyafram, akcierlerin alt ksmnda bulunan ve dier batn organlar ile
akcierleri birbirinden ayran kas dokusudur. Genellikle istem d alan diyafram biz
flemeli alg alanlar iin iki ayr grev stlenir.
2.9.2. Diyaframn Grevi
Diyaframn solunum asndan grevi; akcierlerin depolama alann geniletmek

ve akcierlere depoladmz havay kontroll bir ekilde kullanmak.
39
2.9.2.1. Akcierlerin Depolama Alann Geniletmek
Akcierlerin yaps sngersi dokudadr. Gs ve srt ksmmzdan akcierleri

kuatan gs kafesinin snrlayc etkisi olmasa depolama kapasitesi olduka genitir.bu
snrlayc etkiye ramen akcierlerin alt ksmndaki diyafram aa doru
indirebildiimiz lde depolama kapasitemizi artrabiliriz. Diyaframn varl vcut
yapay durumda iken daha iyi hissedilebilir.
2.9.2.2. Akcierlere Depoladmz Havay Kontrol Altnda Kullanmak
Diyafram akcierlerimizde depoladmz havay ayr eylem iin kontrol

altnda tutmamz salar.
Kontrol 1: Soluk alma aamas
Kontrol 2: Soluk tutma aamas
Kontrol 3: Soluk verme aamas
Soluk alma; flemeli alg alarken soluk alma aamas ok nemlidir. Soluk
alma ve depolama zamanlamas, alacamz notalarn sonrasndaki dier soluk alma
zamanna dein kullanacamz nefesi depolama zamandr. Soluk tutma; soluk alma ve
soluk verme aamasndaki diyaframn pozisyon olarak aada tutulasn saladmz
periyod soluk tutma periyodudur.Soluk verme; notalar alarken akcierlerden
gnderilen havann akn regle etmemizi salayan diyafram, egzersizlerle bilinli
ekilde belli oranlarda kontrol altna alnabilir.nefesin salkl alarak ve kontroll bir
ekilde kullanlabilmesi iin yeterli egzersizler yaplmas gerekir.56
56
40
2.9.3. Diyaframa Nefes Almak
Diyaframa nefes al deyimi birok flemeli alg alan ve almay reten kiinin
kulland bir tabirdir. Bu deyim kestirme bir anlatm yolu olarak benimsenmitir. Fakat
yanltc ynleri vardr. nk vcuttaki yegane nefes alma organ akcierlerdir. Aslnda
anlatlmak istenen akcierlerin orta ve alt loblarna depolanm olan nefesin diyafram
tarafndan kontroll bir ekilde kullanlmas gerektiidir. flemeli alg alan kiiler
akcier kapasitelerini sonuna kadar geniletmek ve kullanmak isterler. Akcierlerin depo
alann geniletmenin yolu diyafram mmkn olduunca aada tutmaktadr.
Diyafram aada tutmak sz konusu olduunda da, diyaframn altnda bulunan
karacier ve mide gibi birok organ aa doru itilmi olur. Bu organlarn aa doru
itilmesi karn blgesinde ikin bir grnt oluturduundan baz kiiler bu olay karn
blgesine nefes doldurmak eklinde de yorumlayabiliyorlar.57
Diyafram nefes aslnda doal bir nefestir, basit biyo-kimyasal duyargalar ile
harekete geer ve primitif beyin tarafndan ynetilir. Dk oksijen seviyesini ve yksek
kan asiditesini alglayan bu sistem, sinirlere bir dizi mesaj yollayarak kaslarn daha hzl
hareketini ve daha derin nefes almn salar. Nefes alm srasnda diyafram aa doru
harekete geer, gs boluu geniler ve hava basnc der. Sakin konumda bulunan
vcut (60-80 aras kalp atm/dk.)akcierlerin yzde 75 orannda gelimesini tetikler.
Daha derin hava aklm durumunda, kaburgalar ykselerek geniler, gs kaslarnn
yardmyla da gs kafesini geniletir. u bir gerektir ki diyafram sadece yukar ve
aa hareket edebilir ancak mide kaslar ierden dar doru geniler.58
Nefes alm srasnda mide boluu mide duvarna kar gelecek ekilde uzaklar
ve buda arada kalan boluun hava ile dolmasna yol aar. Propper yle der; Diyafram
nefesini etkin klan faktrler cierin ykselmesi ve mide kaslarnn mide yi diyaframdan
uzaklatran harekettir.59
57
ztun, A. (2005) flemeli algcnn Anatomisi. Birinci Bask. Bemol Mzik Yaynlar stanbul
S:27-28
58
59
Propper, K. (1995) Progressive technik und methodik zum blasen tiefer Blech-blas Instrumente. S: 36
41
Btn bu anatomik anlatmlar diyafram nefesi ve cier nefesi arasndaki farklarn
kavranmas asndan nemlidir ve yanl nefes teknii olan bakr ve tahta flemeli bakr
alg sanatlarna sorun zme konusunda yardmc olabilir.
Nefes alm ve nefes atm bakr alglarda ses prodksiyonunun temel tadr.
Dier nemli faktr ise nce yaamsal sonrada dudak titreimini ideal ekilde
gerekletirmeye yarayan nefesin kontrol olacaktr
Hava akmnn cierlerimizin en derin yerlerine kadar gitmesini salayn. Alttan
itibaren gsnz nefesinizin sonuna kadar doldurun. Omuzlarnz kaldrmayn.
Gsnz ykselirken bir para hareket edebilir, fakat bilinli olarak kaldrmayn. Bu s
bir solunuma yok aar. Mmkn olduunca yava ve rahat nefesler aln. Her cmle iin
tamamyla yeterli olsun. Hava bedelsizdir kendinize yardmc olun. Tiz sesler daha ok
hava ak fakat daha az hava miktar, pes sesler daha az hav ak ama daha ok hava
miktar gerektirir. Her zaman algnza dikkatle hava fleyin. Kaabilecek bir ses
olasln da unutmayn.60
2.9.4.Nefes ve Dayankllk
Dayankllk ve g kayb sorunlar alc daha fazla pratik yaptka ortaya kar.
Kii bugn dudaklarm kt veya hala doru azl bulamadm veya gn boyu
ar altm gibi nedenler retebilir. Fakat asl sorun yanl fleme tekniidir. Belfrage
yle der;
yi ve programl bir nefes sistemine sahip olmann bir yolu da kiinin kendi
nefesini dinleme alkanl edinmesi olabilir. Bylece verimlimi yoksa gereinden fazla
duraklayarak m nefes alp verdiimizi renmi olursunuz.61
Winsel yle der:
60
nternet Online Trombone Journal ( OTJ ) Kaynaklar bt 98 S: 7
61
Belfrage, B. (1982) Bakr alglar in Pratik Metotlar: AB Nordiska Musikforlaget edinition Willhem
Hausen Stockholm S. 17
42
u anlalmaldr ki ses telleri diyafram, gs kafesi ve mide kaslarna oranla
olduka hassastr. Buraya yaplacak en ufak basn, boazn, az boluunun ve enenin
sklmasna yol aar.62
Diyafram nefesi deil de gs nefesi alp enstrman altmz zaman
kaburgalarn yukar hareketi nedeniyle st grtlak 3 ila 4 litrelik yksek basn altnda
kalmaktadr. Ancak diyafram nefesi dzgn ekilde kullanldnda ses tellerini basn
altnda brakmadan ve mide kaslarnn da desteiyle, kontroll ve kaliteli bir nefes
kullanmak mmkn olacaktr. Bu btn basncn diyafram kaslaryla karland
anlamna gelmez, ancak nefes kontroll alndnda vcut yeterince oksijen ve havay en
iyi ekilde kullanr.
Bir bakr algc der ki: Gelimi bir renciden doru durula almas beklenir,
ancak her eyin banda renci unutmamaldr ki vcut otururken veya ayakta dik bir
durua sahip deilse, iyi nefes alm kullanm veya atm mmkn deildir.
Bu yaklama gre:
Srt kaslar ve kemikleri serbest olmal, mide kaslar ak ve eit aralklarla duran
ayaklar tarafndan desteklenmeli. Omuzlar dik ve dz bir hatta kafa ve boyun vcudu ne
doru eimlendirmemeli, dnler kafa ve boyunla deil vcudun btn tarafndan
yaplmaldr. Bacaklar eilme pozisyonunda dizden krlarak bele yardmc olmamaldr.
Gs ve diyafram nefes esnasnda beraber kullanlmal ve ok fazla bask altna
alnmamaldr.63
2.9.5.Hatal Diyafram Solunumunun Nedenleri
Organik ve fonksiyonel
62
Winsel, R. (1978) The Anatomy of Voice Exposition WC. Pres S: 94
63
43
2.9.5.1. Organik Nedenler
zellikle bayanlarda grlen karn kaslarnn zayfl, ya dokusundaki

