Vjebe

ELEMENTI STROJEVA 2

Krunoslav Zidari 2087/601

VELEUILITE U VARADINU
Vjebe
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PRORAUN LEAJA

Zadatak 1.
Osovina alatnog stroja se vrti n=620min-1 uleiten je leajem
na jednom kraju s leajem 6206. Leaj je optereen radijalnom silom
Fr=4 kN, radna temperatura leaja je T=1000C
n=620min-1
6206
Fr=4 kN
Lh=?

C=19.443 kN iz tab. Za leaj 6206

Za T=1000Cft =1

106 f t C 106 119.443

p 3

Lh
n 60 P 620 60 4
Lh 3087.2 h
Ako nam je leaj optereen samo sa radijalnom silom P nam je jednak Fr.
P=Fr
A za kugline leaje p=3

Zadatak 2.
Leaj 7303B optereen je radijalnom silom Fr=2.5 kN i
aksijalnom Fa=3.2 kN vrti se n=800min-1. odredi vijek trajanja
leaja u satima.
T=1000C
Fr=2.5 kN
Fa=3.2 kN
n=800min-1
7303B
Lh=?
Iz tab.za leaj 7303B: C=36.9 kN
Za T=1000Cft =1
A za kugline leaje p=3
10 6 f t C
p
1 36.9
3
10 6
Lh
n 60 P 800 60 2.699
Lh 53238.92 h
Ako nam je Fa/Fr 1.14 P=Fr

Krunoslav Zidari 1
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ako nam je Fa/Fr > 1.14 P=0.35 Fr+0.57 Fa

Fa 3.2
1.28 1.14
Fr 2.5
P = 0.35 Fr + 0.57 Fa 0.35 2.5 0.57 3.2 2.699

Zadatak 3.
Rukavac promjera 30 mm vrti se n=550min-1 optereen silama
Fr=3.3 kN Fa=2.5 kN.
Treba izabrati odgovarajui leaj. d= 30mm 06 jednoredni
kuglini leaj
n=550min-1
Fr=3.3 kN
Fa=2.5 kN
Lh =20000 h
Izabrali smo leaj 30206 AJ2
Iz tab. Za taj leaj:
C=40.6 kN e=0.37
P f p Lh n 60
C min
ft 10 6
Prvo izraunamo:
Fa 2.5
0.757
Fr 3.3
Ako nam je:
Fa/ Fr e P= Fr
Fa/ Fr > e P=0.4 Fr+Y Fa
Y oitano iz tab.za eljeni leaj Y-01.6
Fa 2.5
0.757 > e=0.37
Fr 3.3
P = 0.4 Fr + Y Fa 0.4 3.3 1.6 2.5 5.32
P f p Lh n 60 5.32 103 20000 550 60
C min
ft 10 6 1 10 6
C min 37.37 kN
C > Cmin 40.6 > 37.37

ZADOVOLJAVA

Krunoslav Zidari 2
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Zadatak 4.
Leaj 6208 je optereen radijalnom silom Fr=800 N iaksijalnom
Fa=1800 N
n=600 min-1
Fr=800 N
Fa=1800 N
6208

10 6 f t C
p

Lh
n 60 P
....(1)

Iz tab. Za leaj 6208:

Co =19.887 kN statika nosivost

C =32.633 kN dinamika nosivost

P X Fr Y Fa
....(2)

1)
Fa 1.8
0.0905
Co 19.887

Fa/Co e Y

0.07 0.27 1.6

0.0905 0.284 1.53

0.13 0.31 1.4

Krunoslav Zidari 3
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

2)
0.31 0.27
e 0.27 0.0905 0.07 0.284
0.13 0.07
1.4 1.6
Y 1.6 0.284 0.27 1.53
0.31 0.27

Fa 1.8
2.25 e 0.284
Fr 0.8
Uvrstimo podatke u (2), te nakon toga u (1).

P X Fr Y Fa
P 0.56 0.8 1.53 1.8 3.202

Ako nam je leaj optereen

samo radijalnom silom, u
formulu za Lh uvrtavamo
umjesto P koji raunamo
uvrstimo silu Fr .

10 6 f t C
p
10 6 1 32.633
Lh
n 60 P 600 60 3.202
Lh 29403.87 h

Krunoslav Zidari 4
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Prilozi

Krunoslav Zidari 5
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 6
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 7
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 8
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 9
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 10
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 11
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 12
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 13
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 14
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 15
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 16
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 17
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 18
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 19
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 20
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 21
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 22
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 23
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 24
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 25
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 26
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 27
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 28
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PRORAUN PLOSNATOG REMENA

Pomou el. Motora snage 5.5 kW i broja okretaja n =1430 min-1.

elimo izvesti pogon kompresora. Treba upotrebiti tekstilni remen

debljine s =5 mm, s tarnim slojem od pamuka. Trajanje pogona je 16

h dnevno. Remen radi u normalnim uvijetima i zatee se

pomicanjem el. Motora. Prenosni omjer je: i =33%

Treba odrediti:

a) Promjere remenica

b) Stvarni prenosni omjer

c) Standardnu duinu remena

d) Stvarnu meuosnu udaljenost

e) Potrebnu irinu remena

f) Potrebnu silu predzatezanja

g) Put pomicanja kod zatezanja

a) Promjeri remenica

P 5500
3.85
n 1430

I onda iz tab. 3.3 na osnovi dobivenog rezultata izaberemo standardni dm.

Izabrali smo: dm = 125 mm.

Krunoslav Zidari 29
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Izraunamo promjer vee remenice

d v i d m 3 125 375 mm

Na temelju dobivenog rezultata iz tab. 3.1 izaberemo standardni promjer vee remenice.

Izabrali smo: dv = 355 mm.

b) Stvarni prenosni omijer

d v 355
is 2.84
d m 125
is i 2.84 3
i 100 100 5.33 %
i 3

Ako nam je i vei od zadanih 3%

Izaberemo dm vei iz tab. 3.3 i ponovimo 'b' zadatak.

Iz tab. 3.3izabrali smo dm =140 mm.

d v i d m 3 140 420 mm

Iz tab. 3.1 izaberemo standardni promjer vee remenice.

Izabrali smo: dv = 400 mm.

d 400
is v 2.86
d m 140
i i 2.8 3
i s 100 100 4.67 %
i 3

Ako nam je opet i vei od zadanih 3%, onda prilagoavamo manju remenicu. Iz predhodnog

sluaja uzimamo dv = 400 mm. Uzimamo vei promjer vee remenice iz tab. 3.1
d 400
dm v 133.33 mm
i 3
d m 133 mm
d 400
is v 3.0075
d m 133
i i 3.0075 3
i s 100 100 0.25 %
i 3

Krunoslav Zidari 30
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

c) Standardna duina remena

0.7d m d v a0 2 d m d v
a0 1.2 d m d v 1.2 400 133 639.6 mm
d v d m 400 133
sin 0.20872
2 a0 2 639.6
12.05o

L0 2 a0 cos d v d m
d v d m
2 180
12.05
2 639.6 cos12.05 400 133 400 133
2 180
L0 2144.40 mm

Iz tab. 3.4 uzaberemo standardnu duinu remena 'L'. Poto smo proizvoljno uzeli

'a0'izaberemo prvu najbliu vrijednost duine remena.

