Islamic Banking and Finance

T.C.
MARMARA NVERSTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
KTSAT ANABLM DALI
ULUSLARARASI TCARET VE PARA YNETM
KATILIM BANKACILII VE SUKUK (KRA SERTFKASI) :

BR KATILIM BANKASI RNE OLARAK KUVEYT TRK
KATILIM BANKASI A..
Yksek Lisans Tezi
GKHAN BULDUM
stanbul, 2016
T.C.
MARMARA NVERSTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
KTSAT ANABLM DALI
ULUSLARARASI TCARET VE PARA YNETM
KATILIM BANKACILII VE SUKUK (KRA SERTFKASI) :

BR KATILIM BANKASI RNE OLARAK KUVEYT TRK
KATILIM BANKASI A..
Yksek Lisans Tezi
GKHAN BULDUM
Danman: Prof. Dr. NURDAN ASLAN
stanbul, 2016
II
TEZ ONAY BELGES
I
ZET
Trklerin, bankaclk faaliyetlerine balamas 19. Yzylda Osmanl Devleti Dnemi ile
gereklemitir. Daha sonrasnda Trkiye Cumhuriyeti Devletinin kurulmas ile birlikte
bankaclk zerine birok yenilikler ortaya kmtr. Dnyada 1970li yllarda etkisini gsteren
katlm bankacl, Trkiyede ilk olarak 1983 ylnda kan Kanun hkmnde kararname ile
zel finans kurumlarnn kurulmasna izin verilmesi ile birlikte tannmaya balamtr.
2005 ylna kadar zel finans kurumlar olarak adlandrlan katlm bankalar 2005
ylnda karlan 5411 sayl Kanun ile birlikte Katlm Bankalar unvann alarak ticari
bankaclk faaliyeti gsteren dier bankalarla daha youn bir ekilde rekabet etmeye
balamtr. almada, zellikle 2005 yl sonras Trkiyede katlm bankaclnn son
durumu, katlm bankacl rnlerinin tantm, katlm bankaclnn Dnya ve Trkiye
tarihindeki geliimi ile birlikte, son yllarda gzde yatrm arac olarak grlen sukuk (kira
sertifikas) rnn; tarihi, geliimi ve trleri anlatlarak Kuveyt Trk Katlm Bankas A..
bankasnn ihra ettii kira sertifikalar uygulamal olarak anlatlmtr.
Anahtar Kelimeler: Katlm Bankacl, Faizsiz Finans, slami Bankaclk, Fon

Kullandrma Yntemleri, Sukuk
II
ABSTRACT
Starting bank facilities in Turkish society are actualized with Ottoman Empire at 19th
century. Many improvements have been appeared after found The Republic of Turkey. The
participation banking that shows effects at 1970s and firstly at 1983 in Turkey, special finance
house was recognized with decree law.
The participation banks that were named finance kouse until the 2005, were changed
their name Participatin Banks after the 5411 law and started to compete with conventional
banks. At this thesis study specially after 2005, the last situation of participation banking,
introduction of participation bankings goods, participation bankings improvement of world
and Turkeys history, favourite investment of late years is sukuks history, improvements and
types of sukuk are explained and an example is explained that exported the certificate of rent
at Kuveyt Trk Participation Bank A..
Key Words: Participation Banking, Interest Free Banking, Islamic Banking, Fund Use
Methods, Certificate of Rent (Sukuk)
III
NDEKLER
Sayfa No.
TEZ ONAY BELGES.........I
ZET .............................................................................................................................. II
ABSTRACT .................................................................................................................. III
NDEKLER.............................................................................................................. IV
NSZ.........................................................................................................................VII
KISALTMALAR ....................................................................................................... VIII
TABLO LSTES .......................................................................................................... IX
EKL LSTES ............................................................................................................. X
GR .............................................................................................................................. 1
BRNC BLM........................................................................................................... 2
TRK BANKACILIK SSTEMNE GENEL BAKI ................................................... 2
1.1. Trk Bankaclk Sisteminin Gemii ve Geliim Sreci .......................................... 2
1.2. Trk Bankaclk Sisteminde Faaliyette Bulunan Banka Trleri .............................. 5
1.2.1.Merkez Bankas ...................................................................................................... 7
1.2.1.1.Osmanl Devleti Dnemi ve Cumhuriyetin Kurulduu Tarihlerde Merkez
Bankas'nn Kurulma Aamalar ..................................................................................... 7
1.2.1.2.1970-2001 Yllar Aras Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankas'nn Durumu ..... 9
1.2.1.3. 2001 Yl ve Sonrasnda Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas ....................... 9
1.2.2. Mevduat Bankalar .............................................................................................. 10
1.2.3. Yatrm Bankalar ................................................................................................ 10
1.2.4. Kalknma Bankalar............................................................................................. 10
1.2.5. Katlm Bankalar ................................................................................................ 11
1.3. Youn Olarak Kullanlan Bankaclk rnlerinin Yllara Gre Geliimi ............. 11
KNC BLM ........................................................................................................... 14
KATILIM BANKACILIINA GENEL BAKI .......................................................... 14
2.1. Katlm Bankacl Kavram ................................................................................. 14
2.1.1. Katlm Bankacl Tanm ................................................................................. 14
2.1.2. Tarihsel Srete Faiz ........................................................................................... 15
2.1.3. Osmanl Devleti Dneminde Faizsiz Bankaclk ................................................ 15
IV
2.1.4. Faizsiz Finansn Bymesindeki Etkenler .......................................................... 16
2.1.5. Dnya'da slami Bankaclk rnekleri ve slam Kalknma Bankas ................... 17
2.1.6. Uluslararas Katlm Bankacl rgtleri ......................................................... 19
2.2.Katlm Bankaclnn Temel Esaslar ................................................................... 21
2.3. Katlm Bankaclnn Faaliyetleri ........................................................................ 22
2.3.1.Fon Toplama Faaliyetleri ..................................................................................... 22
2.3.1.1. Cari Hesaplar .................................................................................................... 22
2.3.1.2. Katlm Hesaplar ............................................................................................. 23
2.3.2 Fon Kullandrm Faaliyetleri ................................................................................ 24
2.3.2.1. Kurumsal Finansman Destei ve Murabaha leminin Sreleri ..................... 24
2.3.2.2. Bireysel Finansman Destei ............................................................................. 28
2.3.2.3.Kar-Zarar Ortakl ........................................................................................... 28
2.3.2.3.1. Emek-Sermaye Ortakl ............................................................................... 29
2.3.2.3.2. Mareke Finansman ................................................................................... 30
2.3.2.4. Finansal Kiralama ............................................................................................ 32
2.3.2.5.Gayri Nakdi Krediler ......................................................................................... 34
2.4. Trkiye'de Faaliyet Gsteren Katlm Bankalar ve Katlm Bankalarnn Sektr
erisindeki Mali Durumu ............................................................................................. 35
2.4.1. Trkiyede Faaliyette Bulunan Katlm Bankalar .............................................. 35
2.4.2. Katlm Bankalarnn Bankaclk Sektr erisindeki Mali Durumu ................ 39
NC BLM....................................................................................................... 46
BR FNANSMAN ARACI OLARAK SUKUK (KRA SERTFKASI) ................... 46
3.1. Sukuk Tanm ......................................................................................................... 46
3.2. Sukuk'un Tarihsel Geliimi .................................................................................... 48
3.3. Sukuk'un zellikleri ............................................................................................... 49
3.4. Sukuk Trleri.......................................................................................................... 50
3.4.1. Endekslendii Esasa Gre Sukuk eitleri ......................................................... 50
3.4.1.1. Proje Endeksli Sukuk ....................................................................................... 50
3.4.1.2. Varla Endeksli Sukuk .................................................................................... 50
3.4.1.3.Bilano Endeksli Sukuk .................................................................................... 51
3.4.2. Dayand Finansman Modeline Gre Sukuk eitleri....................................... 51
3.4.2.1. Mudaraba Sukuku ............................................................................................ 51
3.4.2.2. Mareke Sukuku ............................................................................................. 52
3.4.2.3. cara Sukuk ....................................................................................................... 52
V
3.4.2.4. Murabaha Sukuk .............................................................................................. 52
3.4.2.5.Salam Sukuk ...................................................................................................... 53
3.4.2.6.stisna Sukuk ..................................................................................................... 53
3.4.2.7. Melez Sukuk ..................................................................................................... 54
3.5. Dnyada Sukuk Uygulamalar .............................................................................. 54
3.6. Trkiyede Sukuk ................................................................................................... 55
3.7. Sukukun irketler ve Yatrmclar in Faydalar .................................................. 55
DRDNC BLM ................................................................................................. 57
BR KATILIM BANKASI EREVESNDE SUKUK (KRA SERTFKASI)
HRACI LEMLER: KUVEYTTRK KATILIM BANKASI A..
UYGULAMALARI ...................................................................................................... 57
4.1. 2013 Ylnda Gerekletirilen Kira Sertifikas hrac ............................................ 58
4.1.1. Kira Sertifikas hrac lemi ncesi Bilgilendirme ............................................ 58
4.1.1.1. Kira Sertifikas hra Takvimi.......................................................................... 58
4.1.1.2. hracn Vade Yaps ve Getirisi le lgili Bilgilendirme ................................... 60
4.1.1.3. hracn Bavuru Kanallar ................................................................................ 60
4.1.1.4. Fon Kullancs ve hraya likin Bilgiler .................................................... 61
4.1.1.5. Kira Sertifikas hrac leminin Uygulamas................................................... 61
4.1.1.5.1. Kira Sertifikas leminin Dayanan Oluturan Varlk Portfy ................ 62
4.1.1.5.2.Kira Sertifikas hrac leminin Aamalar ................................................... 64
4.2. Trkiye'de ki Nitelikli Yatrmclara Sat lemi .................................................. 66
4.2.1. hra le lgili Genel Bilgilendirmeler ................................................................. 66
4.2.2. hra leminin Uygulamas ................................................................................ 69
SONU ......................................................................................................................... 72
KAYNAKA.75
VI
NSZ
Katlm Bankacl ve Sukuk (Kira Sertifikas) : Bir Katlm Bankas rnei Olarak
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. konulu tez almamda, bilgi ve yardmlar ile katkda
bulunan, beni ynlendirerek tezin tamamlanmasnda byk katk salayan Tez Danmanm
Saygdeer Prof. Dr. Nurdan Aslana teekkrlerimi bor bilirim.
Yksek lisans eitim sreci ve tez almam srasnda her trl desteini esirgemeyen
deerli hocalarma, jri yelerine, aileme, Elif Tekine, Grkan Ylmaza ve Kuveyt Trk
Katlm Bankas A.. alma arkadalarma en iten teekkrlerimi sunarm.
27.12.2016
Gkhan Buldum
VII
KISALTMALAR
AAOIFI : slami Finansal Kurulular Muhasebe ve Denetim Organizasyonu
AB : Avrupa Birlii
BDDK : Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumu
BIB : Bahreyn slam Bankas
CIBAFI : slami Bankaclk ve Finansal Kurumlar Genel Konseyi
IDB : slam Kalknma Bankas
IFSB : slami Finansal Hizmetler Kurulu
IIFM : Uluslararas slami Finansal Piyasa
IIRA : slam lkeleri Uluslararas Derecelendirme Ajans
KT VK : Kuveyt Trk Varlk Kiralama irket
M.. : Milattan nce
MASB : Malezya Muhasebe Standartlar Kurulu
NCB : The National Commercial Bank
SPK : Sermaye Piyasas Kurulu
TBB : Trkiye Bankalar Birlii
TCMB : Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas
TL : Trk Liras
TMSF : Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu
TRK EXMBANK : Trkiye hracat Kredi Bankas
VIII
TABLO LSTES
Tablo 1: Trkiye'de Bankaclk Sektrnn Geliimi .................................................... 4
Tablo 2: Trkiye'de Faaliyet Gsteren Bankalarn 2015 Yl Aktif Byklk Sralamas
......................................................................................................................................... 6
Tablo 3: ATM, POS, Banka Kart ve Kredi Kart Says .............................................. 11
Tablo 4: htiya Kredisi, Dier Krediler ve Konut Krediler Stoku (Bakiye ve Kii Bana
Miktar) ........................................................................................................................... 12
Tablo 5: slami Finansman Bymesindeki Etkenler ................................................... 17
Tablo 6: slami Finans Kresel Bazda Dzenleyici ve Denetleyici Kurulular........... 21
Tablo 7: Katlm Bankacl Faaliyetini Srdren Katlm Bankalarnn 2015 Yl
Faaliyet Bilgileri ............................................................................................................ 39
Tablo 8: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki Aktif Byklkteki
Paylar............................................................................................................................ 40
Tablo 9: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki Toplanan Fonlarn
Paylar............................................................................................................................ 41
Tablo 10: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki Kullandrlan Fonlarn
Paylar............................................................................................................................ 42
Tablo 11: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki zkaynaklarnn
Yllara Gre Geliimi .................................................................................................... 43
Tablo 12: Sukuk ve Bono Arasndaki Farklar ............................................................... 47
Tablo 13: Kira Sertifikas hra Takvimi ...................................................................... 59
Tablo 14: Kira Sertifikas hrac Bavuru Kanallar ..................................................... 60
Tablo 15: Fon Kullancs ve hraya likin letiim Bilgileri .................................. 61
Tablo 16: Varlk Portfy ............................................................................................. 63
Tablo 17: hraca likin Genel Bilgiler......68
IX
EKL LSTES
ekil 1: Trk Bankaclk Sisteminde Faaliyette Bulunan Banka Trleri ........................ 5

ekil 2: Murabaha Finansman Yntemi ........................................................................ 27
ekil 3: Mudaraba Uygulamasna Bir rnek ................................................................ 30
ekil 4: Mareke Finansman ...................................................................................... 31
ekil 5: Finansal Kiralama leminin Aamalar........................................................... 33
ekil 6: Albaraka Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps ............................................. 36
ekil 7: Kuveyt Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps ................................................ 37
ekil 8: Trkiye Finans Katlm Bankas Ortaklk Yaps ............................................ 38
ekil 9: 2013 Ylnda Varla Dayal Sukuk hra Eden lkelerin Oransal Paylam 49
ekil10: Kira Sertifikasna likin ema ve zet Nakit Akmlar ................................ 65
ekil11: Ynetim Szlemesine ve Alm Satma Birlikte Dayal Kira Sertifikas ....... 69
X
GR
Faizsiz finans sistemi dnyada 1970li yllardan sonra arln hissettirmeye

balamtr. zellikle inanc gerei faizden uzak durmak adna elindeki birikimlerini
bankalarda deerlendiremeyen kiiler katlm bankacl ile birlikte ellerinde bulunan ve atl
olarak kalan kaynaklarn, katlm bankacl prensipleri dorultusunda hizmet veren
bankalarda deerlendirme frsat bulmutur.
Trkiyede yaayan kimseler kaynaklarn faizsiz bir ekilde yatrma dntrebilme
imkann 1983 ylnda, Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile birlikte zel Finans Kurumlarnn
kurulmas ile birlikte gerekletirmitir. 1983 ylnda ki kanunda dier bankalarla zel Finans
Kurumlarnn eit bir ekilde almasna imkan vermemekteydi. 1999 ylnda 4389 sayl
Bankalar Kanunu ile birlikte yasal eitsizlikler giderilmi daha sonrasnda ise 2005 ylnda 5411
sayl Bankalar Kanunu ile birlikte zel Finans Kurumlarnn unvanlar Katlm Bankas
olarak deimitir.
Trkiyede 2016 ylna kadar birok katlm bankas kurulmu fakat pek ou farkl
sebeplerden dolay iflas etmek veya baka bir banka ile birlemek suretiyle faaliyetlerine devam
edememitir. 2016 yl itibariyle Trkiyede devlet katlm bankalar olarak Ziraat Katlm
Bankas ve Vakf Katlm Bankas yer almaktadr. Devlet katlm bankalar dnda Albaraka
Trk Katlm Bankas, Kuveyt Trk Katlm Bankas ve Trkiye Finans Katlm Bankas
faaliyetlerini srdrmeye devam etmektedir. Katlm bankalarnn 2015 yl sonu itibariyle
yaklak 860 ubesi bulunmaktadr. alan says ise yaklak 13 bin kiidir. Son yllarda
katlm bankalarnn ataa kalktn, gerek ube gerekse alan saylarndaki artn olduka
olumlu olabileceini belirtsek de Trk Bankaclk Sisteminde katlm bankalarnn pay
yaklak %5-%6 seviyelerindedir.
Son yllarda faizsiz enstrman olarak birok rn karan katlm bankalarnn, tketici
ve yatrmclarn taleplerini alarak prensipleri gerei almalarna devam etmektedir.
Kaynaklarnn atl kalmasn istemeyen ve kaynaklarn faizsiz enstrmanlarda deerlendirmek
isteyen kii ve kurulularn pek fazla seenekleri bulunmamaktayd. Genellikle katlm veya
yatrm hesaplarnda kaynaklarn deerlendiren kimseler, katlm bankalarnn sukuk (kira
sertifikas) ihra etmesi ile birlikte yeni bir yatrm aracna sahip olmulardr.
Bu almann amac; son yllarda bankaclk sektrnde nemli gelimeler salayan
katlm bankalarnn rnleri, gemii ve bu dorultuda faaliyet gsteren bankalarn tantm ile
birlikte elindeki kaynaklar faizsiz enstrmanlarda deerlendirmek isteyen kii ve kurulular
iin nemli bir seenek olan sukuk (kira sertifikas) kavramnn incelemesidir.
almann toplam drt blm bulunmaktadr. Birinci blmde Trk Bankaclk
Sistemi ile bilgiler verilmitir. kinci blmde katlm bankacl kavram anlatlarak, katlm
bankacl rnleri detayl olarak incelenmitir. nc blmde sukuk kavramnn tanm,
tarihsel geliimi, zellikleri ve trleri anlatlmtr. Drdnc blmde ise Kuveyt Trk Katlm
Bankasnn ihra ettii iki adet kira sertifikas ileminin uygulamas gerekletirilmitir.
1
BRNC BLM
TRK BANKACILIK SSTEMNE GENEL BAKI
1.1. Trk Bankaclk Sisteminin Gemii ve Geliim Sreci
Trkiyede bankaclk tarihi 19. yzylda Osmanl Devleti ile balamtr. Osmanl
Devleti'nde 19.yzyln ortalarna kadar devlet ve vatandalarn ihtiyalar iin, sarraf ve
loncalar tarafndan destek verilmekteydi. 1847 ylnda Osmanl Devleti'nin ilk bankas olarak
kabul edilen ve Galata bankerleri tarafndan kurulan stanbul Bankas'dr. (Bank- Dersaadet
ismi ile de bilinmektedir.)
1854 ylnda Krm Sava yaplrken Osmanl Devleti tarihinde ilk defa yurtdndan
bor almtr. D borlarn demesini takip edecek bir devlet bankasna ihtiya duyulmutur.
1856 ylnda merkezi Londra'da bulunan ngiliz sermayeli Bank- Osmani (Ottoman Bank)
kurulmutur.
1850li yllarda Mithat Paa bankaclk anlamnda birok ilklerin yaanmasnda katk
salamtr. Bu yllarda ilk milli kredi kuruluu olarak adlandrlan Memleket Sandklar ile
birlikte milli tasarruf kuruluu olan Emniyet Sand kurulmutur.
1881 ylnda Duyun- Umumiye'nin kurulmasndan sonra Osmanl Devleti'nin gelir
kaynaklar uluslararas bir kuruluun gzetimine gemesiyle birlikte yabanc sermayeli kii ve
kurululara gerekli gvenceler salanmasndan kaynakl olarak Osmanl Devleti'nde yabanc
sermayeli bankalarn says artmaya balamtr.
1908 ylnda kinci Merutiyet'in ilann ardndan Osmanl Devletinde milli bankaclk
faaliyetleri hz kazanmtr. Bu yllarda milli sermaye ile birlikte genellikle yerel ve bir adet
ubeden oluan bankalar kurulmaya balanmtr. Trkiyede milli bankacln gelimesi
Cumhuriyetin ilan edilmesi ile balamtr. 1923 ylnda zmir ktisat Kongresinde, ulusal
ekonominin geliebilmesi iin ulusal bankalarn kurmann gereklilii tespit edilmi ve lkede
bulunan yabanc sermayenin etkisinin azaltlarak ulusal sermayenin etkisinin arttrlmas
gereklilii ortaya kmtr.
1924 ylnda Trkiye Bankas kurularak sanayi kurumlarnn sermaye ve kredi
bulmalar konusunda destek olmutur. Yine inaat sektrne destek olma mahiyetinde lkenin
yeniden inasn hzlandrmak amacyla 1926 ylnda Emlak ve Eytam Bankas kurulmutur.
1930 - 1940 yllar arasnda devletilik ilkesi n plana kartlarak Smerbank (1933),
Belediyeler Bankas (1933), Etibank (1935), Denizbank (1937), Halk Bankas (1938) ve Halk
Sandklar kurulmutur. 1936 ylnda ise 2999 sayl Bankalar Kanunu olumutur. 1958 ylnda
bankacln gelitirmek maksadyla Trkiye Bankalar Birlii (TBB) kurulmutur.
Planl Dnem olarak adlandrlan 1960-1980 yllarnda toplamda 7 adet banka
kurulmutur. Bunlardan 5i kalknma bankas ve 2 tanesi ise ticaret bankas olarak kurulmutur.
24 Ocak 1980 ylnda alnan kararlarla birlikte Trk bankaclnn deiim sreci balamtr.
Alnan kararlar sonucu bankaclk sektrnn piyasa ekonomisi ile tanarak da ak ve
rekabet edebilecek bir konuma gelmitir.
2
1994 ylnda Trkiye Ekonomisi byk bir kriz geirerek ok skntl bir srece
girmitir. Bankaclk sektr de dier sektrler gibi ciddi derecede olumsuzluklar yaamtr.
Baz bankalar bu srete faaliyet izinlerini kaybetmi, Trkiyenin uluslararas anlamda kredi
notu hzla derek, bankalarn yurtd kaynakl bor almalar ise olumsuz etkilenmitir.
Trkiye'nin Avrupa Birlii (AB) uyum srecine girmesi hem de lkenin bankaclk
sektrnde yeni dzenlemelere ihtiya duymas sebebiyle Bankaclk Dzenleme ve Denetleme
Kurumu (BDDK) 2000 ylnda faaliyete gemitir. 2000 ve 2001 ylnda art arda yaanan
ekonomik krizler Trk bankaclk sektr asndan nemli snavlar vermi ve birok bankann
faaliyet izinleri iptal edilmitir. st ste yaanan krizlerden sonra karlan sonularla birlikte
bankaclk sektr yapsal olarak deiime urayarak yeniden yaplandrma yoluna gidilmitir.
2005 ylnda 5411 sayl Bankaclk Kanununun yrrle girmesi ile birlikte zel
Finans Kurumlar'nn adlarnn deierek Katlm Bankas olarak adlandrlmtr. 1
1
M. erafettin zsoy, Salam Bankaclk Modeli ile Katlm Bankaclna Giri, stanbul: Kuveyt Trk Katlm Bankas
A.. Yayn, 2012, s.30-32.
3
Tablo 1: Trkiye'de Bankaclk Sektrnn Geliimi
Yl Gelimeler
1847 Osmanlda ilk banka: stanbul Bankasnn(Bank- Dersaadet) kurulmas
1856 Bank- Osmanl (Ottoman Bank) kurulmas
1863 Osmanl Bankasnn kurulmas
1863 Memleket Sandklarnn kurulmas
1867 Emniyet Sandnn kurulmas
1881 Duyun- Umumiye
1908 kinci Merutiyetin ilan
1923 zmir ktisat Kongresi
1924 Bankasnn kurulmas
1925 Trkiye Sanayi ve Maadin Bankasnn kurulmas
1927 Emlak ve Eytam Bankasnn kurulmas
1930 Merkez Bankasnn kurulmas
1936 2999 sayl Bankalar Kanununun yrrle girmesi
1950 Trkiye Snai Kalknma Bankasnn kurulmas
1958 Trkiye Bankalar Birlii (TBB) kurulmas
1980 24 Ocak 1980 kararlar
1983 Tasarruf Mevduat Sigorta Fonunun (TMSF) kurulmas
1994 1994 Ekonomik Krizi
1999 Bankaclk Dzenleme ve Denetleme Kurumunun ( BDDK) kurulmas
2001 2001 ubat Bankaclk krizi
2005 5411 sayl Bankaclk Kanununun yrrle girmesi
Kaynak: M. erafettin zsoy, Salam Bankaclk Modeli ile Katlm Bankaclna Giri,
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. Yayn, stanbul, 2012, s.33.
4
1.2. Trk Bankaclk Sisteminde Faaliyette Bulunan Banka Trleri
Globalleen dnyada teknolojinin de gelimesiyle birlikte bankalar lkelerin en byk

irketleri konumuna gelmitir. Trkiyede de ekonomiye yn veren nemli kurululardan olan
bankalar niteliklerine gre faaliyetlerini srdrmektedir.
Merkez
Bankas
Katlm Mevduat
Bankalar Bankalar
Trk
Bankaclk
Sistemi
Kalknma Yatrm
Bankalar Bankalar
ekil 1: Trk Bankaclk Sisteminde Faaliyette Bulunan Banka Trleri
Trkiyede 2015 yl itibariyle katlm bankalar hari lkemizde faaliyet gsteren 47

adet banka bulunmaktadr. 2015 yl aktif byklklerine gre sralanm olan bankalarn
toplam aktiflerinin 2.235.995 milyon TL olduu gzlemlenmitir. Aktif byklk itibariyle ilk
10 banka arasnda yer alan bankalar incelediinde kamusal sermayeli, zel sermayeli ve
yabanc sermayeli kurulularn n plana ktn sylenebilir. Yine ayn bankalarn ube ve
personel saylarnn dier bankalara gre ok daha nde olduu belirtilebilir. Aada yer alan
tabloda bankalarn 2015 ylna ait detay bilgileri bulunmaktadr.
5
Tablo 2: Trkiyede Faaliyet Gsteren Bankalarn 2015 Yl Aktif Byklk Sralamas
(milyon)
Toplam Toplam Net Dnem ube Personel

