KABANATA I

ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

Introduksyon

Mula sa pagkakaroon ng libangan, pamamaraan ng pagtanggal ng mga stress sa ating katawan,

hanggang sa pagbibigay ng kasiyahan sa ating mga sarili, ginagawa natin ang lahat ng ating

makakaya makamit lamang ang mga ito, magbunga man ito ng kabutihan o kasamaan sa isang tao.

Sa ating mga bawat gawain, mayroong kaukulang dahilan kung bakit natin ginagawa ito. Kaugnay

nito, hindi kaiba ang pagkakaroon ng bisyo, lalo't higit ang paninigarilyo, sa mga madalas na

nagiging gawain ng mga tao sa kanilang pamumuhay.

Noong unang panahon, nagsimula ang paninigarilyo dahil sa tabako, bilang isang

pangunahing pananim na pinagkakakitaan ng maraming tao sa North America. Di naglaon, naging

bahagi na ang tabako sa pang-araw-araw na gawain ng mga tao, kung saan nagbunga na rin ito ng

pagkakaroon ng konsepto ng paninigarilyo. Sa pag-unlad rin ng ating teknolohiya, nagkaroon na

ng iba't-ibang imprastraktura at mga pabrika na gumagawa ng sigarilyo, na nagsilbing negosyo at

bisyo sa mga tao.

Sa kasalukuyang panahon, tumataas na ang dami ng mga taong naninigarilyo sa Pilipinas,

anuman ang edad o kasarian. Ayon sa Global Adult Tobacco Survey noong 2009, tinatayang
dalawampu't walong porsyento (28%) o 17.3 milyong Pilipinong may edad labinlimang (15) taong

gulang pataas ang naninigarilyo sa ating bansa. Dagdag pa rito, dalwampu't tatlong porsyento

(23%) ng mga Pilipinong may sapat na gulang ang madalas na naninigarilyo, kung saan tatlumpu't

walong porsyento (38%) nito ay mga lalaki, at pitong porsyento (7%) naman ng mga babae.

Bagama't madami ang nagiging di-magandang epekto nito hindi lamang sa ating kalusugan

kundi kahit sa ating buong pagkatao, patuloy pa din itong tinatangkilik ng mga tao, lalo't higit ng

mga kababaihan. Sa kabuuan ng bilang ng mga taong naninigarilyo taun-taon ay hindi mawawala

sa bahagdan ang mga kababaihan, bagamat ang gawaing ito ay madalas na nakikita sa mga

kalalakihan.

Pagdating sa mga nagiging epekto nito sa isang tao, ito ay isa sa mga nagiging pangunahing

sanhi ng kamatayan ng tao dulot ng mga negatibong kemikal na ibinibigay nito sa ating katawan.

Bagama't may mga proyekto at batas na ipinatutupad ang ating pamahalaan upang maibsan ang

paglago ng bilang ng mga naninigarilyo, hindi pa din ito sapat sapagkat nasa kamay pa rin ng mga

tao ang desisyon kung ipagpapatuloy ba nito o hindi ang kanyang bisyo.

Gayunpaman, pinagtutuunan ng pansin ng pag-aaral na ito ang mga dahilan at mga positibo

at negatibong epekto ng paninigarilyo sa mga kababaihang naninigarilyo sa Brgy. Cuta sa Lungsod

ng Batangas. Kabilang ang mga positibong epektong naidudulot sa pisikal at pangkalusugan at

mental na aspeto. Sa kabilang banda, kabilang naman sa negatibong epekto ang pisikal at

pangkalusugan, mental at pinansyal na aspeto.

 Ang mga magiging resulta ng pag-aaral, kung saan maipapakita nito ang mga

nagiging dahilan at epekto ng paninigarilyo, ay makakatulong upang maibsan ang paninigarilyo

ng mga tao sa bansa. Sa pamamagitan ng mga dahilang ito, maaaring makabuo ng ibat-ibang

paraan upang maiwasan ang pagkakaroon ng mga dahilang ito na nagtutulak sa isang tao para

manigarilyo at mabibigyan ng mas malawak na kaalaman ang mga tao ukol sa nasabing bisyo.

Mga Layunin ng Pag-aaral

Ang pamanahong papel na ito ay may layuning bigyan ng kasagutan ang mga sumusunod

na tanong ukol sa mga dahilan at epekto ng paninigarilyo ng mga kababaihan sa Brgy. Cuta sa

Lungsod ng Batangas:

1. Ano ang pangunahing dahilan ng mga kababaihan sa kanilang paninigarilyo?

2. Ano ang pangunahing positibong epekto ng paninigarilyo sa mga kababaihan na may

kaugnayan sa mga sumusunod na aspeto?

2.1. Pisikal at Pangkalusugang Aspeto

2.2. Mental na Aspeto

3. Ano ang pangunahing negatibong epekto ng paninigarilyo sa mga kababaihan na may

kaugnayan sa mga sumusunod na aspeto?

3.1. Pisikal at Pangkalusugang Aspeto

 3.2. Mental na Aspeto

3.3. Pinansyal na Aspeto

Kahalagahan ng Pag-aaral

Ang pananaliksik na ito ay tungkol sa mga kababaihang may karanasan sa paninigarilyo.

Sa pamamagitan nito, magkakaroon ng mas malawak na kaalaman ang mamamayan, lalo na ang

mga kababaihan, sa mga posibleng maging resulta o kahihinatnan ng paggamit ng sigarilyo. Ang

pananaliksik na ito ay mahalaga sa mga sumusunod na indibidwal:

Mag-aaral/Kabataan. Ang magiging resulta ng pag-aaral na ito ay makakatulong upang

malaman ng mga mag-aaral at ng mga kabataan na ang paninigarilyo ay hindi isang

pangkaraniwang gawain na maaaring gawin kung nanaisin. Mapapalawak nito ang kanilang

kaisipan tungkol sa nakakalulong na bisyo na ito na maaaring makasira ng kanilang kinabukasan.

Magulang. Ang mga nagiging dahilan at epekto sa mga respondente ng pananaliksik na

ito ay magsisilbing gabay sa mga magulang sa tamang pagpapatnubay sa kanilang mga anak ukol

sa paninigarilyo. Sa ganitong pamamaraan, sa murang edad pa lamang ng kanilang mga anak ay

magkakaroon sila ng kaalaman tungkol sa paninigarilyo na makakatulong sa pag-iwas sa

kapahamakan sa kanilang paglaki.

