MSL 1

irkt konkret bir mhsul nv istehsal edir. Mhsul istehsal zr dyin

msrflr bard aylq informasiyalar aada tqdim olunmudur. l rzind sabit
msrflrin hcmi is 10000 AZN tkil etmidir.

Aylar stehsal hcmi (vahidl) Msrflr, AZN

Yanvar 5000 55000
Fevral 6000 64000
Mart 7000 73000
Aprel 8000 82000
May 9000 91000

Tlb olunur.

Skateqram metodundan istifad etmkl, hr bir ayda bir mhsul vahidi zr

formalam dyin xrclrin sviyysini myyn edin. (dzgn hesablanan hr
ay dyin xrclr 2 bal)

Hlli.

Bunun n is aadak tnlikdn istifad olunur:

y = a + bx

Burada, y mssisnin mumi msrflrini;

a sabit msrflri;

b bir mhsul vahidi zr dyin msrflr;

x mhsul istehsalnn natural ifadd hmini gstrir.

Bellikl, ilin btn aylarnda sabit msrflrin 10000 AZN hcmind

formaladn nzr alaraq, cdvld gstriln aylarda bir mhsul vahidi zr
dyin msrflr (b) aadak kimi myyn edilmi olacaqdr:

- Yanvar ay zr:
y = a + bx
55000 = 10000 + b 5000
 5000 b = 45000
b=9
- Fevral ay zr:
y = a + bx
64000 = 10000 + b 6000
6000 b = 54000
b=9
- Mart ay zr:
y = a + bx
73000 = 10000 + b 7000
70000 b = 63000
b=9
- Aprel ay zr:
y = a + bx
82000 = 10000 + b 8000
8000 b = 72000
b=9
- May ay zr:
y = a + bx
91000 = 10000 + b 9000
9000 b = 81000
b=9

Grndy kimi, gstriln aylarn hr birind bir mhsul vahidi zr dyin

msrflrin hcmi (b) 9 AZN tkil etmidir. Yni, ilin btn aylarnda mssis
zr sabit msrflrin hcmi dyimz olaraq10000 AZN tkil etdiyi kimi,
hesablamaya clb olunan aylarn hr birind bir mhsul vahidi zr dyin
msrflrin hcmi (b) d dyimz olaraq 9 AZN- brabr olmudur.

Msl 2

STAR irktinin nvbti il n znn bdclrini hazrlayr v bu mqsdl

satlar proqnozladrmaq istyir. Verilmi mhsul nv n cari il v vvlki 4 il
n mumi sektor satlarna dair gstricilr aada verilmidir:

l Satlar ($000)
2012 175,000
2013 193,025
2014 211,225
2015 229,250
2016 247,100

STAR irktinin mxsus olduu sektor n qeyd ediln dvrd qiymt

sviyysind dyiiklik indeksi aadak kimi olmudur:

l Qiymt
sviyysi
indeksi
2012 100
2013 103
2014 107
2015 110
2016 112
2017 113
(proqnoz)

Hal-hazrda 2016-c ilin sonu olduunu frz edin.

Tlb olunur:

a) 2017-ci ilin proqnoz qiymtini myyn etmk n qiymt sviyysi

indeksindn istifad etmkl, yuxarda qeyd ediln be il (2012-2016) n sektor
sat gstricilrini yenidn hesablayn. - 5 bal (hr bir hesablamaya gr 1 bal )

l Satlar ($000)
2012
2013
2014
2015
2016

b) Aa-yuxar metodundan istifad etmkl 2017-ci ilin qiymt sviyysi il

ifad olunmu sektor satlar n dsturu hesablayn: (3 bal)

y=a+bx, burada a v b nedir?

c) Yuxardak dsturdan istifad etmkl 2017-ci il n sektor sat glirini
proqnozladrn ($000 il). (2 bal)

HLL:

a) nflyasiya uyunladrmalar

hr bir hesablamaya gr 1 bal (5 bal)

l Satlar ($000)
2012 175,000 x 113/100 197,750
2013 193,025 x 113/103 211,765
2014 211,225 x 113/107 223,069
2015 229,250 x 113/110 235,502
2016 247,100 x 113/112 249,306

b) n yuxar/n aa sulu il trend xtti

Satlardak tendensiya y=a+bx klind ifad oluna bilr.

Burada,

y=illik snaye satlar (min dollar il, 2017-ci ilin qiymtlrind)

x=nzrdn keiriln il

a=ksim

b=trend xttindki illik artma

b=(249,306-197,750)/(2016-2012)=12,889 (2 bal)

a=y-bx

a=249,306-(4 x 12,889)=249,306 51,556=197,750 (1 bal)

c) 2017-ci il n proqnoz

y=197,750 + 12,889x

y=197,750 + 12,889 x 5
y=262,195$, 2017-ci ilin qiymtlri il

2017-ci ilin qiymtlri il ifad edilmi snaye satlarnn 262,195,000$ olmas

proqnozladrlr. (2 bal)

Msl 3.

Funksional Bdclr Treehorn

Treehorn irkti bir vahid mhsul istehsal edir. Bu mhsul n xrc gstricilri
aadak kimidir:

Vahid zr
$
Birbaa material 1 kq n 6$ olmaqla hr vahid 3 kq 18
Birbaa mk Saatba 10$-dan olmaqla, vahid n 2 saat 20
Sabit qaim Saatba 2$ olmaqla, vahid n 2 saat 4
msrflri
Yekun xrc 42

Qeydlr:

(i) Treehorn bdcni rblk sasda trtib edir. Hr rb hr biri 5 i

gnndn ibart olmaqla 13 hftdn ibartdir.
(ii) Mhsulun bir vahidinin sat qiymti 56$-dr.
(iii) Treehorn irktinin yuxarda qeyd edilnlrdn lav he bir xrci
yoxdur.
(iv) irkt hr bir rbn sonunda nvbti rbn be gnlk tlbi hcmind
hazr mhsullarn ehtiyatn saxlamaq siyasti yrdr.
(v) Xammaln xarab olan xsusiyytd olduunu nzr alaraq onu ehtiyatda
saxlamaq mmkn deyildir.
(vi) Nvbti be rb n proqnozladrlan sat gstricilri aadak
kimidir:
1-ci rb 1,950,000 vahid

2-ci rb 2,275,000 vahid

3-c rb 3,250,000 vahid

 4-c rb 2,275,000 vahid

5-ci rb 1,195,000 vahid

Tlb olunur:

1,2,3 v 4-c rblrin hr biri n aadak bdclrin hazrlanmas:

(i) Sat hcmini (vahidl) v sat glirini ($ il) gstrn sat
bdcsi:
Rb 1 Rb 2 Rb 3 Rb 4
Sat (min vahid il)
Sat ($000)

(ii) Dvrn vvlin v sonuna olan mal-material ehtiyatlarn, satlar

v istehsal gstrn istehsal bdcsinin (vahidl):
`000 vahid
Rb 1 Rb 2 Rb 3 Rb 4
Arzuolunan son mal-
material ehtiyat
Satlar
lk mal-material
ehtiyat
stehsal

(iii) Allar gstrn al bdcsinin (kq v $):

