Professional Documents
Culture Documents
Hollanda Nin Izmir Baskonsolosu Schuurma PDF
Hollanda Nin Izmir Baskonsolosu Schuurma PDF
GZMGRARAfTIRMALARI
DERGGSG
1
GG
II
GZMGRARAfTIRMALARIDERGGSG
Say:1,2015
KURUCUSUVESAHGBG/FOUNDERANDOWNER:
oG
SORUMLUYAZIGfLERGMDR/EDITOR
GDAREMERKEZG/CORRESPONDENCE:
o G
YAYINKURULU/EDITORIALBOARD:
o
o
o
Go
o
YAYININTR:
KISALTMASI :
EPOSTA:
FAX :
TEL :
BASIMYERG/PRESS:oG
BaskTarihi:
Yazlardailerisrlengrlerdenyazar/yazarlarsorumludur.
T.C.KltrveTurizmBakanlSertifikaNo:18679
III
GGNDEKGLER/CONTENTS
CandeerYlmaz,o
M.AkifErdoru,
GG
MAKALELER/PAPERS
MehmetKaya
G
MehmetTtnc
G
GG
NagihanetinYaarKalafat
.YG
G
SadiyeTutsak
o
SirenBora
G
BGYOGRAFG/BIOGRAPHY
MehmetDemirci
EVGRGLER/TRANSLATIONS
IV
SuraiyaFaroqhi,G
V.J.Parry,
YENGKGTAPLAR/NEWBOOKS
3.UluslararasHerYnyleBodrumSempozyumu,30Ekim1Kasm2013,Bodrum,
Bildiriler,2cilt,Haz.M.AkifErdoru,Ahmetzgiray,Go
G
YXVI.YzyldaUrla,GoG
FazlullahbinAbdsselam,DefterEvkfMekkeiMkerremeve
MedineiMnevverederBirgi(MetinveGnceleme),Go
G
HABERLER/NEWS
G
V
BAfLARKEN
o
o
G
GzmirAratrmalarDergisiG
o G
G
G
o
G
o
VI
VII
GLKSAYIGGN
o G
o
G
Gzmir Aratrmalar
Dergisinin G
G
G
G
G
f
G
Gzmir Aratrmalar
Dergisinin G
G
;
VIII
G
HOLLANDANINGZMGRBAfKONSOLOSUSCHUURMANIN
ATATRKNEKGM1925GZMGRZGYARETGGLEGLGGLGRAPORU
MehmetTtnc*
zet
Bualmada19241926yllararasndaHollandannGzmirbakonsolosuJ.A.
Schuurmantarafndan,Atatrkn1925teGzmiregeliiyleilgiliolarakhazrlanm
Hollandaca bir rapor, Trkeye tercme edilerek yaynlanmaktadr. Hollandada
Milli Arivinde muhafaza edilen bu rapora gre fapka devriminin Cumhuriyet iin
anlamzerindeduruluyor.Budevrimin,apkaticaretiyapanHollandafirmalariin
birfrsatolarakdeerlendirilmesigerektiiifadeediliyor.
AnahtarKelimeler:Gzmir,Atatrk,fapkaDevrimi,J.A.Schuurman
Abstract:
AnreportonAtaturkreformsin1925,preparedbyJ.A.Schuurman,Holland
consul to Smyrna between 1924 and 1926, has been translated into Turkish from
Holland language. In partcular, the consul focus on the Hat Reform. According to
him,thisreformwasacommercialopportunityforHollandtextilefirms.
Keywords:Smyrna,Ataturk,TurkishRepublic,J.A.Schuurman
G
G
G
14
G
Y
G
G
G
G
G
G
Nationaal
Archiefde G
491 Stukken
betreffende het bezoek van de Turkse president Moestafa Kemal Pasja aan
Smyrna. 1925. 1 omslag 491 Trk Cumhurbakan Mustafa
Kemalin 1925 yl Gzmir ziyareti ile ilgili evraklar, 1 gmlek
Trkiye Cumhuriyeti Cumhurbakannn Gzmir
ziyaretininyansrakavaslarnkyafetlerinindeitirilmesiveapkaithalat
konusunda bilgiler verilmektedir
G
f
f
f
G
G
GGGG15
G
f
RAPOR
Eyll1925TarihindeMustafaKemalPaannGzmirZiyareti:
11 Ekim Pazar gn leden nce Cumhurbakan Mustafa Kemal
Gzmiri ziyarete gelmi ve bugn (Cuma sabah) ayrlmtr. Buray ziyaret
etmesiKkAsyadameydanagelenbirokkonudakiolaylarvedurumlara
aklkgetirmektedir.Ziyaretsebebi,neziyaretncesindennedesonrasndan
aklanmamtr.Amabiliyoruzki,BelediyeBakanveGenelVali,onuGzmire
davetetmilerdir.9Ekimakamndagrtm,GenelValibanabukonuda
hibir kelime dahi konumamtr. 10 Ekim tarihinde gazetelerdeki
haberlerdeGazinindaveteicabetedeceinedairhaberlerkmvehemen1
gn sonra Gazi kagelmitir. Onun gelii, Gzmir halk iin de bir srpriz
olmutur.MustafaKemalPaannbirikignkalacabeklenirken,yaklak
birhaftaGzmirdekalmtr.