Banka
Aktifler zkaynaklar Kar/Zarar Says Says
1 Trkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankas A.. 302.848 31.546 5.162 1.812 25.697
2 Trkiye Bankas A.. 275.718 32.035 3.083 1.377 25.157
3 Trkiye Garanti Bankas A.. 254.343 30.981 3.407 980 19.692
4 Akbank T.A.. 234.809 26.689 2.995 902 14.050
5 Yap ve Kredi Bankas A.. 220.369 23.084 1.861 1.000 18.261
6 Trkiye Halk Bankas A.. 187.729 19.424 2.315 949 17.104
7 Trkiye Vakflar Bankas T.A.O. 182.947 16.768 1.930 920 15.410
8 Finans Bank A.. 85.727 9.024 706 642 12.950
9 Denizbank A.. 84.221 8.269 763 692 12.923
10 Trk Ekonomi Bankas A.. 71.960 6.962 882 532 9.927
11 ING Bank A.. 49.245 4.482 115 298 5.603
12 Trk Eximbank 44.438 4.781 489 3 541
13 Odea Bank A.. 32.083 1.347 50 55 1.538
14 HSBC Bank A.. 31.647 2.660 -331 284 4.997
15 ekerbank T.A.. 24.416 2.527 103 301 4.078
16 Trkiye Snai Kalknma Bankas A.. 20.735 2.489 407 3 332
17 ller Bankas A.. 18.431 12.557 576 19 2.640
18 Alternatifbank A.. 13.150 997 60 59 1.073
19 Fibabanka A.. 11.191 1.037 82 67 1.290
20 Anadolubank A.. 10.967 1.360 144 106 1.711
21 Burgan Bank A.. 10.675 1.013 52 56 1.022
22 Citibank A.. 8.372 1.251 171 8 517
23 Aktif Yatrm Bankas A.. 7.560 941 81 8 638
24 stanbul Takas ve Saklama Bankas A.. 7.092 911 175 1 285
25 ICBC Turkey Bank A.. 6.655 590 -17 44 841
26 Turkland Bank A.. 5.819 743 15 34 662
27 Bank of Tokyo-Mitsubishi UFJ Turkey A.. 5.667 549 15 1 63
28 Trkiye Kalknma Bankas A.. 4.774 703 63 1 602
29 Intesa Sanpaolo S.p.A. 4.179 766 50 1 27
30 Arap Trk Bankas A.. 4.023 602 70 7 291
31 Birleik Fon Bankas A.. 3.069 601 21 1 225
32 Deutsche Bank A.. 3.013 511 72 1 123
33 BankPozitif Kredi ve Kalknma BankasA.. 1.793 332 -94 1 140
34 Turkish Bank A.. 1.214 189 4 13 252
35 The Royal Bank of Scotland Plc. 1.002 620 44 1 57
36 Rabobank A.. 882 731 28 1 38
37 Nurol Yatrm Bankas A.. 719 123 19 1 40
38 JPMorgan Chase Bank N.A. 482 381 36 1 56
39 Socit Gnrale (SA) 467 103 -14 1 110
40 Bank Mellat 340 208 11 3 48
41 Pasha Yatrm Bankas A.. 322 231 9 1 31
42 GSD Yatrm Bankas A.. 309 96 5 1 26
43 Merrill Lynch Yatrm Bank A.. 216 127 14 1 41
44 Diler Yatrm Bankas A.. 129 110 7 1 17
45 Habib Bank Limited 115 54 4 1 15
46 Standard Chartered Yatrm Bankas Trk A.. 79 70 4 1 33
47 Adabank A.. 53 45 2 1 30
Toplam 2.235.995 251.614 25.644 11.193 201.204
Kaynak: TBB, statistiki Raporlar, Aktif Byklklerine Gre Banka Sralamalar Aralk 2015,
https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59, (2 Eyll
2016).
almann bu ksmnda Trkiye'de faaliyette bulunan bankalarn zellikleri
aklanmtr.
6
1.2.1.Merkez Bankas
Merkez Bankas bal bulunduu lkenin para politikasnn mesuliyetini stlenen

kurumdur.11 Haziran 1930 ylnda Anonim irket olarak kurulan Trkiye Cumhuriyeti Merkez
Bankasnn (TCMB) sorumluluklar arasnda kur ve para politikalar bulunmaktadr. Merkez
Bankasnn finansal sistem ve fiyat istikrarn salamak, Trkiyede tedavlde olan
banknotlarn basm ve finansal sistem ierisinde dolamn salamak grevleri arasnda yer
almaktadr. 2
Merkez Bankas, para basmaya yetkili tek kurumdur. Bu yetki TCMB tarafndan sresiz
olarak Merkez Bankasna verilmitir. Hkmet ile birlikte uygulanacak olan kur rejimini
belirleyen Merkez Bankas, 2001 ylndan itibaren dalgal kur rejimini tercih ederek son kur
rejimi politikasn belirlemitir. Trkiyede veya uluslararas piyasalarda yaanacak olumsuz
gelimelere karlk dviz likitidesini kontrol altnda tutarak lkenin menfaatleri dorultusunda
hareket eden Merkez Bankasnn, ayn zamanda lkemizin altn ve dviz rezervlerini saklamak
ve bu rezervleri ynetmek de sorumluluklar arasnda yer almaktadr.3
Merkez Bankas tarihi 3 ayr dneme ayrlarak incelenmitir.
1.2.1.1.Osmanl Devleti Dnemi ve Cumhuriyetin Kurulduu Tarihlerde Merkez
Bankasnn Kurulma Aamalar
Osmanl Devletinde ekonomik yap; para ve kredi ilemlerinin dzenlenmesi, altn ve

dviz rezervlerinin kontrol ve denetimi, i ve d demelerin yaplmas gibi ilemlerden
olumaktadr. Bu ilemler, hazine, darphane, sarraflar, vakflar, bedestenler ve loncalar gibi
birden fazla kurum tarafndan yrtlmtr. 19. yzyln ortalarna kadar devam eden bu
yapda Osmanl Devleti altn sikke basmn gerekletirmitir. Osmanl Devleti, senyoraj
hakkn 1839 ylnda ilk defa kullanmtr. Bu ekilde kat para karan devlet, el yapm olan
bu paray banknot olarak kullanmaktan ziyade faizli bor senedi ya da hazine senedi olarak
kullanmtr. Krm Savann devam ettii 1854 ylnda ilk defa yurtdndan bor alnmtr.
Bu borlanma ile birlikte Osmanl Devleti ile Avrupa lkeleri arasnda borlarn denmesi
hususunda kontan kurmakla grevli devlet bankasna ihtiya duyulmutur. Bu ihtiya
sebebiyle de Londrada 1856 ylnda sermayesi ngiliz olan Ottoman Bank (Bank- Osmani)
kurulmutur. Bankann kk tutarl krediler vermek, hkmete avans vermek ve birtakm
hazine bonolarn iskonto etmek gibi snrl yetkileri bulunmaktadr.
1863 ylnda Ottoman Bank kapatlarak Bank- Osmani-i ahane (Osmanl Bankas)
adn alm ve ngiliz-Fransz ortakl kurulmu, yeniden organize edilerek devlet bankas
olarak faaliyetine devam etmitir. Sz konusu bankaya otuz yl boyunca banknot basma
ayrcal ve tekeli verilmitir. Bankann, devletin haznedarln yapm ve devlet gelirlerini
2
TCMB, 2014 TCMB Bror, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/fc5a1567-80d5-431d-905a-
83ae98f49e42/TCMB_Brosur_2014.pdf?MOD=AJPERES, (30 Temmuz 2016), s.2-3.
3
TCMB, Banka Hakknda, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/bottom+menu/banka-hakkinda,
(30.07.2016).
7
almak, hazine demelerini yaparak bonolar iskonto etmek, i ve d borlarn demelerini
yapmak gibi sorumluluklar da bulunmaktadr.
kinci merutiyet Dnemi'nde Osmanl Bankas'nn sermayesinin yabanclarda olmasna
tepki gsterilmi ve ulusal merkez bankasnn kurulmas gerekliliini savunmulardr. Bu
fikirle birlikte, yerli sermayesi olan bir merkez bankas kurulma abalar sonucunda 11 mart
1917 tarihinde Osmanl tibar- Milli Bankasnn kurulmas gereklemitir. Osmanl Devleti
nin Birinci Dnya Savandan yenik ayrlmas sonucu, Osmanl Bankasnn yerini alacak bir
banka olma gayesine ulaamamtr.
Birinci Dnya Savandan sonra lkelerin kendi para politikalarn belirlemesi ve
dnyada emisyon salayacak merkez bankalarnn kurulmas ynnde fikirler olumaya
balamtr. Ayn yllarda Kurtulu Savann kazanlmas ile birlikte siyasi bamszln
ekonomik bamszlkla desteklemek amacyla bir merkez bankasnn kurulmas fikri, 1923
ylnda zmir ktisat Kongresinde ele alnmtr. Bu fikir ile birlikte, dier lkelerin merkez
bankalarnn grleri alnm ve 1928 ylnda Hollanda Merkez Bankas dare Meclis Bakan
Trkiyeye davet edilmitir. Hollanda Merkez Bankas dare Meclis Bakan olan Dr. G.
Vissering, hkmete bal olmayan, bamsz bir merkez bankasnn olmas gerektiini
hazrlad raporda belirtmitir.
Hkmet, merkez bankas kurulmas ile ilgili grleri deerlendirip, merkez
bankasnn kurulmas ile ilgili yasal gereklilikleri oluturmak iin ilemlere balamtr. Lozan
niversitesinden Prof. Leon Morfun katksyla Merkez Bankas yasa tasars hazrlanarak 11
Haziran 1930 Trkiye Byk Millet Meclisinde kabul edilerek 1715 sayl Trkiye
Cumhuriyeti Merkez Bankas Kanunu ad ile 30 Haziran 1930 tarihinde Resmi Gazetede
yaymlanmtr.
Hissedarlar Umum Heyeti merkez bankasnn teme organ olarak belirlenmitir. dare
Meclisi en yksek ynetim organ olurken, denetleme grevi Murakplar Komisyonu, iskonto,
faiz ve kredi ilemleri skonto ve Kredi Encmeni birimi, memurlarn atanmasyla birlikte kredi
ve iskonto ilemlerini dzenleyen birim dare Heyeti, Umum Mdrlk ve ubeler olarak
belirtilmitir.
1930lu yllarda hkmet Merkez Bankasnn grevlerine ve kararlarna karamad
ve Merkez Bankasnn bamszlnn etkin olmasyla birlikte enflasyonun dk seviyelerde
kald yllar olmutur. 1940l yllarda kinci Dnya Savann olumsuz etkilerinin yaand
ve kamunun finansman yknn Merkez Bankas kaynaklar tarafndan karland yllar
olmutur. 1950li yllarda hedef, byme ve hzl kalknma olarak belirlenmitir. Bu hedeflere
ulamada Merkez Bankasnn kaynaklar kullanlmtr. Bununla birlikte Kanunda
deiikliklere gidilerek Hazineye ksa vadeli avans vermek maksadyla Merkez Bankas
kaynaklar kamunun kullanmna almtr.
1960l yllarda planl ekonomiye gei kapsamnda ekonomik koullarn iyilemesine
ve sanayinin gelimesiyle ayn izgide geniletici para politikalar sayesinde kamuya kaynak
salamaya devam edilmitir.
8
1.2.1.2.1970-2001 Yllar Aras Trkiye Cumhuriyet Merkez Bankasnn Durumu
Merkez Bankas ekonomideki etkinliini iyice hissettirmektir adna 1960l yllarda

birtakm almalarda bulunmu ve 1970 ylnda yeni bir kanunun kabulyle, Merkez Bankas
tarihinde yeni bir dnem almtr.
14 Ocak 1970 tarihinde 1211 sayl TCMB Kanununun kabul edilmesiyle birlikte yasal
stat, organizasyon yaps ve yetkilendirmelerde deiiklikler yaanmtr. Bu deiimlerin
ardndan Bakan unvan alan ilk kii Naim Talu olmutur. 1211 sayl kanun ile birlikte
bankann grev ve yetkilerinin de arttrlmas asndan yenilikler meydana gelmitir.
Bankann para politikas aralar zerindeki etkisi artmtr. Ayn zamanda bankaya para arz
ve likitide durumlarn dzenlemek iin ak piyasa ilemlerinde ilem yapma yetkisi
verilmitir.
1980li yllarda Trkiye Ekonomisi ve Merkez Bankas asndan ok kritik yllar
olmutur. 24 Ocak 1980 tarihinde alnan kararlar ile birlikte serbest d ticaret politikasna
geilmitir. Yine bu kararlar ile birlikte sabit kur rejimi politikas sona ermitir. 1989 ylnda
alnan kararlar ile birlikte dvizli ilem yetkisi ekonomi birimlerine verilmitir. Trk paras
konvertibl hale gelerek daha esnek dviz kuru politikasna gei yaplmtr.
1990 ylna gelindiinde banka, ilk defa para politikasn kamuoyu ile paylam ve
dviz kurlar ile faiz oranlarndaki istikrara zarar vermeden piyasada oluan likitide eksikliini
karlamaya almtr. 1991 ylnda meydana gelen Krfez Sava ile birlikte ekonomi ve
siyasi yap zerinde bask oluturmutur. Bu yaanan olumsuzlar 1994 ylnda finansal krizin
yaanmasna sebep olmutur.
2000 ylnn bitimine yakn Trkiye Ekonomisinde gvensizlik ortam bulunmakta ve
bu gven eksikliinin etkilerinin artmasyla birlikte ortaya kan 2001 Ekonomik Krizinin
sonucunda dvize endeksli istikrar programna son verilmitir.
1.2.1.3. 2001 Yl ve Sonrasnda Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas
Bu krizle birlikte dalgal kur rejimine geilmitir. 25 Nisan 2001 tarihinde gerekleen
deiimlerden en dikkat ekici olan Merkez Bankasnn temel amacnn fiyat istikrarn
salamak ve bu istikrar devam ettirmek olduu Yasa'da aka belirtilmitir. Bununla birlikte
Merkez Bankasnn para politikas aralarn dorudan kendisi tarafndan belirlenecei karara
balanarak, Bankann ara bamszlna ulamas salanmtr.
2001 ylnda meydana gelen Ekonomik Kriz sonras enflasyonun drlmesi iin ciddi
mcadeleler gsterilmitir. Trk parasnn itibarn ykselterek ve yksek kuprl parann
deme sistemleri gibi alanlarda teknik skntlara sebep olmas nedeniyle para reformu
yaplmasna karar verilmitir. 1 Ocak 2005 ylyla birlikte Trk lirasndan alt sfr atlm ve
Yeni Kurular kullanlmaya balanmtr. 1 Ocak 2009 ylnda ise paradan yeni ibaresi
kaldrlm ve yeni Trk liras (TL) kullanlmaya balamtr.4
4
TCMB, Dnden Bugne Trkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/a717854c-
6020-4da5-981f- e376516b6fe2/Dunden_Bugune_TCMB2011.pdf?MOD=AJPERES, (30.07.2016), s.6-14.
9
1.2.2. Mevduat Bankalar
Mevduat bankalar, ilk ortaya kt tarihlerde sadece mevduat toplamalar sebebiyle

bu isimle anlmtr. Mevduat bankalar genellikle ticari bankalar olarak da bilinmektedir.
Bankalar ellerinde bulunan mevduatlar tekrar ticari ilemlerde kullanlmak zere bor
olarak vermesi ile birlikte kredi ilikisi de domutur. Mevduat bankacl kavramn faiz
karl mevduat toplamak ve faizli bir ekilde kredi verilmesi olarak aklanabilir.5
Bankalarn mevduat toplamak iin yksek faizli getiriler vermesinin sebebi phesiz ki
bankalarn topladklar kaynaklar mterilerine kredi olarak bor vermesi ile birlikte
karllklarn arttrmak istemeleridir. Tzel kiilere ynelik, sabit ve deiken maliyetlerde
oluan ihtiyalarn yan sra hisse senedi ve yatrm kredileri, bireysel kiilerde ise zellikle
konut, ara ve ihtiya kredisi gibi rnler daha ok talep grmektedir.6
02/08/2016 tarihi itibariyle Trkiye'de faaliyette bulunan, 3 adet kamusal sermayeli
mevduat bankas, 9 adet zel sermayeli mevduat bankas,15 adet kurulmu yabanc sermayeli
mevduat bankas, 6 adet ube aan yabanc sermayeli mevduat bankas ve 1 adet tasarruf
mevduat sigorta fonuna devredilen mevduat bankas bulunmaktadr.7
1.2.3. Yatrm Bankalar
Sermaye piyasasnda faaliyet gsteren yatrm bankalar, orta ve uzun vadeli yatrm
kredisi aarak veya zel irketlerin kardklar tahvillerin satn garanti etmekle ykml olan
mali kurululardr. Yatrm bankalar orta ve uzun vadeli krediler vererek ticari kurumlarn
kurulu ve gelimelerine yardmc olmaktadr. Ayn zamanda firmalarn ynetim, mali yap,
devir ve birlemelerinde danmanlk hizmeti de veren yatrm kurulular mterilerinden
mevduat kabul etme dnda kalan bankaclk hizmetlerini verirler. Genellikle kendi ortaklarnn
sermayesi ile alan Yatrm Bankalar, uzun vadeli tahvillerin sat ya da yabanc kaynaklar
kullanarak kendilerine katk salarlar.8
1.2.4. Kalknma Bankalar
Kalknma Bankalar, gelimekte olan lkelerde atl kalan paralarn yatrmlara

ynlendirilmesini salayan arac kurumlardr. retimin artarak ekonominin bymesine
katkda bulunacak olan fonlarn uzun vadeli yatrmlara dnmesinde etkin rol oynayan
Kalknma Bankalarnn sermayeleri genellikle devlet tarafndan karlanmtr. Bu bankalar;
Trkiye hracat Kredi Bankas (TRK EXMBANK), Trkiye Kalknma Bankas ve ller
Bankasdr.
5 mer Faruk olak ve Dierleri, Para Banka Teori ve Politika, 1.Basm, Ankara: Gazi Kitapevi, 1997, s.39-40.
6
Tezer al, mer Faruk olak, Finansal Sistem ve Bankalar, 1.Basm, Ankara: Nobel Yayn Datm, 1999, s.37-38.
7
TBB, Gruplar Baznda Banka ve Bankalarn ube Saylar, 2016, https://www.tbb.org.tr/modules/banka-
bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp, (2 Austos 2016), 1.paragraf.
8
mer Erolu, Para Teorisi ve Politikas Ders Notlar, Yayn No: 50, Isparta: Sleyman Demirel niversitesi, 2004, s.85-86.
10
Kalknma bankalarnn temel ilevleri arasnda; lke sanayisine uzun vadeli finansman
destei konusunda yardmc olmak, yatrmlarn finansmannda kullanlmak zere i ve d
piyasalardan fon bulmak, sermaye piyasasnn geliimine katkda bulunmak ve yabanc
sermayelerin lkede yapaca yatrmlarda araclk etmektedir.9
1.2.5. Katlm Bankalar
Katlm bankacl finansal piyasalarda faaliyette bulunan, reel ekonomiyi finansal

anlamda destekleyen ve bankaclk hizmetleri sunan mali kurululardr. Katlm bankalar
mterilerinden topladklar fonlar, faizsiz bir ekilde ticari ilemlerde deerlendirmesi
sonucunda ortaya kan kar veya zarar mterileriyle paylamaktadr. Bu sebeple katlm
bankalar sabit getiri taahht edemezler. Faizsizlik prensibiyle alan katlm bankalar, fon
kullandrma hususunda nakit kredi vermeden fon kullanm yaptrarak rn pein alp
mterilerine vadeli bir ekilde satmaktadr.10
1.3. Youn Olarak Kullanlan Bankaclk rnlerinin Yllara Gre Geliimi
Bu blmde bankalarn kullandrm olduu birtakm rnlerinde ki gelime ve

stratejileri ile birlikte banka mterilerinin ihtiya ve talepleri dorultusunda kullandklar
rnlerin yllara gre geliimi incelenmitir.
Tablo 3: ATM, POS, Banka Kart ve Kredi Kart Says
2002 2005 2010 2015
ATM 12.000 15.000 28.000 48.000
POS 496.000 1.141.000 1.824.000 2.158.000
Banka Kart 35.057.000 48.243.000 69.917.000 112.384.000
Kredi Kart 15.705.000 29.978.000 46.956.000 58.215.000
Kaynak: TBB, Trkiyede Bankaclk Sektr 1960-2015 raporu, ATM, POS, Banka Kart
ve Kredi Kart Says, 2016,
https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/2183/Turkiye'de_Bankacilik_Sektoru_1960
-2015.pdf, (21 Eyll 2016), s.11.
Bankaclk sektr 2005 ylndan itibaren nemli gelimeler kaydederken bu gelimeleri

ATM, POS, Banka Kart ve Kredi kart saylar dorular niteliktedir. 2002 ylndan 2005 ylna
kadar POS rakam iki katndan fazla art gstermitir. POS rnn art gstermesinin sebebi
9
Erolu, s.87-88.
10
Albaraka Trk Katlm Bankas, Katlm Bankacl Sistemi Nedir?, 2016,
https://www.albaraka.com.tr/pdf/Katilim_Bankaciligi_Sistemi_Nedir_.pdf, (21 Eyll 2016), s.4.
11
kredi kart saysnda yaanan neredeyse iki katlk artn etkisi ok byk olmutur. zellikle
kredi kartlarnn taksit yapabilme zelliklerinin artmas, reklam-tantmlarn yaygnlamas,
tketimi artrmak iin bankalarn promosyon yaparak eitli bonus taahht etmeleri sonucunda
kredi kart kullanan kiilerin saysnda ciddi bir art meydana gelmesinde nemli rol
oynamtr.
ATM ve banka kart saylar da yine birbirini etkilemesi sonucu saylar artmaktadr.
Banka kartlarn kullanmn yaygnlamas ATM'lerin kurulmasna neden olmaktadr. ATMler
kurarak banka; mterilerinin ATMler araclyla ilemlerini yapabilmesine olanak
salamakla birlikte, mterilerin yaptklar ilemlerden komisyon elde edebilmekte, ATMnin
pek ok yerde olmas yine bankann tantmn yapmas anlamna gelmekle birlikte banka
ATMsinin youn olduu illerde, sz konusu banka tercih sebebi olmann yan sra sz konusu
ATM younluuna ulaan banka ulalabilirlilik asndan da nemli konuma gelmektedir.
Tablo 4: htiya Kredisi, Dier Krediler ve Konut Krediler Stoku (Bakiye ve Kii Bana
Miktar)
htiya*Kredisi ve Dier 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Eyl.15
Krediler**
Toplam (Milyon TL) 36.110 41.365 59.275 82.537 94.971 121.894 139.620 144.770
Kii Ba (Bin TL) 4,5 4,8 6 7,7 8,3 9,9 7,1 8,3
Konut Kredisi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Eyl.15
Toplam (Milyon TL) 37.347 42.733 57.584 69.755 79.552 101.322 115.015 132.620
Kii Ba (Bin TL) 49 43,9 53,2 54,5 55,4 60,3 63 67
*htiya kredileri: Dayankl tketim mallar, yar dayankl tketim mallar ile evlilik, eitim ve salk
iin kullandrlan kredilerdir.
**Dier krediler: htiya, konut ve tat kredileri kategorisinde snflandrlmayan kredilerdir.
Kaynak: TBB, Trkiyede Bankaclk Sektr 1960-2015 raporu, htiya Kredisi, Dier
Krediler ve Konut Krediler Stoku (Bakiye ve Kii Bana Miktar),
2016https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/2183/Turkiye'de_Bankacilik_Sektoru_
1960-2015.pdf, (21 Eyll 2016), s.13.
htiya kredisi ve dier kredilerin kullanm 2008 ylndan 2015 yl eyll ayna kadar
geen srede yaklak drt katlk bir art gstererek 144 milyar 770 milyon TLye ulamtr.
Kullanlan bu kredilerin ortak noktas, alm gcnn yetmedii yerde bankann sermaye olarak
kullanlarak aylk belirli bir miktar deme yaplmas karl tketicinin talebinin yerine
getirilmesidir. Elbette bu talep yerine getirilirken banka, kiilerin borcunu deyebilme, aylk
geliri ve birok faktr gz nnde bulundurmaktadr. Bankann koullarn yerine getirebilen
mteriler, talebin gereklemesi karl aylk taksitlerine bir miktar ekleme yaparak bankaya
12
deme yaplmasna raz olmutur. Yaklak bu yedi yllk srete kullanlan krediler sonucu
ihtiya ve dier kredilerin kii bana den tutar 4 bin 5 yz TLden 8 bin 3 yz TLye
ykselmitir.
Konut kredilerin artnda mortgagen nemli etkisi olmutur. Mortgage;

Gayrimenkul finansman sistemidir.
Konut almak isteyen fakat gerekli birikimi olmayan kiilerin kira der gibi aylk
demeler yaparak konut sahibi olmasn salamaktadr.
Kelime anlam olarak potek Teminat anlamna gelmektedir.
Genellikle uzun vadelerde finansman tercih edilir.
Satn alnmak istenen konutlarn zerine ipotek konularak tesis edilir.
leriye dnk bir ilemdir.11
2008 ylnda konut kredilerinin toplam miktar 37 milyar 347 milyon TL iken bu rakam
yllar getike artmaktadr. 2015 yl eyll aynda ise bu rakam 132 milyar 620 milyon TL
olmutur. Kii bana den miktar kredi kullanm tutar kadar artmamtr. 49 bin TL'den 67
bin TL ykselmesinin sebepleri arasnda, yllar getike kredi kullanmayan kiilerin de konut
alabilmek iin kredi kullanma yoluna gittii sylenebilir.
Konut kredileri saysnn artmasnn nedenleri arasnda;
nsanlarn ev sahibi olmak istemesi,
nsanlarn yaam kalitelerini artrmak istemeleri (site yaam, spor salonu, gvenlik
hizmeti almak istemeleri gibi birok neden saylabilmektedir.)
nsanlarn ocuklarn evlendirirken onlarn evlerinin olmasn istemesi,
nsanlarn yatrm amal proje bazl ev almak istemeleri,
nsanlarn eskiyen evlerinin yenilenmesi amacyla yeni ev almak istemeleri gibi
nedenler saylabilmektedir.
11
Garanti Mortgage, Mortgage Hakknda Bilmem Gerekenler, 2016, https://www.garantimortgage.com/mortgage-
hakkinda/mortgage-nedir.aspx, (30 Ekim 2016).
13
KNC BLM
KATILIM BANKACILIINA GENEL BAKI
2.1. Katlm Bankacl Kavram
Bu blmde katlm bankaclnn tanm, faizin tarihsel sreleri, faizsiz bankaclk ve