L=2120 mm.

d) Stvarna meuosna udaljenost

L L d d m
2 2
a d v d m d m d v v
4 8 4 8 8
ili
a X X 2 Y

L 2120
X d v d m 400 133 320.69
4 8 4 8
d d m 400 133
2 2
Y v 8911.125
8 8
a X X 2 Y 320.69 320.69 2 8911.125
a 627.17 mm

Krunoslav Zidari 31
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

e) Potrebna irina remena

F1
b
1 s

m
F1 F0
m 1
P
F0
C v
C C1 C 2 C 3 C 4 0.7 1.0 1.0 0.7 0.44 iz tab. 3.2
= 0.3

C1 =0.7 tab. 3.5

C2 =1.0 tab. 3.6

C3 =1.0 tab. 3.7

C4 =0.7 tab. 3.8

d n 133 1430 dop =3.7 Nmm2

v m 9.96 m / s Iz tab. 3.2
60000 60000
=1.3 kg/dm3
P 5500 iz tab. 3.2
F0 1126.96 N
C v 0.49 9.96 ES =40 Nmm
Iz tab. 3.2
m e

180 2
180
d d m 400 133
sin v 0.21286
2a 2 627.17
12.29 o

180 2 12.29 2.713 rad
180
m e 0.32.713 2.257
m 2.257
F1 F0 1126.96 2023.51 N
m 1 2.257 1

1 dop C S
v2 1.3 9.96 2
C 0.13 N / mm 2
1000 1000
s 5
S ES 40 1.50 N / mm 2
dm 133
1 dop C S 3.7 0.13 1.5 2.07 N / mm 2

Krunoslav Zidari 32
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

F1 2023.51
b 195.51 mm
1 s 2.07 5

Zaokruemo na standardnu irinu

b =200 mm tab. 3.1

B =224 mm tab. 3.1

E1=950 Nmm2iz
tab. 3.2
f) Potrebna sila predzatezanja

F1 F2
Fmi Fc
2

F2 F1 F0 2023.51 1126.96 896.55 N

b s v 2 1.3 200 5 9.96 2
FC 128.96 N
1000 1000
F1 F2 2023.51 896.55
Fmi Fc 128.96 1588.99 N
2 2

g) Put pomicanja kod zatezanja

L
a
2 cos
Fmi L 1588.99 2120
L
b s E1 200 5 950
L 3.55
a 1.82 mm
2 cos 2 cos 12.29 o

Krunoslav Zidari 33
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 34
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Prilozi

Krunoslav Zidari 35
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 36
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 37
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 38
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PRORAUN KLINASTOG REMENA

Zadatak 1.

Pogon klipne pumpe treba izvesti pomou remenskog prenosa uskim

klinastim remenom.

Poznati su sljedei podaci:

P =3 kW

n1 =2930 min-1

i =3.2

C =0.7

dm =80 mm

Treba odrediti:

a) Profil uskog klinastog remena

b) Promjer vee remenice i komtrolirati prenosni omjer

c) Standardnu duinu remena

d) Stvarnu meuosnu udaljenost

e) Optrebni broj remena

a) Profil
P 3
4.29 kW
C 0.7 u tab. 4.7
n m 2930 min 1

Iz tab. 4.7 pomou gore dobivenih rezultata izabrali smo tip remena SPZ

Krunoslav Zidari 39
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Iz tab. 4.1 za taj tip remena izaberemo promjere manje remenice. Mi uzimamo vrijednosti iz

zadnjeg stupca.

dm = 80 mm.
Ako nam se dogodi da je
i vei od 3%
b) Promjer vee remenice i kontrola prenosnog omijera ponavljamo postupak
kao kod plosnatog
dV i d m 3.2 80 256mm remena

iz tab. 4.2 izaberemo standardn promjer vee remenice.

dV =250 mm
d 250
is V 3.125
dm 80
is i 3.125 3.2
i 100% 100% 2.34%
i 3.2

c) Standardna duina remena

Izabrali smo
prvu najbliu
a 0 1.2 d m d v 1.2 80 250 396 mm vrijednost

L0 2 a 0 cos d v d m d v d m
2 180
d d m 250 80
sin v 0.2146
2 a0 2 396
12.40 o
o

L0 2 396 cos 12.40 o 250 80 12.40 250 80
2 180
L0 1328.68 mm

Iz tab. 4.3 izaberemo standardnu duinu remena.

L =1320 mm

Krunoslav Zidari 40
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

d) Stvarnu meuosnu udaljenost

L L d d m
2 2
a d v d m d m d v v
4 8 4 8 8
ili
a X X 2 Y

L 1320
X d v d m 250 80 200.409
4 8 4 8 Za PN radimo
d d m 250 80 2
2
linearnu
Y v 3612.5 interpulaciju
8 8
a X X 2 Y 200.409 200.409 2 3912.5
a 391.59 mm

e) Potrebni broj remena

P
Z
PN C C1 C 2

Prije toga zreba izraunati brzinu remena.

d m n 80 2930
v 12.27 m / s
60000 60000

v SPZ

12 4.3

12.27 4.354

13 4.5
4.5 4.3
PN 4.3 12.27 12 4.354
13 12

Krunoslav Zidari 41
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

m
C1 0.368
275
m 180 2
dv dm 250 80
sin 0.21706
2a 2 391.59
12.54 o
m 180 2 180 2 12.54 o 154.92 o
m 154.92
C1 0.368 0.369 0.931
275 275

L SPZ

1000 0.91

1350 0.955

1500 0.98
0.98 0.91
C 2 0.91 1350 1000 0.955
1500 1000 'C' nam jezadan
P 3 =0.7
Z 1.11
PN C C1 C 2 4.354 0.7 0.931 0.955 C1 faktor
Z 2 remena obuhvatnog kuta

Za 'C2' radimo
linearnu interpulaciju
C2 = faktor duljine
remena
'Z' zaokruivamo na
prvu veu vrijednost

Krunoslav Zidari 42
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 43
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Zadatak 2.
Pogon kompresora je potrebno izvesti pomou remenskog
prijenosnika sa (normalnim/uskim) klinastim remenom.
Poznati su sljedei podaci:

P=4.5 kW
n=1440 min
i=2.6 3%
C=0,7
a=2.0(dv+dm)

Treba odrediti:

a) Profil remena
b) Promjere remenica
c) Stvarni prijenosni omjer
d) Standardnu duinu remena
e) Stvarnu meuosnu udaljenost
f) Potreban broj remena
g) Silu na vratilu na mirovanju
h) Nacrtati manju remenicu

a) Profil remena

P 4.5
6.43 kW
C 0.7
nm 1440 min 1

Gdje je:
P- pogonska snaga
C- faktor uvjeta rada
nm- broj okretaja manje remenice
o iz gore dobivenih vrijednosti iz tab. 4.7 izabrali smo profil uskog klinastog remena
SPZ.
o Te nakon toga za taj tip remena it tab. 4.1 odabrali smo d m.
o dm=80 mm

Krunoslav Zidari 44
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

b) Promjere remenica
dm= 80 mm iz tab. 4.1

d v i d m 2.6 80 208 mm

o Iz tab. 4.2 izaberemo standardni promjer vee remenice d v.

dv= 212 mm.
o Izabrali smo prvu bliu vrijednost
Gdje je:
dm promjer manje remenice
dv promjer vee remenice
i prijenosni omjer

c) Stvarni prijenosni omjer

d v 212
is 2.65
dm 80

i i 2.65 2.6
i s 100% 100% 1.92%
i 2.6
Gdje je:
isstvarni prijenosni omjer.

d) Standardnu duinu remena

L0 2 a0 cos d v d m d v d m
2 180
a0 2 d v d m 2 (212 80) 584 mm
d v d m 212 80
sin 0.113 6.49 0
2 a0 2 584

L0 2 a 0 cos d v d m d v d m
2 180
6.49 0
L0 2 584 cos 6.49 0 212 80 212 80
2 180
L0 1634.13mm
o Iz tab. 4.3 izaberemo standardnu duinu remena L.
L= 1626 mm.
Gdje je:

Krunoslav Zidari 45
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

L0 orijentacijska duina remena

L standardna duina remena
a0 orijentacijska meuosna udaljenost.

e) Stvarnu meuosnu udaljenost

L L
2
d d m 2

a d v d m d v d m v
4 8 4 8 8
ili
a x x2 y
L 1626
x d v d m 212 80 291.83mm
4 8 4 8
d d m 212 80
2 2
y v 2178
8 8
a x x 2 y a 291.83 291.83 2 2178 579.90mm

Gdje je:
a stvarna meuosna udaljenost

f) Potreban broj remena

P
Z
PN C C1 C 2

Gdje je:
Z broj remena
P pogonska snaga
PN nazivna snaga
C faktor uvjeta rada
C1 faktor obuhvatnog kuta
C2 faktor duljine remena

Krunoslav Zidari 46
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PN iz tab. 4.5
Prvo treba izraunati brzinu remena

d m n 80 1440
v 6.03mm / s
60000 60000

v SPZ

6 2.5

6.03 2.509

7 2.8

2.8 2.5
PN 2.5 6.03 6 2.509
76
m
C1 0.368
275
m 180 2 Za izraun brzine remena
d dm 212 80 radimo linearnu
sin v 0.1138
2a 2 579.90 interpulaciju
6.530
m 180 2 180 2 6.53 166.94 0
m 166 94
C1 0.368 0.368 0.975
275 275
C2 iz ta. 4.10

L SPZ

1500 0.98

1626 0.98882

2000 1.05

1.05 0.98
C 2 0.98 1626 1500 0.98882
2000 1500

Za izraun faktora
duljine remena
radimo linearnu
interpulaciju

Krunoslav Zidari 47
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

P 4.4
Z 2.59
PN C C1 C 2 2.509 0.7 0.975 0.98882

POTREBAN SU NAM 3 REMNA Dobivenu vrijednost

zaokruimo na prvu
P 4.4
F0 1.042kN veu cjelobrojnu
c v 0.7 6.03 vrijednost
FmV 1.4 F0 1.4 1.042 1.458N

Krunoslav Zidari 48
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 49
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Prilozi

Krunoslav Zidari 50
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 51
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 52
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 53
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 54
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 55
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 56
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PRORAUN ZUPASTOG REMENA

Treba izabrati zupasti remen iz neoplana satrapeznim profilom.