 Matatanda. Sa pamamagitan ng pananaliksik na ito, mabibigyan ng impormasyon ang

mga matatanda, lalo na ang mga nalulong sa paninigarilyo. Mababatid nila ang epekto ng

paninigarilyo sa kanilang kalusugan at nang sa gayon, matutununan nilang iwasan o limitahan ang

paggamit nito.

Saklaw at Limitasyon ng Pag-aaral

Ang pananaliksik na ito ay tungkol sa mga kababaihang naninigarilyo sa Brgy. Cuta sa

Lungsod ng Batangas. Sa pamamagitan ng pananaliksik na ito, malalaman ang mga dahilan ng

kanilang paninigarilyo, kabilang na ang mga naging impluwensya sa nasabing bisyo, ang mga

positibong epekto nito sa pisikal at pangkalusugan, at mental na aspeto at negatibong epekto nito

sa pisikal at pangkalusugan, mental at pinansyal na aspeto.

Nililimitahan ang pananaliksik na ito sa limampung (50) respondenteng mga kababaihang

naninigarilyo sa Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas. Ang mga mananaliksik ay naniniwalang sa

pamamagitan ng pag-aaral na ito, mas mauunawaan natin ang pananaw ng mga kababaihang

naninigarilyo.
Depinisyon ng mga Terminolohiya

Upang mas mabigyang-linaw at ganap na maunawaan ng mga mambabasa ang

pamanahong papel na ito, minarapat ng mga mananaliksik na bigyang depinisyon ang mga

sumusunod na terminolohiya na maaaring hindi kaagad maintindihan ng mambabasa batay sa

kontekstuwal at operasyunal na pamamaraan. Ang mga terminolohiya na ginamit sa pag-aaral na

ito ay ang mga sumusunod:

Stress. Ito ay tinatawag ring tensiyon sa Filipino kung saan ito ay isang sitwasyon na

dumadaan sa pakiramdam ng nahihirapan, nababahala, labis na kapaguran at tila nawawalan ng

pag-asa. (http://www.akoaypilipino.eu/gabay/

ang-stress-o-tensiyon-at-ilang-paraan-na-maiwasan-ito)

Bisyo. Ito ay mga gawaing kinahihiligang gawin o gawaing mahirap na alisin dahil sa

nakasanayan na itong gawin. Ito ay maaaring mabuti o masama.

(http://tl.answers.com/Q/Bisyo_at_ibig_sabihin_nito)

Paninigarilyo. Ang paninigarilyo ay isang kasanayan kung saan sinusunog ang isang

sangkap, pinakakaraniwan ang tabakong nakapaloob sa bilot ng sigarilyo, at nilalanghap at

nilalasahan ang usok. Pangunahing ginagawa ito bilang isang anyo ng paggamit ng droga bilang

isang libangan dahil sa may nikotina na nailalabas ito at ginagawang madaling masipsip ng mga

baga.

(http://tl.wikipedia.org/wiki/Paninigarilyo)
 Nikotina. Ang nikotina ay isang alkaloid na matatagpuan sa nightshade plants partikular

sa halaman ng tabako na tinatawag ding Nicotiana tabacum. Ang ibang nightshade plants, gaya

ng patatas, kamatis, at talong, ay mayroon ding nikotina ngunit mas mababa ang dami ng nikotina

kung ihahambing sa tabako. Ang nikotina ay matatagpuan sa sigarilyo at iba pang produktong

tabako. (http://fil.wikipilipinas.org/index.php/Nikotina)

Global Adult Tobacco Survey (GATS). Ito ay isang samahan na naglalayong mangalap

ng impormasyon ukol sa paggamit ng tabako. Sa pamamagitan ng mga impormasyong nakalap

nito sa pagsasarbey, makakatulong ito sa pagsasatupad ng ibat-ibang pamamaraan sa pagkontrol

ng paggamit ng tabako. (http://www.who.int/tobacco/surveillance/gats/en/)

Parkinsons Disease. Ito ay isang karamdamang nakakaapekto sa ating nervous system,

na nagdudulot ng ibat-ibang suliranin sa pagkontrol ng galaw ng ibat-ibang bahagi ng ating

katawan, na kadalasang nagsisimula sa kamay. (http://www.mayoclinic.org/diseases-

conditions/parkinsons-disease/basics/definition/con-20028488)

Schizophrenia. Ito ay isang mental disorder na nagdudulot sa isang tao na maging

hirap sa pagkokontrol ng kanilang pag-iisip, maging ang kanilang mga nararamdaman.

(http://www.medicalnewstoday.com/articles/36942.php)
 KABANATA II

MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA

Mga Kaugnay na Literatura

Ayon sa World Health Organization, mahigit kalahati sa kabuuang bilang ng kabataang

Pilipino, partikular na ang nasa edad pito (7) hanggang labinlimang (15) taong gulang, ang gunom

na sa bisyo ng paninigarilyo. Bahagi sila ng tinatayang 40, 000 hanggang 50, 0000 Asian na

kabataan na maagang natutong manigarilyo bunga ng kakulangan sa batas laban sa tabako at

walang humpay na promosyon nito sa bansang Pilipinas. Sa katunayan, isa sa bawat tatlong lalaki

na nasa middle age ang namamatay dahil dito. Inaasahang tataas pa ang bilang nito sa mga darating

na buwan dahil sa mabilis na paglaganap ng bisyo sa mga kabataan, lalo na sa Pilipinas.

Ayon kay Dr. Lain, ang paninigarilyo ay nagdudulot ng kasiyahan sa isang tao. Ito ang

lumabas na resulta ng pag-aaral na isinagawa ng Peninsula Medical School sa United Kingdom sa

pangunguna hinggil sa kaugnayan ng paninigarilyo sa sikolohikal na kabuuan ng isang tao. Sa

kanilang pagsisiyasat, napag-alaman na ang mga naninigarilyo ay nakararanas ng mababang antas

ng kasiyahan at life satisfaction kumpara sa mga hindi naninigarilyo. Ito ang nagiging dahilan kaya

naninigarilyo ang karamihan sa mga tao kabilang na ang mga kababaihan.

Sa bawat taong naninigarilyo, ay mayroong kwento sa likod nito at ibat-ibang dahilan.