Benim tahminim Cumhurbakannn bu Gzmir ziyaretinin maksadnn
devrimlerin halka anlatlmas (emansipasyon) amac taddr. Eer bu
Kk Asya ziyaretinde Gzmire uramadan geseydi, bunun einden
boanmas ile balantl olduu ayiasnn yaylmasna sebep olaca
muhtemeldi. Bunun yannda, zamanlamann baka bir nemi ise zaferden
sonraKemalpaaadnalanNif(Nymphio)yaknlarndaaskerharektlarn
yaplmasyd. Burada Ordu mfettii Fahreddin Paa da bulunmaktayd. Bu
durum, fazla da nemli olmayabilir, nk Ordu mfettii geen yl da ayn
amalaburadabulunmutur.
Gazi, Gzmirde ne Genel Valinin konanda, ne Konakta ne de Gzmirin
Trk mahallesinde ikamet etmemi, bunun yerine, oradan olduka uzakta
Avrupallarn semtinde ve konsolosluumuzun yaknnda bulunan Naim
Otelinde kalmay tercih etmitir. Otel tamamen boaltlmtr. Bunun
yannda Otele komu olan bir Gtalyan ailene ise evlerini boaltmalar
emredilmitir. Bu ev, Gazinin korumalar ve askerlerine tahsis edilmitir.
Cumhurbakannn ziyareti srasnda ise elektrikler, nceden bir bildirim
yaplmadan,sadeceaydnlatmakiinkullanlmtr.
16
sokaklarda apka pazarlar kurulmu ve sata sunulmu ve birok Trk
erkeiisednapkaaramayabalamtr.Bazfakirlerisebalarndabir
giyecek bulunduramamaktadrlar. Baz arabaclarn ise polis tarafndan
zorlafesvekalpaklarnbrakmayazorlandklarnaahitoldum.
Kboyuncavebaharzamannda,yazapkalarnailgininartacandan
hareketle, Panama modeli apkalarn tercih edildiinden, Willemstad
ehrindeki temsilcilere hitaben bir mektup yazarak, bana Curacao ve Java
apkalarnn rneklerini ve fiyat listelerinin gnderilmesini istedim. Burada
bunlaragenibirilgiduyulacanzannederim.Gkihkmettebanagerekli
rneklerigndermeyitaahhtettiler.
Bunun yannda, erken veya ge (ve grece ksa zamanda) kadn
apkalar da lazm olacaktr. Bu ihtiyalarn salanmasnda Hollanda
smrgelerinde yaplan mallarn rekabet edip edemeyecekleri fiyatlara
baldr.YaknlkelerolanGtalyaveYunanistan,nemli(dktransportve
dvizler)avantajlarasahiptirlerveetinrakiplerdir.
Gthal apkada gmrklerin indirilmesi ise beklenmemelidir. nk
Trklerin kendi apka imalatlarn korumalar ve gelitirmeleri iin bunu
yapmayacaklaraikrdr.
Fese kar olumsuz propagandann yannda, milli kyafetlere kar da
bir propaganda yrtlmektedir. Polislerin geni pantolon paalarn
(alvar) ellerinde makaslarla kestikleri gelen haberler arasndadr. Bunun
yannda,Gzmirdekitekstilfirmalar,ellerindekistoklarbirannceeriterek
yeni gelien modaya hazrlanmaktadrlar. Hollanda firmalarnn da buna
hazrlkl olmalar gerekmektedir. Mustafa Kemal Paann Gzmirde
imzalad bir karara gre, memurlarn resmi kabullerde takm ve smokin
giyme zorunluluu getirmitir. Bundan dolay, kumalara olan ihtiyacn
artmasbeklenmektedir.
Buradasonolarakunubildirmekzorundaym:geenhaftaGenelVali
Bakonsolosluumuzda alan kavaslarn kyafetlerini deitirip
deitirmeyeceklerinisordu.Bunlareskidenberi,genipaalTrkpantolonu
(alvar)giyerlervebalarndaHollandaarmalfestakarlard.Tarafmzdan
Valiye tutumlu olmamz nedeniyle, byle bir deiiklie gitmeyeceimizi
belirttim. Bunun zerine Ghsan Paa ama bu hepimiz iin bir mecburiyet
cevabn verdi. Bugnlerde Hkmet Konana giden kavasmza burada
kaba bir ifade ile eer ayn kyafetlerle gelirlerse, bir daha huzura kabul
edilmeyeceibildirilmitir.Bununiinkendimibukonuyutarafnzaamakta
mecbur gryorum. fu anda, Hollanda Bakonsolosluu kavaslar (kendi
paralarylasatnaldklar)eskikyafetlerigiyerekgezdiitekkonsolosluktur.
20
EKLER:
22
GGGG23
24
GGGG25