fazlalk, ameliyat durumlar ve hamilelik hatal solunuma neden olan etkenlerdir. Bu
etkenleri telafi etmek iin gs ve karn kaslar gereinden fazla altrlmal
2.9.5.2. Fonksiyonel Nedenler
Gs kafesinin ar biimde genilemesi, stresli bir durua ve karn kaslarnn

kaslmasna (kramp) neden olmaktadr. Bunun yannda boyun kaslarnda gerginlik ve
damarlarda ime grlmektedir.
Karn kaslarnn sertlii, soluk destei srasnda, bu kaslar kuvvetli bir kar
harekete zorlamaya neden olmaktadr.64
2.10. Sk Grlen fleme Sorunlar
Hiperventilasyon, hipoventilasyon, valsalva manevras, ar nefes, fazla

srtnme, enstrman alarken meydana gelen kaslmalar ve etkileri.
2.10.1. Hiperventilasyon
Oksijen ve karbondioksitin havadaki seviyesi srekli olarak deiir. Solunum

emberi srasnda kan oksijeni hcrelere tar, karbondioksiti dar yollar.
Hiperventasyon, karbondioksitin azalmasdr. Fazla oksijen giriinden kaynaklanmaz
ama kan akndaki karbondioksit azalmas kan seviyesindeki alkalinin deiimine yol
aar. Sonular genelde beyin fonksiyonlarna etki ederek kiinin bulank grmesine ve
64
evik S. (1999) Koro Eitimi Ynetimi ve Teknikleri. 2. Bask. Yurtrenkleri Yaynevi.Ankara S: 68 -
69
44
kendini halsiz hissetmesine neden olur. Hiperventilasyon ok derin solumann bir yan
etkisidir.
Uzun soluma egzersizleri yaplrken icrac, yksek hava ak oranna bu
egzersizlerin saysn basamak eklinde artrarak hazrlayabilir. Hiperventilasyona yksek
hava ak hisseden, trombon, tuba gibi enstrman icraclar daha ok maruz kalabilirler.
2.10.2. Hipoventilasyon
Bu rahatszlktan genelde trompet, kornet gibi alglarla uraan kiiler ikayet

eder. Sorun; uzun sren pasajlar sonunda karbondioksit artyla kendini gsterir. Vcut
ieride yeterli hava varken bile daha fazla havaya gerek duyar. zm
hiperventilasyonla ayn mantktadr. crac uzun pasaja balamadan nce drt be defa
derin soluklar alarakcvcudun karbondioksit seviyesini geciktirerek dier nefese kadar
rahat etmesini salayabilir. Sonrasnda, pasaja balarken tam ve derin bir nefes yeterli
olacaktr.
2.10.3. Valsalva Manevras ( VSM )
Birok bakr enstrman icracsnn sorunudur. Nefes alma srasnda dilin yukar
hareketi esnasnda az boluunu kapamas sonucunda hat eklinde bir ses kar. En
son t sesinin kmasyla, dil damak arkasnda ters bir basn oluturur. Bu da icrac sesi
flemeye baladnda kontrolsz bir hava akmna yol aar. VSM genelde solo
partilerde veya bir snavda kiinin endie duymasyla ortaya kar. Sorunu halletmek iin
yle bir metot kullanlabilir;
bir vuruluk derin bir nefes aln drt vuru kadar iinizde tutun. Daha sonra iki
vuruluk birka nefeste verin. Havay tutarken boaznz kapatmayn. Bunun yerine
nefesi ieride tutmak iin gs kaslarn ve diyafram kullann icrac bu hareket
esnasnda konuabilecek durumda olmal ve dil ile duda serbest brakmaldr.
45
Yukarda bahsedildii ekilde tam bir nefes aln, mesela bir arabann
pencerenizin nnden geme sresince tu veya du artiklasyonu ile algnza bir ses
fleyin. Buna benzer rasgele olaylarla bunu tekrarlayn.
2.10.4. Ar Nefes
Bakr enstrman icraclar rahat ve dolu bir nefesin tesine gemekten

kanmaldrlar. Kapasitesinden ok fazla havay cierlere doldurmak, ense, omuz ve kol
kullanmnda gerilimlere ve incinmelere yok aabilir. Bunu nlemek zere gelitirici
nefes ama almalarn belli bir artrm tablosuyla gerekletirmek en dorusu
olacaktr.
2.10.5. Fazla Srtnme
crac eer az boluunu iyi kullanmayp nefes almak iin kk bir gei yolu
salarsa, nefes ak ve ses kalitesinden dn verir. Az giriindeki sklk vcudun
baka bir yerindeki tutulma kadar olumsuzdur. Bu sebeple az ve damak mmkn
olduunca serbest olmaldr. crac ii sesinden sonra aa ve oo seslerini
kardnda nefes geiinin farkn kavrayacaktr. Azn esneme annda ald ekil,
nefesin en rahat yolculuk ettii ekildir.65
2.11. Enstrman alarken Meydana Gelen Kaslmalar ve Etkileri
flemeli alg ile alrken vcudumuzun kas sisteminde eitli kaslmalar

meydana gelir. Bu kaslmalarda, dudaklara yardm eden kaslar dnda kalan kaslarn
65
46
kaslmas bizi olumsuz ynde etkiler. rnein, boynumuzu, grtlamz veya srtmz
kasmak bizi olumsuz ynde etkileyebilecek kaslmalardan bazlardr. zellikle zorlanma
ile oluan kaslmalarda, kaslan adalenin byklne oranla kan ak da hzlanr. Kan
aknn hzlanmas kalp debisini normal erikinlerde be katna kadar karabilir. Sonu
olarak nefes nefese kalnr.
2.11.1. Kaslmann Kan Dolamna Etkisi
Vcudumuzun kan dolam atardamar ve toplardamarlar sistemiyle salanr.

Atardamarlarn ve toplardamarlarn kaslan kas sistemi ile daralmas mmkndr. Bu
daralma sonucunda kalp basn altndaki damar yollarndan kan iletmesi gereken
blgelere iletebilmek iin daha fazla kendini zorlayacaktr. zellikle ince seslere
eriirken daha ok kaslrz. Bu kaslmalar sonucunda damarlarn bask altna girmesiyle
kan dolamnn kontraksiyonel hzlanmas ve cilt ssnn artmas nedeniyle bakr
flemeli alg alanlarda kzarma ve morarma belirtileri grlr.
Ayrca kaslma sonucu damarlar zerinde oluan basn nedeniyle yavalayan kan
iletimi yznden organlarn artan enerji ihtiyacnn tm karlanamaz hale gelir. Enerji
ihtiyac iin gerekli oksijenin dokulara ulaamad bir kaslma, ncelikle beynimizde
bunalmalar ve alcy hataya srkleyen minik amboliler meydana getirir. Bu minik
ambolilerin tek belirtisi alcnn alg zerindeki hakimiyetinin azalmas ile ortaya kan
icra hatalar ile soluma ritminin hzlanmasdr.
2.11.2. Kaslmann Hava Akna Etkisi
flemeli alg alarken; havann, diyafram ile kontrol ve soluk borusundan

kesintisiz ak salanmaldr. Soluk borusu blgesindeki kas dokusunun sklmas ile
oluabilecek daralma hava akn olumsuz etkiler. Hava aknn olumsuz etkilenmesi
ses rengini, dil vurularn ve alm srasnda kullandmz eitli teknikler arasndaki
senkronizasyonu da bozar. Hava akn etkileyen trde kaslmalarn belirtileri, alm
hatalar ve akclktan yoksun icra olarak kendini gsterir.
47
2.11.3. Kaslmann Rezonansa Etkisi
Vcudumuzun iskelet ve kkrdak sistemi rezonansa duyarl bir yapya sahiptir.

