RADYASYON GVENL VE KORUNMA

DR.BESRA DAOLU
 Radyasyonun Kefi
1895 ylnda Wilhelm Conrad Rntgen
tarafndan X-nlarnn kefi (ilk klinik
grnt),
 Radyasyonun Kefi
Doada kendiliinden n yayan
maddelerin varl ilk kez 24 ubat
1896 tarihinde Fransz fiziki
H.Becquerel tarafndan uranyum
tuzlar zerinde saptanmtr (doal
radyoaktivitenin kefi )
 Radyasyonun Kefi
1898 ylnda da Piere ve Marie Curie
tarafndan Radyumun kefini takiben,
radyasyon kaynaklar tpta, sanayide,
tarm ve aratrmada artan bir hzla
kullanlmaya balanmtr.
 DOAL RADYASYON KAYNAKLARI

Dnyada ve evren oluurken var olan uzun yar mrl

radyoaktif maddeler:

Radyum (Ra-226 1600 yl)

Uranyum (U-238 4.51x109 yl)
Toryum (Th-232 1.39x1010 yl)
Potasyum (K-40 1.27x109 yl)
 DOAL RADYASYON KAYNAKLARI

TOPRAKTA NSAN VCUDUNDA

Toryum Potasyum-40 (4400 Bq)

Uranyum Radyum
Potasyum Karbon-14
Radyum Tirityum
Radon Polonyum
 Radyasyon = Enerji salnm

nsanlarn gnlk hayatta ald tm

radyasyonun iinde tp amacyla radyasyona
maruz kalma oran %46 dr.
 Rntgen filmi ekimlerinde kullanlan x-nlar
iyonize edici nlardr.
yonizan nlarn madde ile etkileimi
sonucu

s eksitasyon iyonizasyon
Canl organizmayla etkileim iki yolla olur.
 Canl organizmayla etkileim iki yolla olur.

Dorudan etki; hcredeki makromolekllerde (DNA,

RNA, enzim, protein) olur.Enzim ve proteinlerde
oluan etki hcre tarafndan onarlabilir.
DNA da oluan etkiler genetik mutasyon ve hcre
lmne neden olabilir.
 Radyasyon enerjisinin hcre
tarafndan sourulmas Hcre
ekirdek

yonlama ve uyarlma
Radyasyon
XX
XX

DNA zincirinde krlmalar

Kromozomlar
Kimyasal toksinlerin salnm

yonlatrc radyasyonun DNA ile dorudan etkilemesi sonucu ortaya kan DNA hasar
Is art, uyarlma, iyonizasyon
Mutasyon, hcre lm
 Dolayl etki; su molekllerinde grlen etkidir.
Su radyasyona maruz kaldnda radyoliz
sonucu H ve OH serbest kkleri oluur.Serbest
kklerin birlemesi sonucu hidrojen peroksit
(H2O2) oluabilir.Bu madde hcreye toksik
etkilidir.
 ndirek Etki

H20 iyonize radyasyon H20+ + e- H + OH

H H2

0H H2O2

SERBEST
RADKALLER
 Serbest Radikaller

Kritik hedefler
lipid, enzim ve nkleik asit

Hcre fonksiyonlarnn yitirilmesi, HCRESEL LM

 Radyasyon Birimleri

X-n tpnden salnan x-nlar havadan

geerken iyonizasyona neden olur.Buna
ekspojur denir.Ekspojur birimi Rntgendir ( R )

Rntgen: internasyonel sisteme gre rntgen

,bir kg havada 2.58 x 10 -4 coulomb(C) yk
birimi oluturan x-n dozudur. Birimi C/kg dir.
 Radyasyon ekspojuruna bal
olarak enerji depolanmasna
radyasyon absorbsiyon dozu
denir.Birimi RAD dr.

