Pa njohje nuk mund t ket

normalizim
Kosova dhe Serbia, Beogradi e Prishtina, Brukseli e Berlini mund t provojn
formula t ndryshme pr normalizimin e raporteve mes Kosovs dhe Serbis,
por asnjra nuk do t mundsoj arritjen e normalizimit t raporteve pa
njohjen e sovranitetit dhe t integritetit territorial dhe subjektivitetit shtetror t
Kosovs. Kosova nuk guxon t bjer n kurthin e bisedave pr statusin e
Kosovs, sepse kjo shtje sht kryer

Presidenti i ri i Serbis, Aleksandar Vuiq, ka nxitur mjaft reagime, dhe shum

prej tyre pozitive, me disa prononcime rreth normalizimit t raporteve mes, si
thot ai, serbve dhe shqiptarve dhe pr nj pajtim t brendshm t
serbve rreth Kosovs. Shum analist, zyrtar dhe diplomat e kan par
kt si nj sinjal se njeriu kryesor n Beograd, presidenti i cili i kontrollon edhe
qeverin dhe po ashtu edhe shumicn parlamentare, sht i gatshm t
lviz drejt njohjes s realitetit rreth Kosovs.

Vuiq s pari nxiti kureshtjen me prononcimet n Bruksel pas nj takimi me

kolegun e tij nga Kosova, Hashim Thain kur tha se do nj zgjidhje m
afatgjate. Edhe Thai foli pr normalizimin e plot t raporteve mes dy
popujve dhe dy vendeve, ndrsa ndrmjetsuesja e takimit t tyre,
prfaqsuesja e lart e BE-s pr politik t Jashtme dhe Siguri, Federika
Mogherini, foli pr pajtimin e tyre q t punojn n nisjen e nj faze t re t
dialogut mes Beogradit dhe Prishtins pr normalizimin e raporteve dhe
pajtimit.

Sipas presidentit t Kosovs, kjo faz e re e dialogut pr normalizimin e

marrdhnieve dhe pajtimin mes popujve do t mbyll kapitullin e errt t s
kaluars dhe do t hap nj perspektiv t sigurt pr t ardhmen evropiane t
vendeve tona dhe t rajonit

Ndrsa presidenti i Serbis, Vuiq, ather ishte shprehur se "nuk ka dyshim

q bisedimet do t vazhdojn n Bruksel, mirpo jo vetm pr tema t
caktuara, por do t bisedojn pr shtje thelbsore se si i shohim
marrdhniet tona pr nj, dy apo pes vjet. Kjo do t thot se ne duhet t
bisedojm m seriozisht dhe m guximshm brenda opinionit serb dhe
brenda opinionit shqiptar dhe q t gjith bashkrisht t bisedojm m
shpesh", "shtja dhe qllimi jan q t bjm gjra q jan m shum sesa
vetm shtjet teknike, pati thn presidenti i Serbis, Vuiq pa sqaruar m
shum se far mendon.

Nse realizohen paralajmrimet q ishin dhn pas takimit n Bruksel ather

q n vjesht do t mund t kishim nj nisje t nj faze t re t dialogut. Por
pr kt ka disa pengesa. Kryesorja sht realiteti i ndryshuar politik n
Kosov ku edhe nse arrin t mbetet n pushtet, PDK dhe Thai e kan
dobsuar ndikimin e tyre n skenn politike t Kosovs. Pr dallim nga Vuiq,
Thai do ta ket vshtir q n emr t Kosovs t marr obligime n raportet
me Serbin, qoft edhe nse ato arrihen me ndrmjetsimin e miqve
ndrkombtar. Se ai nuk ka fuqi ti zbatoj ato pr t cilat ishte pajtuar n
dialogun e Brukselit u pa n rastin e zbatimit t disa marrveshjeve dhe
ratifikimit, po ashtu, t Marrveshjes pr demarkacionin e kufirit me Malin e zi.
Jo vetm Thai, por asnj politikan i Kosovs nuk do ta kishte fare problem t
prfitonte mbshtetjen e opinionin e popullit t Kosovs pr njohje nga Serbia.
Por kjo gj nuk duket reale t ndodh s shpejti. Dhe ktu duhet pasur kujdes
me prshtypjet q mund t krijohen nga deklaratat e liderve t Serbis.

Serbia edhe m par ka folur pr realitet, pr kompromise t rnda dhe e

ka pasur t qart se ka dshiron t arrij. Ka arritur pra prmes dialogut t
mbaj status quon sa i prket statusit t Kosovs, t siguroj q BE-ja t mbaj
qndrimin neutral e Serbia at negativ ndaj statusit, e n t njjtn koh t
avancoj dukshm n procesin e integrimeve evropiane. Ndonse me vonesa
shum t mdha, sepse askujt n BE nuk i nxitohet n procesin e zgjerimit,
Serbia ka arritur shum, duke tejkaluar t gjitha vendet e rajonit me prjashtim
t Malit t zi. Ka marr statusin e kandidatit, ka nisur negociatat e
antarsimit, dhe ka hapur n kt proces nj varg kapitujsh.