Poznata su sljedee vrijednosti:

n=1440 min-1
P = 4 kW
C = 0.75
i=3
a0 =400 mm

Treba odrediti:

a) Tip remena
b) Broj zubaca remena
c) Raunski promjeri remenica
d) Duinu remena
e) Stvarnu meuosnu udaljenost
f) Potrebnu irinu remena

a) Tip remena
P 4
5.33 kW
C 0.75 u tab. 5.1
n 930 min 1

Iz tab. 5.1 pomou gore dobivenih rezultata izaberemo profil standardnih zupastih remena.

Izabrali smo 'H'

Zatim iz tab. 5.10 oitami vrijednosti:

Zmin =14

t = 12.7 mm

b) Broj zubaca remena

Z m Z min 14 zubi
Z V i Z m 3 14 42 zubi

Krunoslav Zidari 57
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

c) Raunski promjeri remenica

Zm t 14 12.7
dm 56.595 mm

Zv t 42 12.7
dv 169.786 mm

d) Duinu remena
d v d m 2
L0 2 a 0 1.57 d v d m
4 a0

L0 2 400 1.57 169.786 56.595

169.786 56.595
2

5 400
L0 1163.43 mm

Ako nam nije drugaije

Iz tab. 5.5 izaberemo standardnu duinu
zadano u zadatku, uzimamo
remena. prvu veu vrijednost za
duljunu remena
L =1143 mm
Zv =90
e) Stvarnu meuosnu udaljenost

X X 2 2 d v d m
2

a
4
X L 1.57 d v d m 1143 1.57 169.786 56.595 787.58
787.58 787.58 2 2 169.786 56.595
2

a 389.68 mm
4

f) Potrebnu irinu remena

P
b
PN C k z

n PN
500 36.22 PN vadimo vrijednost iz tab.
5.4
930 67.37 I radimo linearnu
1000 72.44 interpulaciju.

Krunoslav Zidari 58
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

72.44 36.22
PN 36.22 930 500 67.37 W / mm
1000 500

Zm d d m 14 169.786 56.595
Ze 1 v 1 6.35
2 a 2 389.68
6

kZ =1.0
P 4000
b 79.16 mm
PN C k z 67.37 0.75 1.0

Iz tab. 5.4 izaberemo standardnu irinu remena.

b =80 mm.

Krunoslav Zidari 59
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Prilozi

Krunoslav Zidari 60
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 61
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 62
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 63
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 64
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 65
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 66
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 67
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 68
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 69
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 70
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 71
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 72
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 73
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PRORAUN LANANOG PRENOSA

Treba proraunati rednoredni lanani prenos sa sljedeim podacima:

n =930 min-1

P = 7.5 kW
Zm =15
i=3
C =0.75

Treba odrediti:

a) Vrstu lanca
b) Geometrijske veliine lananika
c) Broj lanaka lanca
d) Stvarnu meuosnu udaljenost

kZ iz tab. 6.4
a) Vrsta lanca ki iz tab. 6.5

P
PD k Z ki
C

kZ =1.29
ki = 1.0
7.5
PD 1.29 1.0 12.9 kW
0.75 u tab. 6.1
n 930 min 1

Na osnovi gore dobivenih rezultata iz tab. 6.1 izaberemo lanac.

Izabrali smo '12B'

Iz tab. 6.2 oitamo:
t =19.05 mm
d =12.07 mm
b1 =11.68 mm

Krunoslav Zidari 74
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

b) Geometrijske veliine lananika

I. Diobeni promijeri

Z v i Z m 3 15 45 zubi
t 19.05
d om 91.63 mm
180 180
sin sin
mZ 15
t 19.05
d ov 273.07 mm
180 180
sin sin
Zv 45

II. Unutarnji promijeri

d fm d om d 91.63 12.07 79.56 mm

d fv d ov d 173.09 12.07 261.02 mm

III. Vanski promijeri

180
2 k 91.63 cos
180
d am d om cos 2 4.8 99.23 mm
Zm 15
180
2 k 273.09 cos
180
d av d ov cos 2 4.8 282.02 mm
Zv 45

c) Broj lanaka lanca

2 a0 Z m Z v t Z v Z m
2
Dobivenu vrijednost za broj
N0 lanaka lanca zaokuivamo na
t 2 a0 2
prvi parni broj
ao 60 t 60 19.05 1143 mm
2 1143 14 45 19.05 45 15
2

N0
19.05 2 1143 2
N 0 150.38
N 150

Krunoslav Zidari 75
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

d) Stvarnu meuosnu udaljenost

a 2 N Z v Z m t Ca

N Z m 150 15
4.5
Zv Zm 45 15
0.24925 0.24917
Ca 0.24921
2
N-Z/ Ca Poto nam dobivena
vrjednost bila u sredini
4.6 0.24925
nismo trebali raditi
4.5 0.24921 linearnu interpulaciju
nego smo samo
4.4 0.24917

a 2 N Z v Z m t Ca
a 2 150 45 1519.05 0.24921
a 1139.39 mm

I. irina lananika
B 0.93 b1 0.93 11.68 10.86 10.9 mm

b1 =iz tab. 6.2

Krunoslav Zidari 76
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

PRENOS ZUPANICIMA

Zupanici sa ravnim zubima

Zadatak 1.
Treba izraunati dimenzije nultog zupastog para i izraunati
stupanj preklapanja.

Z1 =15
Z2 =45
=20o
m =3

d o1 m Z1 3 15 45 mm
d o 2 m Z 2 3 45 135 mm

d a1 m Z1 2 3 15 2 51 mm
d a 2 m Z 2 2 3 45 2 141 mm

d f 1 m Z1 2.4 3 15 2.4 37.8 mm

d f 2 m Z 2 2.4 3 45 2.4 127.8 mm

Meuosna udaljenost
nam je 20o
i nam mora uvijek biti
Z1 Z 2 15 45 90 mm
m 3
a
2 2 izmeu 1 i 2

Prenosni omjer

Z 2 45
i 3
Z1 15

Stupanj preklapanja

1 Z1 2 Z2 2 2
2 2

Z1 Z 2 Z 1 Z 2 tan
2

2 cos cos

2 2
1 15 2 45 2
15 2
45 2
15 45 tan 20 o

2 cos 20 o cos 20 o


1.61

Krunoslav Zidari 77
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 78
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe
Zadatak 2.
Treba izraunati dimenzije V-nultog para zupanika i stupanj
preklapanja profila.

Z1 =11
Z2 =31
=20o
m =4

14 Z 1
X1 0.177
17
X 2 X 1 0.177

d o1 m Z1 4 11 44 mm
d 02 m Z 2 4 31 124 mm

d a1 m Z1 2 2 X 1 4 11 2 2 0.177 53.416 mm
d a 2 m Z 2 2 2 X 2 4 31 2 2 0.177 133.416 mm

d f 1 m Z1 2.4 2 X 1 4 11 2.4 2 0.177 35.816 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 X 2 4 31 2.4 2 0.177 112.984 mm

Z1 Z 2 11 31 84 mm
m 4
a
2 2

Z 2 1 X 2 Z 2 2 1 X 1 2
2
Z 2 Z 1 Z 2 tan
1

1 1
Z1
2

2 cos cos


1 11 2 1 0.177 31 2 1 0.177
2 2

112


312
11 31 tan 20 o

2 cos 20 o cos 20 o

1.495

Krunoslav Zidari 79
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe
Zadatak 3.
Izraunati dimenzije V-zupastog para sa stupnjem preklapanja.

