Betonarme 1 5

Kirilerde snr deerler Benzeri ERSOY/ZCEBE S.
275-277
ekme taraf
(depremde ekme - basn)
basn taraf
ekme taraf
basn taraf
(depremde ekme - basn)
bw: kiri genilii : boyuna donat ap

h: kiri ykseklii : ekme donats oran
d: faydal ykseklik=h-d' : basn (veya montaj) donats oran
t: tabla kalnl 1: mesnet stndeki donatnn oran
cc: net beton rts 1: mesnet altndaki donatnn oran
d': beton rts w: etriye donats ap
cc: net donat aral w: etriye donats oran
bk: kolonun kirie dik kenar s: aklkta etriye adm (aral)
hk: kolonun kirie paralel kenar s: sarlma blgesinde etriye adm (aral)
Ln: kiri net akl e: Etriyelerin komu iki kolu arasndaki mesafe
Lc: sarlma blgesi uzunluu k: etriye kanca boyu
c: donatnn komu akla uzatlma miktar gvde: gvde donats ap
a: ilk ve son kolonda donatnn kolon iindeki uzunluu gvde: gvde donats oran
b: donatnn komu aklkta devam ettirilememesi durumunda (rnein:ilk ve
son mesnette veya komu kiri yksekleri farkl ara mesnetlerde ) boyuna
donatnn 900 aa veya yukar bklen ksmnn uzunluu
159
Ahmet TOPU, Betonarme I, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2018, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu
KRLERDE SINIR DEERLER
Zorunlu koullar AIKLAMALAR:
Tanm Ek neri Aklama 1. Kiri genilii snrlamas: Dar bir kolona ok geni bir kiriin oturtulmas sakncaldr.
TS 500:2000 Deprem Yn. 2007
Bak: Dep. -Y. 2007, madde 3.3.1.1 ve 3.4.1.1 a , b.
min bw 20 cm 25 cm 25 cm
kolon
max bw bk+h bk+h - 1
min h 30 cm , 3t, Ln /10 30 cm , 3t 40 cm 2 kiri bw bk+h
Ln /2.5 (srekli kirilerde) bw 25 cm

max h Ln /1.5 (basit kirite) 3.5 bw , Ln /4 - 3
h 30 cm
min 0.8 fctd /fyd - -
max 0.02 0.02 -
min 1 0.8 fctd /fyd 0.8 fctd /fyd -
max 1 0.02 0.02 - 2. Ar sehimi (yer deitirme, kme) nlemek iin kiri ykseklii ve donat oran
min - 1/4 - Montaj donats alt snr snrlamas: Bak: TS 500:2000, Madde 13.2.
Sneklik iin donat oran 085b ve 0.02 snrlarn amamaldr. ancak, bu snrlara yakn
min 1 - 0.5 1 , 0.8 fctd/fyd - Mesnet alt donatsnn alt donatlan kiriler snek olmakta fakat ar sehim yapmaktadr. Aratrma ve gzlemlere
snr
gre, ar sehim olmamas iin, donat oran l0.235fcd/fyd ile verilen snr amamaldr.
max 1 - 0.02 - Bak:
max (-) 0.85 b - l =0.235 fcd/fyd 2 ERSOY/ZCEBE, S. 260, madde 5.4.2
max (1-1) 0.85 b 0.85 b l 2 BERKTAY,, S. 155, madde 5.1.2.2
min Lc 2h 2h - Sarlma blgesi

max s 0.5 h 0.5 h 20 cm 3. Bu koulu salamayan kiriler, yksek kiri olarak tasarlanr ve donatlr, Bak: Dep. Y.
2007, Madde 3.4.2.5.
min s - - 10 cm
max s h/4 , 15 cm h/4 , 15 cm , 8min s /2 ,10 cm min: boyuna donat min ap
4. bw>40 cm olan geni kirilerde birden ok (4, 6, kollu) etriye kullanlmal
min s - - 5 cm
max e - - 35 cm 4
min 12 mm 12 mm -
max - - 24 mm
min w 8 mm 8 mm -
max w - - 12 mm
min w 0.3fctd/fywd - - fywd:etriye elii tasarm
dayanm
min gvde 10 mm 12 12
min gvde 0.001 0.3(1+1) - 5
160
5. Gvde donats:
KRLERDE SINIR DEERLER (devam)
As
Zorunlu koullar
Tanm Ek neri Aklama Asgvde0.001 bw d
a
TS 500:2000 Deprem Yn. 2007
h > 60 cm
h >60 cm olan kirilerin
min a - 0.4 l b - 6
a
her iki yzne ,
d
a 30 cm
bzlme atlaklarn
min b - 12 - nlemek amacyla,
a
gvde donats konur.
min (a+b) - lb 50 l b Kenetlenme boyu Bu donatlarn toplam
a
Komu aklktan gelen alan en az Asgvde As
min c - - Ln/4 veya mesnet ek donats iin olmal ve aralklar en
kenetlenme boyu fazla 30 cm olmaldr. bw Kt bir uygulama: Donat aral sfr!
Komu aklktan gelen

min (hk+c) - l b , 50 - veya mesnet ek donats iin 6. Minimum kenetlenme boyu l b nin hesab iin TS 500:2000, madde 9.1.2 ye
kenetlenme boyu baknz.
min k 6w , 5 cm 10w , 10 cm(dz) 10w ,10 cm 1350 kvrml etriye kancas 7. Bu koulun salanmamas durumunda kolon olarak boyutlandrlr. Bak. Dep
6w , 8 cm(nervrl) (her tr elik iin) boyu Y. 2007., Madde 3.4.1.2.
max Nd 0.1 fck Ac 0.1 fck Ac - 7
8. Net beton rts ve net donat aral.Bak: TS 500:2000, S. 44.
max Vd 0.22 fcd Ac 0.22 fcd Ac - YNETMELK:
2 cm ite cc 2 cm ite, cc 2.5 cm dta
min cc - 3 cm ite ve dta 8
2.5 cm dta cc 2.5 cm ve cc
min d' - Net beton rts+2 cc ve cc (4/3) Denok
- cm Beton rts
Denok agrega max tane apdr.
min net donat aral 2.5 cm , - 5 cm 8
NER:
cc
cc
min beton snf C16/20 C20/25 C30/37 Bak. Dep. Y. 2007 Madde
3.2.5 cc 3 cm ite, dta tm kirilerde nerilir. Yangna 2-4
saat dayankllk istenirse cc 4 cm olmal. Deniz kys
S 220 (sadece sarg Kiri, kolon ve perde
ularnda S 220 yaplarda: cc 5 cm
min elik snf S 220 olarak veya demelerde) B 420C kullanlamaz. Bak. Dep. Y.
S 420, B 420C (boyuna) 2007 Madde 3.2.5
max elik snf - S 420 , B 420C B 420C Bak. Dep. Y. 2007 Madde
3.2.5
min ekme donats - 2 3
says
min montaj donats 2 2 -
says
Kopmu etriyeler
Yetersiz beton rts dk kenetlenmeye ve paslanmaya neden olur !
161
Kiri kesit hesab
Uygulamada iki farkl problem tr ile karlalr:

1) Kesit kontrol Moment tama gc hesab Mr nin hesab
Bu problem trnde kesit boyutlar, malzeme, donatnn yeri ve alan bilinir. Kesitin krlma annda tayabilecei moment Mr aranr.
Genelde, mevcut bir yapnn durumunun belirlenmesinde karlalan problem trdr. nceki konularda bu problem trnn
zm kiriler iin anlatlmt.
2) Kesit hesab boyutlandrma donat alan hesab As nin hesab

Yeni bir yap projelendirilirken karlalan problem trdr. Mhendisin elinde sadece mimari proje vardr. Bu problem trnde kesit
boyutlar, malzeme, i kuvvetler (moment, kesme, normal kuvvet, burulma), donatnn yeri ve donat alan bilinmemektedir. Statik
hesaplarn yaplabilmesi (=i kuvvetlerin hesaplanabilmesi) iin kesit boyutlarnn bilinmesi gerekir.
Mhendis nce; nerelere kiri-kolon konulacana karar verir, malzeme ve kesit boyutlarn seer. Bunun iin basit ve yaklak n
hesaplar yapar, deneyimini ve nsezisini kullanarak karar verir. Buna tayc sistem seimi-kalp plan izimi aamas
denilmektedir, betonarme II dersinde anlatlacaktr.
Sonra; el veya bilgisayar ile ykleri ve kesit i kuvvetlerini belirler (statik=yapsal analiz aamas). Bu aamadan sonra kesit
boyutlar, malzeme ve kesitin tamak zorunda olduu Md (tasarm momenti) bellidir. Ancak, bu momenti tayacak As alannn ne
olduu, As alanna edeer elik ubuklarn kesitin neresine, nasl konulaca bilinmemektedir.
te, bu sorunun cevabn aramaya kesit hesab denilmektedir (betonarme hesap aamas). zm; analitik, tablolar veya bilgisayar
yazlm ile yaplr. Analitik zm uygulama asndan yorucu ve zaman alcdr. Gnmzde bilgisayar zm arlkl olarak ne
kmaktadr.
Analitik zme rnek olarak en basit durum olan tek donatl dikdrtgen kesit ele alnacak ve tm dier kesitler tablolar ile
hesaplanarak konu kavratlmaya allacaktr.
162
Tek donatl dikdrtgen kiri donat hesab - Analitik zm
BLNENLER:
Kesit boyutlar(bw, d, h), malzeme(beton ve elik snf), denetim koullar,
kesiti zorlayan tasarm momenti(Md).
ARANAN:
a/2
a=k1c
a
Momentin gvenle tanabilmesi iin As ne olmaldr?
c
ZM:
Yaplacak zm u koullar salamal:
d-a/2
h
1.Kiri denge alt donatlmal: s>sd, s=fyd, -0.85b
2.Bulunacak donat alan momenti karlamal
3.Konulan ubuklar kesite smal, ok kaln olmamal, temin edilebilir olmal.
4.Konulan donatnn oran alt ve st snrlar salamal:
Min Max ve -0.85 b
Yatay denge:
0.85fcd abw-Asfyd=0
Moment dengesi:
Asfyd (d-a/2)=Md
Bu iki denklemde iki bilinmeyen vardr: As ve a. K bir sabit olmak zere, Hesap sras:
Md 1. K sabiti hesaplanr, birimsizdir.