Rb 1 Rb 2 Rb 3 Rb 4
Allar (min kq)
Allar (min $)

CAVAB:
Bdclr
(1) Sat bdcsi
Rb 1 Rb 2 Rb 3 Rb 4
Sat (min vahid il) 1,950 2,275 3,250 2,275
Sat ($000) (H1) 109,200 127,400 182,000 127,400
H1

1-ci rbn sat glirlri = 56$ x 1,950,000 vahid = 109,200,000$

(ii) stehsal bdcsi

`000 vahid
Rb 1 Rb 2 Rb 3 Rb 4
Dvrn sonuna 175 250 175 150
arzuolunan mal-
material ehtiyat (H2)
Satlar 1,950 2,275 3,250 2,275
xlsn: dvrn 150 175 250 175
vvlin mal-material
ehtiyat (H3)
stehsal 1,975 2,350 3,175 2,250

H2 Dvrn sonuna arzuolunan mal-material ehtiyat

1-ci rb: 2,275,000 vahid x 5 gn /13 hft / 5 gn = 175,000 vahid

Dvrn vvlin mal-material ehtiyat

1-ci rb: 1,950,000 x 5 gn/13 hft / 5 gn = 150,000 vahid

(iv) Satnalmalar bdcsi

Rb 1 Rb 2 Rb 3 Rb 4
stehsal (min vahid) 1,975 2,350 3,175 2,250
Vahid zr kq 3 3 3 3
Satnalma (min kq) 5,925 7,050 9,525 6,750
Bir kq-n qiymti 6$ 6$ 6$ 6$
Satnalma (min $) 35,550 42,300 57,150 40,500

Msl 4.

evik bdc - Adams Co

Adams Co irkti istehsal aydan aya dyiiklik gstrn bir mhsul istehsal edir.
He bir mal-material ehtiyat mvcud deyildir. 2009-cu ilin noyabr ay n
 faktiki gstricilr il birlikd irktin aylq maksimum v minimum istehsal
sviyylri aadak cdvld gstrilmidir:

stehsal Xrc tsnifat Nzrd Nzrd Faktiki

tutulmu tutulmu 35,000
minimum maksimum vahid $
20,000 vahid 40,000 vahid
$ $
Sat gliri 400,000 800,000 735,000
xlsn:
Birbaa material Dyikn xrc 240,000 480,000 430,000
Birbaa mk Dyikn xrc 50,000 100,000 80,000
Dolay mk Yarm dyikn xrc 15,000 25,000 31,000
Dolay material Sabit xrc 6,000 6,000 6,500
Mnft 89,000 189,000 187,500

Tlb olunur:

35,000 vahidlik istehsal sviyysi n evik bdcnin hazrlanmas:

stehsal 35,000
$
Sat gliri
xlsn:
Birbaa material
Birbaa mk
Dolay mk
Dolay material
Mnft

CAVAB:

evik bdc - Adams Co

stehsal 35,000
$
Sat gliri (H1) 700,000
xlsn:
Birbaa material (H2) 420,000
Birbaa mk (H3) 87,500
Dolay mk (H4) 22,500
Dolay material (H5) 6,000
Mnft 164,000

Hesablamalar:

H1 Sat glirlri

400,000$/20,000 vahid x 35,000 vahid = 700,000$

H2 birbaa materiallar

Dyikn msrf: 240,000$/20,000 vahid x 35,000 vahid = 420,000$

H3 birbaa mk

Dyikn msrf: 50,000$/20,000 vahid x 35,000 vahid = 87,500$

H4 Dolay mk

Yarm dyikn msrf:

Vahid zr dyikn msrf= (25,000$-15,000$)/(40,000 vahid -20,000 vahid) =

0.50$

Sabit msrflr= 25,000$-(40,000 vahid x 0.50$) = 5,000$

35,000 vahid istehsal olunduqda, dolay mk msrfi = 5,000$+(35,000 vahid x

0.50$)= 22,500$

H5 Dolay materiallar
Dolay materiallar istehsal hcminin dyimsi il dyin sabit msrfdir.

Msl 5
Famel Co. irktind mhsul buraxl v cmi xrclr dair aadak mlumatlar
vardr.

llr 2012 2013 2014 2015 2016

Mhsul buraxl (min vahidl) 8 10 20 25 22
Cmi xrc (min AB dollar il) 78 60 70 80 75

Sizdn tlb olunur ki, aadaklar hesablayasnz:

1. n kiik kvadratlar sulu il mhsul buraxl zr gzlniln xrci myyn
edin (4 bal)
2. gr mhsul buraxl 10 min vahid olarsa, cmi xrci myyn edin
(2 bal)
3. Mhsul buraxl il xrc arasndak korrelyasiya msal tapn.
(4bal)

Msl6

1. Yamasaki mssissinin 2013-c ilin ilk rb n istehsal bdcsi

aadak kimidir.
 Yanvar Fevral Mart

Bdc zr nzrd tutulan 12.000 13.600 12.400

istehsal gstricisi

Hr bir vahid mhsulun istehsalna 3 kq xammal tlb olunur. Xammaln 1 kq-

n qiymti -5 manatdr. Ay zr xammaln son qal nvbti ayn istehsal
gstricisinin 30%-n brabrdir. Mart ayna xammal zr tlb olunan son qalq
11.000 kq-dr. Yanvar ayna ilk qalq 10.800 kq-dr.
Tlb olunur
1. Aylara gr bdc zr istehsal gstricisinin hesablanmas (1 bal)
2. Tlb olunan son v ilk qaln taplmas (2 bal)
3. Mssisnin rb zr (nvbti ay n) material tdark bdcsini trtib
edin (2 bal)
Hlli

Yamasaki mssissi

Material bdcsi

I rbn sonu 31.03.2013

Yanvar Fevral Mart I Rb

Bdc zr nzrd tutulan 12.000 13.600 12.400 38.000

istehsal gstricisi
1 dd xammal (3 kq) *3 *3 *3 *3

Bdc zr istehsal 36.000 40.800 37.200 114.00

gstricisi 0
+ tlb olunan mal-material 12.240 11.160 11.000 125.00
ehtiyat zr son qalq* 0
Cmi ehtiyac olan birbaa 48.240 51.960 48.200 239.00
materiallarn say 0
- Ilk qalq 10.800 12.240 11.160 10.800

Tdark olunas mal- 37.440 39.720 37.040 114.20

material ehtiyatnn say 0
1 kq qiymti (5 man) *5 *5 *5 *5

Cmi ehtiyac olan birbaa 187.200 198.600 185.20 571.00

materiallarn xrci 0 0

Yanvar ay zr 40.800*30/100=12.240

Fevral ay zr 37.200*30/100=11.160

MSL N 7

stehsalat irkti istehsal prosesind iki nv xammal komponentindn istifad edir.

stifad haqqnda aadak trafl mlumat verilmidir:

Xammal komponenti
Gstricilr
Plastik Ksiqon
1. Xammaldan normal istifad hftlik 50 vahid hftlik 50 vahid
2. Xammaldan maksimum istifad hftlik 75 vahid hftlik 75 vahid
3. Xammaldan minimum istifad hftlik 25 vahid hftlik 25 vahid
4. Xammal sifari sviyysi 300 vahid 500 vahid
5. Xammal sifari mddti 4-6 hft 2-4 hft