Yani iskelet sistemimiz, alg ile rettiimiz ses titreimleri sayesinde rezonansa girerek
ses rengine tnsal ilavelerde bulunur. Arp, gitar gibi alglarn tellerinde oluan
titreimlerin ses yksekliklerini bytmeye ve duyurmaya yarayan rezonans kutular
vardr. Bu rezonans kutular ses rengi zerinde de etkilidirler. flemeli alg alanlarda
sesleri kendi vcutlarndan oluan rezonans ile katkda bulunurlar. Balca rezonans
blgeleri, yzmzdeki kkrdaklar, soluk borusu ve dier kemiklerdir. Vcudun
ksalmas rezonansa ve doal olarak da ses rengine olumsuz etkilerde bulunur. rnein
yzmz ve boynumuzu kasmak boyun blgesindeki kemik ve kkrdak yapda
oluacak rezonans byk lde engeller. Vcudumuzun tm rezonansa gelmese bile
belden yukar ksmnn rezonansa katks byktr. Bu yzden alg alarken
vcudumuzdaki kaslar gereksiz yere kasmamal, alrken de kaslp kaslmadmz
srekli kontrol etmeliyiz. fleme esnasnda ilk kaslan genellikle grtlamzdr. Uzun
ses almalar iinde sese girdikten hemen sonra grtlamz geveterek geniletmeye ve
aa doru indirmeye zen gstermeliyiz.66
2.12. Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnda Eitim-retim
Slh.Kuv.Bando Okullar Komutanlndaki eitim-retim, 1789 sayl T.C. Milli

Eitim Temel Kanununun 26nc maddesi gereince 3 yllk Meslek Lisesi dengidir.
M.E.B.nn 06 Mays yrrle giren 215 sayl kararyla mfredatlar onaylanmtr.
Okulda dersler Komutanla bal retim Bakanl tarafndan
yrtlmektedir.retim Bakanlna bal iki blm bakanl vardr.Bunlar;
- Meslek Dersleri Blm Bakanl
66
ztun, A. ( 2005 ) flemeli algcnn Anatomisi. Birinci Bask. Bemol Mzik Yaynlar stanbul
S:34
48
- Kltr Dersleri Blm Bakanl
Meslek Dersleri Blm Bakanl personelinin retmenleri Bando Subaylar,

retmen yardmclar ise Bando Astsubaylarndan, Kltr Dersleri Blm Bakanl
personeli ise retmen Subaylardan oluur.
Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlna renci alm, rencilerden;
- Sosyal durum, ahlak ve karakter

- Salk durumu
- renim, ya ve boy
ile ilgili nkoullar tayanlar arasndan yaplan iki aamal bir snav geenler
arasndan yaplr.
Snavn ilk aamas olan mlakat snavnda renciler son aama olarak mzik
yetenek snavna alnrlar. Bu snav bir veya birka bando subay tarafndan yaplr.
Snavda, aday rencinin fiziine ve mzik yeteneine baklr. Burada baarl olan
rencilerin aday bavuru formlar, Mzik Yetenei Vardr veya Mzik Yetenei
Yoktur eklinde onaylanarak Bilgi-lem Merkezine gnderilir. kinci aama olan yazl
test snavnda da baarl olan renciler sralamaya sokularak asil ve yedek listeler
oluturulur. Okulu kazanan renciler eitim - retim ylnn balama tarihinden 15
gn nce okula katlrlar. Bu 15 gn ierisinde rencilere askeri eitim verilir. Eitim-
retim ylnn ilk haftasnda renciler, okulda retimi yaplan alg branlarna
seilirler.
Okulda toplam alg grubu vardr. Bunlar;
- Kaml alglar Grubu: Flt, Obua, Fagot, Klarnet ve Saksafon

- Bakr flemeli alglar Grubu: Trompet, Kornet, Bl (Flugelhorn), Korno,
Trombon, Bariton, Kk ve Byk Bas
- Vurmal alglar Grubu: Davul, Zil, Trampet, Ksilafon alglarndan oluur.
49
III. YNTEM
Bu blmde aratrma modeli, alma grubu, veri toplama aralar, verilerin

toplanmas ve verilerin analizi ve yorumlanmas aklanmtr.
3.1. Aratrma Modeli
Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlndaki 9. snf rencilerinin

trompet derslerinde, nefes ve diyafram almalarna zaman ayrlmasnn, rencilerin
enstrman ve ders baarlar zerindeki etkilerinin saptanmasna ynelik bu almada
gerek deneme modellerinden n test son test kontrol gruplu aratrma modeli
kullanlmtr. Deneme modelleri neden sonu ilikilerini belirlemeye almak
amac ile, dorudan aratrmacnn kontrol altnda, gzlenmek istenen verilerin
retildii aratrma modelleridir. Deneme modeli ile yaplan her aratrmada mutlaka bir
karlatrma vardr. Bu, belli bir eyin kendi iindeki deiimleri ya da eyler aras
ayrmlarn karlatrmas olabilir.67
3.2. alma Grubu
Bu aratrmaya 2006 2007 retim ylnda Silahl Kuvvetler Bando Okullar

Komutanlnda renim gren hazrlk 9. snftaki trompet rencileri katlmlardr.
Bando Okullar Komutanl hazrlk 9. snfta toplam 13 trompet rencisi renim
grmektedir. Bunlardan 6 renci kontrol, 7 renci ise deney grubu olarak ayrlmtr.
alma grubunda bulunan 13 renci de, aratrma okulunun askeri okul olmas
dolaysyla erkektir. Yalar ortalamalar ise 14tr. Bando Okullar Komutanlna
2006 ylnda giren renciler yaplan enstrman semelerinde trompet almaya ve
icracs olmaya uygun olduklar tespit edilmi ve trompet snfna alnmlardr.
67
Karasar,N.(2004) Bilimsel Aratrma Yntemi. Ankara. S:87 - 88
50
3.3. Veri Toplama Aralar
Bu aratrmada, baar dzeyleri iin bilgi testi, tutumlar iin de gzlem formu
kullanlmtr.
3.3.1. Bilgi testi
Veri toplama aralar olarak 25 soruluk bir bilgi testi hazrlanmtr. Hazrlanan
bilgi testleri uzman grleri dorultusunda yeniden ele alnm, uygun bulunmayan
sorular ve seenekler uzman retmenlerin fikirleri dorultusunda deitirilmi ve
yerine yenileri eklenmitir. Uzman grleri dorultusunda hazrlanan 25 sorudan
oluan bilgi testi, rencilerin nefes eitleri ve diyafram nefesi hakkndaki bilgileri
gibi konular ieren oktan semeli 4er seenekten oluturulmutur. Silahl Kuvvetler
Bando Okullar Komutanlnda renim gren hazrlk 9. snftaki trompet snf
rencilerine ntest ve sontest olarak uygulanmtr..
Bilgi testi ierii;
- Nefesin ne olduu,
- Nefes eitleri,
- Diyaframn ne olduu ve ne ie yarad,
- Diyafram nefesinin nasl elde edildii,
- Doru nefesin nasl alnd,
- Nefes eitlerinde vcudun nasl ekil ald,
- Nefesli enstrman iin en uygun nefes tekniinin hangisi olduu,
- Yanl nefesin vcudumuza ne gibi zararlar getirdiini,
- Akcierlerimizin diyafram nefesi srasndaki ilevini,
- Diyafram nefesinin faydalarn,
- Nefes alrken vcudumuzu ve kaslarmz nasl kullanmamz gerektiini,
- Enstrman alarken gerekli vcut gevekliini nasl salamamz gerektiini,
- Diyafram nefesinin enstrman iin gerekliliini,
eren eitli sorulardan oluturmutur.
51
3.3.2. Gzlem Formu
Bir dier veri toplama arac olarak retmenler tarafndan doldurulan

rencilerin ilerlemelerini gzlemlemeyi amalayan gzlem formlar uzman grleri
dorultusunda hazrland. Gzlem, baz yanl anlamalarn aksine, yalnzca gz ile
deil, btn duyu organlar ile yaplabilir. Duyu organlarnn yetersizlii halinde,
onlarn gcn (duyarln) artrc, gzlem aralar kullanlabilir. Gzlem temelde,
verilerin bir bakasnn rapor etmesi vb. yollarla deil; dorudan elde edilmesine
dnktr.68
20 maddeden oluan ve 5li derecelendirmenin kullanld gzlem formlar
bilgi testleri ile birlikte ntest ve sontest olarak her iki gruba da uyguland. Gzlem
formlarndaki maddeler rencilerin derslerdeki performanslarn ve ilerlemelerini
gzleyebilmek ve tespit etmek amac ile hazrlanmlardr. Derslerde trompet alarken
ne derecede doru nefes kullandklarn, kullandklar nefes ekillerinin farknda olup
olmadklarn, karlatklar zorluklar, dudak pozisyonlar ve enstrman alma
esnasndaki vcut pozisyonlarnn doru olup olmadn, nefes alrken vcudun
eklinin, karn ve omuz hareketlerinin doru olup olmadn, vcutlarn ne kadar
sktklarn, kaslarn nasl kullandklarn ve enstrman alarken ne kadar rahat
olduklarn ve bunlara benzer u zellikleri lebilmek amacyla hazrlanmlardr;
Gzlem formu ierii;
- Nefesi nasl aldn,