K= Sa taraftaki byklkler
fcdb w d2 bilindii iin K sabit bir deerdir.
2. Basn blou derinlii a hesaplanr.
3. As hesaplanr.
(
a = d 1 m 1 2.353K , ) 0<a<d Fiziksel olarak 0<a<d arasnda olmak
zorundadr. + l iterim ile a>d 4. As alann karlayan uygun donat ap ve saysna karar verilir (ders notlarnn sonundaki EKLER
olacandan li terimi almak gerekir. blmnde verilen donat ubuk alanlar, EK4 tablosuna baknz). Bu ilem yaplrken hesaplanan
(
a = d 1 - 1 2.353K ) alana en yakn ubuk ap ve says aranr. ounlukla birden ok seenek sz konusu olur. Seilen
f Denklem sisteminin zmnde ara ubuklarn kesite smasna(Bak: EK5), ar kaln olmamasna, en az ubuk olmasna ve temin
A s = 0.85 cd ab w ilemler burada gsterilmemitir edilebilir olmasna zen gsterilir.
fyd
5. Seilen donatnn orannn alt ve st snrlar salayp salamad kontrol edilir.
olarak bulunur. 6. izim yaplarak donatnn nasl yerletirilecei gsterilir.
163
RNEK: Tek donatl dikdrtgen kiri donat hesab - Analitik zm
VERLENLER: Kiri ve kesit boyutlar, karakteristik ykler ve malzeme: C30/37, B 420C. antiye denetimi iyi.
STENENLER: Yklerden oluan momenti gvenle tayabilmesi iin As donat alan ne olmaldr? Donat ap
ve saysn belirleyiniz. Ynetmeliklere uygun konstrktif montaj ve sarg donats kullannz, kesiti iziniz.
Md=?
As=?
HAZIRLIK:
250
fcd=30/1.5=20 N/mm2, fctd=1.9/1.5=1.27 N/mm2, fyd=420/1.15=365.22 N/mm2 Bak: EK1, EK2
kesit
b=0.0237, 0.85b= 0.85.0.0237=0.0201
Karakteristik etkiler
Bak: EK3
f ctd
min = 0.8
min = 0.8.1.27/365.22=0.0028 f yd
max =0.02, Max ( - ) = 0.85b =0.0201

Tasarm momenti:
Md=1.4 (31.25+50.0)+1.6.15.63=138.8 kN.m
ZM:
Md
K=
K=138.8.106/(20.250.4602)=0.131 fcd b w d2
(
a = 460 1 1 2.353 0.131 = 77.4 mm ) (
a = d 1 1 2.353K )
f
20 A = 0.85 ab cd
A s = 0.85 77.4 250 f

s
yd
w
365.22
A s = 901 mm 2 Momentin oluturaca ekme kuvvetini
karlamak iin gerekli donat alan
Seilen 320(942 mm2) alt EK4 ve EK5 tablolarndan Karar

Bu alana en yakn ubuk ap ve says EK4 tablosundan aranr. Birden ok seenek
Montaj: 212 (226 mm2) st Konsrktif
vardr. ap en az 12 mm olmal, ok kaln olmamal, en az ubuk olmal. ubuklar
kesite smal. EK5 tablosu ile ubuklarn bw geniliine sp smad kontrol edilebilir. Etr.: 8/200 konstrktif izim:
Seenekler ve yorumlar aada verilmitir:
=942/(250.460)=0.0082
812 (905 mm2) kesite smaz!
460 mm
=226/(250.460)=0.0020
- =0.0082-0.0020=0.0062
Uygun olan bu seenekten birine karar verilebilir.
418 (1018 mm2) kesite sar, uygun Burada 320 tercih edilir. nk alan gerekli olan 901 Kontrol:
40
320 (942 mm2) kesite sar, uygun mm2 ye en yakn, yani en ekonomik olandr. Ayrca
ok kaln deil ve iilii azdr.. Min <<Max
322 (1140 mm2) kesite sar, uygun - < Max (- )
224 (905 mm2) kesite sar, uygun fakat ubuk says 3 den az ve kaln!
164
Tek donatl kirite moment ve eksenel kuvvet iin donat hesab - Analitik zm Derste anlatlmayacak
Kirilerde eksenel kuvvet genelde ok kktr, ou kez ihmal edilerek sadece moment iin gerekli donat alan hesaplanr. Ancak, zellikle perdeli sistemlerde, deprem,
rzgar veya scaklk fark yklerinden veya eik kirilerde dey yklerden olduka byk eksenel kuvvet oluabilir.
TS 500:2000 ve Deprem Ynetmelii-2007 bir elemann kiri olarak boyutlandrlabilmesi iin Nd eksenel tasarm basn kuvvetinin Nd 0.1 fckAc koulunu salamas
gerektiini yazmaktadrlar. Bu koulu salamayan, yani eksenel basn kuvveti yksek olan elemanlar, ister yatay, ister dey veya eik olsunlar, kolon olarak
boyutlandrlmak zorundadrlar. Bu bantda fck betonun karakteristik dayanm ve Ac elemann net kesit alandr(varsa, boluklar dlr).
Sadece Md varsa, yani Nd 0 ise, gerekli As nceki sayfalarda verilen bantlardan hesaplanr. 0< |Nd| 0.1fckAc durumunda gerekli As aada akland gibi hesaplanabilir.
Kiri kesitine etkiyen kuvvetler a modelinde gsterilen kuvvetlerin toplamna eittir. Nd kuvveti b modelinde donatnn olduu yere kaydrlm, dengenin bozulmamas iin
Nd(h/2-d) momenti kesite eklenmitir. Dolaysyla b modelindeki kuvvetler a modelindeki kuvvetlere zdetir.
b modelindeki momentlerin toplam 1. modele aktarlarak salt moment etkisinde olan 1. model ve salt eksenel kuvvet etkisinde olan 2. model oluturulmutur. 1. ve 2.
modeldeki kuvvetlerin ve donat alanlarnn toplam orijinal kesitteki kuvvetlere ve donat alanna eittir: As=As1+As2. nceki sayfalarda verilen bantlarda moment
Md=Md-Nd(h/2-d) alnarak As1 hesaplanabilir (Bak: sayfa 162)
1. Modelde: 2. Modelde: Sonu: Yorum:

h elik akmak zorunda olduundan 1. Buradaki bantlar |Nd| 0.1 fckAc durumunda kullanlabilir. Aksi durumda
M 'd = M d N d ( d ' ) A s = A s1 + A s2
2 gerilme fyd dir, dolaysyla kesit kolon olarak hesaplanmaldr.
f cd N
Md '
A s2 f yd = N d A s = 0.85 ab w + d 2. Nd ekme ise pozitif, basn ise negatif olarak alnmaldr.
K= f yd f yd
f cd b w d 2 3. ekme kuvveti donat alann artrmakta, basn kuvveti azaltmaktadr.
N
A s2 = d 4. Eksenel kuvvetin basn olmas durumunda ihmal edimesi, yani Nd=0
f yd
(
a = d 1 - 1 2.353K ) alnmas, nerilir.
f cd
A s1 = 0.85 ab w
f yd
----
Bak: TS 500:2000, madde 7.3 ve Dep. Yn. Madde 3.4.1.2 165
RNEK: Tek donatl kirite moment ve eksenel kuvvet iin donat hesab - Analitik zm Derste anlatlmayacak
HAZIRLIK:
fcd=30/1.5=20 N/mm2, fctd=1.9/1.5=1.27 N/mm2, fyd=420/1.15=365.22 N/mm2 Seilen 322(1140 mm2) alt
b=0.0237, 0.85b= 0.85.0.0237=0.0201 Montaj: 212 (226 mm2) st Konsrktif
Etr.: 8/200 konstrktif
500 mm
min = 0.8.1.27/365.22=0.0028
460
max =0.02, Max ( - ) = 0.85b =0.0201

=1140/(250.460)=0.0099
Kontrol:
=226/(250.460)=0.0020
|Nd| =150000 N <0.1.30.250.500= 375000 N=375 kN Kiri olarak
40
- =0.0099-0.0020=0.0079
hesaplanabilir
zm: Kontrol:
VERLENLER: Kiri kesit boyutlar, kesite Min <<Max
M'd = 138.8 150(0.25 - 0.04) = 107.3 kNm
etkiyen kuvvetler ve malzeme: C30/37-B 420C.
107.3 106 - < Max (- )
antiye denetimi: iyi. K= = 0.10
20 250 4602
STENENLER: As donat alan ne olmaldr?
Donat ap ve saysn belirleyiniz. (
a = 460 1 - 1 2.353 0.10 = 57.7 mm )
Ynetmeliklere uygun konstrktif montaj ve sarg 20 150000
A s = 0.85 57.7 250 + = 1082 mm2
donats kullannz, kesiti iziniz. 365.22 365.22
HAZIRLIK:
fcd=30/1.5=20 N/mm2, fctd=1.9/1.5=1.27 N/mm2, fyd=420/1.15=365.22 Seilen 318(763 mm2) alt
N/mm2 Montaj: 212 (226 mm2) st Konsrktif
500 mm
b=0.0237, 0.85b= 0.85.0.0237=0.0201

