stabilometryczn.

Du rol w ilociowej i jakociowej ocerue zaburze

rwnowagi odgrywaj akcelerometryczne czujniki rwnowagi w pozycji
stojcej oraz czujniki oceniajce wskaniki dynamiczne faz chodu.
Zijlstra i wsp. dokonali systematycznego przegldu 21 doniesie
dotyczcych zastosowania wizualnego lub suchowego biologicznego
sprzenia zwrotnego (bio-feedback) w rehabilitacji zaburze rwnowagi
i postawy ciaa. Stwierdzono korzystny wpyw tej metody na wymienione
funkcje i na sprawno podczas wstawania z krzesa (fotela) czy wychodzenia
z zka lub wchodzenia do ka nawet u osb starszych.

4.5. Spastyczno

U wielu chorych JUZ w rruesic po udarze pojawia si spastyczno.

Nadmierna spastyczno jest objawem bardzo dokuczliwym, pogbiajcym
niepenosprawno, w niektrych przypadkach uniemoliwiajcym rehabilitacj.
Ogranicza ona lub w ekstremalnych warunkach uniemoliwia choremu ruchy
dowolne, bywa przyczyn obrae i odleyn, czasem prowadzi do karykaturalnie-j _
przymusowej pozycji. Na rozwj i wzrost spastycznoci maj wpyw m.in. stany
zapalne drg moczowych, nadmierne rozcignicie pcherza moczowego
i odbytnicy, bl, odleyny, nawet stan zapalny wok wrastajcego paznokcia,
a take warunki klimatyczne jak chd,,: wiatr, . deszcz, rnice cinie
atmosferycznych przy zmianach pogody. Jednoczenie stanowi. ona jedyny
poddajcy si terapii element obrazu zespou grnego motoneuronu. Naley
pamita, e leczenia wymaga jedynie spastyczno upoledzajca funkcjonowanie
pacjenta, gdy wzmoone napicie mini posiada swoje potencjalne zalety.
Hipertonia prostownikw stawu kolanowego moe zapewni stabilno niezbdn
podczas stania. W niektrych przypadkach obnienie napicia mini moe
doprowadzi do pogorszenia sprawnoci leczonego i np. chory z niedowadem
spastycznym moe przesta chodzi.
Najbardziej znane leki stosowane w nadmiernej spastycznoci to: baklofen,
tolperyzon, dantrolen, tizanidyna, karyzoprodol, chlormez,anon, metokarbamoJ,
klonazepam, diazepam, tetrazepam. Ich skuteczno wyczerpuje si jednak po
kilku miesicach stosowania. Postpem jest podawanie baklofenu do kanau

96
 ;f~
krgowego przy pomocy tzw. pompy, zwaszcza w spastycznoci uoglnionej.
W cigu ostatnich lat rozwina si technika podawania toksyny botulinowej,
obserwuje si take powrt do stosowania fenolu - obie metody polegaj na
-odwracalnej chemodenerwacji. Toksyn botulinow stosuje si w spastycznoci
lokalnej, ogniskowej, ograniczonej, za efekt leczniczy utrzymuje si przez
okres 3 miesicy. Skuteczno toksyny botulinowej A potwierdzona zostaa
,
wieloma badaniami, podkrela si te efekt antalgiczny, generalnie dobr
tolerancj i nieliczne niepodane skutki uboczne. Najczciej odwracalnej
chemodenerwacji poddaje si minie zginacze stawu okciowego, zginacze
nadgarstka i zginacze rki, zwaszcza w przypadkach zacinitej pici
z kciukiem w rodku (ang. thumb in palm). W koczynie dolnej najczciej
podaje si toksyn botulinow do mini zginaczy podeszwowych stopy, aby
skorygowa ustawienie stopy i umoliwi bardziej fizjologiczny chd.
Fizykalne metody zwalczania spastycznoci mona uj w trzy grupy:
oddziaywanie temperatur~, elektroterapia i wiczenia. W zapobieganiu
rozwiniciu nadmiernej spastycznoci najwaniejsze jest leczenie uoeni owe,
wczesne rozpoczcie wicze, wczesna pionizacja i likwidacja czynnikw
mogcych nasila spastyczno (uroinfekcje, odleyny i in.) . Rne formy
ciepa stosowane s od wielu lat w celach leczniczych, ID. in. do zmniejszania
" napicia miniowego, ogrzewanie obnia aktywno ruchow, powoduje
rozlunienie mini. Zimno natomiast powoduje pocztkowo zwikszenie
odpowiedzi ruchowych, dopiero dalsze ozibianie wpywa na ich osabienie,
a ozibienie do 20'C powoduje zniesienie wszystkich odruchw (eo/d b/oek).
Przewodzenie impulsw jest zwolnione, a amplituda impulsw synaptycznych
wzrasta. Dlatego te oprcz ciepa w terapii spastycznoci wykorzystuje si
rwnie zimno, niektrzy badacze uwaaj, e zimno moe dziaa znacznie
skuteczniej. Zastosowanie zimna obnia reakcj na bierne rozcigania na okres
od kilku minut do wielu godzin.
W cigu ostatnich kilkunastu lat na rynku ukaza si cay szereg urzdze
do mechanicznego wykonywania ruchw biernych w gwnych stawach (ang.
Continuous Passive Motion - CPM). Cz z tych urzdze jest ju sterowana
przez komputer. Poprzez wielokrotne wykonywanie ruchw prowadz one do

97