RAD: Inlanan objenin bir

gramnn absorbe ettii enerji
100 erg ise absorbsiyon dozu
1 RAD dr.

nternasyonel sisteme gre ,

radyasyon doz birimi Gray
(Gy) dir. 1Gy=100RAD
 Radyasyon dozu biriminin kalite faktryle
arpm,memelide edeer doz birimini verir.

RAD x Kalite faktr = REM (Rntgen

equivalent man).

nternasyonel sisteme gre ,Seivert (Sv)

olarak adlandrlr. 1Seivert=100REM

Tansal radyolojide kalite faktr 1 kabul

edildiinden 1 RAD = 1 REM
 Pratik olarak; 1rad=1000 mrad
1Gy=1000 mGy

1 Gy=100rad 1Sv=100 rem

1 rad=0.01 Gy 1rem=0.01 Sv

1mrad=0.01 mGy 1mrem=0.01mSv

1mGy=100mrad 1mSv=100mrem

1mGy=0.1 rad 1mSv=0.1rem

 RADYASYON BRMLER

Terim Birimi Dnm

Eski Yeni
Aktivite Curie,Ci Becquerel,Bq 1 Ci=3.7x1010
1 Ci=37GBq
Inlama Dozu Rntgen/saat, R/s Coulomb/kilogram,C/kg 1 C/kg=3876 R
1 R=2.58x10-4
Sourulmu Dozradiation absorbed dose,rad Gray,Gy 1 Gy= 100 rad
1 rad= 0.01 Gy
Doz Edeeri rntgen equivalent man, rem Sievert,Sv 1 Sv=100 rem
ekim tipi Ortalama efektif doz Doz edeeri
(mSv) (PA AC grafi karl)

Dental ekim 0,005-0,01 0,25-0,5

PA AC grafisi 0,02 1
Mamografi 0,4 20
BT 2-16 100-800
Nkleer Tp 0,2-41 10-2050
Giriimsel Radyoloji 55-7070 250250-35003500

Metler FA JR, et la Radiology. 2008;248:254-263

 Radyasyona tamamyla direnli hcre yoktur,
ancak dokularn radyasyondan etkilenmeleri
farkldr.
Doku snflamas:
Radyosensitif (duyarl): Fetus, kan hcreleri, lenf
dokusu, reme hcreleri.
Radyoresponsif (cevap oluturabilen): sindirim sistemi
epiteli, deri
Radyorezistif (diren gsteren): kas, kemik ve sinir
dokular
 Sitokastik: deiken, rastlantsal
Sitokastik etkiler dk dozlarda ortaya kma
olasl bulunan etkilerdir, genetik etkileri ve
kanser geliimi bu etkilerdendir.
Etkinin ortaya kmas iin genelde eik deer
bulunmaz.
 Deterministik etkiler; neden-sonu ilikisi iinde
olan, nedene bal aklanabilen etkilerdir
Bu etkiler sonucu radyasyon dozu vcudun
herhangi bir doku veya organna hasar verir veya
nemli reaksiyonlar oluturacak miktarda hcre
lm meydana getirir.
Deterministik etkiler radyasyona bal lm, cilt
yanklar, ksrlk, katarakt gibi radyasyona bal
gelitiini kesin bildiimiz etkilerdir.
Dk dozlarda bu etkiler olumayabilir, eik
deer zerinde doz alnrsa bu etkilerin grlme
olasl %100e ular.
 Deterministik Etkiler Sitokastik Etkiler
zellikleri Eik Doz deeri Eik Doz deeri yoktur
vardr
Sonular *Akut Radyasyon * Radyasyona bal
Sendromu gelien kanserler
*Radyolojik yanklar *Genetik Etkiler:
*Ge Etkiler: Mutasyonlar,
Fibrozis, Sklerozis, Kromozomal
Nekroz aberasyonlar.
*Prenatal Etkiler:
Mental Retardasyon,
Teratojen etkiler
* Radyoaktif
ntoksikasyonlar
 Erken ve ge etkiler