460

min = 0.8.1.27/365.22=0.0028
max =0.02, Max ( - ) = 0.85b =0.0201 =763/(250.460)=0.0066
zm: =226/(250.460)=0.0020
40
- =0.0066-0.0020=0.0046
|Nd| = |-150000 | N < 0.1.30.250.500= 375000 N=375 kN Kiri olarak
hesaplanabilir
VERLENLER: Kiri kesit boyutlar, kesite Kontrol:
etkiyen kuvvetler ve malzeme: C30/37-B 420C. M'd = 138.8 ( 150 )(0.25 - 0.04) = 170.3 kNm Min <<Max
antiye denetimi: iyi. 170.3 10 6
500 mm
- < Max (- )
460
K= = 0.16
STENENLER: As donat alan ne olmaldr? 20 250 460 2
Donat ap ve saysn belirleyiniz. (
a = 460 1 - 1 2.353 0.16 = 96.8 mm )
Ynetmeliklere uygun konstrktif montaj ve sarg 20 (-150000)
A s = 0.85 96.8 250 + = 716 mm 2
40
donats kullannz, kesiti iziniz.
365.22 365.22
Yorum:
Ayn kesit, malzeme ve Nd=0 iin As=901 mm2 bulunmutu(Bak: sayfa 163). Yukardaki rneklerde ise Nd=150 kN(ekme) iin As=1082 mm2, Nd=-150 kN(basn) iin
As=716 mm2 bulundu. Grld gibi, eksenel kuvvetin basn olmas durumunda donat alan azalmtr. Gvenli tarafta kalmak iin basn durumunda eksenel kuvveti
ihmal etmek, yani Nd=0 almak uygun olur.
166
RNEK: ift donatl dikdrtgen kiri donat hesab - Analitik zm Derste anlatlmayacak
Temel ilke olarak, elik ekme almak iin kullanlr. Fakat her kesitte en azndan montaj donats vardr. Kenetlenmeyi salamak iin, aklk donatlar komu akln belli bir yerine kadar
uzatlr. Deprem ynetmelii mesnet altna stndeki donatnn yars kadar konulmasn ister. Demek ki aslnda her kesitin basn blgesinde de donat vardr, yani her kesit gerekte ift
donatldr.
Momenti karlayacak donat alann, bu donatlar yokmu gibi hesaplarz. Donat alann belirledikten sonra mevcut donat ile karlatrrz. Eer mevcut donat belirlenenden az ise ek
donat koyarak momenti karlamasn salarz. Bu yolla tasarlanan kesitlere tek donatl kesit denir.
Bazen tek donatl olarak hesaplanan kesit momenti tamaz veya, tasa bile, ar sehim(sarkma) olur. Byle bir durumda izlenecek iki yol vardr.
1.Kesiti bytmek(yksekliini ve/veya geniliini) . Mimari nedenlerle kesiti bytmek her zaman mmkn olmaz.
2.Basn blgesine de hesapla belirlenen donat koymak. Basn blgesine konan donat, eliin dayanm betondan ok daha yksek olduundan, moment tama gcn artrr.
Hem ekme hem de basn blgesine hesapla belirlenerek donat konmu kesitlere ift donatl kesit denir. ift donatl kesitin kiri davranna olumlu etkileri vardr. 1.Tama gcn
artrr. 2.Sneklii artrr. 3.Sehimi azaltr. 4. Momentin yn deitirmesi(depremde) durumunda ekme alr. ift donatl kesitin olumsuz yn: 1.Maliyeti artrr, nk basnca altrlmaktadr.
Betonarmede basnc almak betonun grevidir ve daha ekonomiktir. 2.Ykseklii azaltmak amacyla ift donatl kesit yaplmas ar sehim olumasna neden olur.
ift donatl kesiti solda gsterilen 1. ve 2. modelin toplam olarak dnebiliriz, Md=M1+M2 ve
As=As1+As2. Snek krlma n koul olduundan As donats akmak zorundadr, yani ekme
blgesindeki As1 ve As2 donatlarndaki gerilme fyd olmaldr. A's donats akm veya akmam
olabilir. Genelde, 0.003 ksalma yapan beton lifine ok yakn olduu iin, d'/d0.13 durumunda,
akar. Krlmann trn(snek, gevrek) As1 in oran belirler. 2. modelde beton bulunmadndan,
aksine sadece snek malzeme elik bulunduundan, As2 ve A's ne kadar byk olursa olsun
gevrek krlmaya neden olmaz.
Md, bw, d, d', fcd, fyd, Es bilinmektedir. Md momentini karlayacak As ve A's aranmaktadr. nce tek donatl olan 1. modelin tayabilecei M1 momentini belirlemek gerekir.
M1 , As1 in oranna bal olarak deiir. O halde 1 iin Max altnda olmak kaydyla herhangi bir deer seebiliriz. Genellikle 0.5010.85b aralnda bir deer seilir.
Ar sehim olmamas ve sehim hesab istenmemesi durumunda1 1=l =0.235fcd/fyd deeri uygun olmaktadr. Bu deer, aadaki bantlarda tek donatl kesitten ift
donatl kesite gei snr olarak kullanlmtr.
1 =0.235fcd/fyd 1. model iin seilen donat M1Md ise tek donatl: M1<Md ise ift donatl: 's = E s 's
oranift donatl kesite gei snr
Md M2=Md-M1 2. modelin tamas gereken moment
1. modelde ekme donats
K= 's fyd ise akm(HOOKE geersiz ) : 's = fyd
As1 = 1 bwd 1. modelde yatay denge fcdb w d2 M2=As2fyd(d-d') 2. modelde moment A s2 fyd = A 's 's 2. modelde yatay denge
0.85fcdabw= As1fyd= 1 bwd fyd=0.235fcdbwd (
a = d 1 - 1 2.353K ) A s2 =
M2
2. modelde ekme donats
f
A 's = A s2 yd' Basn donats
a=0.276 d basn alan derinlii fyd (d - d' ) s

tarafsz eksen derinlii
Sonu : c d' 0.276d/k 1 d' Sonu :
c=0.276 d/k1 1. modelde moment 's = 0.003 = 0.003
f c 0.276d/k 1
M1=As1fyd(d-a/2)=1 bwd fyd(d-0.276d/2) A s = 0.85 cd ab w A s = A s1 + A s2 Kesit ekme donats
fyd k 1 d'
's = 0.003(1 ) f
M1=0.2025 fcdbwd2 1. modelin tama gc
A 's = 0
0.276 d A 's = A s2 yd' Kesit basn donats
k d' s
's = 0.003 1 Basn donats birim ksalmas
92 d
1Bilindii gibi, sneklik iin donat oran 085 ve 0.02 snrlarn amamaldr. Bu snrlara yakn donatlan kiriler snek olmakta fakat ar sehim yapmaktadr. Aratrma ve gzlemlere gre, ar sehim olmamas iin, donat oran 0.235f /f
b l cd yd
ile verilen snr amamaldr. Bu snr stnde donatlan kirilerde sehim hesab gerekir. Betonarmede sehim hesab hem zahmetli hem de gvenilir deildir. nk sehim hesab iin betonun elastisite modl Ec kullanlmak zorundadr. Ec ok
deiken olduundan, sehim hesab yaplsa dahi, gerek sehim hesaplann 3-4 kat daha fazla olabilir. Bu nedenle Donat orann l 0.235fcd/fyd ile snrlayarak ve TS 500:2000 Madde 13.2 deki kiri ykseklik/aklk oranlarna uyarak sehim
hesab yaplmayabilir. 167
RNEK: ift donatl dikdrtgen kiri donat hesab - Analitik zm Derste anlatlmayacak
RNEK: ZM:
Hesap sras: Soldaki kesitin As donat alan hesaplaynz. M1=0.2025.20.300.5602=381 kNm
600 mm
M1>Md olduundan kesit Md=200 kNm momenti
600 mm
560
1.M1=0.2025 fcdbwd2 hesapla
560
HAZIRLIK:
tek donatl olarak tar:
2.M1Md ise, tek donatl: Md=200 kNm fcd=20 N/mm2, fctd=1.28 N/mm2, k1=0.82
K=200.106/20/300/5602=0.1063
As=? fyd=365.22 N/mm2, b=0.0237
Md a=560(1-(1-2.353.0.1063)=75.1 mm
40
K= hesapla Min =0.8.1.28/365.22=0.0028, Max =0.02 As=0.85.20.75.1.300/365.22=1049 mm2
40
fcdb w d2 300
C30/37-B420C, denetim iyi Max (-')=0.85.0.0237=0.0201
(
a = d 1 - 1 2.353K hesapla ) Se.: 322 (1140 mm2) alt
212 (226 mm2) st
=1140/300/560=0.0068
'=226/300/560=0.0013
-'=0.0068-0.0013=0.0055
Min < <Max
Sonu : -'<Max (-')
fcd
A s = 0.85 ab w hesapla RNEK: RNEK:
fyd
Soldaki kesitin As donat alan hesaplaynz. Soldaki kesitin sehim hesab
A 's = 0 gerektirmeyecek As donat alan
HAZIRLIK: yukardaki rnekteki gibi
Bitti. Md=500 kNm hesaplaynz.
As=? ZM:
HAZIRLIK: yukardaki rnekteki gibi
M1=0.2025.20.300.5602=381 kNm
3.M1<Md ise, ift donatl: 300
M1<Md olduundan kesit Md=500 kNm momenti
M1=0.2025 fcdbwd2 hesapla
C30/37-B420C,
C30/37 B420C, denetim iyi ZM:
tek donatl olarak tamaz,
M1=0.2025.20.1000.2702=295.2 kNm
M2=As2fyd(d-d') hesapla kesit bytlmeli veya ift donatl yaplmal.
M1<Md olduundan kesit Md=400 kNm momenti tek donatl olarak
. tamaz, kesit bytlmeli veya ift donatl yaplmal.
k d'
= 0.003 1
'
s hesapla ift donatl zm:
92 d
As1=0.235.20.300.560/365.22=2162 mm2 ift donatl zm:
's = E s 's hesapla M2=500-381=119 kNm As1=0.235.20.1000.270/365.22=3475 mm2
's fyd ise akm 's = fyd al As2=119.106/365.22/(560-40)=627 mm2 M2=400-295.2=104.8 kNm
's=0.003-0.82.40/92/560=0.000191 As2=104.8.106/365.22/(270-50)=1304 mm2
Sonu : 's=2.105.0.000191=382N/mm2 >fyd , Akm 's=365.22 N/mm2 's=0.003-0.82.50/92/270=0.00135
As=2162+627=2789 mm2 's=2.105.0.00135=270 N/mm2 <fyd , Akmam
A s = A s1 + A s2
A's =627.365.22/365.22=627 mm2 As=3475+1304=4779 mm2 =4942/1000/270=0.0183
fyd ubuklar 300 mm ye smyor,
A = A s2
'
ift sra donatl yapld A's=1304.365.22/270=1763 mm2 '=1781/1000/270=0.0066
s
's Se.: 424 (1810 mm2)
alt-1.sra ekme donats -'=0.0183-0.0066=0.0117
418 (1018 mm2) alt-2.sra ekme donats Se.: 1322 (4942 mm2) alt
Bitti. 718 (1781 mm2) st Min < < Max
318(763 mm2) st-basn donats -' <Max (-')
600 mm
=(1810+1018)/300/560=0.0117
50
'=763/300/560=0.0070
-'=0.0117-0.0070=0.0047
320
220
30
Min < < Max

-'<Max (-')
50
40
168
Tek donatl tablal kiri donat hesab - Analitik zm Derste anlatlmayacak
VERLENLER: b Derste anlatlmayacak.