Ilan sa mga dahilan o salik na nakakaapekto sa kanilang desisyong manigarilyo ay ang mga
sumusunod: Estado o kalagayan sa buhay, paninigarilyo ng magulang, kapatid, at iba pang kamag-

anak, kakulangan ng patnubay ng magulang sa paglaki, peer pressure, kahinaan ng loob sa

pagharap sa mga problema, pampalipas oras (relaxation or to relieve stress) at ang availability at

murang presyo ng sigarilyo. (J.S. Ahluwalia, K. Resnicow, at W. S. Clark. 1998)

Mga Kaugnay na Pag-aaral

Sa isinagawang pagsasarbey sa America ng Centers for Disease and Control Prevention

(CDC), isa (1) sa anim (6) ng mga Amerikanang may edad labingwalo (18) ang naninigarilyo. Sa

kabuuan, kadalasan sa mga naninigarilyong kababaihan ay hindi nakatanggap o nagkaroon ng

sapat na edukasyon. Halimbawa, ang mga babaeng nakatapos ng hayskul lamang ay may mas

mataas na posibilidad na manigarilyo kaysa sa mga babaeng nakapagtapos ng kolehiyo. Dagdag

pa rito, ang mga kababaihang nagsimula manigarilyo noong silay nasa labingwalong (18) taong

gulang pababa lamang ay mas nakakadagdag ito sa kanilang kagustuhang manigarilyo sa kanilang

pagtanda. (http://www.webmd.boots.com/)

Ayon naman sa American Lung Association, ang mga kababaihan ay higit na binibigyang-

pansin sa panghihikayat ng mga establisyimentong gumagawa ng mga sigarilyo. Sa pamamagitan

ng pagpapalabas ng mga advertisements tungkol sa pagiging epektibong pampapayat ng sigarilyo,

pagkakaroon ng magagandang epekto sa sosyal na aspeto, at marami pang ibang mapanghikayat

na mensahe ang nagbubunsod sa kababaihan na mas tangkilikin ito. Sa kagustuhang matamo ang
mga pribilehiyong isinasaad ng mga nasabing advertisements, ito ay nagbibigay pa ng mas

maraming dahilan para sa mga kababaihan na manigarilyo. Dahil karamihan sa mga kabataan

ngayon ang nag-aasam na magkaroon ng magandang pangangatawan na kayang ibigay ng

sigarilyo ayon sa panghihikayat ng mga advertisements, sa murang edad pa lamang ay sinusubukan

na rin nila ang paninigarilyo. (http://www.lung.org/stop-smoking/about-smoking/facts-

figures/women-and-tobacco-use.html)

Sa pag-aaral na isinagawa ng American Journal of Epidemiology ukol sa epekto ng

paninigarilyo sa mga buntis na kababaihan, isa rin sa nakikitang dahilan kung bakit naninigarilyo

ang mga babae upang makontrol ang kanilang mga mood , at itoy pinaniniwalaang

makapagpapabago ng mood para sa ikabubuti nito. (http://aje.oxfordjournals.org/)

Gumamit naman ng deskriptibong pamamaraan ng pananaliksik sina Calalo et. al. (1997),

sa kanilang pag-aaral na pinamagatang A Study on the Extent of Smoking Among Senior III

Bachelor of Science in Medical Technology Students in Batangas City. Sa isandaang (100)

respondente ng nasabing pag-aaral, sinasabing karamihan sa mga ito na naninigarilyo ay

kumokonsumo ng mahigit-kumulang anim (6) na stick ng sigarilyo araw-araw, sa loob ng halos

anim (6) na taon.

Sina Viscusi et. al. (1996) ay gumawa rin ng pag-aaral na pinamagatang Smoking: Making

the Risky Decision. Ayon sa mga resulta nito, ang nagiging sanhi ng paninigarilyo ng karamihan

sa mga naging respondente ay may mga mapanirang personal o sosyal na pag-uugali, na nagbunga
ng hindi pagkakaroon ng tiwala sa sarili pagdating sa paggawa ng ibat-ibang desisyon.

Sintesis

May pagkakatulad ang mga resulta ng mga kaugnay na pag-aaral na nakalap ng mga

mananaliksik. Sa pag-aaral na isinagawa ng American Lung Association at ng American Journal

of Epidemiology, ang nakikitang dahilan ng paninigarilyo ng mga kababaihan ay parehas na may

kaugnayan sa pag-unlad at pagsasaayos ng pangangatawan. Bilang isang pampapayat ng katawan,

ang sigarilyo ay mas nag-uudyok sa mga kababaihan, lalot higit sa mga kabataan, na tangkilikin

ito ayon sa American Lung Association samantalang nakapapagpabago at nakakapagkontrol

naman ito ng mood ng mga kababaihan ayon sa American Journal of Epidemiology.

Ang pananaliksik na ito ay may pagkakatulad din sa mga kaugnay na pag-aaral na nakalap

ng mga mananaliksik. Una, nagkakapareho ang ninanais ng mga mananaliksik at ng mga

mananaliksik mula sa mga nabanggit na pag-aaral. Nais nilang malaman kung ano ang mga dahilan

ng paninigarilyo ng mga kababaihan. Ikalawa, gaya ng mga naging respondente ng Centers for

Disease and Control Prevention, American Lung Association, American Journal of Epidemiology,

ang mga respondente ng kasalukuyang pananaliksik ay binubuo ng mga kabataan, buntis, at mga

may edad. Ang mga naninigarilyong kababaihang respondente sa Brgy. Cuta sa Lungsod ng

Batangas, sa kahit anong edad o estado sa lipunan, na may karanasan sa paninigarilyo ay

makukuhanan ng impormasyon sa pagpapabuti ng resulta ng pag-aaral.

 Samantala, may pagkakatulad din ang ginawang pag-aaral nina Calalo et. al. (1997) sa pag-

aaral ng mga mananaliksik sa paraang ang kanilang mga respondante ay mag-aaral, na kabilang

din sa sakop na respondente ng kasalukuyang pag-aaral hinggil sa paninigarilyo.

Ang nabanggit namang pag-aaral nina Viscusi et. al (1996) ay may pagkakatulad sa pag-

aaral ng mga mananaliksik dahil may iisang layunin ito, ang malaman ang nagiging sanhi ng

paninigarilyo ng mga piling respondente.

Hugpong

Ang mga kaugnay na pag-aaral ay mga pagkakaiba sa kasalukuyang pag-aaral katulad ng

pagkakaroon ng mga interbyu at ang mga pokus ay magkakaiba.

Hindi katulad ng mga nabanggit na pag-aaral, nagpokus ang kasalukuyang pag-aaral sa

dahilan, positibo at negatibong epekto ng paninigarilyo sa ibat-ibang aspeto gaya ng pisikal at

pangkalusugan, mental at pinansyal na aspeto. Magkaiba rin ang mga uri ng respondente at ang

istatistikal na pamamaraan. Ang mga respondente ng kasalukuyang pag-aaral ay pawang mga

kababaihan lamang at ang istatistikal na pamamaraan ay pagsasarbey lamang.