Z1 =11
Z2 =13
=20o
m =4

Profilni pomak

14 Z 1 14 11
X1 0.177
17 17
14 Z 2 14 13
X2 0.059
17 17

d o1 m Z1 4 11 44 mm
d 02 m Z 2 4 13 52 mm

d a1 m Z1 2 2 X 1 4 11 2 2 0.177 53.42 mm
d a 2 m Z 2 2 2 X 2 4 13 2 2 0.059 60.47 mm

d f 1 m Z1 2.4 2 X 1 4 11 2 0.177 2.4 35.82 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 X 2 4 13 2 0.059 2.4 42.87 mm

cos
Z 1 Z 2
m
a
2 cos W
Inv =0.01490 iz tab. 2
X X2
inv W 1 2 tg inv evolvente kuteva
Z1 Z 2 W oitan iz tablice rumski 2
0.177 0.059 za inv W
inv W 2 tg 20 o 0.01490
11 13
inv W 0.022058 W 22.7 o
cos 20 o
11 13
4
a 48.89 mm
2 cos 22.7 o

Z 2 13
i 1.18
Z1 11

Krunoslav Zidari 80
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

ra21 rb21 ra22 rb22 a sin W

m cos

d a1 53.42
ra1 26.71 mm
2 2
d 60.47
ra 2 a 2 30.24 mm
2 2

d o1 cos 44 cos 20 o
rb1 20.67 mm
2 2
d cos 52 cos 20 o
rb 2 o 2 24.43 mm
2 2

26.712 20.67 2 30.24 2 24.43 2 48.89 sin 22.7 o

4 cos 20 o
1.345

Krunoslav Zidari 81
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe
Zadatak 4.

Prijenos zupanicima sa ravnim zubima

Z1=23

i =4.5

m =4

a = 255 mm

Z 2 i Z1 103.5 Z 2 104 zubi

m Z1 Z 2 4 23 104
a 254mm
2 2

Z1 Z 2 inv w inv
X1 X 2
2 tg
m Z 1 Z 2 cos 4 127 cos 20 0
cos w 0.9397
2a 2 254
w 19.9 0

inv w = inv 19.90 =0.014674 iz tab. II

inv = inv 200 =0.014904 iz tab. II

X1 X 2
23 104 0.014674 0.014904 0.04
2 tg 20 0
Z 1 Z 2 23 104
63.5
2 2
X 1 X 2 0.04
0.02
2 2

Iz dijagrama 2.

X1 =0.21

X2 =(X1+X2)-X1 = -0.04-0.21 = -0.25

d 01 m Z1 4 23 92mm
d 02 m Z 2 4 104 416mm

d a1 m Z1 2 2 X 1 4 23 2 2 0.21 101.68mm
d a 2 m Z 2 2 2 X 2 4 104 2 2 0.25 422mm

Krunoslav Zidari 82
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

d f 1 m Z1 2 X 1 2.4 4 23 2 0.21 2.4 84.04mm

d f 2 m Z 2 2 X 2 2.4 4 104 2 0.25 2.4 404.4mm

ra21 rb21 ra22 rb22 a sin w

m cos

d a1 101.68
ra1 50.84mm
2 2
d 422
ra 2 a 2 211mm
2 2
d o1 cos 92 cos 20 0
rb1 43.23mm
2 2
d cos 416 cos 20 0
rb1 o 2 195.46mm
2 2

ra21 rb21 ra22 rb22 a sin w

m cos
50.84 43.23 2 2112 195.46 2 254 sin 19.9 0
2

4 cos 20
1.67

irina zupanika

b 0.45 d o1 0.45 92 41.4

b 42mm

Krunoslav Zidari 83
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 84
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe
Zadatak 5.
P =7.5 kW

n =1430 min-1

i =3

=20o

Z1 =17

Z 2 i Z1 3 17 51 zub

Materijal izaberemo iz tab. 4.

Izabrali smo 4320 cementiran i kaljen.

YFA 2 T1
m
Z1 b
2
FLim
3

d o1

YFA faktor oblika korijena zuba

Z1 + Z2 = 17+ 51 = 68 zubi dijagram 1. Za liniju P5 (X1 +X2) =0.4

Z 1 Z 2 17 51
34
2 2
u dijagram 2.
X 1 X 2 0.4
0.2
2 2

Iz dijagrama 2.
YFA iz tab. 6 ovisno o broju zubiju
X1 =0.32 manjeg zupanika

X2 =( X1+ X2 )- X1 = 0.4 - 0.32 =0.08

YFA = 2.5

T1 moment torzije

P 7.5
T1 C 9.55 10 6 1.25 9.55 10 6 62609.3 Nm
n 1430
C iz tab. 5 C 1.25

b i
0.3 za kaljene zupupan
d o1 20
b i
0.3 za nekaljene zupupan
d o1 10

Krunoslav Zidari 85
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

b i 3
0.3 0.3 0.45
d o1 20 20

FLim 416 Nmm2 iz tab. 4

YFA 2 T1 2.5 2 62609.3

m 3 2
3 Z1
2
b 17 0.45 416
FLim
d o1
m 1.79

Iz tab I m =2

Izabiremo prvu veu vrijednost

m Z 1 Z 2 cos
a Ina iz tab. II
2 cos W
W iz tab. II
X1 X 2
inv W 2 tg inv ali obrnutim postupkom
Z1 Z 2 od
inv inv 20 0.014904
0. 4
inv W 2 tg 20 o 0.014904 0.019186
68
inv W 0.019186 W 21.7 o
m Z 1 Z 2 cos 2 17 51 cos 20 o
a 68.77 mm
2 cos W 2 cos 21.7 o
a 69 mm zaokruujemo
Z Z 2 inv W inv
X1 X 2 1
2 tg
m Z 1 Z 2 cos 2 17 51 cos 20 o
cos W 0.92607
2a 2 69
W 22.17 o
inv W inv 22.2 0.020629 iz tab. II

X1 X 2
17 51 0.020629 0.014904 0.54
2 tg 20 o

Z 1 Z 2 68
34
2 2
X 1 X 2 0.54
0.27
2 2
X 1 0.33 iz tab. 2.
X 2 X 1 X 2 X 1 0.54 0.33 0.21

Krunoslav Zidari 86
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Geometrijske veliine

d o1 m Z1 2 17 34 mm
d 02 m Z 2 2 51 102 mm

d a1 m Z1 2 2 X 1 2 17 2 2 0.33 39.32 mm
d a 2 m Z 2 2 2 X 2 2 51 2 2 0.21 106.84 mm

d f 1 m Z1 2.4 2 X 1 2 17 2 0.33 2.4 30.52 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 X 2 2 51 2 0.21 2.4 98.04 mm

Stupanj kreklapanja

ra21 rb21 ra22 rb22 a sin W

m cos

d a1 39.32
ra1 19.66 mm
2 2
d 106.84
ra 2 a 2 53.42 mm
2 2

d o1 cos 34 cos 20 o
rb1 15.97 mm
2 2
d cos 102 cos 20 o
rb 2 o 2 47.92 mm
2 2

19.66 2 15.97 2 53.42 2 47.92 2 69 sin 21.7 o

2 cos 20 o
1.61

irina zupanika

b i
0.3 0.45 b 0.45 d o1 0.45 34
d o1 20
b 15.3 b 16 mm

Dobiveni rezultat zaokruimo na

prvu veu vrijednost.

Krunoslav Zidari 87
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 88
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Zupanici sa kosim zubima

Zadatak1.
Treba izraunati ozubljenje meuosnu udaljenost i
dimenzije zupanika sa kosim zubima te stupanj
preklapanja.

P =7.5 kW

n =1430 min-1

i =3

=20o

=15o

Z1 =17 izabrano

Z 2 i Z1 3 17 51 zub

Materijal izaberemo iz tab. 4.

Izabrali smo 4320 cementiran i kaljen.