Anlamadnz bir nokta varsa, ders
Kesit boyutlar(bw, d, h, b, t), malzeme(beton ve elik snf), denetim koullar, kesiti zorlayan tasarm momenti(Md). dnda sorabilirsiniz
STENEN:
Md
Verilen momentin gvenle tanabilmesi iin As ne olmaldr?
As=?
ZM:
bw
Yaplacak zm u koullar salamal: Tek donatl
1.Kiri denge alt donatlmal: s>sd, s=fyd tablal kesit
2.Bulunacak donat alan momenti karlamal

3.Konulan ubuklar kesite smal, ok kaln olmamal, temin edilebilir olmal Uygulamada bu durum
4.Konulan donatnn oran alt ve st snrlar salamal: Min Max Uygulamada ounlukla bu
ile nadiren (kk tablal
kesitlerde) karlalr
durum ile karlalr
Md momentinin oluturduu basn alannn
derinlii at veya a>t olabilir. nce hangi M Md durumunda As nin hesab: M < Md durumunda As nin hesab:
durumun sz konusu olduunu belirlemeliyiz.
a=t varsayalm. b 0.85fcd
0.85fcd ab
t
a=t olsun(varsaym):
a
iTE
d-t/2
d-a/2
h
Md
d
b
d
0.85fcd
a=t
As=?
0.85fcd tb Fs=As fyd
t
iTE
bw
d-t/2
h
M
d
Tek donatl Kuvvetler

tablal kesit
As
As fyd
bw Basn alan dikdrtgen olduu iin, Kesit 1. ve 2. modellerinin toplamna zdetir :Md=M1+M2 ve As=As1+As2 dir.
genilii b, faydal ykseklii d olan O halde As1 ve As2 alanlarn bulmalyz.
Varsaym Kuvvetler 2. modelde:
dikdrtgen kesit formlleri geerlidir: 1. modelde:
Yukardaki ekilden grld gibi a=t durumunda Md M1=0.85fcd t(b-bw) (d-t/2) M2=Md-M1
K=
moment fcdbd2 As1=0.85fcd t(b-bw)/fyd Basn alan dikdrtgen olduu iin, genilii bw,
M=0.85fcdtb(d-t/2)
Tabla betonunun
tayabilecei moment (
a = d 1 - 1 2.353K ) faydal ykseklii d olan dikdrtgen kesit
formlleri geerlidir:
olur. M2
fcd K=
MMd ise basn alan tabla iindedir, yani at dir. A s = 0.85 ab fcdb w d2
M<Md ise basn alan gvdeye sarkyor, yani a>t dir.
fyd
(
a = d 1 - 1 2.353K )
f
A s2 = 0.85 cd ab w
fyd
As=As1+As2
169
RNEK: Tek donatl tablal kiri donat hesab - Analitik zm Derste anlatlmayacak
Aada kesiti verilen kiriin Md momentini gvenle tayabilmesi iin As ne Aada kesiti verilen kiriin Md momentini gvenle tayabilmesi iin As ne olmaldr?
olmaldr? Donat ap ve saysn belirleyiniz, kesiti iziniz. Donat ap ve saysn belirleyiniz, kesiti iziniz. Malzeme: C16/20-S 420, denetim: iyi.
Malzeme: C30/37-B 420C, Denetim: iyi. izim iin ynetmeliklere uygun, konstrktif montaj ve sarg donats kullannz.
izim iin ynetmeliklere uygun, konstrktif montaj ve sarg donats kullannz.
HAZIRLIK:
100
1000 mm
HAZIRLIK: fcd=10.67 N/mm2 , fctd=0.93 N/mm2 , fyd=365.22 N/mm2
100
600 mm
Min =0.8.0.93/365.22=0.0020, Max =0.02
550
fcd=20.0 N/mm2, fctd=1.28 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2
Kesit tablal ve b/bw>2 olduundan 0.85b kontrol
600 mm
Min =0.8.1.28/365.22=0.0028, Max =0.02

560
Md=314.6 kN.m gerekmez.

Kesit tablal ve b/bw>2 olduundan 0.85b kontrol
As=? gerekmez.
300
ZM:
ZM: Basn alan tabla iinde mi? Belirle:
Basn alan tabla iinde mi? Belirle: a=t=100 mm varsayalm! Tablann karlad moment:
a=t=100 mm varsayalm! Tablann karlad moment: M=0.85.10.67.100.650.(550-100/2)=294758750 Nmm=295 kNm
M=0.85.20.100.1000(560-100/2)=867.106 Nmm=867 kNm M=295 kNm<Md=330 kNm olduundan basn alan tabla altna sarkyor, yani a>t=100
mm dir. As nin hesab bir nceki sayfada verilen 1. ve 2. model bantlar ile yaplacaktr.
M=867 kNm>Md=314.6 kNm olduundan basn alan tabla iindedir,
1. modelde:
yani a<t=100 mm dir. As nin hesab iin genilii b=1000 mm, faydal
ykseklii d=560 mm olan dikdrtgen kesit bantlar geerlidir. M1= 0.85.10.67.100(650-250)(550-100/2)=181390000 Nmm=181.4 kNm Tabla kulaklarnn
karlad moment
As1=0.85.10.67.100(650-250)/365.22=993 mm2
K=314.6.106/20/1000/5602=0.05
(
a = 560 1 1 2.353 0.05 a = 34 mm) 2. modelde:
Gvdenin karlamas gereken moment
As=0.85.20.34.1000/365.22=1583 mm2 M2=330-181.4=148.6 kNm
K=148.6.106/10.67/250/5502=0.184
Seilen: 520(1571 mm2) alt ( )
a = 550 1 1 2.353 0.184 = 135.8 mm
Basn blou derinlii
Montaj: 212(226 mm2) st konstrktif

As2=0.85.10.67.135.8.250/365.22=843 mm2
Etr.: 8/200 ve 8/100 konstrktif As=993+843=1836 mm2 Md=330 kNm momenti karlamak 6 ubuk 250 mm ye smyor,
iin gerekli toplam donat ift sra donatl yapld
Kontrol: 2 2
Seilen: 620(1885 mm2) alt 2 2
=1571/(300.560)=0.0094 Montaj :212(226 mm2) st konstrktif
Min <<Max =0.0028 Etr.: 8/200 ve 8/100 konstrktif
=1885/(250.550)=0.014
5 20 Min <<Max 20
Etr. 8/200
300 8/100 Etr. 8/200
250 8/100
Ahmet TOPU, Betonarme I, Eskiehir Osmangazi niversitesi, 2018, http://mmf2.ogu.edu.tr/atopcu 170
Tek donatl dikdrtgen kiri donat hesab - Tablolar ile zm
nceki sayfalarda verilen analitik zmler konunun anlalmas asndan nemli olmakla beraber, uygulamada karlalacak yzlerce kesitin donat alannn hesab asndan yorucudur.
Uygulamada hzl hesap n plana kar. EKLER blmnde verilen
EK7A tablosu: tek donatl dikdrtgen kesit (malzeme bamsz)
EK7B tablolar: tek donatl dikdrtgen kesit( S420, B420 elikleri iin, malzeme baml)
EK7C tablolar: ift donatl dikdrtgen kesit(S420, B420 elikleri iin ,malzeme baml)
EK7D tablolar: tek donatl dikdrtgen kesit( B500 elikleri iin, malzeme baml)
EK7E tablolar: ift donatl dikdrtgen kesit(B500 elikleri iin ,malzeme baml)
EK8A tablolar tek donatl tablal kesit(malzeme bamsz)
EK8B tablolar tek donatl tablal kesit(malzeme bamsz)
veya herhangi bir betonarme kitabnda verilen benzer tablolar bu amaca ynelik olarak kullanlabilir. Her yazarn tablolar farkl dzenlenmi olabilir. Farkl gerilme blou modeli, farkl
varsaymlar, farkl formller, farkl yuvarlamalar ve tablodan okuma hatalar nedeniyle tablodan-tabloya farkl sonu alnr. Ancak fark kabul edilebilir dzeydedir. rnek olmak zere , tek
donatl dikdrtgen, ift donatl dikdrtgen ve tek donatl tablal kesitin donat alan farkl yazarlarn tablolar ile hesaplanacak ve sonular karlatrlacaktr. Hesaplarda yazarlarn zgn
notasyon ve birimleri kullanlmtr.
RNEK:
Soldaki kesitin As donat alan analitik ve
460 mm
farkl tablolar ile hesaplanacaktr.

HAZIRLIK:
ANALTK zm:
fcd=16.67 N/mm2, fctd=1.17 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2, b=0.0205 K=132.3.106/250/4602/16.67=0.15
Min =0.8.1.17/365.22=0.0026, Max =0.02 a=460(1-(1-2.353.0.15)=90 mm
40
Max (-')=0.85.0.0205=0.0174 As=0.85.16.67.90.250/365.22=873 mm2
ERSOY1 izelge B-5 ile zm: AYDIN3 tablolar ile zm: KUYUCULAR5 tablolar ile zm:
K=250.4602/(132.3.103)=400 mm2/kN j =0.904 Kh=460(250/132.3)/100=6.32 ks=0.300 Km=132.3.106/250/4602=2.5 N/mm2 =0.163
As=132.3.2106/365.22/0.904/460=871 mm2 As=104.0.300.132.3/460=863 mm2 As=0.163.250.460.16.67/365.22.=856 mm2
CELEP2 A8 tablosu ile zm: BERKTAY4 tablolar ile zm: TOPU6 EK7B tablolar ile zm:
kd=46/ (132.3/0.25)=2 ks=2.99 K=25.462/13230=4 cm2/kN =0.0076 K=10.132.3.106/250/4602=25 N/mm2 =76
As=2.99.132.3/46=8.6 cm2=860 mm2 As=0.0076.250.460=874 mm2 As=76.250.460/104=874 mm2
Analitik ERSOY1 CELEP2 AYDIN3 BERKTAY4 KUYUCULAR5 TOPU6

