Professional Documents
Culture Documents
Dolte Utrecht FietsP Inspiratieboekje LR
Dolte Utrecht FietsP Inspiratieboekje LR
etsparkeren
paal of hek
Een frisse kijk op
etsparkeren in
de binnenstad van
Utrecht
ek zonder aan-
ndmogelijkheid
Het succes van Utrecht 3
Inspiratie
buiten 27
binnen 57
Lange Jufferstraat 52
aandacht 103
3512 EE Utrecht
info@dolte.nl
www.dolte.nl
INHOUD
Compact stallen in een strak design 83
Het succes van Utrecht 3 Fietsenstallingen combineren met voorzieningen 85
D fietser bestaat niet... 13 Fietsparkeren tussen de boeken 87
Doelgroepen en verschillende gebruiksfuncties van de fiets 17 De fiets mee naar binnen. 89
Iedere doelgroep een eigen fiets 19 Project Gent-Sint-Pieters 91
Iedere stalling een ander bereik 20 Meer dan verhuur alleen 94
Iedere stalling een eigen publiek 23 De fietsgarderobe, een gastvrij onthaal voor de fietser 95
Iedere stalling een andere duur 25 Fietsparkeren onder het voorplein Leiden Centraal 97
Inspiratie Buiten 27 Meer frisheid 98
Klemmen in de openbare ruimte 29 Snelle toegang 99
Het effect van ordening rond het centraal station Utrecht 31 Automatisch parkeersysteem 100
Soms zijn witte lijnen voldoende 32 Inspiratie Aandacht 103
Het Rijtje 34 Bekend maakt bemind 105
Paalparkeren 35 Communicatie over fietsroutes en fietsenstallingen 107
Geen paal, geen fiets 37 Promotie rond het centraal station in Utrecht 108
Hoeveel fietsen kun je parkeren op de plek van n auto? 38 Amsterdam maakt fietsenstallingen zichtbaar 109
Klemmen onder een dakje 42 Zichtbaarheid van stallingen is belangrijk 111
Stadsbalkon Groningen 45 Breng je fietsbeleid onder de aandacht met een goed beeldmerk 115
Spitsrekken in Groningen 46 Fietspromotiespel 116
Valet Bike Parking 47 Aandacht voor fietsparkeren met een prijsvraag 119
Mobiele fietsenstalling op de Mariaplaats in Utrecht 48 Een greep uit de bijna 200 inzendingen 121
Gebruik van water 51 Een studieopdracht 122
Verbonden aan de vaste wereld 52 Fietskunst 123
Design om je fiets aan vast te leggen 53 Fietspromotie in andere fietssteden 125
Zo kan het ook 54 Een fietsrouteplanner met veel extra informatie voor de fietser 126
Inspiratie Binnen 57 Het zadel als reclamedoelwit 127
Fietsparkeren in het hart van winkelcentrum Eindhoven 59 Fiets-parkeerzone 128
Uitnodigende entree 60 Duidelijke regels 129
Meer comfort 61 Reguleren van stallingsduur 130
De Serre: transparante fietsparkeermachine in Apeldoorn 62 Kort en lang parkeren in de praktijk 133
Ikea klanten komen met de auto 64 De fietsparkeerschijf 135
De klant op de fiets is welkom 67 Duidelijke inrichting draagt bij tot goed gebruik van de ruimte 138
Gratis huurfietsen in het centrum van Bern 69 Gebruik van kleur en tekens op het wegdek 139
Parkeren in de toekomst 70 Rode antiparkeerloper 140
Compact stallen met The Bike Dispenser 73 Anti-parkeerhekken 141
Fietsparkeren in een molen 74 De boodschap komt niet altijd over 143
Fietsparkeren in drie lagen 75 Uiteindelijk volgt sanctioneren 145
Er is altijd wel ruimte tussen de autos 77 Wildparkeren 147
Hoeveel fietsen kun je parkeren op een vlak van 500 m2? 78 English summary 148
Fietsen stallen aan elastiek 82 colofon 151
Het succes van
Utrecht
De ets en Utrecht,
onlosmakelijk verbonden!
De ets is niet weg te denken uit het Utrechtse
straatbeeld. Jong, oud, student, forens: een bont
gezelschap van etsers komt iedere dag op de
ets naar de Utrechtse binnenstad. Buitenlandse
toeristen kijken hun ogen uit. Wat een hoeveel-
heid etsen! Utrecht is met recht trots op het grote
aandeel van de ets.
2 3
Utrecht heeft een aantal experts op het gebied van ets-
parkeren uitgenodigd om mee te denken over het onder-
werp etsparkeren. Zij hebben aanbevelingen gedaan om
het tekort aan te pakken en hebben voorbeelden gegeven
van succesvolle maatregelen in andere steden. Ook heeft
de gemeente bewoners, ondernemers en bezoekers in
een prijsvraag uitgedaagd om met ideen te komen.
