Professional Documents
Culture Documents
Huong Dan Update 4
Huong Dan Update 4
1
CHNG IV. DAO NG V SNG IN T ................................................................38
1. Ma ch dao ng ................................................................................................................ 38
2. Bi u thc i n tich, i n ap cua m t bn tu i n va cng dong i n trong ma ch ... 38
3. Dao ng i n t t do .................................................................................................... 38
4. T n s goc, chu ki (ring), t n s (ring) cua ma ch dao ng ........................................ 39
5. Nng l ng i n trng, nng l ng t trng, nng l ng i n t .............................. 39
6. in t trng, sng in t ........................................................................................... 39
7. Nhng c i m cua song i n t ................................................................................... 40
8. Phn loa i cac song v tuy n va tinh ch t ........................................................................ 40
9. Cng thc tinh bc song cua song i n t trong chn khng ....................................... 40
10. B n nguyn t c c ban cua vi c thng tin lin la c b ng song v tuy n ........................ 41
11. S kh i cua m t may phat thanh va may thu thanh n gian .................................. 41
12. M t s cng thc c n lu y ........................................................................................... 41
13. S tng t gia dao ng c v dao ng in ........................................................... 42
14. Bi tp ........................................................................................................................... 42
15. p n ........................................................................................................................... 44
CHNG V. SNG NH SNG ..........................................................................................48
1. Tn sc nh sng ............................................................................................................. 48
2. Bc sng ca nh sng .................................................................................................. 49
3. Th nghim giao thoa nh sng vi hai khe Y-ng.......................................................... 49
4. My quang ph lng knh ................................................................................................ 51
5. Cc loi quang ph .......................................................................................................... 51
6. Tia hng ngoi ................................................................................................................. 52
7. Tia t ngoi ..................................................................................................................... 52
8. Tia X (tia rn-ghen) ........................................................................................................ 53
9. Thang sng in t .......................................................................................................... 53
10. Bi tp ........................................................................................................................... 54
11. p n ........................................................................................................................... 56
CHNG VI. LNG T NH SNG ...............................................................................59
1. Hin tng quang in ngoi .......................................................................................... 59
2. Hin tng quang in trong........................................................................................... 60
3. Hin tng quang pht quang ......................................................................................... 60
4. S lc v laze ................................................................................................................ 60
5. Mu nguyn t Bo ........................................................................................................... 60
6. Bi tp ............................................................................................................................. 63
7. p n ............................................................................................................................. 66
CHNG VII. VT L HT NHN .....................................................................................70
2
1. Cu to ht nhn nguyn t ............................................................................................. 70
2. Nng lng lin kt ......................................................................................................... 70
3. Phn ng ht nhn ........................................................................................................... 70
4. Hin tng phng x ....................................................................................................... 72
5. Bi tp ............................................................................................................................. 74
6. p n ............................................................................................................................. 76
3
CHNG I. DAO NG C
4
Trong dao ng iu ho vn tc sm pha hn li mt gc l 2.
Phng trnh gia tc cho bit s ph thuc ca gia tc theo thi gian
= () = () = ( + ) = ( + + )
=
Trong dao ng iu ho gia tc sm pha hn vn tc gc 2 v ngc pha vi li .
( ) + () = ( ) + ( ) = hay () + = ()
V d: Mt vt dao ng vi phng trnh = 5cos (4 + 6 ) cm.
4003 (cms2 ) = 43 ms 2
2. Con lc l xo
Con lc l xo c cu to gm mt vt nng c khi lng m gn vi mt l xo c cng
k. Kch thch cho con lc dao ng th con lc s dao ng iu ha.
k m
5
Tn s gc (rad/s)
= = =
3. Con lc n
Con lc n c cu to gm vt nh c khi lng m c treo trn u ca mt si dy nh
khng dn, c chiu di l.
6
l l o
so
Vn tc ca con lc n ti v tr c gc lch
= 2(cos cos0 )
Lc cng dy T ca con lc n ti v tr c gc lch
= (3cos 2cos0 )
C nng ca con lc n l tng ng nng v th nng ca con lc
= + = + ( ) = = ( )
Trong : W l c nng ca con lc n (n v J)
1
= 2 l ng nng ca con lc (n v J)
2
7
Phng trnh vn tc
= = ( + )
Phng trnh gia tc
= = = . ( + ) (/) = .
Chu k
= =
Tn s
= =
V d. Mt con lc n c chiu di l = 1 m, c gn vt m = 0,1 kg. Ko vt ra khi v tr
cn bng mt gc = 100 ri bung tay khng vn tc u cho vt dao ng iu ha. Tnh
chu k dao ng ca con lc n?
Hng dn.
Ta c = 2. /g = 21/2 = 2 (s).
8
- Tc ng vo h mt ngoi lc cng bc tun hon (vi tn s f) theo thi gian. Khi ,
dao ng ca h c gi l dao ng cng bc.
Dao ng cng bc c nhng c im sau:
+ Dao ng cng bc c bin khng i v c tn s bng tn s f ca lc cng bc.
+ Bin ca dao ng cng bc t l thun vi bin ca ngoi lc. ng thi cn ph
thuc vo chnh lch ca tn s ca lc cng bc f v tn s ring f0 ca h, khi
chnh lch ny cng nh th bin ca dao ng cng bc cng ln.
+ Khi tn s ca lc cng bc f bng tn s ring f0 ca h, bin ca dao ng cng bc
t gi tr cc i. Hin tng ny gi l hin tng cng hng.
5. Tng hp dao ng iu ha
Gi s mt vt thc hin ng thi 2 dao ng iu ha cng phng cng tn s c phng
trnh dao ng
= ( + )
= ( + )
th phng trnh dao ng tng hp ca chng c dng
= ( + )
A1sin1 A2sin2
Pha ban u c xc nh bng biu thc tan
A1cos1 A2 cos2
Bin ca dao ng tng hp nm trong khong: |1 2 | 1 + 2 .
Cn lu nhng trng hp c bit:
- Hai dao ng cng pha: = 2 1 = k2 max = 1 + 2
- Hai dao ng ngc pha: = 2 1 = (2k + 1) min = |1 2 |
- Hai dao ng vung pha: = 2 1 = k + 2 = 12 + 22
V d. Mt vt thc hin ng thi 2 dao ng iu ha 1 = 3cos(4 + 6 ) cm v 2 =
3cos(4 + 2 ) cm. Hy xc nh dao ng tng hp ca hai dao ng trn?
Hng dn.
Ta c dao ng tng hp c dng = cos( + ) cm
Trong :
= 12 + 22 + 21 2 cos(2 1 ) = 32 + 32 + 2.3.3. cos( 2 6 ) = 33 cm.
9
1 sin1 + 2 sin2 3sin 2 + 3sin 2
tan = = = 3
1 cos1 + 2 cos2 3cos + 3cos
6 2
= rad.
3
Phng trnh dao ng cn tm l = 33cos (4 + 3 ) cm.
6. Bi tp
Cu 1: Mt vt dao ng iu ha vi tn s gc = 10 rad/s, khi vt c li l 3 cm th tc
l 40 cm/s. Hy xc nh bin ca dao ng?
A. 4 cm. B. 5 cm. C. 6 cm. D. 3 cm.
10
Cu 6: Ti cng mt a im thc hin th nghim, con lc n c chiu di l1 th dao ng
vi chu k T1, con lc n l2 th dao ng vi chu k T2. Hi nu thc hin thc hin th
nghim vi con lc n c chiu di l = l1+l2 th con lc n dao ng vi chu k T l bao
nhiu?
T12 .T22
A. T = T12 . T22. B. T 2 . C. 2 = (12 + 22 ). D. = (12 + 22 ).
T12 T22
cm/s xc nh bin = 5 cm
11
2. ... dao ng iu ha Phng trnh dao ng A = 5 cm
(B) A = 5cm, 10 giy iu ha c dng = f = 20/10 = 2 Hz
20 dao ng. Xc cos( + ) = 4 (rad/s).
nh phng trnh dao Phng trnh vn tc Ti t = 0 s vt ang v tr cn
ng thi im ban = sin( + bng theo chiu dng
u vt ti v tr cn )
= cos() = 0 =
bng theo chiu dng. 2
= m > 0 sin() < 0
= 2f . = rad.
2
= 5 cos (4 ) cm
2
3. con lc l xo Ta c ti v tr cn bng: =
1
=
(D) cng l k khi lng 2 h = k
m v tr cn bng
1 1 1 2
... gin ra mt on 16 = = =
2 2 2 0,16
cm ... Xc nh tn s.
= 1,25 Hz
Cho g = 2(m/s2)
4. Mt con lc l xo = + t Ta c = 3. t t =
(B) bin A. Xc v tr 1 1
=
1
2 =
1
2
t = 2 4 2 8
ca con lc ng 2
nng bng 3 ln th
1 =
= 2 2
2
nng
5. Mt con lc n c
Ban u = 2; =
(C) chiu di l gia tc = 2
trng trng l g ...
2
2
chu k T ... gim chiu
T' 1 T
di dy treo i mt na T'
T 2 2
chu k thay i
Gim so vi chu k ban
u 2 ln.
6. con lc n c Gi T1 l chu k ca con lc
(C) chiu di l1 chu k = 2 c chiu di l1 1 =
T1, con lc n l2 42 1
2 1 12 =
chu k T2con lc
12
n c chiu di l = Gi T2 l chu k ca con lc
l1+l2 th chu k T... c chiu di l2 2 =
42 2
2 2 22 =
T l chu k ca con lc c
chiu di l = l1 + l2
= 2 =
+
2 1 2
2 = (12 + 22 ).