Basn blou Dikdrtgen Dikdrtgen Parabolik Parabolik Dikdrtgen Dikdrtgen Dikdrtgen
As (mm2) 873 871 860 863 874 856 874
Fark 0 -2 -13 -10 +1 -17 +1 Analitik zme gre fark
Seilen 320(942 mm2) 320(942 (mm2) 320(942 mm2) 320(942 mm2) 320(942 mm2) 320(942 (mm2) 320(942 mm2)
0.0082 0.0082 0.0082 0.0082 0.0082 0.0082 0.0082
izelgeden grld gibi, tablolar aras fark nemsenmeyecek kadar azdr. Neticede konulan ubuk says, ap ve donat oran ayndr.
-----------
1 ERSOY, U, ZCEBE, G. Betonarme, 2012
2 CELEP, Z. Betonarme yaplar, 2009
3 AYDIN, M. R. Betonarme hesap tablolar, 2002
4 BERKTAY, Betonarme I-Tama Gc ve Kesit Hesaplar, 2003
5 KUYUCULAR, A. Betonarme yaplar, 1998
171
6TOPU, A. Bak: EK7B
ift donatl dikdrtgen kiri donat hesab - Tablolar ile zm Derste anlatlmayacak
50
RNEK:
Soldaki kesitin As ve A's donat alan farkl tablolar ile hesaplanacaktr.
500 mm
450
HAZIRLIK:
fcd=20 N/mm2, fctd=1.28 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2, b=0.0237
50 Min =0.8.1.28/365.22=0.0028, Max =0.02
Max (-')=0.85.0.0237=0.0201
d'/d=50/4500.10
ERSOY1 izelge 7 ile zm
Kfcd=30.452.0.2/3650=3.33
=0.1, '=0.012
As=0.1.30.45.0.2=27 cm2
A's=0.012.30.45.0.2=324 cm2
CELEP A7 tablosu ile zm: Ersoy1 CELEP-A7 CELEP-A8 AYDIN KUYUCULAR TOPU -EK7C
msd=365.106/300/4602/0.85/20=0.35 Basn
m=0.403, 'm=0.126 Dikdrtgen Parabolik Parabolik Parabolik Dikdrtgen Dikdrtgen
blou
As=0.403.300.450.0.85.20/365.22=2532 mm2
A's=0.126.300.450.0.85.20/365.22=792 mm2 As (mm2) 2700 2532 2798 2677 2465 2538
A's (mm2) 324 792 162 170 1304 824
CELEP A8 tablosu ile zm:
kd=45/(365/0.3)=1.30 0.02 0.0188 0.0207 0.0198 0.0183 0.0188
ks=3.45, m=1, k's=0.20, 'm=1.03 ' 0.0024 0.0059 0.0012 0.0013 0.0097 0.0061
As=3.45.1.365/45=27.98 cm2 -' 0.0176 0.0129 0.0195 0.0185 0.0086 0.0127
A's=0.20.1.03.365/45=1.62 cm2 Mr (kNm) 364 362 366 355 364 364 Hesaplanan As ve A's ile kesitin
moment tama gc
AYDIN tablosu ile zm:
kh=450/(300/365/)/100=4.08
ks=0.33, =1, ks1=0.02, 1=1.05 zmlerin yorumlanmas: Yukardaki izelgeden grld gibi, farkl tablolar ile ok farkl donat alan ve oran
As=104.0.33.1.365/450=2677 mm2 hesaplanmtr. Konulacak ubuk says ve ap da ok farkl olacaktr. lk bakta artc olan bu sonular dorudur.
A's=104.0.02.1.05.365/450=170 mm2 nk , kesit hangi zme gre donatlrsa donatlsn, moment tama gc Mr 365 kNm olmaktadr.
KUYUCULAR tablosu ile zm: zmlerin farkl olmasnn nedeni: Md momentini tek donatl kesit tamazsa, yan >0.02 veya >0.85b olursa,
km=365.106/300/4502/20=0.30 ya kesit bytlr yada ift donatl kesite geilir. Tablo hazrlayanlar nun bu st snrlarn biraz aa ekmi
ks=913, k's=483 olabilirler. Genellikle 0.50b < <0.85b aralnda seilir. te hangi deerinde ift kesite geildiine bal olarak
As=913.20.300.450/106=2465 mm2 As ve A's alanlar farkl kar. EK7C tablosunda ift donatya gei snr =l=0.235fcd/fyd alnmtr.
A's=483.20.300.450/106=1304 mm2
TOPU EK7C tablosu ile zm:
K=10.365.106/300/4502=60 N/mm2
=188, '=61
As=0.0188.300.450=2538 mm2
A's=0.0061.300.450=824 mm2
----
1 Ersoy, U., v.d. , Tama gc el kitab, 1980
172
Tek donatl tablal kiri donat hesab - Tablolar ile zm
RNEK: RNEK:
Soldaki kesitin As donat alan analitik ve Soldaki kesitin As donat alan analitik ve
100
100
farkl tablolar ile hesaplanacaktr. farkl tablolar ile hesaplanacaktr.
700 mm
700 mm
650
650
HAZIRLIK: HAZIRLIK:
fcd=16.67 N/mm2, fctd=1.2 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2 fcd=16.67 N/mm2, fctd=1.2 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2
Min =0.8.1.2/365.22=0.0026, Max =0.02 Min =0.8.1.2/365.22=0.0026, Max =0.02
ANALTK zm: Tabla betonunun

Tabla betonunun
karlayabildii moment ANALTK zm:
M=0.85.16.67.100.600(650-100/2)=510 kNm karlayabildii moment
M=0.85.16.67.100.600(650-100/2)=510 kNm
M>Md=200, yani basn blou tabla iindedir
M<Md=642, yani basn blou gvdeye sarkyor
K=200.106/600/6502/16.67=0.047 Kulaklarn karlad moment
M1=0.85.16.67.100(600-300)(650-100/2)=255051000 N=255.1 kN
a=650(1-(1-2.353.0.047)=37 mm
As1=0.85.16.67.100(600-300)/365.22=1164 mm2 M1 momenti iin gerekli donat
As=0.85.16.67.37.600/365.22=861 mm2
M2=642-255.1=386.9 kNm Gvde betonunun karlamas gereken moment
ERSOY tablolar ile zm: K=386.9.106/300/6502/16.67=0.183

Kfcd=600.6502 .16.67/(200.106)=21.1, a=650(1-(1-2.353.0.183)=159.5 mm
M2 momenti iin gerekli donat
b/bw=600/300=2 4 (en yakn tablo), t/d=100/650=0.15 j=0.971 As2=0.85.16.67.159.5.300/365.22=1856 mm2
Md=642 kNm momenti iin gerekli donat
As= 200.106 /365.22/0.971/650=868mm2 As=1164+1856=3020 mm2
CELEP A9 tablolar ile zm: ERSOY tablolar ile zm:

mr=200.106/0.85/16.67/600/6502=0.06 Kfcd=600.6502 .16.67/(642.106)=6.6
hf/d=100/650=0.15, bw/b=300/600=0.5 =627 b/bw=600/300=2 4 (en yakn tablo), t/d=100/650=0.15 j=0.866
As=0.85.0.0627.16.67.600.650/365.22=948 mm2 As= 642.106 /365.22/0.866/650=3123 mm2
CELEP tablolar ile zm:
AYDIN tablolar ile zm: mr=642.106/0.85/16.67/600/6502=0.18
m=200.106/600/6502/16.67=0.047, hf/d=100/650=0.15 hf/d=100/650=0.15, bw/b=300/600=0.5 =2028
b/b0=600/300=2 =0.050 As=0.85.0.2028.16.67.600.650/365.22=3068 mm2
As=0.050.16.67.600.650/365.22=890 mm2 AYDIN tablolar ile zm:
TOPU EK8A tablolar ile zm:
m=642.106/600/6502/16.67=0.152
K=1000.200.106/16.67/600/6502=47, t/d=100/650=0.15 hf/d=100/650=0.15, b/b0=600/300=2 =0.172
b/bw=600/300=2 =484 As=0.172.16.67.600.650/365.22=3062 mm2
As=484.16.67.600.650/104/365.22=862 mm2 TOPU EK8A tablolar ile zm:
K=1000.642.106/16.67/600/6502=152
t/d=100/650=0.15, b/bw=600/300=2 =1700
As=170016.67.600.650/104/365.22=3026 mm2
Analitik ERSOY CELEP AYDIN TOPU Analitik ERSOY CELEP AYDIN TOPU
Basn Basn
Dikdrtgen Dikdrtgen Parabol Parabol Dikdrtgen Dikdrtgen Dikdrtgen Parabol Parabol Dikdrtgen
blou blou
As (mm2) 861 868 948 890 862 As (mm2) 3020 3123 3068 3062 3026
Fark 0 +7 +87 29 +1 Fark 0 +3 +48 +42 +6 Kesite smaz, ift
Seilen 320(942 mm2) 320(942 mm2) 320(942 mm2) 320(942 mm2) 320(942 mm2) Seilen 822(3041mm2) 822(3041mm2) 822(3041mm2) 822(3041mm2) 822(3041mm2) sra yapmak gerekir
0.0048 0.0048 0.0048 0.0048 0.0048 0.0156 0.0156 0.0156 0.0156 0.0156
173
RNEK: Kiri donat hesab - Tablolar ile zm
VERLENLER: Kiri ve kesit boyutlar, karakteristik ykler ve malzeme: Sada aklk kesiti verilen kiriin Md momentini
C30/37, B 420C. antiye denetimi iyi. gvenle tayabilmesi iin As ne olmaldr? Donat
100
STENENLER: Yklerden oluan momenti gvenle tayabilmesi iin As ap ve saysn belirleyiniz, kesiti iziniz. Malzeme:
600 mm
C30/37-B 420C, antiye denetimi iyi.
560
donat alan ne olmaldr? Donat ap ve saysn belirleyiniz. izim iin
ynetmeliklere uygun, konstrktif montaj ve sarg donats kullannz. izim iin ynetmeliklere uygun, konstrktif montaj
ve sarg donats kullannz.
HAZIRLIK:
460 mm
fcd=20.0 N/mm2, fctd=1.28 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2
Min = 0.8.1.27/365.22=0.0028, Max =0.02
40
Kesit tablal ve b/bw>2 olduundan 0.85b kontrol gerekmez.
Karakteristik etkiler
ZM:
zm iin herhangi bir tablo kullanlabilir. Bu rnekte EK8A tablolar kullanlmtr.
EK8A tablosu ile:

K=1000.314.6.106/20/1000/5602=50
HAZIRLIK:
t/d=100/560=0.18 0.20 (en yakn tablo) =516
fcd=20 N/mm2, fctd=1.28 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2, b=0.0237
b/bw=1000/300=3.3 3 (en yakn tablo)
min = 0.8.1.27/365.22=0.0028, max =0.02
As=516.20.1000.560/104/365.22=1582 mm2
Max ( - ) = 0.85b =0.0201
ZM: Seilen 520(1571 mm2) alt
Md=1.4 (31.25+50.0)+1.6.15.63=138.8 kN.m Montaj 212(226 mm2) st konstrktif

zm iin herhangi bir tablo kullanlabilir. Bu rnekte EK7B tablolar kullanlmtr. Etr.: 8/200 konstrktif
EK7B tablosu ile:

K=10.138.8.106/250/4602=26.2 N/mm2 =79 Kontrol:
100
=79/104=0.0079 =1571/300/560=0.0094
460 mm
600 mm
Min <<Max
560
As= 0.0079.250.460= 909 mm2
Tablodan alnan Min -Max
arasnda olduundan donat
Seilen 320(942 mm2) alt oranlarn kontrole gerek yoktur.
Montaj: 212 (226 mm2) st Konsrktif

40

174
Sorular: Kiri kesiti donat hesab - Tablolar ile zm Derste anlatlmayacak
Aada verilen kesitlerin Md momentini gvenle tayabilmesi gerekli olan donat ap ve saysn belirleyiniz, kesiti iziniz. Malzeme: C30/37-B 420C, denetim: iyi, beton
rts: 40 mm. izim iin ynetmeliklere uygun, konstrktif montaj ve sarg donats kullannz.
Md=1176 kNm
250 300 mm 250
250
620
Md=1176 kNm
Md=1176 kNm
120
250 300 mm 250