4 5
De ets in de Nederlandse
binnensteden
De ets is van onschatbare waarde in het Nederlandse vervoerscon-
cept. Dankzij het hoge aandeel van de ets in de Nederlandse steden,
zijn deze relatief goed bereikbaar en tevens relatief schoon en leefbaar.
Van alle ritten in de stad wordt gemiddeld 30% met de ets gedaan. In
binnensteden kan dit oplopen tot 60%. Denk eens in hoe onze steden
er uit zouden zien als we voor al deze ritten in de auto zouden stappen.
6 7
Smakkelaarsveld, Utrecht
10 11
D etser
bestaat niet...
D etsenstalling dus
ook niet
12 13
De minister Een dokter
Piet Hein Donner heeft een Gazelle. Een ets, dat is gewoon het ideale vervoermiddel. Een fantas-
de etser
Een degelijk zwart herenrijwiel. Hij tisch ding. Ik rijd zon twintig kilometer per dag en met de ets
rijdt ermee van zijn huis naar het ben ik gewoon altijd het snelst in de stad. Binnen een kwartier
ministerie van Justitie. Onverstan- ben ik bij de mensen.
dig, vinden sommigen. Het zijn er,
zeggen zij, de tijden niet naar om als Een etskoerier
minister van Justitie zomaar door de ,,Fietskoerieren is heerlijk om
stad te etsen. Maar daar is Don- te doen. Het heeft alles: actie,
ner het niet mee eens. In de eerste avontuur, gezelligheid. Licha-
plaats leiden er veel wegen van huis melijk lekker bezig zijn. Het is
naar kantoor en zo zie je nog eens wat. Ten tweede zijn er toch prachtig hoe je met zon
meer mensen vermoord in een auto dan op de ets. En in de mechaniek kracht in snelheid
derde plaats weet hij zich geborgen in Gods hand, moet een kunt omzetten?
mens zich geen angst laten aanpraten en peddelen er tegen-
woordig een paar veiligheidsmensen mee.
Een architect
,,Ik ben mijn leven lang al principieel etser; je zult mij met geen
stok de auto in krijgen. Mijn twee kinderen neem ik overal op de
ets mee naartoe.
De premier
Balkenende op de pedalen. De De etspolitie
minister-president ontving in ,,Het contact verloopt veel
Vancouver, de stad waar in 2010 vlotter dan achter een raam
de Olympische Spelen plaats of vanuit een wagen. Dit
vonden, een OV-ets van de NS. brengt een zekere vorm van
Na de ofcile plichtplegingen gezelligheid tussen ons en de
wilde de premier zijn etskunsten burger met zich mee. Het is
wel even vertonen. de gelegenheid om contacten
met de burgers te bevorde-
ren.
de etser
Studenten, Thuiswonend
woon-school verkeer
Trendy Huishoudens
Alleenstaanden, Dynamische Gezinnen
woon-universiteit verkeer
Empty Nesters
16 Vroege Genieters, Senioren 17
Iedere doelgroep een eigen ets
Empty Nesters
de etser
Midlife
Trendy
Huishoudens
Starters
Jongeren
18 19
Iedere stalling een ander bereik
B
standaard
Hoever wil de etser lopen van stalling naar
de etser
bestemming?
B
paal of hek
B
fietsenrek met
aanbindmogelijkheid
B
stalling met toezicht
B
bewaakte stalling
B
servicebalie stalling bestemming
20 21
standaard standaard standaard
de etser
paal of hek paal of hek paal of hek
fietsenrek zonder
fietsenrek
aan- zonder
fietsenrek
aan- zonder aan-
bindmogelijkheid
bindmogelijkheid
bindmogelijkheid
fietsenrek metfietsenrek
aan- metfietsenrek
aan- met aan-
bindmogelijkheid
bindmogelijkheid
bindmogelijkheid
bewaakte stalling
bewaakte stalling
bewaakte stalling
servicebalie stalling
servicebalie stalling
servicebalie stalling
de etser
paal of hek paal of hek paal of hek paal o
servicebalie stalling
servicebalie
servicebalie stalling stalling
servicebalie st
buiten
Vredenburg, Utrecht
buiten
Voor: Geparkeerde etsen onder Hoog Catharijne in Utrecht in de oude situatie. Na: Meer capaciteit, betere voorzieningen en meer ruimte voor voetgangers.
30 31
neert, gedragen mensen zich netter
en parkeren de ets op de juiste plek.
last van hebben.
