TEORIA PUNKTW DEFINICJE

SPUSTOWYCH

HISTORIA PIMIENNICTWA NA TEMAT

punkt spustowy (ang. trigger point) zosta
zdefiniowany przez Janet Travell i Davida Simonsa BLU MINIOWEGO
w 1983 roku jako:

punkt nadwraliwy, zlokalizowany zazwyczaj w

pamie minia szkieletowego o zwikszonym
napiciu lub w obrbie powizi miniowej,
bolesny przy nacisku i bywajcy przyczyn
charakterystycznego blu promieniujcego,
tkliwoci uciskowej a nawet objaww ze strony
autonomicznego ukadu nerwowego.

rednica punktu spustowego nie przekracza

zazwyczaj 5 mm. Bl promieniujcy od punktu
spustowego nie pokrywa si z obszarem unerwienia
obwodowego.
 HIOPTEZY NA TEMAT PRZYCZYN
PROMIENIOWANIE BLU POWSTAWANIA PUNKTW SPUSTOWYCH

Punkty spustowe s to dysregulacja midzy du aktywnoci

minia-miogelozy, a ograniczonym
miejsca, ktrych przepywem krwi. Rozpad krwinek
podranienie powoduje bl wyzwala histamin, ktra uczula
receptory i zwiksza napicie minia.
lokalny oraz bl Uwalnianie wapnia jeszcze bardziej
promieniujcy do potguje skurcz minia.
dystalnych czci ciaa. zaburzony jest metabolizm tlenowy
minia,
Podranienie to moe by prawdopodobnie zachodzi interferencja
wyzwolone przez ucisk, midzy unerwieniem minia i stawu,
ktrym ten misie porusza,
kucie, narastajce ciepo nadczynno wkien gamma,
bd zimno oraz przez aktywny punkt spustowy moe
ruch. Na ilustracji obok spowodowa zablokowanie stawu (i punkt spustowy
przedstawione s moliwe odwrotnie),
sama miogeloza moe dawa podobne
kierunki promieniowania dolegliwoci, jednak rzutowanie moe
blu z podranionego by nieprzewidywalne
punktu spustowego