7. Mt con lc n l = Lc cng dy T ti v tr Ta c. T = 0,1.10( 3.cos 300 -
(C) 1 m, m = 0,1 kg. .. c gc lch 2.cos0) = 1,18 N
= 450 g = 10 m/s2. = (3cos 2cos0 )
Hy xc nh lc cng
dy = 300
8. hai dao ng iu ho Ta c x1 = 53cos10t (cm);
(A) A A12 A22 2 A1 A2 cos 2 1 x2=A2sin10t (cm) = A2
x1 = 53cos10t (cm) cos(10t - /2) cm.
... Ta c. 102 = 3.52 + A22 +
x2=A2sin10t (cm) 2.5.3.A2.cos(/2)
bin ca dao ng 102 = 3.52 + A22
tng hp l 10cm. Gi A22 = 102 - 3.52 = 52
tr ca A2...
A2 = 5 cm.
Mt vt m = 0,5 kg W = 1 m = 0,5kg
9. 2 2
2
(C) 2 dao ng x1 = = 4 rad/s
5cos(4t + /6) cm v A = 5 2 = 3 cm = 0,03 m
1
x2 = 2cos(4t - 5/6) W= 2. 0,5.(4.)2.0,032
cm. Xc nh c nng = 0,036 J
10. Chn cu sai khi ni c im ca dao ng Tn s ca ngoi lc f cng
(D) v dao ng cng cng bc gn tn s ring ca h f0 th
bc. bin dao ng tng.
13
CHNG II. SNG C
= ( + )
14
Khi sng truyn n im M, dao ng ti im M ging nh dao ng ti O nhng tr hn
mt khong thi gian t. Phng trnh dao ng ti M l:
M = cos(( ) + O )
M = cos [( ) + O ]
M = cos ( + O )
2
M = cos ( + O )
= ( + ) vi t d/v.
2
Dao ng ti im M tr pha hn dao ng ti ngun O mt lng l .
V d. Mt ngun sng c c phng trnh O = 4cos(20) cm. Sng truyn theo phng
ON vi vn tc 20 cm/s.
a. Xc nh tn s ca sng.
b. Xc nh bc sng.
c. Xc nh phng trnh sng ti im N cch ngun O mt on 5 cm.
Hng dn.
a. Ta c = 2f = 20 f = 10 Hz
b. = v/f = 20/10 = 2 cm
c. Phng trnh sng ti N c dng uN = 4cos(20t - 2d/) cm.
Trong v d = 5 cm = 2.5/2 = 5 rad/s
Phng trnh sng ti N:
N = 4cos(20 5) cm.
4cos(20 ) cm.
15
Trn mt nc khi xy ra giao thoa sng, nhng im dao ng cc i to thnh nhng
ng hypebol gi l vn cc i, xen k vi n l nhng ng hypebol dao ng cc tiu
gi l vn cc tiu.
4. Phng trnh giao thoa sng
Xt hai ngun sng c phng trnh: M
1 = 0 cos( + 1 )
d2
2 = 0 cos( + 2 ) d1
S1
Khi , ti im M cch 2 ngun nhng S2
16
Hng dn.
Ta c d2 d1 = 25,0 17,5 = 7,5 cm v = v/f = 50/10 = 5 cm
d = 1,5.
Nm trn vn cc tiu th 2.
V d 2. Trong th nghim giao thoa sng trn mt nc hai ngun kt hp A, B cch nhau
12,5 cm dao ng cng pha vi tn s 10 Hz. Tc truyn sng trn mt nc l 20 cm/s.
Tnh s vn dao ng cc i trn mt nc?
Hng dn.
S vn dao ng cc i l s gi tr k nguyn tha iu kin: l/ < k < l/
Trong l = 12,5 cm; = v/f = 20/10 = 2 cm
- 12,5/2 < k < 12,5/2 - 6,25 < k < 6,25
C 13 vn cc i
17
l = k./2 = 2k./4 vi k = (1, 2, 3)
l
Trn si dy c mt du c nh - mt u t do, l
6. Sng m
Sng m l nhng sng c hc truyn trong mi trng, khi truyn n tai ngi (hoc ng
vt) lm mng nh dao ng, gy ra cm gic m.
Mt vt dao ng pht ra m c gi l ngun m.
Sng m c th truyn trong mi trng n hi (rn, lng, kh). Sng m khng truyn
c trong chn khng.
Tnh n hi ca mi trng cng cao th tc m cng ln, tc truyn m theo th t
tng dn t kh lng rn.
Trong cht rn v trn b mt cht lng, sng m l sng ngang. Trong cht kh, cht lng v
cht rn sng m l sng dc.
7. c trng vt l ca sng m
Nhng m c tn s xc nh c gi l nhc m, nhng m khng c tn s xc nh gi l
tp m. Chng ta ch kho st cc c trng ca nhc m.
Tn s m f (n v Hz) l mt trong nhng c trng vt l quan trng nht ca m.
- Tai ngi ch c th nghe c nhng m c tn s nm trong khong t 16 Hz n 20000
Hz gi l m nghe c (hay cn gi l m thanh).
- Mt s ng vt (voi, b cu, ) nghe c m c tn s nh hn 16 Hz, nhng m ny
c gi l h m.
18
- Mt s ng vt (di, ch, c heo ) nghe c m c tn s ln hn 20000 Hz, nhng m
ny c gi l siu m.
Cng m I (n v W/m2 ) ti mt v tr l i lng o bng lng nng lng m sng
m ti qua mt n v din tch t ti im , vung gc vi phng truyn sng trong mt
n v thi gian.
= =
= hay IA.RA2 = IB.RB2
Trong : P l cng sut ngun m (n v W)
S l din tch sng m truyn qua (n v m2)
R l khong cch n ngun m (n v m)
Mc cng m L (n v Ben (B) hoc xiben (dB))c xc nh bng biu thc
L(B) = lg (n v B)
Hay L(dB) = 10lg (n v dB)
Trong :
I l cng m ti im nghin cu (n v W/m2)
I0= 10-12 W/m2 l cng m chun (cng m nh nht m tai ngi nghe c)
V d 1. Mt ngun m c cng sut 30 W. Hy xc nh cng m ti im cch ngun
m mt khong cch l 5 m.
Hng dn
I = P/(4R2) = 30/(452) = 0,095 W/m2
19
c tn s 2f0, 3f0, gi l ha m th hai, ha m th 3, . Bin cc ha m khc nhau
ty thuc vo nhc c. Tng hp th dao ng ca m c bn v cc ha m cho ta th
m.
Lu :
Vi dy n c hai u dy c nh, iu kin c sng dng trn dy l
l = k./2 = k.v/(2f) f = k.v/(2l) = k.f0
Trong f0 = v/(2l) l m c bn
Dy n c th pht ra cc ha m bc 1, 2, 3, 4, (tt c cc ha m)
Vi ng so c mt u kn - mt u h, iu kin c sng dng trong ng so l
l = (k + 1/2) /4 = (k + 1/2) v/(4f) f = (k + 1/2)v/(4l) = (k + 1/2)f0.
Trong f0 = v/(4l)
ng so ch c th pht ra cc ha m bc 1, 3, 5, 7 (ha m bc l)
8. c trng sinh l ca sng m
cao ( trm bng) ca m l mt c trng sinh l ca m gn lin vi tn s m, m
cng cao (cng bng) th tn s cng ln, m cng thp (cng trm) th tn s cng nh.
to ch l mt khi nim ni v c trng sinh l ca m gn lin vi c trng vt l mc
cng m. m c mc cng m cng ln th cng to.
- m nh nht m tai ngi cn cm nhn c c mc cng 0 dB gi l ngng nghe.
- Khi m qu to, s gy ra cm gic au trong tai. Ngng au ca tai ngi l 130 dB.
m sc l mt c trng sinh l ca m gn lin vi th m, gip ta phn bit m do cc
ngun khc nhau pht ra.
9. Bi tp
Cu 1: Mt sng c truyn vi phng trnh u = 5cos(20t - x/2) (cm) (trong x tnh bng
m, t tnh bng giy). Xc nh vn tc truyn sng trong mi trng.
A. 20 m/s. B. 40 cm/s. C. 20 cm/s. D. 40 m/s.
Cu 2: Mt ngun sng c c phng trnh u0 = 4cos(20t) (cm). Sng truyn theo phng
ONM vi vn tc 20 cm/s. Hy xc nh lch pha gia hai im MN, bit MN = 1 cm.
A. 2 rad. B. rad. C. /2 rad. D. /3 rad.
Cu 3: Ti 2 im O1, O2 cch nhau 48 cm trn mt cht lng c 2 ngun pht sng dao ng
theo phng thng ng vi phng trnh u1 = 5cos(100t) (mm); u2 = 5cos(100t + /2) (mm).
Vn tc truyn sng trn mt cht lng l 2 m/s. Coi bin sng khng i trong qu trnh
truyn sng. S im trn on O1O2 dao ng vi bin cc i (khng k O1, O2) l
A. 23. B. 24. C. 25. D. 26.
20
Cu 4: Ti hai im A, B trn mt cht lng cch nhau 15 cm c hai ngun pht sng kt hp
dao ng theo phng trnh u1 = acos(40t) cm v u2 = bcos(40t + ) cm. Tc truyn
sng trn b mt cht lng l 40 cm/s. Gi E, F l 2 im trn on AB sao cho AE = EF =
FB. Tm s cc i trn EF.
A. 5. B. 6. C. 4. D. 7.
21
10. p n
Cu T kha Kin thc cn c Cch gii
1. (D) sng c u = = 2x/ Ta c = 2x/ = x/2
5cos(20t - x/2) cm v = .f = 4 m.
vn tc truyn sng v = 4.10 = 40 m/s
2. (B) sng c u0 = = 2d/ d = 1cm v = v/f = 20/10
4cos(20t) cm = 2 cm = 2.1/2 =
phng ONM 20 rad
cm/s. lch pha ...