Osmanl Devleti Dnemindeki faizsiz ekonomik yapya genel bir bak as, faizsiz finansn
geliimindeki etkenler, ilk slami tasarruf bankasnn kuruluu ile birlikte slam Kalknma
Bankasnn yaps ve uluslararas katlm bankacl rgtleri incelenmitir.
2.1.1. Katlm Bankacl Tanm
slami bankaclk deerleri ve kurallar kapsamnda riba kavram ve ribann yasak

olmas, slami bankacln faaliyetlerini dorudan etkilemesine sebep olmutur. slam
hukukunda yer alan haram-helal, zekat, garer-maysir kavramlar slami bankaclk
kurallarnn belirlenmesi aamasnda etkin rol oynamtr. Bu kapsamda; lkelerin mevzuat
yapsnda, faizsiz bankaclk ad altnda faaliyetlerini devam ettiren bu tr kurumlar, slami
banka olarak ifade edilmitir.12
Trkiyede genellikle Katlm Bankacl, dnyada ise slam Bankacl olarak
bilinen faizsiz bankacln temeli, elinde fon fazlal olan gerek ve tzel kiilerden fon
toplayarak fon ihtiyac olan gerek ve tzel kiilere faizsiz bir ekilde fon verilmesine
dayanmaktadr.
Trkiyede faiz hassasiyeti olan yatrmclar, faizin slam dininde yasak olmas
sebebiyle yatrmlarn altn, dviz ve gayrimenkul gibi finansal piyasalarda yer almayan
rnlere kaydrmak zorunda kalmtr. 16.12.1983 tarih ve 83/7506 sayl kararname ile zel
Finans Kurumlar ile Trkiyede faizsiz bankaclk yapabilen kurumlarn ortaya kmasyla
birlikte dorudan finansal piyasalarda yer almayan ve halk arasnda yastk alt olarak
deerlendirilen yatrmlar bu bankalar araclyla birlikte daha fazla finansal piyasalarda yer
12
Erdem Bafra, slami Banka Kavram Karsnda zel Finans Kurumundan Katlm Bankas Kavramna Gei Bir
eliki Midir?, Ekonomik Yaklam Dergisi, 2015, cilt 26, say 95,
http://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/catalog.php?lng=0&search=&articlelng=&fieldnu=5&sortnu=1&sortdir=0&access=catalo
g&journalbg=*&journalnu=D000027&issuenu=S001778&-max=20&-skip=0, (21 Eyll 2016), s.72-73.
14
almaya balamtr. 13 lkemizde ilk olarak 1983 ylnda faaliyete geen zel Finans Kurumlar
2005 ylnda mevzuatn deiimi ile birlikte katlm bankas adn almtr. 14
Katlm bankalarnn gelirleri faiz karl bor vermeden, alm-satm, kira, ortaklk,
vekalet ve kefalet gibi dini adan sakncas olmayan ilemlere dayanmaktadr.15
2.1.2. Tarihsel Srete Faiz
Tarihin hemen hemen tm evrelerinde iinde faizin olduu finansman ilemleri eitli
ekillerde ortaya kmtr. Bunlardan en yaygn olan: Paray ya da mal olan kimse, kazan
salamak iin parasn ya da maln, finansman ihtiyac duyan kimselere faiz almak artyla
bor olarak vermesi ve anlalan vade sonunda da anapara ya da anamal ve faizini birlikte
almasdr.
Tefeciler, tarihin tm dnemleri boyunca faizi kullanmlardr. Faizciliin ortaya k
Babil devleti dnemine kadar uzanmaktadr. Babilde gelirler; yaplan balar, devlete verilen
vergiler ile birlikte zel mlklerin kiralanmas yoluyla tapnaklardan elde edilmekteydi. Bu
tapnaklar, halkn zor zamanlarnda onlara yardmc olmakta ve halka bor vermekteydiler.
Tapnaklar ilk bata bu bor karlnda faiz almamlardr. lerleyen zamanlarda ticaretin
gelimesi ile birlikte tapnaklarda verdikleri borlar karlnda faiz (siptou) istemeye
baladlar. Bu durum sonucunda tapnaklar; bir yandan kilden yaplm levhalara kaydederek
makbuz karl emanet mal alan, dier taraftan da bu mallar faizli bir ekilde bor veren
kurumlara dnmlerdir. Faiz sistemin oluumu ile birlikte ortaya kard bir takm sosyal
sorunlar sebebiyle devlet bor alp verme ilemlerine mdahale etmitir. Milattan nce (M..)
20. yzylda Babil kral Hammurabi faiz oranlarn snrlayan, tefecilie de mdahalede
bulunarak tefecilii engellemek iin devletin srece dahil olmasn emreden, borlu ve
alacaklya haklar vererek yasalar karmtr.
Yunanllarn bankacl Babillilerden rendikleri ifade edilmektedir. Onlarda daha
ok zel bankaclk gelimitir. Trapezites denilen sarraflar bu ilerle megul idiler.
Romada da bankaclk yapanlar vard. Ortaada dere beyler kendi paralarn basp bu
paralarn deeriyle oynamaya balaynca bunlarn deerini tespit ve daha geerli olanlaryla
mbadele iini yapan kimseler ortaya kt. Bunlara bancheris nlerindeki masaya da
banco dendi. Bunlar para muhafaza, para darbetme, mali ajanlk, para nakli, hesaplar aras
virman ve kredi ileriyle uratlar. Bankaclk bugnk haline XIX. yzylda yaklamtr. 16
2.1.3. Osmanl Devleti Dneminde Faizsiz Bankaclk
Osmanl Devleti Dneminde mudaraba sistemi toplum tarafndan titizlikle

uygulanmasna ramen mali adan Yahudiler daha ok ne kmlardr. Hatta Osmanl
Devletinin zayflama dnemlerinde ok defa mali glerini ve nfuzlarn ktye
kullanmlardr. Osmanl Devleti Tanzimat fermanndan nceki dnemde Yahudiler bata
13
Halil brahim Bulut ve Bnyamin Er, Katlm Finansman-Katlm Bankacl ve Giriim Sermayesi, Yayn No: 3, stanbul:
Trkiye Katlm Bankalar Birlii, 2012, s.24-25.
14
Trkiye Finans Katlm Bankas, Katlm Bankacl Sistemi, 2016, https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-
tr/hakkimizda/katilim-bankaciligi-sistemi/sayfalar/default.aspx, (11 Austos 2016).
15
shak Emin Aktepe, Sorularla Katlm Bankacl, Yayn No: 4, Trkiye Katlm Bankalar Birlii, 2012, s.83.
16
Aktepe, slam Hukuku erevesinde Finansman ve Bankaclk, s.44-45.
15
olmak zere aznlklardan oluan sarraflar ekonomi piyasasna hakimdi. Sarraflar; para bozma
ilemi, baka kimselerin paralarn iletme, polie alm satm ile itigal ederlerdi. Byk
sarraflar, Osmanl saray ve hazinesinden byk kazanlar elde ederdi. Devletin zor
zamanlarnda yksek faiz ileterek bor verirlerdi. Tanzimat sonras ve Cumhuriyet
dnemlerinde faizli bankalar ile birlikte devlet bankalarnn da katld kapitalist bir sistemin
yrtld bir dnem olmutur.17
2.1.4. Faizsiz Finansn Bymesindeki Etkenler
Faizsiz finans ve katlm bankacl, son zamanlarda dnya genelinde olduka hzl bir
byme gerekletirmitir. Bu bymenin nedenleri arasnda birden fazla etken bulunmaktadr.
Bu etkenlerin banda, faizsiz finansn global anlamda denetlenmesini ve standartlamasn
salayarak katlm bankalarnn gelimesi amacyla hizmet veren uluslararas slami finans
rgtleridir.
Katlm bankalarnn ve faizsiz sermaye piyasas ile alan yelerin gelime
seviyelerinin ykselmesi ile doru orantl olarak katlm bankacl ile geleneksel bankaclk
arasnda yaanan rekabet seviyesi de giderek artmtr. Pazardaki rekabet, mterilerin
taleplerini karlayabilmek adna yeni rn yaplarnn gelitirilmesini tevik etmitir. Bu tarz
rekabet, faizsiz finans sisteminin devamlln ve varln srdrebilmesi ile birlikte
gelimesini devam ettirebilmesinin n artdr.
Kresel olarak bankaclk sektrnn genel serbestleme eilimi ierisinde olmas
katlm bankaclnda yeni fikirlerin uygulamaya gemesini ve sistem ierisinde esnek bir
yapya izin verilmesine yol almasna yardmc olarak katlm bankalarnn bymesine
katkda bulunmutur.
Kreselleme ile birlikte faizsiz finansal sistemin bymesi artmtr. Kreselleme
sonucunda Mslman lkeler, dier lkelerde uygulanan katlm bankacl sistemini ve
sermaye piyasalarnn geliimlerine yardmda bulunmak ve birlikte gelimek iin daha fazla
frsat bulmulardr. Bu bymeye en iyi rnek sukuk piyasasndaki bymedir. Son yllarda
sukuk ilemleri, saysal ve ilem hacmi asndan ciddi derece art gstermitir.18
17
Akn, s.112.
18
zsoy, s.70.
16
Tablo 5: slami Finansman Bymesindeki Etkenler
Petrol fiyatlarnn ykselmesi

Krfez Blgesinde kesintisiz ekonomik byme
Ekonomik Byme ve Yatrm frsatlarnn artmasyla oluan zenginliin
Likitide Krfezde kalmas
Altyap projelerinde hkmet harcama ve yatrmlarn
artmas
Yatrmclarla beraber slami finansal enstrmanlara olan
ilginin de artmas
slami Finansal Sukukun hzl ortaya k
Enstrmanlara Yatrmc
Aile giriimlerinin likitide iin halka almadaki artan
tah
istei
zelletirmelerin artmasyla proje finansman ve
zelletirmeler ve Dorudan yaplandrlm finansman ihtiyacnn artmas
Yabanc Yatrmlar Dorudan yabanc yatrmclarn artmas
Yasal altyapnn gelimesi

lke piyasalarnn zgrlemesi ve artan yatrmc
Yasal Dzenlemeler
dostluu
Yabanc katlmn artmas
Krfez Blgesi yatrmlarnn petrol d sektrlere

eitlendirme kaymas
Yatrm fonlarnn Krfez Blgesini ap Orta Dou ve
dier blgelere de genilemesi
slami finansal enstrmanlarn kresel lekte kabul

Kreselleme edilmesi
ABD, AB gibi byk ekonomilerin slami finans kabul
etmesi
Sektrdeki byk oyuncularn slami finansa girmesi
2.1.5. Dnyada slami Bankaclk rnekleri ve slam Kalknma Bankas
slam tarihinin uzun yllardr sregelmesine karlk modern anlamda faizsiz

bankacla rnek verebileceimiz bir yap bulunmamaktadr. Faizsiz olarak grnen ou mali
yap yabanclarn kontrolne braklmas sebebiyle faizsiz ekonomik yapnn temelleri
oluamamtr. 1955 ylnda Muhammed Uzair faizsiz bankaclk zerine profesyonel olarak ilk
aratrmay ortaya koyan iktisatdr. Bu aratrma ile birlikte 1963 ylnda Msrda Nil nehri
17
kenarnda Suudi Arabistan Kral Faysalnda desteklemesiyle tekstil sektrn finanse etmek
iin ilk slami tasarruf bankas kurulmutur. Bu banka itirazlar sebebiyle 1977 ylnda
kapanmtr. slami tasarruf bankasnn kapanmasna ramen faizsiz bankacln yaplabilecei
hususunda nemli bir tecrbe olumutur. 19
slam Kalknma Bankas 20 Ekim 1975 ylnda kurulmutur. Bankann amac, ye olan
Mslman lkelerin ekonomik olarak kalknmas, ilerlemesi ve ortaklaa hareket edilmesinin
yan sra slam Hukuku ilkelerine uyum gsterilmesini tevik etmektir. Banka ye lkelere
projeler reterek ekonomik ve sosyal olarak kalknmasn hedeflerken, mali yardmlarda
bulunarak kredi vermektir. Bankann 2016 yl itibariyle 56 lkeden yesi bulunmaktadr.20
1975 ylnda ilk zel faizsiz bankaclk yapan kurulu olarak dikkat eken Dubai slamic
Bank kurulmutur. 1977 ylnda ise Msr ve Sudanda Faisal slamic Bank adyla iki yeni zel
banka kuruluu yaplmtr. Yine 1977 ylnda Kuveyt hkmeti tarafndan Kuwait Finance
House bankas, kar-zarar ortakl prensibi benimsenerek projelerin bu ortaklk ekline gre
yrtlmesi iin kurulmutur. 1983 ylnda ran, faizsiz bankaclk dzenine tamamen entegre
olan bir bankaclk sistemi oluturmutur. Sudan 1984 ylnda slami bankaclk sisteminin
farkna varm ve bankaclk sistemini btnyle slami bankacla evirmek iin 1991 ylnda
slami Finans Kurumlar Muhasebe ve Denetleme Kurumunu kurmutur. Mit-Ghamr Bank
1963 ylnda Msrda kurulmutur. Bu bankann kurulma amac, modern olarak ilk defa
geleneksel bankacln slamlatrmak istenmesidir. Daha sonrasnda bu banka siyasi
nedenlerden tr kapatlm olsa da, zellikle 1973 yl itibariyle Ortadou corafyasnda
gittike artan petrol krizi ve petro-dolar paritesindeki ykseliler, slami bankacln bir
gereklik olduunu ortaya karmtr.
Malezyada slami bankalar iin ayr bir kanun dzenlenmitir. Bunun sebebi slami
bankalar ve geleneksel bankalarn faaliyetlerini bir arada srdrmesinden kaynaklanmaktadr.
Bankaclk ve Finansal Kurulu Kanunu 1983 ylnda, slami Bankaclk Kanunu 1983 ve
Tekafl Kanunu 1984 ylnda yrrle girmitir.
ran bankaclk sistemini, dier Mslman lkelere gre tamamen slami kurallara gre
dzenleyerek 1983 ylnda faizin temelini oluturan tasarruf hesaplar uygulamasna son
vermitir. 1979 ylndaki devrimden sonra randa bankaclk devletletirilerek ksa bir srede
Faizsiz Bankaclk Kanunu kabul etmitir. Bu dzenlemelerden sonra ran Merkez Bankas
slami bankaclk ile ilgili para politikas aralarnn belirlenmesi ve bu para politikas
aralarnn uygulanmasnda etkin rol stlenmitir. ran Merkez Bankas, bir proje ilemi iin
verilebilecek minumum ve maksimum kredi tutarlarn, projede belirlenen kar oran ve
bankann pay oran gibi konularn belirlenmesinde rol oynamaktadr.
Pakistanda, slami bankalar ve geleneksel bankalar ayn sektrde faaliyetlerini
srdrmektedir. Bankaclk sektrnn randa ki gibi sadece slami bankaclk zerine
oluturmak isteseler de bunu baaramamlardr.21
19
Akn, s.110-114.
20
slam Kalknma Bankas, slam Kalknma Bankas Hakknda, 2016,
http://www.isdb.org/irj/portal/anonymous?NavigationTarget=navurl://24de0d5f10da906da85e96ac356b7af0, (16 Austos
2016).
21
Bafra, s.76-77.
18
2.1.6. Uluslararas Katlm Bankacl rgtleri
Katlm bankaclnn geliimi, denetimi ve dzenlemelerine yardmc olan

kurulularn en nde gelenleri unlardr:
AAOIFI: Kuruluun isminin uzun hali, slami Finansal Kurulular Muhasebe ve
Denetim Organizasyonu (Accounting&Auditing Organization for Islamic Financial
Institutions) olarak gemektedir. Faizsiz finans prensibi erevesinde kurumlar ve
piyasalar iin muhasebe ve denetim standartlar ile birlikte; idari, etik ve dini standartlar
hazrlayan uluslararas, bamsz ve kar amac olmayan bir kurulutur. Profesyonel
yeterlilik programlarnn pek ou AAOIFI tarafndan sunulmaktadr.
IFSB: Kuruluun isminin uzun hali, slami Finansal Hizmetler Kurulu (The Islamic
Financial Services Board) eklindedir. Faizsiz finans endstrisi iin ileriye ynelik
olarak kresel standartlar ve temel ilkeleri belirleyerek slami finansal hizmetler
endstrisinin devamlln destekleyen ve gelitiren bir uluslararas koruyucu rgttr.
IFSB bununla birlikte endstriyle ilgili aratrmalar yneterek bu konulardaki
giriimleri koordine eder.
MASB: Kurulun isminin uzun hali, Malezya Muhasebe Standartlar Kurulu (Malaysian
Accounting Standarts Board) eklindedir. Kurulun grevi yksek kaliteli muhasebe ve
raporlama standartlar gelitirerek, bu standartlarn geliimlerini desteklemektedir.
Kullanclar, finansal tablo dzenleyiciler, denetiler ve Malezyadaki insanlarn yarar
iin sz konusu standartlar uluslararas anlamda en iyi uygulamalarla uyumlu olmas
hususunda byk bir zen gsterilmektedir.
CIBAFI: Kuruluun isminin uzun hali, slami Bankaclk ve Finansal Kurumlar Genel
Konseyi (General Council of Islamic Banks and Financial Institution) olarak
gemektedir. Katlm bankalar ve finansal kurumlarn kresel bazda temsil eden, kar
amac olmayan bamsz bir uluslararas rgttr. Konseyin be temel amac
bulunmaktadr:
Faizsiz finansal endstrinin gelimesi iin faizsiz finans kavram ve kurallar ile
ilgili bilginin paylalmas
yeler arasnda ibirliinin arttrlmas
Faizsiz finans kurumlar ile ilgili bilginin salanmas
yelerin ilgi gsterdikleri alanlarn desteklenmesi
yelerin sk karlat sorunlar ve zorluklar konusunda yardm edilmesidir.
19
IDB: Kuruluun isminin uzun hali slam Kalknma Bankas (Islamic Development
Bank) olarak gemektedir. 1973 yl aralk aynda Ciddede toplanan Mslman
lkeler Maliye Bakanlar Konferans tarafndan yaynlanan niyet bildiri sonucunda
kurulmu olan uluslararas bir finansal kurumdur. Bankann amac, ye olan
lkelerle birlikte slami kurallar benimseyen Mslman topluluklarn ekonomik
geliimleri ve sosyal ilerlemesini tevik etmektir. Bankann grevleri, ye lkelerle
ekonomik ve sosyal adan geliim iin finansal danmanlk salamak ve baar
potansiyeli olan projeler ve giriimler iin zsermaye ve kredilere katlmaktr. slam
Kalknma Bankas ye lkelere salad fonlarn ynetilmesi ile birlikte ye
olmayan lkelerdeki Mslman topluluklara da yardm etmek amacyla verilen
fonlarn zel amal olarak kurmakta ve ynetmektedir.
IIFM: Kuruluun isminin uzun hali, Uluslararas slami Finansal Piyasa

(International Islamic Financial Market) olarak gemektedir. Uluslararas slami
Finansal Piyasa, slami Finansal Hizmetler Endstrisinin IFSI slami
Sermaye&Para Piyasalar segmenti iin kurulan evrensel bir derecelendirme
kuruluudur. Bahreyn Merkez Bankas, Endonezya Bankas, Sudan Merkez
Bankas, Labuan Finansal Hizmetler Birimi (Malezya), Brunei Sultanl Para
Merkezi ve slam Kalknma Bankasnn birlikte almas sonucu kurulan IIFMnin
ncelii slami finans rnlerinin, belgeleme ve sz konusu ilemlerin
standartlamasdr.
IIRA: Kuruluun isminin uzun hali, slam lkeleri Uluslararas Derecelendirme

Ajans (Islamic International Rating Agency) olarak gemektedir. ounlukla
slami lkelerde sermaye piyasalarnda ve bankaclk sektrnde ihtiyalar
karlamak iin kurulmu bir derecelendirme kuruluudur. Yatrm veya kredi riskini
belirleyerek, iletmelerin ve finansal aralarn risk profillerinin deerlendirmesini
yaparak blgesel ve ulusal finansal piyasalarn geliimlerini kolaylatrmak iin
2005 yl haziran aynda faaliyetlerine balamtr. 22
22
zsoy, s.76-77.
20
Tablo 6: slami Finans Kresel Bazda Dzenleyici ve Denetleyici Kurulular
Kurulu Kurulu
Ksa Ad Uzun Ad Faaliyet Alan
Tarihi Yeri
slami Finansal Kurulular slami finansal kurulular iin

AAOIFI Muhasebe ve Denetim 1991 Bahreyn muhasebe ve denetim
Organizasyonu standartlarn gelitirmek
slami finansal kurulular iin

slami Finansal Hizmetler
IFSB 2002 Malezya kurumsal ynetim standartlar
Kurulu
gelitirmek
slami finansal kurulular iin

Malezya Muhasebe
MASB 1997 Malezya muhasebe ve raporlama
Standartlar Kurulu
standartlarn gelitirmek
slami Bankaclk ve slami finansal endstrinin

CIBAFI 2001 Bahreyn
Finansal Kurumlar geliimini desteklemek
ye lkelerde ekonomik
Suudi
IDB slam Kalknma Bankas 1975 kalknma ve sosyal geliimi
Arabistan
desteklemek
slami finansal rnlerin,

Uluslararas slami Finansal
IIFM 2002 Bahreyn belgelemelerin ve ilemlerin
Piyasa
standartlatrlmasn salamak
slami para ve sermaye

slam lkeleri Uluslararas
IIRA 2002 Bahreyn piyasalar iin derecelendirme
Derecelendirme Ajans
hizmeti sunmak
2.2.Katlm Bankaclnn Temel Esaslar
Katlm bankalarnn alma prensipleri dier mevduat bankalarndan farkldr. Bu

farkllklar; fon toplama, yatrm ve finansman tercihlerinden kaynaklanmaktadr. Bu
farkllklarn olma sebebi katlm bankalarnda faizin olmay, dier mevduat bankalarnn ise
sistemlerinin faize endeksli olmasndan kaynaklanmaktadr. Katlm bankacl ve dier
mevduat bankalarn ayran temel esaslar;
*Katlm bankalarnn slami prensiplere olan ballklar.
21
*Katlm bankalarnn paray mbadele arac ve deeri gsteren l olarak kabul etmesi.
*Faizin yerine kar ortakln kabul etmeleri.
*retim alannda faaliyet gstererek kar elde etmek istemeleri.
*Ekonomik olarak kalknabilmek iin sosyal olarak kalknmay bal klmalar olarak
saylabilir.
Katlm bankalarnn para piyasas yerine mal ve hizmet piyasalarnda faaliyet
gstermektedir. Parann sadece dolamn salayarak ekonomik olarak bir deer
yaratlamamaktadr. Parann dolamn mal ve hizmet piyasalarna ynlendirerek ekonomik
fayda arttrlabilir. Mevduat bankalarnn piyasadan dk faizle topladklar faizi dorudan
ekonomiye aktarmadklar srece reel ekonomiye katklar olamamaktadr. Katlm bankalar
ise reel ekonomiye destek vererek mal ticareti yapmaktadr. Bu sebeptendir ki katlm bankalar
mterilerine nakdi kredi vermemektedir. Nakdi olarak verilen kredinin kullanm alann tam
olarak bilemeyiz. Bor finansman veya dorudan ekonomiye aktarlmayan kredilerin reel
ekonomiye bir faydas olmamaktadr.23 Ayrca katlm bankalarndan kullanlan kredilerin
karlnda bir rn olmas kayt d ekonominin de nne geebilmek adna nemli bir yeri
olduu sylenebilir.
2.3. Katlm Bankaclnn Faaliyetleri
Katlm bankacl faaliyetleri fon toplama faaliyetleri ve fon toplama maliyetleri

olmak zere iki grupta incelenecektir.
2.3.1.Fon Toplama Faaliyetleri
Katlm bankalar fon toplarken iki farkl hesap kullanmaktadr. Vadesiz hesap olarak
da bilinen cari hesaplarn yan sra faaliyetleri sonucu ortaya kan kar veya zarar mterileriyle
paylat katlm hesaplardr.
2.3.1.1. Cari Hesaplar
Cari hesap, hesap sahibi tarafndan talep edildiinde ve hesapta bulunan tutardan
istenildii kadar ekilebilen, gelir getirmeyen hesaplardr.24 Mevduat yatran cari hesap
sahiplerinin asl amac parann gvenliidir. Cari hesaplar ile ilgili iki nemli gr
bulunmaktadr. Emanet ve Karz- Hasen (gzel dn vermek). Katlm bankalar kabul ettii
cari mevduatlar kendisine emaneten verilmi gibi deerlendirmektedir.
Cari hesaplar mterilerine fayda salamamakla birlikte hesap sahibinin talebi olmadan
bu hesaplardan ilem yaplamaz. Banka bu hesaplardan ilem yapmak istedii takdirde ilgili
mteriden izin almak zorundadr. Karz- Hasen fikrine sahip kimseler bu hesaplarn mudiler
tarafndan bankaya faizsiz olarak dn verildiini savunmaktadr. Bu ilemler iin bankann
23
zsoy, s.22.
24
Resmi Gazete, Bankaclk Kanunu, 2015, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051101M1-1.htm, (20
Austos 2016), Madde 3.
22
mudilere anaparalarn deme zorunluluu olduu gibi parann kullanm srasnda bankann
urad zarardan hesap sahipleri etkilenmezler.25
2.3.1.2. Katlm Hesaplar
Fon sahibi kimselerin katlm bankalar ile hesap al iin szleme yapmas
gerekmektedir. Yaplan szleme sonrasnda alan hesaplara fon yatrlmas ile birlikte katlm
bankalarnn bu fonlar kullanmas sonucunda oluacak kar veya zarar mterilerinden
aldklar fonun miktarna gre datmas ilemine katlma hesab denir.26
Katlm hesaplar iin nceden sabit getiri garantisi verilemez. Fon sahiplerinden alnan
fonlarla yaplan ilemler sonucunda vade sonunda oluan kar veya zarar fon sahiplerine
paylatrlr. TL, Euro, USD, Altn ve Gm cinsinden 1, 3, 6 ve 12 ay vadeli olarak katlm
hesaplar alabilir. Esnek vadeli (krk vadeli olarak da bilinmektedir.) katlm hesaplarnda ise
vade yaps 31 gn ile 365 gne kadar tercih edilebilir. Katlm hesaplarnn bir dier zellii
ise belirlenen artlar dahilinde katlm hesaplarndan fon ekilebilmektedir. ekilen fondan
kalan tutar zerinden vade sonunda kar pay alnabilmektedir.27
Katlm hesaplarnn genel zellikleri u ekilde belirtilmitir:
Katlm hesabn aan kimse, yatrmn bankann iletmesi amacyla bankaya vermekte
ve taraflar arasnda kar ve zarara katlm anlamas yaplmaktadr. Bu anlama slam
hukukunda emek sermaye ortakl olarak bilinmektedir.
Banka ile hesap sahibi, sz konusu ortakln vadesi sresinin ne zaman olaca
zerinde anlarlar. Vade sresinin dolmadan nce hesap sahibi tarafndan ortaklk
bitirilmek istenirse, hesap sahibine kar verilmeyecei belirtilir. Vade sresinde banka
zarar ederse, vade sresi dolmadan ekilen tutara zarar yanstlmaktadr.
Banka, katlm hesab aan kimselere kar edecei garantisini veremez. Bu sebepten
dolay ne kadar kar edecei ve ne kadar kar paylam yapacan da aklayamaz.
Katlm bankalarnda, katlm hesaplarna bal fonlar uzman kiiler ynettii ve bu
kiilerin bu fonlar kullanrken olabildiince hassas davranmalar sebebiyle, sz konusu
ilemden zarar etme olasl sfra yakndr. Bu durum, katlm bankaclnn faizli
olduunu gstermez. Sonuta hibir ticari faaliyet, sonucunda zarar etmek iin
yaplmaz.28
Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu'nun yaymlad bildiride Yurt dnda yaayan yerli
ya da yabanc gerek kiilere ait yurt ii ubelerde bulunan tasarruf mevduat
25
Muaz Gngren, Bir Enstrman Olarak Sukuk: Katlm Bankalarna Uyum Modellemesi, Yayn No: 2012-38, stanbul:
stanbul Ticaret Odas Yaynlar, 2013, s.3.
26
Bankaclk Denetleme ve Dzenleme Kurulu, Bankaclk Kanunu, 2005,
http://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Mevzuat/Bankacilik_Kanunu/15405411_sayili_bankacilik_kanunu.pdf, (20 Austos
2016), s.3.
27
Trkiye Finans Katlm Bankas, Katlma Hesaplar, 2016, http://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/bireysel/katilma-
hesaplari/sayfalar/katilma-hesaplari.aspx, (20 Austos 2016).
28
23
hesaplarnn anaparalar ile bu hesaplara ilikin faiz reeskontlar toplam, katlma
hesaplar birim hesap deerleri ve zel cari hesaplar 100 bin TLye kadar sigorta
kapsamndadr ibaresi bulunmaktadr.29 Katlm bankalar tarafndan, sz konusu bu
fona gelir salamak iin ayda bir mevcut hesaplarn gvence ksmnda olan blmleri
zerinden risk durumuna gre belirlenen bir oranda prim yatrlmakta ve bu primler
hesaplarn sahiplerine kar payna katlm orannda hesaplarna aktarlmaktadr.
Katlm bankas, katlm hesaplarnn sahiplerinden ald fonlar para tr ve vade