Erken etkiler (dk-gn) genellikle

deterministik etkiler olup,
radyasyon dozunun ykseklii
etkilerin ciddiyetinde arta
neden olur. Bu etkilerde snr doz
deeri bulunur.
Ge etkiler (ay-yl) ise genellikle
sitokastik etkiler olup, uzun
zaman ierisinde daha dk
dozlara bal gelien etkiler
olarak tanmlanr. Bu etkilerin
balcalar malignite geliimi ve
genetik etkilerdir
 >25 rad doz maruziyeti
sonrasnda birka gn
veya hafta arasnda
geliebilir.
Gerekli doz 2 -100 Gy
LD 50/60 insanlar iin
yaklak 300 raddr.
Hematolojik sendrom
Gastrointestinal sendrom
Santral sinir sistemi
sendromu
 Prodromal faz: Klasik semptomlar bulant, kusma
ve (yksek dozlarda) ishaldir. Radyasyona maruz
kalnmasndan itibaren dakikalar ya da gnler
iinde geliir. Semptomlar birka dakikadan birka
gne kadar srebilir.
Latent faz: Hasta genellikle birka saat hatta
birka hafta iyi grnr ya da iyi hisseder.
Belirgin hastalk evresi: Bu evrede semptomlar
spesifik sendroma baldr ve birka saatten
birka aya kadar srebilir.
yileme veya lm: ou hasta radyasyona maruz
kaldktan sonra birka ay iinde lr. yileme
sreci birka haftadan iki yla kadar uzayabilir.
Deterministik etkiler
Deterministik etkiler
 Testikler nlama spermatozoa
saysnda azalmaya neden olurken
200 rad dozda geici, 500 rad dozda
kalc sterilite geliir.
Hemopoetik ilk etki periferik
dolamdaki kan hcre saysndaki
dtr.
Lkosit saysnda azalma, periferik
yaymada rlatif lenfosit art ve
granlosit azalmas gzlenir.
 Ge etkiler nlanmadan ok zaman sonra oluur.
Ge etkiler yksek doz ve ksa zamanda
nlanmaya bal olabilecei gibi tansal
radyolojide olduu gibi uzun zaman ierisinde
dk doza bal olarak da gelimi olabilir.
Bu etkilerin aratrlmasnda yaplan
epidemiyolojik almalarn snrlayc taraflar
tam olarak dozun hesaplanamamas ve
gzlenebilen reaksiyonlarn azldr.
 Dk doz radyasyon maruziyetine bal
blgesel doku deiiklikleri oluabilir. rnein
deride grlen renk deiiklii, lenfositlerde
kromozom deiiklii, katarakt blgesel
deiikliklere rneklerdir.
 Radyasyon kayna ile ilgili uygulamalar
Fiziksel ortamn uygun hale getirilmesi
Tekrardan kanma
Algoritmik yaklam
Yetkisiz kiilerin almamalar
Peryodik eitim
YONZAN RADYASYONDAN KORUNMA

TEMEL PRENSPLER

Gereklilik (Justifikasyon)

Etkinlik (Optimizasyon)

Kiisel doz-risk snrlar

 TEMEL PRENSPLER

a)Gereklilik (Justification)
Net fayda salamayan hibir
radyasyon uygulamasna izin
verilmemelidir.
b)Etkinlik (Optimizasyon-ALARA)
Maruz kalnacak dozlar
mmkn olduka dk tutulmaldr.
c) Kiisel Doz-Risk Snrlar:
Alnmasna izin verilen dozlar
snrlandrlmaldr.
 X-IINI ODASININ DZENLENMES