MN = 1 cm.
3. (B) O1, O2 48 cm Hai ngun vung pha: Vi l = 48 cm; = v/f =
u1 = 5cos(100t) (mm); = /2. 200/50 = 4 cm
u2 = 5cos(100t + /2) S cc i. 1/ - 48/4 1/4 < k < 48/4
(mm) 2 m/s. bin /2 < k < 1/ /2 1/4
sng khng i s - 12,5 < k < 11,75
im trn on O1O2 C 24 im.
dao ng vi bin
cc i (khng k O1,
O2)
4. (B) A, B ... 15 cm c hai Hai ngun ngc pha: Ta c:
ngun pht sng kt = S cc i Ti E (d1 = 5 cm; d2 = 10
hp ...u1 = acos(40t) dD/ /2 k cm) dE = 5 cm
cm v u2 = bcos(40t + dE/ /2 Ti F (d1 = 10 cm, d2 = 5
) cm. Tc truyn = v/f cm) dE = - 5 cm
sng 40 cm/s. Gi E, = 2cm
F AE = EF = FB ... s Hai ngun ngc pha S
cc i trn EF cc i:
- 5/2 1/2 k 5/2 1/2
-3k2
A E F B
(1) (2)
C 6 im dao ng cc
i.
22
5. (A) dy n hi 2 u c =
2
max = 2l khi k
=
nh. Sng dng 2
= 1.
bc sng di nht l
max = 2l = L l = L/2
L... chiu di ca dy
6. (D) Sng dng to ra trn iu kin xy ra sng Trn si dy c hai u c
dy n hi hai u c dng nh, nu xy ra sng dng,
nh khi th trn dy l xut hin mt
s nguyn ln b sng,
chiu di si dy phi tha
iu kin:
l = k./2 = 2k./4 vi k =
(1,2,3)
7. (A) Hai m c cng cao c trng sinh l ca cao l c trng sinh l
c im no chung sng m. gn lin vi tn s m.
8. (B) ... t 1000 Hz n 1500 c trng sinh l ca Ngng nghe ca tai ngi
Hz gii hn nghe ca sng m. l 0 dB
tai con ngi Ngng au ca tai ngi
l 130 dB
9. (B) I = 10-3 W/m2... xc
nh mc cng m L = 10lg (n v dB) 103
L = 10lg1012 = 90 dB
0
... I0 = 10-12 W/m2
10. ... cng m I L = 10lg (n v dB) L = 10lg (dB)
0 0
(D) mc cng m L
Nu I tng 1000 ln L =
tng cng m ln 1000
10lg = 10lg1000 +
1000 ln mc cng 0
m tng ln 10lg = L + 30dB.
0
23
CHNG III. DNG IN XOAY CHIU
0 = NBS: t thng cc i qua N vng (Wb: Vbe); : t thng qua N vong thi
i m t (Wb).
vi vect php tuyn ca mt phng khung dy thi i m t = 0
: goc h p bi
( i ra rad).
Lu 1: T thng cc i qua 1 vng dy: 01vong BS .
- Sut in ng tc thi: e ' NBS sin t E0 cos t ;
2
24
Mt dng in c tn s 50 Hz, trong 1 s th i chiu 100 ln, t gi tr cc i 100
ln, a t gi tr cc tiu 100 ln.
2. Dong in xoay chiu, in p xoay chiu
- Dong i n xoay chi u la dng i n co cng bi n thin tu n hoan vi thi gian theo quy
lu t cua ham s sin hay cosin: i I 0 cos t i .
25
ZC = 1/(C): dung khang (); ZL = L: cam khang (); C: i n dung (F); L: t
cam (H);
26
- i n ap hai u i n dung C: uC U0C cos t uC .
u; uL; uC; uR: i n ap (tc thi) hai u ma ch; hai u cu n cam L; hai u tu i n C; hai
u R (V).
U0; U0L; U0C; U0R: i n ap cc ai hai u ma ch; hai u cu n cam L; 2 u tu i n C; 2
u R (V).
i: cng dong i n tc thi (A); I0: cng dong i n cc a i (A).
u; uL; uC; uR; i: pha ban u cua u; uL; uC; uR; i (rad).
Lu y: Trong ma ch R, L, C n i ti p, dong i n i qua cac oa n ma ch R, L, C, on
ma ch l nh nhau.
- M i lin h gia cc in ap:
u = uR + uL + uC: i n ap (tc thi) hai u on ma ch b ng t ng cac i n ap (tc
thi) cua R, L, C.
U U R 2 (U L UC )2 (2)
27
- Ve gian vect trong ba trng h p:
U 0L U0
U0L
U 0LC
0
U 0R i
O O
U 0R Truc i 0 Tru
. ci
U 0LC
U 0C
U0
ZL ZC U L U C U 0C ZL ZC U L U C ZL ZC U L U C
28
- M i lin h gia dong in va cac in ap:
U 0 U 0R U 0L U 0C U UR UL UC
I0 ; I ; R: i n tr ().
Z R ZL ZC Z R ZL ZC
().
6. Cach tinh dung khang, cam khang, t ng tr cua oa n ma ch R, L, C ghep n i ti p
ZC = 1/(C): dung khang (); C: i n dung (F); : t n s goc (rad/s).
ZL = L: cam khang (); L: t cam (H);
R, L Z R2 ZL2
R, C Z R2 ZC2
L, C Z Z L ZC
Z R r ( Z L ZC )2
2
R, r, L, C
7. Cng su t cua dong in xoay chi u; cng su t toa nhit trung bnh
- Cng su t trung bnh cua dong i n xoay chi u: P UI cos
29
Lu y: Trong mach i n R, L, C m c n i ti p thi cng su t cua dong i n xoay chi u
ung b ng cng su t toa nhit trn i n tr R. Do i vi bi toan ma ch i n R, L, C thi
P UI cos RI 2 .
+ Trong bai toan v ng c i n, cng su t cua dong i n (goi la cng su t ng c
Pong c UI cos ) b ng t ng cng su t hao phi (hoc goi la cng su t toa nhi t
UI cos RI 2 Pcoch .
UI cos
UR max U .
30
Tom t t: (Xem gian vect hin
h 3 phn 5: ma ch co c ng hng in)
1
Z L ZC
LC
ZR cosmax 1 0.
T 2 LC U u cng pha vi uR v i
U L UC I max
R u vung pha vi uL va uC
1
f U2
LC 1
2
2 LC Pmax UR max U
R
Nhn din:
L hoc C hoc (hay f) thay i Zmin; Imax; Pmax; URmax; cosmax ; u cng
pha uR, i.
U.Z C
L thay i UCmax, khi U Cmax I max Z C .
R
U.Z L
C thay i ULmax, khi U Lmax I max Z L .
R
10. Bai toan truy n tai in nng. Cach giam cng su t hao phi
- i n nng t nha may phat i n co cng su t phat i n P (W), c truy n n ni
tiu thu trn m t ng dy co i n tr t ng c ng R (). i n p hi u du ng hai cc cua
may phat la U (V).
I: cng dong i n hi u du ng trn ng dy (A). Ta c: P = U.I.cos
P2 l
- Cng sut hao phi do toa nhi t trn ng dy: Php R.I 2 R ; vi R .
U cos
2 2
S
R: in tr ng dy (); P: cng sut cn truyn ti (W); U: in p cn truyn ti (V).
: i n tr su t (.m); l: chi u dai ng dy tai i n (m); S: ti t di n cua dy dn (m2).
- gim cng su t hao ph: Tng U ln n ln => P gim n2 ln.
31
tr nho qu n trn hai ca nh i di n cua no: cu n dy n i vi may phat i n go i la cu n s c p
co N1 vong dy; cu n dy n i vi tai tiu thu i n nng go i la cu n th c p co N2 vong dy.
- Nguyn tc hot ng: da vao hi n t ng cam ng i n t.
i I0cos t i ; uR U 0R cos t u R
U 0R cos t i ; uR
i
vi U0R = I0.R.
uL
uL U 0L cos t uL U 0L cos t i U 0Lsin t i ;
2
vi U0L = I0.ZL = I0.L.
uC U 0C cos t uC U 0C cos t i U 0Csin t i ;
2
32
uR U R U 0R
- H thc: u = uR + uL + uC; i cng pha uR: R ; uL ngc pha uC:
i I I0
uL U U Z
0L L L .
uC U 0C UC ZC
uR2 uC2
uR uC 2
2
1.
U 0R U 0C
15. Bi tp
Cu 1: Cng dng in chy qua mt t in c biu thc i 10 2 cos100 t (A). Bit
250
t in c in dung F. in p gia hai u ca t in c biu thc l
A. u 200 2 cos(100 t ) (V). B. u 300 2 cos(100 t ) (V) .
2 2
C. u 400 2 cos(100 t ) (V) . D. u 100 2 cos(100 t ) (V) .
2 2
33
Cu 5: Mch in xoay chiu khng phn nhnh gm in tr thun R, cun cm thun c
cm khng ZL v t in c dung khng ZC = 3ZL. Vo thi im t, khi uL = 30 V, u = 90 V
th hiu in th gia hai u in tr l
A. 90 V B. 150 V C. 30 V D. 120 V
Cu 8: t hiu in th u = 100 2 sin 100t (V) vo hai u on mch RLC khng phn
nhnh vi C, R c ln khng i v L = 1/ H. Khi hiu in th hiu dng hai u
mi phn t R, L v C c ln nh nhau. Cng sut tiu th ca on mch l
A. 100 W. B. 200 W. C. 250 W. D. 350 W.
2
A. 1 A. B. 2 A. C. 2 A. D. A.
2
Cu 10: My pht in xoay chiu mt pha c rto l mt nam chm gm 5 cp cc. pht
ra dng xoay chiu c tn s 50 Hz th tc ca rto bng
A. 300 vng/pht. B. 600 vng/pht. C. 3000 vng/pht. D. 10 vng/pht.
34
16. p n
Cu T kha Kin thc cn c Cch gii
1. (C) 1 1
ZC ZC 40 .
i 10 2 cos100 t (A) C 250.106
.100
250 U 0C I 0 Z C
in dung F.