Edhe tash presidenti i Serbis, sa here q flet pr vendime t guximshme

rreth Kosovs prmend edhe nevojn q Serbis ti prshpejtohet procesi i
negociatave t antarsimit, dhe mundsisht ti jepet dhe nj dat e
mundshme se kur Serbia mund t llogaris pr antarsim n BE.

Dhe ktu mund t ket zhgnjime edhe n Beograd edhe n Kosov. Edhe po
ta njihte Serbia Kosovn n kt moment, nj gj e till gjithsesi do t
ndikonte n prshpejtimin e negociatave, por BE-ja nuk do t ishte n gjendje
t garantonte ndonj dat n procesin e integrimit. Sikur Serbia t ishte
pajtuar me realitetin kur u publikua Pakoja e Ahtisaarit, apo kur Trojka me
negociata shtes erdhi tek i njjti prfundim pr pavarsin nn mbikqyrje
ndrkombtare, apo kur Kosova shpalli pavarsin n vitin 2008, ndoshta
Serbia sot do t ishte edhe antare e BE-s. Tash edhe po t ndodh njohja,
nj gj e till nuk do t ndodh shpejt. Prandaj Vuiq mund t mos ket motiv
t madh pr t njohur realitetin nse llogarit n ndonj shprblim t qart nga
Brukseli.

N kohn kur Kosova duhet t krijoj institucionet e reja, apo t sqarohet disi
skena shum e komplikuar politike, duhet pritur ndoshta nj konsensus
gjithkosovar rreth raporteve me Serbin. Ndasit q kan ekzistuar n
Kosov rreth dialogut deri me tash i ka prdorur Beogradi pr t penguar
integrimin e serbve t Kosovs n institucionet kosovare, pr t vazhduar
ndarjen de facto t veriut dhe pr t rritur ndikimin n politikn e brendshme t
Kosovs prmes nj liste t Beogradit (Lista Srpska), nga e cila edhe mund t
varet shumica parlamentare e gjithsesi marrja e disa vendimeve vitale pr
Kosovn. Edhe n Bruksel shpesh drejtojn gishtin nga Prishtina kur flasin
pr moszbatimin e disa marrveshjeve. Kjo duhet t tejkalohet urgjentisht n
Kosov.

Duhet t krijohet nj unitet i ri q t mos bjer Kosova n ndonj grack t

fjalve t mira nga Beogradi, t cilat mund ta impresionojn Brukselin.

Kosova dhe Serbia, Beogradi e Prishtina, Brukseli e Berlini mund t provojn

formula t ndryshme pr normalizimin e raporteve mes Kosovs dhe Serbis,
por asnjra nuk do t mundsoj arritjen e normalizimit t raporteve pa
njohjen e sovranitetit dhe integritetit territorial dhe subjektivitetit shtetror t
Kosovs. Kosova nuk guxon t bjer n kurthin e bisedave pr statusin e
Kosovs, sepse kjo shtje sht kryer.
Nganjher fitohet prshtypja se edhe n Bruksel sillen sikur Kosova t mos
jet shtet i pavarur dhe sikur statusi i saj sht ende shtje e hapur. Kosova
nj her, prmes dialogut, ka pranuar q t hyj n dialog pr t dhn m
shum sesa q parashikonte Pakoja e Ahtisaarit. Ka pranuar q Kosova t
jet e vetmja q e zbaton kt pako edhe n pikat t cilat jan t vshtira pr
Kosovn dhe e bjn funksionalizimin e saj si shtet shum t vshtir dhe t
komplikuar. N ann tjetr edhe Beogradi edhe Brukseli e kan injoruar
pjesn e propozimit q flet pr shtetsin e Kosovs. Madje edhe nga disa
diplomat nga Washingtoni ishte dgjuar para disa viteve se duhet siguruar
dika m shum se Ahtisaari e m pak se autonomi pr veriun e Kosovs.

Edhe insistimi i Beogradit pr normalizim t raporteve mes serbve dhe

shqiptarve duket si nj lloj gracke q ka pr qllim injorimin e subjektivitetit
shtetror t Kosovs. Mes popujve nuk do t kishte m shum irritime dhe
probleme sikur t hiqej nga rendi i dits statusi i Kosovs dhe njohja e kufijve
t saj nga Serbia. Nuk ka probleme as teknike e as praktike e q nuk jan
rezultat i dallimeve rreth statusit t Kosovs. Madje mund t thuhet edhe se
nuk ka as sot nse shikohen disa fakte, si pr shembull dashuria e tregtarve
dhe konsumatorve t Kosovs pr prodhimet e Serbis, qoft pr shkak se
jan t lira apo t mira. fardo krkimi i zgjidhjes, q nuk nnkupton njohjen
e Kosovs, do t ishte vetm blerje kohe dhe krijimi i nj status quoje t re
nuk do ta zgjidhte problemin, n mnyrn q ajo t mos u lihet gjeneratave t
reja. Pos guximit n Beograd dhe n Prishtin pr normalizimin e plot t
raporteve gjithsesi duhet m shum guxim edhe n Bruksel, e at nuk po e
shohin n kt moment.