Dagdag pa rito, hindi katulad ng ibang pananaliksik ng ibang organisasyon tulad ng pag-

aaral na ginawa ng American Journal of Epidemiology na ang respondente ay pawang mga

babaeng naninigarilyo habang buntis, ang mga respondente sa pananaliksik na ito ay hindi limitado

sa kung ano ang estado sa lipunan ng respondente. Ang kailangang respondente ng pag-aaral ay
kababaihang may karanasan sa paninigarilyo, sa kahit anumang edad. Sarbery-kwestyoneyr ang

instrumentong ginamit sa pananaliksik na ito, sa halip na mga interbyu. Ang target na bilang ng

mga respondente sa pananaliksik na ito ay nasa bilang na limampu (50) lamang, samantalang ang

ibang pananaliksik na nakalap ay umabot sa libo ang bilang ng respondente.

 KABANATA III

DISENYO AT PARAAN NG PANANALIKSIK

Sa isinaginawang pag-aaral ng mga mananaliksik, gumamit sila ng deskriptibong

pamamaraan ng pananaliksik. Sa mga uri ng deskriptibong pananaliksik, ang napiling gamitin ng

mga mananaliksik ay ang Descriptive Survey Research Design. Ang nasabing uri ay gumagamit

ng survey questionnaire o talatanungan sa pagkuha ng ibat-ibang datos. Para sa mga mananaliksik,

ang disenyong ito ang pinakaangkop na gamitin para sa pag-aaral ng kanilang paksa dahil mas

maraming datos ang makukuha mula sa maraming mga respondente at magiging masmalinaw ang

presentasyon ng datos na makukuha mula sa resulta ng pananaliksik.

Mga Respondente

Ang mga respondente sa pag-aaral na ito ay binubuo ng mga kababaihang naninigarilyo sa

Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas. Dahil sa kalakihan ng populasyon ng nasabing respondente,

minabuti ng mga mananaliksik na pumili lamang ng limampung (50) kababaihang naninigarilyo

sa Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas.

Instrumentong Pananaliksik

Ang pag-aaral na itoy isinagawa sa pamamagitan ng pagsasarbey at pagbibigay ng

kwestyoner. Ang mga mananaliksik ay naghanda ng sarbey-kwestyoneyr upang malaman ang mga
nagiging dahilan, positibo at negatibong epekto ng paninigarilyo ng mga kababaihan sa Brgy. Cuta

sa Lungsod ng Batangas.

Para sa lalong pagpapabuti ng pag-aaral ay minabuti rin ng mga mananaliksik na mangalap

ng impormasyon sa ibat ibang hanguan tulad ng mga libro, internet, pahayagan at iba pa na

magsisilbing gabay sa pagbubuo ng mga katanungan sa sarbey-kwestyuner at makakatulong din

ito upang suportahan ng datos ang resulta sa kabuuan ng pananaliksik.

Ang kwestyoneyr ay binubuo ng rating types o pag-iiskeyl na sumusukat kung gaano

sumasang-ayon ang mga respondent ukol sa mga nakasaad na dahilan, positibo at negatibong

epekto ng paninigarilyo sa mga kababaihan.

Tritment ng mga Datos

Ang mga mananaliksik ay gumamit ng mga di-komplikadong metodo ng istatistiks. Ang

nakalap na mga sagot sa surbey ay isinasaayos at bilang lamang ng mga pumili sa bawat aytem sa

kwestyoneyr ang inalam ng mananaliksik. Kinuha rin ang katumbas na weighted mean ng mga

bilang sa pamamagitan ng pormulang ito:

Y-Dami sa bawat iskeyl

X- Bigat/Iskeyl

Kabuuan )
Weighted Mean =

Ang mga datos na istatistiks ay binigyan ng berbal na interpretasyon sa pamamagitan ng

sumusunod na iskeyl:

ISKEYL RANGE BERBAL NA

(BIGAT) (SAKLAW) INTERPRETASYON
5 4.5-5.0 Lubos na sumasang-ayon
4 3.5-4.49 Sumasang-ayon
3 2.5-3.49 Bahagyang Sumasang-ayon
2 1.5-2.49 Hindi sumasang-ayon
1 1.0-1.49 Lubos na hindi sumasang-ayon
 KABANATA IV

PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS

Tinatalakay sa kabanatang ito ang deskripsyon sa mga resultang ginawa upang malaman

ang mga sagot sa mga katarungan tungkol sa dahilan, positibo at negatibong epekto ng

paninigarilyo sa ibat-ibang aspeto ng mga kababaihan ng Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas.

Ipinapakita rin sa kabanatang ito ang interpretasyon sa mga impormasyong nakalap.

1. Dahilan ng Paninigarilyo ng mga Kababaihan

Sa Talahanayan 1 na nasa pahina dalawamput-isa (21), naglalaman ito ng sampung (10) iba't-

ibang dahilan ng paninigarilyo ng kababaihan ng mga respondente sa Brgy. Cuta sa Lungsod ng

Batangas. Ipinapakita na ang dahilang nasa bilang pito (7) na nagsasabing nagsisilbing libangan

o pampalipas oras ang may pinakamataas na mean iskor. Ito ay may 3.82 na weighted mean na

kung saan may berbal na interpretasyon na sumasang-ayon.

Sa ginawang pag-aaral ay natuklasan na karamihan sa aytem ay nakakuha ng berbal na

interpretasyon na sumasang-ayon. Kabilang na ang ikapitong (7) bilang na may pinakamataas na

weighted mean, ang una (1), ika-apat (4), ika-lima (5), ika-anim (6), at ika-siyam (9) na bilang. Sa

dahilan bilang isa (1) na naimpluwensiyahan ng kabarkada o kaibigan ay nakakuha ng weighted

mean na 3.5, sa ika-apat (4) na bilang naman na nagsasabi na walang nakapaghikayat nito at ito

ay sariling desisyon lamang ay nakakuha ito ng weighted mean na 3.54, sa ika-limang dahilan (5)

naman na ang pagkaramdam ng stress ay ibinubunton sa paninigarilyo ay may weighted mean

na 3.74, sa ika-anim na dahilan na ang naging pokus ay nais malaman kung ano ang pakiramdam

ng naninigarilyo, nakakuha ito ng weighted mean na 3.68 at ang dahilan bilang siyam (9) naman

na nagsasaad patungkol sa madali itong bilhin sa mga tindahan o anumang lugar ay nakakalap

ng weighted mean na 3.52.