- Diyafram nefesini tanyp tanmadn,
- Nefes alrken vcut eklini,
- Diyafram kasn nasl hareket ettirdii,
- Diyafram ile gs nefesinin farkn kavrama dzeyini,
- Nefes alrken vcudunu rahat olup olmadn,
- Enstrman alarken vcut kaslarn ne derecede sktn,
- Nefes alrken havay doru noktada toplama becerisini,
- Ald nefesi dzenli ve istenilen basnta boaltabilme becerisini,
68
Karasar,N.(2004) Bilimsel Aratrma Yntemi. Ankara. S: 156 - 157
52
- Nefes aldktan sonra kesintisiz ne kadar fleyebildiini,
- Nefesini ka saniye tutabildiini ,
- Enstrman alarken kalbine ve gsne ne derecede bask uyguladn,
- Dudaklarna ne kadar bask uyguladn.
Gzlem formlar 20 maddeden olumutur ve n test ve son test olarak deney ve

kontrol grubuna bilgi testleri ile birlikte ders retmenleri tarafndan doldurularak
uygulanmtr.
3.4. Uygulama
Uygulama 2006 - 2007 eitim retim yl Silahl Kuvvetler Bando Okullar

Komutanlnda renim gren hazrlk 9. snftaki trompet rencileri zerinde
yaplmtr. 2006 2007 eitim retim gz dnemi balangcnda, deney ve kontrol
gruplarna n test olarak bilgi testi yapld ve retmenler tarafndan gzlem formlar
dolduruldu. Kontrol grubu derslerine normal mfredat dahilinde devam ettiler. Yani
derslerden nce nefes ve diyafram almas yapmadlar. Deney grubuna ise diyafram
nefesi ve dier nefes ekilleri hakknda bilgi verildi. Nasl alma yapmalar gerektiini
ieren bilgiler sunuldu. Nefesli enstrmanlar iin nefes alma teknikleri gelitiren
James Stampn hazrlad nefes almalarndan da faydalanlarak rencilere,
derslerden nce yaplmas gereken nefes almalar hazrlanmtr.
rencilere verilen ve derslerden nce yapmas istenilen ve 7 maddeden oluan
nefes ve diyafram almas;
- 8 saniyede alnan nefes, 8 saniye tutulup 8 saniyede verilecek
- 8 saniyede alnan nefes beklemeden tek seferde verilecek
- Tek seferde tam kapasite alnan nefes dudaklar alma pozisyonunda kesik
kesik sonuna kadar verilecek
53
- Tek seferde tam kapasite alnan nefes 8 saniye tutulup 8 saniyede verilecek
- 4 saniyede tam kapasite alnan nefes 4 saniye tutulup ortalama 15 saniyede

verilecek
- Tek seferde tam kapasite alnan nefes 20-30 saniye arasnda verilecek
- 8 saniye boyunca her saniyede kesik kesik alnan nefes 2 saniye tutulduktan
sonra 8 saniyede ayn ekilde kesik kesik boaltlacak.
Deney grubu, kontrol grubundan ayr, bamsz deiken olarak derslerden nce
yaklak 15 dakika kendilerine verilen bu 7 maddelik alma dahilinde nefes ve
diyafram almas yapmtr.
14 haftalk sonbahar k eitim renim dnemi sonunda, deney ve kontrol
gruplarna tekrar n test olarak uygulanan 25 sorudan oluan bilgi testi ve 20 maddeden
oluan rencilerin ders ii ve ders d enstrman baars ve nefesi doru kullanmaya
ynelik geliimini gzlemeyi amalayan ve retmenler tarafndan doldurulan gzlem
formlar, sontest olarak tekrar uygulanmtr.
ntest ve sontest olarak uygulanan bilgi testleri; nefesin ne olduu, nefes
eitleri, diyaframn ne olduu ve ne ie yarad, diyafram nefesinin nasl elde edildii,
doru nefesin nasl alnd, nefes eitlerinde vcudun nasl ekil ald, nefesli
enstrman iin en uygun nefes tekniinin hangisi olduu, yanl nefesin vcudumuza ne
gibi zararlar getirdiini, akcierlerimizin diyafram nefesi srasndaki ilevini, diyafram
nefesinin faydalarn, nefes alrken vcudumuzu ve kaslarmz nasl kullanmamz
gerektiini, enstrman alarken gerekli vcut gevekliini nasl salamamz gerektiini,
diyafram nefesinin enstrman iin gerekliliini gibi konular ieren eitli sorulardan
oluturmutur.
ntest ve sontest olarak uygulanan gzlem formlar ise aratrmaya katlan
rencilerin; nefesi nasl aldn, diyafram nefesini tanyp tanmadn, nefes alrken
vcut eklini, diyafram kasn nasl hareket ettirdii, diyafram ile gs nefesinin
farkn kavrama dzeyini, nefes alrken vcudunu rahat olup olmadn, enstrman
alarken vcut kaslarn ne derecede sktn, nefes alrken havay doru noktada
54
toplama becerisini, ald nefesi dzenli ve istenilen basnta boaltabilme becerisini,
nefes aldktan sonra kesintisiz ne kadar fleyebildiini, nefesini ka saniye tutabildiini,
enstrman alarken kalbine ve gsne ne derecede bask uyguladn, dudaklarna ne
kadar bask uygulad gibi konular ieren ve gzlemlemek zere hazrlanm
maddelerden oluturulmutur.
3.5. Verilerin Analizi
Aratrmada deney grubunda 7 ve kontrol grubunda 6 olmak zere toplam 13

renci zerinde alldndan, verilerin analizi iin parametrik olmayan testler
kullanlmtr. Deney ve kontrol gruplarna ntest ve sontest olarak uygulanan 25
sorudan oluan bilgi testi puanlar, nbilgi ve sonbilgi baar puanlar, 20 maddeden
oluan gzlem formu puanlar ise n tutum ve son tutum baar puanlar olarak ele
alnmtr. Deney ve kontrol gruplarnn ntest ve sontest baar puanlar ile ntest ve
sontest tutum puanlar arasnda anlaml bir farkllk olup olmadnn belirlenmesi iin
parametrik t-testinin karl olarak parametrik olmayan Mann Whitney-U testi
kullanlmtr. Yorumlamalarda gruplarn sra ortalamalar dikkate alnmtr.
Aratrmann istatistiksel ilemleri SPSS 11.0 paket programla gerekletirilmitir.
55
IV. BULGULAR
Bu aratrmada, Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnda renim

gren hazrlk 9. snftaki trompet rencilerinin derslerden nce nefes ve diyafram
almasna zaman ayrmasnn ders baarlar zerindeki etkileri aratrlmtr.
Aratrmaya deney grubunda 7 ve kontrol grubunda 6 olmak zere toplam 13 renci
katlmtr. Deney ve kontrol grubundaki rencilere ntest olarak, aratrma ncesinde
25 soruluk bilgi testi ve 20 maddeden oluan gzlem formu, sontest olarak da aratrma
sonrasnda ayn testler tekrar uygulanmtr. n test olarak uygulanan bilgi testi ve
gzlem formu; nbilgi ve ntutum, son test olarak uygulanan bilgi testi ve gzlem
formu; sonbilgi ve sontutum olarak ele alnmtr. Deney ve kontrol grubunun aratrma
uygulamas sonucunda aldklar puanlara gre durumlar aadaki tabloda
verilmektedir.
56
Tablo-1. Deney ve Kontrol grubu rencilerinin nbilgi ve sonbilgi, ntutum ve
sontutum puanlar
Grup nbilgi Sonbilgi ntutum Sontutum

Deney 20 25 51 71
Deney 18 23 54 60
Deney 15 21 73 85
Deney 20 22 77 73
Deney 13 20 64 77
Deney 18 21 69 77
Deney 17 24 28 46
17.29 22.29 59.43 69.86