Zelfs in Amsterdam waar de etsers
Talens roemt de stationsstalling in Gro-
ningen. Daar ligt de stalling dichtbij
zich wellicht iets anarchistischer ge-
dragen, kun je het parkeergedrag prima
het voor de entree van de supermarkt Als gepland. De etsers moesten hun ets
duister. Niemand weet bijvoorbeeld
de voorzieningen eenmaal goed
hoeveel etsparkeerplekken er bij een
zijn, gedragen etsers zich ook goed.
sers te negeren, gaat het mis. In mijn
vorige baan bij een gemeente waren bij
een regelrechte chaos. Voetgangers Talens maar
bioscoop of supermarkt nodig zijn. achter
is ervan overtuigd een vlakbij gelegen sport-
dat etsers de plannen voor een nieuwe schouw-
konden er amper door. De gemeente eigenlijkzaal parkeren. Dat werkt niet. Dat gaan
En als er maar n rekje bij een grote
altijd hun ets netjes proberen burg geen etsenrekken gepland. De
bioscoop staat, kun je er volgens Talens
te parkeren. Ze noemt Veenendaal als etsers moesten hun ets maar achter
schilderde daarop rechthoekige vak- voorbeeld. etsers
Daar is op echt
vanuit gaan dat er vanzelf een kluwen een pleinniet
met doen. een vlakbij gelegen sportzaal parkeren.
buiten
ken, waarvan de breedte even lang is fontein in het midden geen etsenrek
etsen in de buurt van de ingang Dat werkt niet. Dat gaan etsers echt
groeit. geplaatst. De etsers blijken hun ets VogelVrijeFieter
niet doen. juli
als de lengte van een ets. Fietsers
Om ontwerpers te helpen, ontwikkelt
niet op willekeurige plaatsen te parke- augustus 2009
snapten meteen de bedoeling. De
Talens nu een nieuwe versie van de
ren. Spontaan groeperen de Veenenda-
Voor etsers tasten gemeenten in het
duister. Niemand weet bijvoorbeeld
hoeveel etsparkeerplekken er bij een
je straks het aantal plekken uitrekenen
aan de hand van het vloeroppervlak.
Dat is snel en simpel. In het handboek
bioscoop of supermarkt nodig zijn. En staan ook adviezen over de vormge-
als er maar n rekje bij een grote bios- ving van de etsenrekken en de meest
coop staat, kun je er vervolgens vanuit geschikte locaties.
gaan dat er vanzelf een kluwen etsen
in de buurt van de ingang groeit. Anarchistisch
Om ontwerpers te helpen, ontwikkelt Als de voorzieningen eenmaal goed
Hillie Talens van het CROW een nieuwe zijn, gedragen etsers zich ook goed.
versie van de Leidraad Fietsparkeren. Talens is ervan overtuigd dat etsers Geef in de openbare ruimte
In dit handboek dat in 2010 afgerond eigenlijk altijd hun ets netjes proberen duidelijk aan wat er van de
wordt, komen cijfers te staan over te parkeren. Ze noemt Veenendaal als
het gewenste aantal plekken bij een
etser verwacht
wordt.
voorbeeld. Daar is op een plein met
voorziening. We kiezen voor praktische fontein in het midden geen etsenrek
methodes. Voor een supermarkt kun geplaatst. De etsers blijken hun ets
32 VogelVrijeFietser 20 juli | augustus 2009 33
Het Rijtje Paalparkeren
Fietsers zetten hun ets het liefst naast andere etsen
buiten
Denk goed na waar je
palen neerzet.
buiten
Palen nodigen uit om je ets tegen aan te stallen. Is de ets daar ongewenst, zet er dan geen paal neer.
36 37
Hoeveel etsen kun je parkeren op de plek
van n auto?
buiten
haaks naast
naast elkaar = 8 f ieelkaar = parkeerplaats
tsen op 1 auto 8 etsen
De ets is een bescheiden vervoermiddel, hij heeft maar weinig ruimte nodig. Op n
autoparkeerplaats kun je maar liefst 8 tot 14 etsen kwijt.
haaks naast
hoog-laag elkaar
naast elkaar en ophoog-laag
= 14 f ietsen = 14 etsen
1 auto parkeerplaats
38 39
Ex-autoparkeerplaatsen
In het buitenland is het vrij gebruikelijk om parkeerplaat-
sen voor autos om te zetten naar plaatsen voor etsers.
buiten
Santa Monica, VS Brugge, Belgi
40 41
Klemmen onder een dakje
buiten
Investeer in de kwaliteit
van etsenstallingen.
Incheon, Zuid Korea.
Station Geldermalsen.
buiten
44 45
Spitsrekken in Groningen Valet Bike Parking
Donderdag plaatsen, zondag weer weg.
buiten
Situatie zonder spitsrekken
Valet Bike Parking is een
dienst die SFBC (San
Francisco Bicycle Coali-
tion) aanbiedt voor grote
gebeurtenissen in en rond
San Francisco. Het werkt
hetzelfde als een garderobe
voor jassen, maar dan met
etsen.