 Samantala, apat (4) na aytem naman ang nagkaroon ng berbal na interpretasyon na bahagyang

sumasang-ayon. Ito ay ang ikadalwa (2), ikatlo (3), ikawalo (8) at ikasampung bilang (10). Ang

pinakamataas sa sa mga ito ay ang ika-walong bilang (8) na nakakuha ng weighted mean na 3.36

ay nagsasabi na ang paninigarilyo ay nagbibigay ng lakas ng loob upang harapin ang pang-araw-

araw na problema. Pumangalawa naman ang bilang sampu (10) na may weighted mean na 3.08

na nagsasabi tungkol sa hindi sapat na kaalaman ukol sa mga posibleng epekto ng paninigarilyo,

kung kaya't naging maayos lamang ang pagsubok sa gawaing ito. Sumunod ay ang mga bilang

dalawa (2) at tatlo (3), ang unang nabanggit ay may weighted mean na 2.66, na nagsasabi na ang

gawaing ito ay unang nakita sa mga magulang o mga kamag-anak kaya't ito ay sinubukan, at ang

huling nabanggit naman ay may weighted mean na 2.56 na nagdadahilan ng pagkahikayat mula

sa mga patalastas o advertisements mula sa telebisyon, radyo, kompyuter, at sa iba pang uri ng

media.

Sa kabuuan ng isinagawang pag-aaral, mahihinuha na ang pinakasanhi ng paninigarilyo ng

mga kababaihan sa Barangay Cuta ay ang pagiging isang pampalipas oras o libangan ng sigarilyo,

at ito nga ay kanilang nakasanayan na na kung saan ay nagresulta din sa kanilang iba pang dahilan.
 Talahanayan 1

Ang mga Dahilan ng Paninigarilyo ng mga Kababaihan

MGA DAHILAN NG PANINIGARILYO WEIGHTED BERBAL NA

NG KABABAIHAN MEAN INTERPRETASYON

1. Naimpluwensyahan ako ng aking

3.5 Sumasang-ayon
mga kabarkada/kaibigan.

2. Una kong nakita ang gawaing ito sa

aking mga magulang, kapatid o Bahagyang Sumang-

2.66
kamag-anak na nag-udyok na rin sa ayon

akin upang gawin ito.

3. Nahikayat ako ng mga patalastas o

advertisements mula sa telebisyon, Bahagyang

2.56
kompyuter, radyo, dyaryo, at sa iba Sumasang-ayon

pang uri ng media.

4. Walang nakapaghikayat sa akin; ito

ay sariling desisyon at kagustuhan 3.54 Sumasang-ayon

lamang.

5. Nakakaramdam ako ng stress

bunsod ng ibat-ibang gawain (hal:
3.74 Sumasang-ayon
pag-aaral, trabaho, araw-araw na
gawain), kung kayat ibinubunton ko
na lamang ito sa paninigarilyo.
6. Nais ko lamang malaman kung ano

ang pakiramdam ng naninigarilyo,

hanggang sa dumating ang panahong 3.68 Sumasang-ayon

nakaugalian na ito.

7. Para sa akin, itoy nagsisilbing

3.82 Sumasang-ayon
libangan o pampalipas-oras.

8. Nagbibigay ito sa akin ng lakas ng

Bahagyang
loob upang harapin ang mga pang- 3.36
Sumasang-ayon
araw-araw kong problema.

9. Dahil sa itoy maari ko lamang

bilhin sa mga tindahan o anumang

lugar, nagbibigay ito ng mas

3.52 Sumasang-ayon
madaling pamamaraan upang

manigarilyo ako. (availability of

product)

10. Hindi sapat ang aking mga kaalaman

ukol sa mga posibleng epekto ng

Bahagyang
paninigarilyo, kung kayat kahit na 3.08
Sumasang-ayon
subukan ko ang gawaing ito ay ayos

lamang.
 2. Positibong Epekto ng Paninigarilyo sa mga Kababaihan

2.1 Pisikal at Pangkalusugang Aspeto

Makikita sa Talahanayan 2 na nasa pahina dalawamput-apat (24) ang mean ng bawat

aytem at ang berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-ayon sa lahat ng mga positibong

epekto na naidudulot ng paninigarilyo sa pisikal at pangkalusugang aspeto batay sa karanasan ng

mga respondanteng kababaihan sa Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas. Ang positibong epekto sa

pisikal at pangkalusugang aspeto bilang dalawa (2) na nakakuha ng weighted mean na 3.46 ang

pinakamataas sa lahat. Sinasabi nito na ang paninigarilyo ay nagbibigay ng maginhawang

pakiramdam sa kanilang katawan.

Gayunpaman, ang positibong epekto sa pisikal at pangkalusugang aspeto bilang apat (4)

ay nakakuha ng weighted mean na 3.36 na nagsasaad na nakakagising ito ng diwa at

nakakapagpalakas, ang bilang tatlo (3) ay nakakuha ng weighted mean na 3.14 kung saan sinasabi

na nakakatulong ang paninigarilyo sa pagpapabilis ng kanilang digestion o pagpapabilis ng

pagtunaw ng pagkain, ang bilang isa (1) ay nakakuha ng weighted mean na 2.94 kung saan

isinasaad na nakakatulong ang paninigarilyo sa kanilang pagpapayat o pagbabawas ng timbang

at ang bilang lima (5) na nakakuha ng weighted mean na 2.8 na nagsasaad na nakakatulong ang

paninigarilyo upang maiwasan ang pagkakaroon ng karamdamang Parkinsons Disease o ang

pagkawala ng maayos na kontrol sa paggalaw ng ibat-ibang bahagi ng katawan, ay pare-

parehong may berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-ayon.

Batay sa mga nasabing pananaw ng mga babaeng respondenteng naninigarilyo mula sa

Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas, ang lahat ng positibong epekto sa pisikal at pangkalusugang

aspetong nakatala sa talahanayan ay nakakuha ng tugon mula sa mga respondente na bahagyang

sumasang-ayon.
 Talahanayan 2

Ang mga Positibong Epekto sa Pisikal at Pangkalusugang Aspeto

Dulot ng Paninigarilyo sa mga Kababaihan

MGA POSITIBONG EPEKTO SA

PISIKAL AT PANGKALUSUGANG WEIGHTED BERBAL NA

ASPETO NG PANINIGARILYO MEAN INTERPRETASYON

1. Nakakatulong ito sa aking pagpapayat Bahagyang Sumasang-

o pagbabawas ng timbang. 2.94 ayon

2. Nagbibigay ito ng maginhawang

Bahagyang Sumasang-
pakiramdam sa aking katawan sa tuwing 3.46
ayon
akoy naninigarilyo

3. Nakakatulong ito sa pagpapabilis ng

Bahagyang Sumasang-
aking digestion o pagpapabilis ng 3.14
ayon
pagtunaw ng pagkain.