Rntgen nitelerini kurarken yer seiminde mmkn olduunca

zemin kat ve d mekanlara komu kesimler tercih edilmelidir.
Radyasyon nitelerinin duvarlarnda, delikli tulalara gre ok az
radyasyon geirdiklerinden, dolgu tulalar tercih edilmelidir.
Duvarlarn radyasyon geirgenliinin hesaplanmas, uzman bir
radyasyon fizikisi tarafndan yaplmaldr.
Duvarlar 0,5-1 ya da 2 mm kurun plakalarla kaplanabilmektedir.
Genellikle sekonder radyasyon alanlarnda 1,5 mm lik, primer
radyasyon alanlarnda ise 2 mm kurun plakalar kullanlr.
Teknisyen koruyucu bariyerinin de 2 mmlik kurun plakalarla
kaplanmas gerekir.
 X-IINI ODASININ DZENLENMES

Kurunlamann yansra, rntgen nitelerinde

iyi bir havalandrma sistemi olmaldr.
X-nlarnn havay iyonize etmesi sonucu
toksik gazlar oluur.
Bu gazlar havadan ar olduundan zemine
yakn birikir.
Bu toksik gazlar nedeniyle, x-n odalarnn,
zemine yakn kesimde emici, tavana yakn
kesimde ise fleyici sistemlerle
havalandrlmas gerekir.
 ZAMAN
Mmkn olduu kadar az sre
UZAKLIK
Mmkn olduu kadar uzaktan
PARAVAN
Arada bir engel ile al
 Birim alandaki x nlar younluu uzakln
karesi ile ters orantldr
Yani 1 m2deki x n miktar
Tpn hemen yannda 16 birim
1 metre uzakta 4 birim,
2 metre uzakta 1 birim
 X-n odasnn uygun kurunlanmas
Koruyucu bariyerler
Kurun giysiler (nlk, tiroid koruyucu)
Kurun nlk giyilmez ise 1mde hasta dozunun 0.1%i
Rngen cihaz zerindeki ek koruyucular
Kolimatrler
Kurun plakalar
Zrhlamada kullanlan baz malzemelerin
yaklak yardeer tabaka kalnlklar.
 RADYASYONDAN KORUYUCU AYGITLAR

Bu amala; kurun nlk, eldiven, gzlk, boyunluk, paravanlar,

gonadal koruyucular ve kurun camlar yaygn olarak kullanlmaktadr.
Koruyucu aygtlarn kalnlklar 0,255-0,5-1 mm gibi kurun edeeri
olarak belirlenmitir.
Kurun nlk olarak pratikte en ok 0,50 mm kurun edeeri koruyucu
nlkler kullanlr.
1 mm nlkler daha iyi koruduklar halde olduka ardrlar.
Kurun koruyucularn ierisindeki kurun tabakalarnn atlama riski
nedeniyle kurun nlkler katlanmamal, saklanrken askya
aslmaldr.
 RADYASYONDAN KORUNMA
(MONTORNG)

Monitoring, iyonlatrc radyasyonlarn ve radyoaktif

kontaminasyonun varln ve derecesini tayin etmektir.

PERSONEL MONTORNG:
Kiiler tarafndan alnan toplam vcut
dozunun rutin olarak llmesidir.
 PERSONEL MONITORING

Film Dozimetreleri
TLD Dozimetreleri
Ekzo-elektrodozimetreleri
Kimyasal Dozimetreler
Cam Dozimetreleri
 PERSONEL MONTORNG HZMETNN
AMALARI

1- Personelin maruz kald kiisel radyasyon dozlarnn

maksimum msaade edilen seviyenin altnda
tutulabilmesi iin, alnan dozlar lmek ve kaytlarn
tutmak,
2- Personele, radyasyon bakmndan salnn
korunduu gvencesini vermek,
3- Kurulu ve personel arasndaki fazla doz alma
anlamazlklarnda kanuni koruma olana salamak.
 ALAN MONTORNG