SFBC zet zich in voor een
etsvriendelijker en schoner
San Francisco.
46 47
Mobiele etsenstalling op de
Mariaplaats in Utrecht
buiten
48 49
Gebruik van water
buiten
Drijvend etspad, Portland USA
Contexts P
buiten
Cable Rack, van Next phase studios Stephan Jaklitsch architects
Cable Rack on Rivington S
Fietsnietjes met een klassieke uitstraling in het centrum van Brussel, Belgi.
buiten
54 Oudegracht , Utrecht Fietsen van treinforensen, Station Santa Cruz, Brazili. 55
Inspiratie
Binnen
binnen
Gratis etsenstalling met rolbanen voor 1.250 etsen en 60 brometsen.
58 59
Uitnodigende entree Meer comfort
binnen
Rijwielshop aan de Van Sijpesteijnkade, Utrecht. Een rolband geeft comfortabele toegang tot deze stalling in
Eindhoven.
60 61
De Serre: transparante etsparkeer-
Maak in nieuwbouwplannen
machine in Apeldoorn op grote schaal ruimte voor
inpandig stallen.
binnen
Een mooie etsenstalling waaraan je ook kunt zien dat het een etsenstalling is.
Dat was de opdracht die de gemeente Apeldoorn gaf aan de architect voor een
nieuwe gratis stalling. Het resultaat is een opvallend vormgegeven stalling, met
een transparante glazen gevel en plek voor 600 etsen.
62 63
Ikea klanten komen met de auto
Veel klanten komen op de ets.
dus zorgt Ikea voor voldoende parkeerplaatsen Zorg voor voldoende etsparkeer-
plaatsen.
binnen
Poster gemeente Utrecht.
Beeldmontage van een mogelijke etsentree voor Hoog Catharijne.
64 65
De klant op de ets is welkom
binnen
Natuurwinkel op de Nachtegaalstraat in Utrecht. Albert Heijn en Blokker op de Nachtegaalstraat in Utrecht.
66 67
Gratis huuretsen in het centrum van Bern
binnen
68 69
Parkeren in de toekomst
Een volautomatisch parkeersysteem Geavanceerde techniek, eenvoudig te bouwen.
Geen ets te zien, en toch staan hier 400 De ets wordt voor de toegangsdeur Op maaiveld is slechts een object ter Onder het maaiveld bevindt zich een
etsen gestald. gezet. grootte van een bushokje te zien. trommel met een diameter van 7m.
binnen
Met een chippas meld je de ets aan. Terwijl je ets wordt opgeborgen, kan Deze trommel wordt opgebouwd uit met een deksel op de bodem.
de sprint ingezet worden naar de trein. damwanden...
De ets wordt compact weggezet in Het automatisch aeveren van de ets Het parkeersysteem heeft slechts een Door etsen slim in elkaar te schuiven
een ets-opslag-magazijn. vergt ongeveer 17 seconden per ets. diameter van 7 meter en kan 200 etsen ontstaat er extra veel capaciteit.
opslaan.
70 71
Focus op gemak, Compact stallen met The Bike Dispenser
beleving, comfort. Een ets uit de muur trekken
De bike dispenser-systemen
bieden klanten van OV-ets een
ets aan voor 2,85 euro voor
20 uur. Het systeem bestaat uit
twee hoofddelen: een maga-
zijn en een uitgiftedeel. Het
magazijn is te verkrijgen in drie
uitvoeringen: voor 30, 50 of 100
etsen. In het magazijn worden
de etsen zeer compact, op een
onderlinge afstand van ongeveer
18 centimeter opgehangen.
Voor de inname is een aparte
deur. Wanneer de ets op de
inname-geleiding is geplaatst,
wordt de RFID-chip die zich op
de ets bevindt, uitgelezen en
binnen
wordt de verhuurtijd bepaald. NS Station Arnhem Zuid
Een Fietsmolen is een reuzenrad dat zich grotendeels onder de grond bevindt. Het werkt
automatisch en is onbemand. In het reuzenrad zijn etskluizen geplaatst. De gebruiker kan
zichzelf identiceren en betalen met behulp van een chipknip.
binnen
De bovenste ets hangt aan een plafond-rail. Deze kan naar boven geschoven
worden tot boven het gangpad en wordt dan omlaag getrokken.
Bern, Zwitserland
Barcelona, Spanje
74 75
Stel autoparkeergarages deels
Er is altijd wel ruimte tussen de autos
open voor etsen.