4.Nakakagising ito ng diwa at nagiging

Bahagyang Sumasang-
malakas ako. 3.36
ayon

5. Nakakatulong upang maiwasan ang

pagkakaroon ng karamdamang Bahagyang Sumasang-
Parkinsons Disease o ang pagkawala 2.8
ayon
ng maayos na kontrol sa paggalaw ng
ibat-ibang bahagi ng katawan.
 2.1.Mental na Aspeto

Nakatala naman sa Talahanayan 3 na nasa pahina dalawamput-anim (26) ang mga positibong

epekto ng paninigarilyo sa mental na aspeto ng mga kababaihang respondente mula sa Brgy. Cuta.

Ang aytem na may pinakamataas na mean iskor ay 3.6 at berbal na interpretasyon na sumasang-

ayon ay ang bilang dalawa (2) na nagsasaad na nagiging alerto ang kanilang isipan dahil sa

paninigarilyo.

Sa kabilang banda, ang unang (1) bilang na nagsasaad na nakakawala ito ng stress dulot ng

ibay-ibang problema ay may mean iskor na 2.76 ay may berbal na interpretasyon din na

bahagyang sumasang-ayon ang bilang tatlo (3) na nagsasabing nagkakarooon ako ng pakiramdam

ng pagiging tanggap sa isang grupo o lipunan at may mean iskor na 3.38, ang bilang lima (5) na

may mean iskor na 3.16 na nagsasaad na nakakatulong upang makapag-isip ng tama at

makapagbigay ng mga bagong ideya at ang ika-apat (4) na bilang na may mean iskor na 3.06 na

nagsasaad na nakakatulong upang maiwasan ang pagkakaroon ng schizophrenia ay pare-parehas

na may berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-ayon.

Samakatuwid, isang (1) aytem ang nakakuha ng berbal na interpretasyon na sumasang-ayon,

at ito ay ang bilang dalawa (2). Samantala, tatlo (3) naman ang may berbal na interpretasyon na

bahagyang sumasang-ayon. Nangangahulugan na ang pagkakaroon positibong epekto ng sigarilyo

sa mental na aspeto, lalot higit ang pagbibigay nito ng pagiging alerto ang isipan, ang nagiging

sanhi ng patuloy na pagtangkilik ng mga kababaihan sa sigarilyo.

 Talahanayan 3

Ang mga Positibong Epekto Ng Paninigarilyo Sa Mental Na Aspeto ng mga Kababaihan

MGA POSITIBONG EPEKTO NG

PANINIGARILYO SA MENTAL NA WEIGHTED BERBAL NA

ASPETO MEAN INTERPRETASYON

1. Nakakawala ito ng stress dulot ng 2.76 Bahagyang Sumasang-

ibat-ibang problema.
ayon

2. Nagiging alerto ang aking isipan. 3.6 Sumasang-ayon

3. Nagkakaroon ako ng pakiramdam 3.38 Bahagyang Sumasang-

ng pagiging tanggap sa isang
ayon
grupo o sa lipunan.
4. Nakakatulong upang maiwasan Bahagyang Sumasang-
ko ang pagkakaroon ng biglaang
3.06 ayon
pagbabago sa aking damdamin o
emosyon (schizophrenia).
5. Nakakatulong upang makapag- Bahagyang sumasang-
isip ako ng tama at
3.16 ayon
magkapagbigay ako ng ibat-
ibang ideya.

3. Negatibong Epekto ng Paninigarilyo sa mga Kababaihan

3.1 Pisikal at Pangkalusugang Aspeto

Sa Talahanayan 4 na nasa pahina dalawamput-walo (28) ay nagsasaad ng mga datos na

nakalap patungkol sa mga negatibong epekto sa pisikal at pangkalusugang aspeto ng paninigarilyo

batay sa mga karanasan ng mga kababaihang naninigarilyo sa Brgy. Cuta. Ang bilang dalawa (2)
na nagsasabing nagdudulot ito ng ibat-ibang karamdaman gaya ng ubo, paninikip ng dibdib,

pagiging hirap sa paghinga atbp. ang nakakuha ng pinakamataas na mean iskor na 3.32 ay

nagpapatunay na ang mga nasabing kababaihan ay bahagyang sumasang-ayon sa nakapaloob sa

aytem na ito.

Napag-alaman na ang mga natitirang aytem ay may mas mabababang mean iskor kumpara

sa ikalawang aytem, kasama dito ang bilang isa (1) na mayroong mean iskor na 2.82 at nagsasabing

ang paninigarilyo ay nakakapagpataba o nakakadagdag ng timbang, ang bilang tatlo (3) naman

na nagsasaad na ito ay nakakapagpahirap sa pagsali o paggawa ng ibat-ibang aktibidad o gawain

ay may mean iskor na 3.02, nakakuha naman ng mean iskor na 3.22 ang ikaapat (4) na aytem na

nagsasabi na ito ay nagiging dahilan ng pagkakaroon ng problema sa oras ng pagtulog o sleeping

patterns ay may pare-parehas na berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-ayon. Ang ika-

limang (5) aytem naman na pangalwa sa pinakamataas na mean iskor ay nagsasaad na ang

paninigarilyo ay nagdudulot ng pagkabaho ng hininga o halitosis at tar o paninilaw ng ngipin. ay

mayroong ding berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-ayon.

Sa kabuuan ng pagtatala at pag-iinterpret ng mga datos sa negatibong epekto ng

paninigarilyo sa pisikal at pangkalusugang aspeto, napag-alamang bahagyang sumasang-ayon sa

mga nakasaad na mga epekto ang mga naninigarilyong kababaihang respondente sa Brgy. Cuta.
 Talahanayan 4

Ang mga Negatibong Epekto ng Paninigarilyo sa Pisikal at Pangkalusugang Aspeto ng mga Kababaihan

MGA NEGATIBONG EPEKTO SA PISIKAL WEIGHTED BERBAL NA

AT PANGKALUSUGANG ASPETO MEAN INTERPRETASYON

1. Nakakapagpataba o nakakapagpadagdag Bahagyang

ng aking timbang. 2.82 Sumasang-ayon

2. Nagdudulot ito sa akin ng ibat-ibang

karamdaman gaya ng ubo, paninikip ng 3.32 Bahagyang

dibdib, pagiging hirap sa paghinga, atbp. Sumasang-ayon

3. Nagiging hirap ako sa pagsali o paggawa

ng ibat-ibang aktibidad o gawain. 3.02 Bahagyang

Sumasang-ayon

4. Nagkakaroon ako ng problema sa oras ng

Bahagyang
pagtulog o sleeping hours. 3.22
Sumasang-ayon

5. Nagdudulot ng pagkabaho ng aking

Bahagyang
hininga o halitosis at tar o paninilaw ng 3.26
Sumasang-ayon
ngipin.
3.2 Mental na Aspeto