U0C 10 2.40 400 2 V .
uC tr pha hn i mt
in p gia hai u
gc /2. uC i 0
ca t in 2 2
rad
2
Vy:
u 400 2 cos(100 t ) (V)
2
2. (C) P UI cos u i
u 200cos100 t (V)
P 100 2 . 2,5 2 cos 0
3
250 W
i 5cos(100 t ) (A) .
3
Cng sut tiu th
3. (B) ... in p hiu ZL = 2fL 0,8
ZL = 2.50. = 80 ();
dng 220 V v tn s
1
50 Hz in tr 1 ZC = = 50 ();
ZC 2.104
l 40 , cun cm 2 fC 2 .50.
thun c t cm
Z 402 (80 50)2 = 50 ();
0,8
H v in Z R 2 (Z L Z C )2
I
220
= 4,4 (A).
U 50
2.104 I
dung F . Cng Z
dng in hiu
dng
4. (D) ... u = Uocos(t + /6) = u i = u i = /3 u chm
... i = Iocos(t + /2) ZL ZC pha hn i,
tan
... R Z Z
tan L C 3
3 R
ZC Z L R 3 R .
35
5. (B) ZC = 3ZL thi uC Z uC Z
C C 3
im t, khi uL = 30 V, uL ZL uL ZL
uC 3uL 90 V
u = 90 V th hiu in u = uR + uL + uC
uR u uL uC
th gia hai u in
90 30 90 150 V
tr
6. (C) L = 1/(3) H.
thi im t1, u1 = 100
i uL
i 2 uL2
2 1
I 02 U 0L
2,5 3 2
1002
1
I 02 U 02
V, i1 = 2,5 3 A.
U 0L
ZL L
2
2,52 100 3
thi im t2, u2 =
I0 2 1
I 0 U 02
100 3 V, i2 = 2,5 A.
X
I 02
1
2,5 3 2 X 1002 Y 1
1
Gi tr ca bng
Y 2
2
U0 2,52 X 100 3 Y 1
1 1
X I 2 25
0
Y 1 1
2
U 0 40000
I0 5 A
U 0 200 V
U 0 200
ZL 40
I0 5
ZL 40
120 rad/s.
L 1
30
7. (B) in tr thun bng
40 mc ni tip vi V gin vect
cun dy. in p
hiu dng hai u
cun dy l 120 V.
Dng in ... lch pha
/6 so vi in p hai
u on mch v lch
pha /3 so vi in p AMB cn ti M
hai u cun dy. U R U MB 120 V
36
Cng hiu dng U R 120
I 3A.
R 40
1 U2 U2
c t cm H. PR RI 2 PR RI 2 R
R2 ZL2 Z 2
R L
R
iu chnh bin tr
U
cng sut ta nhit I
Z Pmax R Z L 100
trn bin tr t cc
U
i, khi cng I
R Z L2
2
37
CHNG IV. DAO NG V SNG IN T
3. Dao ng in t t do
- Dao ng in t t do trong ma ch dao ng l s bi n thin i u hoa theo thi gian cua
cam ng t B ).
- Chu ki va tn s cua dao ng i n t t do trong ma ch dao ng go i la chu ki va tn s dao
ng ring ca ma ch dao ng.
38
4. T n s goc, chu ki (ring), t n s (ring) cua ma ch dao ng
1 1
T 2 LC f
LC 2 LC
: t n s goc (rad/s); T: chu ki ring cua ma ch dao ng (s); f: t n s ring (Hz);
L: t cam cua cu n dy (H-Henry); C: i n dung cua tu i n (F-Fara).
Lu y: L c milihenry (1 mH = 10-3 H); C c picfara (1 pF = 10-12 F); f c mgahec (MHz).
1 mH = 103 H; 1 H = 106 H; 1 C = 106 C; 1 nC= 109 C; 1 MHz = 106 Hz; 1 kHz = 103 Hz.
5. Nng l ng in trng, nng l ng t trng, nng l ng in t
1 qu q 2 Q02
- Nng l ng i n trng trong tu i n: W Cu 2 cos 2 t .
2 2 2C 2C
1 2 LI 02
- Nng l ng t trng trong cu n cam: Wt Li sin 2 t .
2 2
Q02 CU 02 LI 02
- Nng l ng in t: W W Wt ha
ng so.
2C 2 2
W: nng l ng i n trng (J); Wt: nng l ng t trng (J); W: nng l ng i n t (J);
C: i n dung cua tu i n (F); L: t cam cua cu n dy (H); q: i n tich cua tu i n (C);
u: i n ap (tc thi) cua tu i n (V); i: cng dong i n (tc thi) (A);
Q0 = C.U0: i n tic h cc a i cua tu i n ( i ra C); U0: i n ap cc a i hai u tu i n (V);
I0 = .Q0: cng dong i n cc a i ( i ra A); 1 C = 106 C; 1 nC = 109 C; 1 pC = 1012 C.
Lu y: Nng l ng i n trng v nng l ng t trng bin thin tun hon vi tn s gc
' 2 , tn s f = 2f, chu ki T = T/2. T ng cua nng l ng i n trng trong tu i n va
nng lng t trng trong cu n cm cua ma ch dao ng la nng l ng i n t c gia tri
khng i.
6. in t trng, sng in t
- M i quan h gia s bi n thin theo thi gian cua t trng va i n trng xoay: N u ta i
m t ni co mt t trng bi n thin theo thi gian th ta i ni o xu t hi n i n trng xoay.
i n trng xoay la in trng c ng sc i n la ng cong kin .
- M i quan h gia s bi n thin theo thi gian cua i n trng va t trng: N u ta i m t ni
c in trng bin thin theo thi gian thi ta i ni o xut hi n t trng. ng sc cua t
trng bao gi cung khep kin .
- i n t trng la trng c hai thanh ph n bin thin theo thi gian, lin quan m t thit vi
nhau la i n trng bin thin va t trng bi n thin.
- Song i n t la i n t trng lan truy n trong khng gian.
39
7. Nhng c i m cua song in t
- Song i n t lan truy n c trong chn khng. T c cua song i n t trong chn khng
co gia tri ln nh t va b ng c = 3.108 m/s. Song i n t lan truy n c
trong cac i n mi (ch t cach i n). T c cua song i n t trong cac
i n mi thi nho hn trong chn khng.
cam ng t B lun lun vung goc vi nhau va vung goc vi phng truy n song. Ba vect
40
10. B n nguyn t c c ban cua vic thng tin lin la c b ng song v tuy n
- Phai dung cac song i n t cao t n tai cac thng tin (go i la cac song mang).
- Phai bi n i u cac song mang: dng ma ch bi n i u trn song mang va song m.
- tch sng m ra khoi song cao t n a ra loa ta dung ma ch tach song.
- Khi tin hi u thu co cng nho, ta phai khuch a i chung b ng cac ma ch khu ch i.
11. S kh i cua m t may phat thanh va may thu thanh n gian
- May pht: Micr (1), mch pht sng in t cao tn (2), mch bin iu (3), mch khuch
i (4) v ng ten pht (5).
- May thu: ng ten thu (1), mch khuch i dao ng in t cao tn (2), mch tch sng (3),
mch khuch i dao ng in t m tn (4), loa (5).
3 4 5 1 2 3 4 5
My pht My thu
1 1
CU 02 LI 02 .
