REHABILITACJA PO UDARACH KRWOTOCZNYCH

II Wydzia Lekarski Klinika Neurochirurgii

mgr Karolina Goliska

1. UDAR MZGU
Udarem mzgu nazywa si wystpienie mniej lub bardziej nasilonych objaww
ogniskowego uszkodzenia mzgu w wyniku zaburze krenia mzgowego. Udar
moe przebiega z utrat lub bez utraty wiadomoci, a jego podoe stanowi
krwotok mzgowy bd zakrzep lub zator ttnic mzgowych.

2. SKUTKI UDARU KRWOTOCZNEGO

Poraenie lub niedowad poowiczy
Afazja (przy uszkodzeniu pkuli dominujcej)
Niedowad orodkowy jednostronny nerwu twarzowego
Zaburzenia czucia (przy uszkodzeniu torebki wewntrznej)
Skojarzone zbaczanie gaek ocznych (przy uszkodzeniu torebki wewntrznej
i skorupy)

3. ODLEGE SKUTKI UDARU KRWOTOCZNEGO

Zawroty i ble gowy
Nadpobudliwo na bodce dwikowe i wietlne
Nadpobudliwo na zmiany temperatury i pogody
Zaburzenia koordynacji ruchowej

4. POWIKANIA PO UDARZE MZGU

Utrzymujca si wiotko mini prowadzi do podwichni w stawie barkowym.
Zapalenie y w koczynach dolnych (rzadziej)
Zakaenia ukadu moczowego i oddechowego
Bl i obrzk niedokadnych koczyn
Zmiany skrne: odleyny
Zmiany kardiologiczne
Zmiany gastrologiczne
Zaburzenia w ukadzie ruchu: upadki (z urazem/bez urazu), podwichnicia
w stawie ramiennym
Zaburzenia zakrzepowo zatorowe: zakrzepica y gbokich, zatorowo pucna
Zaburzenia neurologiczne: ponowny udar, zaburzenia wiadomoci, napady
padaczkowe, depresja

5. USZKODZENIA LEWEJ PKULI

Uszkodzenie czynnoci w zakresie prawych koczyn
Obnienie poziomu inteligencji (w tym uczenia i pisania)
Upoledzenie funkcji mowy i pisania
Kontrola zoonych czynnoci ruchowych (Np. chwytnoci, manipulacji, mowy)
Stany depresyjne
6. USZKODZENIA PRAWEJ PKULI
Uszkodzenie czynnoci ruchowych po lewej stronie
Zaniedbywanie poowicze (objaw zapominania koczyny)
Podwyszony nastrj, bierno

7. ZESP ZANIEDBYWANIA POOWICZEGO

Uszkodzenia prawej pkuli
Deficyt poznawczy, polegajcy na obnionej funkcjonalnoci ruchu koczyn
jednej strony ciaa
Pacjenci z zaniedbaniem motorycznym: zaczepiaj lub uderzaj zaniedbywanymi
czciami ciaa o przedmioty (nie prbuj przeciwdziaa urazowi)
W trakcie obustronnych wicze sabo wykorzystuj zaniedbywan rk, maj
sab automatyczn reakcj cofania zaniedbywanej koczyny przy stymulacji
blowej, cho osaniaj j koczyn zdrow.
Wykazuj take trudnoci z kontynuowaniem zapocztkowanego ruchu przez
duszy czas ni kilka sekund.

8. POWIKANIA W PRZEBIEGU REHABILITACJI

Przeduanie unieruchomienia prowadzi do odwapnienia koci i tworzenia zmian
pozastawowych
Zesp algodystroficzny - zaburzenia naczynioruchowe, ble w koczynach
z sinic, lokalne obrzki ograniczaj zakres ruchomoci stawu i przyczyniaj si
do powstawania przykurczw mini i zmian zwyrodnieniowych staww

9. CZYNNIKI UATWIAJCE REHABILITACJ

Wiek poniej 55 roku ycia
Brak zaburze mowy (u praworcznych)
Wczesny powrt ruchw palcw w koczynie poraonej
Nieznaczna spastyczno
Brak zaburze czucia po stronie poraonej
Brak zaburze emocjonalnych
Prawidowy zapis EKG
Wyrwnany ukad krenia
Prawidowe cinienie ttnicze krwi
Prawidowa przemiana materii
Brak zaburze rwnowagi i zbornoci
Brak powika ze strony narzdw ruchu
Prawidowe ustawienie stopy

