Professional Documents
Culture Documents
Hallac-I Mansur PDF
Hallac-I Mansur PDF
Hallac-I Mansur PDF
(858-922)
''le scayd. Bir tan stne oturmu duran bir genle karlatk. Hava
ok scak ve bunaltc olduundan alnndan akan terler taa dklyordu.
Arkadam bu manzaray grnce bana: Haydi gidelim, diye iaret etti. Vadiye
inince de yle dedi: mrmz vefa ederse u adamn bana neler geleceini
greceiz. Oturmu Allah ile ahmaka sabr yar yapyor. Allah , ona tahamml
edemeyecei bir bela mutlaka verecektir. Daha sonra bu gencin Hallac olduunu
rendik.''
Hallac Mansur, Mekke'de kald sre boyunca hac veya dier nedenlerden
dolay Mekke'ye gelen mslman gruplarla hemen iliki kurup onlarla
konumann, onlarn dcelerini renmenin yollarn bulurken, dier yandan
da kendi dndklerini onlara aktarmaktan da geri kalmyor, hatta baz konular
da onlar aydnlatt bile oluyordu. Mekke'ye gelen mslman gruplar
ierisinde kendi blgesinden de, bilhassa Horasan blgesinden gelenlere daha
scak ilgi gsteriyor, onlara Kur'an'n nasl yorumlanmas gerektii hakknda da
bilgiler vererek onlar aydnlatyor, bu da onda isel bir huzur yaratyordu.
Hallac Mansur 42 yana gelmiti. Mekke'deki ilesi sona ermi, bilmesi
gerekeni renmi, varmas gerekene ulam kabul ediyordu kendisini.
nsanlara, onlarn yaamlarna, yaama bak biimlerine ve dini anlaylarna
dair gerekli olan btn bilgilere sahip olmutu. Kendisini sevenler kadar
sevmeyenlerin de olduunu biliyordu. Snni din adamlar, onun Kur'an'a ,
dolaysyla da dine getirdii yorumlarn ve Tanr anlayn bir trl
kabullenemiyorlard. Bu kabulenmeyi giderek dozunu artracak ve dmanla
kadar uzanacakt.
''Eer birgn Hz. Muhammed ile grmem nasip olsayd ona: Mira
gecesinde niin yalnz kendi mmetin iin marifet istedin? Dier btn kafirler
iin de merhamet isteseydin elbette esirgenmezdi derdim, demi. Bunun zerine
Hz. Muhammed ortaya gelerek ona grnm ve hiddetle. Benim
Tanr iradesinden baka birey istememin imkan var myd? deyince, Mansur
niyaz edip zr dilemi ise de kabul edilmemi, ban fedas ile sulh olunaca
kendisine sylenmi. Mansur'un idam da bu nedenle yerine getirilmi.''
Ama bu anlay hi bir eyi deitirmez, yani sular yokua yukar akmaz.
Snni din adamlar adn koymulardr onun, yok edilmelidir, idam ferman en
ksa srede verilmelidir.
Hallac Mansur'un dier bir zellii de, insanlar arasnda hi bir fark
grmemesi, herkesin eit olmas gerektiini savunmasdr. Ona gre tm
insanlar eittir ve evrende var olan da herkese eit olarak datlmaldr. Bu
sylem yoksul halk kesimlerinin houna gider ama din adamlarnn ve dzenin
egemenlerinin hi mi hi houna gitmez. Bu anlay, var olan dzeni
yermektedir. Abbasi halifeleri dzenden honut olmayanlarn hep karlarnda
olmulardr. Bu tr aykr seslerin sahiplerini din adamlarnn fetvalaryla suya-
sabuna dokunmadan zmenin yollarn bulmulardr.
1- Sosyal gruplar (i, ifti, zanatkar, tccar) bir tek bteden destek
grrd.
2- Karmati devletine bal bulunan her kii, zekat ve fitre dnda her ay
bteye bir dinar vermek zorundadr. Bunlardan baka sosyal konumuna gre
baka vergiler de derlerdi. Toplanan paralar kamu ynetimince sosyal, bilimsel ve
sanayi programlarn uygulanmasnda kullanlrd.
''Hallac denilen bir adamn evini biliyorum. O eve her gece birileri geliyor ve
ok sakncal eyler konuuyorlar.''
''Ben Hakk'm, zira ben hi bir zaman Hakk'la hak olmaktan vazgemedim.''
''u son devrin Mansur'u Enelhakk szn aikare syler. imdi idam
sehbas ak vuslatnn sembul haline gelmitir.''
Hallac Mansur ile ayn sonu yaayan ve Alevilerin Yedi Ulu kiisinden
biri saylan Nesimi, ne der Hallac Mansur'un Enelhakk' iin acaba:
Dedi ki: Beni bir misafir gibi karlad ve bana ikramda bulundu.
Ben ve Hallac ayn ey idik; beni divaneliim kurtard, onu akl batrd.
Ben ve Hallac ayn ey idik. Ne var ki o srr aa vurdu, ben ise sakladm.
*
Hallac Mansur, kendisini ekemeyenler tarafndan sihirbazlkla da
sulanmtr. Zaten onun dncelerini, sylemlerini beenmeyenler, her zaman
her yerde onu karalayacak, onun bedenini ortadan kaldracak her trl yolu
denemekten de geri kalmamlardr.
Sufi dncesinin nde gelen isimlerinden Hucviri Keful, Mehcup adl
eserinde Hallac Mansur ile ilgili bir blme de yer vermitir.
''Hseyin bin Mansur (asl ad), ykseklerin en ykseinde idi. Dou ile Bat
arasnda hi kimse, bu tevhid vadisinde onun gibi dolaamad.''
*
XIII. yzylda yaam olan Mevlana Celaleddin Rumi de
Hallac Mansur iin sylenmesi gerekeni yle zetler:
Kitab- Tavasin
Ta Sin Al Azal
*****