Parkeergarage Groningen
binnen
Parkeergarage, Portland OR, VS
76 77
1,65 1,6
3,8
0,85
0,65
0,4
1,1 1,5 1,1
2,4
3,7
0,65
1,9 1,8 1,9
0,4
2,5 1,9 1,8 1,9
5
0,4
3,7
0,375
diagornaal, hoog-laag, rijen inelkaar
0,375
1,9 1,8 1,9
6,9
binnen
500 m2 hoog-laag, rijen tegen elkaar
1,9 1,8 1,9
0,375
HoH afstand 37,5 cm dub-
0,375
HoH afstand 65 cm belzijdig 1,2 1,5
238 etsen 1,5 1,8 1,5 464 etsen
4,9
1,2 1,5
1,5 1,8 1,5 staand parkeren
0,65
3,7
78 79
Maak een pilot van een
automatisch ondergronds
systeem zoals die in
Japan gebruikt worden.
3,8
Parkeerrobot in de grond
naast elkaar 0,375 inelkaar
1,65
schuinstaand parkeren
1,6 1,65 1,65 1,6 1,65 0,67 0,67 0,375
1800 etsen
3,8 3,8
15,7
naast elkaar naast
inelkaar
elkaar inelkaar
schuinstaand parkeren schuinstaand parkeren
binnen
HoH afstand 37,5 cm
in twee lagen
890 etsen
0,4
6,25
0,4
0,4
binnen
Een van de inzendingen van de Jessica Lee en Anthony Lau uit Londen ontwierpen een systeem van drie mo-
dulaire
CityRacks Design Competition in rekken die in verschillende combinaties kunnen worden genstalleerd in
grote en
kleine, lange of
korte
ruimten. Hierdoor kan er ongeacht de
afmetin-
New York
gen van
de ruimte altijd wel ergens een stalling ingepast worden.
82 83
Fietsenstallingen combineren met
voorzieningen
+ +
+ +
binnen
+ +
84 85
Fietsparkeren tussen de boeken
binnen
Boekenwinkel Selexyz broese op de Oudegracht in Utrecht, een van de locaties waar veel Boekenwinkel Selexyz broese gecombineerd met een etsenstalling.
etsen los geparkeerd worden.
86 87
In december 2009 is in New York De ets mee naar binnen
city een lokale wet aangenomen die
etsers het recht geeft hun ets mee Neem je ets mee naar binnen.
naar binnen te nemen op het werk.
binnen
Fiets naast het bureau, een vorm van inpandig parkeren in de VS.
Stadhuis, Portland, VS
In de Verenigde Staten is het vrij normaal om je ets mee naar binnen te Georgetown, Washington, VS San Francisco, VS
nemen.
88 89
Bied extra service, bijvoorbeeld
een plek om tussendoor je Project Gent-Sint-Pieters
aankopen te stallen. Opwaardering van de Gentse stationsbuurt
binnen
Overdekte ruimte voor 10.000 fietsen
binnen
Mobiel stelt mensen te werk die moeite hebben om een plaats te vinden op
de arbeidsmarkt en promoot en ondersteunt met haar etsendiensten het
toerisme in Kortrijk. De etsverhuur beperkt zich niet alleen tot de gewone
Omarm de ets, faciliteer
stadsetsen. Mobiel biedt o.a. ook trekkingetsen, mountainbikes, tandems
te huur aan. Daarnaast worden er volledig verzorgde etsarrangementen en hem beter, investeer in Fiets garderobe
zonder bonnetje geen ets
etslessen georganiseerd. etsvoorzieningen.
94 95
Bij een fiets gaderobe wordt je fiets voor je weggezet ( service ),
de profs zetten de fietsen compacter weg ( = meer fietsen)
Fietsparkeren onder het voorplein Leiden
Centraal
Half verscholen onder het geheel Fris ontworpen etsenstalling op de juiste plek
gerenoveerde plein voor het station
Leiden Centraal is een schitterende
gelegenheid om je ets te parkeren.
De gebruikers zijn er erg enthousiast
over. Hun enige kritische geluid is
dat de voorziening alweer te vol is.
De gemeente worstelt vooral met
het beoogde gebruik van de in- en
uitgang.
binnen
Goede etsvoorzieningen maken de
stad aantrekkelijker en veiliger en
mogen dus best iets kosten.
96 97
Meer frisheid Snelle toegang
binnen
Fietsenstalling onder het stationsplein in Leiden. Toegang tot de etsenstalling onder het Leids Universitair
Medisch Centrum.
98 99
Automatisch parkeersysteem
In Duitsland zijn ze trots op de auto... ...wij toch op de ets?
binnen
Hoewel ieder gebouw en ieder paviljoen van de Autostadt in Wolfsburg (D)
bijzonder is, zijn de twee Autotorens in het noorden het symbool van de stad
geworden. De torens tellen ieder 20 verdiepingen waarin 400 autos staan.