Kontrol 20 20 69 65
Kontrol 15 20 64 69
Kontrol 17 20 73 70
Kontrol 18 20 56 70
Kontrol 18 19 68 66
Kontrol 20 22 63 65
18.00 20.17 65.50 67.50
Deney grubundaki rencilerin deneysel ilem ncesinde 25 soruluk bilgi

testinden (Her doru soru 1 puan olarak ele alnmtr) aldklar puanlarn 13 ile 20
arasnda deitii ve ortalama deerin 17.29 olduu gzlenmektedir. Kontrol grubu
rencilerinin n bilgi testi puanlar ise 15 ile 20 arasnda deimi ve ortalamas 18.00
olmutur. Deney grubu sonbilgi testi puan ortalamas 22.29 iken, kontrol grubunda bu
deer 20.17 olarak hesaplanmtr. Deney ve kontrol grubuna uygulanan ve 20er
maddeden oluan gzlem formlar sonular ise ntutum olarak ele alnmtr. (Gzlem
formlar 5li dereceleme leine gre hazrlanm ve her bir maddeden aldklar 1 ile 5
57
arasndaki deerler puan olarak ele alnmtr.) ntutum puanlar incelendiinde, deney
grubunun aldklar puanlarn 28 ile 77 arasnda deitii ve ortalamalar incelendiinde
ise ortalama deerin 59.43 olduu, kontrol grubunda ise rencilerin ntutum olarak
aldklar puanlarn 56 ile 73 arasnda deitii ve ortalama deerin 65.50 olarak kmas
dikkat ekmektedir. Sontutum puanlar incelendiinde, deney grubunun aldklar
puanlar 46 ile 85 arasnda deimi ve ortalama deerleri 69.86ya ykselmi, kontrol
grubunun aldklar puanlar ise 65 ile 70 arasnda deimi ve ortalama deerleri 67.50
olarak bulunmutur.
58
Tablo-2. Deney ve Kontrol grubu rencilerinin nbilgi testi puanlarnn Mann
Whitney-U testi sonular
Grup N Sra Sra U p

Ortalamas Toplam
Deney 7 6.57 46.00 18.000 .658
Kontrol 6 7.50 45.00
Toplam 13
P > 0.05
Deney ve kontrol gruplarnn nbilgi testi puanlar arasnda deneysel ilem

ncesinde anlaml bir farkllk yoktur ( U=18.000, p>0.05 ). Bu bulgu deneysel ilem
srasnda bamsz deiken olarak ele aldmz ders iinde nefes ve diyafram
almasna zaman ayrlmas uygulamas ncesinde deney ve kontrol grubu
rencilerinin benzer bilisel giri davranlarna sahip olduklarn gstermektedir.
Deney grubu rencilerinin nbilgi testi sra ortalamas 6.57 iken, bu deer kontrol
grubu rencilerinde 7.50 olmutur. Bu sonular, aratrmacnn deney ve kontrol
gruplarn belirlerken random ( yansz ) olarak denekleri semesine balanabilir.
59
Tablo-3. Deney ve Kontrol grubu rencilerinin sonbilgi testi puanlarnn Mann
Whitney-U testi sonular
Grup N Sra Sra U p

Ortalamas Toplam
Deney 7 9.21 64.50 5.500 .022*
Kontrol 6 4.42 26.50
Toplam 13
* P < 0.05
Deney ve kontrol gruplarnn sonbilgi testi puanlar arasnda deneysel ilem

sonrasnda deney grubu rencilerinin lehine anlaml bir farkllk bulunmutur
(U=5.500, p<0.05). Deney grubu rencilerinin sonbilgi testi sra ortalamas 9.21,
kontrol grubu rencilerinin sonbilgi testi sra ortalamas ise 4.42 olmutur. Bu bulgu,
deneysel ilem yani deney grubu rencilerinin derslerden nce nefes ve diyafram
almasna zaman ayrmas sonrasnda deney ve kontrol grubu rencilerinin baar
dzeylerinin farkl olduunu gstermektedir. Buna gre, aratrmacnn uygulad
deneysel ileme bal olarak deney grubu rencilerinin baar dzeylerinin kontrol
grubu rencilerine oranla daha yksek olduu belirtilebilir.
60
Tablo-4. Deney ve Kontrol grubu rencilerinin ntutum gzlem formu
puanlarnn Mann Whitney-U testi sonular
Grup N Sra Sra U p

Ortalamas Toplam
Deney 7 6.64 46.50 18.500 .731
Kontrol 6 7.42 44.50
Toplam 13
P > 0.05
Deney ve kontrol gruplarnn ntutum gzlem formu puanlar arasnda deneysel

ilem ncesinde anlaml bir farkllk yoktur (U=18.500, p>0.05). Deney grubunda yer
alan rencilerin ntutum gzlem formu sra ortalamas 6.64 olurken, kontrol grubunda
bu deer 7.42 olmutur. Sra ortalamalar arasndaki saysal fark, istatistiksel olarak
anlaml bulunmamtr. Bu bulgu, deneysel ilem (nefes ve diyafram almas)
ncesinde deney ve kontrol grubu rencilerinin derse ilikin benzer bir tutum ve alg
iinde olduklarn gstermektedir.
61
Tablo-5. Deney ve Kontrol grubu rencilerinin sontutum gzlem formu
puanlarnn Mann Whitney-U testi sonular
Grup N Sra Sra U p

Ortalamas Toplam
Deney 7 8.29 58.00 12.000 .197
Kontrol 6 5.50 33.00
Toplam 13
P > 0.05
Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem sonrasnda derse ilikin

tutum puanlarnn anlaml farkllk gstermedii grlmektedir (U=12.000, p>0.05).
Deneysel ilem sonrasndaki sontutum gzlem puanlarna ilikin olarak deney grubu
rencilerinin sra ortalamas 8.29 olurken, kontrol grubu rencilerinin sra ortalamas
ise 5.50 olmutur. Sra ortalamalar arasnda deney grubu rencileri lehine bir
farklln olduu grlmesine karn, bu farkn istatistiksel olarak anlaml olmad
belirtilebilir. Buna gre yaplan deneysel ilem, rencilerin baarlarn artrrken,
derse kar tutumlarn anlaml dzeyde etkilememitir. rencilerin derse ilikin
tutumlarnn daha z yeterlik algs, denetim oda, retim eleman, ders ierii ve
renme-retme srecini etkileyen dier etkenlerden ya da derse ilikin n
yaantlarndan etkilenebilecei dnldnde, uygulama srecinden bu etkenlerin
yeterince etkilenmedii belirtilebilir.
62
V. SONU VE NERLER
Bu blmde Bu aratrmada, Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnda

renim gren hazrlk 9. snftaki trompet rencilerinden oluturulan deney ve kontrol
gruplarnn derslerden nce nefes ve diyafram almasna zaman ayrmasnn ders
baarlar zerindeki etkileri zerine yaplan aratrma ile ilgili elde edilen bulgular
zetlenmekte ve bunlara dayanlarak neriler verilmektedir.
5.1. Sonular
Aratrmann sonular aadaki ekilde zetlenmitir:
1- Deney grubu ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem ncesi nbilgi

testi puanlar arasnda anlaml bir farkllk yoktur. Deney ve kontrol grubu rencileri
deney ncesinde benzer bilisel giri davranlarna sahip olarak bulunmutur.
2- Deney ve kontrol gruplarnn sonbilgi testi puanlar arasnda deneysel ilem
sonrasnda deney grubu rencilerinin lehine anlaml bir farkllk bulunmutur. Yani
yaplan aratrma sonucunda bamsz deiken olarak uygulanan, nefes ve diyafram
almasnn olumlu ynde etkisi grlmtr.
3- Deney ve kontrol gruplarnn ntutum gzlem formu puanlar arasnda
deneysel ilem ncesinde anlaml bir farkllk yoktur. Bu bulgu, deneysel ilem
(derslerden nce nefes ve diyafram almasna zaman ayrlmas) ncesinde deney ve
kontrol grubu rencilerinin derse ilikin benzer bir tutum ve alg iinde olduklarn
gstermektedir.
4- Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem sonrasnda derse ilikin
tutum puanlarnn anlaml farkllk gstermedii sonucuna varlmtr. Sra ortalamalar
arasnda deney grubu rencileri lehine bir farklln olduu grlmesine karn, bu
farkn istatistiksel olarak anlaml deildir. Buna gre yaplan deneysel ilem,
rencilerin baarlarn artrrken, derse kar tutumlarn anlaml dzeyde
etkilememitir.
63
5- Aratrmada ders ii gzlem formlarn dolduran ders retmenleri ile
aratrmacnn yapt bireysel grmeler, bu retmenlerin trompet eitiminde, nefes
ve diyafram almasna zaman ayrlmasnn rencilerin baars iin gerekli bir
uygulama olduunu dndklerini gstermektedir. Ayrca bu grmeler
retmenlerin, rencilerde deney grubu lehine; derse katlm, isteklilik ve ilgi
konusunda daha olumlu davranlar gzlemlediklerini ortaya koymaktadr.
5.2. neriler
Aratrmann veri toplama aralarndan elde edilen verilere ve bulgulara