2 2
q Q0 2 2 Q0
ng pha u
q cu C ; I 0 Q0 Q0 T
u U0 T I0
1 1 L C
W max Wt max CU 02 LI 02 CU 02 LI 02 U 0 I 0 I0 U0
2 2 C L
W W Wt CU 02 Cu 2 Li 2 C U 02 u 2 Li 2 i U0 u
1 1 1 C 2 2
2 2 2 L
1 Q02 1 q 2 1 2
Li Q02 q 2 Li 2 i Q02 q 2
1 1
W W Wt
2 C 2C 2 C LC
i Q 2
0 q2
LI 0 Cu Li L I 02 i 2 Cu 2 u I0 i
1 2 1 2 1 2 L 2 2
W W Wt
2 2 2 C
41
1 2 1 q2 1 2 q2
W W Wt LI 0 Li L I 02 i 2 q LC I 02 i 2
2 2C 2 C
q
1
I 02 i 2
1 1 2 1 I 02 I 02 I
t
W W Li L i 2
i 0
n 1 2 2 n 1 n 1 n 1
1 2 n 1 n n
W nWt Cu . CU 02 u 2 U 02 u .U 0
W n W 2 n 1 2 n 1 n 1
n 1 2
1 q n . 1 Q0 q 2 n Q 2 q n .Q
2
2 C n 1 2 C n 1
0
n 1
0
14. Bi tp
Cu 1: Mt mch dao ng in t LC gm cun dy thun cm c t cm L = 2 mH v
t in c in dung C = 0,2 F. Bit dy dn c in tr thun khng ng k v trong mch
c dao ng in t ring. Chu k ring ca mch dao ng ny bng
A. 2.10-4 s. B. 4.10-4 s. C. 2.10-5 s. D. 4.10-5 s.
42
Cu 2: Mt mch dao ng in t l tng gm t in c in dung C = 25 nF v cun
dy thun cm c t cm L = 4 mH. thi im ban u cng dng in t gi tr
cc i v bng 40 mA. Biu thc cng dng in trong mch l
A. i = 4.102cos105t (A). B. i = 4.101cos105t (A).
C. i = 4.102cos(105t ) (A). D. i = 2.102cos105t (A).
2
Cu 4: Mch dao ng LC l tng c chu k dao ng in t bng T. Thi gian gia hai ln
lin tip nng lng in trng trn t in bng nng lng t trng trong cun dy l
T T T T
A. . B. . C. . D. .
12 4 6 8
Cu 5: Trong thng tin lin lc bng sng v tuyn, ngi ta s dng cch bin iu bin ,
tc l lm cho bin ca sng in t cao tn (sng mang) bin thin theo thi gian vi tn s
bng tn s ca dao ng m tn. Cho tn s sng mang l 800 kHz, tn s ca dao ng m
tn l 1000 Hz. S dao ng ton phn ca dao ng cao tn khi dao ng m tn thc hin
c mt dao ng ton phn l
A. 1000. B. 800. C. 8000. D. 4000.
43
Cu 7: Mch dao ng in t l tng gm cun cm thun c t cm L v t in c
in dung C. Trong mch ang c dao ng in t t do. Gi U0 l hiu in th cc i
gia hai bn t v I0 l cng dng in cc i trong mch. H thc ng l
C C 2C C
A. I 0 U 0 . B. I 0 U 0 . C. U 0 I 0 . D. U 0 I 0 .
2L L L L
15. p n
Cu T kha Kin thc cn c Cch gii
1. (D) ... t cm L = 2 T = 2 LC T = 4.10-5 s.
mH... in dung C =
0,2 F... Chu k ring
...
2. (A) ... in dung C = 25 nF 1 1
= =
... t cm L = 4 mH LC 4.10 .25.109
3
= 105 rad/s;
44
... thi im ban u, i = I0cos(t + ); khi t = 0 th i = I0 cos = 1
cng dng in t = 0.
gi tr cc i v bng Vy i = 4.102cos105t (A).
40 mA. Biu thc
cng dng in ...
3. (C) in tch cc i ... l I0 = .q0 62,8.103
=
10-8 C v cng 108
f =
dng in cc i ... l 2 = 62,8.105 rad/s
62,8 mA. Ly 3,14. 62,8.105
f = 106 Hz.
Tn s dao ng 2.3,14
4. (B) ... chu k dao ng ... Q02 W
W W Wt W Wt
bng T. Thi gian gia 2C 2
q2 q 2 1 Q02 Q 2
hai ln lin tip nng W q 0
2C 2C 2 2C 2
lng in trng trn
Vng trn lng gic
t in bng nng Vi hai v tr gi tr ca q:
lng t trng trong 2
q Q0 trn trc Oq,
cun dy ... 2
tng ng vi 4 v tr trn
ng trn, cc v tr ny
cch u nhau bi cc cung
/2. C sau thi gian T/4
nng lng in li bng
nng lng t.
5. (B) ... tn s sng mang l Khi nim tn s: s Trong 1 s, sng m thc hin
800 kHz, tn s ca dao ng ton phn fa = 1000 dao ng, sng
dao ng m tn l trong 1 giy. mang thc hin fm = 800000
1000 Hz. S dao ng Quy tc tam sut. dao ng.
ton phn ca dao ng Khi sng m thc hin mt
45
cao tn khi dao ng dao ng th sng mang thc
m tn thc hin c hin c:
mt dao ng ton phn f m 800000
N 800 .
l fa 1000
sng in t v .
46
ln cc i v hng v pha
Ty.
10. ... in dung thay i 1 1
f f1 =
(D) c theo quy lut hm 2 LC 2 LC1
s bc nht ca gc in dung ca t xoay 1
C1 (1),
xoay Khi = 0 , l hm bc nht ca gc
0 4 L. f12
2
MHz th bng
T (1) v (2):
C2 f12 32
9
C1 f 22 12
C2 9C1.
T (2) v (3):
C3 f12 32
2 2 4
C1 f3 1,5 .
C3 4C1.
in dung ca t xoay l hm
bc nht ca gc quay :
C = a + b
C1 a.00 b
9C1 a.120 b
0
b C1
C1
a 15
C1
C C1 (4).
15
Thay C3 = 4C1 vo (4)
C1
4C1 . C1 450
15
47
CHNG V. SNG NH SNG
nht, i vi nh sng l nh
nht: nD nC ... nCh nT .
Mt tia sng phc tp i t mi trng trong sut ny sang mi trng trong sut khc s
tch ra thnh cc thnh phn n sc (c mt mu nht nh. Tia sng n sc khng b tn
sc khi i mi trng truyn). V d: Khi mt chm tia sng trng (nh sng Mt tri, h
quang in, bng n dy tc,) i qua mt lng knh, chm tia l gm by mu chnh: ,
cam, vng, lc, lam, chm, tm (ging cu vng) gi l quang ph ca nh sng trng. Tia
lch t nht v tia tm lch nhiu nht so vi phng tia ti trng. Ngc li, cc nh
sng n sc t n tm tng hp thnh nh sng trng. nh sng n sc khng b tn sc
khi i mi trng truyn.
Khi b phn x ton phn, tia tm b phn x u tin, ri n tia chm, tia lam,
c
Chit sut tuyt i ca mt mi trng: n (vi v c ;
v i nT
n 1).
nKX
n r
Chit sut ti i ca mi trng 1 i vi mi trng 2: n12 1 . nKX nT
n2
nKX
Tia sng b phn x ton phn nu gc ti i > , vi l gc gii hn: sin .
nT
(Hin tng phn x ton phn ch xy ra khi mi trng ti chit quang hn: nT > nKX).
V d: Xt mt lng knh c gc chit quang A = 45 t trong khng kh.
1/ Mt tia sng n sc mu lc SI n vung gc vi mt bn AB ca lng knh cho tia
l nm st mt AC. Tnh chit sut ca lng knh i vi nh sng lc.
2/ Chiu mt chm tia gm bn nh sng n sc: , vng, lc, v tm n vung gc
vi mt AB. Cc tia l ra khi mt AC gm nhng nh sng n sc no? Gii thch.
48
Hng dn
1/ Tia sng i vung gc vi mt AB, i thng n mt AC m khng b khc x. Gc ti
ti AC: i = 45o, gc khc x ti AC: r = 90. nh lut khc x nh sng cho:
2. Bc sng ca nh sng
Mu Bc sng
nh sng truyn t mi trng trong sut ny sang mi trng (m)
trong sut khc: tn s khng i, bc sng thay i. 0,64 0,76
Cam 0,59 0,65
Gi v ln lt l bc sng nh sng trong chn khng
Vng 0,57 0,60
0,50 0,58
v bc sng nh sng trong mi trng chit sut n : ' . Lc
n
Lam 0,45 0,51
Mi nh sng n sc c mt bc sng xc nh. Chm 0,43 0,46
Quang ph kh kin (thy c): Tm 0,38 0,44
= 0.38 m (tm) 0.76 m ().
3. Th nghim giao thoa nh sng vi hai
khe Y-ng S1
49
Hiu qung ng i (hiu quang trnh - quang l):
ax
d2 d1 .
D
Vn sng:
i vn sng bc 2 (k = 2)
D i vn sng bc 1 (k = 1)
x ki 0; i ; 2i ; 3i ;... i vn sng trung tm
a vn ti bc 1 (k= 0) (k = 0)
Vn ti: vn ti bc 2 (k= 1)
1 i 3i 5i
x ' k ' i ; ; ;...
2 2 2 2
Khi giao thoa trng L i xng qua vn trung tm:
L / 2 L / 2 1
S vn sng: NS 2 1 ; s vn ti: Nt 2 ( : phn nguyn)
i i 2
V d
Trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng, lc u ta s dng nh sng n sc c
bc sng 1. Khong cch hai khe bng 0,4 mm v khong cch t hai khe n mn quan
st bng 1 m. Trn mn, trong khong rng 9 mm i xng qua vn chnh gia, c 7 vn
sng, ngoi cng l hai vn sng.
1/ Tnh bc sng 1.
2/ S dng ng thi hai nh sng n sc c bc sng 1 v bc sng 2 = 0,4 m.
Xc nh v tr trn mn ti c vn sng cng mu vi vn chnh gia. Trong khong gia
hai vn sng lin tip cng mu vi vn chnh gia ny, c bao nhiu vn sng khc?
Hng dn
50
k1 0,6 k 2 0, 4 ;
2
k1 k 2 : k2 phi chia ht cho 3, tc l: k 2 3k , k 0; 1; 2; 3;... (v k1 2k ).
3
Vy, v tr hai vn sng ca hai h vn trng nhau l:
1D 0,6.103
x1 x2 k1i1 2k 2k 3k (mm) ; x1 x2 3k (mm) 0; 3 mm; 6 mm; ...
a 0,4.103
T vn chnh gia n vn cng mu gn nht: x1 x2 3 mm , ta c k1 2; k1 3 nn
ta c mt vn sng ca h vn (1) v hai vn sng ca h vn (2) trong khong gia hai vn
cng mu lin tip.