Hr bir xammal komponenti zr aadak gstricilrin hesablanmas tlb olunur:

1. Material sifari sviyysi;

2. Minimum sviyy;

3. Maksimum sviyy;

4. Orta mal-material ehtiyatlar sviyysi.

MSLNN HLL:

1. Material sifari sviyysi = Maksimum istifad x Maksimum tdark mddti

Plastik komponent zr material sifari sviyysi = 75 vahid x 6 hft = 450 vahid

Ksiqon komponent zr material sifari sviyysi = 75 vahid x 4 hft = 300 vahid

2. Minimum sviyy = Material sifari sviyysi (Orta istifad x Orta tdark

mddti)

Orta tdark mddti = (Maksimum dvr + Minimum dvr) / 2

Plastik komponent zr orta tdark mddti = (6 hft + 4 hft) / 2 = 5 hft

Ksiqon komponent zr orta tdark mddti = (4 hft + 2 hft) / 2 = 3 hft

Plastik komponent zr minimum sviyy = 450 vahid (50 vahid x 5 hft) = 200 vahid

Ksiqon komponent zr minimum sviyy = 300 vahid (50 vahid x 3 hft) = 150 vahid

3. Maksimum sviyy = Material sifari sviyysi + Material sifari miqdar (Mini-

mum istifad x Minimum tdark mddti)

Plastik komponent zr maksimum sviyy = 450 vahid + 300 vahid (25 vahid x 4
hft) = 650 vahid
Ksiqon komponent zr maksimum sviyy = 300 vahid + 500 vahid (25 vahid x 2 hft)
= 750 vahid

4. Orta mal-material ehtiyatlar sviyysi = (Maksimum sviyy + Minimum sviyy)/ 2

Plastik komponent zr orta mal-material ehtiyatlar sviyysi = (650 vahid + 200 vahid)
/ 2 = 425 vahid

Ksiqon komponent zr orta mal-material ehtiyatlar sviyysi = (750 vahid + 150 vahid)
/ 2 = 450 vahid

Msl 8

ALCO irkti ofis mebeli istehsal edir. irkt mliyyatlarna dair aadak
mlumatlar vardr:
Satlar 20000 dd
stehsal 24000 dd
Sat qiymti $20.00
Birbaa material (mhsul vahidi n) $2.00
Birbaa mk (mhsul vahidi n) $4.00
Dyikn qaim msrflri $1.00
Sabit istehsal qaim msrflri $10,000.00
Sat v atdrma il bal sabit msrflr $10,000.00
Sat v atdrma il bal dyin msrflr $1.00

Sizdn tlb olunur ki, gr irkt absorbsiya (bldrm) metodunu ttbiq

edrs, irktin mhsullarn maya dyri v umumi mnftini hesablayasnz.
 Msl 9

LTR firmas bir adda mhsul istehsal edir v satr. Hal-hazrda mssis mal-
material ehtiyatnn qiymtlndirilmsi v mnftin hesablanmas n
bldrm (absorbsiya) metodundan istifad edir. Bdc zr bir dd mhsulun
istehsal msrfi aada verilmidir.

Birbaa material 4 kg- 7 man/bir kq 28 man

Birbaa mk 3 saat-6 man/bir saat 18 man

stehsal qaim msrflri (sabit msrf) 20 man

66 man

Bir il n normal istehsal hcmi 16.000 mhsuldur v bu gstrici bir illik

bldrm drcsini (absorbsiya msal) myynldirmk n istifad
olunur.

Sat, atdrlma v inzibati xrclr:

- Dyikn msrflr- satn 20 %

- Sabit msrflr 180.000 man (il zr)

1 oktyabr 2015-ci il tarixindk istehsal olunmu mhsulun son qal yoxdur.

Sabit qaim msrflri il zr brabr blnmdr

Bir dd mhsulun sat qiymti 140 manatdr.

stehsal olunmu v satlm mhsullarn iki alt aylq rb zr bdcsi:

I alt ay zr II alt ay zr

31 mart 2016 30 sentyabr 2016

stehsal 8.500 mhsul 7.000 mhsul

Sat 7.000 mhsul 8.000 mhsul

Mssis myyn dvrdn sonra mal-material ehtiyatnn qiymtlndirilmsi v

mnftin hesablanmas n bldrm (absorbsiya) metoddan deyil, marjinal
metoddan istifad etmy stnlk verir.

Tlb olunur

1. Hr il n bdc zr sabit istehsal qaim msrflrini hesablayn (1 bal)

2. Hr alt ay zr marjinal v bldrm (absorbsiya) metodundan istifad
edrk mnft v zrr haqqnda hesabat hazrlayn (2 bal)
3. Hr alt ay n metodlar zr hesablanm mnft frqini (reconciling)
izah edin v saslandrn (2 bal)

Hlli

2. Bdc zr istehsal qaim msrflri=normal istehsal hcmi

(bdc)*bldrm drcsi (absorbsiya msal)=16.000 mhsul * 20
man=320.000 man
3. Bir mhsul msrfi

Birbaa material 28

Birbaa mk 18

46

Sat, atdrlma v inzibati xrclr zr dyin msrflr(140 man - 20 %) 28

Dyin msrflrin cmi 74

a)Marjinal metod

I alt ay zr II alt ay zr
31 mart 2016 30 sentyabr 2016
Sat (mhsul) 7.000 8.000
Man man Man man
Sat (*140 man) 980.000 1.120.000
Cmi dyin msrf (*74) 518.000 592.000
Mcmuu mnft 462.000 528.000
Sabit msrf
stehsal (320.000 man/2) 160.000 160.000
Sat, atdrlma v inzibati 90.000 90.000
(180.000 man/2)
Cmi sabit msrflri 250.000 250.000
Mnft 212.000 278.000

b)Bldrm (tam maya dyri, absorbsiya metodu)

I alt ay zr II alt ay zr
31 mart 2016 30 sentyabr 2016
Mhsul (sat say) 7.000 8.000
Man Man Man Man
Sat (*140 man) 980.000 1.120.000
stehsal msrfi (*66) 462.000 528.000
518.000 592.000
stehsal qaim msrflri (bdc)170.000 140.000
8.500*20man, 7.000*20 man
Faktiki qaim msrfi 160.000 160.000
Yuxar/(aa) bldrm drcsi 10.000 (20.000)
528.000 572.000
Sat, atdrlma v inzibati
Dyin (*28) 196.000 224.000
Sabit (180.000 man/2) 90.000 90.000
286.000 314.000
Mnft 242.000 258.000
 4. ki metod arasndak mnft frqi (reconciliation)

I alt ay zr 31 mart 2016

Mal-material ehtiyatndak artm (8.500-7.000) 1.500 mhsul
Bldrm drcsi (absorbsiya * 20 man
msal)
Bldrm metodu mnfti 30.000 man
bykdr

I alt ay zr 31 mart 2016

Mal-material ehtiyatndak azalma (7.000-8.000) 1.000 mhsul
Bldrm drcsi (absorbsiya * 20 man
msal)
Bldrm metodu mnfti 20.000 man
kiikdir

Mal-material ehtiyatndak artm bldrm mnftinin marjinal mnftdn

byk olmasnn, mal-material ehtiyatndak azalma marjinal mnftin
bldrm mnftindn byk olacann isbatdr.