Nakatala sa Talahanayan 5, na nasa pahina tatlumpu (30) ang mga naging kasagutan ng

kababaihang respondente mula sa Brgy. Cuta hinggil sa mga negatibong epekto ng paninigarilyo

sa mental na aspeto ay may pare-parehas na berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-

ayon. Ang negatibong epekto sa mental na aspeto bilang isa(1) at lima (5) na parehas nakakuha ng

weighted mean na 3.02 ang pinakamataas sa lahat ay nangangahulugan na bahagya silang

sumasang-ayon . Sinasabi nito na ang paninigarilyo ay nagdudulot ng hirap sa pagkakaroon ng

konsentrasyon sa pag-iisip at nagreresulta sa pagiging makakalimutin o pagkakaroon ng mapurol

na memorya ng mga respondante.

Ang ikalawang bilang (2) sa talahanayan ay nakakuha ng weighted mean na 2.72 at nagsasaad

na nakakahadlang sa pagkakaroon nila ng normal na pag-iisip., ang ikatlong bilang (3) sa

talahanayan ay nakakuha ng weighted mean na 2.76 na nagsasaad nakakaapekto ito sa aking mga

brain cellsat ang ika-apat (4) na bilang na nagsasaad na nagkakaroon ako ng problema sa oras

ng pagtulog o sleeping patterns na may weighted mean na 2.62 ay pare-parehas ding nakakuha

ng tugon na may berbal na interpretasyon na bahagyang sumasang-ayon.

Batay sa mga nasabing negatibong epekto sa mga naninigarilyong kababaihang

respondente mula sa Brgy.Cuta, ang lahat ng negatibong epekto sa mental na aspetong nakatala sa

talahanayan ay bahagya nilang sinasang-ayunan.

 Talahanayan 5

Ang mga Negatibong Epekto ng Paninigarilyo sa Mental na Aspeto

MGA NEGATIBONG EPEKTO NG

PANINIGARILYO SA MENTAL NA WEIGHTED BERBAL NA

ASPETO MEAN INTERPRETASYON

1. Nahihirapan ako sa pagkakaroon ng

konsentrasyon sa pag-iisip. 3.02 Bahagyang sumasang-

ayon

2. Nakakahadlang ito sa pagkakaroon ko ng

normal na pag-iisip. 2.72 Bahagyang sumasang-

ayon

3. Nakakaapekto ito sa aking mga brain cells.

2.76 Bahagyang sumasang-

ayon

4. Hindi ako nagiging maingat sa aking mga 2.62 Bahagyang sumasang-

ikinikilos. ayon

5. Nagreresulta ito sa pagiging makakalimutin

ko o pagkakaroon ko ng mapurol na 3.02 Bahagyang sumasang-

memorya. ayon

3.3 Pinansyal na Aspeto

Sa Talahanayan 6 na nasa pahina tatlumput-dalwa (32) na ang pananaw ng mga babaeng

respondenteng naninigarilyo sa Brgy. Cuta ay bahagyang sumasang-ayon sa lahat ng negatibong

epekto sa pinansyal na aspeto dulot ng paninigarilyo. Ang negatibong epekto sa pinansyal bilang

isa (1) na nakakuha ng weighted mean na 3.1 na pinakamataas sa lahat. Sinasabi nito na ang

paninigarilyo ay nagdudulot ng pagkasira sa kanilang badyet ng araw araw na gastusin.

Samakatuwid, ang negatibong epekto ito na nakatanggap ng pinakamaraming bahagyang pagsang-

ayon ng mga respondente ay nararapat na masolusyonan sa pamamagitan ng pagbabadyet ng

maayos. Ang negatibong epekto sa pinansyal bilang lima (5) na nakatanggap ng weighted mean na

3.04 kung saan sinasabi na nakadadagdag ito sa mga pangkalusugang gastusing dulot ng mga

karamdamang bunga ng paninigarilyo. Ang negatibong epekto sa pinansyal bilang tatlo (3) na

sinasabi na nagiging iresponsable ako sa paghawak ng pera dulot ng hindi makontrol na pagbili

ng sigarilyo at ang negatibong epekto sa pinansyal bilang apat (4) na nagsasabi na hindi

nakakaipon ng pera na maaaring gamitin para sa mas mahalagang pangangailangan. Ang

dalawang nasabing bilang ay parehong nakakuha ng 2.9 na weighted mean. Ang negatibong epekto

sa pinansyal bilang dalawa (2) na nakatanggap ng weighted mean na 2.84 na nagsasabi na

nagkakaroon sila ng mas pagpapahalaga sa pagbili ng sigarilyo kaysa sa pagbili ng mga

pangunahing pangangailangan ito ang nakakuha ng pinakamababang weighted mean para sa mga

negatibong epekto sa pinansyal na aspeto dulot ng paninigarilyo.

Batay sa pananaw ng mga babaeng respondenteng naninigarilyo at naninirahan sa

Barangay Cuta, ang lahat ng negatibong epekto sa pinansyal na aspeto ay bahagya nilang sinasang-

ayunan.
 Talahanayan 6

Ang mga Negatibong Epekto ng Paninigarilyo sa Pinansyal na Aspeto

MGA NEGATIBONG EPEKTO SA

WEIGHTED BERBAL NA
PINANSYAL NA ASPETO DULOT NG
MEAN INTERPRETASYON
PANINIGARILYO

1. Nagdudulot ito ng pagkasira sa Bahagyang

aking badyet ng araw araw na 3.1 Sumasang-ayon

gastusin.

2. Nagkakaroon ako ng mas

pagpapahalaga sa pagbili ng 2.84 Bahagyang

sigarilyo kaysa sa pagbili ng mga Sumasang-ayon

pangunahing pangangailangan.

3. Nagiging iresponsable ako sa 2.9 Bahagyang

paghawak ng pera dulot ng hindi Sumasang-ayon

makontrol na pagbili ng sigarilyo.