51
5.2 Quang ph vch pht x
a. nh ngha: Quang ph vch pht
x gm cc vch sng mu ring l,
ngn cch bi nhng khong ti.
b. Ngun: Do cht kh p sut thp
pht ra khi c kch thch bng
nhit, in.
c. Tnh cht: Ph thuc nguyn t Quang ph vch hp th (hnh trn) v
cu to vt (s vch, v tr-bc quang ph vch pht x (hnh di) ca
nguyn t hir.
sng, sng t i).
d. ng dng: Xc nh thnh phn cu to ca cht lm ngun sng.
5.3 Quang ph vch hp th
a. nh ngha: Quang ph vch hp th l quang ph lin tc trn c nhng vch ti (l
cc vch mu b thiu) do b cht kh hay hi kim loi hp th.
b. iu kin: Nhit ca cht kh hay hi phi thp hn nhit ca ngun pht quang ph
lin tc.
c. Tnh cht: c trng cho nguyn t cu to vt.
d. ng dng: Nhn bit s c mt ca mt nguyn t.
Hin tng o vch quang ph: Hin tng cc vch ti ca quang ph hp th tr thnh
sng khi tt ngun pht ra quang ph lin tc.
6. Tia hng ngoi
L bc x khng thy c, c bc sng t 0,76 m n vi mm, c pht bi mi vt
d nhit thp. Ngun thng dng: l than, l in, dy tc n in,... Tc dng ni bt
nht l tc dng nhit.
ng dng: Sy kh, si m, iu khin t xa, mc ch qun s,...
7. Tia t ngoi
L bc x khng thy c, c bc sng t 0,38 m n vi 10-9 m, c pht bi mi vt
c nhit cao trn 2000 C (n hi thu ngn, h quang,). Mang nng lng tng i
ln nn c kh nng kch thch s pht quang (n hunh quang), gy phn ng quang ha,
hu dit t bo da, t bo vng mc,
ng dng: Kh trng nc, thc phm, cha bnh ci xng, tm vt nt trn b mt kim
loi,
52
8. Tia X (tia Rn-ghen)
L bc x c bc sng t 10-8 m (tia X mm) n 10-11 m (tia X cng). Mang nng lng
ln nn c kh nng m xuyn (i qua giy, vi, g, v kim loi c nguyn t lng nh),
lm pht quang nhiu cht, gy hin tng quang in, ion ho cht kh, tc dng sinh hc
mnh (hu dit t bo; cha ung th).
ng dng: Chp in (chp X quang), chiu in, cha bnh ung th, kim tra cht lng
trong cng nghip, kim tra hnh l phi trng,...
Cch sn xut tia X: Trong ng tia catt t di hiu in th ln (vi chc kV), chm tia
lectron c ng nng ln pht ra t catt p vo bn kim loi (i m cc) c nguyn t
lng ln lm bc x tia X c nng lng ln.
9. Thang sng in t
nh sng thy c
Thang sng in t
53
10. Bi tp
1. ng dng quan trng nht ca tia X l
A. si m, sy kh thc phm.
B. kh trng nc, thc phm.
C. chp nh trong y khoa.
D. cha bnh ci xng.
2. Khi t mt bnh cha kh hir trong khong gia ngun sng v khe hp ca ng
chun trc ca my quang ph lng knh (nhit bnh kh thp hn nhit ngun), trn
phim ca bung nh, ta thu c
A. quang ph lin tc mu ging cu vng.
B. bn vch c mu , lam, chm, tm trn nn ti.
C. mt vch mu vng trn nn ti.
D. bn vch ti trn nn quang ph lin tc mu ging cu vng.
3. Tia hng ngoi khng c c tnh sau:
A. ion ha mnh cc cht kh.
B. gy ra tc dng nhit.
C. gy ra hin tng quang in trong i vi mt s bn dn.
D.tc dng ln phim nh.
4. Chiu mt chm tia sng trng hp, song song t khng kh n mt bn mt lng knh,
ta quan st thy c cc tia l c mu t bin thin lin tc n tm ra khi mt bn kia ca
lng knh. Khi gi c nh chm tia ti, quay t t lng knh xung quanh cnh ca n gim
gc ti, ta quan st thy
A. chm tia l vn lun gm cc tia c mu t bin thin lin tc n tm ra khi
mt bn kia ca lng knh.
B. tia l mu bin mt trc tin.
C. tia l mu tm bin mt trc tin.
S
D. cc tia l t n tm bin mt cng lc.
I
5. Chiu mt chm tia sng trng hp, song song A 15 o B
t khng kh n tm I ca tit din thng AJB ca
mt khi bn tr bng thy tinh plexiglass nh hnh
v. Gc hp bi SI v AB bng 15o. Cho chit sut J
ca thy tinh plexiglass i vi nh sng bng
n =1,472 v gc hp bi hai tia l v tm ra khi khi bn tr bng = 0,920o.
54
Chit sut ca thy tinh plexiglass i vi nh sng tm bng
A. 1,532.
B. 1,400.
C. 1,634.
D. 1,500.
6. Trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng vi ngun sng pht ra nh sng trng,
ta o c khong cch gia vn bc mt mu v vn bc mt mu tm cng pha vi
vn chnh gia l 2,4 mm. Khong cch gia vn bc hai mu v vn bc hai mu tm
cng pha vi vn chnh gia bng
A. 2,4 mm.
B. 4,8 mm.
C. 1,2 mm.
D. 3,6 mm.
7. Khi thc hin th nghim giao thoa nh sng vi hai khe Y-ng trong khng kh vi
nh sng n sc c bc sng , ta o c khong vn l i. Thc hin li th nghim trn
trong mi trng trong sut c chit sut tuyt i l n, ta quan st thy
A. c h vn di chuyn, khong vn khng i.
B. vn chnh gia ng yn, khong vn bng ni.
C. c h vn di chuyn, khong vn bng ni.
i
D. vn chnh gia ng yn, khong vn bng .
n
8. Dng ngun sng n sc c bc sng bng 0,6 m trong th nghim Y-ng v giao
thoa nh sng. Khong cch t hai khe n mn l 1,0 m, hai khe sng cch nhau mt khong
bng 1,2 mm. Trong khong hai im A v B trn mn, cng pha vi vn chnh gia, cch
vn chnh gia ln lt bng 0,60 cm v 1,55 cm, khng k cc vn ti A v B nu c, ta c
A. 9 vn sng.
B. 7 vn sng.
C. 10 vn sng.
D. 8 vn sng.
9. Ngun sng s dng trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng l nh sng trng,
c bc sng trong khong t 0,38 m n 0,76 m. Khong cch gia hai khe l 1,6 mm,
khong cch t mt phng cha hai khe n mn quan st l 2 m. Ti im cch vn chnh
gia mt khong bng 3 mm, s bc x cho vn sng bng
A. 4 vn sng.
55
B. 3 vn sng.
C. 5 vn sng.
D. 2 vn sng.
10. Thc hin th nghim Y-ng v giao thoa nh sng vi nh sng trng c bc sng
trong khong 400 nm (mu tm) v 760 nm (mu ). Vn sng mu tm bc ba trng vi vn
ti ca nh sng c bc sng bng
A. 560 nm.
B. 480 nm
C. 600 nm.
D. 550 nm.
11. p n
Cu T kha Kin thc cn c Cch gii
1. (C) ng dng quan trng nht Tnh cht tia X Tia X c tnh m xuyn, s
ca tia X dng trong y khoa chn
on.
2. (D) t mt bnh cha kh Quang ph hp th Kh hir hp th cc vch
hir trong khong gia v tr m n c th bc x.
ngun sng v khe hp ca
ng chun trc ca my
quang ph lng knh (nhit
bnh kh thp hn nhit
ngun), trn phim ca
bung nh
3. (A) Tia hng ngoi khng c Tnh cht tia hng Tia hng ngoi c nng
c tnh ngoi lng thp, kh c th ion
ha cht kh.
4. (C) Chiu mt chm tia sng Tn sc nh sng do Khi gim gc ti, s c hin
trng hp, song song t lng knh tng phn x ton phn
khng kh n mt bn mt mt bn kia ca lng knh.
lng knh, cc tia l c V tia tm lun lch nhiu
mu t bin thin lin nht so vi phng ca tia
tc n tm ra khi mt bn ti nn s b phn x ton
kia ca lng knh gi c phn trc tin.
56
nh chm tia ti gim
gc ti
5. (D) ... Gc hp bi SI v AB nh lut khc x nh i vi nh sng :
bng 15o. .. chit sut ca sng sin75o
sin rd ; rd 41, 01o .
thy tinh plexiglass i vi nT sin i nKX sin r 1, 472
57
thoa nh sng. Khong cch B l vn ti th 16, trong
t hai khe n mn l 1,0 m, khong t B n vn chnh
hai khe sng cch nhau mt gia, c 15 vn sng. Vy,
khong 1,2 mmA v B trong khong AB c 9 vn
trn mn, cng pha vi vn sng.
chnh gia, cch vn chnh
gia ln lt bng 0,60 cm
v 1,55 cm
9. (B) th nghim Y-ng v S bc x cho vn .2
x 3.103 k ;
giao thoa nh sng nh sng ti mt im 1,6.103
sng trng, c bc sng trn mn 2, 4
0,38 0,76 ;
trong khong t 0,38 m k
trng vi vn ti ca nh 3t 1
k 3;
sng c bc sng d 2
3.400 1
k 3;
760 2
1,08 k 2,5 ; k =2;
3.400
480 nm .
1
2
2
58
CHNG VI. LNG T NH SNG
i vi mt s kim loi kim: 0 thuc vng nh sng thy c, cc kim loi khc:
0 thuc vng t ngoi.