300 500
120
500 mm
Md=1176 kNm Md=1176 kNm

120
300 500 500 300 500
175
RNEK: Kiri donat hesab ve izimi
VERLENLER:
100
ki ucu ankastre varsaylan soldaki K101 kirii 300x600 mm kolonlara oturmaktadr.
700 mm
Malzeme: C25/30-B 420C, denetim: iyi, beton rts : 50 mm
STENENLER:
300
300
Kiriin boyuna donatlarn belirleyiniz ve antiyeye gidecek izimi yapnz.
Not: Etriye hesab henz bilinmemektedir. izimlerde, ynetmeliklere uygun, konstrktif etriye
kullannz.
ZM:
Yk etkileri: Hesaplanan MG, Mg ve Mq yk etkileri solda verilmitir
Tasarm momentleri:
Aklkta: Md=1.4(45+45)+1.6.30=174 kNm
Mesnetlerde: Md= 1.4(-45-90)+1.6.(-60)= -285 kNm
BETONARME: nce aklk, sonra mesnet donatlar hesaplanr. nk aklklardan mesnetlere donat gelecektir. Tabla aklkta basn blgesindedir, alr.
Mesnetlerde ekme blgesindedir, almaz!
HAZIRLIK:
Etkili (alan) tabla genilii: Tabla genilii b=800 mm olarak verilmitir. Ancak tamam alr m? kontrol edilmesi gerekir.
b 250+12100=1450 mm, b 250+0.20.65400=898 mm>b=800 mm olduundan tablann tamam alr, b=800 mm alnacaktr.
b bw+12t b bw+0.2 Lh
C25/30-B420C malzemesi iin:

fcd=16.67 N/mm2, fctd=1.2 N/mm2, fyd=365.22 N/mm2, b=0.0205
Bu iki koul hem mesnette hem de aklklarda salanmal

Min =0.8.1.2/365.22=0.0026, Max =0.02
Max (-)=0.85b=0.85.0.0205=0.0174 b>2bw olduundan aklkta bu kontrol gerekmez.
Mesnetlerde salanmal.
176
Aklk donats, EK8A tablosu ile: K=1000Md/fcd/b/d2 b=800 mm Gvde donats:
K=1000.174.106/16.67/800/6502=31 h>60 cm olduundan gvde donats gerekir.
t/d=100/650=0.15 =316 Md=174 kNm
As gvde=0.001.250.650=163 mm2
b/bw=800/250=3.2 3 As=fcdbd/104
As=? Seilen: 212(226 mm2)
250
As= 0.0316.16.67.800.650/365.22=750 mm2 Sarg donats(etriye):
Seilen: 318(763 mm2) alt ubuklarn kesite sp smad kontrol edilir. Etriye hesab henz bilinmediinden ynetmeliklerin koullarna gre
Montaj :312(339 mm2) st1 Smazsa; ya ubuk ap bytlr, ya kesit konacaktr. w=Asw/s/bw Min w=0.3.fctd/fyd
geniletilir yada ift sra konur
Kontrol: Asw/s/bw 0.3.1.2/365.22=0.0010
=763/250/650=0.0047
Min <<Max 8 ift kollu etriye kulanlrsa, Asw=2.50=100 mm2
Etriye aral yksekliin
100/s/250=0.0010 s=400 mm>70/2=35 cm yarsndan fazla olamaz
A ve B mesnedi donats, EK7B tablosu ile: Tabla ekme blgesinde olduundan almaz, s=20 cm seilecek: 20 cm den daha seyrek sarg kullanmayz
K=10.285.106/250/6502=27 N/mm2 =83 hesap iin kesit dikdrtgen modellenecektir
As=0.0083.250.650=1349 mm2 Mesnet momentinin gerektirdii donat alan Etr. 8/200 orta blgede
50
As ek= 1349-339=1010 mm 2 Mevcut 312(339 mm2 ) dlyor 8/100 sarlma blgelerinde Karar
Seilen ek: 418 (1018 mm2) st Mesnet momentini karlamak
650 mm
iin konulan ek donat.
izim:
Tablodan alnan Min -Max arasnda olduundan 1/20 lekli boyuna ve en az bir enine kesit izilir. Kenetlemeyi salamak
donat oranlarn kontrole gerek yoktur.
Kontrol: iin boyuna donatlar kenar mesnetlerde aa-yukar bklr. Boyuna
As Mesnet=1018+339=1357mm2 Mesnetin stndeki toplam donat donatlarn ve etriyenin alm, st-ste dmeyecek ekilde, gsterilir.
Mesnetler altta: 763 mm2 > 1357/2=679 mm2 Mesnet alt donatsmesnet st donats/2 olmal izimin, gerek projelerdeki gibi olmasna zen gsterilmitir. Mesnet
Aklk stte: 339 mm2 1357/4=339.3 mm2 Montaj donatsmesnet donats/4 olmal
donatlar 250 mm gvde geniliine smad iin ek donatlar tablaya
yerletirilmitir. izimde ller mm cinsindendir.
A B a-a 190
100
50 312 100
50
a
700 mm
K101 250/700 b
640
212
640
50
318
100 100
200 190
250
8 8 8 Etr. 8/200
L=1860
1400 1400
a
218 b-b 218
b 190
100
5400 mm
700 mm
312
640
212
640
300 300 300 300
6000 mm 318
50
418 L=2250 1910 1910 100
418 L=2250
6520 312 L=7200 250 190
340
Etr. 8/100
340
340
340
L=1860
212 L=6520 gvde
340
C25/30-B 420C
340
6520 318 L=7200
1AIKLAMA: Dep. Yn-1997 ye gre montaj donats mesnet donatsnn en az olmaldr (Bak: Kiri snr deerleri). Mesnette hesap henz yaplmadndan donats belli deildir. Ancak iyi bir tahmin yaplabilir.: Aklkta 174 kN.m moment iin 750
mm2 donat hesapland. Mesnette 285 kN.m moment iin gerekli donat, orant ile, AsTahmin 750.285/174=1228 mm2 den biraz daha fazla olacaktr, nk mesnette tabla almamaktadr. Bu nedenle 1300 mm2 ye yuvarlayarak montaj donatsn
1300/4=325 mm2 tahmin edebliriz. Bu ise 312 (339 mm2) ye karlk gelir. Bir dier iyi tahmin de AsTahmin Md/(315.h) forml ile yaplabilir: AsTahmin 285.106/(315.700)=1293 mm2. Bu forml dikdrtgen ve tablal kesitlerin hem aklk hem de mesnet
donatlarn hzl fakat geree ok yakn tahmin etmek iin her zaman kullanlabilir, fakat kesin hesap yerine kullanlamaz. 177
RNEK: Kiri donat hesab ve izimi Derste anlatlmayacak
VERLENLER:
Soldaki kiriin paralel komu kirilere net mesafesi 4 m dir, 30x50 cmxcm
boyutlu kolonlara oturmaktadr. Kiri boyunca kesit a-a da ki gibidir.
g etkisi ve q yk en elverisiz etkileri verilmitir.
Malzeme: C35/45-B 420C, Denetim : iyi, beton rts: 40 mm
STENENLER:
Kiriin boyuna donatlarn belirleyiniz ve antiyeye gidecek izimi yapnz.
Not: Etriye hesab henz bilinmemektedir. izimlerde, ynetmeliklere

uygun, konstrktif etriye kullannz.
x Mq
ZM:
klk)
Max
(1. a
Tasarm momentleri:
Sadece G ve Q etkisi sz konusu olduundan aklk ve mesnet
tasarm momentleri Md=1.4G+1.6Q yk birleiminden hesaplanr.
Max Mq
(2. aklk)
1.4. 65.49+1.6.39.29 = 154.55 kN. m (1. aklkta)

1.4.52.37 + 1.6 . 33.27 = 126.55 kN. m (2. aklkta)
1.4 (-106.65)+1.6 (-48.55) = -226.99 kN. m (orta mesnette)
(orta mesnet
Max Mq
Tabla aklklarda alr(basn blgesinde)

Tabla mesnette almaz(ekme blgesinde)
Sadece G ve Q etkisi sz konusu olduundan aklk ve mesnet tasarm momentleri Md=1.4G+1.6Q yk birleiminden hesaplanr.
178
BETONARME: Derste anlatlmayacak
nce aklk, sonra mesnet donatlar hesaplanr. nk aklklardan mesnetlere donat gelecektir.
ok sayda aklk varsa, momentleri birbirine yakn(fark: %10 civarnda) olan grup iin tek hesap yaplr.
nce momenti byk aklk hesaplanr. Donat minimum karsa daha kk momenti olan aklklar da minimum olacaktr, bylece hesap yk azaltlr.
Mesnet donat hesabnda da benzer yol izlenir.
HAZIRLIK:
b bw+12t b bw+0.2 Lh
Etkili (alan) tabla genilii:
K101 aklnda b 250+1200=1450 mm, b 250+0.20.84500=970 mm
alan tabla genilii biraz daha kk ve her iki aklkta eit alnacaktr, b=800 mm
K102 aklnda b 250+1200=1450 mm, b 250+0.20.83500=810 mm
C20/25-B420C malzemesi iin:

fcd=23.33 N/mm2, fctd=1.4 N/mm2 , fyd=365.22 N/mm2, b=0.0267
Min =0.8.1.4/365.22=0.0031, Max =0.02 Bu iki koul hem mesnette hem de aklklarda salanmal
Max (- )=0.85 b=0.0227 b>2bw olduundan aklkta bu kontrol gerekmez.