4. Hindi ako nakakaipon ng pera na

maaaring gamitin para sa mas 2.9 Bahagyang

mahalagang pangangailangan. Sumasang-ayon

5. Nakadadagdag ito sa aking mga

pangkalusugang gastusing dulot ng 3.04 Bahagyang

mga karamdamang bunga ng Sumasang-ayon

paninigarilyo
 KABANATA V

LAGOM, KONGKLUSYON AT REKOMENDASYON

Lagom

Nag-umpisa ang pananaliksik na ito sa layunin ng mga mananaliksik na malaman ang

dahilan, mga kaalaman sa positibo at negatibong epekto ng paninigarilyo ng mga kababaihan mula

sa Barangay Cuta. Ang mga nasabing epekto ay nakasalansan batay sa iba't-ibang aspekto tulad ng

pisikal, mental, at pinansyal. Upang maisakatuparan ang gagawing sarbey ay ginamit ng mga

mananaliksik ang deskriptib-analitik na metodolohiya na kung saan ay isinagawa ang

pagpapasagot ng kwestyoneyr. Samakatuwid, ang kwestyoneyr ang nagsilbing instrumento sa

pangangalap ng datos. Ito ay isinagawa sa limampung (50) kababaihang naninigarilyo, anumang

edad na naninirahan sa Brgy. Cuta sa Lungsod ng Batangas.

Kongklusyon

Batay sa mga nakalap at inilahad na datos, ang mga mananaliksik ay humantong sa mga

sumusunod na kongklusyon:

1. Dahilan ng Paninigarilyo ng mga Kababaihan

1.1 Sa nakalap na datos ng mga mananaliksik, masasabing ang pangunahing nagiging

dahilang ng paninigarilyo ng mga kababaihan ay ang nagsisilbing libangan o

pampalipas oras na may pinakamataas na weighted mean na 3.82.

2. May mga positibong epekto ang paninigarilyo sa pisikal at pangkalusugang aspeto at mental na

aspeto ng mga naninigarilyong kababaihang respondente.

2.1. Ang lahat ng isinaad na positibong epekto ng paninigarilyo sa pisikal at

pangkalusugang aspeto ay bahagyang sinasang-ayunan ng mga respondente. Ang pangunahing

naging positibong epekto ng paninigarilyo sa pisikal at pangkulusugang aspeto ay may mean iskor

na 3.46 na nagsasabing itoy nagbibigay ng maginhawang pakiramdam sa kanilang katawan.

2.2 Ang pangunahing positibong epekto ng paninigarilyo sa mental na aspeto ay ang

nagiging alerto ang isipan na may mean iskor na 3.6. Sumasang-ayon ang mga respondenteng

naninigarilyong kababaihan sa mga epektong ito, samantalang sa mga natitirang epektong

nakasaad ay bahagyang sinasang-ayunan ng mga ito.

3. May mga negatibong epekto ang paninigarilyo sa pisikal at pangkalusugang aspeto, mental na

aspeto at pinansyal na aspeto sa mga naninigarilyong kababaihang respondente.

3.1. Batay sa resulta, ang lahat ng mga negatibong epektong dulot ng

paninigarilyo sa pisikal at pangkalusugang aspeto ay bahagyang sinang-ayunan ng mga

respondente. Ang may pinakamataas na weighted mean ay ang nagdudulot ito ng ibat-ibang

karamdaman gaya ng ubo, paninikip ng dibdib, pagiging hirap sa paghinga, atbp. na may

weighted mean na 3.32.

3.2 Ang paninigarilyo ay nagdudulot ng hirap sa pagkakaroon ng konsentrasyon sa

pag-iisip at nagreresulta sa pagiging makakalimutin o pagkakaroon ng mapurol na memorya

ng mga respondante batay sa dalawang negatibong epekto sa mental na aspeto na nakakuha

ng pinakamataas na mean iskor na 3.02 na bahagyang sinasang-ayunan ng mga respondente.

3.3 Sa negatibong epekto naman ng paninigarilyo sa aspektong pinansyal, ang lahat ng

isinaad na epekto ay bahagyang sinang-ayunan ng mga naninigarilyong kababaihang

respondente, kung saan ang nakakapagdulot ng pagkasira ng badyet ng mga respondente sa

kanilang pang-araw araw na gastusin ay ang pangunahing epekto na nakakuha ng

pinakamataas na weighted mean na 3.1.

Rekomendasyon

1. Para sa mga respondenteng naninigarilyo lalo na ang mga kababaihan, nararapat na

unawain ang pananaliksik upang mabatid ang mahahalagang pananaw ukol sa

paninigarilyo. Pakaisiping mabuti ang mga di-magagandang dulot ng paggamit nito, sa

ilalim ng tatlong magkakaibang aspeto.

2. Para sa mga magulang, kailangang bigyang kamalayan nila ang kanilang mga anak upang

maiwasan ang bisyo sa paninigarilyo. Huwag silang impluwensyahan sa paggamit nito.

3. Para sa mga kabataan o magkakaibigan, huwag maging basehan ang paninigarilyo upang

maging katanggap-tanggap ang isang tao sa kanilang samahan.

4. Para sa mga matatanda, bigyang kahalagahan ang mga impormasyon ukol sa ginawang

pag-aaral upang malimitahan nila ang sarili sa paggamit nito at upang mabatid ang epekto

nito sa kanilang kalusugan.

5. Para sa mga mag-aaral, makinig sa mga usapin tungkol sa paninigarilyo at huwag hayaan

ang sarili na gawing bisyo ito.

 LISTAHAN NG MGA SANGGUNIAN

Mga Libro:

Jacobs, M. (1995). From the First to the Last Ash: The History, Economics & Hazards of

Tobacco A Comprehensive Adult Basic Education Curriculum. Community Learning Center

Calalo et. al. (1997). A Study on the Extent of Smoking Among Senior III Bachelor of Science

in Medical Technology Students in Batangas City.

Viscusi et. al. (1996). Smoking: Making the Risky Decision.

Iba pang Sanggunian:

www.who.int/tobacco/surveillance/gats_rep_egypt.pdf
http://www.akoaypilipino.eu/gabay/ang-stress-o-tensiyon-at-ilang-paraan-na-maiwasan-ito
http://tl.answers.com/Q/Bisyo_at_ibig_sabihin_nito
http://tl.wikipedia.org/wiki/Paninigarilyo
http://fil.wikipilipinas.org/index.php/Nikotina
http://www.who.int/tobacco/surveillance/gats/en/
http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/parkinsons-disease/basics/definition/con-
20028488
http://www.medicalnewstoday.com/articles/36942.php http://www.webmd.boots.com/
http://www.lung.org/stop-smoking/about-smoking/facts-figures/women-and-tobacco-use.html
http://aje.oxfordjournals.org/