Msl 10
Gilavar MMC 10.000 vahid mhsul satdnda 2.400 manat mnft ld edir,
digr mlumatlar sabit qald halda sat miqdar 8.000- qdr azalarsa 600
manat zrr edir. Msisnin zrrsizlik miqdarn hesablayn.

Hlli
Miqdar*kontribusiya=Sabit msrflr + Mnft/Zrr

10000*kontr=Sabit ms+2400

8000*kontr=Sabit ms-600

Tnliklri bir birindn xsaq

2000*kontr=0+3000

Kontr=3000/2000=1.5

Tnliyin hr hans birind yerin qoyub sabit msrflri taprq

8000*1.5=Sabit ms-600

Sabit msrf =12600

Zrrsizlik miqdar = sabit msr/kontr=12600/1.5=8400

Msl 11
Aqro Prod Ltd irkti A, B, v C kin sahlrind knd tsrrfat mallarnn
istehsal il mul olur. irkt kin sahlrin gr avadanlq icary gtrm v
avadanla gr icar haqq dyir. 17000 m2 kin sahsindn yuxar sahd
aparlan ilr n lav sabit xrclr (icar haqq) 5000$ tlb olunur. A, B v C
kilmi sahlri mvafiq olaraq 11000 m2, 10000 m2 v 18500m2 olmudur.
irktin bu sahlr zr kilmi qaim xrclri mvafiq olaraq $42 000 , $40000
v $55 000-a brabrdir.
Sizdn tlb olunur ki, 17000 m2 sahd ilr aparlarsa, qiymtlndirilmi cmi
xrclri hesablayn.
Hlli
Mslnin hlli yksk-aa metodun (High-Low method) ttbiqi yolu il
aparlr. Normal qaydada yksk hcm sviyysini aa hcm sviyysi il
mqayis etmzdn vvl sabit xrclrd pill sabit xrclr (stepped fixed cost)
sbbindn yaranan yksk hcm hisssini xmalyq. Sabit xrclrd 18500 m2
sahd aparlm ilr zr pillli sabit xrclrin tsirini (stepped fixed cost) xsaq
cmi xrclr 55000-5000=50000$ olur.
 Msl 12
Azar Nqliyyat darsi fevral ay rzind mxtflif qiymtlrl avtoin alaraq
istismara buraxmdir. Mdaxil olunan avtoinlrinin miqdar v qiymti bard
mlumatlar aadak cdvld verilmidir. Silinm aktlarnda qeyd olunur ki,
11.02.2016-c il tarixind 16 dd avtoin istismara verilmidir. Rhbrlik tlb
edir ki, hr 3 metodla (FFO, LFO, Orta kili metodla) mxaric dyrini v
11.02.2016-c il gnn sonuna avtoin qaln hesablayasnz. Fevral aynn
vvlin anbar qal sfra brabr olmudur.

Hlli
1. FFO
8*120+7*122+1*123=960+854+123=1937
Qalq: 2921-1937=984 man. (8*123=984)
2. LFO
9*123+7*122=1107+854=1961
Qalq: 2921-1961=960 man. (8*120=960)
3. Orta kili metod
1) 8+7+9=24
2) 960+854+1107=2921
3) 2921/24=121.71
4) 16*121.71=1947.36
5) Qalq: 2921-1947.36= 973.64 man. (8*121.71=973.64)

Msl 13

DBMZ irkti iki nv mhsul istehsal edir. Aadak cdvld hmin irktinin 6
aylq istehsal hcmi hr bir mhsul zr ayr ayrlqda tqdim edilmidir. Armatur
karkasn 1 vahidi zr dyin xrclr 70 manat olduu halda aadak
gstricilri hesablamanz tlb olunur:

1. Dmir beton pillitnin vahidi zr dyin xrclri

2. Aylq sabit xrclri

Hlli
Dmir beton dyin xrc (1 vahidin): (12985 - 10690) / (93-42) = 45

Alq sabit xrc 8800 AZN

 Msl 14
Header irkti A mhsulu istehsal il mul olur. Onun A mhsul vahidi zr
xrclri v sat qiymti bard haqqnda aada

manatla
Birbaa material xrclri 50
Birbaa mk xrclri 70
Sabit istehsal qaim msrflri (absorbsiya msal) 15
135
Dyin kommersiya xrclri 35
Cmi 170
Sat qiymti 300
Mhsul vahidi zr mnft 130

lav olaraq bildirilir ki, 2016-c ild faktiki sabit qaim xrclri 12000
2016-ci il rzind A mhsulunun dvriyysi bard aadaklar biz bllidir:
ddl
stehsal hcmi 120
lin vvlin qalq 25
Periodun sonuna qalq 20

Tlb olunur:

1. Header irkti n Tam maya dyri (absorbsiya metodu) v marjinal uot

metodu il mnft v zrr haqqnda hesabat hazrlayn
2. Header irkti n Marjinal uot metodu il mnft v zrr haqqnda
hesabat hazrlayn v Tam maya dyri uot metodu il hesablanm mnftl
zldirin.

3. Metodlar arasnda mnft frqini gstrin v frqi izah edin.

lk olaraq satlan mhsul saynn tapmaq lazmdr. Satlan mhsul sayna x desk onda;
dvrn vvlin olan mal-material+istehsal hcmi-x=ilin sonuna qalq
25+120-x=20
x=125
Sat say 125 dddir.

mnft v zrr haqqnda hesabat (manatla)

Marjinal Absorbsiya
Glir 37 500 (H1) 37 500 (H1)
Dyin xrclr 19 375 (H2) 19 375 (H2)
Sabit xrclr 12 000 12 075 (H3)
mnft 6125 6050

H1
125 dd satlb hr biri 300 manatdan
125*300=37500
H2
hr bir mhsul vahidi zr dyin xrclr
Birbaa material xrclri+Birbaa mk xrclri+Dyin kommersiya
xrclri=50+70+35=155 manat
Satlan 125 mhsul n dyin xrclr 125 dd*155 manat=19 375 manat
H3
Marjinal metoddan frqli olaraq absorbsiya metodunda Sabit msrflr mhsul
vahidlrinin maya dyrinin trkibin daxil edilir. Dvrn sonuna mal-material ehtiyat
dvrn vvlin nisbtn azald n hmin mal-materiallar zrindki sabit
msrflr dvrn xrcin silinir.
(25-20)*15=75 manat. iki metod arasnda mnftd olan 75 manat frq el buna
grdir
Cmi sabit msrflr 12 000+75=12 075

Maya dyrinin marjinal metodla hesablanmasnda sabit istehsal msrflri dvri

msrflr hesab olunur v bu msrflr yaranan kimi hesabdan silinir. Maya dyrinin
absorbsiya metodu il hesablanmas zaman is sabit istehsal msrflri mhsul
vahidlri zr msrflrin trkibin aid edilir v bu msrflr mal-material ehtiyatna
daxil edilrk nvbti dvrd reallaacaq satlardan tutulur. Buna gr d bu sualda
maya dyrinin absorbsiya metodu il hesablanmasndan istifad etmkl ld ediln
mnft marjinal hesablanmasndan istifad etmkl ld ediln mnftdn mal-
material ehtiyat dyrindn daha azdr.