Iedere 40 seconden komt er van onder de grond een nieuwe auto uit de fabriek
in de toren, terwijl een andere auto uit de toren naar het klantencentrum wordt
gebracht. De toren is een magazijn van Volkswagen. De Neudeat in Utrecht als etsenstalling met P+W ( Parkeer en Winkel).
100 101
Inspiratie
Aandacht
102 103
Bekend maakt bemind
In Utrecht zijn alle gemeentelijke
stallingen gratis, maar je moet
ze wel weten te vinden.
aandacht
104 105
Communicatie over etsroutes en
etsenstallingen
www.utrecht.nl/fietsparkeren
Prijs
Gratis of 0,50 per dag (zie voor tarieven www.u-stal.nl)
60,00 per jaar (onbeperkt toegang tot alle gemeentelijke stallingen)
Openingstijden
Maandag t/m zondag, varirend van 06.30 tot 04.00 uur s nachts
aandacht
(zie voor exacte openingstijden www.u-stal.nl)
Meer informatie
www.u-stal.nl
Regioplattegrond voor etsers met
o.a. etsenstalling informatie.
Een advertentie uit de gemeentegids van 2009.
106 107
Promotie rond het centraal station in Utrecht Amsterdam maakt etsenstallingen
zichtbaar
Fietsvoorzieningen moeten
herkenbaar en zichtbaar zijn.
Gebruik een herkenbaar logo.
aandacht
De opvallende kleur en heldere typograe maakt de stal-
lingen van Amsterdam zichtbaar en herkenbaar voor de
gebruikers.
108 109
Zichtbaarheid van stallingen is belangrijk
Maak bestaande
stallingen zichtbaar
aandacht
De stalling onder het stadhuis in Utrecht is lastig te vinden als je er
nooit eerder geweest bent.
110 111
Maak etsenstallingen
herkenbaar, geef ze een logo.
aandacht
112 113
Breng je etsbeleid onder de aandacht met
een goed beeldmerk
gratis
150 m
aandacht
114 115
Fietspromotiespel
Bordspel Kopenhagen
aandacht
116 Markering van een etsroute, Valencia, Spanje. 117
Aandacht voor etsparkeren met een
prijsvraag
Eind 2009 heeft de gemeente Utrecht een prijsvraag uitgeschreven onder bewoners, onder-
nemers, en bezoekers van de stad om ideen te verzamelen om het tekort aan etsenstal-
lingen in de binnenstad op te lossen. De prijsvraag was een groot succes. De gemeente
ontving bijna 200 inzendingen. De kwaliteit van de inzendingen was divers. Sommige inzen-
dingen bevatten goed doordachte plannen om de capaciteit van etsparkeervoorzieningen
in de binnenstad te vergroten. Andere inzendingen waren suggesties om bestaande voorzie-
Gemeentelijke prijsvraag ningen beter te benutten. Alle inzendingen toonden een grote betrokkenheid van bewoners,
Waar laat ik mijn ets? ondernemers en bezoekers van de stad bij het onderwerp.
aandacht
Daarom doet de gemeente een oproep aan iedereen binnen en De gemeente Utrecht organiseert de prijsvraag en aan deelname kunnen geen
buiten de stad. Iedereen met creatieve ideen of oplossingen voor rechten ontleend worden.
Oplossing gezocht
118 119
unnen de banken hierdoor worden verwarmd. Het plein zou zelfs P=0
Het ontwerp
De Fietsspiraal heeft zijn o
situatie 1:500 doorgaande weg om snelle
Prijsvraag f ie tsparkeren Utrecht 2010, De Fietsspiraal
Toilet
bewerkstelligen. De glooie
P=0 aangenaam te kunnen verp
uitingen van de Stadsscho
Momenteel wordt er regelmatig een stickeractie gehouden. Fietsen worden met aarde wordt geheel hergeb
beloopbare opening voor d
Kan too r
sticker die er na 28 dagen nog staan worden verwijderd. liggende ruimte. De Fietss
House in Wales, Future systems
f ietsen met aan een zijde e
F I ETS (zgn. Velovator). De stallin
Zwakke punten van het huidige stickersysteem: worden door bijvoorbeeld
P=3300 -
verlichtingsarmaturen. De etsenstalling in. Aan het eind van de gang met rijen etsen vind ik een lege goot. Mijn ets past er net tussen
maar raakt verstrikt in de"de
Fietsenstalling remkabels van de ets ernaast. Bukkend en kruipend tussen de etse
Serre", Apeldoorn
aandacht
heer
de fietsje een levert
nummertje
bij een doe-het-zelf fietsenstalling
garderobe geeft
een positieve aanvulling enhuidige
op het je ets
fiets-
Vincent Youma
3543 CR
Langerwerf voor
parkeerje wegzet.
aanbod en is veel toegankelijker 06-44
Een zonder
Uiteraard kan ook gekozen worden voor een registratie ronddraaiend rad als etsenstalling. Het rad is
directe controle.