YFA cos 2 T1
m
Z1 2
b
FLim
3

d o1

YFA faktor oblika korijena zuba

Z1 17
ZV 1 18.86
cos cos 3 15 o
3

Z2 51
ZV 2 56.59
cos cos 3 15 o
3

ZV1 + ZV2 = 18.86 + 56.59 = 75.45 zubi

dijagram 1. Za liniju P5 (X1 +X2) =0.4
YFA iz tab. 6 za Zn=ZV1 =18
Z V 1 Z V 2 18.86 56.59 X1 =0.31
37.7
2 2
u dijagram 2.
X 1 X 2 0.4
0.2
2 2

Iz dijagrama 2.

X1 =0.31

Krunoslav Zidari 89
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe
X2 =( X1+ X2 )- X1 = 0.4 - 0.31 =0.09

YFA = 2.5

T1 moment torzije

P 7.5
T1 C 9.55 10 6 1.25 9.55 10 6 62609.3 Nm
n 1430
C iz tab. 5 C 1.25

b i 3
0.3 0.3 0.45
d o1 20 20

FLim 416 Nmm2 iz tab. 4

YFA cos 2 T1 2.5 cos 15 o 2 62609.3

m 3
Z12 b 17 2 0.45 416
FLim
3

d o1
m 1.77

Iz tab I mn =2

Izabiremo prvu veu vrijednost

m Z 1 Z 2 cos t
a
2 cos cos Wt
X1 X 2
inv Wt 2 tg n inv t
Z1 Z 2
0.4
inv Wt 2 tg 20 o 0.016586 0.020867
68
inv Wt 0.020867 W 22.3o iz tab. II
inv t inv 20.7 o 0.016585 iz tab. II
m Z 1 Z 2 cos t 2 17 51 cos 20.65 o
a 71.2 mm
2 cos cos Wt 2 cos 22.3o cos 15 o
a 71 mm zaokruujemo

Stvarna vrijednost profilnog pomaka

Krunoslav Zidari 90
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Z1 Z 2 inv Wt inv t
X1 X 2
2 tg
m Z 1 Z 2 cos t 2 17 51 cos 20.65 o
cos Wt 0.9278
2 a cos 2 71 cos 15 o
Wt 21.9 o

inv Wt inv 21.9 0.019770 iz tab. II

inv t inv 20.7 o 0.016585 iz tab. II

X1 X 2
17 51 0.020629 0.014904 0.54
2 tg 20o

Z v1 Z v 2
37.7
2
u dijagram II
X 1 X 2 0.3
0.13

2 2
X 1 0.25

X2 =( X1+ X2 )- X1 = 0.3 - 0.25 =0.05

Geometrijske veliine zupanika

mZ 2 17
d o1 35.20 mm
cos cos 15 o
m Z2 2 51
d 02 105.60 mm
cos cos 15 o

d a1 mn Z1 2 2 X 1 2 17 2 2 0.25 39 mm
d a 2 mn Z 2 2 2 X 2 2 51 2 2 0.05 106.20 mm

d f 1 m Z1 2.4 2 X 1 2 17 2 0.25 2.4 30.20 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 X 2 2 51 2 0.05 2.4 97.4 mm

b
0.45 b 0.45 d o1 15.84 b 16 mm
d o1

ra21 rb21 ra22 rb22 a sin Wt b tg

m cos t mt

d a1 39
ra1 15.5 mm
2 2
d 106.2
ra 2 a 2 53.1 mm
2 2

Krunoslav Zidari 91
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

d b1 d o1 cos t 35.2 cos 20.65 o

rb1 16.47 mm
2 2 2
d d cos t 105.6 cos 20.65 o
rb 2 b 2 o 2 49.41 mm
2 2 2
mn 2
mt 2.07 mm
cos cos 15 o

15.5 2 16.47 2 53.12 49.412 71 sin 21.9 o 16 tg 15 o

2 cos 20.7 o 2.07
1.22

Obodna sila

2 T 2 62609.3
Fo1 3527.3 N Fo 2
d w1 35.5
cos t cos 20.65 o
d w1 d o1 35.2 35.5 mm
cos wt cos 29.9 o

Krunoslav Zidari 92
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Radijalna sila

Fr1 Fo1 tg wt 3527.3 tg 29.9 o 1417.97 N Fr 2

Aksijalan sila

Fa1 Fo1 tg w
2 a sin 2 71 sin 15 o
tg w 0.27
mn Z 1 Z 2 2 17 51
Fa1 3527.3 0.27 952.37 N Fa 2

Z1 pogonski Smijer vrtnje Z1 desno

Nagib boka Z1 desno

l =100 mm
x =40 mm
Te smo vrijednosti sami
odabrali.
Uzimamo proizvoljno

Krunoslav Zidari 93
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ravnina X-Y

d 35.5
Fa1 w1 Fr1 x 952.37 1417.97 40
Bx 2
2

l 100
B x 736.23 N
Fo1 x 3527.3 40
By 1410.92 N
2 2

Ravnina Y-Z

Krunoslav Zidari 94
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ax Fr1 Bx 1417.97 736.23 681.74 N

Ay Fo1 B y 3527.3 1410.92 2116.38 N

FR A Ax2 Ay2 681.74 2 2116.38 2 2223.5 N

FR B B x2 B y2 736.23 2 1410.92 2 1591.5 N

FA B Fa1 952.37 N

Krunoslav Zidari 95
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe
Zadatak 2.

Treba proraunati zupanike sa kosim zubima sa

sljedeim podacima.

i =2

n =20o

=10o

a =90 mm

mn Z 1 Z 2 2 a cos 2 90 cos 10 0
a Z1 Z 2 44.31
2 cos mn 4
Z 1 Z 2 44 zubi
Z2
i Z 2 i Z1
Z1
Z 1 i Z 1 44
Z 1 2 Z 2 44
3Z 1 44
44
Z1 Z 1 15 zubi
3
Z 2 i Z 1 2 15 30 zubi
Z 1 Z 2 30 15 45 zubi

Z1 Z 2 inv Wt inv t
X1 X 2
2 tg
m Z 1 Z 2 cos t 4 10 30 cos 20.28 o
cos Wt 0.952458
2 a cos 2 90 cos 10 o
Wt 17.7 o
tg n tg 20 o
tg t 0.369585 t 20.28 o
cos cos 10 o

Inv wt =inv 17.7 =0.0102174 iz tab II

Inv t =inv 20.3 =0.015609 iz tab II

Krunoslav Zidari 96
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Z1 15
Z v1 15.7
cos cos 3 10 o
3

Z2 30
Z v2 31.4
cos cos 3 10
3

Z v1 Z v 2 15.7 31.4
23.55
2 2
iz tab 2.
X 1 X 2 0.33
0.165
2 2
X 1 0.04

X2 = ( X1+X2 ) - X1 = -0.33 0.04 = - 0.37

Geometrijske veliine zupanika

mZ 4 15
d o1 60.92 mm
cos cos 10 o
m Z2 4 30
d 02 121.85 mm
cos cos 10 o

d a1 mn Z1 2 2 X 1 4 15 2 2 0.04 68.32 mm
d a 2 mn Z 2 2 2 X 2 4 30 2 2 0.37 125.04 mm

d f 1 m Z1 2.4 2 X 1 4 15 2 0.04 2.4 50.72 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 X 2 4 30 2 0.37 2.4 107.44 mm

b
0.45 b 0.45 d o1 0.45 60.92
d o1
b 28 mm

Krunoslav Zidari 97
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Stonici
Treba dimenzionirati par stoastih zupanika sa ravnim zubima.