Msl 15

B irkti dyin istehsal msrfi bir mhsul vahidi zr $24, sat qiymti is bir
mhsul vahidi zr $39 tkil edn mhsul istehsal edir. 2005-ci ilin vvlind
dvrn vvli malmaterial ehtiyat sfra brabr idi v il rzind sat hcmi
50,000 dd tkil etmidir. Sabit msrflr (istehsal, inzibati, sat v atdrlma)
cmi $338,000 tkil etmidir. stehsal hcmi 70,000 dd mhsul vahidi
olmudur.

Bir mhsul vahidi zr kontribusiya v bir mhsul vahidi zr mnfti

hesablayn.
Hlli
Bir mhsul vahidi zr kontribusiya =39-24=15
Cmi kontribusiya 15*50000=750000
750000-338000=412000 mnft

Msl 16

Mssisnin faliyyt sviyysind aadak mumi msrflr yaranr:

 Faliyyt sviyysi (mhsul mumi msrf $
vahidlri il)
4000 38000
6000 54000
8000 68000
10000 80000

a) Hr mhsul vahidi zr dyikn msrf ilkin faliyyt sviyysi rzind

sabitdir v faliyyt sviyysi 3500 vahidi kedikd mumi sabit
msrflrd artm 1500 azn tkil edir. 7500 mhsul vahidinin istehsal
edildiyi faliyyt sviyysind mumi msrflr n qdr olar? -(5 bal)
b) stehsal hcmi 7.000 mhsul vahidini kedikd hr mhsul vahidi zr
dyikn msrflr (btn istehsal hcmi n) 6% aa dr. Bu halda
4.000 mhsul vahidinin istehsal n mumi istehsal msrflri n qdr
olmaldr?- (5 bal)

Cavab

A) Aag v yuxar hd metodu il hr mhsul vahidin dyin xrc hesablayaq

(80000-3000)-38000 / 10000-4000= 6,5 (2 bal)
Sabit xrc = 38000-(4000*6.5)=12000 (1 bal)
Umumi xrc= (7500*6.5)+12000+3000=63500 (2 bal)
B) Aag v yuxar hd metodu il hr mhsul vahidin dyin xrc hesablayaq
80000-68000/10000-8000=6 azn (1 bal)
Sabit xrc= 80000-(1000*6)=20000 (1 bal)
gr istehsal hcmi 7.000 mhsul vahidini kers, dyikn msrf 94%-dir.
(1 bal)
Buna gr istehsaln 7.000 mhsul vahidindn az olduu hallarda dyikn
msrf 6.4 azn-dr. (yni, 6/ 94%). (1 bal)
4000 mhsul vahidinin istehsal n mumi msrf: mumi msrflr = Sabit
msrflr + Dyikn msrflr = 20000 + (4000 mhsul vahidi 6.4)= 20000
+ 25600=45600 (1 bal

Msl 17
Plak firmas MND mhsulunu istehsal edir v satr.Mssisnin nvbti maliyy
ilin uyun istehsal faliyyti gstricilri aada verilmidir

lk v son qalq 0

stehsal 18.000 mhsul

Sat 15.000 mhsul

Sabit istehsal qaim msrflri 117.000 man

Sabit sat qaim msrflri 72.000 man

Mssis bldrm metodundan (tam maya dyri, absorbsiya) istifad edrk

illik mnfti 43.000 manat myynldirmidir.

Tlb olunan

Marjinal metod mnftini hesablayn

Bldrm (absorbsiya) v marjinal metodla hesablanm mnftlr arasndak

frqi gstrin v nzri baxmdan saslandrn

Hlli

Bir vahid mhsulun istehsal qaim msrfinin bldrm drcsi (absorbsiya

msal)

117.000 man/18.000 mhsul=6.50 man (1 bal)

Bdc zr mal-material ehtiyat artmdr=18.000-15.000=3.000 (1 bal)

Mal-material ehtiyat frqi*bldrm drcsi=3.000*6.50 man=19.500 man (1

bal)

Nticd bldrm metodu mnfti marjinal mnftindn byk olacaq nki

mal-material ehtiyatnda artm mahid olunub

Marjinal mnft=43.000 man-19.500 man=23.500 man (1 bal)

Msl 18
Hamelik PLC irktinin idari muhasibi golf klublarnn setlri n mxtlif
mhsul sviyylri n msrflri emal etmidir.

Kmiyyt/setlr mumi dyikn Umumi sabit Cm msrflr (

msrflr (dollar) msrflr(dollar) dollar)
1000 50 000 50 000 100 000
1500 75 000 50 000 125 000
2000 100 000 50 000 150 000

1. gr 1500 set istahsal edils, hr bir set n sabit msrflrin miqdar n

qdr olacaq?
2. gr 1000 set istehsal edils , onda hr set zr dyikn msrfin miqdar
n qdr olacaq?
3. gr 500 set istehsal edils, onda hr set n mumi msrfin miqdar n
qdr olacaq?
4. gr mhsuldarlq lav imkanlardan istifad etmkl , 2500 set qdr
artrlsa, cm msrf n qdr olacaq?
5. gr mhsuldarlq lav imkanlardan istifad etmkl , 2500 set qdr
artrlsa,hr set n sabit msrf miqdar n qdr olar?
Cavab:

1. dzgn cavab 33.33 USD

Cm sabit msrf verilmi dvr rzind faliyyt sviyysind dyiiklik ba vers
d dyimz qalr. Buna gr d htta irkt 1500 dst mhsul istehsl ets bel,
sabit msrflr dyimyck v 50 000 USD mblind qalacaq

Vahid zr dyikn msrf =50000/1500=33.33USD

2. dzgn cavab 50USD

Vahid zr dyikn msrf hmin faliyyt sviyysindn asl olmayaraq
eyni sviyyd qalr.Buna gr d vahid zr dyikn msrf aadak
qaydada hesablanmaldr.
1000 vahidlik faliyyt sviyysind cm dyikn msrf 50000USD

Vahid zr 50000/1000=50 USD

3. dzgn cavab 150USD

Dstin cm msrfi aadak kimi hesablanr

Vahid zr cm msrf = (dyikn msrf*vahid+cm msrf)/istehsal olunan

vahidlrin say

=(50*500 vahid +50 000USD)/500=75000USD/500=150USD

4. dzgn cavab 175 000 USD

Cm msrflr aadak kimi hesablanr:

Dyikn msrf(2500*50USD) 125 000

Sabit msrf 50 000
Cm msrf 175 000

5. Dzgn cavab 20USD

Bu halda sabit msrf sviyysi 2500 vahid qdr artsa bel dyimyckdir.