Godfried de Graaff
een
Hierbij bestaat de kans dat een fiets meerdere malen aaneenschakeling
voor reparatie wordt van etskluisjes en is direct
aangeboden. ook een icoon voor de stad.
bureau FREELANdSCHAP, Marc Nolden
Tot slot: de SWOT
Fietsparkeren op het dak. Bedenk een slimme etslift en het Oftewel, wat zijn de sterke punten (Strengths), zwakten (Weaknesses), kansen
(Opportunities) en bedreigingen (Threats) voor ons idee.
kan. John Janssen
120 S: Pak het probleem aan bij de bron, geen symptoombestrijding, positieve benadering 121
W: Variant op huidige systeem dat niet naar wens werkt
Een studieopdracht Fietskunst
Fietsboom
Brussel, Belgi
Portland OR, VS
Fietsboom
aandacht
Beter gebruik van de bomen in het centrum
In het centrum van Gent zijn tijdelijk unieke betonnen etsenklemmen geplaatst. De zeer
uiteenlopende klemmen zijn het werk van een aantal studenten ingenieur architect. In die Berlijn, Duitsland Kopenhagen, Denemarken
opleiding wordt ieder jaar de opdracht gegeven om iets nieuws te ontwerpen in beton.
122 123
Fietspromotie in andere etssteden
aandacht
124 125
Een etsrouteplanner met veel extra Het zadel als reclamedoelwit
informatie voor de etser
aandacht
De Routecraft Routeplanners zijn ontwikkeld door DAVdigital
http://www.routecraft.com/rlfplannernl
126 127
Fiets-parkeerzone Duidelijke regels
Om de piekbelasting op te vangen
aandacht
Met belijning en tekst kan worden aangegeven waar en wannneer etsen geparkeerd mogen
worden. Beeld is gemanipuleerd.
128 129
Reguleren van stallingsduur
aandacht
Fietsklemmen met geautomati- Fietsklemmen reserveren mid-
seerde tijdregistratie. dels betaling of pasjessysteem.
130 131
Kort en lang parkeren in de praktijk
kort parkeren op de
standaard
aandacht
132 133
De etsparkeerschijf
aandacht
134 135
aandacht
Fiets promotie in So Paulo, Brazili.
136 137
Duidelijke inrichting draagt bij tot goed gebruik Gebruik van kleur en tekens op het wegdek
van de ruimte Het wegdek is soms geschikt voor krachtige boodschappen met
behulp van kleur en tekens.
Markeer duidelijk welke ruimte
voor voetgangers bedoeld is.
In dit gebied worden gestalde
etsen niet getolereerd.
Met de inrichting van de openbare ruimte is in Rio de Janeiro, Brazili, op een mooie
aandacht
wijze een onderscheid gemaakt tussen verkeersruimte en verblijfsruimte.
138 139
Rode anti-parkeerloper Anti-parkeerhekken
brengt wildparkeren onder controle Wat heb je liever, etsen of een anti-parkeerhek?
aandacht
Omgeving centraal station Utrecht
140 141
De boodschap komt niet altijd over
Dit hek is zeer geschikt om je ets erin te stallen, terwijl dat nu net niet de
bedoeling is. Grote Markt, Den Haag.
aandacht
Niet iedereen wil betalen voor het stallen van zijn ets.
Grote Markt, Den Haag.
Teveel informatie op n paal.
142 143
Uiteindelijk volgt sanctioneren
Fietsen die verwijderd worden omdat ze hinderlijk of gevaarlijk geparkeerd zijn in Utrecht.
aandacht
Hang aan fout gestalde etsen een
plattegrond met de locaties van
etsenstallingen.
144 145
Wildparkeren
Zijn gestalde etsen buiten de
klemmen erg, of moet je dat als
stad accepteren?
Stel etsparkeer-
Stadhuisbrug, Utrecht
coaches aan.
aandacht
Lange Viestraat, Utrecht
146 147
The historic towns in The Netherlands are often on a small scale. Parts of the
English summary city centres are founded centuries ago. Space for bicycle parking is limited. In
the city centre the bike doesnt only compete with the car, but also with pe-
destrians, public transport and other functions. Creative solutions are therefore
The bicycle and Utrecht, a natural link! needed.