SCHEMAT WZAJEMNEGO ODDZIAYWANIA POWIZANIA MINIOWYCH PUNKTW

CENTRALNEGO UKADU NERWOWEGO Z SPUSTOWYCH Z NIEKTRYMI TYPOWYMI
PUNKTAMI SPUSTOWYMI SCHORZENIAMI
Bezporednia stymulacja punktu spustowego przez ostre
przecienie, dugotrwae przemczenie, radikulopati,
wszelkie urazy
potrjna strzaka A biegnie od punktu spustowego do
orodkw czuciowych, autonomicznych i ruchowych rdzenia
krgowego.
strzaka B z rdzenia krgowego do punktu spustowego
zawiera autonomiczn modulacj intensywnoci aktywnoci
punktu spustowego
strzaka C do obszaru blu rzutowanego pokazuje
pojawienie si blu rzutowanego w odlegych miejscach i
moliwo wyciszania tych miejsc z punktw spustowych
przez rne segmenty nerwowe
strzaka D wskazuje dziaanie sprayu ochadzajcego w
obszarze blu rzutowanego, ktre wzmacnia uwalnianie
punktu spustowego
strzaka E oznacza aktywujcy efekt poredniej stymulacji
na punkty spustowe (z innych punktw spustowych, serca,
pcherzyka ciowego, innych chorb narzdw
wewntrznych, staww z dysfunkcj, napi
emocjonalnych)
przerywana strzaka F oznacza wpyw punktw spustowych
na funkcjonowanie narzdw wewntrznych
grubsze strzaki G prezentuj interakcje punktw
spustowych z wyszymi pitrami OUN
 RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe aktywne (active TP) - s
przyczyn odczuwanego blu klinicznego, zawsze
s wraliwe, przeszkadzaj w penym wyduaniu
si minia, osabiaj misie, przy bezporednim
ich uciniciu wszyscy pacjenci reaguj blem,
porednicz w lokalnym napiciu wkien
miniowych, ktre s wanie stymulowane,
ucinite w granicach tolerancji blowej pacjenta,
wywouj powizane z nimi fenomeny ruchowe i
czsto fenomeny autonomiczne, zazwyczaj w
obszarze swojego blu rzutowanego i s przyczyn
nadwraliwoci w tym obszarze, s rozrniane z
utajonymi punktami spustowymi.
RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe skojarzone (associated TP) s to
punkty spustowe wystpujce w dwch rnych
miniach wspdziaajce ze sob. Jeden z punktw
skojarzonych moe by wyindukowany przez inny punkt
spustowy, lub oba punkty skojarzone mog si pojawi w
wyniku tej samej przyczyny mechanicznej bd
neurologicznej.
RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe utajone (latent TP) s klinicznie
spokojne nie powoduj spontanicznego blu, s bolesne
tylko wtedy, gdy s ucinite. Utajone punkty spustowe
mog mie inne cechy charakterystyczne dla aktywnych
punktw spustowych i zawsze maj miogelozy, ktre
zwikszaj napicie miniowe i ograniczaj zakres
ruchu
RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe poczeniowe (attachment TP)
s to punkty spustowe w poczeniach miniowo-
cignistych i (lub) w poczeniach mini z komi
cile wizane z entezopati, nie maj zwizku z
napitymi woknami miniowymi (miogelozami).
 RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe centralne (central TP)
miniowo powiziowe punkty spustowe, ktre s
cile powizane z dysfunkcj pytki nerwowo-
miniowej i s zlokalizowane w pobliu rodka
brzuca miniowego
RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe pierwotne (primary TP) s to
centralne punkty spustowe w sposb oczywisty
aktywowane bezporednio przez ostre lub
przewleke przecienie, a take przez nadmierne
uywanie minia, a ich aktywacja nigdy nie jest
rezultatem aktywacji punktu spustowego w innym
miniu.
RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe kluczowe (key TP) s to
punkty spustowe odpowiedzialne za aktywowanie
jednego lub wielu punktw spustowych
satelitarnych. Klinicznie punkty spustowe kluczowe
s identyfikowane wtedy, gdy ich inaktywacja
powoduje rwnie inaktywacj punktw
satelitarnych.
RODZAJE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Punkty spustowe satelitarne (satellite TP)
punkty spustowe centralne, ktre byy
wyindukowane w sposb neurogenny lub
mechaniczny przez kluczowe punkty spustowe
 Przykad powiza midzy punktami Przykady powiza pomidzy punktami
kluczowymi i satelitarnymi kluczowymi i satelitarnymi w innych miniach

Punkty kluczowe s oznaczone na

ilustracji kolorem czerwonym a
korespondujce z nimi punkty
satelitarne kolorem czarnym.
Punkty kluczowe w jednym miniu
mog indukowa punkty satelitarne
w innym mini. Ilustracja pokazuje
punkt kluczowy w grnej czci
trapeziusa, ktry indukuje punkty
satelitarne w miniu skroniowym i
miniu waczu oraz punkt
kluczowy w miniu mostkowo-
obojczykowo sutkowym, ktry
indukuje punkty satelitarne w
miniu skroniowym i tylnym
brzucu minia dwubrzucowego