Demli, vahid zr sabit msrf aadak qaydada hesablanacaq 50 000/2500=20

USD

Msl 19
ATENA Co. irktinin mal-material ehtiyatlarna olan illik tlbi 1000 vahiddir.
Sifariin yerldirilmsi xrci 20$, saxlanmas xrci is 2 $-a brabrdir. irktin
rblk aadak mlumatlar verilmidir:
Ehtiyatlarn istehlak normas Sifarii verm vaxt il sifariin glm
Rblr (vahid) tarixi arasndak mddt (gn)
1-ci rb 120 8
2-ci rb 134 18
3-c rb 160 10
4-c rb 110 12

Sizdn tlb olunur ki, aadaklar myyn edsiniz:

 1. Tkrar sifari sviyysini (2 bal),
2. Sifari miqdarn (2bal),
3. Maksimum (2 bal),
4. Orta ehtiyatlar (2 bal),
5. Bufer ehtiyatlar sviyylrini(2 bal)

Msl 20

Xzri MMC telefon istehsal edn mssisdir. sas istehsalat mlumatlar

aadaklardr:

Vahid sat qiymti 400 manat

Vahid dyin msrf 240 manat
Toplam sabit msrf 120.000
manat
stehsal hcmi (dd/il) 2.500
a. Mssisnin zrrsizlik (baaba) nqtsindki istehsal / sat miqdar
n qdr olmaldr? Kontribusiya= 400-240=160
zrrsizlik (baaba) nqtsindki istehsal / sat
miqdar=120000/(160)=750
b. 40.000 manat mnft ld etmk n n qdr mhsul istehsal edib
satmaldr? Miqdar*kontribusiya=Sabit msrflr +
Mnft/Zrr
Miqdar*160=120000+40000=1000
c. Mssisnin 1.000 dd mhsul sataraq 80.000 manat mnft ld
etmsi n sat qiymti ne olmaldr? Kontribusiya= X-240
Miqdar*kontribusiya=Sabit msrflr + Mnft/Zrr
1000*(X-240)=120000+80000
X-240=200
X=440
d. Hal-hazrki sat qiymti il mssis 1.200 dd istehsal edib satr.
Marketinq bsi ehtimal edir ki, qiymti hr 50 manat azaltdnda
sat hcmi 200 dd artar v qiymti hr 50 manat artrdnda sat
hcmi 200 azalar. Mssis maksimum mnft ld etmk n
mhsulu hans qiymt satmaldr?
Vziyyt Hal-hazrki Qiymt -50 Qiymt +50
1200*400=4800 1400*350=4900 1000*450=4500
Satlar
00 00 00
Dyin 1200*240=2880 1400*240=3360 1000*240=2400
msrflr 00 00 00
Kontribusiy
192000 154000 210000
a
Cavab 450 manat
e. Mssis 1.500 istehsal hcmi il istehsal edib satd halda, bazara
yeni gln topdansat maazas trfindn tklif gndrilir. Tklifd
270 manat qiymtin 500 dd televizor sifari edilir. Mssis bu
tklif msbt cavab vermlidirmi? Hesablayaraq saslandrn.
Vziyyt Hal-hazrki Tklifi qbul edrs
Satlar 1500*400=600000 1500*400+500*270=735000
Dyin
1500*240=360000 2000*240=480000
msrflr
Kontribusiya 240000 255000
 Cavab: Mssisnin istehsal hcmi 2500 dddir. Pazar payn
artrmaq n lav 15000 manat qazanaraq ucuz qiymt sat
hyata keir bilr. Yetr ki qiymt kontribusiyadan baha olsun
v istehsal gcn amasn.

Msl 21

Alyans mssisnin iki istehsal (F v G) v iki xidmt departamenti (yemkxana

v tmir) var. Hr departament zr mumi ayrlm v blnm qaim
msrflrinin cmi aadak kimidir.

F G Yemkxana Tmir
departamenti departamenti
125.000 man 80.000 man 20.000 man 40.000 man

F G Yemkxana Tmir
departamenti departamenti
Yemkxana % 60 25 - 15
Tmir % 65 35 - -

Tlb olunur
1.Xidmt departamentlri zr msrflri hesablayn (5 bal)
2.F v G departamentlri zr cmi qaim msrflrini tapn (5 bal)

1. Tmir xrclrini tapmaq

20.000*15/100=3.000
Cmi tmir xrclri
40.000+3.000=43.000 (1 bal)

2.F departamenti zr gstricilr

Yemkxana Tmir
20.000 man 43.000 man
60% 65%
20.000*60/100 43.000*65/100
12.000 27.950
Cmi=125.000+12.000+27.950=164.950 (2 bal)

G departamenti zr gstricilr
Yemkxana Tmir
20.000 man 43.000 man
25% 35%
20.000*25/100 43.000*35/100
5.000 15.050

Cmi=15.050+5.000+80.000=100.050 man (2 bal)

MSL 22

Mssisnin iki bsi bard mlumat aadaklardan ibartdir:

blr, $
Gstricilr
S M
1. mumi mliyyat aktivlri 100000,00 80000,00
2. Glir 107000,00 90000,00
3. Xrclr 82000,00 68900,00

a) Hmin mssisnin investisiya zr minimum mnftlilik drcsi 12,5%-dir.

b) Korporativ vergi drcsi 35%-dir.

c) Faliyyt zaman S bsi 50000,00$ mblind olan 10%-lik faizl borc

thhd emissiya etmi, M bsi is 10000,00$ mblind 11%-lik faizl kredit
ld etmidir.

Yuxarda verilmi mlumatlara sasn hr bir bnin investisiyann

mnftlilik msaln v lav glirin mblini hesablayn.
 MSLNN HLL:

blr, $
Gstricilr
S M
1. Glir 107000,00 90000,00
2. mliyyat xrclri (faizlr xaric) (82000,00) (68900,00)
3. Faiz v vergidn vvlki glir 25000,00 21100,00
4. Borc thhdlri zr faizlr (5000,00) (1100,00)
5. Vergidn vvlki glir 20000,00 20000,00
6. Vergi mbli (35%) (7000,00) (7000,00)
7. Xalis mnft 13000,00 13000,00

nvestisiyann mnftlilik msal = (Xalis mnft / mumi mliyyat

aktivlri) x 100%

- S bsi zr: nvestisiyann mnftlilik msal = (13000$ / 100000$) x 100% =

13%

- M bsi zr: nvestisiyann mnftlilik msal = (13000$ / 80000$) x 100% =

16,25%

lav glir = Xalis mnft nvestisiya xrclri

- S bsi zr: lav glir = 13000$ (100000$ x 12,5%) = 13000$ 12500$ =

500$

- M bsi zr: lav glir = 13000$ (80000$ x 12,5%) = 13000$ 10000$ =

3000$

Msl 23
Maliyy v qeyri-maliyy faliyyt gstricilri - Heighway LTD

Heighway LTD dmiryolu irktidir v srniindama xidmti

gstrmkldmiryolu xidmtinin faliyyti v relslrin siqnal verm avadanlnn
v digr qurularn, o cmldn stansiyalarn saxlanmas v sazlanmasna
msuldur.Son illrd irktin dqiqlik, thlksizlik v srniinlr tklif ediln
qurularn normativlri baxmndan zif xidmt gstrilmsi il bal tnqidlr
eidilmkddir. Ken il irkt yeni vaqonlar v stansiya qurular v rels sazlama
proqramlarna 20 milyon dollar srmay yatrmaqla bu tnqidlrin qarsn
almaachd etmidir.