Mesnetlerde salanmal.
K101 aklk donats, EK8A tablosu ile: K102 aklk donats, EK8A tablosu ile:
K=1000Md/fcd/b/d2
K=1000.154.55.106/23.33/800/5602=26.4 K=1000.126.55.106/23.33/800/5602=21.6
=219
100
560 mm
100
t/d=100/570=0.180.20(en yakn tablo)
560 mm
t/d=100/570=0.180.20(en yakn tablo) =268
b/bw=800/250=3.23(en yakn tablo) b/bw=800/250=3.23(en yakn tablo)
As=268.23.33.800.560/104/365.22=767 mm2
As=fcdbd/104 As=219.23.33.800.560/104/365.22=627 mm2
40
40
Seilen 514 (770 mm2) alt ubuklarn kesite sp smad kontrol edilir. Smazsa; ya ubuk ap Seilen 414 (616 mm2) alt
bytlr, ya kesit geniletilir yada ift sra konur.
Montaj 312 (339 mm2) st1 Montaj 312 (339 mm2) st
Pilye yaplp-yaplmayacana, ubuklarn kesilip kesilmeyeceine karar verilir.
KARAR: Pilye yaplmayacak, ubuklar elden geldiince kesilmeyecek
Kontrol: Kontrol:
=770/(250.560)=0.0055 =616/(250.560)=0.0044
Min <<Max Min <<Max
1 AIKLAMA: Dep. Yn-1997 ye gre montaj donats mesnet donatsnn en az olmaldr (Bak: Kiri snr deerleri). Mesnette hesap henz yaplmadndan donats belli deildir. Ancak iyi bir tahmin yaplabilir.:
Aklkta 154.55 155 kN.m moment iin 767 mm2 donat hesapland. Mesnette 226.99 227 kN.m moment iin gerekli donat, orant ile, AsTahmin 767.227/155=1123 mm2 den biraz daha fazla olacaktr, nk mesnette
tabla almamaktadr. Bu nedenle 1200 mm2 ye yuvarlayarak montaj donatsn 1200/4=300 mm2 tahmin edebliriz. Bu ise 214 (308 mm2) veya 312 (339 mm2) ye karlk gelir. Burada 312 (339 mm2) tercih
edilecektir.
Bir dier iyi tahmin de AsTahmin Md/(315.h) forml ile yaplabilir: AsTahmin 227.106/(315.600)=1201 mm2. Bu forml dikdrtgen ve tablal kesitlerin hem aklk hem de mesnet donatlarn hzl fakat geree ok yakn
tahmin etmek iin her zaman kullanlabilir, fakat kesin hesap yerine kullanlamaz. 179
Derste anlatlmayacak
Mesnet donatlar hesaplanmadan nce aklk donatlarnn nasl yerletirileceine, pilye yaplp yaplmayacana karar verilmelidir. nk aklktan gelen ve komu akln
belli bir yerine kadar uzatlan ubuklar mesnetteki donat miktarn etkiler. Bu donatlar ekme veya basnca alacaktr.
Aklktaki ubuklar iki farkl yol izlenerek yerletirilebilir:
1.YOL: Hesaplanan donatlar akla konur ve komu akln ne kadar uzatlarak kesilir. Bu durumda ara mesnedin altnda birinci aklktan 514 ve ikinci aklktan 414
olmak zere 914 ubuk olacaktr. Mesnedin stnde ise birinci aklktan 312 ve ikinci aklktan 312 olmak zere 612 olacaktr.
2.YOL: ubuk boyu yeterliyse kesmeden boydan boya uzatlr. Kiri toplam boyu 9 m ve kenetlemeyi salamak iin yukar-aa kvrlan ksm toplam 1 m dnlrse yaklak
10 m ubuk boyu gerekir. ubuk normal boyu 12 m yeterlidir, kesmek gerekmez. 1. ve 2. akln altna 414 boydan boya uzatlr. 1. akla 114 ayrca konur ve ikinci akln
nde kesilir. stte 312 her iki aklk boyunca uzatlr. Bu durumda mesnedin altnda 514 stnde 312 ubuk olur.
Donatlar elden geldiince kesilmemelidir. nk kenetlenme daha iyi olacak ve mesnetlerde donat ylmas nlenmi olacaktr. Ayrca daha az iilik gerektirir. Bu rnekte
yukarda verilen 2.YOL tercih edilecektir.
Mesnette hem altta hem de stte aklktan gelen donat vardr, yani kesit gerekte ift donatldr. Mesnet ek donats hesaplanmadan nce, basn blgesindeki donatnn dikkate
alnp alnmayacana da karar vermek gerekir. El hesaplarn basitletirmek iin basn blgesindeki donatlar dikkate alnmayabilir. Bu rnekte basn blgesindeki donatlar
dikkate alnmayacak, kesit tek donatl imi gibi hesaplanacak, fakat ek donat hesabbda ve denge alt kontrolnde basn donats dikkate alnacaktr.
Tabla ekme blgesinde olduundan almaz,
B mesnedi donats, EK7B tablosu ile: hesap iin kesit dikdrtgen modellendi Gvde donats:
h>60 cm olmad iin gvde donats gerekmez
40
K=10.226.99.106/250/5602=29 N/mm2 =86
mm
=80/104=0.0086
560 m
Mesnet momentinin Sarg donats(etriye):
As=0.0080.250.560=1204 mm2 gerektirdii donat alan Etriye hesab henz bilinmediinden ynetmeliklerin koullarna
gre konacaktr.
Asek= 1204-339=865 mm2 Mevcut 312(339 mm2 ) dlyor w=Asw/s/bw Min w=0.3.fctd/fyd
Seilen ek: 320 (942 mm2) st Mesnet momentini karlamak iin konulan ek donat.
ubuk ap, ylmay nlemek iin, kaln seilmitir) Asw/s/250 0.3.1.07/365.22=0.0009
Tablodan alnan Min -Max arasnda olduundan
Kontrol: donat oranlarn kontrole gerek yoktur.
8 ift kollu etriye kulanlrsa, Asw=2.50=100 mm2
As Mesnet= 942+339 =1281 mm2 Mesnetin stndeki toplam donat
Mesnet altndaki donat stndekinin 100/s/250=0.0009 s=444 cm>60/2=30 cm Etriye aral yksekliin
Orta mesnet altta: 770 mm2 >1281/2=641 mm2 yarsndan az olamaz yarsndan fazla olamaz
s=20 cm seilecek: 20 cm den daha seyrek
Aklklarda stte: 339 mm2>1281/4=320 mm2 Montaj donats mesnet tekinin etriye kullanmayz
nden az olamaz
Etr. 8/200 orta blgede
Karar
8/100 sarlma blgelerinde
izim:
1/20 lekli boyuna ve en az bir enine kesit izilir. Kenetlemeyi
salamak iin boyuna donatlar kenar mesnetlerde aa-yukar
bklr, kesilen ubuklar komu akln ne kadar uzatlr.
Boyuna donatlarn ve etriyenin alm, st-ste dmeyecek
ekilde, gsterilir.
180
Derste anlatlmayacak
antiyeye gidecek izimin hazrlanmas - Kiri alm :
Hesaplar zetlenirse; K101 kiriinin alt tarafna 514, st tarafna 312, K102 kiriinin alt tarafna 414, st tarafna 312 ve orta mesnedin stne 320 ek donat
konulacaktr. 414 her iki aklkta ortak olduundan ve toplam ubuk boyu 12 m yi amayaca iin kesilmeden boydan boya uzatlacaktr. K101 aklna 114 eklenerek
bu aklk 514 ile donatlm olacaktr. 114, ikinci aklkta gerekli olmad iin, kesilecektir. Montaj donatlar da, her iki aklkta ayn olduklarndan, kesilmeden boydan
boya uzatlacaktr. 320 mesnet ek donats da aklklarn stnde gerekli deildir, kesilecektir. A ve C kenar mesnetlerinde donatlar 900 bklerek kiri derinliince
uzatlacak, kenetlenme iyiletirilecektir. Kesilen donatlar net aklklarn drtte birine kadar uzatlacaktr. Boyuna donatlar kaln ve nervrl (gevrek) olduundan 1350
kvrml kanca yaplmayacaktr.
Nasl hesaplanaca henz bilinmediinden, konstrktif olarak 8 ift kollu etriye kullanlmtr. Etriye adm (aral) aklklarda 200 mm, sarlma blgelerinde
sklatrlarak 100 mm alnacaktr. Etriye 1350 bklerek kancal yaplacaktr.
Kiriin 1/20 lekli boyuna ve en az bir enine kesiti izilir. Her bir donat ubuunun alm kiriin altna izilir. ubuklarn kanca, yatay boylar, toplam boylar, adet ve
aplar zerine yazlr. ubuklarn alm sras, yukardan aa, yledir: Mesnet st ek donatlar, aklk st donatlar, gvde donatlar, aklk alt donatlar, mesnet alt
ek donatlar.
Bu dnceler nda hazrlanan, antiyeye gidecek izim aada verilmitir. izimin, gerek projelerdeki gibi olmasna zen gsterilmitir. Mesnet donatlar 250 mm
gvde geniliine smad iin 3 adet ek donat ubuunun 2 tanesi tablaya yerletirilmitir. izimde ller mm cinsindendir.
100
600 mm
40
100
600 mm
40
540
540
C35/45-B 420C
181
zel durumlar: Kesitin yeterli, byk, kk(yetersiz) olmas - EK7B ve EK7C tablolar ile zm Derste anlatlmayacak
Bir kiriin soldaki kesitinin boyutlar(bw, h, d) , malzemesi(beton ve elik snf), denetim koullar(mc) ve kesiti zorlayan momenti(Md) biliniyor.
Gerekli donat alan(As) hesaplanmak isteniyor.
h
d
Kirilerde sadece fyk=420 N/mm2 elii kullanlabilir. Bu elik ve her tr beton iin tek ve ift donatl dikdrtgen kesit tablolar EK7B ve EK7C de verilmitir. Bu tablolardaki
Md uygun K, k ve deerleri kullanlarak ve As hesaplanr. Min Max olmaldr. nceki konulardan bilindii gibi, Min =0.8fctd/fyd, Max =0.02 ve Max ( - ')=0.85 b
As=? dir. Sehim hesab istenmezse l =0.235fcd/fyd ile snrlandrlr. Tablolarda bu snrlar vardr, ayrca hesaplanmas gerekmez.
bw Tablolarla As yani oran hesaplanrken, momentin deerine bal olarak, farkl durumlarla karlaabiliriz. Aranan snrlar arasnda olabilir, veya snrlar dnda kalabilir.
Her bir durumda ne yapabileceimiz rnekler ile aklanacaktr. Bu rneklerde montaj donats ve etriye, hesaplanmadan, konstrktif yerletirilmitir.
RNEK: Soldaki kesitte As =?

EK7B C30/37 tablosunda K=10Md/bw/d2=10.60.106/300/5602=6.4 N/mm2 deeri yok, tablonun stten dnda kalyor. Kesit bu moment iin
600 mm
560
600 mm
byktr anlamndadr. Ne yapalm? Ya kesit kltlr yada Min donat konur. Uygulamada hemen her zaman ikinci yol tercih edilir. Biz
560
de yle yapalm. Tabloda koyu-srekli izginin altndaki satrndan =28 okunur. =Min 0.0028, As=0.0028.300.560=470 mm2.
Se.: 412 (452 mm2) alt-ekme donats
40
40
Donat oranlarn kontrole gerek
212 (226 mm2) st-montaj
yoktur, zaten Min donat kondu
RNEK: Soldaki kesitte As =?