dayanarak aadaki neriler ileri srlebilir.
1- Nefesli enstrman almaya balayan rencilere zelliklede bu ii bir meslek
edinip uzun yllar bu enstrmanla zaman geirecek rencilere, ncelikle enstrman
eitimine balarken enstrmann nefes olmadan hibir ie yaramayaca, nefes ve
eitlerinin bu konu zerindeki nemi srarla vurgulanmaldr.
2- Yanl renilen nefes tekniklerinin kolay kolay terk edilemediinin ve
enstruman icras asndan eitli zorlulara da sebep olduu rencilere en bandan
anlatlmaldr.
3- retmenlere ve rencilere yanl nefes alma ve fleme tekniklerinden
dolay vcudumuzda meydana gelebilecek sorunlar ve hastalklarla hakknda ve
bunlardan nasl korunmalar hakknda bilgiler verilmelidir.
4- retmenler, ders esnasnda doru nefes alma ekillerini ve yntemlerini
uygulamal olarak vcut hareketleri ile gstermelidirler. rencilere srekli olarak
salkl yaamn nemi, zararl alkanlklarn zellikle sigarann salmz ve solunum
organlarmz iin verdii byk zararlar ve dengeli beslenmenin enstrman performans
iin ok nemli bir faktr olduu, gibi konular hatrlatlmaldr.
5- rencilere, ders dnda da nefes ve diyafram almasna ynelik olarak
eitli bilgiler ve egzersizler verilmeli ve bu almalarn renciler zerindeki etkileri
gzlenmelidir.
64
6- Enstrman retmenlerinin nefes ve diyafram almasna ynelik bilgi ve
becerilerini, yntemlerini ve uygulamalarn iyice kavrayp daha sonra konuya hakim
bir ekilde rencilere aktarmas gerekmektedir.
7- Her rencinin fiziki yaps, dudak yaps, kas yaps, dayankll gibi
etkenler gz nnde bulundurularak, gerekli ilginin gsterilmesi ve sorunlarn zerine
gidilmesi gerekmektedir.
8- Sadece bu enstrmana yeni balayan rencilerin deil, her snftan
rencilerin hatta mezun ve yllardr bu ii profesyonel olarak yapan icraclarn bile
doru ve yanl nefes tekniklerini ve bunlarn enstrman ile vcudumuz zerindeki
zararl veya faydal ynlerini, sonularn renmeleri ve etrafndaki bu ile uraan
dier insanlara da retmeleri gerekmektedir.
9- Her derste veya almalarda retmenler, rencilerin enstrman alarken
nasl nefes aldklarna ve vcut hareketlerine dikkat etmelidirler.
10- Enstrman icraclarnn, fazla hava kullanmann vcudu gereinden fazla
skmann ve zorlamann salmz asndan eitli sorunlara neden olabileceini ve
bunun iin alrken en rahat pozisyonda, rahat nefesler alarak vcudumuzu ve
enstrmanmz birbirine uyumlu ekilde kullanarak hareket etmemiz gerektiini
bilmeleri gerekmektedir.
11- Trompet ve bunun gibi nefesli icras olduka g olan enstrman
icraclarnn ve yeni balayan veya belli seviyede renimini grm olan rencilerin,
uzun yllar birlikte olacaklar ve olduka zaman harcayacaklar enstrmanlarn;
sklmadan, zevk alarak almak ve harcayacaklar enerjiyi en aza indirgemek bylece
enstrmanlarnda daha st seviyelerde baarlara ulamalar iin, ncelikle nefes
problemlerinin halledilmesinin gerekliliinin bilincinde olmalar gerekmektedir.
65
KAYNAKLAR
Tulac, Pars. (1986) Mehterhaneden Bandoya Turksh Bands of Past and Present.
Cem Yaynevi. stanbul.
Uan, Ali. (1997) Mzik Eitimi Temel Kavram, lkeler ve Yaklamlar
alr, Ferudun. (1971) Bando Klavuzu. Matbaaclk ve Ticaret. Ankara.
Mimarolu, lhan.(1999) Mzik Tarihi.Varlk Yaynlar 6. basm. stanbul.
Oransay, G. (1973) Cumhuriyetin lk Elli Ylnda Geleneksel Sanat Muskimiz 50.

Yl Kitabi. A.. Yayn. Ankara.
K.K.K. ST 12-50 Basmevi ve Basl Evrak Mdrl. (1987). Askeri Bando. Ankara.
ztun, Altu. (2005) flemeli algcnn Anatomisi, Bemol Mzik Yaynlar
Baydar, A.Burak. (2003) Bakr flemeli alglarda Nefes Kontrol ve

Gelitirilmesi. Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. Dokuz Eyll niversitesi Gzel
Sanatlar Enstits. zmir.
Kekek, Metim.Mert. (1992) Trompet ve Bakr Nefesli alglarn Nefes Sorunlar.

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. stanbul niversitesi Fen Bilimleri Enstits.
stanbul.
evik, Suna. (1999) Koro Eitimi Ynetimi ve Teknikleri. 2. Bask. Yurtrenkleri

Yaynevi.Ankara
enocak, F. (1990) Fonasyonun Anatomik ve Fizyolojik zellikleri. Otolarengolojide ve

Sanat Dallarnda Disfoniler nternasyonal Sempozyumu Bildirileri. stanbul
Ant, Fulya. (1999) flemeli alglarda Sesin Oluumu ve Nefes Teknii.

Yaynlanmam Yksek Lisans Tezi. ukurova niversitesi Sosyal Bilimler Enstits.
Adana.
Cevanir, B. G. (1982) G. Fonariti Sesin Oluumu Bozukluklar ve Korunmasnda

Temel lkeler. Sanal Matbaaclk. stanbul
Karc, Kirazl, Uluz, Cura. (1990) anda Fonasyon ve Solunumun ncelenmesi.

Otoralengojide ve Sanat Dallarnda Disfoniler nternasyonal sempozyumu Bildirileri.
stanbul.
66
Vennard, W. (1992) ark Syleme Mekanizmas ve Teknii Dans, Mzik, Kltr
Folklora Doru ev. Aratrma Dergisi. Boazii niversitesi Matbaas stanbul
Utku, C. Nefes Teknii ve Uygulamalar. Eriim 20 Aralk 2006.
http://www.parapsikolojidernegi.org/nefestek.htm,
American Thoracic Society Yayn. (Mart 1991) Cier Fonksiyon Testi
Propper, K. (1995) Progressive technik und methodik zum blasen tiefer Blech-blas
Instrumente
nternet Online Trombone Journal (OTJ) Kaynaklar bt 98
Belfrage, B. (1982) Bakr alglar in Pratik Metotlar. AB Nordiska Musikforlaget

edinition Willhem Hausen Stockholm S. 17
Winsel, R. (1978) The Anatomy of Voice Exposition WC. Pres S: 94
Kutluk,Frat. (1997)Mziin Tarihsel Evrimi. Ceylan Matbaaclk. stanbul
Uan, Ali. (1996) nsan ve Mzik nsan ve Sanat Eitimi. Alf Matbaas 2. basm Ankara
Fenmen, Mithat. (1997) Mzikinin El Kitab. Mzik Ansiklopedisi Yaynlar. Ankara
zden Ulu, Murat. (2002) Mzik Szl. Yurt Renkleri Yaynevi. Ankara
Erol , , L. (1998) Klasik Mzie lgi Duyanlar in Klavuz Kitap. Ankara 1. Basm
67
EKLER
DYAFRAM NEFES
Nefesli enstrman alarken dikkat edilmesi gereken en nemli koul her eyden
nce doru nefes alp vermesini renmektir. Enstrman alan kii cierlerine
kapasitesinde hava dolduracak ekilde nefes almaldr. Diyafram karn boluumuz ile
cierlerimiz arasnda zar grevi gren bir kastr. Bu kas kontrol ettiimiz taktirde
cierlerimize daha fazla hava gnderip kontrol daha iyi salayabiliriz.
Diyafram nefesini omuz ve gs nefesi ile kartrmamalyz. Bu nefes ekline

jimnastik nefesi de denilmektedir. Bu nefes, havann daha ok cierlerin st yarsnda
toplanandr. Bu tr nefes, bilindii gibi beden eitimi almalarnda kullanlan nefestir
Havay, kalbi sktracak ekilde ve haneresinin pek yaknna toplad iin

yorucu ve tehlikeli bir nefes al eklidir. Ayrca bu nefesle alnan hava, dier nefes al
ekillerine gre, cierlere dolan havadan daha azdr.
Diyafram kullanarak aldmz nefesini ise iek koklar gibi, havay