Gi thuyt lng t nng lng ca Plng: Nng lng m nguyn t hay phn t
bc x hay hp th c gi tr xc nh:
hc h: hng s Plng ( h = 6,625 10-34 J.s)
hf
f : tn s nh sng
59
2. Hin tng quang in trong
Hin tng quang in trong l hin tng nh sng c bc sng thch hp chiu vo
mt khi cht bn dn lm cho cc lectron lin kt tr thnh cc lectron dn v cc l
trng mang in tch dng chuyn ng bn trong khi cht.
Hin tng quang dn: Hin tng in tr sut gim (tng dn in) ca cht bn
dn khi b nh sng c bc sng thch hp chiu vo. Cng nh sng cng ln, in tr
sut cng gim. ng dng: Quang in tr l tm bn dn c in tr thay i theo cng
nh sng chiu vo.
Pin quang in (pin Mt Tri): Ngun in hot ng da trn nguyn tc hin tng
quang in trong, nh nng lng nh sng (bin quang nng thnh in nng).
3. Hin tng quang pht quang
Hin tng quang pht quang l hin tng mt s cht hp th nh sng c bc sng
ny v bc x nh sng c bc sng khc.
Ln quang: nh sng pht quang ko di mt khong thi gian (> 10-8 s) sau khi tt nh
sng kch thch (i vi mt s rn).
Hunh quang: nh sng pht quang b tt nhanh (< 10-8 s) sau khi tt nh sng kch thch
(i vi mt s cht lng, kh). nh sng hunh quang lun c bc sng di hn bc
sng nh sng kch thch .
4. S lc v laze
Laze l ngun pht nh sng cng mnh da trn s pht x cm ng. Chm tia laser
c tnh n sc, tnh nh hng cao, tnh kt hp cao (cc sng cng tn s v cng pha), v
cng ln.
ng dng: Laze c s dng trong thng tin lin lc v tuyn nh cp quang, y hc
(phu thut), cng nghip (khoan, ct, u c a,),...
5. Mu nguyn t Bo
Cc tin Bo
a. Tin v trng thi dng: Nguyn t ch
tn ti mt s trng thi c nng lng xc nh
En (trng thi dng). trng thi dng, nguyn t
r0 r1
khng bc x nng lng.
K r2
Mi gi tr ca nng lng c biu din L
60
Qu o chuyn ng tng ng vi trng thi dng gi l qu o dng. Nguyn t
hir c bn knh:
rn r0 n2 n= 1, 2, 3,
o
r0 0,53 1010 m 0,53A l bn knh Bo.
1 1 1
H thc t hp: f nm f nk f km ; .
nm nk km
n(n 1)
S vch ph pht x khi nguyn t c kch thch ln mc En: N .
2
V d
Cho bit cc mc nng lng ca nguyn t hir c tnh theo h thc:
13,61
En eV ; n = 1, 2 ,3 .
n2
61
1/ Hy kim chng l cc mc nng lng khng cch u nhau v v s cc mc
nng lng.
2/ Cung cp nng lng nguyn t hir chuyn di ln mc kch thch th hai. Hy
tnh bc sng ca cc vch ph m nguyn t ny bc x. Cc vch ph ny trong vng
no ca thang sng in t? Cho bit hng s Plng h 6,625.1034 J.s, tc nh sng trong
E4 E3 0,66 eV .
Ta thy cc hiu s ny khng bng nhau; vng nng lng cng cao, cc mc cng xt
li gn nhau hn.
S cc mc nng lng ca nguyn t hir c v trn hnh.
P E
O E6
E5
N E4
0,66 eV
M E3
32 1,89 eV
L E2
31
21 10,21 eV
K E1
2/ Nguyn t mc kch thch th hai (E3) trong mt thi gian rt ngn, khong 10-8
s, v s chuyn v tt c cc mc nng lng thp hn: E2, E1. T mc E2, nguyn t cng s
chuyn v mc E3. Vy, ta s c 3 vch ph, c bc sng c tnh:
hc
E3 E1 1,51 eV ( 13, 61 eV ) 12,1 eV; 31 1,03.10 7 m ,
31
62
hc
E3 E2 1,89 eV; 32 6,58.107 m ,
32
hc
E2 E1 10, 21 eV; 21 1, 22.107 m .
21
6. Bi tp
1. Hin tng quang in ngoi v hin tng quang in trong cng c c im no sau
y?
A. Cng lm sinh ra mt loi ht ti in.
B. Cng s dng mt loi vt liu chiu nh sng kch thch.
C. Gii hn quang in cng nm trong mt vng ca thang sng in t.
D. Khng xy ra vi mi bc sng ca nh sng kch thch.
2. Pht biu no sau y sai khi ni v hin tng quang pht quang?
A. Bc x pht quang c th vn tn ti thm mt thi gian sau khi tt bc x kch
thch.
B. Bc x kch thch c bc sng nh hn bc sng ca bc x pht quang.
C. Hin tng ln quang c th xy ra cho cc cht lng v cht kh.
D. Khi chiu tia t ngoi vo mt vt liu pht quang, bc x pht quang c th c
mu xanh lc.
3. Trong hin tng quang in, khi ta tng tn s ca nh sng chiu vo kim loi:
A. Gii hn quang in ca kim loi tng.
B. Cng thot ca kim loi tng.
C. ng nng ca cc quang lectron tng.
D. S quang lectron ri kim loi tng.
4. Cho bit khi nguyn t hir c kch thch, mt trong nhng bc x nguyn t ny
pht ra c nng lng bng 1,51 eV. Cho bit hng s Plng h 6,625.1034 J.s , tc nh
63
A. T ngoi.
B. Sng v tuyn.
C. Hng ngoi.
D. Tia X.
h 6,625.1034 J.s, tc nh sng trong chn khng c 3.108 m/s. Nng lng ti thiu
vng mc ca mt ngi c th nhn bit nh sng bng
A. 4,0.1018 J.
B. 1, 2.10 17 J.
C. 1,6.1019 J.
D. 4,0.1017 J.
6. Cho bit khi chiu mt bc x c bc sng bng 0,50 m vi cng sut 0,16 W n
mt b mt kim loi, c 10 phtn th lm bt ra 8 s quang lectron khi b mt ny. Gi s
tt c s quang lectron sau khi ri khi kim loi s chuyn ng theo cng hng to ra
dng in. Cho bit hng s Plng: h 6,63.1034 J.s , tc nh sng trong chn khng
bng 589 nm trong mi trng ng hng. Cho bit hng s Plng h 6,63.1034 J.s, tc
nh sng trong chn khng c 3.108 m/s. Ti v tr cch ngun sng ny mt khong bng 2,00
m, s phtn p vo mt n v din tch trong mt giy bng
A. 2,96.10 20 phtn/(m2.s).
B. 5,89.1018 phtn/(m2.s).
64
C. 9,30.10 20 phtn/(m2.s).
D. 2,96.1018 phtn/(m2.s).
Cho hng s Plng h 6,625.1034 J.s , tc nh sng trong chn khng c 3.108 m/s 2 v
10. Cho bit nng lng ti thiu cn thit ion ha nguyn t hir trng thi c bn
l 13,6 eV v hai bc sng di nht khi nguyn t ny di chuyn v qu o K v qu o
65
7. p n
Cu T kha Kin thc cn c Cch gii
1 (D) Hin tng quang Kin thc hin tng quang Lun c gii hn quang
in ngoi v hin in ngoi v hin tng quang in cho mi hin
tng quang in in trong tng.
trong cng c c
im
2 (C) .....sai khi ni v hin Kin thc hin tng quang Hin tng ln quang
tng quang pht pht quang ch xy ra i vi cht
quang rn.
3. (C) ...hin tng quang Kin thc. H thc: hf Nng lng phtn tng
in... tng tn s ca khi tn s ca bc x
nh sng ... tng, quang lectron
nhn nhiu nng lng
hn nn c ng nng
ln hn. Gii hn quang
in v cng thot ch
ph thuc kim loi.
4. (C) ...nguyn t hir hc hc 6,625.1034.3.108
H thc: .
c kch thch, mt 1,51.1,6.1019
Kin thc v thang sng in 8, 2.107 m
trong nhng bc x t
nn bc x thuc vng
nguyn t ny pht ra hng ngoi
c nng lng bng
1,51 eV...hng s
Plng: h 6,625.1034
J.s, tc nh sng
trong chn khng:
c 3.108 m/s v in
tch ca lectron:
e 1,6.1019 C.
Bc x ny nm
trong vng
66
5. (D) ...t nht 120 phtn hc hc
H thc: . E 120.
c bc sng bng 600,0.109
4,0.1017 J
600,0 nm n p vo
vng mc (mng li)
ca mt ngi th mt
s pht hin ra nh
sng... h 6,625.1034
J.s, tc nh sng
trong chn khng:
c 3.108 m/s. Nng
lng ti thiu
vng mc...
6. (B) ...chiu mt bc x c hc S phtn n trong 1s:
Cc h thc: v I = eNe.
bc sng bng 0,50 NP
0,16
, s quang
hc /
m vi cng sut 0,16 lectron ri kim loi
trong 1 s:
W n mt b mt
0,16
Ne 0,8. .
kim loi, c 10 phtn hc /
0,16.0,50.106
th lm bt ra 8 s I 0,8. .1,6.1019
6,63.1034.3.108
quang lectron khi b
5,15.103 A
mt ny... tt c s
quang lectron sau khi
ri khi kim loi s
chuyn ng theo
cng hng to ra
dng in...
h 6,63.1034 J.s...
c 3.108 m/s ...
e 1,6.1019 C.
Cng dng in
sinh ra do s quang
lectron...