EK7B C30/37 tablosunda K=10Md/bw/d2=10.200.106/300/5602=21.3 N/mm2 deeri var, Min -Max snrlar arasndadr. K=21.3 iin = 63
mm
600 m
600 mm
okunur. =0.0063, As=0.0063.300.560=1058 mm2.
560
560
Se.: 322 (1140 mm2) alt-ekme donats Donat oranlarn kontrole gerek
yoktur, zaten Min-Max arasndadr
40
40
RNEK: Soldaki kesitte sehim hesab gerektirmeyecek As =?
EK7B C30/37 tablosunda K=10Md/bw/d2=10.500.106/300/5602 53 N/mm2 deeri var, =180, =0.0180 dir. Fakat bu deer kesik izginin altnda kalyor. Eer bu deeri
600 mm
560
kullanrsak > l olacaktr. Sehim hesab gerektirmeyecek As istendiinden l olmak zorundadr. yi l nin snr olan deer seelim: K=40, =127, = l=0.0127 olur.
Setiimiz gerekli olan =0.0180 den kktr. Bu ise, =0.0127 ile kesitin Md=500 kNm momenti tayamayaca anlamndadr. Ne yapalm? yol var 1) Kesit
yksekliini artrmak 2) Kesit geniliini artrmak 3) Basn blgesine de donat koymak(ift donatl kesit). Kesit boyutlarn artrmak, mimari bir sorun yaratmyorsa, tercih
40
edilir. Her durum aada rneklenmitir.

1) Kesit yksekliini K=40 N/mm2, yani = l =0.0127 olacak kadar artralm, gerekli d: K=10.500.106/300/d2=40 d=645.5 mm, h=645.5+40=685.5 mm. Uygulamada
kesit boyutlar 50 mm nin katlar olarak seilir. Biz de yle yapalm, h=700 mm seelim. Artk hesabn devamn bw=300 mm, h=700 mm, d=700-40=660 mm iin yapmalyz.
K=10.500.106/300/6602=38.3 N/mm2, C30/37 tablosunda bu deer var ve kesik izginin stndedir: =120, =0.0120 olur.
700 mm
As=0.0120.300.660=2376 mm2 Kesite smaz, ift sra yaplacak.
700 mm
660
Se.: 424 (1810 mm2) alt-1.sra ekme donats Donat oranlarn kontrole gerek yoktur,
otomatik olarak - ' l dir.
220 (628 mm2) alt-2.sra ekme donats
30
Yeni kesit
40
40
182
2) Kesit geniliini K=40 , yani = l =0.0127 olacak kadar artralm, gerekli bw: K=10.500.106/ bw /5602=40 bw =398.6 mm,
bw=400 mm alalm. Artk hesabn devamn bw=400 mm, h=600 mm, d=600-40=560 mm iin yapmalyz.
600 mm
K=10.500.106/400/5602=39.9, C30/37 tablosunda bu deer var ve kesik izginin stndedir: =126, =0.0126 okunur.
560
2 12

Yeni kesit
Se.: 622 (2281 mm2) alt-1.sra Donat oranlarn kontrole gerek yoktur,
40
220 (628 mm2) alt-2.sra otomatik olarak Min < l dir.
212 (226 mm2) st-montaj 400

Etr. /200
/100
3) Basn blgesine de donat koyalm (ift donatl kesit) : Bunun iin EK7C ift donatl kesit tablosunu kullanarak As ve A's donat alanlarn hesaplamalyz.
EK7C C30/37 tablosunda K=10.Md/bw/d2=10.500.106/300/560253 N/mm2 deeri var. Bunun anlam, kesit
Md=500 kNm momenti ift donatl olarak tar.
As=?
Bu tablodan K=53, d'/d=40/560=0.070.06 iin =165, '=38 okunur.
600 mm
Md=500 kNm
A's=0.0038.300.560=638 mm2
30
As=?
Se.: 424 (1810 mm2) alt-1.sra ekme donats Donat oranlarn kontrole gerek
40
300 yoktur, otomatik olarak
418 (1018 mm2) alt-2.sra ekme donats - ' l ve 0.02 dir.
C30/37 B 420C,
C30/37-B 420C denetim:
denetim iyi
318(763 mm2) st-basn donats
RNEK: Soldaki kesitin yksekliini artrmak mmkn deildir. Sehim hesab gerektirmeyecek As =?
Bu tr, geni fakat ykseklii az, kirilere(yatk yada yastk kiri) dili veya asmolen demelerde rastlanr. Rijitlikleri dktr. Ar
zorlanrlar, ar sehim yaparlar. Bu nedenle sehim hesab gerektirmeyecek ekilde donatlmalar gerekir. Kesit yksekliini deitirmek
genelde mmkn mmkn olmaz, nk di ykseklii ile ayn olmak zorundadr.
EK7B C30/37 tablosundan As yi hesaplamaya alalm. K=10.600.106/1000/2902=71.3 N/mm2 deeri tabloda yok, alttan tablo dnda kalyor. Bu, kesitin tek donatl olarak yetersiz olduu
anlamna gelir. Bytlmeli veya ift donatl yaplmaldr.
ift donatl yapmay deneyelim : EK7C C30/37 tablosunda da 71.3 deeri yok, alttan tablo dnda kalyor. Bu, kesitin ift donatl olarak da yetersiz olduu anlamna gelir. Bu durumda tek are
kalyor: kesiti bytmek.
Kesiti bytelim: Ykseklii artrmak mmkn olmadndan sadece genilii artrabiliriz. EK7C C30/37 tablosunda ve d'/d=30/2900.10 stununda , ' deeri olan en byk K deeri 64 var.
O halde K64 olacak ekilde kiri geniliini artrmalyz. K=10.600.106/bw/2902 64 bw1115 mm=111.5 cm olmal. bw=115 cm=1150 mm seelim. Bu yeni kesit iin As ve A's yi hesaplayalm.
K=10.600.106/1150/2902=62
K=62 ve d'/d0.10 iin =194, '=67 okunur.
Yeni kesit
As=0.0194.1150.290=6470 mm2
A's=0.0067.1150.290=2234 mm2
Se.: 1722(6460 mm2) alt-ekme donats Donat oranlarn kontrole gerek
yoktur, otomatik olarak
920 (2826 mm2) st-basn donats -'l ve 0.02 dir.
183
RNEK: ki dorultuda alan bir deme eridi solda verilmitir, As =?

EK7B C20/25 tablosunda K=10Md/bw/d2=10.5.106/1000/1002=5 yok, stten tablo
dnda kalyor, =Min =0.0015, As=0.0015.1000.100=150 mm2
Se.:8/180(279 mm2) 1.5 h koulu

C20/25 tablosunda K=10Md/bw/d2=10.10.106/1000/1002=10 deeri var, =29 dr,
=0.0029, As=0.0029.1000.100=290 mm2
Se.:8/170(296 mm2)

=0.0044, As=0.0044.1000.100=440 mm2
Se.:10/175(449 mm2)

=0.0061, As=0.0061.1000.100=610 mm2
Se.:12/180(628 mm2) 1.5 h koulu

=0.0097, As=0.0097.1000.100=970 mm2
ubuk ap fazla! Deme kalnln artrmak daha uygun olur
Se.:14/155(993 mm2)

C20/25 tablosunda K=10Md/bw/d2=10.40.106/1000/1002=40 deeri yok, alttan tablo dnda kalyor.
Deme ift donatl yaplamaz, kalnlk yetersizdir, artrlmas gerekir.
184

Betonarme 1 5

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Betonarme 1 5

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kirilerde snr deerler Benzeri ERSOY/ZCEBE S.

bw: kiri genilii : boyuna donat ap

min h 30 cm , 3t, Ln /10 30 cm , 3t 40 cm 2 kiri bw bk+h

Ln /2.5 (srekli kirilerde) bw 25 cm

min Lc 2h 2h - Sarlma blgesi

Komu aklktan gelen

Yetersiz beton rts dk kenetlenmeye ve paslanmaya neden olur !

Uygulamada iki farkl problem tr ile karlalr:

2) Kesit hesab boyutlandrma donat alan hesab As nin hesab

Md 1. K sabiti hesaplanr, birimsizdir.

max =0.02, Max ( - ) = 0.85b =0.0201

A s = 0.85 77.4 250 f

Seilen 320(942 mm2) alt EK4 ve EK5 tablolarndan Karar

1. Modelde: 2. Modelde: Sonu: Yorum:

max =0.02, Max ( - ) = 0.85b =0.0201

b=0.0237, 0.85b= 0.85.0.0237=0.0201

Etr.: 8/200 konstrktif

a=0.276 d basn alan derinlii fyd (d - d' ) s

Min < < Max

VERLENLER: b Derste anlatlmayacak.

2.Bulunacak donat alan momenti karlamal

Tek donatl Kuvvetler

Min =0.8.1.28/365.22=0.0028, Max =0.02

Md=314.6 kN.m gerekmez.

ZM: Basn alan tabla iinde mi? Belirle:

a=t=100 mm varsayalm! Tablann karlad moment: M=0.85.10.67.100.650.(550-100/2)=294758750 Nmm=295 kNm

Montaj: 212(226 mm2) st konstrktif

farkl tablolar ile hesaplanacaktr.

Max (-')=0.85.0.0205=0.0174 As=0.85.16.67.90.250/365.22=873 mm2

Analitik ERSOY1 CELEP2 AYDIN3 BERKTAY4 KUYUCULAR5 TOPU6

ANALTK zm: Tabla betonunun

ERSOY tablolar ile zm: K=386.9.106/300/6502/16.67=0.183

CELEP A9 tablolar ile zm: ERSOY tablolar ile zm:

EK8A tablosu ile:

ZM: Seilen 520(1571 mm2) alt

Md=1.4 (31.25+50.0)+1.6.15.63=138.8 kN.m Montaj 212(226 mm2) st konstrktif

EK7B tablosu ile:

Montaj: 212 (226 mm2) st Konsrktif

Etr.: 8/200 konstrktif

250 300 mm 250

250 300 mm 250

Md=1176 kNm Md=1176 kNm

300 500 500 300 500

C25/30-B420C malzemesi iin:

Bu iki koul hem mesnette hem de aklklarda salanmal

Not: Etriye hesab henz bilinmemektedir. izimlerde, ynetmeliklere

1.4. 65.49+1.6.39.29 = 154.55 kN. m (1. aklkta)

Tabla aklklarda alr(basn blgesinde)

C20/25-B420C malzemesi iin:

Max (- )=0.85 b=0.0227 b>2bw olduundan aklkta bu kontrol gerekmez.

RNEK: Soldaki kesitte As =?

RNEK: Soldaki kesitte As =?

edilir. Her durum aada rneklenmitir.

As=0.0120.300.660=2376 mm2 Kesite smaz, ift sra yaplacak.

212 (226 mm2) st-montaj

As=0.0126.400.560=2822 mm2 Kesite smaz, ift sra yaplacak.

220 (628 mm2) alt-2.sra otomatik olarak Min < l dir.

212 (226 mm2) st-montaj 400

RNEK: ki dorultuda alan bir deme eridi solda verilmitir, As =?

RNEK: ki dorultuda alan bir deme eridi solda verilmitir, As =?

RNEK: ki dorultuda alan bir deme eridi solda verilmitir, As =?

RNEK: ki dorultuda alan bir deme eridi solda verilmitir, As =?

RNEK: ki dorultuda alan bir deme eridi solda verilmitir, As =?