cierlerimizin en derin kelerine doldurmaya alrken, karnmz dar doru iterek
elde ederiz. Nefes verirken de, karnmz hafife ieri doru ekerek, diyaframmz
altrm oluruz.
Diyafram nefesi, yatmakta olan bir insann doal nefes al biimidir. Srt st
yatarken, elimizi karnmzn zerine koyarsak, bu hareketi rahatlkla izleyebiliriz.
Yatarken ok doal olan bu nefes, ayakta iken zorlukla ve belirli bir teknikle elde edilir.
Bir iei koklarken, hayret ve korku annda, yatarken alnan nefes, doal diyafram
nefesidir. Diyafram nefesi alnrken omuzlar yukar kaldrlmamal ve gste gzle
grlr bir hareket olmamaldr
Diyafram nefesi, daha ok akcierlerin alt yarsnda toplanan ve cier ularna

kadar inerek diyaframla iliki kuran nefestir. Bu nefes, enstrman iin en uygun olan
nefestir. Diyafram nefesinde hava, diyafram ve dudaklarn g birlii enstrman aln
kolaylatrr. Diyafram nefesi, dier nefeslere oranla, kalbimize fazla yk olmaz.
Diyafram nefesi, enstrmanmz almak iin gerekli olan daha ge, daha dzenli ve
istenen basnta nefes boaltmaya ok elverilidir. Bu nefes gs boluu rezonansn
kstlamaz
Arkadalar; ksacas uzun yllar birlikte olacamz enstrmanlarmz; sklmadan,

zevk alarak almak ve harcayacamz enerjiyi en aza indirgemek bylece
68
enstrmanmzda daha st seviyelerde baarlara ulamamz iin ncelikle nefes
problemlerini halletmeliyiz.
Nefes egzersizleri balangta ba dnmesi ve yorgunluk yapabilir. Bunda

ekinilecek bir ey yoktur. Fazla oksijen almak, insanda sersemlik yapar. Nefes alma-
verme sreci sona erdii zaman, ok ksa bir an btn kaslar geveterek, daha verimli
yeni bir nefese hazrlanlmaldr.
Fazla hava kullanmak vcudu gereinden fazla skmak ve zorlamak salmz

asndan eitli sorunlara neden olabilir. Bunun iin alrken en rahat pozisyonda
rahat nefesler alarak vcudumuzu ve enstrmanmz birbirine uyumlu ekilde
kullanmamz gerekir.
69
DERS HARC YAPILACAK NEFES ALIMALARI
1.ALIMA: Bir sandalyenin stne dayanmadan dik olarak oturulur. Sonra eller avu
ileri birbirine deyecek ekilde kenetlenir. Kollar gs kafesine deecek biimde
krlr. Dirseklerin birbirine demesine dikkat edilir. Vcudun st ksm ne doru
eilir. Kollar ve bacaklar fazla ak olmamaldr.
Bu pozisyondayken azdan nefes alnr. Hava akcierlerin her yerinde

hissedilmelidir. Bu alma en az 10 defa tekrarlanmaldr. alma uzun sreli
olmamak kaydyla sk sk tekrar edilerek, akcierlerin tamamen hava ile dolmasna ve
zellikle omuzlarn hi kaldrlmamasna dikkat edilmelidir.
70
2.ALIMA: ayakta durulur eller kalalarn zerine konup, baparmak srtta
kaburgalarn hizasnda durur. Dier 4 parmak karna doru gerilir ve sonra vcudun
belden yukars bacaklar arasnda 90 derecelik a yapacak ekilde eilinir.
Bu pozisyondayken azdan nefes alnp verilir ve daha nceki gibi akcierler

hava ile doldurulur. Parmaklarmzn arasndaki ann nefes alp verirken genileyip
daralmasna dikkat etmeliyiz. almalar ilerledike karn kaslarnn gelitii
hissedilecektir.
71
72
SOLUNUM SSTEM
73
YZ KASLARI
74
JAMES STAMPIN SOLUMA ALITIRMALARI
Soluk Alma Tutma Soluk Verme Ara
8 8 8 ---- 8Kez
8 --- 1 8 8Kez
1 8 8 ---- 8Kez
Yava saynz ve olabildiince uzatnz.
(II)
Monometrik tam bir soluk alnz. Sonra ciere bir para hava girinceye dek kk
soluklar almay srdrnz.
(III)
Sandalyede dizler bitiik oturarak bedenin st blmn olabildiince yere doru

einiz ve bu arada soluk alnz.
(IV)
Azlksz algda kuvvetle hava fleyiniz. nceleri bunu saknarak yapmak

gerekir. nk fenalk gelebilir. Alnca gnde 8-10 kez yeterlidir.
75
BLG TEST;
1-Diyafram nedir?
A-Karn boluumuz ile cierimiz arasnda zar grevi gren bir kastr.
B-Midemizle akcierimizi ayran bir ya tabakasdr.
C-Nefes borusu altnda bulunan kastr.
D-Pankreasn stnde bulunan bir organdr.
2- Ka eit nefes alnr?
A- Bir eit,
B-ki eit,
C- eit,
D-Drt eit,
3-Diyafram nefesini nasl elde ederiz?
A- Havay cierimizin alt tarafna doldurarak elde ederiz
B-Havay cierlerimizin her tarafna doldurarak elde ederiz
C-Havay cierimizin st ksmna doldurarak elde ederiz
D- Havay cierlere doldururken, karnmz dar doru iterek elde ederiz
4- Nefes nedir?
A-Soluk almadr.
B-Burundan alnan havadr.
C-Okuyup flemektir
D-Mideye hava girmesidir.
5-Diyafram kasn nasl altrrz?
A- Beden eitimi yaparken bol bol nefes alrsak otomatik olarak altrm oluruz.
B- Nefes omuzlara doru olabildiince ok alnr ve hzla verilir bu ilem srekli tekrarlanr bylece
diyafram altrlm olur.
C- Nefesi gs kafesimize doldururuz ve 30 saniye kadar bekleriz nefesi geri verdiimizde diyafram
kas almaya balar.
D- iek koklar gibi havay cierlerin en derin kesine doldururken, karnmz dar doru iteriz. Nefesi
verirken de karnmz hafife ieri doru ekerek altrrz.
76
6-Gs nefesi nedir?
A-Jimnastik nefesidir.
B-Diyafram kas alarak elde edilen nefestir.
C-Cierler tam kapasite dolduran nefestir
D-Omuzlara hava dalan nefestir
7-Yatmakta olan bir insann doal nefes al biimi hangi tr nefestir?
A- Gs nefesidir.
B-Omuz nefesidir.
C- Diyafram nefesidir.
D-Karn nefesidir.
8-Omuzlar yukarya kaldrlarak alnan nefes hangi nefes olmamaldr?
A-Diyafram nefesi.
B-Omuz nefesi.
C-Gs nefesi,
D-Karn nefesi.
9-Gste gzle grlr bir hareket olmas gereken nefes hangisidir?
A-Diyafram nefesi.
B-Dz nefes
C-Gs nefesi
D-Karn nefesi
10-Nefesli enstrman almak iin gereken en uygun nefes hangisidir?
A-Gs nefesi
B-Diyafram nefesi
C-Karn nefesi
D-Omuz nefesi
77
11-Hangi nefes kalbimize fazla yk olmaz?
A-Diyafram nefesi
B-Gs nefesi
C-Karn nefesi
D-Omuz nefesi
12-Diyafram nefesi akcierlerin neresinde toplanmaldr?
A-Akcierlerin alt yarsnda
B-Akcierlerin st yarsnda
C-Akcierlerin ortasnda
D-Akcierlerin etrafnda
13-Hangi nefeste, hava, diyafram ve dudaklarn g birlii enstrman aln kolaylatrr?
A- Gs nefesinde
B- Diyafram nefesinde
C-Karn nefesinde
D-Omuz nefesinde
14-Hangi nefes gs boluu rezonansn kstlamaz?
A-Karn nefesi
B-Gs nefesi
C-Diyafram nefesi
D-Omuz nefesi
15-Enstrman almak iin gerekli olan daha ge, daha dzenli ve istenen basnta nefes
boaltmaya elverili olan nefes alma ekli hangisidir?
A-Karn nefesi
B-Diyafram nefesi
C-Gs nefesi
D-Omuz nefesi
78
16-Hangi nefes ekli harcayacanz enerjiyi en aza indirir?
A-Diyafram nefesi
B-Karn nefesi
C-Gs nefesi
D-Omuz nefesi
17-Nefes alrken en nemli ey nedir?
A- Karn ve gs blgemizi olabildiince skmak
B-Derin nefes almak ve tutmak
C-Omuzlar ve kaslarmz kuvvetli bir ekilde kasmak
D- Vcudumuzu skmamak, kaslar gevetmek
18-Nefesin kontroll ekilde tutulup braklmas ne ie yarar?
A-Karn kaslarnn ve cierlerin kapasitesini gelitirmeye yarar
B-Vcut gevetmeye yarar
C-Oksijenin tam alnmasna yarar
D-Gs gelitirmeye yarar
19-Vcut geveklii nasl salanr?
A-Kaslar geveterek
B-Gs nefesi alnarak
C-Omuzlar kaldrarak
D-Kollar sklmayarak
20-Dudaklar daima alma pozisyonunda nasl tutulur?
A-Diyafram nefesi egzersizleriyle beraber uzun sre tutulur.
B-Pozisyon deitirmeden srekli alma ile tutulur
C-Gs nefesi ile yaplan egzersizle tutulur
D-Omuzlar dikletirerek alama ile tutulur
79
21- Hangisi bir nefes eidi deildir?
A-Gs nefesi
B-Diyafram nefesi
C-Jimnastik nefesi
D-Kaburga nefesi
22-Diyafram kullanlarak alnan nefes enstrman nasl etkiler?
A-Dorudan etkiler
B- Ksmen etkiler
C-Etkisi yoktur
D-Az etkiler
23-Doru diyafram nefesi alndnda vcut ekli nasl olur?
A-Omuzlar kalkar ve ba arkaya eilir
B-Omuzlar kalkmadan karn boluu ier
C-Yz kzarr, yanaklar ier
D-ayak parmaklar ucunda vcut yukar itilir
24-Hangisi diyafram nefesi iin sylenemez?
A-Nefesli enstrman icraclar iin en salkl nefestir
B-Sadece spor yaplrken kullanlr
C-Egzersiz yaptka gelien bir yapdadr
D-doru kullanldnda enstrman olumlu ynde etkiler
25-Hangisi gs nefesi iin sylenemez?
A-Genellikle spor yaplrken kullanlr
B-Derin nefes olarak tabir edilen nefes, aslnda bir gs nefesidir
C-Gs nefesi alrken omuzlar kalkmaz
D-gelitirmek iin ayr bir almaya ihtiya yoktur
80
GZLEM FORMU;
Hedeflere gre yaplr.
1-Nefesi nasl alyor. 1 2 3 4 5