Radyasyon Alanlarnn
Snflandrlmas
Maruz kalnacak yllk dozun 1
mSv deerini geme olasl
bulunan alanlar radyasyon
alan olarak nitelendirilir ve
radyasyon alanlar radyasyon
dzeylerine gre
snflandrlr:
1- Denetimli Alanlar
2- Gzetimli Alanlar
 DENETML ALANLAR

Radyasyon grevlilerinin giri ve klarnn zel

denetime, almalarnn radyasyon korunmas
bakmndan zel kurallara bal olduu ve grevi gerei
radyasyon ile alan kiilerin yllk doz snrlarnn (ardk
be yln ortalamas) 3/10undan (6 mSv) fazla radyasyon
dozuna maruz kalabilecekleri alanlardr.
 GZETML ALANLAR

Radyasyon grevlileri iin

yllk doz snrlarnn
1/20sinin alma olasl
olup, 3/10unun almas
beklenmeyen, kiisel doz
lmn gerektirmeyen
fakat evresel radyasyonun
izlenmesini gerektiren
alanlardr.
Radyasyona kar korunmada ana fikir, tahamml edilebilen (tolere
edilebilen) dozlar bilmek ve radyasyon alanlar ile evre halknn
bunun stnde doz almasn nlemektir.
Radyasyon korunmasnn hedefi ise;
Doku hasarna sebep olan deterministik etkileri nlemek,
Stokastik etkilerin meydana gelme olaslklarn kabul edilebilir
dzeyde snrlamak.
Uluslararas Radyolojik Korunma Komisyonu (ICRP) tarafndan
Msaade Edilebilir Maksimum Doz (MEMD), bir insanda mr boyunca
hibir nemli vcut araz ve bir genetik etki meydana getirmesi
beklenmeyen iyonlatrc radyasyon dozu olarak tarif edilir.
ICRPnin nerilerine gre; radyasyon alanlar iin msaade edilen
maksimum doz snr, birbirini takip eden be yln ortalamas 20 mSvi
geemezken (ylda en fazla 50 mSv), toplum yesi dier kiiler (halk)
iin ayn artlardaki bu snr 1 mSvin altnda tutulmaktadr.
 Toplumsal Efektif Doz Limitleri (Yllk):
Devaml/Sk: 1 mSv (0.1 rem)
Nadir: 5 mSv (0.5 rem)
Embrio/Fetus Doz Limitleri (Aylk):
Doz limiti: 0.5 mSv (50 mrem)
Tm hamilelik: 5 mSv (0.5 rem)

Radyasyon alan da olsa fetus her zaman toplumsal

doz limitleri iinde deerlendirilir.
DKKAT: Hasta olarak alnan radyasyon dozunun
bir limit yoktur.
 Tansal Radyolojide Radyasyon
Gvenlii
PERSONEL
Radyologlar, radyoloji tekniker/teknisyenleri,
hemireler gibi X-n uygulamalar
yapan radyasyon grevlileri baz durumlarda
hastann, dolaysyla da X-n demetinin
yaknnda bulunabilirler. Baz zel uygulamalar
dnda, personel vcutlarnn herhangi bir
blmn ASLA dorudan X-n demetine
maruz brakmamaldr.
 Tansal Radyolojide Radyasyon
Gvenlii
PERSONEL
Hasta yaknnda personelin durmas
gereken masa kenarlarnda doz
deerlerinin en yksek olduu
unutulmamaldr.
Radyolojik tetkik esnasnda personelin
hastann yannda bulunmas gerekiyorsa,
vcutlarn, troid ve gzlerini korumalar
gerekir.
 Tansal Radyolojide Radyasyon
Gvenlii
HASTALAR