10. CZYNNIKI UTRUDNIAJCE REHABILITACJ

Wiek poniej 55 roku ycia
Zaburzenia mowy (u praworcznych)
Przeduajce si obnienie napicia miniowego
Nadmierna spastyczno z przykurczami
Zaburzenia czucia po stronie poraonej
 Stany depresji i apatii
Zaburzenia krenia (wiey zawa minia sercowego, choroba wiecowa)
Zoliwe nadcinienie ttnicze
Choroby przemiany materii (cukrzyca, otyo)
Utrzymujce si zaburzenia rwnowagi i niezborno
Ble staww, zrzeszotnienie koci, podwichnicie stawu barkowego.
Znieksztacenia stopy poraonej (stopa kosko szpotawa)

11. PRZECIWWSKAZANIA DO REHABILITACJI PO UDARZE MZGU

Niewydolno oddechowo kreniowa
Nie wyrwnane zaburzenia wodno elektrolitowe
Nasilony zesp psychoorganiczny
Gorczka

12. DEKLARACJA HELSINGBORSKA

Wszyscy chorzy maj prawo do opieki rehabilitacyjnej bez uprzedniej selekcji

13. ZAOENIA REHABILITACJI

Rehabilitacje powinno si traktowa jako integraln, szeroko dostpn,
odpowiednio dozowan cz leczenia dostosowan indywidualnie do pacjenta
Przywrcenie penej sprawnoci pacjenta

14. CEL REHABILITACJI PO UDARZE KRWOTOCZNYM

Zmniejszaniu napicia spastycznego koczyn
Zapobieganie przykurczom i znieksztaceniom stawowym poprzez stosowanie
odpowiednich pozycji uoeniowych
Zapobieganie odleynom i powikaniom kreniowo - oddechowym
Odtworzenie czucia gbokiego i powierzchownego
Reedukacja nerwowo miniowa i torowanie prioprioceptywne
Pobudzanie aktywnoci ruchowej koczyn zdrowych
Utrzymanie penego zakresu ruchw w koczynach poraonych

15. WCZESNY OKRES USPRAWNIANIA PO UDARZE

Wczesna, kompleksowa i ciga rehabilitacja moe zapewni popraw
funkcjonaln chorych z cikimi powikaniami po udarze.
Usprawnianie ruchowe rozpoczynamy od mobilizacji strony nieudarowej poprzez
ruchy czynne, natomiast udarowej wiczenia bierne.
wiczenia oddechowe: wspomagane oraz nauk efektywnego kaszlu,
wiczenia bierne i czynne koczyn
Pozycje uoeniowe oraz masa.
wiczenia czynno bierne
wiczenia samowspomagane
wiczenia mini dna miednicy leczniczo lub profilaktycznie w przypadku
zatrzymania moczu
 Nauka siadania
wiczenia rwnowane w pozycji siedzcej
Pionizacja pacjenta
Nauka chodu przy pomocy balkonika, kul, laski itp. Z asekuracj fizjoterapeuty
wiczenia mimiczne twarzy przy uszkodzeniu nerwu twarzowego
wiczenia rki palcw i koczyny niedowadnej

16. KINEZYTERAPIA
Unikanie wyzwalania spastycznoci stosujc uoenia bierne
Odtwarzanie lub kompensacja wszystkich utraconych funkcji ruchowych
Zmniejszanie blu
Zapobieganie powikaniom wynikajcym z unieruchomienia - NDT Bobath i PNF
(wykorzystuje moliwoci rezerwowe mechanizmw adaptacyjnych
i wyrwnawczych)
PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation)
o Metoda polegajca na odtwarzaniu prawidowego ruchu w oparciu
o wzorce ruchowe
o Leczy dysfunkcje nerwowo miniowe za pomoc torowania przepywu
informacji, gwnie przez stymulacj proprioceptorw
o Najbardziej skuteczna u pacjentw w pnym okresie po udarze mzgu
o Redukcja napicia miniowego w obrbie podudzia i stopy.
o Doktryny w rehabilitacji wg Laidler
o Przestarzae doktryny w rehabilitacji opniaj szybki powrt do zdrowia
i mog powodowa kalectwo.
o ciskanie tenisowej pieczki pobudza i umacnia pierwotny odruch chwytny
i prowadzi do rki szponiastej
o Forsowne zginanie i rozciganie mini spastycznych;
Doktryny w rehabilitacji
o Nadmierny wysiek nasila i pogbia nadmierne odruchy. Udar zmniejsza
wytrzymao. Pacjent skupiajc si na wiczeniach, zuywa duo energii.
o Zbyt duga pozycja siedzca pacjenta utrwala pozycj zgiciow i dodatni
odruch podparcia.
o Rwnolege porcze nie pomagaj przy chodzeniu tylko uniemoliwiaj
dynamiczne kontrolowanie postawy ciaa.
o Pedaowanie zwiksza spastyczno.