yapsna gre TL, Amerikan dolar ve Avro katlm havuzlarna aktarr.
Katlm havuzlarnda biriken fon, faizsiz bankaclk rnlerine kanalize edilerek

deerlendirilmektedir. Bu rnlerin banda pein alm taksitli satm olarak bilinen
murabaha yntemi bulunmaktadr. Katlm hesaplarndan alnan fonlar faizsiz
bankaclk rnleri ile deerlendiren katlm bankas, ilem sonucunda ortaya kan kar
veya zarar, para cinsi ve vade yapsna gre havuzlara aktarr. Kar veya zararn
hesaplanmas ilemi haftalk olarak yaplarak hafta banda duyurusu yaplmaktadr.
Katlm bankalar, katlma hesaplar TL, Amerikan dolar ve Avro havuzlarndaki

fonlar, kendi z sermayesi ve cari hesaplardaki fon ile sendikasyon kredisi yoluyla elde ettii
tutar, faizsiz kredi rnleri ile deerlendirmek mecburiyetindedir. Bu rnler ierisinde en
yaygn kullanm olan rn murabahadr. Murabaha ilemi dnda finansal kiralama, mudarebe,
mareke, kasa kiralanmas, teminat mektubu, akreditif, kymetli evrak tahsilat, havale ilemi,
fatura tahsilat, dviz alm satm ilemleri gibi alanlarda elde ettii kar, kira, hizmet bedeli ve
komisyon gibi kazanlar salamaktadr. Bu kazanlardan murabaha ve finansal kiralama
ilemlerinin bir blm katlma hesaplar havuzlarna aktarlrken, bankann sadece kendisinin
sorumluluk stlendii ilemlerin kar bankaya kalmaktadr.30
2.3.2 Fon Kullandrm Faaliyetleri
Katlm bankacl prensiplerine gre yaygn olarak kullandrlan fon ilemleri 5 grupta
incelenmitir.
2.3.2.1. Kurumsal Finansman Destei ve Murabaha leminin Sreleri
Banka ile fon kullanacak kimseler arasnda szleme imzalanarak iletmelerin ihtiya
duyduu emtia, gayrimenkul, makine, tehizat, iletme iin alnacak rnler ve yatrm amal
projelere ynelik ortaya kan finansman an gidermek adna kullandrlan kredilerdir. 31
Kurumsal finansman destei ilemine ayn zamanda murabaha da denilmektedir.
Murabaha mal kar ile satma anlamna gelmektedir. Murabaha ilemi araclyla mal/hizmet
almak isteyen mteri ile satc arasnda n anlama salanmas gerekmektedir. Bu ilemden
sonra mterinin katlm bankasna gelerek satn alma talebini ileterek, katlm bankas ile
29
Tasarruf Mevduat ve Sigorta Fonu, Mevduat Sigortas, 2016, http://www.tmsf.org.tr/sss.tr, (12 Eyll 2016), 5.paragraf.
30
31
Ziraat Katlm Bankas, Kurumsal Finansman Destei, 2016, http://www.ziraatkatilim.com.tr/kurumsal/nakdi-kredi-
urunleri/Sayfalar/Kurumsal-Finansman-Destegi.aspx, (20 Austos 2016), 1.paragraf.
24
mteri arasnda kar oran ve deme plan hususu zme kavuturulur. Bu ilemlerden sonra
katlm bankas satcya sipari formu gnderir veya banka tarafndan mteriye mal/rn alm
iin vekalet verebilmektedir. Satc fatura veya mal mteriye gnderdikten sonra katlm
bankas satc hesabna demeyi pein olarak yapmaktadr. Bu ekilde murabaha ilemi
tamamlandktan sonra mteri daha nceden anlat deme planna sadk kalarak taksitlerini
katlm bankasna der.
Murabaha ileminin zellikleri ve ekonomiye katklarn u ekilde belirtebiliriz;
Murabaha ilemi, mterilerin mal veya hizmet almlarnn maliyetlerine ilave olarak
belirtilen bir oranda kar eklenerek gerekletirilen bir finansman yntemidir.
Murabaha ileminde mteri, murabahann geri demesini TL veya banka tarafndan
uygun grlen bir dviz cinsi zerinden yapabilir.
Murabaha ileminde yurtiinden mal veya hizmet almnn fonlanmasnn yan sra
yurtdndan da yaplacak olan mal veya hizmet almlarnn da fonlanmasn
salayabilmektedir.
Murabaha ileminde mteriye nakit para verilemez. lemin muhakkak alm satma
dayanmas gerekmektedir.
Murabaha ileminde alm satm fatural olduundan dolay kayt d ileme olanak
salamamaktadr. Ayn zamanda fatural ilemler KDV demesi salayarak bu alanda
ekonomide kaak olumamasn salamaktadr. Bu adan ekonomiye katks
bulunmaktadr.
Murabaha ileminde mal hareketi olmas sebebiyle retim faaliyetlerini destekleyici
unsur olarak belirtebilir.
Murabaha ilemi ile banka kredisi arasnda farkllklar bulunmaktadr. Bu farklar;
Kredi ileminde banka ve mteri bulunurken, murabaha ileminde ise banka, mteri
ve satc taraf olarak bulunmaktadr.
Murabaha ileminde alm satm ilemi gerekleirken kredi ilemi dn para verme
olarak nitelendirilir.
Murabaha ilemi alveri karlnda gerekletirilir ve bu ilem ticari faaliyet olarak
ifade edilirken, kredi ileminde belirli bir parann belirli bir vadede denmesi ve
karlnda faiz alnmas sz konusudur. Murabaha ileminde ise mteriye alnan
maln maliyeti zerine bir bedel eklenerek geri demesinin yaplmas istenir ve alnan
bu ilave bedel vade fark veya kar olarak ifade edilmektedir.
Murabaha ileminde alm satm ilemi tamamlandnda finansman ilemi de sona ermi
olur. Bu ilemden sonra mteri ve banka arasnda imzalan, parann geri demesine
mterinin sadk kalnmas beklenir. Kredi ileminde ise dn verme ilemi
olduundan finansman salanm olunmaz sadece finansman iin bir adm atlm olur.
Kredi ileminden sonra mteri bankadan ald parayla gereksinimini hissettii mal ya
da hizmeti ald takdirde finansman ilemi gereklemi olmaktadr.
Murabaha ileminde finansman tutar mterinin ihtiyac kadardr. Fakat kredi
ileminde finansman mterinin ihtiyacndan az ya da fazla olabilmektedir. Az olmas
halinde ihtiyacn tamam giderilememi olmakla birlikte fazla olmas durumunda ise
25
mterinin fazladan faiz demesi veya finanse edilen tutardan arta kalan miktarn
ihtiya olmayan yerlerde kullanlmas gibi durumlar oluabilmektedir.32
32
zsoy, 163-170.
26
n anlama (vaad) salanr. (Vaad aamas)
1
Mteri Mal (rn) Satc
Kar oran ve geri deme plan belirlenir. (Vaad aamas)
2
Katlm
Mteri
Bankas
Sipari Formu Yntemiyle

Vekalet Yntemiyle
Pein deme yaplr, mal mteriye teslim edilir. Pein deme yaplr, mal mteriye teslim edilir
3 deme 3 deme
Katlm
Satc
Satc Katlm Bankas
Sipari Formu Sipari
Bankas
Mal Mal
(rn) Mteri (rn) Mteri
Fatura Fatura
+ +
Vade sonunda geri deme yaplr.

4
3 Mteri Katlm
Bankas
ekil 2: Murabaha Finansman Yntemi

27
2.3.2.2. Bireysel Finansman Destei
Tzel kii olmayan gerek kiilerin ihtiya veya yatrmlar dorultusunda direkt olarak
satcdan aldklar mal veya hizmetin, katlm bankalar tarafndan alcnn adna satcya
denerek alcnn borlandrlmas ilemidir.33
Katlm bankalarnn bireysel finansman rnleri arasnda;
- Tat Finansman
- Konut Finansman
- Arsa Finansman
- yeri Finansman
- Tketici Finansman bulunmaktadr.34
2.3.2.3.Kar-Zarar Ortakl
Kar-Zarar ortakl, fon kullanmak isteyen gerek veya tzel kiiler tarafndan
gerekletirilecek olan projelerin katlm bankalar tarafndan uygun bulunmas halinde projeye
ortak olarak katlmalardr.35
Kar-zarar ortakl ile fon kullandrma ileminde iin iletmesini yapan kii tamamen
serbesttir. i sahiplenen ya da fon kullanan kii yeterli tecrbeye sahip deilse zarar etme
olasl yksektir. Ortaya kacak zararn byk bir ksmnn katlm bankas tarafndan
karlanmas nedeniyle katlm bankalar bu ileme ok scak bakmamaktadr.
slami bankaclk yapan kurulularn neredeyse tamam murabaha ve finansal kiralama
ilemlerini daha ok tercih etmektedir. Bunun sebepleri arasnda Trkiyede ki yasal
mevzuatlar olduu sylenebilir. Kar-zarar ortakl yatrmlarn arttrlabilmesi iin lke
mevzuatnn bu yatrmlar tevik edici dzenlemeler yapmas gerekmektedir. Bir dier sebep
olarak makroekonomik yap gsterilebilir. Makroekonomik yapdaki ar dalgalanmalar
sebebiyle riski dier seeneklere gre nispeten yksek olan bu tr yatrmlar, Trkiye gibi
gelimekte olan lkeler iin belirsiz bir durum ortaya karmaktadr. Yukarda belirtilen
sebeplerden dolay Trkiyede kar-zarar ortakl fon kullandrm olarak ok tercih
edilmemektedir.36
Kar-zarar ortakl ilemi iki farkl ekilde yaplmaktadr. Mudaraba olarak bilinen
emek-sermaye ortakl ve mareke olarak iki farkl ekilde incelenecektir.
33
Gkhan Smer ve Fatih Onan, Dnyada Faizsiz Bankacln Douu, Trkiye'deki Katlm Bankaclnn Gelime Sreci
ve Konvansiyonel Bankaclktan Farklar, Ankara: Gazi niversitesi BF Dergisi, Cilt.17, Say.3, 2015, ss.5.
34
Vakf Katlm Bankas, Bireysel Finansman rnleri, http://vakifkatilim.com.tr/bireysel/konut-finansmani.html, 2016.
35
Kuveyt Trk Katlm Bankas, Kar- Zarar Ortakl, 2016, http://www.kuveytturk.com.tr/kar_zarar_ortakligi.aspx, (22
Austos 2016).
36
Bulut ve Er, s.32-36.
28
2.3.2.3.1. Emek-Sermaye Ortakl
Emek-Sermaye ortakl ilemi mudaraba ismi ile de bilinmektedir. Emek-Sermaye

Ortakl bir tarafn sermaye dier tarafn ise ilemin iletmesini yapmas zerine oluturulan
ortaklktr. Mudaraba ileminde taraflar arasnda szleme yaplarak ortaklarn kardan
alacaklar paylar hususunda anlama yaplmaktadr.37
Mudaraba sisteminde 3 taraf bulunmaktadr.
1. Rebbl-mal: Sermayenin sahibi (mudi)
2. kinci mudarip veya amil: Sermayeyi altran, fonlar ileten giriimci
3. Birinci mudarip veya amil: ki taraf arasnda arac, amil ile mterek ve sermayelerin vekili
olmak sfatyla banka yer almaktadr.
Mudaraba ilemi sonucu oluacak kar e blnr. Karn birinci ksm yatrmcya,
ikinci ksm bankaya ve nc ksm ise sermayesini banka ile paylaan mudiye aittir.
Banka sadece kendi sermayesini koyarak mudaraba yapmas mmkndr. Banka ve
giriimci arasnda yaplan szlemeye istinaden kazanlmas muhtemel olan kardan, taraflar
arasnda belirli bir pay oran zerinden mutabk kalnmaktadr.38
Ortaklk yaplan ilem sonucunda parasal zarar olmas durumunda bu zarar sermayedara
ait olmaktadr. letmeci ise emeini kaybetmektedir. Yaplan ortaklkta kast ve kusur olmas
durumunda oluan zarar iletmeciye ait olmaktadr.39
Mudaraba, snrl mudaraba ve snrsz mudraba olarak iki ekilde uygulanmaktadr.
Snrl mudaraba ileminde sermaye sahibi (Rabbl-mal) sermayesini altracak olan
mdaribe yer, zaman ve alveri yapaca kiilerle ilgili snrlamalar getirebilmektedir.
Gnmzde sermaye sahipleri, sadece belirli proje ilemlerinde kullanlmas artyla
sermayelerini katlm bankalarna yatrmas snrl mudarabaya rnek olarak verilir.
Snrsz mudaraba ise sermayelerini katlm bankalarna yatran sermayedarlarn,
katlm bankalarna yatrdklar sermayelerinin kullanm alan ile ilgili herhangi bir snr
koymamasdr.
Mudaraba finansmannn zelliklerini aada belirtilen ekilde sralamak mmkndr.
Proje ve sermaye ynetimini taraflarn talepleri dorultusunda, yetenek, i gc ve
maddi imkanlar erevesinde bir araya getiren mterek bir ilemdir.
Yaplacak i balamadan nce taraflar arasnda anlama yaplarak, paylalacak olan kar
orannn nceden belirlenmesi ve zararn sermayedar ait olmas mudaraba ileminin
kar/zarar datm hususunda adaletli bir sistem olduunun gstergesidir. Nitekim,
yaplan iin zararla sonulanmas halinde, i gc ve tecrbesini ortaya koyan giriimci
37
Trkiye Katlm Bankalar Birlii, Finans Szl Emek Sermaye Ortakl, 2016, http://www.tkbb.org.tr/faizsiz-finans-
sozlugu#1355, (22 Austos 2016).
38
Akn, s.125-126.
39
Katlm Bankacl, Emek-Sermaye Ortakl, 2016, http://www.katilimbankaciligi.com/ortaklik-nedir, (22 Austos
2016).
29
emeinin ve tecrbesinin karln alamamakla birlikte zarara da ortak olmas adalet
asndan ok uygun olmad dnlmektedir.
Mudarabay dier ortaklklardan ayran en nemli zellik, projeye yatrlan sermaye
zerinde her trl takdir hakk bulunan sermayedar, emek koymadan kazand kar
payna karlk, zarar edilmesi halinde snrl sorumluluu olurken; dier adan
projedeki etkin rol ve almalar erevesinde yatrmcya, kardan mahrum kalmas
asndan sorumluluu bulunmaktadr.40
ekil 3: Mudaraba Uygulamasna Bir rnek
Kaynak: Katlm Bankacl, Mudaraba Uygulamas, 2016,

http://www.katilimbankaciligi.com/ortaklik-nedir/, (22 Austos 2016).
2.3.2.3.2. Mareke Finansman
Mareke, itirak etmek anlamna gelmektedir. Ksaca, bir iletmeye ortak olmak olarak
aklanabilir. Bu finansman ileminde hem sermayeye hem de emek ksmna ortaklk
bulunmaktadr. Dier finansman ilemlerine gre tam ortaklk olarak belirtilebilir.
Mudaraba sisteminde ileme karmayan sermayedar ortak bulunmakta ve dier tarafta
emek ortaya koyan iletmeci bulunmaktadr. Mareke ileminde hem sermaye hem emek
bulunmas mudaraba ileminden farkn ortaya koymaktadr.
Mareke ileminin zellikleri aada yer almaktadr;
Belirlenen bir zaman dilimi ierisinde ya da zel bir ilem iin mareke ilemi
yaplabilir.
40
30
Mareke ileminde taraf olan herkesin iletme ile ilgili bilgileri dzenli olarak
almaldr.
Karn paylam oran hususu szlemede belirtilmelidir.
Zararn dalm konusunda ortaklk yapsna uygun hareket edilmelidir.
Sermayenin mal/gayrimenkul den ziyade para olmas gerekmektedir. Para dnda bir
emtia olursa bu emtialarn deerlerinin bilinmesi gerekir.
Vefat halinde taraflar ilan vererek mareke ortakln sonlandrr.
Mareke ilemi devaml mareke ve azalan mareke olarak iki ekilde

uygulanmaktadr. Devaml mareke ileminde, katlm bankas projeye anlama sresi
belirlenmeden, emek ve sermaye koyarak ortak olur. Yatrmda bulunan irket projenin sresini
ortaklarn talebi dorultusunda uzatabilir.
Devaml mareke ileminde ise, katlm bankasnn bir ahs ya da firma ile beraber
sermaye koyarak yaptklar ortaklk trdr. Kar oran nceden belirlenen artlar
dorultusunda belirlenir ve zarar ise ortaklk payna gre paylalr.41
ekil 4: Mareke Finansman
Kaynak: Katlm Bankacl, Mareke Uygulamas, 2016,

http://www.katilimbankaciligi.com/ortaklik-nedir/, (22 Austos 2016).
41
31
2.3.2.4. Finansal Kiralama
care, anlam olarak kiralama kelimesini ifade etmektedir. care, bir kurumun satn
alnarak veya slam hukuku asndan uygun yntemlerle malik olduu bir varla kira geliri
elde etmek iin mterisine kiralamas ilemidir. Kiraya konu varln slam hukuku asndan
uygun olmas gerekmektedir. Katlm bankalar, kendi ilkelerine uygun olmas kouluyla kira
finansman ilemi yapabilir. Bu kiralama ileminde nemli olan, mterinin kiralamak istedii
veya almak istedii mal veya hizmeti, katlm bankasnn daha nceden alm olmas
gerekmektedir.
Leasing/care ileminde mterinin almak istedii rnn, katlm bankas tarafndan
alnarak mteriye aylk kira bedelinin zerine kar eklenerek kiralanmas talep edilmektedir.
Katlm bankas bu ilemde mterisini finansal asndan aratrarak rn kendisinin almas
ve rn devretmeden mterisi ile deme vadesi ve kira bedeli hususunda anlama salamas
gerekmektedir. Katlm bankas deme vadesinin bitmesiyle birlikte ilgili rn mterisine
bedelsiz veya sembolik bir cretle satmaktadr.
Leasing ynteminin ortaya kma sebebi: Bir rn vadeli veya taksitli olarak satlmas
sonucu rnn mlkiyeti alcya gemektedir. Burada alc tarafn deme ykmll
bulunmaktadr. Fakat bu ilemde satc taraf risk almaktadr. Bu riskin sebebi ilgili rn alcya
gemi olmakla birlikte bedelin tamam henz tahsil edilememitir. Bu durumun olumas ile
birlikte rn bedelinin tamam deninceye kadar rnn mlkiyetinin satcda kalmasn
salayacak bir ynteme ihtiya duyulmutur. Leasing ilemi bu ihtiya sebebiyle ortaya
kmtr.
Leasing ileminin finansal kiralama zellii gsterebilmesi iin aada belirtilen
kriterden birinin gereklemesi gerekmektedir.
Yaplan leasing szlemesinin vadesi sonunda, maln mlkiyetinin tamamen kiracya
devredilmesi,
Leasing szlemesinde, kirac kiralama sresi bittiinde maln piyasadaki deerinin
altnda bir deerden satn alma hakk verilmesi,
Leasinge konu olan maln ekonomik mrnn %75i kadar kira sresi olmas
gerekmektedir. Kira taksitlerinin demelerinin toplamnn, maln kiralama ileminin
bandaki deeri ile piyasadaki deerinin en az %90na eit olmas gerekmektedir.
Finansal kiralama ileminin sreleri ekiller zerinde uygulamalar olarak belirtilmitir.
32
1
care/Kira Szlemesi n Sat Anlamas

Katlm Kirac Satc
Bankas
Mal
Satc Mteri
Fatura, Mal mlkiyeti
Katlm Bankas
Pein deme yaplr.
3
Kira taksitlerinin denmesi
Katlm Bankas
Kirac Mal mlkiyeti
ekil 5: Finansal Kiralama leminin Aamalar
care Finansman ileminin aamalar aada belirtilmitir:

Kirac ve satc kendi aralarnda n sat anlamas yaplarak fiyat belirlenir fakat
mteri mal satn almaz.
33
Mteri katlm bankasna giderek leasing ilemi iin mracaat eder. Mracaat zerine
katlm bankas mal satcdan satn alr ve satc da mal mteriye yollar. Maln faturas
ise katlm bankas adna kesilerek katlm bankasna yollanr.
Katlm bankas faturann gelmesinden sonra maln bedelini satcya pein olarak
gnderir. Bu durumda maln mlkiyeti katlm bankasna gemitir. Katlm bankas
mlkiyetin gemesinden sonra mal mterisine kiralar.
Mteri kiralama ileminden sonra sz konusu kira taksitlerini katlm bankasna der
ve demelerin yaplaca kiralama sresi boyunca maln kullanm hakk kendisinde
bulunmaktadr.
Kira demeleri bittikten sonra maln mlkiyeti, finansal kiralama szlemesinden
bamsz yaplan hibe veya sat akdi yoluyla kiracya gemektedir. 42
2.3.2.5.Gayri Nakdi Krediler
Katlm bankalar, nakdi kredilerin kullandrm ile birlikte nakdi olmayan gayri nakdi
krediler ilemlerinde de mterilerine hizmet verebilmektedir. Katlm Bankalarnn en ok
kullanlan gayri nakdi kredi rnleri arasnda teminat mektuplar, Eximbank teminat
mektuplar, referans mektuplar, akreditifler, aval/kabul kredileri ve harici garanti ilemleri
bulunmaktadr. Bu rnlerin tanmlar aadaki ekilde aklanacaktr.
Teminat Mektuplar: Bankalarn yurt ii veya yurt dnda bulunan mterilerine bir
rnn teslim edilmesi, bir iin yaplmas veya borcun denmesi gibi durumlarda ilgili
kurululara veya kiiler adna verdikleri, ilgili ilemin banka mterisi tarafndan yerine
getirilmedii takdirde, ilgili kurulularn yapaca ilk yazl talebe istinaden kaytsz artsz bir
ekilde deme yaplmasn garanti eden belgelerdir.43
Eximbank Teminat Mektuplar: hracat veya ihracata ynelik olarak retim yapan ya da
gemi dnemlerde yapm olduu ihracat tutarlarnn miktarna gre firmalara ihracatn
gelimesi adna Trk Eximbank tarafndan kullandrlan finansal destektir. Katlm Bankalar,
dk maliyetli olan Eximbank kredisini firmalara faydalandrabilmek iin Trk Eximbank'n
garanti olarak istedii ve Trk Eximbank adna dzenlenecek olan teminat mektuplarn
dzenleyebilmektedir.44
Referans Mektuplar: Genellikle inaat ve taahht ileri ile itigal eden firmalar iin
hazrlanan mektuplardr. Firmalarn kredibilitesini gsteren ve muhatap kurumun ilgili firmay
deerlendirebilecei Referans mektuplar TL veya yabanc para cinsi olarak dzenlenebilir.45
Akreditifler: Banka mterisinin talebi ve talimat ile banka ve mteri dnda kalan
nc bir kii lehine, muhabir banka tarafnda atrd kredi ilemidir.46
42
zsoy, s.181-183.
43
Ziraat Katlm Bankas, Teminat Mektuplar, 2016, http://www.ziraatkatilim.com.tr/kurumsal/gayri-nakdi-kredi-
urunleri/Sayfalar/teminat-mektuplari.aspx, 1.paragraf, (26 Austos 2016).
44
Trkiye Finans Katlm Bankas, Eximbank Teminat Mektuplar, 2016, https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/kobi/kobi-
kredileri/gayri-nakdi-krediler/Sayfalar/teminat-mektuplari, 4.paragraf, (26 Austos 2016).
45
Kuveyt Trk Katlm Bankas, Referans Mektuplar, 2016, http://www.kuveytturk.com.tr/referans_mektuplari.aspx,
1.paragraf, (27 Austos 2016).
46
Akn, s.174.
34
Akreditif, ithalat firmann talimat dorultusunda, ithalat firmann alt banka ile
belirli bir tutar ve belirli bir vade zerine koullarn yerine getirilmesi ve ihracat firmann
ihra ettii rnlerin ihracna ilikin olarak belgeleri ibraz etmesi sonucu ihracatya deme
yaplaca taahhdn veren deme eklidir.47
thalat firma akreditif demesinin vadesi geldiinde sz konusu ilem iin kredi
kullanabilmektedir. rnlerin gmrkten ekilmemi olmas artyla katlm bankalar sz
konusu firmann limit ve teminat durumlarnn yeterli olmas artyla ilgili ilemi
fonlayabilmektedir.
Aval/Kabul Kredileri: thalat ilemlerinde deme yaplmas maksadyla demenin
polieli olarak dzenlenmesi ve vadeli olarak denebilmesini salayan kabul kredisi ile birlikte
bu demeyi garanti altna almaktadr. 48
Harici Garanti Teminat Mektubu: Firmalarn yurtd ticari ilemlerinde, muhatabn
szlemede talep ettii taahhtlerin yerine getirilmesinde ve bu taahhtlerin banka tarafndan
garanti altna alnmas iin verilen teminat mektuplardr. 49
2.4. Trkiye'de Faaliyet Gsteren Katlm Bankalar ve Katlm Bankalarnn
Sektr erisindeki Mali Durumu
Trkiye'de faaliyette bulunan katlm bankalar toplamda 5 adet olup bu bankalardan 2

tanesi kamu katlm bankalardr. Katlm bankalar ve katlm bankalarnn bankaclk sektr
ierisindeki son durumu bu blmde incelenmitir.
2.4.1. Trkiyede Faaliyette Bulunan Katlm Bankalar
Albaraka Trk Katlm Bankas: 1985 ylnda Trkiyenin ilk zel finans kurumu olarak
kurulan bankann ortaklk yaps, Albaraka Bankaclk Grubu %54.06, Halka ak pay oran
%24.82, slam Kalknma Bankas %7.84, Alharthy ailesi %3.46, Yerli ortaklar %9.16 ve kalan
%0.64 dier kimseler eklinde olumaktadr.
47
Makine hracatlar Birlii, Akreditifli deme, 2016, http://makinebirlik.com/tr/sikca-sorulan-sorular/dis-ticarette-
kullanilan-odeme-sekilleri-hakkinda-bilgi-verebilir-misiniz, (31 Ekim 2016).
48
Trkiye Finans Katlm Bankas, Kabul-Aval Kredileri, 2016, https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/kobi/kobi-
kredileri/gayri-nakdi-krediler/Sayfalar/aval-kabul.aspx, (31 Ekim 2016).
49
Albaraka Trk Katlm Bankas, Harici Garantiler, 2016, https://www.albaraka.com.tr/harici-garantiler.aspx, (27
Austos 2016).
35
Albaraka Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps
0.64
3.46
7.84
9.16 Albaraka Bankaclk Grubu