En yksek radyasyon dozunu tetkiki

yaplan hasta almakla birlikte, personel
kendi ald dozun hastann ald doz ile
orantl olduunu bilerek her zaman gerekli
nlemleri almaldr.
 Tansal Radyolojide Radyasyon
Gvenlii
HASTALAR
Temel radyasyon gvenlii standartlarna uygun olarak,
radyolojik tetkiki talep eden doktorun nlanmann
zararl sonularn gz nnde bulundurarak, net bir
fayda salamayan hibir radyasyon uygulamas iin
talepte bulunmamal, radyolojik tetkiki yapacak
personel de dzenli aralklarla kalite kontrol denetimi
yaparak, kullandklar cihazlarn daima doru almasn
salamaldr.
 Tansal Radyolojide Radyasyon
Gvenlii
TOPLUM
Gerekli zrhlama koullar salanmam
rntgen odalarnn etrafnda bulunan kiiler
odadan salan radyasyona maruz kalabilir.
Uygun zrhlama kullanlarak ve X-n
alanlarna giri-klar kontrol altna alnarak
kiilerin nlanmalar engellenir.
Tansal Radyolojide Kiisel Korunma
Zrhlama hasta ve
alanlarn
korunmas ya da
tesis yapsna ynelik
olarak hazrlanabilir.
Kiisel korunmann
salanabilmesi iin
genellikle kurun
ieren nlkler
kullanlmas gerekir.
Tansal Radyolojide Kiisel Korunma
Salan radyasyon
dzeyinin yksek
olduu alanlarda
tiroidleri korumak
iin, boyun etrafna
sarlarak tutturulan
ve kurun ieren
plastik koruyucular
kullanlmaldr.
Tansal Radyolojide Kiisel Korunma
Kurun nlklerin alma sonras
saklanma ekli nemlidir. nlk
iindeki kurun tabakalarnn
krlmasn nlemek iin ya
katlanmadan dzgn bir ekilde ya da
zel tasarlanm asklarda muhafaza
altna alnmaldr.
Tansal Radyolojide Kiisel Korunma
DOZMETRELER
Dozimetreler alma nlnn st cebine,
yakaya veya kemere taklmal.
Kullanm srasnda dozimetrenin vcuda
temas eden yz arka yz olmal ve
dozimetrenin nne herhangi bir cisim
(kalem, isimlik vb.) gelmemeli.
 Tansal Radyolojide Radyasyon
Gvenlii

ocuk dourma andaki hastalarn reme

organlarn korumak, ocuk hastalarn duyarl
doku ve organlarna verilen radyasyon dozunu
snrlamak iin zel nlemler alnmaldr.
nceleme srasnda hamile olduu bilinen ya
da hamile olma olasl bulunan hastalara zel
gvenlik nlemleri uygulanmaldr.
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
Bilinen Hamilelik
Hamile olduu bilinen bir hastann X-n ekimi gerekiyorsa, radyolog
veya sorumlu hekim durumu tekrar gzden geirmelidir.
Eer ekimin yaplmas zorunlu ise ekilecek film says kstlanr veya
floroskopi zaman mmkn olduunca ksa tutulur. Karn ksmnn
rtlebilen her yeri kurun rt ile korunur. Daha sonra fetal dozun
hesaplanabilmesi iin kullanlan X-n parametrelerinin (radyografi iin
kVp, mAs, nlama alan ve floroskopi iin ortalama kVp, nlama sresi,
nlama alan) kaytlar tutulur. Hasta, alaca radyasyon dozunun bir
probleme yol ama ihtimalinin dk olduu konusunda bilgilendirilir.
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
Radyolojik ekim Srasnda Hamileliin Bilinmedii Durumlar
Hastann radyolojik tetkikten sonra hamile olduunu renmesi en ok
sknt yaratan durumdur. Hasta hamile olduunu genellikle ekimden bir
hafta veya daha uzun bir sre sonra renir. ekimden dolay hastann
alm olabilecei dozun tayin edilebilmesi iin aadaki hususlarn
bilinmesi gerekir:
Yaplan tetkikin tr
ekilen film veya floroskopi says
X-nnn yar deer kalnl
Hastaya gerekli nerilerde bulunabilmek iin aada hususlar gz nne
alnmaldr:
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
Radyolojik ekim Srasnda Hamileliin Bilinmedii Durumlar