17. ZMIANY FIZJOLOGICZNE W ORGANIZMIE PACJENTA PODCZAS

UNIERUCHOMIENIA W KU
Podczas unieruchomienia w ku w pozycji lecej nastpuje:
Obnienie cinienia hydrostatycznego w ukadzie krenia i w innych
przestrzeniach wodnych organizmu;
Ograniczenie ucisku na koci wzdu osi dugiej;
Zmiana tempa przemian energetycznych zwizanych z ograniczeniem
aktywnoci ruchowej;
 Dodatkowo u osb hospitalizowanych wystpuje poczucie podniecenia
i nerwowo, stwarzajca problemy psychologiczne.
Spadek wydolnoci fizycznej
Spadek sprawnoci ukadu sercowo - naczyniowego pod wpywem bezczynnoci
ruchowej
Wydolno fizyczna nie zmniejsza si, ale pogarsza si tolerancja ortostatyczna.

18. FIZYKOTERAPIA
Elektrostymulacja (obnione napicie miniowe)
Ultradwiki
Impulsowe pole elektromagnetyczne niskiej czstotliwoci
Promieniowanie podczerwone
Kriostymulacja (krtkotrwale zmniejsza spastyczno)
Tonoliza (dwukanaowa stymulacja metod tonolizy)
Kpiele siarczkowo siarkowodorowe (najczciej pkpiele)
Kpiele kwasowglowe i jodobromowe

19. NAPICIE MINIOWE

Okres wczesnej rehabilitacji wie si ze zmianami napicia misni poraonych
koczyn, ktre pocztkowo wiotkie, w okresie kilku tygodni lub miesicy
przechodz w stan spastycznoci

20. CZYNNIKI ZWIKSZAJCE SPASTYCZNOCI

Odleyny, ktre s wynikiem zaburze naczyniowych, metabolicznych
i niedotlenienia tkanek powoduj ucieczk wody i biaka oraz infekcj;
Stany zapalne drg moczowych;
Zaburzenia perystaltyki jelit;
Bodce mechaniczne nage podranienie ciaa wpywa na zmian dugoci
wrzecion nerwowo miniowych powodujc skurcz spastyczny;

21. METODA CIT (TERAPIA RUCHOWA WYMUSZONA KONIECZNOCI) WG

KRAWCZYKA
Metoda stosowana w rehabilitacji chorych po udarze mzgu
Celem tej metody jest intensywniejsze posugiwanie si sabsz koczyna
Zapobiega wyuczonemu nieuywaniu niedowadnej koczyny
Opiera si na plastycznoci kompensacyjnej mzgu
Zakada funkcjonaln przebudow
Powiksza reprezentacj ruchow dla segmentw ciaa objtych niedowadem

22. OCENA ROKOWANIA PACJENTA Z UDAREM

Obniony poziom wiadomoci przy wspistniejcej hemiplegii daje 40%
ryzyko miertelnoci. Wczesne rokowanie jest ze do momentu poprawy stanu
pacjenta.
Gwatowany pocztek (<5 minut) maksymalnego deficytu neurologicznego,
ktry utrzymuje 72 96 godzin, oznacza e ubytek funkcji jest nieodwracalny
 Pojawienie si ruchw dowolnych w koczynie dolnej w cigu pierwszego
tygodnia oznacza 80% prawdopodobiestwa, e pacjent bdzie samodzielnie
chodzi
Jeli w cigu pierwszego tygodnia nie pojawi si ruchy dowolne dystalnej czci
koczyny grnej to prawdopodobiestwo odzyskania zoonych ruchw doni
wynosi okoo 20%.

23. OCENA SKUTECZNOCI REHABILITACJI

Skala Barthel
Skala Orgogozo
Skandynawska Skala Udarw

Mzg nie ma pojcia o miniach, zna si tylko na ruchach

Walsche