Halka ak olan pay
Yerli Ortaklar
slam Kalknma Bankas
54.06
Alharty ailesi
24.82 Dier
ekil 6: Albaraka Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps
Kaynak: Albaraka Trk Katlm Bankas, 2015 Faaliyet Raporu, Sermaye ve Ortaklk Yaps,
2015, https://www.albaraka.com.tr/pdf/2015-faaliyet-raporu.pdf, s.8, (27 Austos 2016).
Bankann 1 adet ubesi yurtdnda Erbil'de olmak zere toplamda 213 adet ubesi ve
3736 personeli bulunmaktadr. Bankann Genel Mdrln Fahrettin Yahi yapmaktadr.
2015 ylsonu faaliyet raporunda, bankann aktif byklnn 29,6 milyar TL ye
ulat, z kaynaklarnn 2 milyar 104 milyon TL olduu ve net karn bir nceki yla gre
yaklak %20 arttrarak 303 milyon TL olduu grlmektedir. Bankann Katlm Bankalar
arasnda pazar paynn %24,6 olduu bu rakamn 2014 ylna gre %2,5 art gsterdii
grlmektedir. Ayrca Borsa stanbula da kote olan Banka Borsa stanbul Ulusal Pazarnda
ABRK koduyla ilem grmektedir.50
Kuveyt Trk Katlm Bankas: 1989 ylnda zel finans kurumu olarak kurulmutur.
Kuveyt Trk sermayesinin; %62 si Kuveyt Finans Kurumu, %9 Kuveyt Devlet Sosyal Gvenlik
Kurumu,%9' u slam Kalknma Bankas, %18 Vakflar Genel Mdrl ve %2 ise dier
kimselere aittir.
50
Albaraka Trk Katlm Bankas, 2015 Faaliyet Raporu, 2015, https://www.albaraka.com.tr/pdf/2015-faaliyet-raporu.pdf,
s.4-8, (27 Austos 2016).
36
Kuveyt Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps
2
9
Kuveyt Finans Kurumu

9
Vakflar Genel Mdrl
Kuveyt Devlet Sosyal Gvenlik

Kurumu
18 slam Kalknma Bankas
62
Dier
ekil 7: Kuveyt Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps
Kaynak: Kuveyt Trk Katlm Bankas, Kuveyt Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps, 2016,
http://www.kuveytturk.com.tr/ortaklik_yapisi_hakkimizda.aspx, (27 Austos 2016).
Bankann Bahreyn ve Almanya yurtd olmak zere toplamda 359 ubesi ve 5442
alan bulunmaktadr. Bankann Genel Mdrln Ufuk Uyan yapmaktadr.
Bankann yaymlad 2015 ylsonu faaliyet raporunda aktif byklnn 42 milyar
53 milyon TL olduu, zkaynaklarnn ise 3 milyar 402 milyon TL ve dnem net karn %20
arttrarak 445 milyon TL olduu grlmektedir. Bankann katlm bankalar ierisindeki pay
%37'dir.51
Trkiye Finans Katlm Bankas: 2005 ylnda Anadolu Finans ve Family Finans
bankalarnn birlemesiyle kurulmutur. 2008 ylnda hisselerin ounluunu The National
Commercial Bank (NCB) tarafndan satn alnmtr. Ayrca NCB Suudi Arabistann ilk ve en
byk bankas konumundadr. Trkiye Finans Katlm Bankasnn ortaklk yaps ise NCB
%67,03, Boydak Grubu %22,34, Gzde Giriim Sermayesi Yatrm Ortakl A..( lker
Grubu) %10,57 ve dier %0,06 olmak zere paylalmtr.
51
Kuveyt Trk Katlm Bankas, 2015 Faaliyet Raporu, 2015,
http://www.kuveytturk.com.tr/Files/KT/pdf/finansal_bilgiler/faaliyet_raporlari/2015FaaliyetRaporu.pdf, (27 Austos 2016)
,s.5 -45.
37
Trkiye Finans Katlm Bankas Ortaklk Yaps
0.06
10.57 The National Commercial Bank
Boydak Grubu
22.34
Gzde Giriim Sermayesi

Yatrm Ortakl A..( lker
Grubu)
67.03
Dier
ekil 8: Trkiye Finans Katlm Bankas Ortaklk Yaps
Kaynak: Trkiye Finans Katlm Bankas, 2015 Faaliyet Raporu, Sermaye ve Ortaklk
yaps,2015,https://www.turkiyefinans.com.tr/Lists/FinansalRaporlar/Attachments/53/T%C3
%9CRK%C4%B0YE%20F%C4%B0NANS%202015%20FAAL%C4%B0YET%20RAPOR
U.PDF, (27 Austos 2016), s.16.
Bankann Genel Mdrln Wael Abdulaziz A.Raies yapmaktadr.52
Bankann 1 adet ubesi Bahreynde olmak zere toplamda 286 adet ubesi 4000i aan
alan says bulunmaktadr. Bankann 2015 yl faaliyet raporunda aktif byklnn 38,6
milyar TL, zkaynaklarnn 3 milyar 356 milyon 757 TL olduu ve dnem net karnn 261
milyon TL olduu grlmektedir. Bankann katlm bankalar ierisindeki pay %29'dur.53
Bankalarn yaymlad 2015 yl faaliyet raporlarndan elde edilen bilgilere gre
Trkiyede faaliyetine devam eden yabanc sermayeli katlm bankalarnn faaliyet bilgileri
tabloda belirtilmitir.
52
Trkiye Finans Katlm Bankas, Ynetim Kurulu, st Ynetim, 2016, https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-
tr/hakkimizda/yonetim-kurulumuz/Sayfalar/yonetim-kurulumuz.aspx, (5 Kasm 2016).
53
Trkiye Finans Katlm Bankas, 2015 Yl Faaliyet Raporu,
https://www.turkiyefinans.com.tr/Lists/FinansalRaporlar/Attachments/53/T%C3%9CRK%C4%B0YE%20F%C4%B0NANS
%202015%20FAAL%C4%B0YET%20RAPORU.PDF, (27 Austos 2016), s.77.
38
Tablo 7: Katlm Bankacl Faaliyetini Srdren Katlm Bankalarnn 2015 Yl
Faaliyet Bilgileri
Aktif
Banka zkaynak Dnem Net Kar ube Says Personel Says
Byklk
Kuveyt Trk Katlm Bankas 42.053.000.000 3.402.000.000 445.000.000 359 5442
Trkiye Finans Katlm Bankas 38.600.000.000 3.357.000.000 261.000.000 286 4132
Albaraka Trk Katlm Bankas 29.600.000.000 2.104.000.000 303.000.000 213 3736
Ziraat Katlm Bankas: Trkiye Cumhuriyeti Hazinesi tarafndan denmi 675 milyon
TL sermayesi ile Trkiyenin ilk katlm bankas olma zelliini tamaktadr. Bankann
ortaklk yaps ise T.C. Ziraat Bankas A.. %99,9999996, Ziraat Sigorta A.. 0,0000001,
Ziraat Hayat ve Emeklilik A.. 0,0000001, Ziraat Teknoloji A.. 0,0000001, Ziraat Yatrm
Menkul Deerler A.. 0,0000001 eklindedir. Banka 12/05/2015 tarih,6302 sayl karar ile
faaliyet izni alarak almaya balamtr. Bankann toplamda 39 adet ubesi bulunmaktadr.
Bankann Genel Mdrln Osman Arslan yapmaktadr.54
Vakf Katlm Bankas: Trkiyenin ikinci katlm bankas olma zelliini tamaktadr.
805 milyon TL sermaye ile kurulan bankann hisselerinin %99u Trkiye Cumhuriyeti
Babakanlk Vakflar Genel Mdrl, %0,25i Bayezid Han- Sani (II.Bayezid) Vakf,
%0,25i Mahmut Han- Evvel Bin Mustafa Han (I.Mahmut) Vakf, %0,25i Mahmut Han- Sani
Bin Abdulhamit Han-Evvel (II.Mahmut) Vakf ve %0,25i Murat Paa Bin Abdusselam (Murat
Paa) Vakfna aittir. Banka 17/02/2016 tarihinde Bankaclk Dzenleme ve Denetleme
Kurumundan izin alarak faaliyetlerine balamtr.55 Banka 15 ubesi ile faaliyetlerini
srdrmektedir.
2.4.2. Katlm Bankalarnn Bankaclk Sektr erisindeki Mali Durumu
Katlm bankalarnn aktif byklkleri, topladklar ve kullandrdklar fonlar,

zkaynaklarnn geliimi ve mali yaps ile ilgili deerlendirmeler tablolar yardmyla
belirtilerek, 2015 yl dnemi itibariyle son durumlar aklanacaktr.
54
Ziraat Katlm Bankas, Bankamz, 2016, http://www.ziraatkatilim.com.tr/bankamiz/Sayfalar/hakkimizda.aspx, (28
Austos 2016), Par.1.
55
Vakf Katlm Bankas, Hakkmzda, 2016, http://vakifkatilim.com.tr/hakkimizda/index.html, (28 Austos 2016).
39
Tablo 8: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki Aktif Byklkteki
Paylar
Yllar Katlm Bankalar Byme (%) Bankaclk Sektr Pay (%)
2000 2.266.000 106.549.000 2,13%

2001 2.365.000 4,37% 218.873.000 1,08%
2002 3.962.000 67,53% 216.637.000 1,83%
2003 5.112.934 29,05% 254.863.000 2,01%
2004 7.298.601 42,75% 313.751.000 2,33%
2005 9.945.431 36,26% 406.915.000 2,44%
2006 13.729.720 38,05% 498.587.000 2,75%
2007 19.435.082 41,55% 580.607.000 3,35%
2008 25.769.427 32,59% 731.640.000 3,52%
2009 33.628.038 30,50% 833.968.000 4,03%
2010 43.339.000 28,88% 1.006.672.000 4,31%
2011 56.076.929 29,39% 1.217.711.000 4,61%
2012 70.279.000 25,33% 1.370.614.000 5,13%
2013 96.086.000 36,72% 1.732.413.000 5,55%
2014 104.319.000 8,56% 1.994.329.000 5,23%
2015 120.253.000 15,27% 2.357.453.000 5,10%
Kaynak: Trkiye Katlm Bankalar Birlii, Genel Sunumlar, Aralk 2015 Sunumu,
http://www.tkbb.org.tr/sunumlar, (1 Kasm 2016), 11.slayt.
Katlm bankalar, 2002-2013 yllar arasnda aktif byklklerini her yl dzenli olarak %30-
%40 arasnda byterek bankaclk sektrndeki aktif byklklerini %1.83' den %5.55'e
karmay baarmtr. 2013-2015 yllar arasnda lkede yaanan siyasi ve ekonomik
gelimeler sebebiyle bankaclk sektrnn duraanlamas hem sektre hem de katlm
bankalarnn aktif byklklerinin art hzn yavalatt grlmtr.
40
Tablo 9: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki Toplanan Fonlarn
Paylar
2000 1.863.000.000 70.305.000.000 2,65%
2001 1.917.000.000 2,90% 149.438.000.000 1,28%
2002 3.206.000.000 67,24% 145.594.000.000 2,20%
2003 4.111.000.000 28,23% 164.923.000.000 2,49%
2004 5.992.000.000 45,76% 203.386.000.000 2,95%
2005 8.369.000.000 39,67% 261.948.000.000 3,19%
2006 11.237.000.000 34,27% 324.069.000.000 3,47%
2007 14.943.000.000 32,98% 371.927.000.000 4,02%
2008 19.210.000.000 28,56% 472.695.000.000 4,06%
2009 26.841.000.000 39,73% 522.415.000.000 5,14%
2010 33.828.000.000 26,03% 631.119.000.000 5,36%
2011 39.869.282.000 17,86% 707.510.000.000 5,64%
2012 48.198.000.000 20,89% 783.888.000.000 6,15%
2013 61.495.000.000 27,59% 949.319.000.000 6,48%
2014 65.405.000.000 6,35% 1.056.679.000.000 6,19%

2015 74.362.000.000 13,70% 1.250.016.000.000 6,00%
Katlm bankalar mterilerinden topladklar fonlar ( cari mevduat, katlm ve yatrm
hesaplar bata olmak zere ) 2013 yl sonunda 61,5 milyar seviyesine ulaarak bankaclk
sektr ierisindeki payn %6.48e ykseltmitir. 2005 yl ncesinde zel Finans Kurulular
olarak alan ve bu tarihten sonra 5411 sayl bankaclk kanunu ile katlm bankalar unvann
alan bankalar, 2005 ylnda topladklar fonlar yaklak 8 milyar TL iken 2015 ylnda bu rakam
yaklak 74 milyar TL seviyesine ulaarak 9 kattan daha fazla byme gerekletirdii
grlmektedir.
41
Tablo 10: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki Kullandrlan Fonlarn
Paylar
2000 1.726.000.000 32.939.000.000 5,24%
2001 1.072.000.000 -37,89% 58.413.000.000 1,84%
2002 2.101.000.000 95,99% 54.860.000.000 3,83%
2003 3.001.000.000 42,84% 72.169.000.000 4,16%
2004 4.894.000.000 63,08% 107.615.000.000 4,55%
2005 7.407.000.000 51,35% 160.005.000.000 4,63%
2006 10.492.000.000 41,65% 228.141.000.000 4,60%
2007 15.332.000.000 46,13% 293.928.000.000 5,22%
2008 19.733.000.000 28,70% 384.417.000.000 5,13%
2009 24.911.209.000 26,24% 418.684.000.000 5,95%
2010 32.084.000.000 28,79% 554.128.000.000 5,79%
2011 41.103.435.000 28,11% 708.771.000.000 5,80%
2012 50.031.000.000 21,72% 829.597.000.000 6,03%
2013 67.219.000.000 34,35% 1.077.495.000.000 6,24%
2014 69.622.000.000 3,58% 1.280.126.000.000 5,44%
2015 79.451.000.000 14,11% 1.526.847.000.000 5,20%
Katlm bankalarnn 2001-2007 yllar arasnda kullandrdklar fonlarn bankalar

ierisinde kullandrlan fon miktar asndan %1.84den %5.22 seviyesine ykselmitir. %5
seviyesi 2007-2014 yllar arasnda ufak miktarlarda art ve azallar gstererek korunmutur.
42
Tablo 11: Katlm Bankalarnn, Bankaclk Sektr erisindeki zkaynaklarnn
Yllara Gre Geliimi
2000 161.000 8.295.000 1,94%
2001 203.000 26,09% 19.003.000 1,07%

2002 400.000 97,04% 26.099.000 1,53%
2003 700.000 75,00% 36.208.000 1,93%
2004 892.000 27,43% 46.855.000 1,90%
2005 951.000 6,61% 54.687.000 1,74%
2006 1.560.000 64,04% 59.538.000 2,62%
2007 2.364.000 51,54% 75.850.000 3,12%
2008 3.729.000 57,74% 86.425.000 4,31%
2009 4.419.564 18,52% 110.874.000 3,99%
2010 5.457.000 23,47% 134.545.000 4,06%
2011 6.193.314 13,49% 144.650.000 4,28%
2012 7.377.000 19,11% 181.882.000 4,06%
2013 8.852.000 19,99% 193.745.000 4,57%
2014 9.673.000 9,27% 232.007.000 4,16%
2015 10.645.000 10,00% 262.275.000 4,00%
Katlm bankalar zkaynaklar 2015 yl sonunda 10 milyar TL seviyesine ulamtr. Bu tutar
tm bankaclk sektr ierisinde %4lk bir bykl ifade etmektedir. Katlm bankalarnn
2014 ylndaki fon kullandrm ve fon toplama art hznn dmesi zkaynaklarnn da byme
hzn drmtr.
43
Tablo11: Katlm Bankalarnn 2014-2015 yl Karlatrmal Mali Tablo Analizi
(Milyon TL)
KATILIM BANKALARI
FNANSAL BALIKLAR
2015/Aralk-2014/Aralk
Ara.15 Ara.14
(deiim %)
TP 40.740 38.979 4,52%
YP-DVZ 31.406 23.004 36,52%
TOPLANAN FONLAR
YP-MADEN 2.216 3.422 -35,20%
TOPLAM 74.362 65.405 13,70%
KULLANDIRILAN FONLAR 79.191 69.408 14,10%
TASFYE OLUNACAK ALACAKLAR (NET) 1.775 1.203 47,55%
TASFYE OLUNACAK ALACAKLAR (BRT)/

%5,5 %4,6 19,56%
KULLANDIRILAN FONLAR
TOPLAM AKTF 120.252 104.319 15,27%
Z VARLIK 10.642 9.673 10,01%
NET KR 405 144 181,25%
2013 yl sonu ve 2014 yl banda lkede yaanan ekonomik ve siyasi gelimeler
nedeniyle ekonomi alannda byme oranlarnda duraanlama olduu gzlemlenmitir.
Ekonomideki bu durum fon kullandrma, fon toplama, aktif byklk ve sektrdeki katlm
bankalarnn bykln olumsuz etkiledii sylenebilmektedir.
2015 ylnda toplanan fonlar kaleminde zellikle yabanc para cinsi dviz kaleminde
ciddi artlar meydana geldii grlmtr. Bu artn sebepleri arasnda, lkede dvizin srekli
ykselmesi sebebiyle TLden dviz cinsi mevduata geilerin artmas, zellikle Mslman
44
lkelerde ikamet eden kiilerin Trkiyeye gelerek hem dviz getirmesi hem de gayrimenkul
ve arsa gibi yatrmlar yapmas dviz mevduatnn artmasna neden olduu sylenebilir. Dviz
mevduatndaki %36lk byme TL mevduatnda sadece %4 bymesinin nedenleri arasnda
yer almaktadr. Buradan mevduatlarn TL den dvize doru gei yapt sonucu karlabilir.
Toplanan fonlar kalemi genelinde ise 2015 yl 2014 ylna gre yaklak %14lk bir byme
olmutur.
Kullandrlan fonlar kalemi genelinde %14lk bir byme olduu grlmtr.
Bankalar, lkenin siyasi ve ekonomik durumunu yakndan takip ederek stratejilerini bu gibi
durumlara gre deitirebilmektedir. Nitekim lke durumunun etkisi, ekonomide yaanan
belirsizlikler, dvizin TL karsnda srekli deer kazanmas, piyasann belirsizlik karsndaki
tepkisi gibi sebeplerden dolay ekonomi hacminde daralma olduu gzlemlenmitir. 2014
ncesi fon kullandrm kaleminde her yl ortalama %25-%30 byyen katlm bankalar da bu
genel tablodan etkilenmi olduu sylenebilir. 2015 ylnda tasfiye alacaklar kalemindeki ciddi
art, kullandrlan kredilerin tahsilatnda problem yaand gstermektedir. Katlm
bankalarnn kullandrdklar fonlarn tasfiye alacaklara orannda da yaklak %1lik bir art
sz konusudur.
Katlm bankalarnn aktif byklkleri de fon kullandrm ve fon toplama
kalemlerindeki art oranna yakn bir seviye byyerek %15.27 olmutur. 2015 ylnda z
kaynak byme oran ise %10 olmutur. Albaraka Trk Katlm Bankas, Kuveyt Trk Katlm
Bankas ve Trkiye Finans Katlm Bankas bu dnemde karlarn arttrarak toplam net karlar
1 milyar TL olmutur.
2016 yl itibariyle devlet katlm bankalar olan Ziraat Katlm Bankas ve Vakf
Katlm Bankasnn da kurulmas, bu bankalarn hedefleri dorultusunda hzla ubeleecei,
hem devlet bankas hem de katlm bankalar olmasnn mteriler asndan daha olumlu
olaca sylenebilir. Belirtilen bu sebepler dorultusunda, 2016 yl ve sonrasnda katlm
bankaclna devlet bankalarnn da dahil olmasyla birlikte, katlm bankalarnn bankalar
ierisindeki paynn daha hzl bir ekilde artaca ngrlmektedir.
45
NC BLM
BR FNANSMAN ARACI OLARAK SUKUK (KRA SERTFKASI)
3.1. Sukuk Tanm
Arapa' da Sak kknden tretilen sukuk, bir varla sahiplii veya sahip olunan
varlktan istifade etme hakkn belirtmektedir. Sak, anlamca sertifika veya vesika olarak
tanmlanmaktadr. Sukuk kelimesi ise Sak kelimesinin oulu olmasndan dolay sertifikalar
anlamna gelmektedir. Arapada bono ve tahviller iin Senet kelimesinin kullanlmas
tercih edilirken, slami tahvil olarak adlandrlan saklar iin ise, Sukuk kelimesi
kullanlmaktadr.56
Geleneksel borlanma aralarndan olan tahvilin slami prensipler erevesinde uygun
olacak bir ekilde tekrar dzenlenmesi ile birlikte sukuk ortaya kmtr. Sukuk, slam dininin
yasaklad faiz getirisinin yerine yatrmcsna helal getiri salayan menkul kymetlerdir.57
Varla dayal menkul kymetler ve gelir ortakl senetlerinin de benzer ynleri
bulunmaktadr. Bununla birlikte sz konusu varla dayal menkul kymetler ve gelir ortakl
senetlerinde mlkiyet ve iletme hakk bulunmamaktadr. Onlar yalnz senedin gelirlerini
almaktadrlar. Gelir ortakl senetlerinde bulunan ve devlet tarafndan verilen enflasyon
orannn stnde gelir salama taahhd sukukta bulunmamaktadr. Bir baka deyile sukuk
sisteminin; varlklarn mlkiyetinin kamuda kald, kira sertifikas sahipleri olan yatrmclarn
faizsiz getiriye sahip olmas eklinde tanmlanmas mmkndr.
Sukuk genellikle bonoyla kartrlmaktadr. Her ikisi de finansman arac olmas ile
birlikte pek ok farkl yn bulunmaktadr. lk olarak bonoyu ihra edenin faiz demeyi kabul
etmesi ile birlikte belirtilmi olan vadede yatrmcya anaparasn deyeceini taahht ettii
bor sertifikas olarak tanmlanmaktadr. Sukuk ise bir bor seenei deildir. Sukukun
temelinde muhakkak dayanak olacak bir varlk bulunmaktadr. Yatrmcya yani sertifika
sahibine dayanak olan varlktan kazanlan gelirden pay alma hakk verilmitir. Gelir, faizsiz
bankaclk erevesinde deerlendirilen varlklardan elde edilir. Sukuk ileminde yatrmclar
bir yatrm projesine katlarak risk almaktadr. Yukarda da belirtilen durumda bono da risk
bulunmamaktadr. Sukuk ve bononun benzer ynleri, sukuun bono gibi fiyatlanyor olmas,
kote edilmesi ve derecelendirme notu almasdr. Sukuk ve bono arasnda ki farklar tabloda
detayl bir ekilde yer almaktadr.58
56
Ahmet Tok, Sermaye Piyasas Kurulu Hukuk leri Dairesi, slami Finans Sistemi erevesinde Sukuk (slami Tahvil)
Uygulamalar, Ankara: Katlm Bankalar ve Trkiye Asndan Deerlendirmeler, 2009,
http://spk.gov.tr/yayingoster.aspx?yid=992&ct=f&action=displayfile, (28 Austos 2016), s.13.
57
Erdal Ylmaz, Yeni Bir Finansal Ara Olarak Sukuk: eitleri, Trkiye Uygulamas ve Vergilendirilmesi, Muhasebe ve
Finansman Dergisi Yaynlar, (Ocak 2014), s.83.
58
zsoy, s.188.
46
Tablo 12: Sukuk ve Bono Arasndaki Farklar
SUKUK BONO
Bor deildir. Belirli
varlk/proje/hizmetlerde
z hra edenin borcudur.
yatrmclarn blnmez hisselerini
ve haklarn temsil eder.
Gerekli deildir. Genelde dayanak

Minumum %51 maddi varlklara
varlk olmad iin teminata
dayanr. Proje, dayanak varlk veya
Dayanak balanmamtr. Alacakllar
bir hak/hizmet zerinde yatrmcya
alacaklarn dorudan borludan talep
mlkiyet hakk tesis eder.
eder.
Yaplandrlm ek teminatlarn
yan sra temel varlklarda veya
Teminat Genellikle teminatsz senetlerdir.
projelerde sahiplik haklar ile
teminatlandrlmtr.
Anapara ve hra eden tarafndan garanti

hra eden tarafndan garanti edilir.
Gelir edilmez.
Faizsiz bankaclk prensiplerine

Herhangi bir ama iin ihra
Ama/Prensip uygun amalar dahilinde ihra
edilebilirler.
edilirler.
Sertifika sahipleri temel

varlklarn/projelerin Bono sahipleri dayanak varlk sz
Sertifika
performansndan paylar orannda konusu olmad iin dayanak varln
Sahiplerinin
etkilenirler. Ayrca borlunun performansndan deil borlunun
Riskleri
performans da sukuk demelerinin finansal durumundan etkilenirler.
etkileyebilir.
Sermaye irketi veya tacir niteliine

haiz gerek veya tzel kiilerin bir
araya gelerek ve malvarlklarn
hra Kamu ve zel hukuk tzel kiileri
birletirmek suretiyle yazl bir
szlemeye istinaden oluturduklar
adi ortaklk.
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., Kira Sertifikalar (Sukuk)
Nedir?, http://www.ktportfoy.com.tr/yatirimci-kilavuzu/_/_.34.aspx,(1 Kasm 2016).
47
3.2. Sukukun Tarihsel Geliimi
lk olarak Orta a'da varlklarn menkul kymetletirilmesi iin gelitirilmi olan

yatrm aralar, alveri ve ticari faaliyetlerden kaynaklanan finansal ykmllkleri belirten
bir kat olarak ortaya kmtr. 21.yy da, sz konusu yapdan farkl olarak , varln deeri ile
ll bir ekilde oluturulan sertifikalar vastasyla ilgili varln mlkiyetini daha ok
yatrmcya ulamasn salayan menkul kymetletirme sistemi olmutur.
Malezya hkmeti 1983 ylnda ilk slami tahvili ihra etmitir. Faizsiz bankaclk
prensibi ile alan slam bankalar varlk ynetimini kolaylatrmak adna karz- hasen (faizsiz
bor) prensibine gre ihra etmitir. Fakat sz konusu tahvillerin ikincil piyasada ilem
grmesine msaade edilmemitir. Kuveyt Merkez Bankas, Malezya hkmetinin bu
denemesinin ardndan mudaraba trnde tahvil ihra etmitir.
Sukuk uygulamalar, dnyada ilk defa 2002 ylnda Malezya Hkmeti tarafndan
gerekletirilmitir. 500 milyon USD olarak ihra edilen sukuun %51i Krfez lkelerinde,
%30u Asyada, %15i Avrupada ve %4 de Amerikada satlmtr. Federal Malezya Arsa
Ofisinin elindeki arsalarn, kurulan bir Kamu Varlklar irketine satlmas ile oradan da
Malezya Hazinesine kiralanmas yoluyla kazanlan gelirlerin, Kamu Varlklar irketince
ihra edilen sukuklarn, yatrmclara gelir olarak transfer edilmesini salayan bir yap zerine
kurulmutur.
Malezya Sermaye Piyasas Kurulu, sukuk ihrac konusunda kurallar kesin izgilerle
belirlemitir. Farkl tahvil ihralarna gre ekstradan ykmllkleri bulunmaktadr. Malezya
da sukuk ihra edilebilmesi iin, Malezya Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan bilinen ve
bildirilen bu kiilerden oluan er-i Tavsiye Komisyonundan kabul almas gerekmektedir.
Bu ekilde ihracn dayand faaliyetin slami prensiplere gre olduu kantlanm olmaktadr.
hrala ilgili bilgi ve dkmanlar ile birlikte ihraca ilikin olmas gereken bilgiler liste halinde
duyurulmutur. Btn ihralar Malezya Sermaye Piyasas Kurulu tarafndan bilinen
derecelendirme kurularnca derecelendirmeye tabi tutulmas gerekmektedir.
2000 ylnda Bahreyn' de ikincil piyasada ilem gren ilk sukuk ortaya kmtr.
Bahreynle birlikte Malezya ve dier slam lkelerle birlikte Mslman olmayan lkeler de
ihralarn devam gelmitir. 2000 ylnda Bahreynde gerekleen ve 336 milyon USD tutarnda
ihra edilen sukuklar, 2007 ylnn sonun 89 milyar USD ihra byklne ulamtr.59
slam finans ekonomisi ve bu ekonomide yer alan sukuk hzla bymektedir.
Uluslararas piyasalarda da ihracn tamamlam olan sukuklar 2007-2012 yllar arasnda
ortalama bileik byme oran %19.34 olmutur. 2013 yl sonunda sukuk sektr, slami finans
varlklar arasnda %15den fazla bir pay alarak ilk srada yer almtr.60
59
Tok, s.14-15.
60
Mehmet anak, ok Kutuplu Dnyada slami Finans Piyasalarnn Geliimi ve Sukuk hralar, Trkiye slam ktisad
Dergisi, Cilt 1, Say 2, (Austos 2014), s.47.
48
Varla Dayal Sukuk hralar (2013)
2 2 1
3
5
Malezya
6
Suudi Arabistan
BAE
Endonezya
12
Trkiye
Bahreyn
Katar
69 Dier
ekil 9: 2013 Ylnda Varla Dayal Sukuk hra Eden lkelerin Oransal Paylam
Kaynak: Mehmet anak, ok Kutuplu Dnyada slami Finans Piyasalarnn Geliimi ve