Son iki il n Heighway LTD irktinin icmal maliyy nticlri aada verilir:

31 dekabrda bitn maliyy ili n mnft v zrr hesablar

2003 2004
Milyon dollar Milyon dollar
Satlar 180.0 185.0
Faiz v vergidn vvlki qazanc 18.0 16.0
Faiz (3.2) (4.7)
Vergi (4.4) (3.5)
Adi srmaydarlara aid ediln qazanc 10.4 8.3
31 dekabr etibari il icmal balans hesabat

$m 2003 2004
$m $m $m
Uzunmddtli aktivlr (xalis) 100.4 120.5
Cari aktivlr
Mal-Material ehtiyatlar 5.3 5.9
Debitor borclar 2.1 2.4
Nad pul 6.2 3.6
13.6 11.9
xlsn: Bir il rzind (8.4) (9.2)
dnilmli kreditor borclar
Xalis cari aktivlr 5.2 2.7
xlsn: Bir ildn daha uzun
mddt sonra dnilmli
mbllr
8%-li borc 2009 (15.0) (15.0)
Bank borcu (20.0) (35.0)
Xalis aktivlr 70.6 73.2
Adi shm kapital (1$ 25.0 25.0
shmlr)
Rezervlr 45.6 48.2
70.6 73.2
Tlb olunur:

a. 2003 v 2004-c illr n irktin aadak msallarn hesablayn:

1. Clb edilmi dvrn sonuna olan investisiya sasnda investisiya mnftliliyi

2. Xalis mnft marjas

3. Aktiv dvriyyliliyi

4. Cari likvidlik msal

5. Kapital cirinq msal

b. Srniin dayan, dmir yol irktinin faliyytinin qiymtlndirilmsi n

faydal ola bilck aadak qeyri-maliyy gstricilrinionlarn hmiyytini izah
edn bndlril uyunladrn.

Gstrici
1 Vaxtnda atan qatarlarn %-i
2 Lv edilmi qatarlarn %-i
3 1 milyon srniin zr qzalar
4 Stansiya v qurularn tmizliyi
5 stifad %-i
6 i heytinin istifad edilmsi %-i
7 Yeni mtrilrin %-i
8 ilrin hval ruhiyysi
hmiyyt
Dqiqlik srniinlr n vacibdir
Bo dayanan iilr mnft
qazandrmr
Bo dayanan aktivlr mnft gtirmir
Srniinlr keyfiyytli xidmt tlb edir
Motivasiyal iilr xidmt mssisnin
uur qazanmas n vacibdir
Bym n yeni mtrilr vacibdir
Etibarllq srniinlr n vacibdir
Dmir yolu nqliyyatnda thlksizlik
hyat hmiyyt ksb edir

Cavab. Maliyy v qeyri-maliyy faliyyt gstricilri - Heighway LTD

a.

2003 2004
1. Clb edilmi kapitaln % 18.0/105.6=17.0 % 16.5/123.2=13.4%
glirliliyi = vergi v faizdn
vvlki mnft/ clb
edilmi kapital
2. Xalis mnft marjas= % 18.0/180.0=10.0% 16.5/185.0=8.9%
vergi v faizdn vvlki
mnft/satlar
3. Aktiv dvriyyliliyi=sat 180.0/105.6=1.7 df 185.0/123.2=1.5
/ clb edilmi kapital df
4. Cari likvidlik msal= 13.6/8.4=1.6:1 11.9/9.2=1.3:1
Cari aktivlr / cari
hdliklr
5. Kapital cirinqi = % 35.0/70.6=49.6% 50.0/73.2=68.3%
uzunmddtli borc/shm

Kapital cirinqi= (uzunmddtli borc / (shm+uzunmddtli borc))x100 kimi d

hesablana bilr. Bu zaman cavab 2003 v 2004-c illr n mvafiq olaraq 33.1%
v 40.6 % olacaqdr.

b. Qeyri-maliyy gstricilri.

Gstrici
1 Vaxtnda atan qatarlarn %-i
2 Lv edilmi qatarlarn %-i
3 1 milyon srniin zr qzalar
4 Stansiya v qurularn tmizliyi
5 stifad %-i
6 i heytinin istifad edilmsi %-i
7 Yeni mtrilrin %-i
8 ilrin hval ruhiyysi
hmiyyt
Dqiqlik srniinlr n vacibdir
Etibarllq srniinlr n vacibdir
Dmir yolu nqliyyatnda thlksizlik
hyat hmiyyt ksb edir
Srniinlr keyfiyytli xidmt tlb edir
Bo dayanan aktivlr mnft gtirmir
Bo dayanan iilr mnft
qazandrmr
Bym n yeni mtrilr vacibdir
Motivasiyal iilr xidmt mssisnin
uur qazanmas n vacibdir

Msl 24

Absorbsiya metodundan istifad etmkl istehsal kompaniyasnn sonuncu

ayda mnfti 1000$-a brabr olmudur. gr marjinal xrc uotu
metodundan istifad olunarsa, 2000$ zrr olard. Kompaniyann sabit istehsal
xrci 3$-dr. Kompaniyann sonuncu aydak satlar 20000 vahid olmudur.
Sizdn tlb olunur ki, sonuncu aydak istehsal hcmini (vahidlrini)
myyn edsiniz.
 Msl 25
irktin R mhsulu il bal aadak mlumatlar verilmidir:

Vahid (say- Dyr Qiymt Cmi dyr Cmi sat

Tarix mliyyat
ddl) (manatla) (manatla) (manatla) (manatla)

1 yanvar 20X6-c il Dvrn vvlin qalq 167 10.8 1803.6 0

1 fevral 20X6-c il Al 92 10.9 1002.8 0
11 fevral 20X6-c il Sat 117 20 0 2340
1 aprel 20X6-c il Al 67 11.05 740.35 0
1 avqust 20X6-c il Sat 82 20 0 1640
15 avqust 20X6-c il Al 107 11.15 1193.05
21 noyabr 20X6-c il Al 67 11.25 753.75
1 dekabr 20X6-c il Sat 97 20 0 1940

Tlb olunur:

1. Kumulyativ AVCO (kili orta dyr) metodu il ilin sonunda mal-material

qaln adm-adm hesablayasnz ( 6 bal)

2. AVCO metodunun mahiyytini izah edsiniz. (4 bal)

Hlli
AVCO (kili orta dyr). Hr yeni mal alnarkn, onlarn al qiymti dyidikc, anbardak
komponentlrin orta qiymti d dyiir. Anbardan gtrln hr hans komponentin hmin anda
anbarda olan btn komponentlrin orta qiymtil satn alnd hesab edilir.
 anbarda Cmi
tarix ORTA qiymti
qalan Say dyr(manatla)
11 fevral 20X6-c il
10.836 142 1538.64
qalq
1 avqust 20X6-c il
10.904 127 1384.84
qalq
1 dekabr 20X6-c il
11.069 204 2257.99
qalq