P =7.5 kW

n1 =400 min-1

n2 =150 min-1

=20o

Z1 =17

mn =4

=90o

Prenosni omijer

n1 400
i 2.667
n2 150
Z 2 i Z 1 2.667 17 45.33
Z 2 45 zubi

Stvarni prenosni omijer

Z 2 45
u 2.647
Z1 17

irina zupanika

b 8 12 m 8 4 32 mm

Diobeni promijeri

d m1 mn Z 1 4 17 68 mm
d m 2 mn Z 2 4 45 180 mm
Z 1 17
tg 1 03778
Z 2 45
1 20.7 o
2 1 90 o 20.7 o 69.3o

Krunoslav Zidari 98
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Srednja duina diobenih stoaca

d m1 68
Rm1 96.19 mm
2 sin 1 2 sin 20.7 o
d m2 180
Rm 2 96.21 mm
2 sin 2 2 sin 69.3

Vanjska duina diobenih stoaca

b 32
Re Rm 96.19 112.19 mm
2 2

Unutarnja duina diobenih stoaca

b 32
Ri Rm 96.19 80.19 mm
2 2

elni modul na vanjskoj duini diobenih stoaca

Re 112.19
m et mn 4 4.67 mm
Rm 96.19

Visina vrha zuba

hae1 hae2 met 4.67 mm

hef 1 hef 2 met 1.2 4.67 1.2 5.6 mm

Kut vrha zuba

hae1 4.67
tg a1 0.0416
Re 112.19
a1 2.38 o

Kut korjena zuba

h fe1 5.6
tg f 1 0.0499
Re 112.19
fa1 2.86 o

Visina vrha zuba na sredini irine zuba

b 32
ham1 hae1 tg a1 4.67 tg 2.38 o
2 2
ham1 4 mm

Krunoslav Zidari 99
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Kut tjemenog stoca

1 1 a1 20.7 2.38 23.08o

Kut podnonog stoca

f 1 1 f 1 20.7 2.86 17.84 o

Promijeri diobenog kruga

d e1 met Z1 4.67 17 79.39 mm

d e 2 met Z 2 4.67 45 210.15 mm

Promijer tjemenog kruga vanjski

d ae1 d e1 2 h fe1 cos 1 79.39 2 5.6 cos 20.7 o

d ae1 89.87 mm
d ae2 d e 2 2 h fe 2 cos 2 210.15 2 5.6 cos 69.3o
d ae2 214.11 mm

Promijer podnonog kruga

d fe1 d e1 2 h fe1 cos 1 79.39 2 5.6 cos 20.7
d ef 1 69.91 mm
d fe 2 d e 2 2 h fe 2 cos 2 210.15 2 5.6 cos 69.3o
d fe 2 206.19 mm

Udaljenost vanjskog diobenog stoca od vrha

d e1 79.39
K cos 1 hae1 sin 1 cos 20.7 o 4.67 sin 20.7 o
2 2
K 35.48 mm
d 210.15
K e 2 cos 2 hae2 sin 2 cos 69.3o 4.67 sin 69.3o
2 2
K 32.77 mm

Obodna sila
2 T1 2 179062
Fo1 5266.5 N
d o1 68
P 7.5
T1 9.55 10 5 9.55 10 5 179062.5 N
n 400

Krunoslav Zidari 10
0
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Radijalna sila

Fr1 Fo1 tg cos 1 5266.5 tg 20 cos 20.7 o

Fr1 1793.1 N

Aksijalna sila

Fa1 Fo1 tg sin 1 5266.5 tg 20 o sin 20.7 o

Fa1 677.56 N

Ravnina X-Z

Krunoslav Zidari 10
1
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Fx 0
Fr1 AX B X 0
M A 0
d m1
Fa1 Fr1 X B X l X 0
2
d 68
Fa1 m1 Fr1 X 677.56 1793.1 100
BX 2 2
lX 35
B X 4464.94 N
Fr1 AX B X 0
1793.1 AX 4464.94 0
AX 2671.84 N

Ravnina Y-Z

FY 0
Fo AY BY 0
M A 0
Fo1 X BY l X 0
Fo1 X 5266.5 100
BY 15047.14 N
lX 135 100
Fo AY BY 0
5266.5 AY 15047.14 0
AY 9780.64 N

FR A AX2 AY2 2671.84 2 9780.64 2 10139.02 N

FR B B X2 BY2 4464.94 2 15047.14 2 15695.61 N
FA B Fa1 677.56 N

Krunoslav Zidari 10
2
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Puni prenos
Potrbno je odrediti veliine punog prenosa sa sljedeim podacima

P =5 kW

n1 =1430 min-1

i =15

=20o

m =5

ZF =10

n1 1430
n2 95.33 min 1
i 15
Z2
i Z 2 i Z1 15 i 15 zubi
Z1
p m 5 15.71
d
Z F o1 d o1 Z F m 5 10 50 mm
m

Kut nagiba boka zuba

p 15.71
tg 0.10
d o1 50
5.710

Geometrijske veliine

d o 2 m Z 2 5 15 75 mm
d f 1 d o1 2.4 m 50 2.4 5 38 mm
d f 2 d o 2 2.4 m 75 2.4 5 63 mm
d a1 d o1 2 m 50 2 5 60 mm
d a 2 d o 2 2 m 75 2 5 85 mm

Meuosna udaljenost

d o1 d o 2 50 75
a 62.5 mm
2 2

Krunoslav Zidari 10
3
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Obodna sila

2 T1 2 33391 6
Fo1 1335.66 N
d o1 50
P 5
T1 9.55 10 5 9.55 10 6 33391.6 N
n 1430

Radijalna sila

tg cos ' tg 20 cos 2 o

Fr1 Fo1

sin ' 1335.66

sin 5.71o 2 o
Fr1 13573.33 N

I. pu je smijeten ispod
Aksijalna sila punog kola
II. smjer zavojnice pua je
Fo1 1335.66
Fa1

desno
tg '
tg 5.71 2 III. smjer okretanja pua ljevo
Fa1 9865.79 N

Krunoslav Zidari 10
4
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ravnina Z-Y

FY 0
AY BY Fr1 0

M A 0
d o1
Fa1 Fr1 X BY l 0
2
d 50
Fr1 X Fa1 o1 13573.33 50 9865
BY 2 2
l 110
BY 3927.65 N

AY BY Fr1 0
AY 3927.65 13573.33 0
AY 9645.68 N

Ravnina Z-X

FX 0
AX Fo B X 0

Krunoslav Zidari 10
5
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Fo1 X B X l 0
Fo1 X 1335.66 50
BX
l 110
B X 607.12 N
AX Fo B X 0
AX 1335.66 607.12 0
AX 728.54 N

FR A AX2 AY2 728.54 2 9645.68 2 9673.15 N

FR B B X2 BY2 607.12 2 3927.65 2 3974.3 N
FA A Fa1 AA 9865.79 N

L 2 m Z 2 1 2 5 15 1
L 40 mm
B 0.8 d o1 0.8 50
B 40 mm

d a1 85
rt a 62.5 20 mm
2 2
d a1 60
rv 0.2 m 0.2 5 31mm
2 2

Krunoslav Zidari 10
6
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Krunoslav Zidari 10
7
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

REDUKTOR
P =10.2 kW

n1 =1675 min-1

n2 =198 min-1

i1 =4

=200

=80

C =1.3

Biramo broj zubi Z1

Z1 =17 zubi

Z 2 i Z1 4 17 68 zubi

i1S i1 4
n1 1675
iUK 8.46
n2 198
iUK 8.46
i2 2.12
i1S 4

Biramo broj zubi Z3

Z3 =16 zubi

Z 4 i Z 3 2.12 16 33.92 Z 4 34 zubi

Z 4 34
is 2 2.13
Z 3 16
n1
n2 197.99 min 1
is

Odabrali smo materijal 4320 kaljen i bruen

YFA =3.02 za Z1 =17

Flm =416 N/mm2

Krunoslav Zidari 10
8
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Modul

YFA 2 T1
m
3 Z1
2
b
Flm
d o1
b i 4
0.3 0.3 0.5
d 01 20 20
P 10.2
T1 C 9.55 10 6
1.3 9.55 10 6 75601.79 Nmm
n 1675
3.02 2 75601.79
m3 1.97
17 2 0.5 416

Iz tab. 1. Izabrali smo standardni modul za prvi priroritetni razred

m = 2mm

Geometrija zupanika

I. Zupanik Z1

d o1 m Z1 2 17 34 mm
d a1 m ( Z1 2) 2 (17 2) 38 mm
d f 1 m ( Z1 2.4) 2 (17 2.4) 29.2 mm

II. Zupanik Z2

d o 2 m Z 2 2 68 136 mm
d a 2 m ( Z 2 2) 2 (68 2) 140 mm
d f 2 m ( Z 2 2.4) 2 (68 2.4) 131.2 mm

III. Zupanik Z3

mn Z 3 2 16
d o3 32.31 mm
cos cos 8 0
m Z 2 16
d a3 n 3 34.49 mm
cos 2 cos 8 0 2
d f 3 m ( Z 3 2.4) 2 (16 2.4) 27.2 mm