One cant imagine the streets of Utrecht (The Netherlands) without bikes. For young The competition
people, old people, students, and commuters, cycling in the city of Utrecht is a daily
routine. Foreign tourists cant believe their eyes. So many bikes! Of course Utrecht Late 2009, the city of Utrecht organised a contest among residents, companies
is proud of the large number of bicycles in the streets. and visitors to collect ideas to resolve the shortage of bicycle parking facilities
in the city centre. The contest was a great success. The city received nearly
But, where do I leave my bike? The municipality of Utrecht wants to provide ade- 200 entries. The quality of the entries was diverse. Some entries were well-
quate facilities where cyclists can park their bikes. The facilities range from a simple considered plans to increase the capacity of bicycle parking in the city centre.
clip in front of the door to a free, guarded parking in the city centre. Other entries were suggestions for a better use of existing facilities. All entries
Due to the limited space in the city centre it is getting more and more difcult to rea- showed a great involvement of residents, companies and visitors in the subject.
lize new facilities. In combination with the limited space, the rapidly growing number
of cyclists coming to the city centre, leads to a shortage of bicycle parking facilities. With a smart parking policy, the high use of the bicycle in the city can be main-
tained. The cyclist will remain welcome in the city centre; the cyclist who is so
Utrecht has invited a number of experts in the eld of bicycle parking to discuss the important in keeping our inner cities alive.
bicycle parking issue. They have made recommendations and have given examples
of successful measures in other cities. The town residents too have been asked to Utrecht
deliver ideas (the competition).
Utrecht is the fourth largest city in the Netherlands. The city has almost 305,000
This inspiration book is a compilation of the recommendations of experts, good inhabitants and approximately 218,000 jobs. Including the suburbs, the region
examples from other cities, as well as ideas of residents and visitors. We hope this has a population of 650,000 people.
book will inspire politicians, administrators and others to give the cyclists the place Utrecht is centrally located, making it a great place to live and an ideal location
they deserve! for business and industry.
Utrecht is also a knowledge centre. The University of Utrecht is the largest
The bicycle in Dutch inner cities. university in the Netherlands. There are 65,000 students in higher education in
Utrecht, giving the city a relatively young population composition.
The bike is indispensable in Dutch trafc and transport. Dutch cities are relatively
easily accessible and also relatively clean and liveable as a result of the massive use Utrecht is situated in the heart of the Netherlands and is a major crossroad of
of the bicycle. Around 30% of all trips in the city is made by bike. In inner cities (the motorways, railways and canals. The Utrecht Public Transport Terminal is the
downtown area) this may take up to 60%. Imagine what our cities would look like if busiest in the Netherlands with 160,000 train passengers and 100,000 bus/tram
we used the car instead. passengers everyday.
Biking is a very popular form of getting around. Some 30% all trips is made
The success of the bicycle is largely due to its exibility. The cyclist can ride the by bike. That percentage is even higher in the city centre, approximately 60%.
bicycle almost anywhere, not just on the road, but also on sidewalks, roadsides, etc. Consequently, everyday 100,000 cyclists visit the Utrecht city centre. On wor-
And they can also park their bikes almost anywhere. The exibility of the bicycle is king days 25,000 cyclists pass the main east-west axis.
one of the reasons for its popularity.
Utrecht is in motion. The immediate area around the Central Station of Utrecht
A consequence of the success of the bicycle as the main means of transport to and is undergoing extensive renovations. Utrecht will create a larger, livelier city
from the city centre is a high demand for parking places. A parked bicycle takes centre with links to the surrounding districts. Utrecht is also building the largest
little space, less than one square metre. But we still have a problem to nd enough new housing development in the Netherlands: Leidsche Rijn (80.000 inhabitants
capacity to park all those bikes. and 40.000 jobs in 2015).
148 149
colofon
dolte stedenbouw in opdracht van:
Gemeente Utrecht, Stadsontwikkeling
Programma Bereikbaarheid en Luchtkwaliteit
Maart 2010
Teksten:
Ruud Ditewig, gemeente Utrecht
Marlies van Lijden, gemeente Utrecht
Marijke van Wely, gemeente Utrecht
Godfried de Graaff, dolte stedenbouw
Beeldverantwoording:
Ruud Ditewig, gemeente Utrecht
Godfried de Graaff, dolte stedenbouw
Ria Hilhorst, gemeente Amsterdam
Dirkjan Hoekstra, gemeente Utrecht
Claus Kohnlein, Landeshauptstad Stuttgart
Ursula Lehner-Lierz, Veloconsult
Wim Mulder, gemeente Apeldoorn
Greg Raisman, city of Portland Oregon
Walter Vogt, Fovus, Stuttgart
Willem Mes, fotograaf
Lange Jufferstraat 52
3512 EE Utrecht Met dank aan:
info@dolte.nl Rico Andriesse, Goudappel Coffeng
www.dolte.nl Herman Baartman, gemeente Utrecht
Otto van Boggelen, Fietsberaad
Ton Daggers, IBC Movilization
Ria Hilhorst, gemeente Amsterdam
Ulrich Kalle, ADFC Nordrhein Westfalen
Dirk Ligtermoet, Ligtermoet & Partners
Jolanda van Oijen, XTNT
Hillie Talens, CROW