Sukuk hralar, Trkiye slam ktisad Dergisi, Cilt 1, Say 2, Austos 2014, s.47.
3.3. Sukukun zellikleri
slami finans hizmetlerinin son dnemlerde kayda deer bir ekilde bymesi ile birlikte
sukuk ilemi de olduka popler hale gelmitir. Sukuk, slam hukukuyla ilikili olarak, zellikle
katlm bankalar ilk srada olmakla birlikte finansal kurum ve kurululara, iletmelere ve lke
hazinelerine kaynak salamasnda nemli rol bulunan finansal aratr.
Sukuk ihra etmenin amac, toplanan fonlar vastasyla yeni bir projeye adm atmak,
mevcut projeleri gelitirmek veya toplanlan fonlar ticari bir ilemin finansmannda
kullanmaktadr. Sukuka yatrm yapan yatrmclar; ticari bir ilemden, varln mlkiyeti veya
i ortaklndan kazanlan gelirde, hak sahipliinden kaynaklanan getiriyi elde ederler.
Sukuk, ihra ilemi gerekletikten sonra denk deerleri temsil eder. hratan kazanlan
tutarlar daha ncesinden planland gibi, yatrm yaplan rnn trne gre duran varlk ve
benzerlerinden kaynaklanan hak ve paylarn temsilinin gerekletii veya zel bir yatrm
ileminde ortaklk hakk veren sertifikalardr.
Sukuk, slami deerler gzetilerek, geleneksel tahvil ve bonolarla birlikte alternatif
yatrm arac yaratmak iin gelitirilmi bir rndr. Bor alan ve bor verenler, slami
prensiplere gre i orta olarak grlmektedir. Yatrmn risk ve kazanc bor alan ve veren
49
kimseler arasnda paylalmaldr. Sukuk, yaplandrlm finansal rn olmas sebebiyle ticari
bir ilemle ilikili olmas gerekmektedir. Bu ticari ilemler, sukuk ileminin trne gre, vadeli
olarak varln alm-satm, varln kiralanmas, ortak giriim kurulmas olabilir.
Sukukun balca zellikleri,
Faizin, slam dininde yasak olmas sebebiyle sukuk ileminin gelirleri faizli
olmayp, kira geliri ve kar pay eklinde olmaktadr.
Sukuk, ikincil piyasalarda da ilem grebilmekte olup, likit bir finansal ara
olduu sylenebilir.
slami finansman erevesince, sukuk ilemlerinde belirsizlik oran yksek olan
ilemlerden uzak durulmaktadr.
Sukuk, yatrmcsna hak ve ykmllklerini gsteren senetlerdir. Nama veya
hamiline dzenlenmesi ile birlikte ihra edilebilmektedir.
Sukuk yatrmclar, sukuk ihracnda belirlenen paylam oranna gre kara,
ortaklk payna gre ise zarara katlmaktadr.
Sukuk, dayanak olan rn zerinde mterek mlkiyet hakkn temsil eder.61
3.4. Sukuk Trleri
Sukuk trleri endekslendii esasa gre ve dayand finansman modeline gre iki farkl
balkta incelenecektir.
3.4.1. Endekslendii Esasa Gre Sukuk eitleri
Endekslendii esasa gre sukuk eitleri;

Proje endeksli sukuk
Varla endeksli sukuk
Bilano endeksli sukuk olmak zere aklanacaktr.
3.4.1.1. Proje Endeksli Sukuk
Ksaca, irket veya kurumlarn yapacaklar proje iin kaynak salamak amacyla
karlan sukuk ilemidir. Katar Hkmeti tarafndan 2003 ylnda Dohada bulunan Hamad
Medikal Merkezinin inaat iin kaynak yaratmak amal kartlan sukuk, proje bazl sukuk
trne rnek olarak verilebilir. Bu ilemde vadesi 2010 yl Ekim ay olan 700 milyon USD
tutarnda sukuk ihrac yaplmtr. Sukukun yllk deiken getiri oran libor+0.45 olarak
belirtilmitir.
3.4.1.2. Varla Endeksli Sukuk
Giriimcilerin mevcutta sahip olduklar varlklardan elde edecei getirilerin hakknn

yatrmclara satlmas ile birlikte fon kayna yaratlmas ilemidir. 2002 ylnda Malezya
Hkmeti tarafndan icara sukuku yoluyla gerekletirilen 600 milyon USD tutarnda ki sukuk
ihrac varla endeksli sukuk ilemine rnektir.
61
Ylmaz, s.87-88.
50
3.4.1.3.Bilano Endeksli Sukuk
Bilano endeksli sukuk ileminde birden fazla projeyi finanse edebilmek mmkndr.
rnek olarak bir bankann, mterilerinin birden fazla projeleri iin finansman salayabilmek
iin sukuk ihra etmekte ve bu ekilde projelerin kaynan uluslararas sermaye piyasalarndan
temin edebilmektedir. slam Kalknma Bankasnn 2003 ylnda ihra ettii sukuk bilano
endeksli sukuk trne rnek olarak verilmektedir. Banka, kendisine ye olan lkelerin birden
fazla projesinin finansmann salamak iin 400 milyon USD deerinde 2008 yl vadeli sukuk
ihrac gerekletirmitir.62
3.4.2. Dayand Finansman Modeline Gre Sukuk eitleri
3.4.2.1. Mudaraba Sukuku
Mudaraba sukuk, bir bankann giriimcisine finansman destei sunabilmek iin kira
sertifikas ihra etmesi ilemidir. Bu tanm ile birlikte mudaraba, banka ile giriimcinin taraf
olduu kar ortakl anlamasdr. Sertifika ihrac sonucunda elde edilen fonun giriimciye
transfer edilmesi karlnda, banka, giriimcinin stlendii faaliyetten domas muhtemel
olan kardan daha nceden anlalm olunan oranda getiri salayabilmektedir. Sukuka konu
olan varlklarn deerinde art olsa bile sukuk sahibinin bu varlklar zerinde yeni bir hakk
bulunmamaktadr. Mudaraba sukuk ileminde taraflarn, sukuk ihra eden irkette ortak
olmamalar durumunda irketin genel kurulunda sz hakk olmamasna sebep olmaktadr.63
irketin zarar etmesi halinde sz konusu zarar sukuk sahiplerince paylatrlmaktadr.
Mudaraba sukuku, ortak sahiplii ifade etmesiyle birlikte sukuk ihra eden kuruma kar
zel projelerde sukuk yatrmcsna hisse hakk verilmektedir. Mudaraba sukuku anlamas,
ihracn sermaye tr, getiri oran ve dier artlarn eri hkmlere olan uygunluunu belirten
ve tm bilgilendirmelerin olduu, ihracn tantmnda olan resmi bildirime dayanmaktadr.
Mudaraba sukuku, yatrmcsna szlemeyi kendisinin alaca kararla menkul kymet
piyasasnda bir bakasna satarak mlkiyeti devredebilme hakk tannmtr.
Mudarabann sermayesinin bor biiminde olmas ile birlikte slamiyetin bor hukuku
konusunda ki kurallarna uyulmas gerekmektedir. Mudarabann sermayesi nakit,
gayrimenkul, alacak ve kardan oluuyorsa sz konusu ilem karlkl mutabakata varlarak
piyasada ki fiyatna gre yaplmaldr.
Mudaraba sukuku, ihras tarafndan veya sz konusu fonun temsilcisi tarafndan
sermaye, sabit kazan veya sermayeye oranna istinaden getiri konusunda bir garanti veremez.
Bahreynde bulunan Shamil Bank, Suudi Arabistanda faaliyette bulunan bir
gayrimenkul firmasyla arazi gelitirme ilemi ile ilgili 360 milyon Suudi Riyali tutarnda
yatrm sermayesi elde etmitir. Burada mudarabann amac, yatrmclarna arazi finansman
ilemine katlmalarndan dolay kazan salamaktadr.64
62
Tok, s.17.
63
Seyran zcan ve Cemal Elita, Finansman Arac Olarak Sukuk ve Muhasebeletirilmesi, Muhasebe Bilim Dnyas
Dergisi, (Eyll 2015), s.564.
64
Gngren, s.104-105.
51
3.4.2.2. Mareke Sukuku
Mareke, kar ve zararlarn paylalmasnda taraflarn karlkl rzasyla, szleme

yaparak kurulan ortak i anlamna gelir. Sermayedarlarn tmnn ynetime katlma hakk
bulunmaktadr. Yaplacak iten finansal anlamda kayp sz konusu olursa sermayedarlar
hisseleri orannda zarara katlanrlar. Kar olumas durumunda nceden kararlatrlm olan
oranlarda kar datm yaplmaktadr.
Mareke, sukuku, yeni bir projenin oluturulmas veya devam eden bir iin finansal
anlamda gelitirilmesi amacyla yaplmaktadr. Sertifika sahipleri hisseleri dorultusunda
faaliyette olan projenin veya varlklarn sahibi olurlar.65
Sertifika sahipleri sukuka konu olan varlklar zerinde mlkiyet haklar olsa da,
mareke tahvillerinin ikinci el piyasada alm satm ilemi yaplmasndan kaynakl olarak likit
olma zellii bulunmaktadr. Kar-zarar ortakln benimseyen mareke, belirli bir projenin
finansmann salamak iin kard tahvillerle farkl bir irketi ortak olmaya armaktadr.
lgili ilemin finansman iin fonlar ile katk salayan dier irket, ortakln varlklar zerinde
kardan pay alma ve sz hakk olmaktadr.66
3.4.2.3. cara Sukuk
cara sukuk, proje finansman ilemlerinde ok sk kullanlan bir sukuk trdr.

Esasnda bir leasing ilemi olma zellii tayan icara sukuk, sukukun vadesi geldii zaman
kiralayana kiralanan varl satn alma hakk tannmtr.
cara szlemesi genellikle kiraya veren ve kiralayann arasndaki ilikiyi
salamaktadr. Sz konusu bu ilemde birinci taraf kiraya vermek ve ikinci taraf da kiradan
gelen bedel ile birlikte sre ile ilgili sorumluluk almlardr. Bu nedenle de taraflar arasnda ki
iliki alacak-bor ilikisine dayanmamaktadr.67 cara sukuk cirolanabilmekte ve ikincil
piyasalarda ilem grebilmektedir. Kiralanan varln kaza veya afet sonucunda
kullanlamayacak hale gelmesi durumunda kirac icara kontratn feshedebilmektedir. Bu
durumlara engel olabilmek iin genellikle kiralanan varlk sigorta ettirilmektedir.68
3.4.2.4. Murabaha Sukuk
Murabaha sukuku ileminde, sukuk ihra eden taraf emtia murabahas yapan satc,
murabaha alan taraf emtiann almn yapan ve finansman da emtiann satn alnmasndan
kaynaklanan maliyettir. Sertifika' ya sahip olanlar murabaha emtiasna da sahip olduklar gibi
emtiann tekrar satlmas halinde nihai sat hakkna sahiptir.
Murabaha sukuk hukuki anlamda geerli olabilmesi iin birincil piyasa ilem grmesi
gerekir. Sukukun ciro edilmesi ya da ikincil piyasada ilem grmesi slam hukuku asndan
cevaz verilmemitir. Sertifikalar, emtia alcsnn sertifika sahiplerine olan borcunu
65
Sukuk, Sukuk Yaps ve Sukuk'un Temel lkelerine Giri, 2006, https://www.sukuk.com/wp-
content/uploads/2014/03/Sukuk-Structures.pdf, (10 Eyll 2016), s.21.
66
Ylmaz, s.89.
67
Ali hsan zerolu, Sukuk ve Trkiye'de Sukuk'un Uygulanabilirliinin Deerlendirilmesi, Tarih Okulu Dergisi, (Eyll
2014), s.759.
68
Ylmaz, s.92.
52
gstermektedir ve borcun vadeli olarak alm-satm ilem grmesi faiz olaca iin izin
verilmemitir. Murabaha sukuku, Malezya' da daha yaygn olarak kullanlmaktadr.69
3.4.2.5.Salam Sukuk
Salam (Selem) Sukuk, satcnn belirli bir rn ileride belirlenmi bir vadede teslim
edileceini garanti etmekte ve sz konusu ilemin bedelini pein olarak almaktr. Bu adan
salam sukuk ileminin forward uygulamasna benzedii sylenebilir. Fakat forward rn
belirsizlik iermesi ve belirsizliinde slam dininde faiz dourmas sebebiyle dinen
yasaklanmtr. Bu sebeplerden dolay, sukuk ilemdeki rnn tamamnn nceden denmesi,
rnn vadesinin belirli olmas ve rnn vadesi gelmeden ikinci bir satn yaplmayacak
olmas gibi nedenler belirtilerek belirsizliin ortan kaldrlmas amalanmtr.
Selem ilemlerinde maln bedeli spot piyasada denir fakat teslimat belli bir sre
sonrasnda gereklemektedir. Taraflar arasnda yaplan anlamada ticaretin konusu, bedeli ve
teslimat tarihini tam olarak belirlenmektedir. Sz konusu rn zamannda teslim edilemezse
alc demeyi geri alabilir ya da rn teslimat gerekleene kadar bekleyebilir.
Salam (leriye dnk satn alma) sukuk, ileme konu olan salam bazl rnn almn
yapmak iin fon toplamak amacyla kartlan sertifikalardr. Selem szlemesi, ou zaman
tahl, petrol, demir ve benzeri lm yaplabilir ve standartlatrabilir ticari rnler zerine
yaplmaktadr. Selem ilemleri iin karlan sukuklar ikincil piyasada nominal deer zerinden
ilem grebilir, emtiann teslimat tarihindeki fiyat baz alnarak alnp satlabilir.
Bahreyn hkmeti 2000 ylnda sukuk ihra etmitir. Salam sukuk olarak ihrac yaplan
ilemde sukuka dayanak olan varlk alminyum olarak seilmitir. Yaplan szlemede alcya,
pein deme yapmas halinde belirlenmi olan bir tarihte alminyum satlaca garanti
edilmitir. Sz konusu ilemde Bahreyn slam Bankas (BIB) salam szlemesine dahil olmak
isteyen dier bankalar temsilen grevlendirilmitir. Bununla birlikte rnn datmnn
yaplmas ve pazarlamas iin Bahreyn Hkmeti acente grevi stlenmitir. Bahreyn
Hkmeti, BIBn salam sahiplerine, para piyasasnda bulunan dier ksa vadeli rnlere denk
kazan salayacak bir fiyattan alminyum satlmasna olanak salamtr.70
3.4.2.6.stisna Sukuk
stisna sukuku sipari akdi, bir rn retmek iin imalat ile yaplan anlama olarak
tanmlanabilir. stisnann selem ileminden fark, rnn teslimatnn yaplaca tarihin belirli
olmamas ve parann pein olarak verilme artnn olmamasdr. Bu durumda imalat retecei
rn iin ihtiyac olan paray alaca gibi rnnn satlmasn da salam olmaktadr. rn
alacak mteri de gereksinim duyduu rnn sipariini vermi olacaktr.71
stisna sukuku, sertifika sahiplerinin sahip olduklar rnlerinin imalat iin gereksinim
duyduklar fonlarn tedarik edilebilmesi amacyla ihra edilen ve eit deer tayan
sertifikalardr. yelikten elde edilen fonlar rnn maliyeti olurken, sertifikalarn ihracn
yapan reticiler (satc/tedariki) ve yeler ise hazrlanan rnn alcs konumundadr.
69
Gngren, s.109.
70
Ylmaz, s.91-92.
71
Osman Nihat Ylmaz, Faizsiz Bankaclk lkeleri ve Katlm Bankacl, Trkiye Katlm Bankalar Birlii Yaynlar,
Antalya, 27-28 ubat 2010, Eitim No: 2009/2010-61, s.15.
53
Sertifika sahipleri rnn sahipleri olurken, sertifikann sat tutarna veya istisna ile satlan
rnn sat tutarn hak etmektedirler.
stisna sukuk genellikle altyap projelerinin finansmannda kullanlr. Altyklenici
firmaya istisna szlemesi yapmas iin istisnadaki ykleniciye msade etmesi sebebiyle istisna
finansal araclk yapmaya uygundur. Bu sebeple bir inaat ilemini kar amal olarak
yklenebilir ve altyklenici szlemesiyle inaat ilemini uzmanlam bir kurulua
devredilmesi mmkndr.
Muaz Gngren stisna sukuk ileminin srelerini aadaki gibi sralamtr:
1. SPV, projeye fon temin etmek amacyla sukuk ihra eder,
2. Sukuk ihra getirisi yklenici/nac tarafndan ina ve projeyi gelecekte teslim etmek
iin kullanr,
3. Maln mlkiyeti SPVye devredilir,
4. Mlkiyet/proje nihai alcya kiralanr veya satlr. Nihai alc SPVye aylk taksitlerde
deme yapar,
5. Getiri sukuk alclar arasnda datlr.72
3.4.2.7. Melez Sukuk
Birden fazla varlk havuzuna dayandrlarak oluturulan melez sukuk programnn,

istisna, murabaha, icara vb gibi farkl trlerde szlemeler sukuk dayanan oluturmaktadr.
kincil piyasada ilem yaplarak sabit gelir elde edilebilmesi iin portfyn %51i ve zerinin
icara sukuktan oluturulmas gerekmektedir.
Melez sukukunun ilk ihrac 2003 ylnn austos aynda 400 milyon ABD Dolar
tutarnda olan sukuktur. Devlet ve kamu sektrnn kurulularna icara%68, murabaha %30.73
ve istisna %3.4 orannda katlarak yaplan sukuk program slam Kalknma Bankas (IDB)
tarafndan ihracya transfer edilmi ve Solidarity Trust Services tarafndan Jersey adasnda
karlan sertifikalar IDB tarafndan garanti edilerek itfa tarihinde (2008/Austos) sukuk
varlklarnn tamamn IDB satn alacaktr.73
3.5. Dnyada Sukuk Uygulamalar
Malezya sukuk ihrac etme asndan dnyada ilk sralarda yer almaktadr. Malezya 1983
ylnda ilk sukuk ihracn gerekletirmitir. Bu sukuk ayn zamanda dnya genelinde de bir ilk
olma baarsn gstermitir. Malezya Hkmeti 2001 ylnda, 500 milyon USD tutarnda byk
lekli sukuk ihra etmitir. Sukuklarn %51i Krfez lkelerinde, %30u Asyada, %15i
Avrupada ve %4 de ABD ye satlmtr. Bu sukuk ileminde kamu kuruluu olan Federal
Malezya Arsa Ofisine ait olan arsalarn bir SPVye satlp daha sonrasnda da Malezya
Hazinesine kiralanp elde edilen kira kazanlarnn SPVce ihrac gerekletirilen sukuklar
satn alan kiilere gelir olarak aktarlmasn salayan bir organizasyon zerine ina edilmitir.
72
Gngren, s.112.
73
Tok, s.22.
54
2000li yllardan sonra sukuk, dnya pazarnda ki payn srekli olarak arttrmaktadr.
Uluslararas slam Finans Piyasas verilerine gre uluslararas anlamda sukuk ilemleri aylk
ortalama 100-200 milyon ABD Dolar ilem yaplmaktadr. Geleneksel tahvillere oranla ihra
miktar hala ok dk seviyelerdedir. Bahreyn, Malezya, Katar ve Pakistan gibi devletlerin
yan sra zel sektr, uluslararas organizasyonlar ve ufak miktarlarda da olsa slami bankalar
tarafndan sukuk ihra edilmektedir. slami Finans rnleri, Krfez blgesi dnda Mslman
olan kiilerin younlukta olduu yerlerde de kullanlmaktadr.74
3.6. Trkiyede Sukuk
Sukuk ihralar slami finans sisteminde nemli yer tutmaktadr. Dnyada ilk olarak
Malezya, kendi yerel para birimi ile 1992 ylnda sukuk ihracna balam, 2002 ylnda da ilk
defa para birimi dolar olan sukuk ihracn gerekletirmitir. 2002 ylndan sonra Birleik Arap
Emirlikleri, Suudi Arabistan, Katar, Endonezya ve Bahreyn lkeleri sukuk ihracnda nc
olmakla birlikte pek ok lke sukuk ihralar gerekletirmitir. 2010 yl ile birlikte Trkiye
de de ksmen de olsa sukuk ihra edilmeye balanmtr. 2013 ylnda yrrle giren yeni
tebli ile birlikte tm sukuk eitleri Trkiyede kullanlabilir duruma gelmitir. Fakat Trkiye
sukuk ihracnda dnya pazarnn sadece %0.3lk payna sahip olabilmitir. Bu kadar dk
payda kalnmasnn sebepleri arasnda sukuk ile ilgili yaplan dzenlemelerde ok ge
kalnmas nemli bir faktrdr.
2010 ylnda kabul edilen tebli Sermaye Piyasas Kurulu (SPK) tarafndan
hazrlanmtr. Bu teblie gre sukuk bir kira sertifikas olarak tanmlanmaktadr. Teblide,
zel sektr irketlerinin sermaye piyasalarndan fon temin edebilmek adna kira sertifikas ihra
edebilecei belirtilmitir. 2013 yl haziran aynda sukuk ilemleri iin SPK tarafndan yeni bir
tebli kartlmtr. Bu teblide kira sertifikas tanmlanmtr. Kira sertifikas; varlk kiralama
irketi (VK) tarafndan, her trl varlk ve hakkn finansmann salamak adna ihrac yaplan
ve kira sertifikasn elinde bulunduran kiilerin bu varlk ve haktan kazanlan gelirleri paylar
orannda hak sahibi olmalarn salayan menkul kymetlerdir.
3.7. Sukukun irketler ve Yatrmclar in Faydalar
Sukukun son yllarda yatrmclar tarafndan daha fazla tercih edildii grlmektedir.
Yatrmclar sukuku slami varlk olmasnn yan sra, gerek olan bir varla yatrm yaplyor
olmas, alnan risk ve kazancn ak ve effaf bir biimde ortaya konmas, kazancn faiz
olmamas ve ticari bir gelire dayanmas gibi sebepleri gz nnde bulundurularak tercih
etmektedir. SPK tarafndan karlan teblide, kira sertifikas sahipleri iin anlama kapsamnda
verilen taahhtlere uyulmamas halinde, kira sertifikalarna dayanak olan varlklarn
devredilmesi ve sonucunda elde edilecek kaynaklarn kira sertifikasna sahip kimselere paylar
orannda datm yaplaca ile ilgili esas szlemede hkmn bulunmas zorunluluu
belirtilmitir. Yukarda bahsedilen durumlar sebebiyle sukuk, tahvil, klasik tahvil ve bonolara
gre daha dk risk payna sahip olmas irketlerin sukuk ile yakndan ilgilenmesine sebep
olmutur.
74
Mahmut Yardmcolu, Ycel Ayray, Sedat Cokun, slami Finans erevesinde Menkul Kymetletirilmi Varlk;
Sukuk Dnya ve Trkiye Piyasas ncelemesi, Kahramanmara St mam niversitesi BF Dergisi, 2014, Cilt 4, Say 1,
s.165-166.
55
Sukuk ihracnn nedenleri arasnda, kaynak ihralar tarafndan baklrsa, finansman
salamak, yatrmc saysn arttrmak ve eitlendirmekle birlikte, bilanolarnda yer alan
varlklarn birer kaynaa dntrerek dk maliyetli finansman salayabilmektedirler.
Ayrca sukuk ilemi iin, varlk kiralama irketi ve kaynak kurulu arasndaki devir
ilemlerinden kaynakl ilemler vergiden muaftr.75
75
Mahmut Yardmcolu, Yce Ayray ve brahim Sabuncu, Trkiye'de Sukuk: Kira Sertifikalar, Kahramanmara St
mam niversitesi BF Dergisi, 2014, Cilt 4, Say 1, s.203-211.
56
DRDNC BLM
BR KATILIM BANKASI EREVESNDE SUKUK (KRA SERTFKASI) HRACI

LEMLER: KUVEYTTRK KATILIM BANKASI A.. UYGULAMALARI
Katlm bankalar, mevduat bankalarnn aksine kendilerine kaynak bulma noktasnda

ok fazla seenekleri bulunmamaktadr. Son dnemlerde slam corafyas kaynak bulma
noktasnda sukuk (kira sertifikas) zerine younlaarak kaynak bulmakta ve bu kaynaklar
gereksinim duyan mterilerine kullandrmaktadr.
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. kaynak bulma ve mterilerine alternatif yatrm
bulma amacyla 2013 ylnda gerekletirilen halka arz ilemi ve 2016 yl ekim aynda
Trkiye'de ki nitelikli yatrmclara sat amacyla gerekletirilen sukuk ihralar incelenmitir.
Kira sertifikas ihrac ilemlerinin incelenmesinden nce, kira sertifikas ileminde yer
alan ve ihra ileminde sklkla kullanlan baz temel kavramlarn aklamas u ekildedir:
Varlk Portfy: Kira sertifikas ileminde dayanak olan varlklar ve bu varlklardan

kaynaklanan, tm varlk ve bu varlklardan kaynaklanan haklarn getirilerinin
oluumudur.
Garanti Szlemesi: Kira sertifikas ihrac ileminde varlk portfynn devredilmesi
ve alacaklarn tahsiline ilikin banka tarafndan dzenlenen garantidir.
Devir Bedeli: varlk portfynn, Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. tarafndan Kuveyt
Trk Varlk Kiralama irketine (KT VK) devredilmesi sonucu, KT VKnin nakit
olarak tek seferde deyecei tutardr.
Devir Szlemesi: hra edilecek kira sertifikasna dayanak olan varlk portfynn
ynetimi ve artlarn oluturan szlemedir.
Devralma Taahhd: KT VK tarafndan, Kuveyt Trk Katlm Bankas A..den devir
szlemesi kapsamnda devir/temlik alnan varlk portfynn, banka tarafndan geri
devir ve temlik alnacann taahht edilmesi iin hazrlanan taahhtnamedir.
Getiri Oran: Kira sertifikas sahiplerince beklenen yllk getiri orandr.
Vekalet ve Ynetim Szlemesi: KT VK tarafndan, varlk portfynn, vade
sresince kiralanmas ile birlikte KT VK lehine ynetiminin salanmasna ilikin,
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. tarafndan ihraya gerekli olan tm hizmetlerin
salanmasna dair dzenlenen szlemelerdir.76
76
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz,,2013,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Ozet.pdf, (27 Eyll 2016), s.3-8.
57
4.1. 2013 Ylnda Gerekletirilen Kira Sertifikas hrac
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. 2013 ylndaki ihrac ile ayn zamanda Trkiyede
zel sektr tarafndan gerekletirilen en yksek tutarl kira sertifikas halka arz ilemini
gerekletirmitir.77
Kuveyt Trk Katlm Bankas A..nin, %100 itiraki olduu KT VK vastasyla ihra
ettii kira sertifikas ihrac ilemi detayl olarak incelenmitir.
4.1.1. Kira Sertifikas hrac lemi ncesi Bilgilendirme
Kira Sertifikas ihrac ilemi ncesinde ihraca ilikin n bilgilendirmeleri kapsayan

aklamalar balklar altnda anlatlacaktr.
4.1.1.1. Kira Sertifikas hra Takvimi
Kira sertifikas ihra takvimi, halka arz ileminden nce kira sertifikas almak isteyen
yatrmclar iin dzenlenmi, ihra ileminin zellikleri belirten ilemin tabelas olarak
adlandrlabilir. Kira sertifikas ihra takvimi tablo yardmyla detayl bir ekilde aklanmtr.
77
Kuveyt Trk Katlm Bankas, Kuveyt Trk TL Cinsinden Sukuk hra Ediyor, 2013,
http://www.kuveytturk.com.tr/haberler19.aspx, (27 Eyll 2016), 4.paragraf.
58
Tablo 13: Kira Sertifikas hra Takvimi
KRA SERTFKASI HRA TAKVM
KRA SERTFKASI HALKA ARZI ZET VERLER
Kaynak Kurulu Kuveyt Trk Katlm Bankas A..