Krunoslav Zidari 10
9
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

IV. Zupanik Z4

mn Z 4 2 34
d o4 68.67 mm
cos cos 8 0
m Z 2 34
d a4 n 4 70.67 mm
cos 2 cos 8 0 2
d f 4 m ( Z 4 2.4) 2 (34 2.4) 63..2 mm

Meuosna udaljenost
d o1 d o 2 34 136
a1 85 mm
2 2
d d o 4 32.31 68.67
a 2 03 50.49 mm
2 2

a1 =85 mm

a2 =50.49 mm
b i
0.3 0.5 b 0.5 d o1 0.5 34 17
d o1 20
b 17 mm

Sile

Krunoslav Zidari 11
0
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

I. Zupanik Z1

2 T1 2 75601.79
Fo1 Fo 2 4447.16 N
d o1 34
Fr1 Fr 2 Fo1 tg w 4447.16 tg 20 0 1618.63 N
m ( Z 1 Z 2 ) cos 2 17 68 cos 20 0
cos w 0.99969
2a 2 85
w 20 0

Ravnina Z-X

x = 35mm
Fx 0
Fr1 Ax B x 0
MA 0
Fr1 x B x 2 x
Fr1 x 1618.63 35
Bx 809.32 Nmm
2x 2 35
1618.63 Ax 809.32 0
Ax 809.32 Nmm

Krunoslav Zidari 11
1
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ravnina Z-Y

Fy 0
Fo1 Ay B y 0
MA 0
Fo1 x B y 2 x
Fo1 x 444.16 35
By 2223.58 Nmm
2x 2 35
444.16 Ay 2223.58 0
Ax 2223.58 Nmm

FA R Ax2 Ay2 809.32 2 2223.58 2 2366.29 N

FB R B x2 B y2 809.32 2 2223.58 2 2366.29 N

II. Zupanik Z2 i Z3

tg tg 20 0
tg t 0.3675 20.18 0
cos cos 8 0

2 a sin 2 50.49 sin 8 0

tg w 0.35134
mn Z 3 Z 4 2 16 34
m Z 3 Z 4 cos t 2 16 34 cos 20.18 0
cos wt
2 a cos 2 50.49 cos 8 0
wt 20.18 0

2 T1 2 75601.79
Fo 3 Fo 4 4679.78 N
d o3 32.31
Fr 3 Fr 4 Fo 3 tg wt 4679.78 tg 20.18 0 1719.97 N
Fa 3 Fa 4 Fo 3 tg w 4679.79 0.35134 1644.19 N

Krunoslav Zidari 11
2
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ravnina Z-X

Fx 0
Fr 2 C x D x Fr 3 0
MC 0
d o3
Fr 2 x D x k Fr 3 l 0
2
d 32.31
Fr 2 x Fo 3 l Fa 3 o 3 4447.16 35 4679.7 129 1644.16
Dx 2 2 1807.86 Nmm
k 164
1618.63 C x 1719.97 0
C x 1530.74 Nmm

Krunoslav Zidari 11
3
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ravnina Y-Z

Fy 0
C y Fo 2 F03 D y
MA
d o3
Fo1 x Fo 3 l Fa 3 Dy k 0
2
d 32.31
Fo1 x Fo 3 l Fa 3 o 3 4447.16 35 4679.7 129 1644.16
Dy 2 2
k 164
D y 4650.26 Nmm
C y 4447.16 4679.7 4650.26
C y 4476.6 Nmm

FC R C x2 C y2 1530.74 2 4476.6 2 4731.08 N

FD R D x2 D y2 1807.86 2 4650.26 2 4989.32 N

FD A Fa 3 1644.19 N

Krunoslav Zidari 11
4
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

III. Zupanik Z4

Ravnina X-Z

Fx 0
Fo 4 E x Fx 0
MA 0
d o4
Fr 4 x Fx 2 x Fa 4 0
2
d o4 68.67
Fo 4 x Fa 4 4679.7 35 1644.16
Fx 2 2 1533.39 Nmm
2x 2 35
E x 4679.7 1533.39 0
E x 3146.31 Nmm

Krunoslav Zidari 11
5
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ravnina Y-Z

Fx 0
E y Fo 4 Fy 0
ME 0
d o4
Fo 4 x Fa 4 Fy 2 x 0
2
68.67
Fo 4 x Fa 4
Fy 2 1533.41 N
2x
E y 4679.78 1533.41 0
E y 3146.37 N

FE R E x2 E y2 3146.312 3146.37 2 4449.59 N

FF R Fx2 Fy2 1533.39 2 1533.412 2168.56 N

FF A Fa 4 1644.19 N

Krunoslav Zidari 11
6
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

1) Leaj A

10 6 f t C
p
1 1.3
3
10 6
Lh 5946.27 h
n 60 P 1675 60 2.366
P FR A 2.366 kN

2) Leaj B

10 6 f t C
p
1 1.3
3
10 6
Lh 5946.27 h
n 60 P 1675 60 2.366
P FR B 2.366 kN

3) Leaj C

10 6 f t C
p
1 1.3
3
10 6
Lh 2972.81 h
n 60 P 418.75 60 4.731
P FR C 4.731kN

4) Leaj D

10 6 f t C
p
1 1.3
3
10 6
Lh 2521.79 h
n 60 P 418.75 60 4.989
P X Fr Y Fa
Fa 4.989
0.75
C o 6.553
Fa 1.644
0.329
Fr 4.989
iz tablice X 1 Y 0
P 1 4.989 0 1.644 4.989

5) Leaj E

10 6 f t C
p
1 1.3
3
10 6
Lh 7515.53 h
n 60 P 197.99 60 4.449
P FR E 4.449 kN

Krunoslav Zidari 11
7
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

6) Leaj F

10 6 f t C
p
1 1.3
3
10 6
Lh 3242.59 h
n 60 P 197.99 60 5.83
P X Fr Y Fa
Fa 4.679
0.71
C o 6.553
Fa 4.679
2.158
Fr 2.168
iz tablice X 0.56 Y 1
P 0.56 2.168 1 4.679 5.83

Krunoslav Zidari 11
8
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

ISPIT IZ ELEMENATA STROJEVA

II
Treba izraunati standardnu duinu i irinu vieslojnog plosnatog
remena GG34P. Za prenosnik prema slici: orentacijska meuosna
udaljenost ao=250 mm. P=7.5 kW. C=0.6
nv=875 min-1 nm=1400min-1 dv=136 mm.

Prenosni omijer i promjer manje remenice

n m 1400
i 1.6
nv 875
d v 136
dm 85 mm
i 1.6

Krunoslav Zidari 11
9
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Duina remena

L0 2 a 0 cos d v d m d v d m
2 180
d d m 136 85
sin v 0.102
2 a0 2 250
5.85 o
5.85 o
L0 2 250 cos 5.85 o 136 85 136 85
2 180
L0 849.75 mm

Iz tab. 3.4 izaberemo standardnu duinu remena.

L=850 mm

Meuosna udaljenost

L L d d m
2 2
a d v d m d m d v v
4 8 4 8 8
ili
a X X 2 Y

L 850
X d v d m 136 85 125.71
4 8 4 8
d d m 136 85
2 2
Y v 325.125
8 8
a X X 2 Y 125.71 125.712 325.125
a 250.12 mm

Potrebna irina remena

F1
b
1 s

m
F1 F0
m 1
P
F0
C v

d m n 85 1400
v 6.23 m / s
60000 60000

P 7500
F0 2006.42 N
C v 0.6 6.23

Krunoslav Zidari 12
0
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

m e

180 2
180
d d m 136 85
sin v 0.103
2a 2 250.12
5.91o

180 2 5.91 2.935 rad
180
m e 0.72.935 7.803 iz tab. 3.2
m 7.803 = 0.3
F1 F0 2006.42 2301.35 N C=0.6
m 1 7.083 1

1 dop C S
v2 3.9 6.25 2
C 0.151 N / mm 2
1000 1000
s 3.4
S ES 250 10 N / mm 2
dm 85
1 dop C S 12.5 0.151 10 2.349 N / mm 2

irina remena

F1 2301.35
b 288.15 mm
1 s 2.349 3.4
b 280 mm
iz tab 3.1
B 315 mm

dop=12.5 N/mm
=3.9 kg/dm3
Es=250 N/mm tab 3.2
S=3.4 mm tab 3.2

Krunoslav Zidari 12
1
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Potrebno je odrediti broj zubi, geometrijske veliine zupanika Z 1 Z2

i zupastih remena (dm i dv) izabrati odgovarajuu irinu i profil

standardnog zupastog remena iz neoprena te skicirati manju

remenicu.