MISIE WACZ

PRZYKADY LOKALIZACJI
PUNKTW SPUSTOWYCH
W RNYCH MINIACH
MISIEN SKRONIOWY MISIE DWUBRZUCOWY

MISIE PROSTOWNIK MISIE BRZUCHATY YDKI

WSKAZICIELA
 BADANIE PUNKTW
SPUSTOWYCH
W chwili badania pacjent powinien by w
peni zrelaksowany, w komfortowej pozycji i
dobrze ogrzany.
Misie, w ktrym szuka si punktw
spustowych musi by rozluniony, tak by
adn miar rnica midzy miogelozami
zawierajcymi punkty spustowe a ssiednimi
wknami nie bya ograniczona bd zupenie
zatracona.
BADANIE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Schematyczny rysunek z lewej strony
przedstawia w przekroju poprzecznym
pask palpacj miogelozy (czarny
piercie) i jej punktu spustowego
(czerwone pole). Paska palpacja jest
uywana dla mini( jasno czerwony),
ktre s dostpne tylko z jednej strony,
tak jak na przykad misie
podgrzebieniowy.
Rysunek A pokazuje rozpoczcie
palpacji przez przesunicie skry w
jedn stron.
Rysunek B koniuszek palca
przelizguje si w poprzek wkien
miniowych wyczuwajc sznurowat
struktur miogelozy, ktr pod sob
roluje.
Rysunek C przesunicie skry w drug
stron na zakoczenie ruchu. Taki ruch
wykonany energicznie nazywa si
strzelajc palpacj
BADANIE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Poduny schematyczny rysunek
przedstawiajcy napite pasma miniowe
(miogelozy), miniowo-powiziowe punkty
spustowe (ciemnoczerwone punkty) i lokalne
odpowiedzi napreniowe, ogldane wzdu
przebiegu minia.
Rysunek A ilustruje palpacj napitych
wkien miniowych (linie proste) pomidzy
normalnymi ssiednimi, zrelaksowanymi
wknami miniowymi (linie faliste). Gsto
czerwonego kropkowania koresponduje ze
stopniem wraliwoci napitych wkien pod
naciskiem. Punkt spustowy jest najbardziej
wraliwym miejscem w przebiegu napitego
pasma.
Rysunek B to szybkie rolowanie napitych
wokien pod koniuszkiem palca (naga
palpacja), ktre w punkcie spustowym czsto
wytwarza lokaln odpowied napiciow,
ktra zazwyczaj jest najbardziej widoczna
jako przemieszczenie skry pomidzy
punktem spustowym i poczonymi z nim
wknami miniowymi
BADANIE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Schematyczny rysunek z prawej strony ilustruje
w przekroju poprzecznym szczypcow palpacj
miogeloz( czarny okrg) w miejscu z punktem
spustowym (czerwony punkt). Palpacja
szczypcowa jest uywana dla mini, ktre
mog by oderwane od podoa pomidzy
palcami, takich jak misie
mostkowoobojczykowosutkowy, piersiowy
wikszy, czy misie najszerszy grzbietu.
Rysunek A wkna miniowe otoczone
przez kciuk i palec wskazujcy chwytem
szczypcowym.
Rysunek B twarde pasmo napitych wkien
wyczuwalne wyrane i rolowane pomidzy
palcami. Zmiana kta pomidzy dystalnymi
paliczkami wytwarza wahadowy ruch, ktry
poprawia moliwo rozrniania subtelnych
szczegw
Rysunek C charakterystyczne wyostrzenie
chwytu miogelozy z jej ucieczk spomidzy
palcw i czst lokaln odpowiedzi
napiciow