hra irket KT Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A..
100.000.000.-TL (Talebe gre 150.000.000.-TLye kadar

hra Miktar
artrlabilecektir)
Tr Kira Sertifikas
Devre Konu Varlklar Leasing Varlklar
Kira Sertifikas Sresi 364 Gn
hra Piyasas TL Yurtii
hra Yntemi Halka Arz
Lider Arac Kurum X Yatrm Menkul Deerler A..
Talep Toplama 13-14-15 Kasm 2013
Gelir Dnemi Balang Tarihi 19 Kasm 2013 Sal
Kira Sertifikas Bedeli Geri denme Tarihi 18 Kasm 2014 Sal
Gelir Datm Adedi 4 defa gelir datmnda (91 gnde bir) bulunulacaktr
1. Gelir Datm Tarihi 18 ubat 2014 Sal

2. Gelir Datm Tarihi 20 Mays 2014 Sal
Gelir Datm Tarihleri 3. Gelir Datm Tarihi 19 Austos 2014 Sal

4. Gelir Datm Tarihi 18 Kasm 2014 Sal
Kira Sertifikas Bedeli
18 Kasm 2014 Sal
denme Tarihi
Kira Sertifikasnn Sat Fiyat 100. - TL
Kira sertifikalarna denecek olan yllk Getiri Oran talep

toplama sresinin ertesi i gn %8,60- %9,10 aralnda
olmak koulu ile kesinletirilerek www.ktksvks.com.tr
adresli KT Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A..nin
Yllk Getiri Oran internet sitesi ve KAPta ilan edilerek kamuya
duyurulacaktr.
Dnemsel Gelir Datm Oran = Getiri Oran (yllk)* Gelir

Dnemindeki Gn Says/365
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, hra
Takvimi, 2013, http://www.ktksvks.com.tr/tr-TR/%C4%B0hra%C3%A7-takvimi/36/38/43/33,
(27 Eyll 2016).
59
4.1.1.2. hracn Vade Yaps ve Getirisi le lgili Bilgilendirme
hracn kupon demesi 364 gn vadeli kira sertifikas ilemi iin 3 ayda bir demeli ve
vade sonunda, yatrmclarn ilemin balangcnda dedikleri kira sertifikas bedeli denerek
ilem sonlanmtr.
Datlacak olan gelirin datm hesaplamas forml u ekildedir: Kira Sertifikas
Nominal Tutar*Kira Sertifikas Yllk Getiri Oran*deme Dnemindeki Gn Says/365
rnek olarak, sertifika sahibi olan kii ihracn datm ilemi sonucu 25.000 TL pay
dsn, Belirlenen kira sertifikas yllk getiri oran ise %9.10 olduunu varsayalm
lk kupon demesi = 25.000*91*%9.10/365 = 567.19 TL, ikinci, nc ve drdnc
kupon demesi de 567.19 TL olmakla birlikte drdnc kupon demesi yaplrken sertifikann
nominal bedeli olan anaparann da demesi gereklemektedir. Bu ilemde kupon getirileri brt
olmakla birlikte %10 stopaj vergi kesintisi yaplmaktadr.
4.1.1.3. hracn Bavuru Kanallar
Kira sertifikas almak isteyen yatrmclar iin Kuveyt Trk ubeleri, Kuveyt Trk
Yatrm Bankacl Mdrl ile birlikte nternet Bankacl kanal da hizmet vermektedir.
Kuveyt Trk Katlm Bankas dnda Y Menkul Deer A.. ubeleri ve X Yatrm ve X bank
ubeleri de Bireysel ve Kurumsal mteriler iin hizmet vermektedir. Bu ilemde kira
sertifikas ihracna ilikin bavuru kanallar u ekilde belirtilmitir.78
Tablo 14: Kira Sertifikas hrac Bavuru Kanallar
Kuveyt Trk ubeleri Bireysel Yatrmclar iin

Kuveyt Trk nternet ubesi Bireysel Yatrmclar iin
Kuveyt Trk Yatrm Bankacl Mdrl Kurumsal Yatrmclar iin
Y Menkul Deerler A.. ubeleri Kurumsal ve Bireysel Yatrmclar iin
X Yatrm Kurumsal Yatrmclar iin
X bank ubeleri Bireysel Yatrmclar iin
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, hra
Hakknda, 2013, ksvks.com.tr/tr-TR/hra-hakknda/36/38/43/8, (27 Eyll 2016).
78
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, 2013, http://www.ktksvks.com.tr/tr-
TR/%C4%B0hra%C3%A7-hakk%C4%B1nda/36/38/43/8, (27 Eyll 2016)
60
4.1.1.4. Fon Kullancs ve hraya likin Bilgiler
Bu blmde fon kullancs ve ihraya ait bilgiler bulunmaktadr. Fon kullancs olan
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. ve ihra konumunda olan KT VK firmalardr. Fon
kullancs ve ihrann iletiim bilgiler aada yer almaktadr.
Tablo 15: Fon Kullancs ve hraya likin letiim Bilgileri
Fon Kullancs Kuveyt Trk Katlm Bankas Anonim irketi

Merkez Adresi Genel Mdrlk Bykdere Cad. No: 129/1 34394 Esentepe/ili/stanbul
Kurulduu lke Trkiye
Hukuki Stats Anonim irketi
Tabi Olduu Yasal Mevzuat T.C. Kanunlar
Telefon ve Faks Numaralar Tel: (0212) 354 11 11 - Faks: (0212) 354 12 12
nternet Adresi www.kuveytturk.com.tr
hra KT Kira Sertifikalar Varlk Kiralama Anonim irketi
Merkez Adresi Bykdere Cad. No: 129/1 Kat: 3 34394 Esentepe/stanbul
Kurulduu lke Trkiye
Hukuki Stats Anonim irketi
Tabi Olduu Yasal Mevzuat T.C. Kanunlar
Telefon ve Faks Numaralar Tel: (0212) 354 75 65 - Faks: (0212) 354 11 03
nternet Adresi www.ktksvks.com.tr
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, zet, 2013,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Ozet.pdf, (27 Eyll 2016), s.5-6.
Fon kullancs olan Kuveyt Trk Katlm Bankas A..nin faaliyet alan katlm
bankacldr. Faizsiz bankaclk prensiplerine bal bir ekilde cari ve kar/zarar katlma
hesaplar vastasyla fon toplayarak mterilerine fon kullandrmaktadr.
Banka faaliyetlerini, kurumsal ve uluslararas bankaclk, bireysel ve iletme
bankacl, ticari bankaclk ve kredi kartlar ve de POS ilemleri ile srdrmektedir.
Bankann ana faaliyet alan, Banka'nn z sermayesine ek olarak yurt iinden ve yurt dndan
zel Cari Hesaplar ve Kar ve Zarara Katlma Hesaplar yoluyla fon toplayarak bu fonlar
ekonomiye fon tahsis etmek, mevzuat kapsamnda her trl finansman faaliyetlerinde
bulunmak, zirai, snai ve ticari faaliyet ve hizmetler yoluyla faaliyetlerini srdren gerek ve
tzel kiilerin yatrm faaliyetlerini tevik etmek, bu faaliyetlerde gerek ve tzel kiilere itirak
etmek ve mterek teebbs birliktelikleri tekil etmek ve btn bu hizmet ve faaliyetleri faizsiz
bir ekilde yapmaktr.
4.1.1.5. Kira Sertifikas hrac leminin Uygulamas
Kira sertifikas ihrac ileminde, ihraca dayanak oluturan varlk portfynde bulunan
leasing ilemlerinin detaylar belirtilerek, ilemin aamalar diyagram yardmyla anlatlacaktr.
61
4.1.1.5.1. Kira Sertifikas leminin Dayanan Oluturan Varlk Portfy
KT VKnin sahip olaca ve varlk portfy ile birlikte bu varlklardan kazanlmas

beklenen net gelirler aada tablo yardmyla belirtilmitir. Varlk portfy oluturulurken, ek
talepler sonucu 150.000.000 TLye kadar artrlabilecei belirtilen ihra rakam dnlmtr.
Sz konusu ihra ilemi 150.000.000 TLnin altnda bir rakamda gereklemesi durumunda,
devredilen varlk portfy ile birlikte ihra tutar arasnda kalan fark tutarnda varlk
portfynn kaynak kurulua iadesi KT VK tarafndan gerekleecei sz konusudur.79
79
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, Sermaye Piyasas Arac ve Ekleri, 2013,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/SermayePiyasasiAraciNotu.pdf, (27 Eyll 2016), s.14.
62
Tablo 16: Varlk Portfy
Szleme ade (tfa)

Tarihine
Konusu
N Szleme Vade Kadar
Mal Cinsi Varlk/Hak
o No Tarihi Beklenen
Deeri (TL Gelir (TL
Karl) Karl)
1 213477-701 Tekstil Makineleri 12.9.2020 16.763.922,00 2.469.090,00
2 443524-8002 Kesme Makinesi 28.06.2018 15.358.111,15 317.694,00
3 119717-2003 Makine Parkuru 18.06.2018 10.668.004,14 2.283.376,80
4 469427-702 Tanker 14.08.2017 10.544.164,86 2.934.735,96
5 105052-708 Paletli Vin 20.09.2021 9.668.751,62 1.234.640,24
6 8021762-700 retim Makinalar 13.09.2018 8.603.156,02 1.707.371,00
7 45656-701 Tekstil Makineleri 05.07.2016 5.405.363,33 2.461.453,00
8 642850-704 Dokuma Tezgahlar 4102017 5.336.796,55 1.415.401,43
9 8336989-300 Gaz Jeneratr Kojenerasyon Tesisi 3082017 5.211.317,46 1.225.000,00
10 8104855-700 Tan Cihazlar 26042018 4.673.302,03 702.481,10
11 6821183-704 Cerrahi Cihazlar 18012018 4.499.549,28 1.174.238,59
12 8004845-700 Kesintisiz G Kaynaklar 8082016 4.464.977,28 1.642.911,75
13 8053118-302 Veritaban Sistemi 11072016 4.083.274,20 1.484.645,28
14 6786170-746 X-Ray Cihaz 27122015 3.647.906,49 2.341.975,00
15 93211-700 Lastik Tekerlekli Vin 18082016 3.512.157,09 1.350.131,51
16 327831-706 Boya Makinalar 11052016 3.331.611,68 1.174.105,43
17 172087-700 Oluklu Mukavva retim Hatt 25012018 3.225.751,51 687.575,76
18 6828038-701 Dokuma Tezgahlar 12012017 2.911.127,84 913.075,77
21 45656-705 Tekstil Makineleri 19032018 2.797.844,84 705.019,68
22 45656-702 Tekstil Makineleri 5062017 2.717.762,14 869.531,65
23 389645-807 Asansr 28022017 2.526.493,98 953.917,54
24 763868-702 Hal Dokuma Makinas 25112018 2.559.146,60 197.909,92
25 7869609-700 Fore Kazk Makinas 27042017 2.520.437,86 729.474,30
26 7013940-301 Parke retim Makinalar 30052018 2.290.025,19 390.000,00
27 8353554-707 rg Makinalar 17102018 2.286.522,01 460.225,40
28 18938-701 Metal leme Makinalar 23072018 2.138.990,43 463.284,55
29 8420067-303 Hastane Ekipmanlar 11012018 1.156.766,14 337.644,48
30 93211-707 Forklift 30062016 1.001.128,23 384.459,15
31 8496808-707 Paletli Eksavatr 25082017 281.580,91 73.408,23
TOPLAM 150.000.575,65 34.576.076,33
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, Sermaye
Piyasas Arac ve Ekleri, 2013,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/SermayePiyasasiAraciNotu.pdf, (27 Eyll
2016), s.16.
Dayanak varlk olarak, Kuveyt Trk Katlm Bankas A..nin mterilerine finansman
salayarak ald leasinge konu olan varlklarn listesi tabloda belirtilmitir. Tabloda yer alan
rnler arasnda tekstil rnleri ve dokuma tezgahlar arlk kazanrken, tbbi cihazlar, vinler
ve forklift gibi rnlerde kira sertifikas ileminde dayanak varlk olarak kullanlmtr.
63
150.000.575,65 TL tutarn olan bu rnlerin iade tarihinde beklenen gelir tutar ise
34.576.076,33 TLdir.
4.1.1.5.2.Kira Sertifikas hrac leminin Aamalar
150.000.000 TL tutarndaki kira sertifikas ihrac ilemi diyagram yardmyla

aklanacaktr. 13 aamada gerekleen ihra ilemini KT VK firmas stlenmitir.
64
Kuveyt Trk Kuveyt Trk Kuveyt Trk
(Fon Kullancs & Kaynak (Varlk Portfy Yneticisi) (Devralma Taahhd)

Kurulu)
3.Devir 4. 4. Varlk 6. Devir 7.Vekalet ve 9. Periyodik 5.Devralma 11.Varlk 12.tfa

Szlemesi Portfynn Bedeli Ynetim deme Tutar Taahhd Portfynn Bedeli
Devri demesi Szlemesi Devri
KT Kira Sertifikalar VK
Garanti 1.Kira 2.Kira 10.Kupon 13.Kira

Sertifikas Sertifikas demeleri Sertifikalarnn
Szlemesi hrac Bedeli tfas
demesi
Kuveyt
Trk Yatrmclar/ Kira Sertifikas Sahipleri
(Garantr)
ekil 10: Kira Sertifikasna likin ema ve zet Nakit Akmlar
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., 2013 Halka Arz, Uygunluk
Gr cazet, 2013,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/UYGUNLUKGORUSU_ICAZET.pdf, (27
Eyll 2016), s.2.
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. fon bulmak ve mterilerine alternatif yatrm
amac sunmak iin kira sertifikas halka arz ilemini %100 itiraki olduu KT VK vastasyla
65
tamamlamtr. 150.000.000 TL tutarnda olan bu ihra ileminde, Kuveyt Trk Katlm
Bankas A.. kendi bnyesinde bulunan leasingleri dayanak varlk olarak kullanmtr. Bu
dayanak varlklar varlk portfyn oluturmutur. Varlk portfy KT VK tarafndan kira
sertifikas sahipleri adna satn alnmtr. Vade sonunda ise Kuveyt Trk Katlm Bankas A..
varlk portfyn ihra ettii tutar zerinden almay taahht etmitir. Varlk portfynn
devredilmesi ile birlikte KT VK ile Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. arasnda ynetim ve
vekalet szlemesi imzalanarak varlk portfynden elde edilen kiralarn tahsilatn yaparak,
kira gelirlerinin belirli olan ksmn KT VKye dnemsel olarak deme zorunluluu
bulunmaktadr. Kiralama ilemi sonucu kira sertifikas sahiplerine 3 ayda bir kira demesi
yaplmtr. Kira sertifikas ileminin vadesinin bitmesi ile birlikte ihra bedeli zerinden varlk
portfy tekrar Kuveyt Trk Katlm Bankas A..ye devredilmesi ile birlikte kira sertifikas
sahiplerine, kira sertifikas ilemi balarken dedikleri tutarlarn iade edilmesi ile birlikte kira
sertifikas ilemi sona ermitir.
4.2. Trkiyede ki Nitelikli Yatrmclara Sat lemi
Kuveyt Trk Katlm Bankas 10 Ekim 2016 tarihinde talep toplayarak 180 milyon TL
tutarnda Yurtiinde nitelikli yatrmclara sat yaparak kira sertifikas ihra etmitir.
Nitelikli yatrmc, yerli ve yabanc yatrm fonlar, yatrm ortaklklar, arac kurumlar,
bankalar, sigorta irketleri, portfy ynetim irketleri, ipotek finansman kurulular, emekli ve
yardm sandklar, vakflar, Sosyal Sigortalar Kanunu'nun ilgili maddesine gre kurulmu
sandklar, kamuya yararl dernekler ile nitelikleri itibariyle bu kurumlara benzer olduu
Kurulca tespit edilecek dier yatrmclar ve sermaye piyasas aralarnn ihra tarihi itibariyle
en az 1 milyon lira tutarnda TL, yabanc para veya sermaye piyasas aracna sahip gerek ve
tzel kiiler olarak kanunda tanmlanmtr.80
4.2.1. hra le lgili Genel Bilgilendirmeler
180 milyon TL tutarnda ihra edilen ve kapsam Trkiyede bulunan nitelikli

yatrmclar olan Kira sertifikas ihrac ileminin talep toplama tarihi 10/10/2016dr. Sz
konusu ihracn talep tutar min. 100 bin TLdir. lemin kompozisyonu %51 finansal kiralama
ve %49 emtia alm satmdan olumaktadr.
Kira Sertifikas ihrac ileminde KT VK Kuveyt Trk Katlm Bankas A..nin
finansal kiralama ilemleri sonucu mlkiyetinde bulunan makine, tehizat ve gayrimenkul gibi
leasing varlklarn, sat-geri kirala modelini uygulayarak kira sertifikas ihrac ileminde %51
orannda varla dayal ihra olarak kullanmtr. hra bedelinin kalan ksm olan %49 ise
Londra Metal Borsas gibi emtia piyasalarnda faaliyette bulunan bir brokerdan emtia alarak bu
emtiay al fiyat zerine vade fark eklemesi sonucu Kuveyt Trk Katlm Bankas A..ye
vadeli olarak satarak kira sertifikas ihrac ileminde varlk portfyn tamamlamtr.81
80
KT Portfy, Yatrmc Klavuzu, 2016, http://www.ktportfoy.com.tr/yatirimci-kilavuzu/yatirim-fonlari/nitelikli-
yatirimci-nedir.5.aspx, (7 Kasm 2016).
81
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., Nitelikli Yatrmc, 11-10-2016 Tarihli lem, 2016,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Uygunluk-Gorusu-icazet-01-09-2016.pdf, (12 Kasm 2016), s.1.
66
lemin vade yaps 92 gn olmutur. lemin yllk bileik getirisi %10.49 olmutur. lemden
alnacak kira bedelinin demesi, ilemin vadesinin biti tarihi olan 11/01/2017 tarihidir. Bu
tarihte yatrm tutarnn zerine yllk bileik getiri olan %10.49 eklenerek yatrmclara deme
yaplacaktr.
lemin ulusal kredi notu AAA, uzun vadeli uluslararas yabanc para notu BBB duraan
olarak belirtilmitir. lemin kote olduu yer ise Borsa stanbul (BST) Borlanma Aralar
Piyasas Kesin Alm Satm Pazardr. lemin kaydedildii ve izlendii kurulu ise Merkezi
Kayt Kuruluu (MKK)dur.82
82
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., Nitelikli Yatrmc, 11-10-2016 Tarihli lem,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/ihraca-iliskin-Bilgiler-11-10-2016.pdf, (7 Kasm 2016).
67
Tablo 17: hraca likin Genel Bilgiler
Kaynak / hra Kurulu Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. / KT Kira

Sertifikalar Varlk Kiralama A..
Arac Kurum X Yatrm Menkul Deerler A..
Kaynak Kurulu Kredi Notu Ulusal Notu AAA, Uzun Vadeli Uluslararas
Yabanc Para Notu BBB Duraan | Fitch Ratings
Kymet Tr Kira Sertifikas
Nominal Deer (hra Tutar) 180.000.000TL
Sat Yntemi Yurtiinde nitelikli yatrmclara sat
Varlk Kompozisyonu Finansal Kiralama (%51) Emtia Alm Satm
(%49)
Talep Snr (En Az Talep Tutar) Minimum talep tutar nominal 100.000-TL
Talep Toplama 10.10.2016
ISIN TRDKTVK11713
Vade 92 gn
Datm Sonular ve Fiyatlama 10.10.2016
Takas Tarihi 11.10.2016
Vade Balang Tarihi 11.10.2016
Vade Sonu (tfa Tarihi) 11.1.2017
Yllk Bileik Getirisi 10,49%
Yllk Basit Brt Getiri Oran 10,10%
Dnemsel Getiri Oran 2,55%
Getiri deme Dnemi Vadesinde anapara ile tek seferde
Kotasyon BIST Borlanma Aralar Piyasas Kesin Alm
Satm Pazar
Kaydedilen Kira Sertifikalarnn Merkezi Kayt Kuruluu (MKK)
zlendii Kurulu
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., Nitelikli Yatrmc, 11-10-
2016 Tarihli lem, hraca likin Bilgiler,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/ihraca-iliskin-Bilgiler-11-10-2016.pdf, (7
Kasm 2016).
68
4.2.2. hra leminin Uygulamas
Vekalet ve Ynetim Devralma/Devretme Murabaha

Szlemesi Taahhtnamesi Szlemesi Emtia
Sat Niyet Mektubu
3.Emtia
Kuveyt Kuveyt
Trk Trk Kuveyt
(Ynetici (Taahht Trk (Alc) Broker
Vekil) Eden) 9.hra Bedelinin %49unu 2
Gemeyen Maln Maliyet
Bedeli
11.Portfy 10.Maln
Gelirleri Vadeli Bedeli
7.Emtia
13.tfa 14.Varlk
Bedeli Portfy
3.tfa Bedelinin 5.hra Bedelinin %49unu Emtia

Bir Ksm Gemeyen Maln Al Niyet Mektubu
(%51den Az Olamaz) Maliyet Bedeli
Devir Szlemesi
Varlk Kirama irketi (VK) Broker

Kuveyt Trk
(hra) 1
(Satc) 4.Varlk Portfy 6.Emtia
1.Kira 2.hra 15.Kapan VKnin

Sertifikalar Bedeli (Fesih Mebla) Sertifika Sahipleri Hesabna
Hareket Etmesi ve Sertifika
12.Dnemsel Getiri Hkm ve artlar
Datm
Yatrmclar
(Kira Sertifikalar Sahipleri)
ekil11: Ynetim Szlemesine ve Alm Satma Birlikte Dayal Kira Sertifikas
Kaynak: Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., Nitelikli Yatrmc, 11-10-
2016 Tarihli lem, Uygunluk Gr, 2016,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Uygunluk-Gorusu-icazet-01-09-2016.pdf,
(12 Kasm 2016), s.2.
69
1. KT VK kira sertifikas ihrac ileminde; %51 orannda Kuveyt Trk Katlm Bankas
A.. mlkiyetinde bulunan makine, tehizat ve gayrimenkul gibi leasing varlklar ile
birlikte %49 orannda Londra Metal Borsas gibi organize emtia piyasasnda faaliyette
bulunan bir brokerdan (Broker-1) emtia alarak, bu emtiann al fiyat zerine vade fark
ekleyerek Kuveyt Trk Katlm Bankas A..ye vadeli olarak satarak varlk portfy
oluturulmutur.
2. Bu ilemlerin ardndan kira sertifikas ihrac ile birlikte KT VK sertifika sahiplerden

sz konusu varlk portfynn bedelini tahsil etmitir.
3. Varlk portfynn devredilmesi ile ilgili Satc/Kuveyt Trk ile Alc/KT VK

arasnda szleme imzalanmtr. Emtia murabahas ilemi ile ilgili olarak Alc/Kuveyt
Trk ile Satc/KT VK arasnda murabaha szlemesi imzalanmtr.
4. Devir szlemesi ile birlikte Kuveyt Trk, KT VKye varlk portfyn devretmitir.
Murabaha szlemesi kapsamnda KT VK broker-1 den Kuveyt Trk araclyla KT
VK adna alnan emtiaya al fiyat zerine kar ekleyerek Kuveyt Trke vadeli olarak
satmtr.
5. Kuveyt Trk bu satn alma ileminin vade sonunda, varlk portfyn, daha ncesinde
anlalan devir bedeli zerinden geri almay taahht etmitir.
6. Kuveyt Trk, sz konusu emtiay bir baka brokera (broker-2) satarak nakit elde
etmitir. Bir dier taraftan ise KT VK, sertifika sahiplerinden varlk portfynn
almna ynelik tahsil ettii bedelleri, devir bedeline istinaden Kuveyt Trke demitir.
7. KT VK, varlk portfyn ynetmesi konusunda bir ynetim ve vekalet szlemesi ile
Kuveyt Trke vekalet vermitir. Bu vekalet ile Kuveyt Trk, varlk portfynden elde
edilen gelirlerin tahsilat ilemini KT VK adna yapma, gelirlerin szleme ile
belirlenen ksmn dnemsel olarak KT VKye deme, kalan tutar ise bu hizmet
karl vekalet ve ynetim creti olarak kendinde tutma hakkn elde etmitir.
8. Kuveyt Trk, ynetim ve vekalet szlemesi kapsamndaki hkmler erevesinde, kira

sertifikas ihrac ile ilgili tahmini/beklenen dnemsel gelirleri ve eer varsa ilgili
dnemde denmesi gereken bir emtia murabahas alacan sz konusu dnemlerde KT
VKye deyecektir.
9. KT VK ise kira sertifikas paylar orannca sertifika sahiplerine deme yapmaktadr.
10. Kuveyt Trk, varlk portfyn kira sertifikas vadesinde, devralma taahhdne
istinaden hesaplanacak olan devir bedeli kapsamnda geri alacaktr.
70
11. Kuveyt Trk geri alm olduu varlk portfynn bedelini ve murabaha szlemesi
kapsamndaki borcunu KT VKye deyecektir.
12. KT VK, varlk portfyn Kuveyt Trke devretmesinden elde ettii tutarlar sertifika
sahiplerine vade sonunda paylar orannda deyecektir.83
83
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.., Nitelikli Yatrmc, 11-10-2016 Tarihli lem, 2016,
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Uygunluk-Gorusu-icazet-01-09-2016.pdf, (12 Kasm 2016), s.2.
71
SONU
Milattan nceki dnemlerden balayarak dnyann farkl yerlerinde bulunan kavimler