P =7kW n2=119 min-1

Z1 =15 i2 =2.1
m =3 mm C=1
a1 =105 mm a0 =(dm+dv)
i1 =3.6 Zm =Zmin
n1 =900 min-1

Krunoslav Zidari 12
2
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Z 2 i1 Z 1 3.6 15 54 zubi
Z 1 Z 2 15 54 69 zubi

Iz dijagrama 1 za liniju P5

X1 +X2 =0.4

Iz dijagrama 2 za
Z1 Z 2
2
X 1 0.31
X1 X 2
2
X 2 X 1 X 2 X 1 0.4 0.31 0.09

d o1 m Z 1 3.6 15 54 mm
d o 2 m Z 2 3.6 54 194.4 mm
d a1 m Z 1 2 X 1 3.6 15 2 2 0.31 63.43 mm
d o 2 m Z 2 2 2 X 2 3.6 54 1 2 0.09 202.25 mm
d f 1 m Z 1 2 X 1 2.4 3.6 15 2 0.31 2.4 47.59 mm
d f 2 m Z 2 2 X 2 2.4 3.6 54 2 0.09 2.4 186.41 mm

n1 900
n2 250 min 1
i 3.6

P 7
7 kw
C 1 iz tab 5.1
1
n 250 min
izabrali smo XH

Z min 18
t 22.225 mm
Z m Z min 18 zubi
P
Z v i Z m 2.1 18 37.7 zubi 38 zubi b
PN C kz
Zm t 18 22.225 PN iz tab 5.4
dm 127.34 mm

Zv t 38 22.225
dv 268.83 mm

Krunoslav Zidari 12
3
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Treba izraunati stvarnu meuosnu udaljenost za zupasti remen

T10 profila za sljedee podatke:

i =4

Zmin =Zm

Orijentacijska meuosna udaljenost najvea preporuena

Iz tab 5.11 za T10

Zmin =12

t =10 mm
Z v i Z m 4 12 48 zubi

Promijeri remenica
Z t 12 10
dm m 38.19 mm

Z t 48 10
dv v 152.79 mm

Duina remena
d v d m 2
L0 2 a 0 1.75 d v d m
4 a0
a 0 2.0 (d v ' d m ) 2 (38.19 152.79) 381.96 mm
(152.79 38.19) 2
L0 2 381.96 1.75 (152 38.19) 1106.73 mm
4 381.96

Iz tab. 5.7 izaberemo standardnu duinu remena.

L = 1080 mm

Zv =108

Izabrali smo prvu manju vrijednost jer imamo najveu orijentacijsku meuosnu udaljenost.

Krunoslav Zidari 12
4
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

X X 2 2 (d v d m ) 2
a
4
X L 1.57 (d v d m ) 1080 1.75 (152.79 38.19) 745.79
745.79 745.79 2 (152.79 38.19)
a
4
a 192.12 mm

Krunoslav Zidari 12
5
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Ispit 21.05.2010

d 01 m Z 1 2 26 mm
d o 2 m Z 2 2 29 mm

Krunoslav Zidari 12
6
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

F X 0
FA A F1 cos F2 cos 0
FA A F2 cos F1 cos
FA A 6 cos 51o 5 cos 61o
FA A 1.35 kN
F Y 0
FA F1 sin F2 sin FB 0
FA F1 sin F2 sin FB
FA 5 sin 61o 6 sin 51o 3.9
FA 5.14 kN
M A 0
d o1
F1 sin 30 F1 cos F2 sin 60 F2 cos FB 92.5 0
2
d
F1 sin 30 F1 cos o1 F2 sin 60 F2 cos
FB 2
92.5
52 58
5 sin 61o 30 5 cos 61o 6 sin 51o 60 cos 51o
FB 2 2
92.5
FB 3.9 kN
FR A FA2 X FA2Y 1.35 2 5.14 2
FR A 5.31 kN
FR B FB 3.9 kN
Fa F2 cos F1 cos
Fa 6 cos 51o 5 cos 61o
Fa 1.35 kN

Leaj A
Leaj 6002 iz tablice oitano vrijednosti:
Co =2.820 kN
C =5.210 kN
Fa/Co e
6 ft C
p

L 10
P 0.25 0.37
P X FR Y Fa
0.2542 0.434
Fa 1.35
0.4787 0.5 0.44
C o 2.820
Fa 1.35
0.2542
FR 5.31

Krunoslav Zidari 12
7
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

0.44 0.37
e 0.37 0.4787 0.25 0.434
0.5 0.25
P =FR =5.31 kN
6 1 5.210
3

L 10
5.31
L 944 5560 okr

Leaj B
Leaj 6003 iz tablice oitano vrijednosti:
Co =3.220 kN
C =5.730 kN

f C
p

L 10 t
6

P
P= FB = 3.9 kN

1 5.730
2

L 10
6

3.9
L 3171 538 okr

Krunoslav Zidari 12
8
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Iz tab 5.11
Zmin =12
t =10mm
Z m Z min 12 zubi
Z v i Z m 4 12 48 zubi
Z t 12 10
dm m 38.19 mm

Zv t 48 10
dv 152.79 mm

a 0 2.0 (d v d m ) 2 152.79 38.19
a 0 381.96 mm
d v d m 2
L0 2 a 0 1.57 d v d m
4 a0

L0 2 381.96 1.57 152.79 38.19

152.79 38.19
2

4 381.96
L0 1072.36 mm

Iz tab. 5.7
L =1080 mm
Zr =26
Izabrali smo prvu manju
vrijednost standardne duine
remena, jer smo u proraunu uzeli
najveu orentacijsku meuosnu
udaljenost.

X X 2 2 d v d m
2

a
4
X L 1.57 d v d m 1080 1.57 152.79 38.19 780.16
780.16 780.16 2 2 152.79 38.19
2

a
4
a 385.83 mm

Krunoslav Zidari 12
9
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Profilni pomak

14 Z 1 14 13
X1 0.0588
17 17
14 Z 2 14 12
X2 0.1176
17 17

d o1 m Z 1 3 13 39 mm
d 02 m Z 2 3 12 36 mm

d a1 m Z 1 2 2 X 1 3 13 2 2 0.0588 45.35 mm
d a 2 m Z 2 2 2 X 2 3 12 2 2 0.1176 42.71 mm

d f 1 m Z 1 2.4 2 X 1 3 13 2 0.177 2.4 32.15 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 X 2 3 12 2 0.059 2.4 29.51 mm

cos
Z 1 Z 2
m
a
2 cos W
X1 X 2
inv W 2 tg inv
Z1 Z 2
0.0588 0.1176
inv W 2 tg 20 o 0.01490
13 12 Inv =0.01490 iz tab. 2
inv W 0.02004 W 22 o evolvente kuteva
W oitan iz tablice rumski 2
cos 20 o
13 12
3 za inv W
a 38.006 mm
2 cos 22 o

Z 2 12
i 0.923
Z 1 13

Krunoslav Zidari 13
0
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

h hg hk m 1.2m 2.2 m
hg m
hk 1.2m

4.4 2.2 m
m 2

Z 2 i Z1 4 24 96 zubi

d o1 m Z 1 2 24 48 mm nam je 20o
i nam mora uvijek biti
d o 2 m Z 2 2 96 192 mm izmeu 1 i 2

d a1 m Z 1 2 2 24 2 52 mm
d a 2 m Z 2 2 2 96 2 196 mm

d f 1 m Z 1 2.4 2 24 2.4 43.2 mm

d f 2 m Z 2 2.4 2 96 2.4 187.2 mm

Meuosna udaljenost

Z 1 Z 2 24 96 120 mm
m 2
a
2 2

Prenosni omjer

Z 2 96
i 4
Z 1 24

Krunoslav Zidari 13
1
 ELEMENTI STROJEVA 2
Vjebe

Stupanj preklapanja

Z 2 2 Z2 2 2
2
Z 2 Z 1 Z 2 tan
1
1
Z1
2

2 cos cos

2 2
1 24 2 96 2
24 2 96 2 24 96 tan 20 o
2 cos 20 o cos 20
o


1.72

Krunoslav Zidari 13
2