LECZENIE PUNKTW
SPUSTOWYCH
TECHNIKA Spray and Stretch
Janet Travell i Davida Simonsa
TECHNIKA Spray and Stretch
Sekwencja krokw postpowania przy uywaniu
techniki SaS do relaksacji TP mini na przykadzie
grnej czci trapeziusa
1. Pacjent ustabilizowany i zrelaksowany w pozycji
siedzcej.
2. Jeden koniec minia (kolor jasno czerwony)
ustabilizowany
3. Skra spryskana krio-sprayem rwnolegymi
posuwistymi ruchami wzdu przebiegu minia w
kierunku rzutowania blu (czerwone kropkowania).
Obszar spryskania ma pokrywa cay brzusiec
minia wraz z przyczepami
4. Po pierwszym ruchu sprayem kadzie si nacisk na
wybranie luzu minia po czym kontynuuje si dalsze
przemieszczanie strumienia sprayu
5. Ruchy sprayem s kontynuowane do pokrycia caego
pola blu rzutowanego minia
6. Kroki 3,4 i 5 mog by powtarzane, kroki 2 lub 3 do
czasu kiedy skra nie stanie si zimna w dotyku lub
kiedy kocowy zakres ruchu osignie maksimum.
Ciepo stosuje si po wyczerpaniu penego zakresu
moliwoci ruchowych minia.
TECHNIKA Spray and Stretch
Metoda polega na spryskiwaniu rejonu punktu spustowego minia chlorkiem etylu (obecnie raczej
fluorometanem), z rwnoczesnym (w trakcie spryskiwania lub tu po jego zakoczeniu) rozciganiem
minia, w ktrym zlokalizowany jest aktywny punkt spustowy (ang. tzw. spray and stretch).
Technika ta nie wymaga dokadnego zlokalizowania TP, lecz raczej umiejscowienia napitych pasm
mini.
Na wstpie osoba poddawana tego typu terapii musi przyj wygodn pozycj, prowadzc do
zrelaksowania caego ciaa.
Nastpnie jeden koniec minia stabilizuje si w ten sposb, aby nacisk na drugi koniec powodowa
bierne jego rozciganie.
Po wstpnym rozcigniciu do granicy blu, na obszarze blu odniesionego, a potem nad samym
rdem blu, dokonuje si schodzenia krio-sprayem w jednym kierunku.
Tego rodzaju zabieg przeprowadza si wielokrotnie, a do penego uruchomienia minia, ale nie
wicej ni 2-3 razy, gdy zbyt dugie schadzanie powoduje ozibienie mini, co jest zjawiskiem
niekorzystnym.
Gwnym zadaniem zastosowanego krio-sprayu jest eksteroreceptywne blokowanie dozna blowych
powstaych w czasie rozcigania minia.
Ponadto, wskutek spryskiwania skry, dochodzi te do zmniejszenia wyadowa w obrbie
motoneuronw gamma.
Zmiana wraliwoci wkien miniowych umoliwia z kolei wiksze rozlunienie mini.
Skuteczno leczenia w duym stopniu zalena jest od uprzedniego wyuczenia chorego tzw.
aktywnego rozlunienia mini.
Wg Basmajiana, tego rodzaju relaksacja wymaga aktywnego zaangaowania pacjenta w rozlunianie
mini, wraz z opanowaniem reakcji obronnych na bl pojawiajcy si od czasu do czasu podczas
terapii.
Pacjentom, ktrzy maj z tym trudnoci zaleca si wykonanie kilku gebokich oddechw torem
przeponowo-brzusznym.
TECHNIKA Spray and Stretch
Schematyczny rysunek przedstawiajcy w
przekroju poprzecznym sposb rozpylania
kriosprayu. Jednokierunkowe przesuwanie si
po pokrywanej powierzchni, najpierw liniami
rwnolegymi nad tymi wknami miniowymi,
ktre s ciasno napite, potem nad pozostaymi
czciami minia i nad obszarem blu
rzutowanego. Kolejno przemieszczania
strumienia sprayu (grube czarne strzaki)
powinna pokrywa si z kierunkiem przebiegu
wkien miniowych i kierunkiem postpu
obszaru blowego (czerwone kropkowanie).
Pojemnik ze sprayem jest trzymany pod ostrym
ktem i w odlegoci okoo 30 cm od skry a
strumie spreyu przemieszcza si po skrze z
prdkoci okoo 10 cm/sek. Podsumowujc,
strumie sprayu jest ciepy, a w miar oddalania
si,miejsce spryskane staje si zimne.
Preferowane s spreye w postaci strumienia,
nie stosuje si natomiast rozpylaczy
TECHNIKA Spray and Stretch dla grnej TECHNIKA Spray and Stretch dla
czci Trapeziusa rodkowej czci Trapeziusa