ve farkl dinlerden topluluklar, faizsiz ticaret yapmlar ve ekonomilerinde faizi
yasaklamlardr. Dnyada faizsiz bankaclk zerine ilk ciddi alma 1955 ylnda
Muhammed Uzair tarafndan yaplmtr. 1963 ylnda Suudi Arabistan Kral Faysaln
destekleri sonucu, Nil Nehri kenarnda tekstil sektrn finanse edebilmek iin ilk slami
tasarruf bankas kurulmutur. Bu tarihten sonra dnya genelinde zellikle Mslmanlarn
youn olarak yaad corafyalarda faizsiz bankaclk etkisini artrmtr.
slami finans rgtlerinin kurulmas, faizsiz finans sisteminin etkisinin artmas ve hzla
bymesinin balca nedenlerindendir. slami finans rgtleri, faizsiz finans sisteminin tm
dnyada standartlamasn salamak ve faizsiz finans sisteminin denetimi yapmak hususunda
nemli katkda bulunmulardr. Faizsiz finans sistemini benimseyen katlm bankalar, gelime
seviyelerinin ykselmesi sonucu geleneksel bankaclk ile rekabet etmeye balayabilmitir.
Pazarda yaanmaya balayan bu rekabet sonucu, katlm bankalar rnlerinin yelpazelerini
gelitirebilmek iin yeni rn gelitirme konusunda daha aktif almaya balamlardr.
Kreselleme ile birlikte de tm lkelerin birbiriyle iletiime geme noktasnda etkileimleri
artmtr. Bu etkileim ile birlikte Mslman lkeler, dier lkelerde uygulanan katlm
bankacl sistemini ve sermaye piyasalarnn geliimine yardmda bulunarak birlikte gelimek
iin frsatlar bulmulardr.
Katlm bankalar alma prensipleri asndan dier bankalardan farkldr. Katlm
bankalarnn, topladklar ve kullandrdklar fonlar asndan dier bankalardan farkl tercihler
kullanmaktadr. Bu farkllk, katlm bankalarnn faizsiz finansman prensiplerini
uygulamasndan kaynaklanmaktadr. Bu farkllklarn en belirgin olanlar;
Sistem ierisinde faizin olmamas, faiz yerine kar ortakl sistemini tercih etmeleri,
Paray mbadele arac olarak grerek, paray deeri gsteren bir l olarak kabul
etmeleri,
retim alannda faaliyet gstermek istemeleri ve bu ilemlerden kar elde etmek
istemeleri yer almaktadr.
Katlm bankalar mal ve hizmet piyasasnda faaliyet gstermektedir. Tek bana parann
dolamn salayarak ekonomik bir deer yaratlamamaktadr. Parann dolamn mal ve
hizmet piyasalarna aktararak ekonomik faydann daha da artrlmas mmkndr. Geleneksel
bankalar piyasadan dk oranla topladklar faizi dorudan ekonomiye aktarmadklar srece
reel ekonomiye katklar olmamaktadr. Bu sebeplerden kaynakl olarak katlm bankalar
mterilerine nakit kredi vermemektedir. nk nakit olarak verilen kredinin kullanm yeri tam
olarak bilinemez. Bu anlamda katlm bankalarnn reel sektre daha ok katks olduu
grlmektedir.
Trkiyede katlm bankalar, 1983 ylndaki kanun ile birlikte zel Finans Kurumu
olarak faaliyetlerine balam olsalar da zellikle lkede kan 2001 krizinden sonra yldzlarn
parlatmaya balamlardr. 2005 ylnda Katlm Bankalar olarak adlandrmalar deimekle
kalmam dier ticari bankalarla eit artlarda mcadele etmeye balamtr.
72
zellikle Trkiyede katlm bankalarnn fon kullandrma ileminde en ok tercih
edilen rn Murabahadr. Murabaha mal kar ile satma anlamna gelmektedir. Murabaha
ilemini kullanarak mal almak isteyen katlm bankalar mterileri, alaca rn iin satc ile
n anlama yapp mal bedelini belirledikten sonra, satn alma taleplerini katlm bankasna
ileterek mal bedeli zerinden kar oran geri deme plan zerinde anlama salar. Bu ilemlerin
ardndan katlm bankas satc ile iletiime geerek sipari geer veya mteriye mal/rnn
alm iin vekalet verir. Satc fatura veya mal mterisine gnderdikten sonra katlm bankas
demeyi direk satc hesabna pein olarak gndermektedir. Murabaha dnda en yaygn olarak
kullanlan fon kullandrma yntemleri ise; Tat Finansman, Konut Finansman, Finansal
Kiralama, Kar-Zarar Ortaklklar, Teminat Mektuplar ve Akreditiflerdir.
Trkiyede faaliyeti devam eden be adet katlm bankas bulunmaktadr. Bu bankalar;
Albaraka Trk Katlm Bankas, Kuveyt Trk Katlm Bankas, Trkiye Finans Katlm
Bankas, Ziraat Katlm Bankas ve Vakf Katlm Bankasdr. Ziraat Katlm ve Vakf Katlm
Bankalar 2015 ve 2016 yllarnda kurularak Devlet katlm bankas olarak faaliyetlerine devam
etmektedir. Katlm bankalar zellikle son 10 yllk srede, sektr ierisinde daha aktif yer
almaya balasalar da, sektr ierisindeki paylar henz %5-%6 seviyelerindedir. zellikle
Mslman nfusun youn olduu Trkiyede bu payn yetersiz olduu grlmektedir. Son
yllarda ar-ge almalarn hzlandran katlm bankalar, prensiplerinden vazgemeden kii ve
kurulularn talepleri dorultusunda yeni rnler karmaya devam etmektedir.
Katlm bankacl bilinirlii henz istenen seviyede deildir. Yaklak on yldr daha
efektif olan katlm bankalar ubelemelerini hzlandrarak, reklamlar vererek ve daha ok
mteriye ulaarak bilinirliliini arttrmak ve pazar payn daha da ykseltmek istemektedir.
Devlet katlm bankalarnn piyasaya katlmyla; katlm bankacl sisteminin bilinirlilii
artaca, devlet katlm bankalar dnda saylar sadece olan katlm bankalar ierisinde de
rekabeti arttrarak, sz konusu bankalarn kalitelerinin artaca sylenebilir.
Trkiye ekonomisinde faaliyette bulunan ticari bankalar katlm bankalarna gre daha
eski tarihlerde kurulmulardr. Uzun yllardr Trkiyede faaliyet gsteren ticari bankalar,
ekonomide aktif rol oynayan kii ve kurululara uzun yllar alm ve belirli bir bankaclk
kltr olumutur. Elbette ki bu kltr ksa srede deitirmek veya faizsiz sistemin
pazardaki paynn birden ykselmesi pek mmkn deildir. Ticari bankalarn saysnn katlm
bankalarnn saysna gre ok daha fazla olmas ve yukarda bahsedilene bankaclk kltr
nedeniyle kii ve kurumlar daha ok ticari bankalar tercih edebilmektedir.
Katlm bankalar son yllarda sukuk (kira sertifikas) rn zerinde younlaarak yeni
kaynak bulabilme araylarn hzlandrmtr. Sukuk, geleneksel borlanma aralarndan olan
tahvilin slami prensipler erevesinde uygun olacak bir ekilde tekrar dzenlenmesi ile birlikte
ortaya kan menkul kymet olarak tanmlanabilir. Ayn zamanda sukuk, slam dininin
yasaklad faiz getirisinin yerine yatrmcsna helal getiri salayan menkul kymet olarak
bilinmektedir. Dnyada ilk sukuk ihracn ise 1992 ylnda Malezya Hkmeti
gerekletirmitir. Trkiyede ise, 2010 yl ile birlikte ksmen de olsa sukuk ihra edilmeye
balanmtr. Trkiyede 2013 ylnda yrrle giren yeni tebli ile birlikte tm sukuk eitleri
mevzuatsal olarak kullanlabilir hale gelmitir. Yeni tebliin en nemli ksm ise, her trl
varlk ve hakkn finansmann salamak adna ihrac yaplan ve kira sertifikasn elinde
bulunduran kiilerin, bu varlk ve haktan kazanlan gelirleri paylar orann hak sahibi olmalarn
salamasdr.
73
Kira sertifikas ihrac genellikle katlm bankalarnn gayrimenkulleri, adna kaytl olan
leasing varlklar ve emtia piyasasndan yaplan murabaha ilemleri olduu gzlemlenmektedir.
Bu anlamda katlm bankalarnn, leasing ilemleri iin daha itahl olduklar ve leasing
ileminin fiyatlandrmasnda dier rnlere nazaran daha avantajl fiyatlandrmalar yaptklar
sylenebilmektedir. Varlk portfynn byk bir ksmn oluturan leasing ilemleri, sukuk
ihracnda daha kullanl olmas asndan katlm bankalar tarafndan daha ok n plana
alnacaklar dnlmektedir. Kira sertifikas ihracndan elde edilen fonlar genellikle sermaye
olarak kullanan katlm bankalar, bu fonlar tekrar mterilerine kaynak olarak sunarak kar elde
etmekte ve yeni kaynaklar bulabilmektedir.
Katlm bankalaryla alan mteriler, fonlarn deerlendirmede olduka az yatrm
seenekleri bulunmaktayd. Genellikle katlm hesaplar ve yatrm hesaplarnda fonlarn
deerlendiren mterilere yeni yatrm arac olarak sunulan kira sertifikalar, mterilerin hem
yeni yatrm aracna sahip olmasnda hem de daha yksek gelir elde edebilecekleri bir yatrm
alan bulmulardr.
2013 ylndan itibaren katlm bankalarnn kira sertifikas ihrac zerinde younlat
ve gelecekte de bu bankalarn kaynak gereksinimlerini kira sertifikas ihrac ile gidermek iin,
bu alana daha fazla ynelecekleri ngrlmektedir.
74
KAYNAKA
Akn, Cihangir. Faizsiz Bankaclk ve Kalknma. lmi Aratrmalar Serisi Nu; 1. stanbul:
Kayhan Yaynlar, 1986.
Aktepe, shak Emin. slam Hukuku erevesinde Finansman ve Bankaclk. 1.Bask. Ankara:
Bilge Yaynlar, 2010.
Aktepe, shak Emin. Sorularla Katlm Bankacl. Yayn No: 4, stanbul: Trkiye Katlm
Bankalar Birlii Yaynlar, 2012.
Bulut, Halil brahim ve Bnyamin Er. Katlm Finansman-Katlm Bankacl ve Giriim

Sermayesi. Yayn No: 3. stanbul: Trkiye Katlm Bankalar Birlii Yaynlar, 2012,
s.24-25.
anak, Mehmet. ok Kutuplu Dnyada slami Finans Piyasalarnn Geliimi ve Sukuk

hralar, Trkiye slam ktisad Dergisi. Cilt.1, Say.2, Austos 2014, ss.47.
olak, mer Faruk, Tezer al, Selahattin Togay ve Kadir Eser. Para Banka Teori ve
Politika. 1.Basm. Ankara: Gazi Kitapevi, 1977.
Erolu mer. Para Teorisi ve Politikas Ders Notlar. Yayn No: 50. Isparta: Sleyman
Demirel niversitesi, 2004.
Gngren, Muaz. Bir Enstrman Olarak Sukuk Katlm Bankalarna Uyum Modellemesi.
Yayn No: 2012-38. stanbul: stanbul Ticaret Odas Yaynlar, 2013.
al, Tezer ve mer Faruk olak. Finansal Sistem ve Bankalar. 1.Basm. Ankara: Nobel
Yayn Datm, 1999, S.37-38.
zcan, Seyran ve Cemal Elita. Finansman Arac Olarak Sukuk ve Muhasebeletirilmesi ,

Muhasebe Bilim Dnyas Dergisi, (Eyll 2015), ss.564.
zerolu, Ali hsan. Sukuk ve Trkiyede Sukukun Uygulanabilirliinin

Deerlendirilmesi, Tarih Okulu Dergisi, Say.19, (Eyll 2014), ss.759.
zsoy, erafettin. Salam Bankaclk Modeli ile Katlm Bankaclna Giri. stanbul:
Kuveyt Trk Katlm Bankas A.. Yayn, 2012.
Smer, Gkhan ve Fatih Onan. Dnyada Faizsiz Bankacln Douu, Trkiyedeki

Katlm Bankaclnn Gelime Sreci ve Konvansiyonel Bankaclktan Farklar,
Ankara: Gazi niversitesi BF Dergisi. Cilt.17, Say.3, 2015, ss.5.
Yardmcolu, Mahmut, Ycel Ayray ve brahim Sabuncu. Trkiye'de Sukuk: Kira

Sertifikalar Kahramanmara St mam niversitesi BF Dergisi, Cilt.4, Say.1,
(Haziran 2014), ss.203-211.
Yardmcolu, Mahmut, Ycel Ayray ve Sedat Cokun. slami Finans erevesinde

Menkul Kymetletirilmi Varlk: Sukuk Dnya ve Trkiye Piyasas ncelemesi ,
75
Kahramanmara: Kahramanmara St mam niversitesi BF Dergisi. Cilt.4,
Say.1, Haziran 2014, ss.165-166.
Ylmaz, Erdal. Yeni Bir Finansal Ara Olarak Sukuk: eitleri, Trkiye Uygulamas ve
Vergilendirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi Yaynlar, (Ocak 2014), ss.83.
Ylmaz, Osman Nihat. Faizsiz Bankaclk lkeleri ve Katlm Bankacl. Eitim No:
2009/2010-61. Antalya: Trkiye Katlm Bankalar Birlii Yaynlar, 2010.
nternet Kaynaklar
Albaraka Trk Katlm Bankas. 2015 Faaliyet Raporu. 2015.
https://www.albaraka.com.tr/pdf/2015-faaliyet-raporu.pdf (27 Austos 2016).
Albaraka Trk Katlm Bankas. Harici Garantiler. 2016. https://www.albaraka.com.tr/harici-

garantiler.aspx (27 Austos 2016).
Albaraka Trk Katlm Bankas. Katlm Bankacl Sistemi Nedir ? 2016.

https://www.albaraka.com.tr/pdf/Katilim_Bankaciligi_Sistemi_Nedir_.pdf (21 Eyll
2016).
Bafra, Erdem. slami Banka Kavram Karsnda zel Finans Kurumundan Katlm
Bankas Kavramna Gei Bir eliki Midir? Ekonomik Yaklam Dergisi. 2015.
Cilt.26. Say.95, ss.72-73.
http://kutuphane.dogus.edu.tr/mvt/catalog.php?lng=0&search=&articlelng=&fieldnu
=5&sortnu=1&sortdir=0&access=catalog&journalbg=*&journalnu=D000027&issue
nu=S001778&-max=20&-skip=0 (21 Eyll 2016).
BDDK. Bankaclk Kanunu. 2015.

http://www.bddk.org.tr/WebSitesi/turkce/Mevzuat/Bankacilik_Kanunu/15405411_sa
yili_bankacilik_kanunu.pdf (20 Austos 2016).
Garanti Mortgage. Mortgage Hakknda Bilmem Gerekenler. 2016.

https://www.garantimortgage.com/mortgage-hakkinda/mortgage-nedir.aspx (30
Ekim 2016).
slam Kalknma Bankas. slam Kalknma Bankas Hakknda. 2016.

http://www.isdb.org/irj/portal/anonymous?NavigationTarget=navurl://24de0d5f10da
906da85e96ac356b7af0 (16 Austos 2016).
KT Portfy. Yatrmc Klavuzu. 2016. http://www.ktportfoy.com.tr/yatirimci-

kilavuzu/yatirim-fonlari/nitelikli-yatirimci-nedir.5.aspx (7 Kasm 2016).
Kuveyt Trk Katlm Bankas. Kar-Zarar Ortakl. 2016.

http://www.kuveytturk.com.tr/kar_zarar_ortakligi.aspx (22 Austos 2016).
Kuveyt Trk Katlm Bankas. Kuveyt Trk Katlm Bankas Ortaklk Yaps. 2016.
http://www.kuveytturk.com.tr/ortaklik_yapisi_hakkimizda.aspx (27 Austos 2016).
Kuveyt Trk Katlm Bankas. Kuveyt Trk TL Cinsinden Sukuk hra Ediyor. 2013.
http://www.kuveytturk.com.tr/haberler19.aspx (27 Eyll 2016).
76
Kuveyt Trk Katlm Bankas. Referans Mektuplar. 2016.
http://www.kuveytturk.com.tr/referans_mektuplari.aspx (27 Austos 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.. 2013 Halka Arz. hra Hakknda. 2013.
http://www.ktksvks.com.tr/tr-TR/%C4%B0hra%C3%A7-
hakk%C4%B1nda/36/38/43/8 (27 Eyll 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.. 2013 Halka Arz. zet. 2013.
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Ozet.pdf (27 Eyll 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.. 2013 Halka Arz. Sermaye Piyasas Arac
ve Ekleri. 2013.
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/SermayePiyasasiAraciNotu.pdf
(27 Eyll 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.. 2013 Halka Arz. Uygunluk Gr
cazet. 2013.
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/UYGUNLUKGORUSU_ICAZET.
pdf (27 Eyll 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.. Nitelikli Yatrmc. 11-10-2016 Tarihli
lem. hraca likin Bilgiler.
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/ihraca-iliskin-Bilgiler-11-10-
2016.pdf (7 Kasm 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A.. Nitelikli Yatrmc.11-10-2016 Tarihli
lem. Uygunluk Gr. 2016.
http://www.ktksvks.com.tr/Assets/DocumentPool/Uygunluk-Gorusu-icazet-01-09-
2016.pdf (12 Kasm 2016).
Kuveyt Trk Kira Sertifikalar Varlk Kiralama A..2013 Halka Arz hra Takvimi. 2013.
http://www.ktksvks.com.tr/tr-TR/%C4%B0hra%C3%A7-takvimi/36/38/43/33 (27
Eyll 2016).
Makine hracatlar Birlii. Akreditifli deme. 2016. http://makinebirlik.com/tr/sikca-

sorulan-sorular/dis-ticarette-kullanilan-odeme-sekilleri-hakkinda-bilgi-verebilir-
misiniz (31 Ekim 2016).
Resmi Gazete. Bankaclk Kanunu. 2015. Madde 3.

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/11/20051101M1-1.htm (20 Austos
2016).
Sorularla Katlm Bankacl. Emek-Sermaye Ortakl. 2016.

http://www.katilimbankaciligi.com/ortaklik-nedir (22 Austos 2016).
Sukuk. Sukuk Yaps ve Sukuk'un Temel lkelerine Giri. 2006. https://www.sukuk.com/wp-

content/uploads/2014/03/Sukuk-Structures.pdf (10 Eyll 2016).
TBB. Finans Szl Emek Sermaye Ortakl. 2016, http://www.tkbb.org.tr/faizsiz-finans-

sozlugu#1355 (22 Austos 2016).
77
TBB. Gruplar Baznda Banka ve Bankalarn ube Saylar. 2016.
https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp. (2 Austos
2016).
TBB. statistiki Raporlar. 2015. https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-

bilgileri/istatistiki-raporlar/59 (2 Eyll 2016).
TBB. Trkiye'de Bankaclk Sektr 1960-2015 Raporu. 2015.

https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/2183/Turkiye'de_Bankacilik_Sekt
oru_1960-2015.pdf (21 Eyll 2016).
TCMB. Banka Hakknda. 2016.

http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/tcmb+tr/tcmb+tr/bottom+menu/banka-
hakkinda (30 Temmuz 2016).
TCMB. TCMB Bror. 2014. http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/fc5a1567-80d5-

431d-905a-83ae98f49e42/TCMB_Brosur_2014.pdf?MOD=AJPERES (30 Temmuz
2016).
TKBB. Genel Sunumlar. 2015. http://www.tkbb.org.tr/sunumlar (1 Kasm 2016).
TMSF. Mevduat Sigortas. 2016. http://www.tmsf.org.tr/sss.tr (12 Eyll 2016).
Tok, Ahmet. Sermaye Piyasas Kurulu Hukuk leri Dairesi, slami Finans Sistemi
erevesinde Sukuk (slami Tahvil) Uygulamalar, Katlm Bankalar ve Trkiye
Asndan Deerlendirmeler Sermaye Piyasas Kurulu Hukuk leri Dairesi. 2009.
Ankara, ss.13. http://spk.gov.tr/yayingoster.aspx?yid=992&ct=f&action=displayfile
(28 Austos 2016).
Trkiye Finans Katlm Bankas. 2015 Faaliyet Raporu. 2015.

https://www.turkiyefinans.com.tr/Lists/FinansalRaporlar/Attachments/53/T%C3%9C
RK%C4%B0YE%20F%C4%B0NANS%202015%20FAAL%C4%B0YET%20RAP
ORU.PDF (27 Austos 2016).
Trkiye Finans Katlm Bankas. Eximbank Teminat Mektuplar. 2016.

https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/kobi/kobi-kredileri/gayri-nakdi-
krediler/Sayfalar/teminat-mektuplari (26 Austos 2016).
Trkiye Finans Katlm Bankas. Kabul-Aval Kredileri. 2016.

https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/kobi/kobi-kredileri/gayri-nakdi-
krediler/Sayfalar/aval-kabul.aspx (31 Ekim 2016).
Trkiye Finans Katlm Bankas. Katlm Bankacl Sistemi. 2016.

https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/hakkimizda/katilim-bankaciligi-
sistemi/sayfalar/default.aspx (11 Austos 2016).
Trkiye Finans Katlm Bankas. Katlma Hesaplar. 2016.

http://www.turkiyefinans.com.tr/tr-tr/bireysel/katilma-hesaplari/sayfalar/katilma-
hesaplari.aspx (20 Austos 2016).
78
Trkiye Finans Katlm Bankas. Ynetim Kurulu. 2016. https://www.turkiyefinans.com.tr/tr-
tr/hakkimizda/yonetim-kurulumuz/Sayfalar/yonetim-kurulumuz.aspx (5 Kasm
2016).
Vakf Katlm Bankas. Bireysel Finansman rnleri.

http://vakifkatilim.com.tr/bireysel/konut-finansmani.html (28 Austos 2016).
Vakf Katlm Bankas. Hakkmzda. 2016. http://vakifkatilim.com.tr/hakkimizda/index.html

(28 Austos 2016).
Ziraat Katlm Bankas. Bankamz. 2016.

http://www.ziraatkatilim.com.tr/bankamiz/Sayfalar/hakkimizda.aspx (28 Austos
2016).
Ziraat Katlm Bankas. Kurumsal Finansman Destei. 2016.

http://www.ziraatkatilim.com.tr/kurumsal/nakdi-kredi-urunleri/Sayfalar/Kurumsal-
Finansman-Destegi.aspx (20 Austos 2016).
Ziraat Katlm Bankas. Teminat Mektuplar. 2016.

http://www.ziraatkatilim.com.tr/kurumsal/gayri-nakdi-kredi-
urunleri/Sayfalar/teminat-mektuplari.aspx (26 Austos 2016).
79

Islamic Banking and Finance

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Islamic Banking and Finance

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Islamic Banking and Finance

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

KATILIM BANKACILII VE SUKUK (KRA SERTFKASI) :

Yksek Lisans Tezi

KATILIM BANKACILII VE SUKUK (KRA SERTFKASI) :

Yksek Lisans Tezi

Danman: Prof. Dr. NURDAN ASLAN

Anahtar Kelimeler: Katlm Bankacl, Faizsiz Finans, slami Bankaclk, Fon

ekil 1: Trk Bankaclk Sisteminde Faaliyette Bulunan Banka Trleri ........................ 5

Faizsiz finans sistemi dnyada 1970li yllardan sonra arln hissettirmeye

TRK BANKACILIK SSTEMNE GENEL BAKI

1.1. Trk Bankaclk Sisteminin Gemii ve Geliim Sreci

Globalleen dnyada teknolojinin de gelimesiyle birlikte bankalar lkelerin en byk

ekil 1: Trk Bankaclk Sisteminde Faaliyette Bulunan Banka Trleri

Trkiyede 2015 yl itibariyle katlm bankalar hari lkemizde faaliyet gsteren 47

Toplam Toplam Net Dnem ube Personel

Merkez Bankas bal bulunduu lkenin para politikasnn mesuliyetini stlenen

Osmanl Devletinde ekonomik yap; para ve kredi ilemlerinin dzenlenmesi, altn ve

Merkez Bankas ekonomideki etkinliini iyice hissettirmektir adna 1960l yllarda

Mevduat bankalar, ilk ortaya kt tarihlerde sadece mevduat toplamalar sebebiyle

Kalknma Bankalar, gelimekte olan lkelerde atl kalan paralarn yatrmlara

Katlm bankacl finansal piyasalarda faaliyette bulunan, reel ekonomiyi finansal

Bu blmde bankalarn kullandrm olduu birtakm rnlerinde ki gelime ve

Tablo 3: ATM, POS, Banka Kart ve Kredi Kart Says

2002 2005 2010 2015

ATM 12.000 15.000 28.000 48.000

POS 496.000 1.141.000 1.824.000 2.158.000

Banka Kart 35.057.000 48.243.000 69.917.000 112.384.000

Kredi Kart 15.705.000 29.978.000 46.956.000 58.215.000

Bankaclk sektr 2005 ylndan itibaren nemli gelimeler kaydederken bu gelimeleri

**Dier krediler: htiya, konut ve tat kredileri kategorisinde snflandrlmayan kredilerdir.

Konut kredilerin artnda mortgagen nemli etkisi olmutur. Mortgage;

KATILIM BANKACILIINA GENEL BAKI

2.1. Katlm Bankacl Kavram

Bu blmde katlm bankaclnn tanm, faizin tarihsel sreleri, faizsiz bankaclk ve

slami bankaclk deerleri ve kurallar kapsamnda riba kavram ve ribann yasak

Osmanl Devleti Dneminde mudaraba sistemi toplum tarafndan titizlikle

Petrol fiyatlarnn ykselmesi

Yasal altyapnn gelimesi

Krfez Blgesi yatrmlarnn petrol d sektrlere

slami finansal enstrmanlarn kresel lekte kabul

2.1.5. Dnyada slami Bankaclk rnekleri ve slam Kalknma Bankas

slam tarihinin uzun yllardr sregelmesine karlk modern anlamda faizsiz

Katlm bankaclnn geliimi, denetimi ve dzenlemelerine yardmc olan

yeler arasnda ibirliinin arttrlmas

Faizsiz finans kurumlar ile ilgili bilginin salanmas

yelerin ilgi gsterdikleri alanlarn desteklenmesi

yelerin sk karlat sorunlar ve zorluklar konusunda yardm edilmesidir.

IIFM: Kuruluun isminin uzun hali, Uluslararas slami Finansal Piyasa

IIRA: Kuruluun isminin uzun hali, slam lkeleri Uluslararas Derecelendirme

slami Finansal Kurulular slami finansal kurulular iin

slami finansal kurulular iin

slami finansal kurulular iin

slami Bankaclk ve slami finansal endstrinin

slami finansal rnlerin,

slami para ve sermaye

2.2.Katlm Bankaclnn Temel Esaslar

Katlm bankalarnn alma prensipleri dier mevduat bankalarndan farkldr. Bu

Katlm bankacl faaliyetleri fon toplama faaliyetleri ve fon toplama maliyetleri