67
7. (B) cng sut bng 100 hc S phtn pht ra trong
Cc h thc; v
W pht nh sng n P
1s: R .
sc c bc sng bng P = Np. hc /
m, s phtn p vo 5,89.1018
phtn/(m2.s).
mt n v din tch
trong mt giy
8. (A) Khi lectron ca mt H thc rn r0 n2 . rP 62 r0
9
nguyn t hidro rL 22 r0
chuyn t qu o P
v qu o L th
nguyn t ny
9. (D) ...cc mc nng lng H thc tnh bc sng ca Bc sng di nht:
hc hc
ca nguyn t hir... bc x: En Em E2 E1
nm 21
13,61
En eV ; n = 13, 61 eV
n2 13,61
22
1, 2 ,3 .
10, 21 eV
... h 6,625.1034 J.s... hc
21
10, 21.1,6.1019
c 3.108 m/s ...
0,12 m
e 1,6.1019 C. Vng t ngoi.
...cung cp nng lng
nguyn t hir
c kch thch ln tt
c cc mc nng
lng, cc vch ph
pht ra khi nguyn t
ny chuyn v mc
68
nng lng tng ng
vi qu o K nm
trong vng
10.(A) nng lng ti thiu Nng lng ion ha. H thc 1 1 1
cn thit ion ha 1
1
1 3 1 31
t hp:
nm nk mk E E1 1 1
nguyn t hir
trng thi c bn l hc 32 21
1 13,6.1,6.1019
13,6 eV v hai bc
3 6,63.1034.3.108
sng di nht khi
1 1
9
9
nguyn t ny di 656,3.10 126,1.10
chuyn v qu o K
3 832,1 nm .
v qu o L ln lt
l 126,1 nm v 656,3
nm... h 6,625.1034
e 1,6.1019 C.
Bc sng ngn nht
khi nguyn t ny di
chuyn v qu o M
bng
69
CHNG VII. VT L HT NHN
1. Cu to ht nhn nguyn t
Nguyn t gm mt hay nhiu lectron chuyn ng quanh mt ht nhn mang in tch
dng, nng hn rt nhiu. Ht nhn c tt c A nucln trong gm
Z prtn (k hiu p, khi lng mp 1,67262 1027 kg = 1838 me, in tch
e 1,6 1019 C )
Nng lng lin kt ring : Nng lng lin kt tnh trung bnh cho mt nucln:
Wlk
.
A
Nng lng lin kt cng ln, ht nhn cng bn vng.
Cc ht nhn c s khi A trung bnh ( A 50 70 ; 8,8 MeV/nucln) bn vng
hn cc ht nhn c s khi nh hn hoc ln hn (ht nhn 62
28 Ni bn vng nht).
3. Phn ng ht nhn
Cc nh lut bo ton trong phn ng ht nhn:
nh lut bo ton s khi A: Tng s nucln trc v sau phn ng bng nhau.
70
nh lut bo ton in tch: Tng i s nguyn t s Z trc v sau phn ng
bng nhau.
nh lut bo ton nng lng ton phn: Tng nng lng ton phn (nng
lng ngh + ng nng) trc v sau phn ng bng nhau.
nh lut bo ton ng lng: Tng ng lng p mv trc v sau phn
ng bng nhau.
Ghi ch: Khng c nh lut bo ton khi lng.
Nng lng ca phn ng ht nhn Xt phn ng ht nhn: A B C D .
Gi mtr mA mB v msau mC mD l tng khi lng ca cc ht nhn trc v sau phn
ng.
Nng lng ca phn ng ht nhn : W c2 m c2 (mtr msau ) .
71
Khi ht nhn B ng yn, gc hp bi vC v vD c tnh theo h thc:
mA K A mC K C mD K D 2 mC mD K C K D cos .
72
KB KC W c2 (mA mB mC ) .
(tng ng nng cc ht sinh ra bng nng lng ca phn ng)
mB K B mC K C .
con 222
86 Rn. Tnh ng nng ca ht pht ra sau phn ng cho bit lc u, ht nhn m
ng yn.
2/ Cho khi lng ban u ca 226
88 Ra l 200,00 g. Hy tnh khi lng 222
86 Rn sinh ra sau
thi gian bng 3 chu k bn r.
Cho khi lng ca cc ht nhn: mRa 226,0254 u; mRn 222,0176 u; m 4,0026 u v
1u 931,5 MeV/c2 .
Hng dn
1/ Phn ng ht nhn c th xy ra l: 226
88 Ra 24 222
86 Rn .
73
m
K K 4,84 MeV; K 4,76 MeV .
mRn
5. Bi tp
1. Sau mt phn ng phn hch ht nhn do s hp th mt ntron, c k ntron sinh ra.
Chn pht biu ng.
A. Nu k = 1, phn ng khng c duy tr.
B. Nu k < 1, s c phn ng dy chuyn t duy tr.
C. Nu k > 1, s c phn ng dy chuyn t duy tr.
D. Phn ng dy chuyn t duy tr khng ph thuc k.
74
3. Trong l phn ng ht nhn, khi hp th mt ntron ht nhn 235
92 U b phn hch v sinh
ra cc ht nhn 142
58 Ce , ht nhn 4091 Zr , ba ntron v k ht . Ta c
A. k = 7.
B. k = 8.
C. k = 6.
D. k = 5.
A. 68,39 J.
B. 68,39.1010 J .
C. 42,74 J.
D. 42,74.1010 J .
A. 3,51 nm.
B. 2,64 nm.
C. 10,54 nm.
D. 5,27 nm.
6. Cho bit 1u 931,5 MeV/c2 , tc nh sng trong chn khng c 3.108 m/s, v in tch
A. 235,0 g v 1,6.1019 C.
B. 235,0 g v 1,5.1019 C.
C. 3,9.1025 kg v 1,5.1017 C.
D. 3,9.1025 kg v 3,8.1017 C.
7. Xp theo th t bn vng tng dn ca cc ht nhn sau:
238
A. 92 U ; 56 7
26 Fe ; 3 Li .
56
B. 26 Fe ; 238 12
92 U ; 6 C .
75
C. 73 Li ; 238 56
92 U ; 26 Fe .
D. 126 C ; 56
26 Fe ; 73 Li .
sinh ra ht v ht nhn 31T . Cho bit ht bay ra theo phng vung gc vi ht 31T v
A. 0, 25.1012 .
B. 0,50.1012 .
C. 0,75.1012 .
D. 0,15.10 12 .
76
2 (B) N0 l s ht nhn H thc: N N 0 2t / T S ht nhn phng x: Hm
phng x ban u (t = s N N 0 1 2t / T tng t 0
0) v N l s ht
theo t v c tim cn ngang i
nhn phng x sau
qua N0.
thi gian t. th...
3 (C) ...khi hp th mt nh lut bo ton in S in tch c bo ton:
ntron ht nhn 235
92 U tch 92 + 0 = 40 + 58 + 0 + x(-1); x
ht nhn 4091 Zr , ba
ntron v k ht
4. (B) ...khi lng ca cc H thc: W c 2 m v Nng lng ta ra khi to thnh
ht , ntron v h thc tnh s ht mt ht nhn heli:
prtn ln lt bng: m.N A W c 2 2m p 2mn m .
nhn: N
m = 4,0015 u; mn = m
1.N A
V trong mt gam heli c:
1,0087 u; mp = m
1,0073 u v 1u = ht nhn heli nn nng lng
2
931,5 MeV/c , hng phi tnh bng:
s Avgar:
. 2mp 2mn m .931,5.1,6.1013
1.N A
N A 6, 02.10 mol . 23 -1
m .
Nng lng ta ra khi 68,39.1010 J
to thnh mt gam
heli
5 (D) ht nhn 60
27 Co phn H thc: N N 0 2t / T S ht nhn 60
27 Co cn li: 25%.
77
bng
6. (C ) 1u 931,5 MeV/c2 ... Kin thc cu to ht 931,5.1,6.1013
1u
c 3.108 m/s,...
nhn 3.10
8 2
19
165,6.1029 kg
e 1,6.10 C.
m 235.165,6.1029 kg
Khi lng v in
3,9.1025 kg
235
tch ca ht nhn U
92
q 92.1,6.1019 1,5.1017 C
ln lt bng
7 (A) th t bn vng Kin thc cu to ht 56
26 Fe l ht nhn c s khi
tng dn ca cc ht nhn trong khong t 50 n 70 nn
nhn bn vng nht.
8 (B) Ntron ...ng nng nh lut bo tan nng K K T 0,8 1,10 0,3 MeV
1,1 MeV c bn lng ton phn v (1)
vo ht nhn liti 63 Li nh lut bo ton ng pn p pT ;
sinh ra ht v ht ht nhn
2mn K n 2m K 2mT K T ;
nhn T ...ht bay
3
1.1,10 4 K 3K T
1 (2)
ra theo phng vung (1) v (2)
gc vi ht 31T v K 0, 2 MeV; KT 0,1 MeV .
nng lng ca phn
ng l 0,8 MeV.
ng nng ca ht
bng:
9 (A) ...ng v 146 C l cht nh lut phng x: N0
1,00.1012 ;
phng x ...chu k bn N (t ) N0 2t /T . N12
12
6 C l hng s, bng
1,00.1012 ...mt mu
78
xng ng vt cht
cch y 11200 nm,
t s trn o c
10 (D) Sau ... phng x v nh lut phng x. H 3,8
2 1 ;
206 t /T
140, 6 238
, ht nhn urani 238
92 U thc:
phn r thnh ch
mY
Y 2t / T 1 .
A t 0, 2041.109 nm.
mX AX
206
82 Pb ...chu k bn r
... 4,6.109 nm. Gi s
c mt khi ban
u ch cha 238
92 U m
206
khng cha 82 Pb
nhng hin nay li
206
cha 3,8 mg 82 Pb v
140,6 mg 238
92 U . Tui
79