1. zellikle dllenmeden sonraki ilk 21 gn iinde fetusun maruz

kald nlanmann, canl doacak ocua stokastik veya deterministik
bir etki yaratma olasl dktr.
2. Fetusun ald radyasyon dozlar genellikle ok kktr ve
hamileliin sonlandrlmas gerekmez.
3. Ancak, fetal dozun 150 mGyin zerinde olduu tahmin ediliyorsa,
dozdan doan risk ile dier riskleri karlatrlarak hamileliin
sonlandrmas sz konusu olabilir.
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
Hastalara gereksiz radyasyon dozlarndan kanmak gerekir.
Bunun iin aadaki hususlar yerine getirilmelidir:
Belirli radyasyon uyar iaretleri kullanlmas,
Zorunlu olmayan ekimlerden kanlmal ve ultrason, MR gibi
dier tekniklerle yaplabilecek incelemeler tercih edilmesi,
Uygulama yntemlerini daha az film ekimi ve daha ksa floroskopi
sreleri kullanacak ekilde ayarlanmas,
Cihazlar ve yntemler iin kalite temini almalar rutin olarak
yaplmas,
Bekleyen hastalarn ekim odas dnda tutulmas.
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
Bu hususlara uyulmas her zaman mmkn
olmayabilir. Ancak, radyasyonun doru
uygulama prensipleri ve ALARA prensibi
gereince hasta dozunu en aza indirmek iin
btn imkanlar kullanlmaldr. Hasta dozunun
en aza indirilmesinin, mesleki nlanmalara
bal olarak alnacak dozlarn da en aza
indirilmesini salayaca unutulmamaldr.
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
GONADLARIN KORUNMASI
ncelenen alan engellemedii srece her
trl durumda gonadlar kurun bir tabaka ile
rtlerek korunmaldr. zellikle seri ekim
gerektiren doutan kala kkl olan
ocuklarda korunma ok nemlidir. Hastann
X-n girii olan tarafnn korunmasnn
gerektii unutulmamaldr.
Hastalarn Korunmas in Alnabilecek
Tedbirler
TEKRARLANAN EKMLERDEN KAINMAK
Tekrarlanan radyografilerin says toplamn %10u kadar yksek bir
seviyededir. Youn X-n ekimlerinin olduu yerlerde tekrarlarn
saysnn %3-4 gememesi gerekir. Aadaki hususlara dikkat etmek
bu tekrarlanma oranlarn drecektir:
Uygun teknik parametrelerin seimi
Uygun film-kaset kombinasyonunun kullanlmas
Hastann doru pozisyonlanmas
Hasta pozisyonlama desteklerinin kullanm
Her bir cihaza zg radyografi teknikleri gelitirmek faydal olacaktr.
 Beyin BT incelemelerinde
gz koruyucular
Lens dozunu %50ye kadar
azaltabilir
Pratikte lensi korumak iin
gantriye a verilir

Kenneth D. H et al. AJNR Am J of Neuroradiol 2001;22:1194-1198

 Ba-boyun ve toraks BT
incelemelerinde tiroid
koruyucularn kullanm
tiroid dozunu
Ba-boyun
uygulamalarnda %55
Toraks uygulamalarnda
%47 azaltrr.

Heaney DE and Norvill CA. Australas Phys Eng Sci Med. 2006;29(2):172-178
 Tbbi ekipmann dzenli bakm ve
kalibrasyonu
Cihazlar TAEK tarafndan lisanslanm olmal
Doz azaltma teknikleri (%3050 doz )*
BT yerine US, MRG kullanm
zellikle ocuk ve gen erikinlerde radyolojik
incelemeler mantkl ve geerli nedenlerle
yaplmal
Bir bakalm mant terk edilmelidir
TEEKKRLER