TECHNIKA Spray and Stretch dla dolnej TECHNIKA Spray and Stretch dla minia
czci Trapeziusa mostkowoobojczykowosutkowego
 TECHNIKA Spray and Stretch dla gowy dugiej TECHNIKA Spray and Stretch
minia trjgowego ramienia

Produkt firmy Gebauer

Company ze Stanw
Zjednoczonych
uywany w technice
spray and stretch.

LECZENIE PUNKTW LECZENIE PUNKTW

SPUSTOWYCH SPUSTOWYCH
Nakuwania i iniekcje do PS:
- mona stosowa nakuwania such ig
Schematyczny rysunek
co 5-7 dni w sam rodek TP przedstawiajcy w przekroju
poprzecznym pask palpacj
- stosuje si rwnie infiltracje wykonywan w celu lokalizacji
anastetykiem (1% lignokaina, i przytrzymania punktu
bupivacaina itd.) w iloci 0,5-1,0 ml
dziaaj kilka dni duej (przerwanie spustowego przed iniekcj. A i
bdnego koa, natomiast dziaanie B pokazuj uycie
farmakologiczne tylko ok. p godziny. naprzemiennego nacisku
Nie naley dodawa adrenaliny lub
steroidu pomidzy dwoma palcami dla
potwierdzenia lokalizacji
- infiltracje sol fizjologiczn daj podobny dajcego si wyczu guzka TP.
efekt jak anastetyk C przytrzymanie TP w poowie
odlegoci midzy palcami i
przesuwajc palce
jednoczenie na boki w czasie
inekcji
 LECZENIE PUNKTW LECZENIE PUNKTW
SPUSTOWYCH SPUSTOWYCH

Popularnymi technikami leczenia punktw spustowych s techniki

Nacisk palcem obok igy jest stosowany dla
zagbienia skry, tkanki podskrnej i tkanki
tuszczowej tak, e iga moe dotrze do TP w
miniu, ktry w inny sposb moe by niedostpny
rcznego ucisku na TS, takie jak
technika gbokich staych naciskw kciukiem lub palcem wskazujcym (deep
stroking),
technika brzdkania palcami na miogelozie z TS (strumming massage), czy
technika gbokich okrnych masay ze stopniowym zmniejszaniem siy
nacisku (przez 5-12 sek.).
Techniki te poczone s z technikami relaksacyjnymi dla
leczonego minia takimi jak technika napnij-rozlunij (contract-
relax), trzymaj-rozlunij (hold-relax), technika PIR, technika
reciprokalnej inhibicji (reciprocal inhibition), czy te techniki energii
miniowej (muscle energy techniques)

LECZENIE PUNKTW
SPUSTOWYCH
Spord innych sposobw leczenia TP mona wymieni:
- ciepo pod rnymi postaciami, ktrego temperatura powinna
oscylowa wok wartoci okoo 40 C (powietrze z suszarki,
woda-termofor, lampa sollux, termoele). Ciepo stosuje si po
zakoczeniu procedur techniki spray and stretch
- masa kostkami lodu (ewentualnie uoenie bezporednio na
punkt spustowy-na okres okoo 15 min.-kostek lodu zawinitych DZIKUJ ZA UWAG
w rcznik)
- ultradwiki (o mocy od 0,5 do 0,8 W/cm, dookoa punktu
spustowego, przez ok.. 8 min.) oraz laser
- masa okostnowy w pobliu miejsc blu odniesionego
rytmicznymi uciskami 4-10 sekundowymi przez 2-4 min.
- prdy TENS stosowane na punkty akupunkturowe pokrywajce
si z lokalizacj TS
- prdy wysokonapiciowe HV oraz mikroamperowe