AVCO metodu il 31 dekabr 20X6-ci il tarixin qalq 2257.99 manat tkil edck

Msl 26

Computex irktinin komputer istehsal il muldur. Hmin irktinin istehsal

etdiyi hr vahid komputerin dyri bard aadak mlumatlar verilmidir:
Komputerin hazrlanmas n tlb olunan ehtiyat hisslrinin dyri 290
Hr komputer saatlq mk haqq 25 manat olan 1 fhl 5 saat ilyir
Sabit qaim msrflri 90

Dyin kommersiya xrclri 50

Sat qiymti 900

lav olaraq bildirilir ki, Faktiki sabit qaim xrclri 88000 azn tkil etmidir v
Dvr rzind 750 komputer istehsal edilmidir. Dvrn vvlin bu irktinin he
bir material qal olmasada dvrn sonuna anbarda 230 dd komputer anbarda
qalmdr.
Tlb olunur:
1. Komputer vahidi zr normativ maya dyrini hesablayn.
2. Bu irkti n Tam maya dyri uot metodu il mnft v zrr
haqqnda hesabat hazrlayin
Hlli
Satdan glir 468000 (520 d*900)
 stehsal msrflri zr satn maya dyri -262600 (520 d**505)
skik aidedilmi 20500
Artiq aidedilmi
Satn faktiki maya dyri -283100
mumi Mnft 184900
Qeyri- istehsal msrflri 26000

Xalis Mnft/Zrr 158900

Artq aidedilmi / skik aidedilmi 67500 (750*90)
20500 (67500-88000)

Msl 27

Mssis A v B mhsullar istehsal edib satr. Dzgahlarn say mhdud

olduu n mssisd hft rzind 2000 man-saat ilmk mmkndr. sas
mlumatlar aadaklardr:

Gstricilr A mhsulu B mhsulu

Dzgahn mhsuldarl, dd/saat 2 1
Vahidin sat qiymti, manat 3 4
Dyin istehsal xrclri, manat 2 2.5
Sabit stlik xrclr, manat 2500 2500
Rhbrlik n hans mhsulun istehsal etmk lazm olduu bard tvsiyy
vermk lazmdr.
Hlli:
A mhsulu
2000*2=4000 dd*3=12000 manat satdan hasilat
4000*2=8000 manat (dyin xrclr)+ 2500 (sabit xrclr)=10500 manat
(cmi xrc)
Mnft 12000-10500=1500 manat
B mhsulu
2000*1=2000 dd*4=8000 manat
 2000*2.5=5000 manat (dyin xrclr)+2500 (sabit xrclr)=7500 manat
(cmi xrc)
Mnft 8000-7500= 500 manat

Msl 28.

Snaye tmizliyi n tmizlik iilri n qaim msrflri aadak kimi

olmudur.

razi - 1, sahsi 15100 m2, Msrflr 83585 azn

razi 2 , sahsi 12750 m2, Msrflr 73950 Azn

16000 m2-dan ox razini razini tmizlmk n daha bir supervayzora ehtiyac

yaranr v bu halda sabit msrflr artaraq 43350 azn mblind olur.

Tmizlik iilrin hr kvadrat metr gr dni 1 azn miqdarnda artr. 16500 m2

razininin snaye chtdn tmizlnmli olduu halda qiymtlndirilmi qaim
msrflrini hesablayn.

Msl 29

Y mhsulunun qaim msrflrinin birbaa mk saat zr absorbsiya msal

$4.50 tkil edir. Hr mhsul vahidinin hazrlanmas n 3 birbaa mk saat
tlb olunur. Ayn vvlind Y mhsulunun ehtiyat 200 dd, ayn sonunda is
260 dd tkil edirdi. Maya dyrinin marjinal hesablanmas metodu il
mqayisd absorbsiya metodundan istifad etdikd ay zr alnan mnftd
yaranan frqi hesablayn.
 Hlli:
gr dvr rzind mal-material ehtiyat sviyysi artrsa absorbsiya metodu
il hesablanan mnft marjinal metodla hesablanan mnftdn byk olar.
Mnftd frq = mal-material ehtiyat sviyysind dyiiklik bir mhsul
vahidi zr qaim msrfinin absorbsiya msal
Mal-material ehtiyat sviyysind dyiiklik = 260-200=60
Bir mhsul vahidi zr qaim msrfinin absorbsiya msal = 3*4.5=13.5
Mnftd frq = 60*13.5 = 810

Msl 30

Mssis 2017-ci ilin birinci rbnd istehsala 400 ton material ehtiyat
ynltmk niyytinddir. Mssisnin material ehtiyatlarnn hrktin dair
proqnoz gstricilr is aadak kimi myynldirilmidir:

Materiallarn hrkti Miqdar, ton Qiymti, manat

Dvrn vvlin qalq 70 30
Dvr rzind clb edilmidir:
18.01.2017 150 31
18.02.2017 200 29
18.03.2017 50 33

LIFO, FIFO v orta kili qiymt metodlarndan istifad etmkl dvr rzind
istehsala ynldiln material resurslarnn dyrini myyn etmk.

Hlli

1. Dvr rzind istehsala ynldiln material resurslarnn LIFO metodundan

istifad etmkl myynldirilmi dyri:

Materiallarn hrkti Miqdar, ton Qiymti, manat

Dvrn vvlin qalq 70 30
Dvr rzind clb edilmidir:
18.01.2017 150 31
18.02.2017 200 29
18.03.2017 50 33
Srf olunmu material resurslar 400 (50 X 33 + 200 X
29 + 150 X 31) /
400 = 30,3
Dvrn sonuna qalq 70 30

Dvrn sonuna material resurslarnn dyri: 70 X 30 = 2100,0 manat.

2. Dvr rzind istehsala ynldiln material resurslarnn FIFO metodundan

istifad etmkl myynldirilmi dyri:

Materiallarn hrkti Miqdar, ton Qiymti, manat

Dvrn vvlin qalq 70 30
Dvr rzind clb edilmidir:
18.01.2017 150 31
18.02.2017 200 29
18.03.2017 50 33
Srf olunmu material resurslar 400 (70 X 30 + 150 X
31 + 200 X 29) /
400 = 29,9
Dvrn sonuna qalq 70 (200 X 29 + 50 X
33) / 70 = 31,9
(106,4)

Dvrn sonuna material resurslarnn dyri: 70 X 31,9 = 2233,0 manat.

3. Dvr rzind istehsala ynldiln material resurslarnn orta kili qiymt

metodundan istifad etmkl myynldirilmi dyri:

Materiallarn hrkti Miqdar, ton Qiymti, manat

Dvrn vvlin qalq 70 30
Dvr rzind clb edilmidir:
18.01.2017 150 31
18.02.2017 200 29
18.03.2017 50 33
Cmi ehtiyatlar 470 (70 X 30 + 150 X
31 + 200 X 29 +
50 X 33) / 470 =
30,2
Srf olunmu material resurslar 400 30,2
Dvrn sonuna qalq 70 30,2

Dvrn sonuna material resurslarnn dyri: 70 X 30,2 = 2114,0 manat.