2-Diyafram nefesini tanyor mu? 1 2 3 4 5
3-Diyafram nefesini iek koklar gibi alyor mu? 1 2 3 4 5
4-Diyafram nefesi hareketlerini yapabiliyor mu? 1 2 3 4 5
5-Nefesi alrken karnn dar itiyor mu? 1 2 3 4 5
6-Gs nefesi ile karlatryor mu? 1 2 3 4 5
7-Omuzlarn yukarya kaldryor mu? 1 2 3 4 5
8-Gste gzle grlr bir hareket oluyor mu? 1 2 3 4 5
9-Nefes alrken kalbine yk biniyor mu? 1 2 3 4 5
10-Nefesini akcierlerinin neresine topluyor? 1 2 3 4 5
11-Hava,diyafram ve dudaklar g birlii 1 2 3 4 5
Yapyor mu?
12-Gs boluu rezonansn kstlyor mu? 1 2 3 4 5
13-Dzenli ve istedii basnta nefesini 1 2 3 4 5
boaltyor mu?
14-Nefes ekli enerjisini en aza indiriyor mu? 1 2 3 4 5
15-alarken vcudu rahat m? 1 2 3 4 5
16-alarken vcudunu skyor mu? 1 2 3 4 5
17-Egzersizlerde belirli zaman nefesini
tutabiliyor mu? 1 2 3 4 5
18-Nefesi kesik, kesik verebiliyor mu? 1 2 3 4 5
19-Dudaklarn alma pozisyonunda tutuyor mu? 1 2 3 4 5
20-Nefesini ka saniye tutabiliyor? 1 2 3 4 5
Harflerin karl gelen seviyeler; 1: ok Baarsz, 2: Baarsz, 3: Orta Seviyede,
4: Baarl, 5: ok Baarl
Karlklar belirtilen dereceler gzlem srasnda yuvarlak iine alnarak belirtilecektir.
81
TROMPET + AIZLIK + SRDN
AIZLIK AIZLIK KEST
82

191711

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

191711

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

SLAHLI KUVVETLER BANDO OKULLARI KOMUTANLIINDAK TROMPET

ETMNDE NEFES VE DYAFRAM ALIMASININ ENSTRMAN BAARISI

(Yksek Lisans Tezi)

Mehmet Ali AIKSZ

Tez Danman: Prof. Filiz KAMACIOLU

Bu aratrmaya bir trompet icracs ve yllardr eitli orkestra ve bandolar

ubat 2007 Mehmet Ali Aksz

Tablo 1 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin nbilgi ve sonbilgi,

Tablo 2 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin nbilgi testi

Tablo 3 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin sonbilgi testi

Tablo 4 : Deney ve kontrol grubu rencilerinin ntutum gzlem

Tablo 5 :Deney ve kontrol grubu rencilerinin sontutum gzlem

lk alarda insanlar mzii; haberlemede, avclkta, kutsal trenlerde ve iletiim

1.1. flemeli alglar

flemeli alglar; tahta flemeli alglar ve madeni (bakr) flemeli alglar

1.1.1.Tahta flemeli alglar

Bir dier ad da kemikli alglardr.

Korno, Trompet, Trombon, Tuba

1.2. Bakr alg Ailesi

Bakr alg ailesi iki blme ayrlr:

1.2.1. nce Bakr alglar

1.2.2. Kaln Bakr alglar

1.3.1. Trompetin Tarihi Geliimi

Mehterle birlikte gelen ilkel borular, yerini zamanla dnyada ve gnmz

1.4. Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanlnn Tarihesi

Geleneksel trompet eitimi eitli metotlarla yaplmaktadr. Genellikle derslerde

3. Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem ncesi tutum puanlar

4. Deney ve kontrol grubu rencilerinin deneysel ilem sonras tutum puanlar

Nefesli enstrmanlar arasnda ok nemli yeri olan trompetin, bando ve

- rencilerin icra ettikleri eserleri zorlanmadan, sklmadan daha az kuvvet

- Kondisyona dayal olarak alma saatlerinin uzatlmas,

- Enstrman sevgisinin oaltlmas,

- renci baars asndan daha yksek verim alnmas,

Bylece rencilerin enstrman eitimlerinde en yksek seviyede ilerlemeleri

- Seilen aratrma yntemi, aratrmann amacna, konusuna ve problem

- Veri toplama amacyla kullanlan ara ve tekniklerin, aratrma iin gerekli

- Deney grubu rencilerinin nefes almalarn derslerden nce doru ve

- Kontrol grubu rencilerinin derslerine bir nceki dnem iledikleri sistemle

- Aratrmaya katlan rencilerin bilgi testi ve anket sorularna samimi cevap

- rencilerin ve retmenlerin, bu aratrmay uygulama blmlerinde

- Silahl Kuvvetler Bando Okullar Komutanl hazrlk 9. snfta renim gren

- Hazrlanan deney ve kontrol grubundan elde edilen bilgilerle,

- Kullanlan istatistiksel tekniklerle snrldr.

Baar:. : Eitim programnda hedeflenen bilisel, duyusal ve psiko-motor

2.1. flemeli alglar

flemeli alglar dier alglardan ayran en nemli zellik kapal sistem

2.1.1. flemeli alg almann Mekanik Ynden ncelenmesi

flemeli alglarn alnabilmesi ile ilgili organlar ve bu organlarn kullan

Dil, dudaklar ve parmaklar tamam ile dokunma duyusunu ilgilendiren konularda

2.1.2. Bakr alglarda Ses Oluumu

Bakr alglarda ses oluumu iin 4 temel e vardr:

flemeli alg alanlar iin salkl bir az ve di yapsnn nemi byktr.

Dudaklarmz azmzn giri kapsdr ve konuurken de telaffuzumuzu

Pirin flemeli alg alarken dudaklarmzda oluan minik titreimlerin azlk

2.4.2. Dudaklar ve Dilere Uygulanan Basn

Ne kadar dikkat edersek edelim zellikle bakr alglar sz konusu olduunda,

2.4.3. Dudaklarda Geici Duyu Hasar

Genellikle pirin flemeli alglarda ska grnen bu durum, algcnn fleme

2.5. Azlk ve alg

algnn zellikleri, sesin kalitesi ve duyuluunda belli bir neme sahiptir.

Dudaklar pozisyonunu bulduktan sonra enstrmann azlnn yerini bulmas

Oksijence zengin karbondioksite fakir yapdaki hava, nefes yolundan

2.6.1. Solunum Sisteminin Fizyolojisi